ناريا کاخ و بآ تاقيقحت هرود|
3
|5 هرامش
|1 نيدرورف
1 140 ( ص 215 - 205 )
https://dx.doi.org/10.22059/ijswr.2022.330307.669070
قم(
یملع هلا - )یشهوپژ
Comparison of Application of Iron Oxide, Sequestrin and Iron Sulfate in the Presence of Manure and Sulfur on Fe Uptake by Soybeans
SEYEDEH FATEMEH MADANIAN1, REZA KHORASANI1*, ZAHRA GHESHLAGHI1 1. Department of Soil Sciences, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Mashha,Iran,
(Received: Sep. 9, 2021- Revised: Jan. 5, 2022- Accepted: Feb. 5, 2022)
ABSTRACT
The use of iron (Fe) fertilizers is the most effective methods to deal with Fe deficiency in calcareous soils for agricultural purposes .Use of cheaper and available resources has been the focus of researchers. In this study, the effect of different sources of Fe fertilizer on the availability of Fe in soybean in a completely randomized design with factorial arrangement including three factors of different sources of Fe fertilizer (zero, Fe- sequestrin, Fe-sulfate and Fe-oxide with concentrations of 5, 30 and 50 mg of Fe per kg of soil, respectively), decomposed cow manure (0.5 and 1.5% by weight) and elemental sulfur in the presence of Thiobacillus bacteria (zero and 25 mg kg-1 and thiobacillus 1.8% of sulfur) in three replications. In 2019, it was studied in the research greenhouse of the Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad.The results showed that concentration and absorption of Fe in shoots in fertilizer treatments was higher than that in the control.
Application of iron oxide alone, with manure, with sulfur and application of iron oxide with manure and sulfur could make a significant difference in increasing the concentration and absorption of Fe with other treatments.
Use of iron oxide increased iron concentration by 1.24, 1.36 and 1.69 times and Fe uptake by 1.11, 1.28 and 1.73 times compared to sequestrin, iron sulfate and iron oxide treatments in shoots of soybean in the shoots.
Application of ferrous sulfate alone did not differ significantly in increasing the concentration and absorption of Fe compared to treatments of ferrous sulfate with manure and with sulfur. In addition, no significant difference was observed between Fe uptake in sequestrin alone and manure. According to the results, to increase the efficiency of iron oxide, it is recommended to use it with manure and sulfur as a suitable alternative.
Keywords: Efficient Iron Plant, Iron Chelate, Iron Mineral Fertilizer, Iron Scrap, Total Plant Iron Content.
*Corresponding Author’s Email: [email protected]
هايگ طسوت نهآ بذج رب درگوگ و یماد دوک روضح رد نهآ تافلوس و نيرتسوکس ،نهآ ديسکا دربراک هسياقم ايوس
هديس همطاف نايندم
، 1
اضر یناسارخ
1
، *
ارهز یقلاشق
1
1 ناریا ،دهشم ،دهشم یسودرف هاگشناد ،یزرواشک هدکشناد ،کاخ مولع هورگ . .
:تفایرد خیرات(
18 / 6 / 1400 - :یرگنزاب خیرات 5
/ 11 / 1400 - :بیوصت خیرات 16
/ 11 / 1400 )
هديکچ
دربراک دوک یاه نهآ یواح زا
نیرترثؤم شور یاه هلباقم اب دوبمک نهآ رد کاخ یاه یکهآ یارب یم یزرواشک دصاقم دشاب
.
نازرا عبانم زا هدافتسا اتسار نیا رد هراومه ،سرتسد رد و رت
هجوتدروم رد .تسا هدوب نارگشهوژپ
نیا شهوژپ رثا عبانم
فلتخم یدوک نهآ رب یمهارف نهآ رد هایگ ایوس هب رد یشیامزآ تروص بلاق
حرط
ًلاماک یفداصت اب شیارآ لیروتکاف ش لما
هس لماش روتکاف عبانم
فلتخم دوک نهآ (
،رفص نیرتسوکس
،نهآ تافلوس نهآ و نهآ دیسکا هب
بیترت اب تظلغ 5
، 30 و
50 یلیم مرگ نهآ رب مرگولیک کاخ ) دوک ، یواگ هدیسوپ ( رفص و 5 / 1
% ینزو ) و درگوگ یرصنع رد روضح یرتکاب سولیسابویت
( رفص و 25 یلیم مرگ درگوگ رب مرگولیک کاخ و سولیسابویت 8
/ 1
% رادقم درگوگ ) رد هس لاس رد رارکت 1398
هناخلگ رد
دهشم یسودرف هاگشناد یزرواشک هدکشناد یتاقیقحت یسررب دروم
تفرگ رارق .
جیاتن ناشن داد هک دربراک دیسکا آ
،نه
دیسکا نهآ هب هارمه ماد دوک ی
، دیسکا نهآ و درگوگ و دربراک دیسکا نهآ هارمه هب دوک یماد و درگوگ تسناوت توافت
ینعم یراد رد شیازفا نازیم تظلغ و بذج نهآ اب رگید یاهرامیت یدوک
ناشن دهد . فرصم بیترت هب نهآ دیسکا ثعاب
شیازفا 24 / 1 ، 36 / 1 و 69 / 1 تظلغ یربارب و نهآ
11 / 1 ، 28 / 1 و 73 / 1 بذج یربارب ،نیرتسوکس یاهرامیت هب تبسن نهآ
رد نهآ دیسکا و نهآ تافلوس اوه مادنا
یی هایگ ایوس دش . دربراک تافلوس نهآ هب ییاهنت توافت ینعم یراد رد شیازفا م نازی
تظلغ و بذج نهآ رد هسیاقم اب یاهرامیت دربراک تافلوس نهآ هارمه اب یماد دوک و
هارمه اب درگوگ تشادن . نینچمه نیب
بذج نهآ رد رامیت نیرتسوکس و
دربراک نیا رامیت یدوک هارمه اب یماد دوک توافت
ینعم یراد هدهاشم دشن . هجوتاب هب
جیاتن هب تسد هدمآ یارب شیازفا ییاراک
،نهآ دیسکا هب
ناونع ینیزگیاج بسانم
یارب عبانم فلتخم دوک
،نهآ ربراک د نآ
هارمه اب یماد دوک و
درگوگ هیصوت یم دوش .
