مدرم تکراشم و تلود ؛یعامتجا ةیامرس شهاک
تمحر نیسح یهللا
1
ییاقآ دمحماقآ ناسحا ، یولاب یدهم ،2
3
1 . ریا ،مق ،نارهت هاگشناد ،یباراف سیدرپ ،رایشناد نا
2 . تکد یر قوقح مومع ی
،
،یملاسا دازآ هاگشناد سردم
،نارهت ا ی نار
3 . ناریا ،مق ،نارهت هاگشناد یباراف سیدرپ ،رایداتسا
( تفایرد خیرات :
22 / 22 / 5931 شریذپ خیرات ؛ :
22 / 23 / 5931 )
هدیکچ
تلود تسایس رضاح ةلاقم یم لیلحت رظنم نیا زا ار ییاه
زا یشخب ِیراذگاو ترورض هب هک دنک هح تههادساپ و واداوروهه ههب تردق
دهارادا یوراهت چتهسا هتهسیاه ههک واهنا چتردهق اهمعِا رد تلود و واداوروه واسمه .
راه یهسررب ور یهپ ةهلاقم یلهلا دهه
تکراشم یم وایب یقحت ةیاپ ةیضرف و تسا یعامترا ةیامرس رد تلود یریذپاا تکراشم دنک
ةیامرهس هاهک تراهل ههب تلود یریذپاا
یعامترا یم داما یااساا و هب ار یمامع قلاخا و واداوروه یادم تایح چهعمار میرح و دبای
بیس تده ریذپ دیدوت و ینمااا شاختسد و
یم دنک . دراهخرب رد و دهاکب واداوروه هب تردق اقتاا یرط زا چیمامع یدنمتیاضر و دامتعا یاضف میکحت رد تلود ها ره چور نیا زا
تکراشم واداوروه اب بیس ربارب رد ار هعمار تبسا وامه هب چدنک هالر ارگ
یراجنهاا و اه یهم واهوم یعاهمترا یاه
تهیاقت ههب و دراد
یم یعامترا ةیامرس دماجاا
. یفیلات شور هب رضاح ةلاقم -
هروب اب و یلیلحت تلع ةایه زا یریگ
هداد یبای یم چاه و نیهیبت تهور رد دهاک
حرطم یاعدم هیرات درادرب ماگ چهده
.
ناگژاودیلک
بیس قلاخا چیمامع ةزاح یریذپ مدرم تکراشم چیمامع یتیاضراا چیعامترا ةیامرس هاک چیمامع ییادز
.
ن ةدنسیو
،لوئسم همانایار hrahmat@ut.ac.ir :
دم ی ر ی ت یعامتجا ةیامرس
ةرود 3 ةرامش ، 3 ، زییاپ 5331
تاحفص 165 ـ 131 Print ISSN: 2423-6071
Online ISSN: 2423-608X http://jscm.ut.ac.ir
همدقم نادندرواه ترااشم ةزوح شرتسگ لباقتم ریثأت هب هجوت ،رضاح قیقحت ةلئسم نایب رد د
شاات
یراجنشان نازیم ب مدرم تراشم یزاسدددحم ریثأت ،نینچمش د اش
بیسآ یازفا ر لایلقت د یرییاپ
دراد یرفاد یمشا ،یعامتجا ةیامرس .
تراشم قن ذاختا ،در نیا زا بجوم ، لدد یوس زا رییپ
هب یعامتجا ةیامرس یوقت د ، لدد د نادندروه نایم رادیاپ ییوسمش ةنیمز ققحت یراصنع ناونع
یماد ترح هب ار عماوج هت ج د یمومع ریخ هب ار نایمدآ د دراد
یم قوس یعم داه داشاوخ ،داشد
( ،ناراکمش د ناریپ 5831
ص ، 62 .) یاپ ،یعضد نینچ ققحت تروص رد هاعماج یریگ
د رااجنوب یا
اسد ای ،مرج زا یراع هاعماج ات
دایا ةاباام هاب ،ندزافازدر دااسف د مراج زا نادراگیدر یا یا
سد ده دشاوخ یقلت ینتفای .
هلئسم یداتاد رد یم رظن هب ،
ب د ندرتسگ دسر لمع رادتقا ةزوح طس
الدد مازتلا د دوعت هت سا یلئاسم هلمج زا ،هعماج رد هنلااعف تراشم نآ بقاعتم د نادندروه یم ار دبلط ( ،یمطافدیس یراق 5833
ج ، 6 ص ، 26 - 25 .) یام شدواپ ةلئسم قیقدت رد اتگ ناوات
یقلاخا تاظحلام زا غراف -
لدد ،یقوقح ررقم یاشراجنش د دعاوق د یتسلف اا ااش
هاب باسن اابل
تردق داناسا رد اراکهآ ار یسانهدوع نیا د داد ناشن نتاد نادندروه ةدنیازف تراشم د یریگ
هاتفرییپ ،رتشیب هچ رش ظلا د توق اب ار نآ د ده ردآدای دوخ نیداینب یقوقح دانا
5. ،در نایا زا
لدد ریثأت ادندرواه رد ترااشم ةزیگنا د تردق سح یهوماخ ای یرادیب رد اش
، اسا رایاسب ن
هب لدد رگا هت یروط یم ،دنریگب یمصت اش
لامات مدرم هب تردق لاقتنا هب بسن دروخرب رد دنناوت
سسگ تراشم د رییپ داننت شارف ار یمومع یدونشخ تابجوم د درت راتفر داینب
6. یدعاس هاب
5 . یم ار ناریا یملاسا یروومج لدد ،ثحب یموب قادصم د هنومن یارب نونااق مواس لاصا تاشش دنب رد هت درب مان ناوت
ت فیدر رد ار نآ د درت هجوت وم نیا هب ،یساسا هاتی د یدراکیدر ااب د دنااشن دواخ ةامذ رب ِفیلاک
- ناداب دااینب
سا هتخادرپ .
6 . لاوصا سا لدد یاقب ببس د تردق یکحت لماوع زا نادندروه یزاسدونشخ .
راوب طقف نامتاح رگا ،در نیا زا زا یا
ااب مدرام اات دانزرد قتاه مدرم رب سا بجاد ، ده هت ش دوخ مادد یارب ،دهاب هتهاد درخ نااشیا زا لد د نااج
دننت یامح .
یم فصد حره نیا هب ار عوضوم نیا فیر ینایب دنت
:
« اشااهداپ ناابوگن ،دناشیدرد قتاشم هات ن
ِ ماقتسا د نما بجوم ، کلمم ِنادندادخ فاصنا د ناسحا د لدع هت نآ کح هب ؛دنشیوخ كلُم دتفا قاتتا یب عراز د ترامع د سا یعر »
( یلجت ،یناتدرا 5831
ص ، 551 .) راگا ،نینچمش
لدد یام ،داننادن ادر ،رایبعت رگید هب ای ،دننادب حلاص اش باسن دانناوت
هاب ترداق یرایاگاد هاب
نیایعت د ترااشم هنوگرش د هتفرگ یعفادت یعضوم نادندروه اهونرس رد نادندرواه یگداننت
دنربب قاحم هب ار یوخ یگنشرف د یعامتجا ،یداصتقا ،یسایس .
الدد لاوانم نیدب دااجیا رد ااش
نت هب ،داسف د مرج یازفا د یعامتجا یاشراجنشان یم لدب لاعف یرگ
دواه . ةالاقم ااب در یاپ
ضدرتم مراج یازافا د یرادیدپ هت سا رداب نیا رب ،مدرم تراشم رب لدد راتفر ریثأت نتفرگ
اسا نادندرواه ترااشم اب لباقت رد لدد درکلمع د شرگن ةوحن لولعم .
نایا رد ناگدانراگن
راس شاات راب نآ ریثأات د مدرم تراشم د لدد لباقت هب ،یشیامیپ د یدانسا ةویه هب هلاقم ةیام
بیسآ ِنزدر هس زا ،یعامتجا قلااخا ،یموامع یااضف یرییپ
یموامع ییااضران د یموامع یایادز
یم دنزادرپ .
