• Tidak ada hasil yang ditemukan

اثر یکپارچگی تجاری بر کارایی جریان تجارت گاز ایران، با استفاده از الگوی جاذبه

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2023

Membagikan "اثر یکپارچگی تجاری بر کارایی جریان تجارت گاز ایران، با استفاده از الگوی جاذبه"

Copied!
30
0
0

Teks penuh

(1)

ناسیا شاگ تزاجت نایسج ییازاک سب يزاجت یگچزاپکی سثا

،

ٍبذاج يًگلا شا ٌدافتسا اب

یوادصی يدُم

1*

زًپسيپ دماح ، ،2

یميحز لضفلاًبا

3

1 داصتقا ٌيسگ زایداتسا .

ٌدکطواد ي س مًلع ي داصتقا یتطُب ديُض ٌاگطواد یساي

. ma_yazdani@sbu.ac.ir

2 يضسوا داصتقا دضزا ظاىضزاک .

ٌدکطواد ي یتطُب ديُض ٌاگطواد یسايس مًلع ي داصتقا

. hamedpirpour@gmail.com

3 . ا ٌيسگ زایداتسا داصتق

ٌدکطواد ي .یتطُب ديُض ٌاگطواد یسايس مًلع ي داصتقا

ab_rahimi@sbu.ac.ir

:تفایزد خیزات 02

/ 09 / 1395 :شسیرپ خیزات 18

/ 02 / 1397

ٌديکچ تسبدت

ٖٚسد تعٙك یٔ

حغػ ذ٘اٛت یٍچسبپىی

سبادت ٗناث بوشاؿ سبادت صا اس كایشع

شتؼٌ

دبالتلا عبنمٔ دبدیا ٚ یىیطِٛٛٙىت فبىؿ ؾٞبو ،ییلابو ؽدشٌ ؽ ؾیاضافا

ذاٞد . باث

ٝخٛت

ٝث ؾم٘

سبادت یٍچسبپىی سد

دٛاجٟث ییاسباو تسبادت

ٚ تسبادت ؾام٘

ٖٚسد سد تعٙاك

ؽشتؼٌ

ٝعِبغٔ ٗیا سد ،ٖآ ؽلات

قخبؿ شثا ٝو تػا ٜذؿ تسبدت بٞ

ٖٚسد تعٙك

ٝث ٖاٛاٙع

ٜذٙیبٕ٘

و شث سبدت یٍچسبپىی بٞ

ٗناث یٙثشوٚسذانٞ باٞصبٌ شیبػ ٚ یعنجع صبٌ تسبدت ییاسب

.دٛاؿ یثبیصسا سبدت شتشث ءبوشؿ ٚ ٖاشیا سٛارٙٔ ٗنإٞ ٝاث

اذاتثا ٜذاٙٙو ٗنانعت باٞ

تسبادت

بث یػسشث دسٛٔ تلاٛلحٔ

ٜدبفتػا صا ٍِٛا

ٝثربخ

ٚ ؽٚس شثواذح ییبٕٙتػسد

ٖٛػاٛپ بإ٘

یاع

ٜسٚد 1395 - 1376

، قخـٔ

ٚ غپػ ییاسبو تسبدت

ٗیا بث تلاٛلحٔ

ٜدبفتػا صا قخبؿ ِٓبأ

-

تؼنئٛو

ٝجػبحٔ

ٜذؿ تػا . سد

ٝٔادا ضن٘

قخباؿ تاِبل سد سبدت یٍچسبپىی شثا تسبادت باٞ

ٖٚسد شث تعٙك ییاسباو

تسبادت یاع

ٜسٚد 1395 - 1377 ٜداد ؽٚس ٜدبفتاػا باث ییّٛثبات باٞ

یثبیصسا

ٜذؿ بٞشنغتٔ شثا ،حیبت٘ عبػا شث .تػا ذنِٛت

قِبخب٘

یّخاد

ٝ٘اشػ

ٖاشیا

ٚ فشع باٞ

، سبدت تٚبفت شیبخر

،یعنجع صبٌ

صشٔ

ٚ نشتـٔ

قخبؿ تسبادت باٞ

ٖٚسد تعٙاك ٝاث ٖاٛاٙع

ٜذٙیبٕ٘

شث سبدت یٍچسبپىی بٞ

تسبدت یاػسشث دسٛأ تلاٛلحٔ

، سد .تاػا سادباٙعٔ ٚ تاجثٔ

ّٝكبف شنغتٔ تیشض ،ُثبمٔ

تسبادت ٍِٛا سد ییبنفاشغخ یاػسشث دسٛأ تلاٛالحٔ

، ٚ یافٙٔ

ادبٙعٔ

س یٔ

ذؿبث .

ٓٞ

ٗنٙچ

ٖبـ٘ حیبت٘

یٔ

قخبؿ ٗنث طبجتسا ٝو ذٞد تسبدت بٞ

ٖٚسد تعٙاك

.تػا سادبٙعٔ ٚ تجثٔ تسبدت ییاسبو ٚ

ٍقبط JELيدىب

C23: C67، F13، O47، Q43، .

ٌضاي :يدديلک ياَ

،ٝاثربخ ٛاٍِا ،تسبادت ییاسباو ، سبادت یٍچسباپىی ؽٚس

شثواذاح

ییبٕٙتػسد

ٖٛػاٛپ ،بٕ٘

قخبؿ

ِٓبٔ

ئٛو تؼن

ؼیٛ٘ .*

ٙ

َٛئؼٔ ٜذ عبٕت ٜسبٕؿ ،



(2)

1 -

ٍمدقم تاػا طشا٘ا ُٔبع ، دبلتلا ذؿس سد ٟٓٔ ُٔاٛع صا یىی ،ذیذخ بٍِٞٛا عبػا شث

ٝث سٛع

ٝو طش٘ا شث عبػا ٍِٛا یىیضنفٛانث باٟٙت ،ذاؿس

ٚ ٓأٟ

شات

ٗی سد ُأبع ذاؿس

ٖاسبىٕٞ ٚ ذِّٙٛو( تػا دبلتلا ،1

1984 )،

ذؿس ٝو تػا یِبح سد ٗیا عیشػ

تانعٕخ

ٚ دبلتلا ذؿس دٛجٟث سد

ٟخ ٝاٞد یع ٖب ،شانخا باٞ

ٝاث ٜظایٚ

سد بٞسٛاـو سد

َباح

،ٝعػٛت ٝاث سٛاع ُاثبل یٟخٛات فشالٔ

ی٘باٟخ طشا٘ا اس ؾیاضافا

ٜداد تاػا ( ًٙاؿ

ٚ

ٖاسبىٕٞ

، 2

2013 )،

بتػاس ٗیا سد بضبمت

ی٘بٟخ اشث تخٛػ بٞ

یّنؼف ذاؿس یعیشاػ

یع اس حٙپ

ٝٞد

ٝثشدت شنخا

ٜدشو تػا

،

ٝث سٛع

ٝو سد

َبػ 2014

، بضبمت

ُو ٖباٟخ

اشث تخٛػ بٞ

یّنؼف

ًبجیشمت ٝث ؾنث صا 5 / 2 شاثاشث حغاػ سد ٖآ َباػ 1971 ٜذناػس

تػا (

ٜسادا تبعلاعا طش٘ا

باىیشٔآ (3

،)EIA

2016 ) ٗایا صا ؾاـو ٚس ذأآسد

شتلاباث

ٚ

ؾـو یتٕنل

ٗنیبپ شت سد بضبمت ، طش٘ا تجػ سبـف شث بضبمت طش٘ا ْذاع ٚ َدباعت سد

بٞساصبث طش٘ا

یٔ

دٛؿ (

ٙؿ

ً

ٚ

،ٖاسبىٕٞ

2013 .)