هژاو یاه :یديلک هایگ لک نهآ نازیم ،اراک نهآ هایگ ،نهآ یندعم دوک ،نهآ تلاک ،نهآ تاعیاض .
همدقم نهآ هب ناونع ناوارف نیرت رصنع و یکی زا رصانع ییاذغ یرورض د ر
هک تسا هدش هتخانش ناهایگ شقن
یمهم رد شیازفا درکلمع و
تیفیک تلاوصحم یزرواشک
هب هژیو ناهایگ ینغور زا هلمج س ایو
دراد . دوبمک نیا رصنع رد ناهایگ و رد کاخ یاه
،یکهآ بجوم
زورب للاتخا هیذغت یا یگرب درز یم 1
ددرگ هک هب ناونع یکی زا
مهم رت ی ن لماوع تیدودحم دیلوت
ایوس رد ناهج حرطم تسا
(
Wiersma, 2005
.) نآ خساپ یگنوگچ رد ناهایگ مسیناکم هب اه
نهآ عبانم لباق
سرتسد کاخ رد عبات و تسا توافتم یکهآ یاه
نآ رد نهآ ییاراک یم اه
.دشاب
هایگ وس یا
(Glycine max (L) Merr.)
هب هایگ کی ناونع
هپلود ا یم بوسحم نهآ دوبمک هب ساسح و ی ماقرا نیب هک دوش
و تونژ پی رد نهآ بذج ییاراک رد یدایز توافت نآ فلتخم یاه
:لوئسم هدنسیون *
[email protected] 1. Chlorosis
کاخ طیارش ( دراد دوجو یکهآ یاه
waters et al., 2018
و
(Qiu
et al., 2017
توافت . یاه رد یپیتونژ راک
ای بذج ی رد نهآ
یرایسب زا ( تسا هدش شرازگ ایوس هلمج زا ،ناهایگ
waters et
al., 2018; Kocak, 2014
یم هک ) توافت لیلاد هب دناوت یگژیو رد
-
یاه کیژولوفروم ،هشیر
ییآراک بذج مسیناکم یدیسا ،نهآ
طیحم ندرک
،رفسوزیر دوجو
اهدیسا ی یلآ رد شوارت هشیر یاه یا
تکرح هوحن و ییاذغ رصانع عیزوت و
زا هشیر هب اهدنوآ دشاب طوبرم
(
García-Mina et al., 2013
)
.
هایگ رد نهآ بذج دنیارف تحت
ثأت ری مسیناکم یاه یهایگ
رد لیخد نهآ بذج
زا کاخ و نآ فرصم رد
حطس مسیلوباتم
تاعلاطم زا یخرب .تسا هایگ یلولس ناشن
هداد دنا هک نهآ ناهایگ
زا اراک قیرط حشرت ریداقم یدایز یاهدیسا ثعاب یلآ
شیازفا
تیللاح نهآ یاهدیسکا مک
لولحم یم کاخ رد دنوش
(
waters
et al., 2018
و
Abadia et., 2004
) . هجوتاب هب مسیناکم فلتخم یاه
ناهایگ رد شیازفا دنیارف بذج نهآ زا
،کاخ لکشم گرب درز ی
ناهایگ رد کاخ رد هدش تشک
یکاخ فرصم اب ًلاومعم یکهآ یاه
تلاک ( کیرف نهآ یعونصم یاه
Hasegawa et al., 2011
کمن ،) -
یاه یندعم (
He et al., 2013
)،
لیدعت یعونصم
، PH
داوم یدیسا
و داوم ،ازدیسا یلآ
نهآ راد (
Forouhar, 1999
و
Shariatmadari,
)1990
دربراک و ماقرا یهایگ اب ییاراک لااب رد بذج نهآ (
Feil
and Fosstai, 1995
) یم لرتنک شور نیا اما .دوش
اه لماک روط هب
هتسناوتن شهاک رد دنا تارثا
گرب درز ی کاخ نیا رد اه
رثؤم شاب دن
(
Heidari Kohal et al., 2014
و
Abbaspour et al., 2004
.)
دربراک داوم یندعم نهآ راد زا هلمج تاعیاض نهآ هب هارمه
رد یلآ داوم شیازفا
یمهارف نهآ رد ناهایگ رد کاخ یاه ینش
یمول و یکهآ یمول یخرب رد
تاعلاطم دروم
یسررب رارق هتفرگ
تسا . نیا رد تاعلاطم روضح رد یلآ داوم هیزجت( ندش یندعم هب
و یلآ داوم )ییایمیش و یکیژولویب لماوع دوبهب
تایصوصخ
ییایمیشوکیزیف تسا هدش هراشا کاخ
(
Wang and Qing-
Sheng, 2006
؛
Oliveira et al., 2002 و
Chen et al., 1982
.)
تاعلاطم ناشن
یم
،دهد روضح تابیکرت هلمج زا یلآ
تابیکرت
،یلنف یاهدیسا کیمویه
و لیم هک کیولوف یدایز یبیکرت
ب ا
حطس تارذ سر و دیسکا زلف داجیا اب دنراد سکلپمک
یاه تخم فل
رب یور تارذ یندعم دوجوم رد کاخ یمهارف شیازفا بجوم
نویتاک یم هایگ یارب کاخ رد هدش دیسکا یاه دوش
(
Au et al.,
؛ 1999 Specht et al., 2000
.) یم ناشن تاعلاطم هک دهد
دربراک
درگوگ داجیا اب ویسادیسکا دنیارف ن
- ا تیللاح شیازفا بجوم ایح
یم هایگ یارب نآ یمهارف و نهآ دوش
( Godarzi,2001 و
Lindsay, 1974
هب سولیسابویت اب هدش حیقلت درگوگ هک ینامز.)