بیسآ یمومع یاضف یریذپ
ةانماد زا نتاسات د نددزفا هب یسایس ماظن رداب نازیم هت درت ناعذا دیاب هتکن نیا هب ،اریگ ینایب رد ما ةرادا د سایس رد نادندروه تراشم لامعا بیاسآ د ینواصم راب ،هاعماج رو
ةزواح یرییاپ
یم یقتسم یریثأت ،یمومع درایگ
. ندرب هب هلئسم یعامتجا داد هاس یادیپ رد هت دراد یمشا یردق
ماظن زا روچ لدد لماه یسایس یاش
لدد ،كیتارتومد یاش الدد د ارگرادتقا یاش
هاقللم یااش
یم زاب ار دوخ دیامن
( فیس ، داز 5818 ص ، 523 .) ا ااب نادندرواه ناسمش تردق لامعا ،نایم نیا ز
،هعماج یسایس یریدم رد رمتسم د هنلااعف تراشم د لدد ماظن رد طقف
ینعی ، سخن عون یاش
تراشم لدد یم رادیدپ رادیاپ یسایس تراشم ِیوگلا بوچراچ رد د ارگ
دوه ( ،ییاقآ دمحماقآ
5826 ص ، 511 - 511 .) نامش روط یپ هت راثآ ادتبا ،تردق تابسانم وف رد قیمعت یارب ،ده دای رت
تراشم زا یهان ،لایلحت عواضوم نیتاسخن ،اتاسار نایا رد هات درات یشاوخ یسررب ار یرییپان
بیسآ زا رثأتم یاشدمایپ دوب دشاوخ ،یمومع یاضف یرییپ
.
یندم لاعفنا -
نادنورهش یسایس
هب ااسحا ،یلت روط یردد د لااعتنا
ةاصرع زا نادندرواه نیایعت رد هانلااعف نات د اسایس
دروخرب رثا رد ، یوخ هونرس ناجیش ،شزیگنا سح هنوگرش بوترس دننام لدد بسانمان یاش
راش نتاهادن ،مزااج یااشرداب د دیاقع لیمحت د هتسب یاضف دوجد ،نادندروه رد یسایس طاشن د د وگخساپ ،یرییپانداقتنا ،مدرم اب دنزاس لماعت عون فاته
د یاسایس د یرادا دااسف ، لدد ندوبن
یم داجیا ،نآ دننام دوه
( ،ییاقآ دمحماقآ 5826
ص ، 682 - 661 .) ناینب زا رثأاتم یعاضد نایا یااش
نادر هبنج د یعامتجا یسانه اسا نادندرواه یگدانز كباس د یتطااع یاش
( فیاس ، داز 5818 ،
ص 512 ) یم لدد هب بسن نادندروه ینشذ بیرخت بجوم هت ، وه
نادایم دیدم یتدم یارب د د
هصرع هب ،دراد قلعت نادندروه هب لصا رد هت ،ار یسایس رثؤم یلاعف د طاشن هنوگ رش زا یراع یا
یم لدب یم قاحم هب ار نادندروه ةنلااعف نت د دنت درب
.
تفایرد تیوضع ةباثم هب لاعفنا هدش
اد رد یردآون یداح ،نادندروه لاعتنا ةلئسم هب امرباش شرگن اسا یراظن درکیدر د ناگژ
. دا
هب ار لعتنم دندروه یعقوم
« فایرد یوضع ده
5» یم ریبعت دنت . امرباش ، یعضد نیا نایب رد
یم فایرد یوضع ،دیازفا فیرعت قوقح زا هکنیا اب دندروه هت سا یتلاح ده
ده رادروخرب یا
یدر د طبادر ،اشداون یبات د یظنت رد ینادنچ تراشم ، سا ه
رد د درادان یاموم راما یاش د اش
سین رثؤم ید یوضع ملات كی (
یمطاف ،این 5832 ص ، 12 .)
یب یسایس یتوافت
داد اسارب ،نینچمش یندام لااعتنا هاب عاجار ینادایم ِتااقیقحت زا لصاح یرامآ یاش
- یاسایس
یب یعون هب ار دوخ یاج رثؤم د هنلااعف تراشم ،نادندروه اسا داد یسایس یتداتت
. هات ناانچ
مانتاپ دیوید ةالاقم رد ،یعاامتجا ةیامراس ةزواح اناهرس نادنمشیدنا هلمج زا 6
« رد یاسارتومد
اکیرمآ : نرق نایاپ »
هب یمومع یریگرد د تایح اکیرمآ رد هت دراد رداب هابدر تداه
د اسا لوافا
1. Received membership
2. Robert David Putnam (1941)
هقلاع یش مدرم دنرادن یدندروه د یندم یریگرد هب یا
( ،یراصنا 5831
ص ، 18 - 16 .) نایا زا ،در
لاس هات یمااگنش ار نادندروه لاعتنا زا یهان راثآ ،هنیمز نیا رد یرامآ تاقیقحت جیاتن هب رظن اب یم شات سایس هب ناشیا ةقلاع یم نینچ ،دبای
تروص ناوت درات یدانب
( ،نارااکمش د دلتاسرازلا
5836 ص ، 16 :)
فلا ) خساپ سرپ هب نادندروه یوس زا عنتمم یاش یشاوخرظن باب رد ییاش
نااشیا زا یاسایس
یم رتشیب
؛دوه
ب ) یم شات ،یندم تازرابم د یلاعف هب یارگ صخاه
؛دبای
ج ) ریثأت یم لرتنت یسایس تاطابترا ار زا یرییپ دوه
.
ناگبخن لاعفنا
یماصت لوامعم ةویه دد هب ناگبخن ،یملع تاقیقحت اب قبالم ،نینچمش د هاعماج ندرد رد یزااس
وگلا ،نادندروه یارب یزاس هب
،دنتاسش لقتاسم ةدارا د راکف نابحااص ةدانز یااشدامن هکنیا ةلساد
یم نت رد دنناوت دناهاب رثؤام یخیراات د یعامتجا یاش
( ،یرااصنا 5832
ص ، 21 - 28 .) ،نیارباانب
لاقتنا درکیدر -
تراشم یم هعماج ناگبخن لاعتنا بجوم ،نایم نیا رد ، لدد رییپان فاکه د دوه
تشیب ار ناگبخن د لدد نایم یم ر
دنت . ،ترداق نااگبخن اای هاعماج رد تاح ناگبخن ، قیقح رد
5
یلع یم هتهادنپ هکنآ ار افراص ،دانراد اانررپ رواضح هاعماج رد طلسم تردق دوپدرات رد دوه
دنتسین تردق ةندب رد رقتسم دارفا د نامتاح (
،روماتاب 5835 ص ، 12 - 83 .) یاتیط نانآ قیقح رد
دنا ،نایوگنخس ،نارداشم زا عیسد هشی
یمصت د نازاس در رد هت دنتسش ناریگ
ترداق طاسوتم یاش
دنراد روضح (
یوسوم ، داز 5838 ص ، 12 .) شدرگ د لاقتنا مدع رب ینتبم درکیدر ذاختا ،در نیا زا
هملل ،هعماج ناگبخن سد هب تردق ناربج یاش
یرییپان ار یام دراد یاسایس ةاعماج رکیپ رب دانت
.
ت د سایس هت یتنم ریثأت نیرت لاقتنا ةناگد
- تراشم ترواص هاب ،دراد یاپ رد رییاپان د لااعتنا
5 . هعماج زلیم یار یس هت یریبعت ناایم یتااقبط دااحتا د زابادر فیاصوت رد تردق ناگبخن رثا رد ییاکیرمآ ریوه انه
یم دوس نآ زا ،اکیرمآ ةدحتم تلاایا یداصتقا د یماظن ،یسایس ناگبخن وج
دی .