صا ٛػ تبجنتشت شٍید دبٟ٘

ظجتشٔ

بث ساصبث طش٘ا

ٚ تاوشح ٝاث تٕاػ یٍچسباپىی

ساصبث سبدت ٚ4

یٔ

ذ٘اٛت

ٝث دٛجٟث عایصٛت تلاٛالحٔ تاػبٙٔ

طشا٘ا

ٚ ؾیاضافا ییاسباو

5

تسبدت

ٚد سد ٝج٘بخ بٞساصبث

طش٘ا ذٙو هٕو .

صا

ٗیا

ٚس ، سبادت یٍچسباپىی سبناؼث

صا

ُئبؼٔ

بلتلا د طٛثشٔ

ٝث

ْذع

َدبعت

ٗنث ٝاضشع

ٚ باضبمت طشا٘ا

صا اس كایشع دٛاجٟث

قنلخت عثبٙٔ

طش٘ا شث فشع یٔ

ذٙو (

ٚٚ

ٚ

ٖاسبىٕٞ

، 6

2014 .)

ٖاسباىٕٞ ٚ َاذاؼیاسد تبعِبغٔ عبػا شث ٝو تػا یِبح سد ٗیا (7

2000 ٚ هاٙو ،)

ی٘بنتاشف (8

2006 ( ٖاسبىٕٞ ٚ ًٙؿ ٚ ) 2015

اٚ ٖبیشخ تجؼ٘ صا ٜدبفتػا بث ،) تسبدت یعل

ٜٛمِبث ٖبیشخ ٝث ٜسٚد ٚد یاع تاذٞبـٔ صا هی شٞ اشث ٖآ

ییاسباو ،یِاٛاتٔ ی٘بأص

فشع ٗنث تسبدت

ٝجػبحٔ سبدت بٞ

یٔ

صباٌ تسبادت ییاسباو ضان٘ ٝعِبغٔ ٗیا سد .دٛؿ

صا ٜدبفتاػا باث یاػسشث دسٛأ بٞسٛـو ٚ ٖاشیا ٗنث یٙثشوٚسذنٞ بٞصبٌ شیبػ ٚ یعنجع

1. Cleveland et al.

2. Sheng et al.

3. U.S. Energy Information Administration 4. Market Integration

5. Efficiency 6. Wu et al.

7. Drysdale et al.

8. Kang and Fratiany

(3)

یٙف ییاسبو تسبدت1

ِٓبٔ قخبؿ ٚ تؼنئٛو

.تاػا ٜذؿ ٝجػبحٔ2

ٝاث سٛاع ییاسباو یاّو

عبانمٔ ییاسباو ٝاث یٙف تیشیذأ ییاسباو ٚ3

هانىفت ُاثبل4

یأ

ذاؿبث بتاػاس ٗایا سد .

ییاسبو ٝاث تسبادت تیشیذٔ ٚ عبنمٔ بٞ

باٞلابو تاذانِٛت ٓادح عباػا شاث ،تانتشت

سد یتیشیذٔ تبٕنٕلت ٚ یتلادبجٔ

دسٛٔ

بحٔ یتلادباجٔ باٞلابو تسبدت ٝجاػ

یأ

.ذ٘ٛاؿ

ٓٞ

ٗنٙچ ٚ طشا٘ا تسبادت ییاسباو دٛاجٟث سد سبادت یٍچسباپىی تانٕٞا ٝاث ٝاخٛت بث

ٓٞ

ٗنٙچ تعٙك ٖٚسد تسبدت ؾم٘ ُنِد ٝث (5

سد ، سبادت یٍچسباپىی ؽشتؼٌ سد )IIT

ٝعِبغٔ ٗیا ؽلات

ٜذؿ بت تػا قخبؿ شثا

IIT بٞ

،

ٝث ٖاٛاٙع ٜذاٙیبٕ٘

یٍچسباپىی باٞ

صبٌ تسبدت ییاسبو شث سبدت شتشث ءبوشؿ ٚ ٖاشیا ٗنث یٙثشوٚسذنٞ بٞصبٌ شیبػ ٚ یعنجع

طش٘ا ؾخث سد سبدت

ٜسٚد یع6

1395 - 1377 .دٛؿ یثبیصسا

سبتخبػ ؾٞٚظپ شضبح

ٝث

ٗیا تسٛك

ٗیٚذت ٜذاؿ ٝاو تاػا سد

ؾاخث ی٘باجٔ ْٚد

ٝٙنـنپ ٚ شر٘

،ؾٞٚظپ ٛاٍِا ْسباٟچ ؾاخث سد ،ٜذؿ سبىؿآ كیبمح ْٛػ ؾخث سد

ٜداد ،ؾٞٚظااپ بااٞ

،ؾٞٚظااپ ؽٚس ٚ ؾااخث سد

سد ٚ یااثشدت حیباات٘ ٓدٙااپ ؾااخث

ٓااـؿ

دنت٘

ٝ شنٌ

ٝنكٛت ٚ یتػبنػ بٞ

ٝئاسا

ٜذؿ تػا .

2 -

ٍىيطيپ ي يسظو یوابم ي

صَيطپ

بث

ٝخٛت

ٝث طش٘ا ٟٓٔ ؾم٘

سد

ٝعػٛت دبلتلا

،بٞسٛـو ذؿس

عیشػ دبلتلا سد

شتـنث

ٖبٟخ بٞسٛـو یع

ٝٞد بٞ

شنخا تجػ فشلٔ ؾیاضفا ت ، طش٘ا

ٍِٛا شننغ تسبدت

ٖبػٛ٘ دبدیا ٚ طش٘ا طش٘ا تلاٛلحٔ تٕنل ذ٘ٚس سد يسضث بٞ

تػا ٜذؿ

7ٛی(

، 2006 ) .

ٓٞ

ٗنٙچ لابث خش٘

ذؿس دبلتلا یٔ

ذ٘اٛت تجػ ؾٞبو

ٚ یتٕنل ؾـو سد ؾیاضفا

سد

ؾـو ذٔآسد بضبمت

طش٘ا تلاٛلحٔ

ٝو دٛؿ یٔ

ذ٘اٛت سبـف شث بضبمت طش٘ا سد

بٞساصبث یّخاد

ٚ

ٗنث یِّّٕا تجػ اس

ٚدٚذیٚ ٚ یؿ( دٛؿ ،8

2014 ).