یم هفاضا کاخ مسیناگراورکیم ،ددرگ
درگوگ هدننکدیسکا یاه
یم کیروفلوسدیسا دیلوت و نآ شیاسکا ببس نینچمه و دنوش
ار کاخ هتیدیسا روط هب
ثعاب هجیتن رد و هداد شهاک یعضوم
ب بذج و نهآ یواح تابیکرت تیللاح شیازفا شی
ایگ طسوت رت ه
یم ددرگ
( Deluca et al., 1989
. )
مدع و وس کی زا کاخ رد نهآ تیللاح شهاک دیلوت
هوبنا
تلاک یاه رد نهآ ناریا عفر هک تسا هدش ثعاب دپ
ی ةد یگرب درز تلاک فرصم اب
یاه یتادراو نهآ یارب
نازرواشک یداصتقا
دشابن
،
ارچ هک هنیزه دایز ا نی وک اهد اد هنم اک ر رب د نآ ار هب وصخ ص رب یا
یتلاوصحم اب
شزرا ا زف هدو نییاپ
، دحم دو ومن هد ا تس (
Goos et
al., 2004
)،
نینچمه هجوتاب
هب ا رث هاتوک تدم لاک ت یاه آ نه رد
طیحم نآ هنایلاس رارکت هب زاین ،یکاخ ا ناکما ،اه
اجی د ا لاتخ ل
هدننک تلاک لماع رد
ذج ب و )هریغ و زنگنم ،یور( رصانع یخرب
نینچمه رطاخم
تا ز ی تس حم ی ط ی دراد دوجو نآ (
Abadia et al.,
اربانب ؛)2004
ی ن زا شیب دوجو اب نهآ تاعیاض دربراک ناکما 70
هب یدیسکا نهآ دصرد دوبهب لماوع ریاس اب هارمه تروص
ةدنهد
یم کاخ و تاعیاض رد نهآ للاحنا هب دناوت
رثؤم راکهار کی ناونع
یزرواشک رد نهآ عبانم نیا دربراک رد .ددرگ داهنشیپ
هعلاطم نونک ات نهآ دیسکا هدش یروآرف تاعیاض یور رب یا
یرتکاب و درگوگ روضح رد سکا
ی هدننکد و )سولیسابویت( نآ
کاخ کی رد ،یدوک عبانم ریاس اب هسیاقم رد یماد دوک نینچمه .تسا هدشن ماجنا لوتک مقر ایوس هایگ رد و یکهآ هجوتاب
هب م بلاط
قوف فده یلصا نیا حت قیق هسیاقم رثا دوک
،نهآ نیرتسوکس
تافلوس نهآ و دیسکا یواح تاعیاض نهآ
رد عفر درز یگرب شان ی
زا دوبمک نهآ رد هایگ ایوس رد طیارش کاخ یاه یکهآ و یسررب
شقن دوک یواگ و درگوگ رد روضح یرتکاب سولیسابویت ب
ر
یمهارف نهآ و تظلغ نآ رد مادنا یاه هایگ ایوس تسا .
و داوم شور اه
هجوتاب هب فده قیقحت و زاین نتشاد هب یکاخ اب نازیم نهآ
لباق هدافتسا
،مک کاخ رظندروم رد نیا شیامزآ زا سیدرپ هعرزم
هاگشناد یسودرف دهشم ( لوط ییایفارغج
˚E
59 31
"
52 و ضرع
ییایفارغج
˚N
36 18
"
31 و عافترا 1031 رتم ) و زا قمع 30 - 0
یتناس یرتم عمج یروآ دش . هجوتاب هب جیاتن زیلانآ کاخ و ــس حط
ینارحب نهآ لباق هدافتسا
( Fe-DTPA
یارب)
رثکا ناهایگ رد کاخ
هک لداعم 5 یلیم مرگ رب مرگولیک کاخ شرازگ هدش تسا (
Sims
and Johnson, 1991
)،
کاخ هدافتسادروم رد
نیا شیامزآ رد
طیارش دوبمک نهآ رارق تشاد .
لودج 1 - شيامزآ رد هدافتسادروم کاخ یيايميش و یکيزيف مهم تايصوصخ Fe-DTPA
(mg/kg)
K (mg/kg)
P (mg/kg)
میسلک تانبرک )%( لداعم
یلآ نبرک )%(
لک نژورتین )%(
S
(meq/l) pH EC
(dS/m) 49
/
3 227 8/9 19/3 0/63 0/2 4/6 7/69 0/849
نیا شیامزآ هب تروص تشک ینادلگ لاس رد 1398 رد
هناخلگ هدکشناد یتاقیقحت یزرواشک
هاگشناد یسودرف شم ده هب ارجا دمآرد . شیامزآ رد بلاق حرط ًلاماک یفداصت اب
شیارآ
لیروتکاف اب
هس رارکت رد طیارش لرتنک هدش ماجنا دش . تاب هجو هب
نهآ نینچمه و هدافتسادروم نهآ عبانم رد لک نهآ تظلغ لباق ایوس هایگ زاین و کاخ رد هدافتسا (
Glycine max (L) Merr.