یم نایامن طلسم تردق زا یگنشرف د یداصتقا ،یعامتجا ،یسایس ناگبخن یگدزاد جیااتن رد د دوه
اعیرس ،نآ ءوس یم بیسآ نادندروه یگدنز هب
نما د دنااسر رطااخم هاب ار یدندرواه یراح ای
یم دزادنا .
یعامتجا یگناگیب ساسحا یلم یگتسبمه تسسگ و
سایس ذاختا تراشم نآ زا رثأتم هت ییاش
یم دددحم یمدرم ،دوه
ااسحا ،یعاامتجا یگنااگیب
یب ،یچوپ ،یناوتان دراد یاپ رد ار یالم یگتاسبمش اسسگ د عمج زا ییادج ،یرایعم
( ،یواسوم
5831 ص ، 12 .) فاکه نینچ دوجد ،نخس رگید هب ت زا ،نادندرواه ااب لدد ةوحن رد ییاش
نیواک
یم عنامم ،دحاد یلم یوش دننت
. یب رد ار راتفر عون نیا ةنومن سد ای یلابقا
یب ت نااگبخن یلیم
یم تاباختنا هب بسن نارکتنهدر د دید نایع ناوت
. یم رظن هب یعماواج نیانچ رد نادندرواه دسر
هتفر یم یمصت د هجیتن نیا هب هتفر لقادح هب هت دنسر
هاعماج رد روضح ِفت د اش داننت ااتتتا
. رد
یب اسحا ، لاح نیرتوب یام رواو لکاه نایا هاب ،دواخ اهونرس هب یمومع یقلعت
هات دابای
،لااس دانچ زا راش اش نآ هتبلا ،تاباختنا ینعی ،ناهدوخ هب قلعتم ةصرع كی رد افرص نادندروه یم تراشم دننت
. یب نیا یاعدم دشاه دیچرب زا سپ ،هکنآ یسایس سسگ د یقلعت
ایارآ نداه
هب د یتاباختنا یاشراعه مامتا ،اشدزمان یسایس
هب یلت روط نوکس
بت نتفر یااضف رد دواجوم باتد
یأر قد ینایاپ تاعاس رد نادندروه ،تاباختنا یام دنسب تراشم زا یلقادح هب ،یریگ
داننت . رد
ماجنا یارب ینییآ ِ یامن كی دح ات یسایس نت ، لاح نیا هاب یالم فایلکت نداد
ار رواظنم یاتح
یمدرحم زا یریگولج ای نادجد یم لیلقت ،یتآ یاش
دبای . یگتاسبمش د قالعت ااسحا ،هاجیتن رد
یم نکمم لقادح هب نادندروه ةنادنمتیاضر د هناشاگآ ،دازآ دسر
5.
هزیمتا نادنورهش ندش
وم زا یگوید نیرت یاسایس ةاعماج رد یتتراشم یاشراتخاس نادقف ،تردق لاقتنا مدع درکیدر یاش
5 . هتسیاب د یروومج سایر تاباختنا ةردد نیمشد رد تراشم نارایا یملااسا یرواومج یلم ینما یاش
( ناراوت : زاترم
شدوپ سلجم یاش ).
د ار سا لدد اب ناسمش رادیاپ د رثؤم یتتراشم طیاره رد نادندروه نتهادن .
،یتفااب نیانچ رد
درط رب ینتبم سایس ذاختا اب لدد هب5
،مااادا راب یانتبم اسایس یااج زایمتا ریاسم رد6
ندرات
یمرب ماگ نادندروه دراد
.
درط رب ینتبم تسایس
اادا سایس ،نادندروه درط سایس اب لباقت رد م
،مااادا راب یانتبم دراکیدر رد ،دراد رارق هنایارگ
هاب ،نادندرواه هت یتازایتما د ،یسایس د یندم قوقح ةمش هب لدد ایعقاد زا یاکی ناوانع
یااش
یگدنز ار نادندرواه ةدانیازف تراشم ةنیمز د سا دوعتم ،دنراد ار نآ زا یرادروخرب ناکما ،ناه
یم شارف یمومع ةزوح رد دنت
. ضوت نیا اب ، ویه دد هب ،درط سایس ذاختا اب لدد تگ دیاب ، ی
اصرف هاب یبایتسد د تردق یلصا نایرج زا ار نادندروه ،یداراریا ةویه هب ، سخن رابارب یااش
مدرحم یعامتجا یم
نونات د یمومع یاشداون هب ناگبخن یسرتسد ،یدارا ةویه هب ،مدد د دنت یااش
یم دددحم ،تردق دنت
( ،زندیگ 5813 ص ، 551 - 551 .)
هعماج ةنیمز نادقف یریذپ
هعماج ، قیقح رد خاس یرییپ
ماادا درکیدر اب وسمش یرات– الدد طاسوت نادندرواه یزاس
سا . هبرجت نیتسخن ،نیاربانب هعماج یاش
شزرا ،ااشراجنش یخا اب نادندروه یرییپ تادااقتعا ،ااش
ماجنا ، درگ رد یوضع ،یعامتجا یلاعف نداد
رف د یعاامتجا یاش ویاه یرایگا
كباس د ااش یااش
یم لکه ،یعامتجا راتفر د یگدنز دریگ
. هتفر هنیمز دندر نیا هتفر د یراتفر تلاوحت زا یرایسب زاس
یام نادندروه رد غولب دواه
( ، دوتاس 5818 ص ، 551 .) ،اتاسار نیامش رد هاعماج
یاسایس یرییاپ
هب هنیداون یانعم واه یسایس یگدنز رد لدد ذوتن نازیم ةعسوت د ندرت
اسا نادندر (
،نالآ د لااب
5831 ص ، 22 .) ا هعماج مدع ،در نیا ز تراشم قح زا یرادروخرب زا ار نادندروه ،یسایس یرییپ
یلوئاسم ااب هوجاوم زا ،نینچمش د یوخ هونرس نییعت رد راانترب یعاامتجا نوگاانوگ یااش
1. Exclusion
2. Inclusion
یم دنت . سن خانه د یشاگآ ِناکما زا ،یلیاره نینچ رد نادندروه ،هجیتن رد یواخ قاح هب ب
یمصت ریسم رییغت د نییعت رد هلخادم رب ینبم یریگ
هتاهاد ااگن ردد هاب ،یاسایس د یعامتجا یاش
یم دنوه ( ،یدیهر 5831
ص ، 526 .)
یصخش عفانم یزاسرثکادح یارب شلات
شلات نیتسخن ةامش نتاساتدرف د ینااستن یاشاوش د یصخه عفانم هب یراتادح هجوت ریسم رد اش
هب یرشب اسحا هاب نااسنا هب زباش اموت درکیدر زا رثأتم یصخه عتن
یاسایس یدواجوم ةاباام
سا . ةلزنم هب یصخه عتن ، شدتش ةدس نایاپ زا یپ ، قیقح رد
« لاع یادرنامرف
5» داه هتخانه .