1. Technical Efficiency 2. Malmquist Index 3. Scale Efficiency

4. Pure Technical (Managerial) Efficiency 5. Intra Industry Trade

6

ٛـو ُٔبؿ ٖاشیا طش٘ا تسبدت شتشث ءبوشؿ . ،ٝؼ٘اشف ،ٖبِٕآ ،ٝنػٚس ،ٗنچ ،ٖبتؼٙٔسا ،ٖبدیبثسرآ ،ٖبتؼ٘بغفا بٞس

ذّٙٞ ٚ ضِبٔ ،غنٍّ٘ا ،بنِبتیا ،یثٛٙخ ٜشو ،تاسبٔا ،ٝنوشت ،ٖبتؼٕٙوشت ،ٖبتؼوبپ ،قاشع ،ٗپاط ،ذٙٞ ،بنِاشتػا یٔ

ذؿبث . 7. Yoo

8. Shi and Widodo

(4)

ٝث سٛع ؾیاضافا ٚ سبادت تلادباجٔ ٓادح ؾیاضافا ، دٛإع ظاثاٚس ؽشتؼٌ یّو

تٞبجؿ فشع ٗنث ٜذؿ ِٝدبجٔ ٖبؼىی بٞلابو بٞ

، سبدت بٞ

تجػ یٍچسباپىی دبادیا

ٗنث

ٖآ بٞ

یٔ

لس ٚ تسبدت ییاسبو ، سبدت تلادبجٔ ٓدح ،ٖآ ؾیاضفا بث ٝو دٛؿ تثب

شیزپ

ؾیاضفا سبدت بوشؿ ٗنث یٔ

ٖاسبىٕٞ ٚ ٗؼپنّنف( ذثبی ،1

2016 )،

تاػا یِباح سد ٗیا

ٝو سبدت یٍچسبپىی ساصبث

، طش٘ا یٔ

بث ذ٘اٛت بضبمت صبػسإٛٞ

طش٘ا صا كیشع ؾٞباو

ؾـو ذٔآسد

ٚ دبدیا هی ساصبث طش٘ا فبغع٘ا شیزپ

ٝث

ُنِد ؾیاضفا

،یتٕنل ؾـو سباـف

شث بضبمت ش٘ا ط ؾٞبو اس ذٞد

(

ًٙؿ

ٚ

،ٖاسبىٕٞ

2013 ، 2015 .)

ٓٞ

ٗنٙچ یٍچسبپىی

طش٘ا سبدت یٔ

تجػ ذ٘اٛت

ٜدبفتػا

ٝضشع تنٙٔا دٛجٟث ٚ عثبٙٔ صا ٝٙنٟث ٗنث طش٘ا

بضبمت صبػسإٛٞ ، سبدت بوشؿ

،ٖآ ٖباػٛ٘ ؾٞباو باٞ

تإنل سد ؾٞباو ،ساصباث

فبىؿ

ُنٟؼت ٚ ٝعػٛت یٍچسبپىی

دبلتلا

ٗنث2

بوشؿ دٛؿ سبدت (

یاؿ

ٚ اسٛإنو

، 3

2014

ًٙؿ

ٚ

4یؿ

، 2011 .)

صا ٛػ شٍید صا ،IIT

كیشع ؽشتؼٌ

ظثاٚس ، دٕٛع تیٛمت ٚ ییلابو ؽدشٌ ؾیاضفا

ٝخشچ سبو ٚ تؼو

فبىؿ ؾٞبو ٚ

ٗنث یىیطِٛٛٙىت بوشؿ

، سبدت حغػ یٍچسبپىی

سبدت

ٗنث اس فشع سبدت بٞ

ؾیاضفا یٔ

ذٞد .

ٗیا صا

ٚس یػسشث

IIT حغػ

ٗنث بوشؿ

سبدت یٔ

ذ٘اٛت یىی صا

ٜاس بٞ

تػبٙٔ

اشث یثبیصسا

ٚ

ٝجػبحٔ

ٖاضنٔ

یٍچسبپىی

سبدت

ٗنث فشع

ٖاسبىٕٞ ٚ هیٛتٛیاد( ذؿبث سبدت بٞ

،5

2014 سٛپشنپ ٚ ی٘ادضی ،6

2018

ٜٚلاع .) ٗیاشث یٔIIT

ٚ دبلتلا عبنمٔ دبدیا ،تعٙك سد سٚآٛ٘ هیشحت بث ذ٘اٛت

ٙىت فبىؿ ؾٞبو ٗنث اس ٝج٘بخٚد تسبدت ، طِٛٛ

فشع بٞ

ذٞد ؽشتؼٌ سبدت

ٗنفاس(

،7

1999

ًٙیط

،8

2007 )،

،ٗیاشثبٙث دٛخٚ

ٗنث IIT

بوشؿ سبدت

ٓٞ شث ییاشٌ

سبتخبػ دساد دبلتلا

ٚ ؾیاضفا حغػ

ٖآ یٔ

ذ٘اٛت یٍچسبپىی

ٗنث بوشؿ اس سبدت

بوٚبو( ذٞد ؾیاضفا -

بىػٛىیصشیٚ

،9

2010

،سٛپشنپ ٚ ی٘ادضی 2018

.) تػا یِبح سد ٗیا

IIT ٝو

ٝث تاسدبك

ٚ تادساٚ

ٓٞ

تلاٛلحٔ ٖبٔص

ٝثبـٔ

كّعتٔ

ٝث هی ٜسبؿا تعٙك

1. Philipsen et al.

2. Economic Integration 3. Shi and Kimura 4. Sheng and Shi 5. Dautovic et al.

6. Yazdani and Pirpour 7. Ruffin

8. Xing

9. Kawecka-Wyrzykowska

(5)

یٔ

ٙو تاشِٚٚ( ذ ،1

1991 تبنثدا .)

ٝٞد سد IIT

1960 بث

ٖسٚدسٚ تبعِبغٔ

(2

1960 ٚ )

بػلابث (3

1963 ) صبغآ ذؿ

ٜ

ٚ غپ صا

،ٖآ ظػٛت سبنؼث صا

ٖبممحٔ

ذٙ٘بٔ

بػلابث ( 1966 )،

ُثٚشٌ

ٚ

4ذیِٛ

( 1975 )،

ٌٕٗٚشو ٚ ٕٗپّٞ

(5

1985

ٖاسبىٕٞ ٚ ٌٗبت٘ٛف ٚ ) (6

2005 )

ٝعػٛت

ٜداد ذؿ تػا ٜ .

ُثٚشٌ ظػٛت ٜذؿ ٝئاسا قخبؿ عبػا شث

ٚ ذیِٛ

( 1975 ) شٌا ،

فشع ٗنث یػسشث دسٛٔ بٞلابو ٜٚشٌ تادساٚ ٚ تاسدبك ،ذؿبث ٚبؼٔ سبدت بٞ

سبدت فشع ٚد ٗنث ٜذؿ ْبد٘ا تسبدت

ٝث

IITتسٛك ،تػا ذك بث شثاشث ٖآ ساذمٔ ٚ ُٔبو

بٔا یتسٛكسد

ٝو فشع ٗنث بٞلابو ٗیا تسبدت سبدت بٞ

ٝث تسٛك هی ،ذؿبث ٝج٘بخ

تسبدت

ْبد٘ا ٝتفشٌ

ٝث تسٛك تعٙك ٗنث .تػا شفك بث شثاشث ٖآ ساذمٔ ٚ ُٔبو7

n k k n k k n k k

ij ij ij ij ij ij

k k k

kij n k k n k k

ij ij ij ij

k k

(X M ) X M X M

GL

(X M ) (X M )

 

1 1 1

1 1

100 1 100 )1 (

ٖآ سد ٝو

ijk

ٚ X

ijk

سٛاـو صا تادساٚ ٚ تاسدبك تنتشت ٝث M

ٝاثi

تعٙاك سدj

ْاk

تػا ،یخػاس(

1386 .)