)
مقر لوتک بیترت نیدب .دیدرگ باختنا یشیامزآ یاهرامیت ،نهآ هب
رثا هس روتکاف یشیامزآ لماش عبانم فلتخم دوک نهآ ( مدع صم فر
دوک نهآ
( Fe0
،)
دوک نیرتسوکس تظلغ اب نهآ
5 یلیم نهآ مرگ
( کاخ مرگولیک رب 33
/ 83 یلیم مرگولیک رب نیرتسوکس دوک مرگ
( )کاخ
Fe-EDDHA, 6% Fe )
( )Fe1
، تافلوس تظلغ اب نهآ 30
یلیم ( کاخ مرگولیک رب نهآ مرگ 95
/ 148 یلیم تافلوس دوک مرگ
( )کاخ مرگولیک رب نهآ
O, 20.14% Fe Feso4.7H2
( )
Fe2
و)
نهآ دیسکا تظلغ اب
50 یلیم ( کاخ مرگولیک رب نهآ مرگ 36
/ 53
یلیم ( )کاخ مرگولیک رب یتاعیاض نهآ دیسکا دوک مرگ 7
/ 93
%
نهآ )لک
( Fe3
) دوک،
یواگ هدیسوپ ( 4 / 920 م ی ل ی مرگ مرگولیک رب
نهآ ینزو دصرد رفص تظلغ اب )لک
( Cm0
تظلغ و)
5 / 1 دصرد
ینزو
( Cm1
و)
درگوگ یرصنع اب( یردوپ صولخ
9 / 99
% رد درگوگ
روضح یرتکاب سولیسابویت شرامش اب
(CFU/g)
107 8 ات 10 اب )
یلیم رفص تظلغ مرگ
درگوگ رب مرگولیک کاخ
و لیسابویت سو
8 / 1
% )درگوگ
( S0
تظلغ و)
25 یلیم مرگ درگوگ رب مرگولیک کاخ
و سولیسابویت 8
/ 1
% )درگوگ
( S1
رد ،)
یمهارف نهآ رد هایگ ایوس
دروم یسررب رارق .تفرگ هجوتاب هب جیاتن زیلانآ کاخ تسادروم هداف
لودج(
1 ) رصانع ییاذغ
،نژورتین رفسف
و میساتپ هب بیترت هب
نازیم 80
، 50 و 25 یلیم مرگ رب مرگولیک کاخ
زا عبانم
،هروا
تارتین میساتپ و
2O
2.H
4)
2PO
هب Ca(H
کاخ رظندروم هفاضا
دیدرگ . رد تیاهن نادلگ اه اب 6 مرگولیک کاخ رپ دندش . یاهرذب
هایگ ایوس دعب زا نوفعدض ندش ی رد حطس کاخ تشک دش و ت ا
نامز هناوج ینز
،اهرذب حطس نادلگ ره زور اب بآ رطقم یرپسا
هب سپس و دندش .دش ماجنا یرایبآ ینزو تروص
73 زور دعب زا
،تشاک ناهایگ تشادرب و یارب ماجنا ریاس اهزیلانآ هدافتسادروم رارق
تفرگ . زا سپ تدم هب ،تشادرب 48
نوآ رد تعاس 72
هجرد
تناس ی دارگ کشخ نزو سپس و دندش کشخ ی هنومن
اه یوزارت اب
( لاتیجید
AND, GT-300
) تقد اب 001 / 0 .دش نییعت مرگ
( رت مضه شور هب هشیر و ییاوه مادنا رد لک نهآ تظلغ
Emami,
( یمتا بذج هاگتسد زا هدافتسا اب )1976 shimadzu, AA-670
)
هزادنا گ ی ر .دش ی هیزجت هداد مرن زا هدافتسا اب اه یرامآ رازفا
SPSS
نیگنایم هسیاقم .تفرگ رارق یبایزرا دروم13.0
زا هدافتسا اب اه
حطس رد نکناد نومزآ دصرد کی
طسوت زین اهرادومن مسر و
مرن رازفا
Sigma Plot 12
.تفرگ تروص
ثحب و جياتن
دربراک عبانم نهآ رد شيازفا نزو کشخ مادنا یياوه هايگ ايوس
ساسا رب جیاتن هیزجت سنایراو هداد اه لودج(
2 )،
شنکمه رب ریثأت
حوطس فلتخم
،نهآ یماد دوک درگوگ و
رب نزو کشخ مادنا ییاوه
رد دصرد کی حطس ینعم
راد دوب . جیاتن هسیاقم نیگنایم رب نزو
کشخ مادنا ییاوه لکش(
1 ) ناشن یم دهد هک نیرتشیب نزو
کشخ مادنا ییاوه رد رامیت مه فرصم نامز
تافلوس نهآ نودب
دربراک یماد دوک و
هارمه اب
،درگوگ
( S1
Cm0
Fe2
اب )
رادقم 15 / 2
مرگ رب هایگ ایوس هدهاشم توافت .دش ینعم
یراد و رامیت نیا نیب
رامیت نیرتسوکس و
لآ هدام ی و درگوگ
( S1
Cm1
Fe1
اب)
رادقم 08 / 2
مرگ رب هایگ ایوس هدهاشم ود رد ییاوه مادنا کشخ نزو .دشن
رامیت
S1
Cm0
Fe2
و
S1
Cm1
Fe1
بیترت هب 35
/ 1 و 30 / 1 ربارب تبسن
هب لرتنک رامیت
S0
Cm0
Fe0
رتشیب نیرتمک .دوب نازیم
نزو کشخ
مادنا ییاوه رد رامیت
S1
Cm1
Fe0
اب رادقم 59 / 1 مرگ رب هایگ ایوس
هدهاشم دش .
لودج 2 - هيزجت سنايراو یاهرثا یلصا و مهرب شنک اهروتکاف رد مادنا یياوه و هشير هايگ ايوس
و*
و**
:ns هب بيترت رد حطس یرامآ جنپ و کي دصرد ینعم راد و ینعم توافت مدع راد
یم دشاب
ییاوه مادنا کشخ نزو شیازفا رد نهآ عبانم تبثم ریثأت یم مک رصانع تبثم شقن زا یشان دناوت رد فرصم
لاعف یزاس متسیس
یاه یمیزنآ و تیلاعف یاه یکیلوباتم ب هک دشاب هایگ
ا
شیازفا دیلوت
،یژرنا زتنس و نیئتورپ دنق
هب رجنم شیازفا حطس
تاعبرم نیگنایم
هجرد
یدازآ تارییغت عبنم
بذج نهآ رد
هشیر هشیرردنهآتظلغ مادناردنهآبذج ییاوه
تظلغ نهآ رد مادنا
ییاوه
نزو کشخ مادنا
ییاوه 04**
/ 0
00ns
/ 0
00**
/ 0
00**
/ 0
38**
/ 40389
62*
/ 19302
45**
/ 23791
58**
/ 62955
13**
/ 0
14**
/ 0
03**
/ 0
05**
/ 0
40**
/ 40378
84**
/ 37464
20**
/ 9332
25**
/ 9295
15**
/ 0
*
02*
/ 0
04**
/ 0
11**
/ 0
3 3 3 3
نهآ نهآ
* یماد دوک
نهآ
* درگوگ
نهآ
* یماد دوک
* درگوگ 00
/
0 4484/72 0/00 28/70 0/00 32 اطخ
27 /
0 0/13 0/36 0/34 0/1 دصرد تارییغت بیرض
گرب و دیلوت هدام کشخ یم دیدرگ (
Reuter et al., 1988
.) جیاتن
رثا یسررب جیاتن اب اتسار مه لصاح تافلوس
نهآ رب یور نزو
کشخ مادنا ییاوه رد هایگ ترذ عبنم دربراک داد ناشن هک دوب
نهآ تافلوس ثعاب
شیازفا لباق یهجوت رد نازیم هدام کشخ
هراسخاش هدش
تسا (
Sheikhpour et al., 2013
.) تلاک دربراک اب -
نهآ یاه لاقتنا
نورتکلا یزتنسوتف شیازفا
یم دبای هک عاب ث
شیازفا تیبثت د ی سکا ی نبرکد و تظلغ هتساشن و تاردیهوبرک -
یاه لولحم رد لوط هرود دشر ناهایگ یشیور یم
رد هک ددرگ
تن ی ةج هایگ کشخ نزو نآ شیازفا
یم دبای (
Marschner, 1995
.)