هب یصخه عتن ،رداب نیا رد لاع ةمش هت ده هتفرگ رظن رد یترحم ناس
رایز ار یونعم د یدام یاش
نیناوق د نامرف دراد دوخ
( ،نمهریش 5812
ص ، 11 .) رد طلاسم یمیادارااپ هاب ردااب نایا دانچ رش
هتفرگ رارق قلاخا ةتسلاف داقتنا دروم اشراب ،ده لدب دیدج رصع یداصتقا د یسایس ةشیدنا ةعسوت سا . وم نایم یرایگزییمت اب داقتنا نیرت
« یصخه فطاوع »
د
« یاعیبطریا فطاوع »
داه حرالم
سا . ، اسا نیا رب
« ع یصخه فطاو »
هاب دنچ رش
« یاصوصخ رایخ »
یام اامدزل ،دانماجنا
« رایخ
یمومع » د دنرادنربرد ار
« یعیبطریا فطاوع
» نیمأت یارب مزلا ةنیمز دقاف ،
« رایخ د یاصوصخ ریخ
یمومع » دنتسش . یوقت ،دوصقم هب یفاد شدر نیب نیا رد
« یعیبط فطاوع »
ةابنج دد رش هت سا
یم لماه ار یمومع د یصوصخ ریخ دوه
( ،نمهریش 5812
ص ، 11 - 16 .) ةواحن رد لامأت یامت اب
لدد راتفر لاقتنا هب درکیدر رد اش
یام ،نادندروه هب تردق لاقتنا مدع ای یرییپ رد افایرد ناوات
لاقتنا رب ینتبم سایس ذاختا ةجیتن تراشم د یرییپان
یاش هاب نادندروه ، لدد یوس زا یزیرگ
سایس یارب ینادیم یدر تراشم ،یزرد
اای یقتاسم یرایگرثا د رازااب د دااصتقا رد هلاساد ااب
یمن یم رداب نیا هب ماجنارس د دنبای دواخ یاصخه لااصم د عفانم هب دیاب طقف ،اقب یارب هت دنسر
هتفر د دنشیدنیب یام ار هعماج نابیرگ نآ ماسقا د عاونا رد داسف ریظن یعیبطریا فطاوع هتفر
درایگ .
هجیتن نیا ویأم یریگ
رد دننت یم لدب طلسم یوگلا كی هب یلاح
رد یاسایس ترااشم هات دوه
،دوخ تاذ هباساحم د لوقعم جنس زا سپ ،یسایس ةعماج رد دارفا هت سا راوتسا راگنا نیا رب
1. Interest Governs the World
هب ،دوخ نایز د دوس هتساوخ ققحت روظنم
د هانلااعف نات هاب ، یواخ عفاانم نیمأت د اش ةدنزااس
یاام یدر یااسایس داانردآ
. زا نادندروااه یلااصا ااساوخ اایاا ،عااقاوم رتااشیب رد ،در ناایا زا
هب سد رب یقتسم ریثأت زا سا ترابع طقف ، سایس رد لاعف تراشم زا د تردق لامعِا د نتفرگ
یمصت ةوحن رب ذوتن لامعِا د نایرجم باختنا هب نانآ یریگ
هتساوخ د عفانم نیمأت روظنم یاش
قحرب
ناشیدندروه (
،یبویا 5812 ص ، 531 .)
هب د لسم ساوخ نیا رگا ،نیاربانب ،دواشن دردآراب قح
نتفااین زا دروخراس ،دندرواه راش5
یم ندرد هب ، تراشم راتخاس د تردق مرش رد یوخ یدندروه اگیاج ایاا د رواحم د دزاخ
یعاسم یم فیرعت دوخ یدرف عفانم یزاسراتادح رد ار شا نیدب د دنت
ایعقوم د عفاانم ظتح ناس
یم جرم زیچ رش رب ار یصخه درامه
( محر ،یولا 5833 ص ، 563 - 561 .)
قلاخا یمومع ییادز
یموامع قلااخا ناامأوت سکه د سسگ ،تردق لاقتنا مدع رب ینتبم درکیدر یاشدمایپ رگید زا قلاخا ای لدد د نادندروه نایم تابسانم رد یمومع ییادز
سا6
. ن نیا نایب رد ردآداای دایاب هاتک
لاقتنا درکیدر ده
سا نادندروه هب تردق زا یشخب ندرکنرایگاد یقتسم ةجیتن ،تردق رد رییپان
تراشم ةیدر د هاعماج روما ةرادا رد نادندروه رمتسم د رثؤم تراشم مدع یعبت دمایپ ،زین زیرگ
سا . لاقتنا ِكیتارتومدریا سایس ، اسا نیا رب وم زا ،تردق ندادن
رد قلاخا لادز لماوع نیرت
نیبزا د یدرف تابسانم لس کلام د اشرایعم نتفر
یقلاخا یاش -
،یعامتجا نلات حولس رد یهزرا
یم رامه هب دیآ
. قلااخا هاب ااگن ،رضاح ةلاقم رد یاشدامایپ اشا رد هاقادم ااب ار یموامع یایادز
یسایس عاضدا رد نآ دنیاهوخان -
یاب شرتاسگ لماه ،یعامتجا د یداامتعا
نیابزا ،هاعماج ر نتافر
یم یپ ،یهزرا ماظن دیلوتزاب مدع د یعامتجا ةیامرس یریگ
.
5 . قح نیداینب ةدیا دد رب ینتبم ترااشم رد یاقحرب د ترداق لاامعا رد نادندروه یدنم
اهونرس رد رادایاپ د رمتاسم
نآ ققحت رد لدد نیداینب فیلکت د ، یوخ .
2. Norm less society
یب شرتسگ هعماج رد یدامتعا
لیلحت یخرب عز هب هعماج یشاتم ةزوح نارگ
خااس هاب دامتعا ةلوقم دد نایم ،هعسوت د یتخانه
اق زییمت دیاب ،یعامتجا د یسایس تردق داون هب دامتعا د تردق راوم یاشرات ده لئ
. نیا شرییپ اب
یم هجاوم یرایگزیامت نیا رد راکهآ ضراعت ةتکن اب ،یأر یوه
. هاجیتن نایا هاب ، یرگنب كین رگا
ماظن ناینب هت ده یشاوخ نومنشر لاقتنا د كیتارتومد یسایس یاش
تراشم د رییپ راب راسکی ،ارگ
یب زا ینازیم ده داون انب ،یسایس تردق هب بسن هعماج یدامتعا
سا . هچ رش ، اگدید نیا رب انب
نیئاپ تردق داون هب دامتعا نازیم یم یازفا ،داون نآ ییآرات ،دهاب رت
ساکع رب د دبای (
، خبجاات
5832 ص ، 3 .) ذااختا هات اسا هلئاسم نیا لیلحت ،دراد یمشا هچنآ ،هنیمز نیا رد یرداد زا غراف
سایس نادندروه هب تردق یرایگاد مدع رد لدد یمزج یاش یوس د
نآ نتسناد یریدام رد ااش
یام یااج راب نادندرواه داامتعا راب یئوس ریثأت هچ ،هعماج یسایس درایاگ
(5
ارق گ زو ال ،و 5833 ،
ص 523 ) یب ، سخن رظنم دد زا ار سرپ نیا هب خساپ ،رگیداکی هاب باسن نادندرواه یداامتعا
یب ،سپس درت یشاوخ یسررب لدد هب بسن یدامتعا
.
یب دنورهش یدامتعا دوخ هب تبسن نا
یم ،یلامجا اگن كی رد عیاه زا هت تگ ناوت
کاندرد لاح نیع رد د نیرت شرتاسگ رشااظم نیرات
یب هاب دواخ اگیاج هب بسن نادندروه زا كی رش دامتعا بلس ،هعماج رد یدامتعا د نااسنا ةاباام
یذ دوجوم زا لوامعم تااعقوت د تارااظتنا لس شات د قح
ا رااتفر د ناشذ رد دواخ اس
. زا
وم ،یتیعضد نینچ ثددح لیلاد نیرت دیدان
قح نتفرگ تاباسانم رد نادندرواه هات اسا ییاش
هتسبلد نآ هب لدد اب دوخ هب د دنا
میاسر هاب د یامح یوس زا قوقح نیا هت دنراد عقوت تده
دوه هتخانه .
قح نیا یم لیکشت ار جسنم ةعومجم هس اش قواقح لمااه اسخن ةلشد رد ،دنشد
5 . درت ناعذا دیاب
« یلم دامتعا
» لکه هب ، ِدنمهزرا ةدیدپ یریگ
« یعامتجا ةیامرس »
هاب ای ااب د لااعف ِنادندرواه ،راگید رایبعت
یم زیگنا د دماجنا
« یعامتجا ةیامرس
» نوصم د تردق تابث هب ، بیسآ زا نآ ی
یراای ، ترااشم نارحب د یعامتجا یاش
یم دناسر .