ٟٔ تلاٛحت شٍید صا یٕ

ٝٞد یع ٝو تبنثدا سد شنخا بٞ

هنىفت ،تػا ٜداد خسIIT

ٝث IIT

دٕٛع IIT

( 8

ٚ )VIIT

یمفا IIT

( 9

)HIIT

یٔ

ذؿبث بتػاس ٗیا سد . ٝث VIIT

تادساٚ ٚ تاسدبك

ٓٞ

ٔص تلاٛلحٔ ٖب

ٝثبـٔ

تنفنو بث بٞ

دساد ٜسبؿا تٚبفتٔ

بٔا ،

HIIT

یٌظیٚ سد تٚبفت عبػا شث تلاٛلحٔ شٞبظ بٞ

ٝثبـٔ

فشع ٗنث ٜذؿ ِٝدبجٔ

بٞ

یٔ تسٛك سبدت دشنٌ

ٝو

ٜصاذ٘ا اشث ٚ تاسدبك بٞذحاٚ ؽصسا صا ،تاضیبٕت ٗیا شنٌ

یٔ ٜدبفتػا تادساٚ

دٛؿ

ٖاسبىٕٞ ٚ ٚبٙیشٌ(

،10

1995 ) ث . شر٘ سد بث سٛرٙٔ ٗنٕٞ ٝ

( ٗنعٔ ذح هی ٗتفشٌ

ٜدٚذحٔ ٗننعت ٚ )α

ٝث تاسدبك بٞذحاٚ ؽصسا تجؼ٘ ٝو ا

یٔ ساشل ٜدٚذحٔ ٖآ سد تادساٚ

یٔ ،ذ٘شنٌ

تنفنو ٚ لابو ضیبٕت عٛ٘ ٖاٛت

ٖآ بٞ

قخـٔ اس

1. Vollrath 2. Verdoorn 3. Balassa

4. Grubel and Lloyd 5. Helpman and Krugman 6. Fontagné et al.

7. Inter Industry Trade 8. Vertical Intra Industry 9. Horizontal Intra Industry 10. Greenaway et al.

(6)

ییلابو ی٘بؼٕٞ سبنعٔ ٝو سٛوزٔ ذح ساذمٔ ٗننعت .دشو داذعت ٝث یٍتؼث ،دساد ْب٘ 1

ٗنـ٘بخ

ٞ فشع ٗنث ٜذؿ ِٝدبجٔ لابو ب بث اشیص دساد شٍـٞٚظپ قنخـت ٚ سبدت بٞ

ٗنـ٘بخ ؾیاضفا .ذثبی ؾیاضفا ذیبث ییلابو ی٘بؼٕٞ سبنعٔ ساذمٔ ،یػسشث دسٛٔ لابو بٞ

شّٙنٔ ٚ ٚبٙیشٌ

(2

1983 اس ذح ٗیا ساذمٔ دٛخ ٝعِبغٔ سد ) 25

تفشٌ شر٘ سد ذكسد

ٝ ا ،ذ٘

یِبحسد

ٝو ٖاسبىٕٞ ٚ ٌٗبت٘ٛف (

1997 اس ٖآ ساذمٔ ) 15

ذكسد ةٛؼحٔ

ٜدشو ذ٘ا .

شث ( ِٝدبعٔ عبػا 2

یٔ ) دٕٛع ضیبٕت ٖاٛت .دشو قخـٔ اسIIT

Xkk i Mkk i

UV UV

  1

بی

Xkk i Mkk i

UV UV

  1 )2 (

ٖآ سد ٝو

Xkk i

UV

M ٚ

UVkk i

ؽصسا تنتشت ٝث

ٞ اشاث تادساٚ ٚ تاسدباك ذحاٚ ب

سٛـو سبدت هیشؿ بثk

دٛخ َٛالحٔ سد k

شتٔاسباپ .تاػاi

ی٘باؼٕٞ سبانعٔ ضان٘α

ییلابو ٝاعِبغٔ عباػا شاث ،ٝاعِبغٔ ٗایا سد ٖآ ساذامٔ ٝو تػا ٖاسباىٕٞ ٚ ٌٗبات٘ٛف

( 1997 ٚ )

ٓٞ

ٗنٙچ ٔ ٝثباـٔ باٞلابو قلبا٘ یٙنـ٘بخ دٛخٚ ُنِد ٝث دسٛأ تلاٛالح

، طش٘ا ساصبث سد یػسشث 15

ٗتفشاٌ شار٘ سد ٝاث ٝاخٛت بث .تػا ٜذؿ ٝتفشٌ شر٘ سد ذكسد

ٝثVIIT

ٖاٛٙع

ٜذٙیبٕ٘ صا یىی دٛاخٚ قنخاـت تسٛك سد ، سبدت یٍچسبپىی بٞ

VIIT

( ِٝدبعٔ عبػا شث 2

قخبؿ ساذمٔ یٍچسبپىی شنغتٔ ،) سد ٚIIT

شنغ ٗایا ،تسٛاك ساذامٔ

شفك یٔ دٛخ ٝث .دشنٌ

ٝث سٛع قخبؿ یّو ٝٞد صا ُجل بت ٝو ییبٞ

1990 ذؿ یفشعٔ

ٜ ا تنٕٞا ،ذ٘

سد اسIIT

داد ٖبـ٘ فبخ ی٘بٔص عغمٔ

ٜ ث سدبل ٚ

ٝ ذ٘ا

ٜصا شنٌ

دٛاج٘ تسبادت تاشننغت بثIIT

ٜ ا صا .ذا٘

ٝٞد ُیاٚا 1990

قخبؿ ، ذاؿ یافشعٔ ییباٞ

ٜ ا صا ٝاو ذا٘

ٖآ باٞ

ٝاث ٖاٛاٙع قخباؿ

IIT

ٝنؿبح

3 ا

MIIT ( یٔ دبی ) ی .دٛؿ صا یى

ٟٓٔ

شت ٝاٙنٔص ٗایا سد ٜذاؿ ْباد٘ا تباعِبغٔ ٗی

تسبِٟٚشث ٝث طٛثشٔ

(4

1994 قخباؿ ،دٛاخ ٝاعِبغٔ سد ٝاو تػا ) اشاث اس ذٕٙاؿصسا

ٜصاذ٘ا شنٌ

دشو یفشعٔMIIT

ٜ ٝو

ٝث تسٛك

ِٝدبعٔ

( 3 .تػا )

k k

ij ij

A k k

ij ij

X M

B X M

 

   

1 100 )3 (

1. Product Similarity 2. Greenaway and Milner 3. Marginal Intra Industry Trade 4. Brulhart

(7)

ٖآ سد ٝو

kij

X

k ٚ Mij

ُضبفت تنتشت ٝث

ٝجتشٔ

سٛـو صا تادساٚ ٚ تاسدبك َٚا

ٝثi

تعٙك سدj

یٌظیٚ شر٘ صا قخبؿ ٗیا .تػا ْاk

ُثٚشٌ قخبؿ بث ٝثبـٔ سبٔآ بٞ

تااِبح سد ٚ تااػا ذاایِٛ ٚ تسباادت تااِبح سد ٚ ذااك ساذاامٔ ،ُاأبوMIIT

تعٙااك ٗنااث

ٝنؿبح

1 ا

ُٔبو یٔ دٛخ ٝث شفك ساذمٔ ، دشنٌ

یخػاس(

، 1386 .)

2 - 1 -

ٍىيطيپ ي صَيطپ

،یّاكا فذاٞ ٝاو تػا یعشف فذٞ ٚد ٚ یّكا فذٞ هی ُٔبؿ ٝعِبغٔ ٗیا فاذٞا قخبؿ تِبل سد سبدت یٍچسبپىی شثا یثبیصسا

IIT بٞ

ٚ یاعنجع صباٌ تسبادت ییاسبو شث

.تػا یٙثشوٚسذنٞ بٞصبٌ شیبػ

ٓٞ

ٗنٙچ

ٗننعت ییبػبٙؿ

ٜذٙٙو تلاٛالحٔ تسبدت بٞ

یػسشث دسٛٔ

سٛارٙٔ ٗنإٞ ٝث .ذٙتؼٞ ٝعِبغٔ ٗیا یعشف فاذٞا ضن٘ ٖآ ییاسبو یثبیصسا ٚ

( َٚذاخ سد فاذٞا ٗیا بث ظجتشٔ یخسبخ ٚ یّخاد تبعِبغٔ صا یخشث حیبت٘

1 ٜذاؿ ٝائاسا )

.تػا

ليدج 1 سيخا ٍَد یط ٌدض ماجوا یلخاد ي یجزاخ تاعلاطم .