نامز مه فرصم ،نهآ دیسکا رامیت رد درگوگ
و یاهدوک
یلآ شیازفا بجوم 14
/ 1 تبسن ییاوه مادنا کشخ نزو یربارب
هب درگوگ فرصم هب ه هک دش رامیت نیمه رد ییاهنت
اب اتسار م تسا نیشیپ جیاتن
( Derakhshandehpour, 1999
رما نیا لیلد .)
یم ار ناوت ای ن هنوگ هک درک هیجوت فرصم
درگوگ هارمه اب دوک
یماد ثعاب شیازفا نویسادیسکا یکیژولویب
درگوگ رد طیحم
کاخ یم ددرگ و طیارش ار یارب شرتسگ مسیناگراورکیم
،اه هیذغت
رتهب و رد هجیتن دشر هایگ مهارف هدرک و رد تیاهن بجوم شیازفا
هدام کشخ لک و یازجا درکلمع هایگ رد نیا کاخ هدش تسا
( Karimi et al., 2012
شیازفا لیلد .)
گمشچ ی ر مادنا کشخ نزو
درگوگ دربراک اب نهآ تافلوس رامیت رد ییاوه
( S1
Cm0
Fe2
طوبرم ،)
زتنس دوبهب رد درگوگ تبثم شقن هب تسلاپورلک
اه و تورپ نیئ اه
و جیاتن اب اتسار مه هک تسا ایوس هایگ رد زتنسوتف شیازفا
دوب نیشیپ تاعلاطم
( Mishra and Agarwal, 1994 .)
لکش 1 - رثا هس هناگ فلتخم حوطس
،نهآ یماد دوک درگوگ و رب نزو کشخ مادنا یياوه هايگ ايوس
Fe0
،دهاش Fe1
،نيرتسوکس Fe2
تافلوس ،نهآ Fe3
،نهآ ديسکا Cm0
،یماد دوک دربراک نودب Cm1
،یماد دوک دربراک اب S0
و درگوگ دربراک نودب S1
دربراک اب
درگوگ
دربراک عبانم نهآ رد شيازفا تظلغ نهآ رد هايگ ايوس
قبط جیاتن هیزجت سنایراو هداد اه لودج(
2 )،
شنکمه رب ریثأت
حوطس فلتخم و یماد دوک ،نهآ درگوگ
رب تظلغ نهآ رد مادنا
ییاوه رد حطس دصرد کی ینعم
راد دوب . جیاتن هسیاقم یگنایم ن رب
تظلغ نهآ رد مادنا ییاوه لکش(
2 ) ناشن یم دهد هک نیرتشیب
نازیم تظلغ نهآ رد رامیت دیسکا نهآ
،یتاعیاض یماد دوک
و
درگوگ
( S1
Cm1
Fe3
تسا)
اب رادقم 40 / 568 یلیم مرگ رب مرگولیک
هک 38 / 3 ربارب تبسن هب رامیت
S0
Cm0
Fe0
رتشیب دوب و نیرتمک
نازیم تظلغ نهآ رد رامیت لرتنک
( S0
Cm0
Fe0
اب)
رادقم 03 / 168
یلیم مرگ رب مرگولیک هدهاشم
هک دش ه ی چ هنوگ درز زا یمئلاع
1 Use efficiency
2 Utilization efficiency
.دشن هدهاشم رامیت نیا رد یگرب هایگ فلتخم ماقرا کاخ رد ایوس
تیلباق یکهآ یاه یاه
کاخ نیا رد ومن و دشر یارب یتوافتم دنراد ار اه
( waters et al.,
و 2018 Kocak, 2014
هب )
ترابع رگید هدافتسا ییاراک رد نهآ1
نآ فرصم ییاراک :دراد یگتسب لماع ود هب هک هدوب توافتم اه
2
ناشن هک ع مک ریداقم لیدبت رد هایگ ییاناوت هدنهد یاذغ رصن
ی
بذج ییاراک و ؛تسا دایز ًاتبسن درکلمع هب هدش بذج رگنایب هک3
رصنع دوبمک طیارش رد ،کاخ زا رصنع جارختسا رد هایگ ییاناوت یم کاخ رد ( دشاب
Moll et al., 1982
.)
قبط
،دوجوم عبانم ناهایگ رد
ةداوناخ تظلغ دودح موگل
3 Uptake efficiency
رد نهآ مادنا نیب هایگ ییاوه 5
/ 154 ات 450 یلیم مرگ رب مرگولیک
شرازگ هدش تسا (
Pastor et al., 1995
.) رگید تاعلاطم رد
حوطس بولطم نهآ رد ایوس هایگ گرب رد
هدودحم 50 ات 350
یلیم مرگ رد و مرگولیک حطس
ینارحب نهآ رد هایگ 50 یلیم مرگ
رد مرگولیک هدش شرازگ تسا
(
Malakouti and Gheibi, 2000
) .
زا یخرب رد نینچمه هجوتاب عبانم
نازیم و ایوس فلتخم ماقرا هب
نآ ییاراک تظلغ ،کاخ زا نهآ بذج رد اه
رد گرب نهآ هدودحم
300 ات 400 یلیم مرگ رد مرگولیک تسا هدش شرازگ زین
(
Mortvedth, 1991; waters et al., 2018
تظلغ زا لصاح جیاتن .)
رد زین شهوژپ نیا رد ییاوه مادنا و گرب نهآ ةدودحم
تظلغ
.تسا نیشیپ تاعلاطم رد هدش هئارا هجوتاب رد هایگ هشیر و ییاوه مادنا رد نهآ تظلغ دودح هب
هداد شیامن جیاتن( رصانع تظلغ ریاس نینچمه و شهوژپ نیا یم )تسا هدشن درک هراشا ایوس مقر نیا ندوب اراک نهآ هب ناوت
تظلغ زین کاخ رد نهآ رصنع مک یمهارف طیارش رد یتح هک هآ رد هایگ رد ن ةدودحم
.تشاد رارق هنیهب تظلغ
زا هدافتسا لآ داوم
داجیا قیرط زا نهآ دیسکا اب هارمه ی
تیلباق دوبهب و تیللاح شیازفا ثعاب دناگیل لدابت مسیناکم یم هایگ رد نهآ یسرتسد ( ددرگ
Gu et al., 1994
لیلد هک .)