یندم یدازآ قاح ؛نایب یدازآ قح ؛یصخه یدازآ قح ؛نوناق ربارب رد یربارب قح هلمج زا یناسنا ةدانرادربرد ،مدد ةالشد رد ؛ناراگید ااب دادرارق نتسب قح د یکلام قح ؛نامیا یدازآ قح ؛ دیقع
باختنا قح ریظن یناسنا یسایس قوقح باختنا د ندرت
رد د ، اموکح رد ترااشم قاح د نده
بم موس ةلشد قح د یتسردنت هب ربارب یسرتسد قح دننام یناسنا یداصتقا د یعامتجا قوقح رب ینت
هاب طاقف د طاقف دندرواه راش هات ،هنلاداع رات قوقح تاررقم زا یرادروخرب ندوبدندرواه لایلد
هبدوخ روب نآ زا اتاذ د دوخ ینابیتشپ ناشاوخ لدد اب هوجاوم رد راومش لیلد نیمش هب د ده دنم
نیمضت د یم قوقح نیا
دوه ( ،یاگ 5833 ص ، 51 .) یاعر تروص رد ،نیاربانب قاح نیا ندشن
ااش
یب د یدیماان ، لدد یوس زا یمصت د راتفر یدامتعا
یام رارق ریثأت حت نادندروه یریگ د درایگ
هظفاحم د رت اب مأوت ییاضف یم تاح هعماج رد یرات
دوه . ارامش یقلت رد یتیعضد نینچ ةنومن
د دیدرت اب دشاشم دوخ هب بسن نادندروه یلددد
سا ینده .
مااگنش رایاسب دراوم رد ،لاام یارب
یم هلمج نامش رارکت ،هلمج ای مایپ كی ندینه یب زا ناشن دناوت
دهاب دوخ هب بسن یدامتعا
5.
یب رگیدکی هب تبسن نادنورهش یدامتعا
یب نلات ضرف اب لباقت رد ا دامتعا مان هب یتیعقاد ،یدامتعا
هابنج زا هات دراد دواجد یعاامتج یااش
سا یبایزرا لباق فلتخم
6. یب ةلئسم ،دراد طبر هلاقم نیا رد ام ثحب هب هچنآ ،نیا دوجد اب داامتعا
هب هت سا رگیدکی هب بسن نادندروه قلااخا یاشدمایپ زا یکی ناونع
هاب هاعماج زا یایادز راماه
یم لااقتنا اسایس لولعم دوخ هت دیآ اب د ترداق ندادان
ه یماسر هاب الدد یواس زا نتخاناشن
5 . هب نادر ظاحل دید هب بسن یتلاح نینچ رد درف ،یعامتجا یسانه دینه ،اش
هتفای ،اش هاب د اش دا یالت رواط ر
ا ااسحا د ک
یب د نیبدب دوخ یم دامتعا
دوه . د لومعمریا یراتفر زا لاح نیا رتیلاتوت عماوج رد ،نینچمش د یعیبط یراتفر هب ردان
یم لکه رییغت نادندروه رد لومعم دشد
.
6 . هیداز راوچ زا یعامتجا دامتعا 5
. ؛رگیدیکی هب بسن نادندروه دامتعا 6
. ریااس ناگبخن هب بسن یسایس ناگبخن دامتعا
خب ؛اش 8 . ؛رگیدکی هب بسن ناگبخن دامتعا 1
. ررب ،هعماج نییاپ حولس هب لااب حولس دامتعا یس
اسا ینداه .
كان .
،هفدا دلات
« یم هنوگچ هاد دامتعا نادندروه هب ناوت
»
سا نادندروه .
مووتم دد نایم ادتبا دیاب ،ثحب نیا نییبت یارب
« دامتعا
5» ( ،هفدا 5832 ص ، 622 ) د
« نانیمطا
6» یوه لئاق كیکتت .
هاب فدارتم تروص هب مووتم دد نیا بلاا دنچ رش یام راات
،داندر
هب ،دد نآ نایم بسن ا مادقا د یعقاد نایم ةلبار ناس
س . هب هچنآ ،نیاربانب یعامتجا فاکه ناونع
یقلاخا رلخ د یم دای نآ زا8
یب مووتم هب ،همش یپ د اصخشم ،دوه یامرب یداامتعا
ددراگ . یرااب
هب یضوت یارب ریزگان
ییوج روب لاام زا دیاب .
هاب ار دواخ لایبموتا یاصخه هات ایردآ راظن رد
،دهاب داد هیراع ید هب یرگید ساوخرد هب یلد
هایراع راکنم ااساسا اای ،ریعتسم ،دادرتسا نامش
یم یمن سپ ،هتفرگ لیوحت هت تروص نامش هب ار لیبموتا ای دوه دشد
. یاب ،ضراف نایا رد ،دایدرت
هبرجت یعقاد د یخیرات یاش ، اسا ینونااق د یسایس ماظن تایتیت زا رثأتم هت یگدنز ةرمزدر یاش
یم ریثأت لاام فرط دد راتفر رد درایگ
( هفدا ، 5832 ص ، 652 - 621 .) مولعم داس لاام نیا هب اگن اب
یم ینشذ زا رثأتم نازیم هچ ات دارفا یعامتجا یاشراتفر دوه زا نادندرواه رواصت د ریواصت د ااش
هب ، سا لدد رد د داهابن فاصنم نادندرواه ااب دواخ یعاامتجا قاایم رد لدد رگا هت یروط
هب ،نادندروه یمتاح نیداینب قح اب هوجاوم اای دواه یدادرارق هنوگ رش رکنم اسا زا یلت روط
كی ار دادرارق رد ییااشراتفر زدراب ااگنآ ،دانت ریستت یوخ عفانم دوس هب اونت د یلیمحت د هبناج
یب د دهدای لاام هن ،رگیدکی هب بسن نادندروه یدامتعا
یاندزف هت دوب دشاوخن روصت زا ردد اونت
فرگ دشاوخ .
یب نادنورهش یدامتعا تلود هب تبسن
داجیا فاکه یتهآ ةلصاف د راش احت د نازایم رش هب ،نادندروه د لدد نایم تابسانم رد رییپان
یم نادندروه یسایس یگدنز رد دامتعا د عامجا هب ندیسر عنام ،یلماع ییااضف رارقتاسا هاب د دوه
ش زا یلاخ یم طاشن د یلد
دماجنا . هب د یعلق روط فاکه نینچ دوج
چ راش ییاش ،هاعماج ندرد دان
یم نماد یعامتجا تاضراعت هب دوب دشاوخ رادیاپ یسایس ةعسوت یارب یدس د دنز
. الدد رد ییااش
1. Confidence
2.Reliance 3. Moral hazard
فاکه هت هقلنم ،یلحم یاش
مزلا طیاراه ااساسا ،داهاب هتهاد دوجد یتاقبط د ،یگنشرف ،یموق ،یا
هعسوت یارب هب یگتفای
یمن دوجد فاکه نینچ اریز ،دیآ
ا یگدنز لاومعم ییاش ار یاسایس د یعاامتج
هب یب ،ینیبدب یوس یم قوس نوشخ د رت د ،یدامتعا
دشد . باسانم یرتاسب یلیاراه نینچ رد
،داون كی رد تارایتخا زترمت ،یسایس بازحا یگدنتارپ ،یصخه عفانم رطاخ هب یسایس داسف یارب یسایس رولسا ، لسم یاشدرین نده یوش هب عجار یطارفا تارکتت دوجد ،ییارگ
رف د دوخ یگنش
هظفاحم ،ناگناگیب ءوس د ،یرات
هبدر راکتبا ربارب رد ن یم یندزف
درایگ ( ،روهرتخا 5831
ص ، 28 .)