ي سگطَيطپ لاس ي صَيطپ شيز

جیاتو ٌزيد

تبعِبغٔ

یخسبخ ا

ٚ ٝوبیب٘بو

ٖاسبىٕٞ

2

( 2010 )

ٜداد ٚ ییّٛثبت بٞ

2009 - 1980 سبدت یٍچسبپىی تجػ

ٝمغٙٔ ٖٚسد تسبدت ؾیاضفا ا

ٝعػٛت َبح سد بٞسٛـو ٗنث یٔ ییبنػآ

.دٛؿ

اسبٟیسٛو

3

( 2011 )

ٜداد ٚ ییّٛثبت بٞ

2009 - 1985 سبدت یٍچسبپىی تجػ

بٞسٛـو ٗنث تسبدت ؾیاضفا

ٚشٌ ٚد سد یػسشث دسٛٔ

ٖبٔصبػ ٛضع بٞسٛـو ٜ

سبىٕٞ

ٚ

ٝعػٛت دبلتلا (4

بٞسٛـو ٚ )OECD

صا جسبخ یٔOECD

.دٛؿ

ٚ ٛتشپٚس

ٚدسبٌدا

5

( 2014 ) صشٔ ُنّحت

یفدبلت (6

ٚ )SFA

2012 - 2009 سبدت یٍچسبپىی تجػ

ٗنث تسبدت ییاسبو ؾیاضفا

ٕٗد٘ا بٞسٛـو

ُّٔ

بنػآ ةٛٙخ

1یلشؿ

ASEAN( یٔ )

.دٛؿ

1. Marginal Inter Industry Trade 2. Ekanayake et al.

3. Kurihara

4. The Organization for Economic Co-operation and Development 5. Roperto and Edgardo

6. Stochastic Frontier Analysis

(8)

ي سگطَيطپ لاس ي صَيطپ شيز

جیاتو ٌزيد

ٛیسٛث ٚ ٗنخ

2

( 2015 ) ییبٕٙتػسد شثواذح

ٖٛػاٛپ

3بٕ٘

PPML( ٚ )

2009 - 1998 سبدت یٍچسبپىی تخٛٔ

تلاٛلحٔ تسبدت ؾیاضفا

صا تختٙٔ بٞسٛـو ٗنث صسٚبـو 74

ٝٔب٘ تمفاٛٔ

-

بٞ

سبدت

ٝمغٙٔ

4 ا RTAs ( یٔ ) .دٛؿ

ٖاسبىٕٞ ٚ ًٙؿ ( 2015 )

ِٓبٔ قخبؿ -

ٚ تؼنئٛو 2008

-

1995 سبدت یٍچسبپىی

تجػ سبو ؾیاضفا ٗنث تسبدت ییا

40

یٔ یػسشث دسٛٔ سٛـو .دٛؿ

سٛپشنپ ٚ ی٘ادضی ( 2018 )

ِٓبٔ قخبؿ -

،تؼنئٛو ،PPML

ٜداد ٚ ییّٛثبت بٞ

2016 - 1997 ؽشتؼٌ

ٝثIIT

ٖاٛٙع ثعبث سبدت یٍچسبپىی ٜذٙیبٕ٘

ٜشٟث ؾیاضفا

5 سٚ

ءبوشؿ ٚ ٖاشیا ٗنث ٝج٘بخٚد تسبدت

یٔ ٖآ سبدت .دٛؿ

تبعِبغٔ

یّخاد یّعفغِ

ٛپ ٚ س

ٖاسبىٕٞ

( 1390 )

ٜداد ٚ ییّٛثبت بٞ

1388 - 1380

ٓٞ دٛخٚ

ییاشٌ

بٞسٛـو ٚ ٖاشیا ٗنث دبلتلا بٞ

ٗنتلا بىیشٔآ تجػ

ٗنث تسبدت ؾیاضفا

ٖآ بٞ

یٔ

.دٛؿ

ٚ یٙیصاس ٖاسبىٕٞ

( 1390 )

ٜداد ٚ ییّٛثبت بٞ

1386 - 1382

ٖبٔصبػ سد تیٛضع سبىٕٞ

ً٘بؿ

6 بٞ

SCO( ) تجػ

نغ تسبدت ؾیاضفا ٛضع بٞسٛـو ٚ ٖاشیا ٗنث یتف٘ش

یٔ ٖبٔصبػ ٗیا .دٛؿ

ٚ تدبعػ ( یٙؼحٔ

1392 )

ٜداد ٚ ییّٛثبت بٞ

1387 - 1377

ٓٞ

ییاشٌ

ٜصٛح بٞسٛـو ٚ ٖاشیا ٗنث دبلتلا بٞ

سضخ بیسد تجػ

ٗنث تسبدت ؾیاضفا

ٖآ بٞ

یٔ

.دٛؿ

ٖاسبىٕٞ ٚ یتاشٞ

( 1393 )

ٜداد ٚ ییّٛثبت بٞ

1391 - 1379 ا ٗنث RTAs

،ٖآ سبدت ءبوشؿ ٚ ٖاشی تجػ

ؾیاضفا

یٔ بٞسٛـو ٗیا ٝث ٖاشیا تاسدبك .دٛؿ

ٚ یٙیصاس ٖاسبىٕٞ

( 1394 )

ٜداد ٚ ییّٛثبت بٞ

1388 - 1374 دبلتلا سبىٕٞ ٖبٔصبػ سد ٝنوشت ٚ ٖاشیا تیٛضع

7

ECO( ) تجػ ٜذؿ سٛـو ٚد ٗیا ٗنث تسبدت ؾیاضفا

.تػا

ٝتفبی :عجٙٔ

بٞ

ؾٞٚظپ

1. Association of Southeast Asian Nations 2. Jean and Bureau

3. Poisson Pseudo Maximum Likelihood 4. Regional Trade Agreements

5. Productivity

6. Shanghai Co-operation Organization 7. Economic Co-operation Organization

(9)

یا ضیبٕت ٝخٚ

سد ،تبعِبغٔ شیبػ بث ٝعِبغٔ ٗ ٝاخسد

شتاـنث سد ٝاو تاػا ٗایا َٚا

،ٖآ ییاسباو ٚ ٝاج٘بخٚد تسبدت شث سبدت یٍچسبپىی شثا یثبیصسا اشث ٜذؿ ْبد٘ا تبعِبغٔ

RTAs صا

ٝث

ٖاٛٙع تػا ٜذؿ ٜدبفتػا سبدت یٍچسبپىی یِباحسد

ٝاو صا ٝاعِبغٔ ٗایا سد

قخبؿ

IIT بٞ

ٝث

ٖاٛٙع

ٜذٙیبٕ٘

چسبپىی بٞ

یٔ ٜدبفتػا سبدت یٍ

.دٛؿ

ٝث سٛع َٛإعٔ

ٗناث دٛإع ظثاٚس ٚ تلاٛلحٔ ٗیا ٝث بٞسٛـو صبن٘ عبػا شث ، طش٘ا تلاٛلحٔ تسبدت فشع یٔ تسٛك سبدت بٞ