یماد دوک دربراک و نهآ دیسکا رامیت رد نهآ تظلغ شیازفا -یم
تلع هب دناوت هتلاک
ندش و شیازفا تیللاح نهآ رد رثا شنکاو اب
داوم ( دشاب یلآ
Melali and Shariatmadari, 2008
یکی .) زا
لیلاد شهاک تظلغ نهآ هایگ رد رامیت تلاک
،نهآ دوک و یواگ
درگوگ
( S1
Cm1
Fe1
نودب ،نهآ تلاک هب تبسن)
واگ دوک هارمه و ی
درگوگ اب
( S1
Cm0
Fe1
طوبرم)
هب تیلاعف یبورکیم دیدش
رد کاخ و
سکلپمک ندش
نهآ لولحم رد رثا دورو لآ داوم ی هب کاخ تسا
(
Tomba et al., 1998 O’Melia and Tiller, 1993و
.)
دربراک درگوگ و یرتکاب سولیسابویت نهآ تافلوس رامیت رد
( S1
Cm0
Fe2
رد )
شیازفا تظلغ نهآ هایگ رد هسیاقم اب دربراک
نهآ تافلوس یماد دوک اب هارمه درگوگ نودب
( S0
Cm1
Fe2
ینعم)
-
راد دوبن هک یکی زا لیلاد نآ ار یم ناوت ات یدودح یدایز هب
تیصاخ یرفاب کاخ و طیارش یطیحم زا هلمج یزیخلصاح کاخ
و تیعمج مک یرتکاب یاه داد تبسن هدننکدیسکا هک
رب یور
تدش شیاسکا درگوگ ریثأت لباق یهجوت دراد (
Qiyamati Yazdi
et al., 2009
).
درگوگ و یماد دوک ،نهآ دیسکا رامیت رد نهآ تظلغ
( S1
Cm1
Fe3
روط هب )
مشچ گ ی ر لرتنک هب تبسن ی
( S0
Cm0
Fe0
)
یم ار نآ لیلد هک تشاد شیازفا طیارش داجیا هب ناوت
یدیسا
ندش رفسوزیار طیحم رد شیازفا و
تیللاح یاهدیسکوردیه هآ
ن
و تظلغ نینچمه همه
هنوگ یاه نوی کیرف هتاردیه غ ی لآر ی و
ًلاامتحا سکلپمک داجیا یاه
نهآ و لآ هدام ی
؛تسناد طوبرم دوجو
نینچ سکلپمک ییاه تظلغ نهآ لک ار رد لولحم لااب هدرب و ب ه
،تیللاح کرحت
و سرتسدرد ندوب
نآ رد ناهایگ یم دیازفا
(
Lindsay, 1974
.) یلآ داوم نویسادیسکا زین
درگوگ ار عیرست
یم دنک و ثعاب رثا عیرس رت درگوگ رب شنکاو کاخ و شیازفا
سرتسدرد ندوب
رصانع یم ددرگ . داد ناشن نیشیپ تاعلاطم جیاتن
رادقم شیازفا اب هک یلآ داوم
فرصم هدش هارمه اب درگوگ رد کاخ
تیلباق یسرتسد کاخ رد ییاذغ رصانع
ازفا ی ش ی هتفا تسا
(
Malakouti and Rezaei, 2001
.)
لکش 2 - رثا هس هناگ فلتخم حوطس
،نهآ و یماد دوک تظلغ درگوگ
نهآ رد مادنا یياوه هايگ
Fe0
،دهاش Fe1
،نيرتسوکس Fe2
تافلوس ،نهآ Fe3
،نهآ ديسکا Cm0
،یماد دوک دربراک نودب Cm1
،یماد دوک دربراک اب S0
و درگوگ دربراک نودب S1
اب دربراک
درگوگ
دربراک عبانم نهآ رد شيازفا بذج نهآ رد هايگ ايوس
قبط جیاتن هیزجت سنایراو هداد اه لودج(
2 )،
رثا هس هناگ رب ریثأت
شنکمه حوطس فلتخم
،نهآ یماد دوک و
درگوگ رب بذج نهآ
رد مادنا ییاوه رد حطس دصرد کی ینعم
راد دوب . جیاتن هسیاقم
نیگنایم رب بذج نهآ رد مادنا ییاوه لکش(
3 ) ناشن یم دهد هک
نیرتشیب نازیم
بذج نهآ رد رامیت دیسکا نهآ
،یتاعیاض ک
دو
یماد و درگوگ
( S1
Cm1
Fe3
اب )
رادقم 52 / 0 یلیم رب مرگ هایگ ایوس
یم دشاب هک 71 / 3 ربارب تبسن هب رامیت
S0
Cm0
Fe0
دوب و نیرتمک
نازیم تظلغ نهآ رد رامیت لرتنک
( S0
Cm0
Fe0
اب )
رادقم 14 / 0
یلیم رب مرگ هایگ ایوس هدهاشم دش . رد نهآ بذج تارییغت دنور
؛دش هدهاشم نهآ تظلغ هباشم ییاوه مادنا نامه
روط هک
نیب هک تسا هداد ناشن نیشیپ تاعلاطم بذج
و تظلغ نهآ د ر
ناهایگ کی یژتارتسا یگتسبمه
ینعم دوجو یراد دراد
(
Lindsay and Schwab, 1982
جیاتن .)
ةعلاطم یور رب هدش ماجنا
هک داد ناشن ترذ هایگ هدافتسا
زا نازیم تسناوت نهآ هرابرس
بذج نهآ طسوت ار هایگ شیازفا دهد (
Wang and Cai, 2006
و
Abbaspour et al., 2004
.دوب شهوژپ نیا جیاتن اب اتسار مه هک.)