نیبزا یعامتجا ةیامرس نتفر وقلاب ای یعقاد جیاتن دنیآرب ،نآ یصصخت ریبعت هب یعامتجا ةیامرس هکبه زا هت سا یا
جسنم یا
ت ِطبادر زا هنیداون یبد
د ییانهآ ةده یام لصاح درگ كی رد یوضع اب لباقتم خانه
دواه .
ینابیتاشپ زا ار دواخ یااضعا هات اسا یراتخااس ، جسنم ةکبه زا روظنم تگ دیاب یضوت رد یم رادروخرب یعمج ةیامرس یم رابتعا نانآ هب د دنت
دشخب . اتگ دایاب ،طابادر نیایبت رد ،نینچمش
تلادابم زا یهان سا نکمم یلمع لاح رد طبادر هب دننام نیدامن ای یدام
کرتشم سا یریگرات
( ریا د بزح د هقبط ،یگداوناخ مان )
هب د دهاب ، دانت طبترم ش هب ار نآ یعامتجا ظاحل
( ،وایدروب
5812 ص ، 513 - 511 .) رااثآ د یاسایس مااظن یدمآرات رد یعامتجا ةیامرس قن هب ،فیرعت نیا اب
یم یعامتجا ةیامرس لادز یزادرپ
.
یامرس شقن کیتارکومد رد یعامتجا ة
هعماج ندش
راظن هاب هاجوت ااب ،دراد نادندروه یگدنز دوبوب رد یشقن هچ یعامتجا ةیامرس هکنیا یسررب یارب لیوتوت دد یسکلا نایم رد یندم یگتسویپ داجیا رد ار یعامتجا ةیامرس رنش د یساسا درترات هت ،5
یم نادندروه رتومد ماظن یوگلا رد هت تگ دیاب ، سناد
نیماضت یاراب ینما ةیهاح راومش كیتا
یدازآ داشاوخ قواقح نیا نیمضت هب دوعتم د نماض ،بوچراچ رد لدد د دراد دوجد یدرف یاش
1. Alexis Charles Henri Clérel, Viscount de Tocqueville (1805 –1859(
دوب . ترداق ناایم نزاوت یرارقرب رد یتایح د رثؤم قن یندم ةعماج رد یعامتجا ةیامرس ،نیاربانب
كی زا لدد نآ ربارب رد نادندروه قوقح زا ینابیتشپ د وس
( لدد ) دراد داوع راب ار وس رگید زا
كیتارتومد یارب یندم ةعماج ربارب رد یلیدب د دواب داشاوخ یاسایس ماظن نده
( ،اامایوتوف 5812
،
ص 513 - 511 .)
یعامتجا ةیامرس و تلود
راظن زا ار هاصرع رااوچ اداتبا دایاب ،یعاامتجا ةیامرس لادز د تایح رد لدد قن یسررب یارب تجا ةیامرس هت یناریگب یم رارق ریثأت حت ار یعام
دشد . اای ریثأات ،هاصرع رااوچ نیا کرتشم ردق
سا نایم نآ رد لدد روضح ریثأت مدع .
لدد ، سخن نآ نتخادانا شدرگ هب د یعامتجا ةیامرس داجیا یارب یدایز تاناکما لاومعم اش
؛دنرادن رایتخا رد هصرع ،مدد
لدد نآ رد هت یا اس دااجیا رد یقتاسم ایلباق ااش
یعاامتجا ةیامر
شزومآ ،دنراد وق ترواص هاب ار یعاامتجا ةیامرس هت سا شردرپد
یعاامتجا یااشراجنش د داعا
یم لقتنم
؛دننت لدد ،موس هب اش
قایرط زا یعاامتجا ةیامرس داجیا رد یقتسم روط یااشلاات نیمأات
؛دنتسش رثؤم یمومع لدد هت ینامز رش اساسا ،مراوچ
خ اخب رد ایلاعف هب یمصت اش یاصوص
یم یاتنم یریثأت رما نیا ،دهاب یصوصخ خب ةلیح رد یلاعف نآ سا رتوب هت یلاح رد ،دنریگ
هایگ دشاوخ یعامتجا ةیامرس رب (
، خبجات 5832
ص ، 521 - 528 .)
،نیاربانب یم ریستت یرکف بوچراچ نیمش رد زین یعامتجا ةیامرس ةلئسم یمشا
یتااح د دوه
هتسجرب زا ج رد الدد فیلکت ندرت
نیایعت رد نادندرواه ترااشم طاالحنا د یرادایاپان ناایر
سا یوخ هونرس (5
،هیریشب 5831 ص ، 88 .)
،نآ رایا د زیمآرابجا عبانم زا عا ،تردق عبانم رب موکح لرتنت یازفا سا یردآدای نایاه یم یعامتجا ةیامرس رب یتنم یریثأت یام شات ار یسایس باقر د تراشم لامتحا د درایگ
داشد .
5 . هعسوت رد رثؤم لماوع هلمج زا ،نینچمش یم یسایس یگتفاین
هب ناوت 5 . تم لرتنت ؛یاسایس تردق عبانم رب زترم 6
. اانشرف
؛زیتس باقر یسایس 8
. یگراپدنچ درت راها یسایس یاش .
یسایس تراشم طسب یارب یدج یعنام ،در نیا زا یم یقلت نادندروه
راب اموکح لرتنت د دوه
یم دیدشت ار یعامتجا عبانم عاونا
5دنت ( ،ییاقآ دمحماقآ 5826
ص ، 661 - 661 .)
یشزرا ماظن دیلوتزاب مدع هب ،هعماج رد یهزرا ماظن بلنم یلت روط
یعقاد اب انسمش د ق نتخیگناراب باجوم هات سا ییاش
دوعرب یارب نادندروه رد قایتها د اسحا اقن نتفرگ
طیاحم راب یرایاگرثا د یعاامتجا یااش
یم یسایس ةعماج رد دوخ نوماریپ دوه
. شزرا نیا والج رد اش
دانچ ییااش یمزااب ار دواخ
،دانیامن
5 . ؛تردق 6 . ؛ ناد 8 . ؛تدرث 1 . ؛ مارت 1 . ؛ ملاس 2
. ؛تراوم 1 . ؛فطاوع 3
. بشیم . راش لاایذ
هب ار لماوع نیا زا كی دانرادزاب ةاباام
یاسررب یموامع ةزواح رد شزرا یرادایاپ د قاقحت یااش
یم ینت .
تردق ةزوح رد
د لدد نایم یعامتجا یراکمش ةعسوت ظاحل زا جیاتن ،نادندروه راتا نایم رد تردق شزرا ةعاها دراد یمشا نادندروه .
هب ترداق لاامعا رد لدد اب ناسمش قح زا نادندروه راتا رگا هت یروط
نیایعت د روشت روما ةرادا رما رد رادیاپ د رمتسم تراشم د هلخادم ناکما زا نآ بقاعتم د یسایس یام یرتاشیب ةاقلاع دواخ یگدانز د راات هاب باسن ،دناهاب رادروخرب یوخ هونرس د دانبای
5 . یم ،اریگ اگن كی رد یداینب ناوت
یام رادایاپ یعاامتجا ةیامرس كی داجیا هب هت ار یلماوع نیرت رایز حراه هاب ،دانماجنا
هتسد درت یدنب :
فلا ) تراشم ِ ساوخ د قن هب هجوت م هت ناگدننت
باجوم ار یراابجا تراشم ربارب رد یدرف ةتساوخدوخ تراش
یم
؛دوه ب ) زومآ هب هجوت زومآ نیا یحص یارجا هت یمسر یاش
انشرف د اش زاس
ی یاپ رد ار الدد زا نادندرواه ِ ایامح
دراد . یم دوجد هب لدد زا یمومع یاضر اب یامح نیا
؛دیآ
ج ) ت لکه یارب گرزب طسوتم ةقبط دوجد هت یعامتجا یاشراتخاس هب هجو
؛دراد یپ رد ار یسارتومد یریگ
د ) هتسیاه د رادتقا اب ،تابث اب اتبسن یسایس ةقبط هت یسایس ناگبخن هرس
؛دنتسش رلااس
ش ) نوناق رد هت موکح یاشداون خنس هب هجوت دازآ تااباختنا ،یتترااشم یرایگ
مااقم لااس د د یرادا یاسایس یااش
دنراد ریثأت ییاضق .