ٗیا صا ،دشنٌ

قخبؿ ٚس باٞ

یٍچسباپىی یثبایصسا اشاث IIT

یٔ ، طش٘ا بٞساصبث سد ساصبث سبدت تػبٙٔ ٗیضٍیبخ ذ٘اٛت

ٝاث تجاؼ٘ شت .ذاؿبثRTAs

تسبدت ٖبیشخ عٕٛدٔ صا ، طش٘ا تلاٛلحٔ تسبدت شث ٜذؿ ْبد٘ا تبعِبغٔ شتـنث سد ،ْٚد ،تاف٘ تلاٛالحٔ تسبادت ٖبایشخ عٛإدٔ( تاػا ٜذاؿ ٜدبفتػا طش٘ا تلاٛلحٔ ٕٝٞ

ٜدسٚآشف

ٜداد صا ٜدبفتػا بٔا )... ٚ قشث ،یعنجع صبٌ ،یتف٘ بٞ

یاعٕخ تبعلاعا ٚ بٞ

صباػ

1ٜذؿ لاٛالحٔ تسبادت ٖبیشخ ، طشا٘ا ت

تجاػ ٗایا ُأبو یٙناـ٘بخ ٗتفشاٌ شار٘ سد

یأ شٍیذىی بث تلاٛلحٔ

ٝاث ٝاو دٛاؿ یاٌظیٚ ُانِد

ٚ تٚبافتٔ یافنو ٚ شٞباظ باٞ

سد طش٘ا تلاٛلحٔ صا هی شٞ فّتخٔ بٞدشثسبو ؾخث

بٞ

یثبایصسا ، دبالتلا فّتخٔ

كنلدشنغ تخٛٔ اس

یٔ

اث قلبا٘ یٙناـ٘بخ مشاف بث ٝعِبغٔ ٗیا سد بتػاس ٗیا سد .دٛؿ ٗن

ٜداد صا ،یٙثشوٚسذنٞ بٞصبٌ شیبػ ٚ یعنجع صبٌ تلاٛلحٔ

یاعٕخ تباعلاعا ٚ بٞ

صباػ

2ٜذـ٘

ٗنإخت ؽٚس ،ْٛاػ .تاػا ٜذاؿ ٜدبفتاػا طش٘ا تلاٛلحٔ تسبدت شنؼفت اشث ؽٚس ٝعِبغٔ ٗیا سد ٝثربخ ٍِٛا ٝاٙنٔص ٗیا سد شتـنث حنضٛت ٝٔادا سد ٝو تػاPPML

.ذؿ ذٞاٛخ ٜسبؿا 3 - ض زاکضآ قیاقح

ٌد

شث ٟٓػ ؾیاضفا ،ُجل تٕؼل سد ٜذؿ ٝئاسا تبنثدا عبػا

ٗنث تلادبجٔ سدIIT

یإِّّا

تیضٔ ، ذنِٛت ٖاٛت ؾیاضفا كیشع صا ،بٞسٛـو بٞ

یجؼ٘

یتثبالس تایضٔ دبادیا ٚ یعلاٚ

فبىاؿ ؾٞباو ،سباو ٚ تاؼو ٝاخشچ تیٛمت ،ییلابو ؽدشٌ ؾیاضفا سد ٚ یىیطٛاِٛٙىت

حغػ ؾیاضفا ،تیبٟ٘

سبدت یٍچسبپىی ث

ٗن بوشؿ یٔ سبدت دٛؿ

،

ٗیا صا دٛاخٚ ٚس

IIT

ٜظیٚ تنٕٞا سبدت فشع بٞسٛـو دبلتلا ٚ سبدت ظثاٚس سد ( سادٛإ٘ سد .دساد ا

1 )

ٗنٍ٘باانٔ ذاا٘ٚس ٖٚصٛاأ بااٞ

ٚIIT

بااٞصبٌ شیبااػ ٚ یااعنجع صبااٌ تلاٛاالحٔMIIT

ٜسٚد یع سبدت فشع بٞسٛـو ٚ ٖاشیا ٗنث یٙثشوٚسذنٞ

1395 - 1376 ا ٜدبفتاػا باث ص

1. Aggregate 2. Disaggregate

(10)

( ِٝدبعٔ

4 ٝجػبحٔ اشث .تػا ٜذؿ ٝئاسا ) ٚIIT

صا ،ٝاعِبغٔ دسٛأ بٞسٛاـو ٗنثMIIT

( تلادبعٔ

1 ( ٚ ) 3

ٝمجع ٚ ) ذٙث

سبٟچ لس یٕ

بٞذو

HS1

.تػا ٜذؿ ٜدبفتػا

ij ij ij

i

Trade

AverageTI TI

TotalTrade

20

1

( 4 )

ٖآ سد ٝو

AverageTIij

ٗنٍ٘بنٔ

ٖٚصٛٔ بٞ

ٚ IIT

ـو ٚ ٖاشیا ٗنث MIIT

دسٛٔ بٞسٛ

،یػسشث

Tradeij

سٛـو ٚ ٖاشیا ٗنث یػسشث دسٛٔ تلاٛلحٔ تسبدت ،i

T o t al T r ad e

ٚ ٝعِبغٔ دسٛٔ بٞسٛـو ٕٝٞ ٚ ٖاشیا ٗنث یػسشث دسٛٔ تلاٛلحٔ تسبدت عٕٛدٔ

TIij

قخبؿ

IIT بٞ

MIIT ٚ ٚ ٖاشیا ٗنث ٜذؿ ٝجػبحٔ

سٛـو سد قخبؿ ٗیا ساذمٔ .تػا i

ٜصبث ٝچ٘بٙچ ٚ تػا ذك بت شفك

AverageTIij100

ٗنٍ٘بنٔ ،ذؿبث ٖٚصٛٔ بٞ

ٚIIT

ٖآ سبدت ءبوشؿ ٚ ٖاشیا ٗنث شر٘ دسٛٔ تلاٛلحٔ MIIT

ٝث تسٛك ُٔبو یٔ

ذؿبث شٌا ٚ

AverageTIij0

ٗنٍ٘بنٔ ،ذؿبث

ٙك ٗنث تسبدت ٖٚصٛٔ بٞ

تعٙك ٗنث تسبدت ٚ تع

ٝنؿبح .دساد دٛخٚ ُٔبو ا بٞشنغتٔ ٖذؿ ٗیضٍیبخ بث ِٝدبعٔ ٗیا

ٚ IIT

بث MIIT

شنغتٔ

TIij

یٔ ٝجػبحٔ تِبح ٚد سد ، .دٛؿ

زادًمو 1 هيگوايم دويز . ياَ

نيشًم يIIT

تلاًصحمMIIT

ياَشاگ سیاس ي یعيبط شاگ

ي ناسیا هيب یىبسکيزديَ

ٌزيد یط يزاجت ستسب ءاکسض 1395

- 1376

لاػا سٟٕٛخ نشٌٕ :عجٙٔ

یٔ

ؾٞٚظپ تبجػبحٔ ٚ ٖاشیا

( سادٕٛ٘ ٝث ٝخٛت بث 1

تلاٛلحٔ تسبدت شتـنث ٓدح ،) بٞصبٌ شیبػ ٚ یعنجع صبٌ

یٙثشوٚسذنٞ

ٜسٚد یع یػسشث دسٛٔ بٞسٛـو ٚ ٖاشیا ٗنث 1395

- 1376 ،

ٝث تسٛك ٗنث

1. Harmonized Commodity Description and Coding System

0%

2%

4%

6%

8%

0%

1%

2%

3%

4%

1376 1378 1380 1382 1384 1386 1388 1390 1392 1394

ٖٚصٛٔ ٗنٍ٘بنٔMIIT

ٖٚصٛٔ ٗنٍ٘بنٔIIT

ٖٚصٛٔ ٗنٍ٘بنٔ

IIT MIIT ٖٚصٛٔ ٗنٍ٘بنٔ

(11)

ٗنٍ٘بنٔ .تػا تعٙك ٖٚصٛٔ بٞ

ٚ IIT

ٚشنپ یلخـٔ ذ٘ٚس صا سادٕٛ٘ ٗیا سد MIIT

یٕ٘

سد ٚ ذٙٙو

َبػ بٞ

1377 ٚ 1385 قخبؿ سد ٚ MIIT

َبػ بٞ

1377 ٚ 1389

قخبؿ

IIT

تؿاد اس یٟخٛت ُثبل ؾیاضفا ،

ٝ ا

ٜذٕع ُیلاد صا ٝو ذ٘

یٔ ،ٖآ

ٖاٛت

ٝث شننغت

سد تػبنػ بٞ

سبدت فشع بٞسٛـو سبدت دشو ٜسبؿا

.