هایگ ییاوه مادنا رد نهآ بذج زا لصاح جیاتن تللاد
هدننک
یم لوتک مقر ایوس هایگ یلااب بذج ییاراک تقیقح رد هک دشاب
ناشن ةدنهد رد کاخ زا نهآ رصنع جارختسا رد هایگ ییاناوت
زا هدافتسا اب تسا هتسناوت هایگ هک تسا نهآ دوبمک طیارش مسیناکم م نهآ للاحنا نینچمه و ایحا یاه زا رفسوزیار طیح
شوارت قیرط هشیر یاه
دشخب دوبهب ار نهآ زا هدافتسا ییاراک ،یا
بذج نهآ دحاو ره رد کشخ نزو رتشیب رادقم نآ هجیتن رد هک یم دیلوت ،کاخ زا هدش .دوش
لیلاد ریثأت نهآ دیسکا رامیت اب هارمه یماد دوک دربراک د
ر
دیدشت بذج نهآ رد هایگ کاخ یکهآ یم ار یا ناوت ن هنوگ هیجوت
درک هک یلآ داوم اب
هیذغت یرتکاب یاه هدننکدیسکا درگوگ
د ر
کاخ بجوم شیازفا نویسادیسکا یکیژولویب
درگوگ یم درگ
،د
نینچمه داوم
یلآ یواح داوم یذغم دنتسه هک هب ردت ی ج دازآ
یم دنوش و رد رایتخا هایگ رارق یم دنریگ (
Wainwright, 1984
.)
نینچمه مهرب
شنک فرصم درگوگ و دوک دیسکا رامیت رد یلآ
اب ًلاامتحا یتاعیاض نهآ نیرتشیب
شهاک نازیم ببس کاخ ردpH
شیازفا بذج مک رصانع رگید و نهآ فرصم
هب نازیم لباق یهجوت
دیدرگ
( Sabagh et al., 2014
. )
لکش 3 - رثا هس هناگ فلتخم حوطس
،نهآ
،یماد دوک رب درگوگ بذج نهآ رد مادنا یياوه هايگ ايوس
Fe0
،دهاش Fe1
،نيرتسوکس Fe2
تافلوس ،نهآ Fe3
،نهآ ديسکا Cm0
،یماد دوک دربراک نودب Cm1
،یماد دوک دربراک اب S0
و درگوگ دربراک نودب S1
دربراک اب
درگوگ
دربراک عبانم نهآ رد شيازفا تظلغ و بذج نهآ رد هشير هايگ
ايوس ساسا رب
جیاتن هیزجت سنایراو هداد اه ( لودج 2 ) شنکمه رب ریثأت
حوطس فلتخم نهآ رب تظلغ و بذج نهآ رد هشیر رد کی حطس
ینعم دصرد راد
دوب . جیاتن هسیاقم نیگنایم رب تظلغ نهآ رد هشیر
لکش(
4 ) و بذج نهآ رد هشیر لکش(
5 ) ناشن یم دهد هک
نیرتشیب نازیم
تظلغ نهآ رد رامیت تافلوس
،نهآ یماد دوک و
درگوگ
( S1
Cm1
Fe2
اب )
رادقم 96 / 1143 یلیم رب مرگ مرگولیک و
دربراک رامیت نهآ دیسکا هب
ییاهنت
( S0
Cm0
Fe3
اب)
رادقم 03 / 1143
یلیم رب مرگ مرگولیک دوب و نیرتشیب نازیم
بذج نهآ رد ت رامی
دربراک نیرتسوکس نهآ
هب ییاهنت
( S0
Cm0
Fe1
اب )
رادقم 43 / 0
یلیم رب مرگ هایگ هظحلام ایوس دش
و نیرتمک نازیم هآ تظلغ ن
رد رامیت
( S0
Cm1
Fe2
اب )
رادقم 10 / 743 یلیم رب مرگ مرگولیک و
نیرتمک بذج نازیم نهآ
رامیت رد
( S0
Cm0
Fe2
رادقم )
19 / 0
یلیم رب مرگ هایگ ایوس هدهاشم دش . هایگ ایوس هب ناونع یگ ها یژتارتسا
،کی لیامت هب بذج نهآ یتیفرظود
Fe(II)
زا رفسوزیار
دراد (
Lucena, 2003
.) ییاراک ،نهآ دوبمک طیارش رد ناهایگ نیا
ةدافتسا هشیر طسوت نهآ بذج و ییاوه مادنا رد نهآ زا کیلوباتم
یم شیازفا ار دنهد
(
García-Mina et al., 2013
) هب.
ترابع
،رگید
رد دوبمک
،نهآ شنکاو یاه یلوباتم یک و یکیژولویزیف هایگ
دننام
تاحشرت یاهدیسا یلآ
و تابیکرت یلنف اب ییاراک بذج و سا هدافت
زا نهآ رد هایگ طبترم تسا (
Mellisho et al., 2011
و
Baxter
et al., 2008
رد.)
نیا هایگ بذج نهآ ورف اب داجیا رثا
1لتاش و
یدیسا ندرک هقطنم
،هشیر تلاک ندرک نهآ و شهاک
Fe(III)
هب
Fe(II)
رد حطس هشیر لمع یم دنک (
Hell and Stephan, 2003
؛
Lucena, 2003
و
Lindsay and Schwab, 1982
.)
لکش 4 - هس رثا دوک ،نهآ فلتخم حوطس هناگ درگوگ ،یماد
ايوس هايگ هشير رد نهآ تظلغ رب
Fe0
،دهاش Fe1
،نيرتسوکس Fe2
،نهآ تافلوس Fe3
،نهآ ديسکا Cm0
،یماد دوک دربراک نودب Cm1
،یماد دوک دربراک اب S0
و درگوگ دربراک نودب S1
دربراک اب
درگوگ
لکش 5 - هس رثا دوک ،نهآ فلتخم حوطس هناگ درگوگ ،یماد
ايوس هايگ هشير رد نهآ بذج رب
1 shuttle
Fe0
،دهاش Fe1
،نيرتسوکس Fe2
،نهآ تافلوس Fe3
،نهآ ديسکا Cm0
،یماد دوک دربراک نودب Cm1
،یماد دوک دربراک اب S0
و درگوگ دربراک نودب S1
دربراک اب
درگوگ
نهآ نیرتسوکس رامیت رد هشیر نهآ تظلغ نازیم شیازفا دهاش هب تبسن ازا
ی ن تهج تسا حیضوت لباق هک
بیش شتنا را
یرتشیب داجیا یم دنک ات رد لاقتنا نهآ هب هشیر هایگ کمک دنک
و هب ای ن ترت ی ب ببس شیازفا نیگنایم تظلغ نهآ رد هشیر ایوس
تبسن هب لرتنک هدیدرگ ( تسا
Abdel-Mottaleb, 1991
.)