یم دد اب دوخ تاضراعت دنهوت ملاسم شدر هب ار ل
داننت عفر زیمآ .
ترداق راگا هات یلااح رد
هب دع رایتخا رد یراصحنا روط لایلقت ،نادندرواه هاب نلاوئاسم ییوگخساپ نازیم ،دهاب دددعم یا
یم یلوئسم د ییوگخساپ ،یدمآرات نارحب اب هعماج د دبای یم هجاوم یسانه
دوه .
شناد ةزوح رد
ج رد ناد راصحنا د راشتنا مدع یم راداد ار نادندروه ،هعما
رد یعاامتجا تایضتقم هب بسن دنت
هلاش ءوس ببس دوخ نیا د دنرادرب ماگ یشاگآان د ماوبا زا یا داشاوخ لدد د نادندروه نایم شاتت
یم یقلت شزرادض د دوب دوه
.
تورث ةزوح رد
ت د داضت ببس ،نادندروه نایم رد یرباربان د ضیعبت جادر د تدرث لیدعت مدع ناایم یمئاد ضقان
یم فلتخم تاقبط زیگنا زا د دوه
زب وم یاش سا هعماج رد راجنوبان راتفر د یرات
.
یناسنا تمارک ةزوح رد
زب زدرب یلصا للع زا یکی ندرد نادندرواه هات سا ییاشدوبمت ،یعامتجادض یاشراتفر د یرات
یم سح دوخ تردق هیلع زرابم هب نآ ناربج یارب د دننت
لدد یمرب یچیپراس نونااق زا د دنزیخ
یم دننت . درادان دواجد ترداق لاقتنا یارب یمیقتسمریا ای یقتسم لیامت یش ییاضف نینچ رد .
رد
سا لدد اب مدرم تابسانم رب تاح ةیاپ دد یلست د لیمحت ، قیقح .
هب ناسنا رش هت انعم نیا هب
ناسنا یم ردز سدریز یاش اب دارفا ییوگردز حت د دیوگ
هانیمز زا دواخ نایا د اسا رتلا یااش
هب یلصا قاحم سا هعماج رد زب للع زا د یناسنا مارت نتفر (
،یعناص 5835 ص ، 261 - 261 .)
یعامتجا تملاس ةزوح رد
هبرجت رب انب بیسآ زا یهان هنامرجم یاشراتفر یخرب ،ینیع یاش
ااسحا ااب ارامش یتیصخه یاش
دقع زا یهان یخرب د ، انگ تراقح یاش
یرترب د سا یبلط .
یب ،نیاربانب ینادر ملاس هب یوجوت
لکه رد نارحب بجوم ،نآ هب همدص د نادندروه یم دارفا رد لاس د یهزرا یوش یریگ
دوه .
تراهم ةزوح رد یگدنز یاه
د راات قایرط زا ایلاعف زا ار نادندرواه ، اناد رد یرگراصحنا دننام ،تراوم شزرا ةعاها مدع
ییاناوت تبم یاش یمزاب تراوم د صصخت رب ین ریااس اب تاضراعت داجیا د یتیاضران تابجوم د دراد
یم شارف ار یعامتجا تاقبط هب د دنت
یم یقلت شزرادض ،یلت روط دوه
.
یناسنا فطاوع ةزوح رد
یب شزرا هب یوجوت اانرمت ار دارافا ناایم لاباقتم ماراتحا د یرااکمش د شاتت سح یتطاع یاش
یم غب ییاضف د دنت ض
ضرا د دولآ یم شرتسگ ار هنیت د ترتن زا راهرس د هنازرد
دشد . ،لماع نیا
شزرا دوتر رد دوخ یب یداد هب ندیزغل د یعامتجا یاش
رثؤام یعاامتجا یااشدروخرب رد یاقلاخا
سا .
بهذم ةزوح رد
یب شزرا هب یوجوت هاب زدااجت د ینااسنا امارت ضاقن اب ،ینید دیاقع یدازآ مدع د یبشیم یاش
قوقح یب د یدرف هب ،هعماج رد دنیازف یقلاخا
د یلااعت دوتر رد یلماع د دراد طابترا یقتسم روط
یم رامه هب یناسنا لامت دیآ
( ،یعناص 5835 ص ، 828 - 816 .)
شش رصانع نیا یسررب دوجد اب هاعماج راش رد یاهزرا رشااظم نایا درت ناعذا دیاب ،هناگ
یا
بسن ح ةجرد د سا تداتتم رگید ةعماج هب راصانع نایا زا یخرب هب بسن زین عامتجا یساس
لاقتنا نازیم هب هتسب ،رصانع رگید اب هسیاقم رد لاقتنا ای یرییپ
ان فعاض د تداه ،عماوج نآ یرییپ
دراد (
Linz, 1970, pp.1269-1270
.)
یمومع یتیاضران هبنج نییبت ماقم رد دایپ رب تردق لاقتنا مدع درکیدر زا یهان راثآ زا رگید یا
یرااجنشان یا یااش
یلع یمومع یتیاضران ده ردآدای دیاب ،یعامتجا د یدرف هب ،رشا یگداس ار
د دایچیپ رایسب روط
دنزخ هب د درت خوسر نادندروه نایم تابسانم رد د دایدوت شوختسد ار یعامتجا تایح جیردت
یم دنیازف ینماان دنت
. هب هت یتیاضران اسحا یداتاد رد یداج ةاباام
یرات الع نیرتراکاهآ د ن
یم رظن هب نآ لادز بجوم اضعب د یسایس ماظن كی ندرد نارحب ییااسانه لاباق لاماع دد ،داسر
یمومع تراظتنا لس نتفرلااب یرگید د نادندروه رد یرباربان سح داجیا ، سخن ، سا .
نایاه
الدد یناوتاان د یدمآراتان زا یهان ،دروم دد رش رد یمومع یتیاضران سا یردآدای یرابشار زا
سا نادندروه سد هب تردق شدرگ ةدیا رب ینتبم د یتتراشم ،یقلنم ، یحص .
نادنورهش رد یرباربان سح داجیا یم نایب هت یتسلف یلت کح نیا نومضم ،عقاد لاع رد رد یرابارب نیداینب ِقح هعماج یاضعا دنت
یماصت هلمج زا روما ةمش یرایگ
،دانراد ار ااش ائاناتاسا راوامش5
دراد یت ( داد نارااکمش د
، 5832 ،
ص 13 .) یساسا زا یکی ،نیاربانب رد یااضر دااجیا د یرابارب نیایآ ایاعر رد تاعواضوم نیرت
ضیعبت د یرادبناج هنوگرش یتن ،نادندروه یگدنز اسا الدد یوس زا نادندروه نایم یرایگ
6.
صرف زا دارفا ةمش سا یردرض ،نادندروه رد یاضر سح داجیا یارب رداب نیا رد ش
رابارب یا
د یدااصتقا ،یعاامتجا ،یاسایس اهونرس نیایعت رد ترااشم د ترداق لاامعا یارب هنلاداع د دنهاب رادروخرب یگنشرف (8
،نوسناج 5813
ص ، 552 .) ،هاعماج كی رد وم نیا یارجا ، قیقح رد
صرف هب یسرتسد رد هکنیا زا نادندروه ةمش هت دراد یگتسب رما نیا نیمضت هب یعقوم د اش
یاش
س یذ ،یگنشرف د یداصتقا ،یعامتجا ،یسای یوس د عتن
داننت یدناسرخ د یااضر ااسحا ،دنا .
یناگمش یاضر اسحا نیا دمایپ هب ناکما
شاراف ار هاعماج رد نادندرواه ةامش ناوات یریگرات
یم دنت (
Verba et al., 1978, p.237
).