4 -

َيطپ يًگلا

ٌداد ،ص صَيطپ شيز ي اَ

یأ ییٛاٍِا حیشالت سد یعػ تٕؼل ٗیا سد ،ٖآ صا ٜدبفتاػا باث اذاتثا سد ٝاو دٛاؿ

ٗننعت

ٜذٙٙو بث یٙثشوٚسذنٞ بٞصبٌ شیبػ ٚ یعنجع صبٌ تسبدت بٞ

ذنوأت قخبؿ شث بٞ

ٝثIIT

ٖاٛٙع

ٜذٙیبٕ٘

ییاسباو ،ٖآ كیشع صا ٝٔادا سد ٚ دٛؿ یثبیصسا سبدت یٍچسبپىی بٞ

سبدت یأ ٝو ییبٍِٞٛا صا یىی .دٛؿ ٝجػبحٔ یػسشث دسٛٔ تلاٛلحٔ ت ٗایا اشاث ذا٘اٛت

ٝثربخ ٍِٛا ،دشنٌ ساشل ٜدبفتػا دسٛٔ فاذٞا

ٗنت .تػا1 2ٌٗشث

( 1962 یاؼو ٗنتؼخ٘ )

دشو یفشعٔ اس ٍِٛا ٗیا ٝو دٛث

ٚ باث بٞسٛاـو ٗناث تسبادت ٖبایشخ ،ٚا ٛاٍِا عباػا شث

ٜصاذ٘ا فشع دبلتلا بٞ

سبدت بٞ

، س ّٝاكبف بث ٚ تجثٔ ٝغثا ٗناث ییبانفاشغخ

ٖآ باٞ

ٖٛػسذ٘ا .دساد یفٙٔ ٝغثاس (3

1979 )

ٝث سٛرٙٔ

،ٛاٍِا ٗیا ٝعػٛت ٗناِٚا

اس شار٘ ی٘باجٔ

ٖبیشخ فنكٛت اشث دشاو ٝائاسا جسباخٔ ْبار٘ تبناكٛلخ ٝایبپ شاث سبدت بٞ

تاػا ٜ .

ٓٞ

ٗنٙچ ذ٘اشتؼٌشث ٚا صا ذعث (4

1989 فسٚدشید ،) (5

1998 ... ٚ )

ٝث اػٛت

ٝع ٛاٍِا ٗایا

ٝتخادشپ ا .ذ٘

ٗننعت ،ٝثربخ ٍِٛا عبػا شث

ٜذٙٙو ٓناؼمت ُأبع ٝاػ ٝاث ٝاج٘بخٚد تسبادت باٞ

یٔ

( .ذ٘ٛؿ 1 ٚ لاباو تادساٚ ٚ تاسدباك اشاث اس سٛاـو های ُناؼ٘بتپ ٝاو ییباٞشنغتٔ )

یٔ ؾیاضفا تبٔذخ ( .ذٙٞد

2 ٝو یّٔاٛع ) ػ

ج ت تادساٚ اشاث بٞسٛاـو سد ُایبٕت دبادیا

ٔ تبٔذخ ٚ لابو ی

( .ذ٘ٛؿ 3 ٝو شٍید بٞٚشن٘ ) خٛٔ

ت ٝاج٘بخٚد تسبادت سبأٟ بای ةزاخ

یٔ

ٖاسبىٕٞ ٚ يشثذٙػ( ذ٘ٛؿ ،6

2006 ذنِٛت .) قِباخب٘

ضان٘ اس بٞسٛاـو ٝ٘اشاػ یاّخاد

یٔ

ٖاٛت

ٝث

ٖاٛٙع ذؿس حغػ صا یجػبٙٔ قخبؿ

ٚ

ٝعػٛت یٍتفبی .تافشٌ شار٘ سد بٞسٛـو

صا فشع

،بضبمت حغػ ذؿس

ٚ

ٝعػٛت یٍتفبی

ٜذٙٞد ٖبـ٘

بضبمت

ٜٛمِبث شتـنث بٞسٛاـو

1. Gravity Model 2. Tinbergen 3. Anderson 4. Bergstrand 5. Deardorff 6. Sandberg et al

(12)

اشث تلاٛلحٔ

ضیبٕتٔ

تػا

، ٝاو تػا یِبح سد ٗیا بٞسٛاـو

ٝعاػٛت ٝاتفبی باث دٛاخٚ

بضبمت لابث اشث تلاٛلحٔ

،ضیبٕتٔ

ٖباىٔا ٜشاٟث سادشاث صا

ٝفشاك ییٛاخ باٞ

یاؿب٘

صا

عبنمٔ

اس ذ٘ساد . صا ٛػ حغػ ضن٘ ٝضشع

ٝعػٛت یٍتفبی

ٜذٙٞد ٖبـ٘

تانّثبل ٝاضشع

لحٔ

تلاٛ

ضیبٕتٔ

ٚ

ٝخسد

ٝفشك ییٛخ بٞ

یؿب٘

صا عبنمٔ

یٔ

،ذؿبث

ٝث سٛع شاٞ ٝاو

ٜصاذ٘ا حغػ

ٝعػٛت یٍتفبی شتلابث سٛـو

،ذؿبث تب٘بىٔا

ٝیبٔشػ ا

ٚ

ٖاٛت سٚآٛ٘

شتلابث

دٛث ذٞاٛخ سد ٚ

ذنِٛت ٖبىٔا ٝدنت٘

تلاٛلحٔ

ٝا٘بخسبو باٞ

ضیبإتٔ

ٚ ٜذانچنپ ؾیاضافا

ذٞاٛخ بػلابث( تفبی

ٚ

ٚبث

1ض٘

، 1987 شؿِٛ

ٚ

2شتِٚ

، 1980 .)