رامیت رد نهآ بذج شیازفا تلع نینچمه اب هارمه نهآ یاه
نیا ار درگوگ هنوگ
یم ناوت نایب درک دیسکا هک ندش
درگوگ و
دیلوت سدیسا کیروفلو رد
فارطا
،هشیر بجوم شیازفا بذج
رصانع ییاذغ و شیازفا بذج رصانع طسوت هایگ یم ددرگ
(
Tabatabai, 1986
.)
تن ي هج گ ي ر ی
و نهآ دیسکا دربراک ،جیاتن ساسا رب مه هدافتسا
نامز وک اب نآ د
ینعم توافت درگوگ و یماد نهآ بذج و تظلغ شیازفا رد یراد
رامیت رگید اب یدوک یاه
دهاش و )نهآ تافلوس و نیرتسوکس(
توافت نهآ نیرتسوکس و نهآ تافلوس رامیت نیب .داد ناشن ینعم .دشن هدهاشم ییاوه مادنا کشخ نزو شیازفا رد یراد
هب نهآ تافلوس دربراک اب هارمه یدوک رامیت نیا دربراک ای ییاهنت
ینعم توافت ،درگوگ و یماد دوک و تظلغ نازیم شیازفا رد یراد
یم نهآ بذج ناز .تشادن
لاحرد ی هک دربراک نآ اب درگوگ بجوم
ازفا ی ش لباق هجوت بذج نهآ ییاوه مادنا درگ
ی د . دیسکا دربراک
ریگمشچ شیازفا بجوم درگوگ و یلآ هدام هارمه هب یتاعیاض نهآ نهآ دیسکا رامیت دربراک .دش ییاوه مادنا نهآ بذج و تظلغ هب دوک اب هارمه نهآ تافلوس و ییاهنت شیازفا بجوم درگوگ ،یماد
نیرتسوکس دربراک نیب نینچمه .دش هایگ هشیر رد نهآ تظلغ هب نهآ هب نهآ تافلوس دربراک و ییاهنت یریگمشچ توافت ییاهنت
نازیم رثکادح هک دراد دوجو هایگ هشیر رد نهآ بذج شیازفا رد نهآ بذج ت رد
ی رام دربراک .تسا نیرتسوکس یکاخ
یرتسوکس ن
نهآ س ـ بب فا ـ شیاز ظلغ ـ ت و بذج ییاوه مادنا نهآ .دش
نینچمه رامیت
یبیکرت نآ اب یماد دوک و
درگوگ ببس شهاک
مئلاع یگرب درز و
شیازفا درکلمع هایگ ایوس دیدرگ . یسررب ه یا
ماجنا هدش ناشن م ی دهد هک نیرتهب جیاتن اب فرصم دیسکا نهآ
هارمه اب درگوگ و لصاح یماد دوک دش
اربانب ؛ ی ن هجوتاب هب جیاتن
یارب شیازفا ییاراک نهآ دیسکا یم
ناوت یتاعیاض نهآ دیسکا را
هارمه اب یماد دوک و
درگوگ هیصوت .درک
"
چيه درادن دوجو ناگدنسيون طسوت عفانم ضراعت هنوگ
"
REFERENCES
Abadia, J., Alvarez-Fernandez, A., Rombola, A. D., Sanz, M., Tagliavini, M. and Abadia, A. (2004).
Technologies for the Diagnosis and Remediation of Fe Deficiency. Soil Science and Plant Nutrition, 50 (7), 965-971.
Abbaspour, A., Kalbasi, M. and Shariatmadari, H.
(2004). Effect of steel converter sludge as iron fertilizer and amendment in some calcareous soil, Journal of Plant Nutrition, 27(2), 377-394.
Abdel-Mottaleb, M. A., El-Fouly, M. M., Kriem, H. M.
and Nofal, O.A. (1991). Response of soybean to micronutrient foliar fertilization of different formulations under different soil conditions. II.
Micronutrient content in leaves.Egyptian journal of Physiological Sciences. 15, 141-147.
Au, K. K., Penisson, A. C., Yang, S. L. and O’Melia, C.
R. (1999). Natural organic matter at oxide/water interfaces: complexation and conformation.
Geochimica et Cosmochimica Acta, 63, 2903–
2917.
Baxter, I. R., Vitek, O., Lahner, B., Muthukumar, B., Borghi, M., Morrissey, J., Guerinot, M. L. and Salt, D. E. (2008). The leaf ionome as a multivariable system to detect a plant’s physiological status. Proceedings of the National Academy of Sciences, 105, 12081–12086.
Chen, Y., Navrot, J. and Barak, P. (1982). Remedy of
lime- induced chlorosis with iron-enriched muck.
Journal of Plant Nutrition, 5, 927-940.
Deluca, T. H., Skogley, E. O. and Engle, R. E. (1989).
Band-applied elemental sulfur enhance the phyto availability of phosphorus in alkaline calcareous soils. Biology and Fertility of Soils, 7, 346-350.
Derakhshandehpour, A. (1999). Investigation of the effects of compost and sulfur organic fertilizer on increasing soil phosphorus uptake. Abstract of the articles of the Iranian Soil Science Congress (6th), Mashhad, Iran. (In Persian)
Emami A. (1976). Methods of Plant Analysis, Technical Bulletin, Soil and Water Research Institute, Iran.
No:982. (In Persian)
Feil, B. and Fosstai, D. (1995). Mineral composition of triticale grains as related to grain yield and grain protein. Crop Science, 35:1426-1431.
Forouhar, M. (1999). Investigation of the possibility of using iron oxide powder wastes from steel acid washing process as iron fertilizer, Faculty of Agriculture, Isfahan University of Technology. (In Persian)
García-Mina, J. M., Bacaicoaa, E., Fuentes, M. and Casanova, E. (2013). Fine regulation of leaf iron use efficiency and iron root uptake under limited iron bioavailability. Plant Science 198, 39–45.
Goos, R. J., Johnson, B., Jakson, G. and Hargrove, G.
(2004). Greenhouse evalution of controlled release