یربارباان یارفا تروص رد زا رثأاتم ،یموامع ةزواح رد ااش
د راتفر یمومع نبا د یتیاضران ،ترتن سح ، لد یاهوخ د اعانق ، یااضر اسحا نیزگیاج
یم نامش د ،دریگ د ناراحب ااب ار الدد یعیاسد لس رد یعامتجا تاضراعت ،ده یسررب هت روط
یم هجاوم تاعزانت عفر رد یدمآراتان دنت
( ،هیریشب 5831 ص ، 33 - 31 .)
5 . یم یقلت ،روما ةرادا رد دارفا یداست د یربارب ةدیا ققحت رد یتلع ةلقن هسنارف بلاقنا ،یسایس تلاوحت خیرات رد دوه
.
6 . لدد یخرب رداب ،روظنم جّردم رب ینبم اش
سا نادندروه ندرت .
واه قوقح اب دروخرب ةویه نیا جایار زاابرید زا ،یدندر
سا دوب . دنتهادن هلخادم قح ،ناگدرب د نانز ،ناتدوت ،نانوی رد .
روتاسد فلااخ راب اش یاسابع یااتلخ ناردد رد
لوسر ترضح (
ص ) یم راتفر هنامصخ د رباربان برعریا اب بارعا دندرت
. د واجم ،یلاوم ار نایناریا ،نامتتگ نآ رد
یم نآ دننام خ
دنناو . نیا رد رتشیب ةعلالم یارب كن هنیمز
. ، دوج 5838 .
8 . ،یملاسا یروومج یساسا نوناق موس لصا تشش دنب دنب
6 ةدام 65 ةدام د 61 ةدام د رشب قوقح یناوج ةیملاعا 5
رش زا
یندم قاایم دد -
یعامتجا د یسایس -
سا رما نیا هب ر ان ،یداصتقا .
یمومع تاراظتنا حطس شیازفا ت یعماوج رد ابلاا یم یفرعم مدرم رازگتمدخ ار دوخ نآ رد لدد ه
لدد فلاخ رب ،دنت هات ییاش
یام لامحت یمااظن د یدااقتعا ترداق زا راوب د نییاپ هب لااب زا ار دوخ یعدرشم لاس ،داننت
یم یازفا لدد زا یمومع تاراظتنا دبای
. رد الدد هاب نادندرواه یقتاسم نتاد ،بیترت نیدب
نوناق ضقن ،یلیاره نینچ یمارآان یازفا د
دواب یعامتجا یاش هلئاسم نایا د5
یاقلت ریزگاان یا
ده دشاوخ (
،یشوکف 5813 ص ، 515 - 512 .) ترااشم رااتفر تاعبت ، قیقح رد ، الدد ةانارییپان
یپ د رتشیب یم ار نادندروه نماد ،همش زا رت
رد رثؤام ترااشم د هلخادم هنوگرش زا نانآ د دریگ
یاسایس لاوحا د عاضدا نییعت یمزااب یواخ ةدانیآ هاب طوابرم یعاامتجا د
دراد . یعاضد نایا
هب یدوخ ویأم دوخ سا دننت
هاداد رب هچنآ اما . یم اش
رااتفر نایا کاانرلخ یاشدامایپ ،دایازفا
یراجنشان بلاق رد هت سا لرتنت یاش
نوناق زا دشن یم نایامن ،همش اب انج د زیتس ات ینکه
دواه
دوخ هب ار مرج ِیانهآ ِمان د یم
دریگ .
یراجنهان یمومع یاه
هااب یااتترح زااااآ ،نادندروااه یوااس زا نوناااق ضااقن ،یمواامع یتیاااضران داانیارف رد ،یاالت روااط
نوشخ دردآرب رد هت سا لدد هیلع زیمآ یانارمکح فعض ةجیتن رد یدندروه تاراظتنا ندشن
دراد هشیر تردق دمآراتان خاس د (
،ینامترت ینید 5831
ص ، 521 - 522 .) گچ رد نیا زدرب یگنو
هنیمز للع یخرب دیاب ، یعضد ینت یسررب ار نآ زاس
.
یعامتجا یراگزاسان جاوم نیتسخن رد نادندروه ةو
زراب ةنومن داوناخ هت قلعت ِطیحم اب سخن ،نوماریپ طیحم اب دوخ
لدد ابلاا هت عجرم ِطیحم اب سپس د دنتسش یقتسم یتبسن رد د لماعت رد سا نآ د لاتکتم ااش
نییعت بوچراچ ةدننت یام رارق بسن رد د ریگرد ،دنتسش نآ یاش
دانریگ . الدد اقن ،در نایا زا
1. Social tensions
هب یعامتجا یراگزاس د قبالت داجیا رد عجرم طیحم یلوتم ناونع دراد یمشا نادندروه5
. رایا رد
راجنوبان یاشراتفر زدرب بجوم ،نادندروه یعامتجا یراگزاس یارب مزلا ةنیمز نادقف ،تروص نیا یم یعامتجا بیسآ د یدروت د دوه
.
نادنورهش لمحت ةناتسآ شهاک یرااجنشان یازافا ،نادندرواه هاب تردق لاقتنا مدع درکیدر رد یقتاسم ةاجیتن ،یعاامتجا یااش
لاقتنا درکلمع ربارب رد نادندروه هت سا یشنتاد تراشم د رییپان
یم زدرب لدد زیتس دانشد
. رد
تروص هب نت نیا ةشیر ، قیقح ضیعبت یاشدروخرب
بوتراس د رایاگ تاابجوم ، الدد ةانارگ
یم شارف ار نادندروه یگدروخرس یم هجیتن نیا هب ار نانآ د دنت
یفاات ناوات زا الدد هات دناسر
اسین رادرواخرب ،یدندرواه لومعم تابلالم د تاراظتنا ندردآرب یارب .
اتگ دایاب یاضوت رد
لدد متجا ةعسوت یازفا اب زدرما نردم یاش یعا
- هب ،یداصتقا ار تااعقوت لاس ندزفازدر روط
درب لااب نت ةرتسگ رب نازیم نامش هب د دنا كی زا یعامتجا یاش
زا دارفا لمحت ةناتسآ شات د وس
ددزفا ،وس رگید دنا
( . ،یشوکف 5813 ص ، 512 - 511 .) یام ،نیارباانب ایفر د ناوات اتگ ناوات
ةناتسآ شات اب یقتسم ةلبار ، لدد یسایس ئارج شات د یازفا ،هجیتن رد د نادندروه لمحت
دراد ( ،یلضاف 5832 ص ، 18 - 16 .) لدد ،یخیرات رظن زا هب اش
یسایس یفر ظاحل شرییاپ رد ناه
یام فیعض د دنمتردق لدد هب ،نویسازیتارتومد دنیارف درط ای درات یاسقت ناوات
. هاب هات یرواط
لدد این نادنچ هت كیتارتومدریا دنمتردق یاش یمصت هب یز
یریگ دداجم عیزوت یارب یداینب یاش
لدد ،دنرادن تردق عبانم اگتاسد هات دنتسش ییاش
یعدراشم ، جاسنم یلایتاسا د هللاس یااش
نااگبخن ندرد یگتاسبمش د یموامع یاشدرترات یارجا رد یبسن ییاناوت ،ریگارف اتبسن یژولوئدیا یعاضد د دنمدرین د لاعف نادندروه اب د دنراد تاح ع جیاسب
دنتاسین هاجاوم یموام .
،نیانچمش
ماظن فیعض كیتارتومدریا یاش لدد ،رت
د یدامآرات ، یعدرشم ،لایتسا ییاناوت زا هت دنتسش ییاش
دنراد رارق یرتدنمدرین نادندروه ِلباقم رد د دنرادروخرب یرتمت یندرد یگتسبمش .
نیداب ااب نااس
1. Social adaptation