صا ٛػ ،ٝج٘بخٚد تسبدت ؾٞبو سد ٟٓٔ ُٔاٛع صا یىی شٍید

ٝٙیضٞ

ُم٘ ٚ ُٕح

،شنغتٔ ٗیا بخ ٝث یثشدت تبعِبغٔ شتـنث سد ٝو تػا سبدت بوشؿ ٗنث

ّٝكبف صا

ییبنفاشغخ

ٗنث

ٚد سٛـو

ٜدبفتػا یٔ

دٛؿ ( غٌٛث

ٚ

ٖاسبىٕٞ

،3

1999 .) صا ٜدبفتػا

تفبؼٔ

فشع ٗنث ییبنفاشغخ سبدت بٞ

ٝث

ٖاٛٙع

ّٝكبف ،بٞسٛـو ٗنث ییبنفاشغخ

تجػ یٔ دبلتلا ٚ ییبنفاشغخ ،یٍٙٞشف ُٔاٛع ٗتفشٌ ٜذیدب٘

ذٞ سٛرٙٔ ٗنٕٞ ٝث .دٛؿ

شیبٔ ٚ (4

2002 )،

ِٝدبعٔ یفشعٔ بث (

5 تٚبفت ،) ٗنث دبلتلا ٚ ییبنفاشغخ ،یٍٙٞشف بٞ

فشع یٔ ساشل شر٘ذٔ اس سبدت بٞ

د .ذٙٞ

( 5

k l )

ij kl

k i i l i j

pop pop

DIS ( ( ) ( )d )

pop pop

1

و ٖآ سد ٝ

k i

pop

سٛاـو سد تنعٕخ ُو ٝث ذِٛٔ تنعٕخ تجؼ٘ pop

،i

l j

pop

تجاؼ٘ pop

فشاالٔ تاانعٕخ

ٜذااٙٙو سٛااـو سد تاانعٕخ ُااو ٝااث ،j

dkl

ّٝااكبف ٗنااث یااّخاد

ٖبٌذٙٙو فشلٔ ٚ ٖبٌذٙٙوذنِٛت بٞسٛـو سد

ٚi

،j

تجؼ٘ تسبدت ٖبیشخ تنػبؼح

ّٝكبف ٝث فشالٔ ٚ ٖبٌذاٙٙوذنِٛت ٗناث یاّخاد

بٞسٛاـو سد ٖبٌذاٙٙو ٚi

.تاػاj

ٓٞ

ٗنٙچ

ٖبیشخ ٜذ٘سادصبث ع٘اٛٔ شٍید صا

ٝٙیضٞ ، سبدت بٞ

بٞ

ٜذاٙٙو ُنٕىت تلادباجٔ

ٗنث صشٔ

عبػا شث ٝو تػا

ٝٙیضٞ

ٕٝنث یتخادشپ ٝفشعت ، ٚ

ٓٞ

ٗنٙچ ٝاٙیضٞ

تاكشف

یٔ ٝجػبحٔ شر٘ دسٛٔ لابو ِٝدبجٔ اشث ٜذؿ فشك ٖبٔص ییبٞسٛاـو دٛخٚ ٗیا بث .ذ٘ٛؿ

ًلإٛعٔ ،ذ٘شٍیذىی بث نشتـٔ صشٔ اساد ٝو اساد

ٝىجؿ باٞ

ُإح ُام٘ ٚ ٝاچسبپىی شات

1. Balassa and Bauwens 2. Loertscher and Wolter 3. Boughes et al.

4. Head and Mayer

(13)

ٝو ذٙتؼٞ

تجػ

ٖبٔص ؾٞبو تیض٘اشت

ٚ شنٌسبث

ٚ

ٝٙیضٞ

بٞ

ٕٝنث یأ

دٛاؿ ( ٛئبإنِ

ٚ

ضّثب٘ٚ

، 1

2001 .)

یٔ ،یٙثشوٚسذنٞ بٞصبٌ شیبػ ٚ یعنجع صبٌ تسبدت شث شثؤٔ ُٔاٛع صا شٍید یىی ذ٘اٛت

ذؿبث سبدت بوشؿ ٗنث یعنجع صبٌ شیبخر تٚبفت

، سد دبیص تٚبفت تسٛك سد ،ٗیاشثبٙث

ٜصاذ٘ا فشع ٗنث یعنجع صبٌ شیبخر

ٗنث شتـنث ُیبٕت ، سبدت بٞ

ٖآ بٞ

سبدت اشث ت

شیبػ بث ٝعِبغٔ ٗیا تاضیبٕت ٝخٚ صا یىی عبػا ٗیا شث .دساد دٛخٚ تلاٛلحٔ ٗیا یػسشث دسٛٔ تلاٛلحٔ تسبدت شث یعنجع صبٌ شیبخر تٚبفت سازٌشثا مشف ،تبعِبغٔ

ٝیشر٘ صا عبجتلا بث ٝعِبغٔ ٗیا سد سٛرٙٔ ٗنٕٞ ٝث .تػا سذٙنِ

(2

1961 تٚبفت شثا ،)

لاٛلحٔ تسبدت شث یعنجع صبٌ شیبخر شث ٝعِبغٔ ٗیا سد .تػا ٜذؿ یثبیصسا یػسشث دسٛٔ ت

ٖاسبىٕٞ ٚ یخبتِبث تبعِبغٔ سد ٜدبفتػا دسٛٔ قخبؿ عبػا (3

2003

ٓنّػ ٚ شنجو ،)

4

( 2010 ٚ ) ( سٛپشنپ ٚ ی٘ادضی 2018

ٗنث یعنجع صبٌ شیبخر تٚبفت فشع

سبدت بٞ

شث

( ِٝدبعٔ عبػا 6

.تػا ٜذؿ ٝجػبحٔ )

i j

ij i j i j

Res Res

LRG Res Res Res Res

 

 

 

  100 )6(

د ٝو ٖآ س

si

ٚ Re sj

بٞسٛـو سد یعنجع صبٌ شیبخر تنتشت ٝث Re

ٚi

ٗیا .تػا j

ٜصبث سد قخبؿ ٚ دساد ساشل ذك ٚ شفك ٝتؼث

یتسٛكسد

ٝو شفك ٝث هیدض٘ ٖآ ساذمٔ

ك ٝث هیدض٘ ٖآ ساذمٔ شٌا ٚ شٍیذىی ٝثبـٔ بٞسٛـو یعنجع صبٌ شیبخر ،ذؿبث ،ذؿبث ذ

تٚبفت فشع یعنجع صبٌ شیبخر سد دبیص بٞ

.دساد دٛخٚ سبدت بٞ

،عٛضٛٔ ی٘بجٔ تٕؼل سد ٜذؿ شور تبعِبغٔ ٚ شر٘ ی٘بجٔ ٝث ٝخٛت بث تسٛك ٗیا سد یٙثشوٚسذنٞ بٞصبٌ شیبػ ٚ یعنجع صبٌ تسبدت اشث دبٟٙـنپ ٍِٛا

ٝث تسٛك

ِٝدبعٔ

( 7 .تػا )

ut

ijt it jt ijt ijt ijt ij

Trade  0GDPper GDPper DIS LRG TI BE e1 2 3 4 5 6 )7( ٖآ سد ٝو

Tradeijt

صبٌ تلاٛلحٔ )تادساٚ ٚ تاسدبك عٕٛدٔ( تسبدت ٖبیشخ ؽصسا

ٗنث یٙثشوٚسذنٞ بٞصبٌ شیبػ ٚ یعنجع بٞسٛـو

ٚi

تثبث تٕنل ٝث j

2005 ٖبٔص سد

،t GDPperit

ٚ

GDPperjt

ػ یّخاد قِبخب٘ ذنِٛت تنتشت ٝث ٝ٘اش

بٞسٛـو ٚ i

ٝث j

1. Limao and Venabels 2. Linder

3. Baltagi et al.

4. Kabir and Salim

(14)

تثبث تٕنل 2005

ٖبٔص سد ،t

DISij

ّٝكبف ٗنث ییبنفاشغخ

بٞسٛـو ٚi

عبػا شثj

( ِٝدبعٔ

5 ،)

LRGijt

ٗنث یعنجع صبٌ شیبخر تٚبفت بٞسٛـو

ٚi

ٖبٔص سدj

عبػا شثt

( ِٝدبعٔ

6 ،)

TIij

ی ٗنث سبدت یٍچسبپى بٞسٛـو

ٚ i

ٖبٔص سد j

تلادبعٔ عبػا شث t

( 1 ( ،) 2 ( ٚ ) 3 ٚ )

BEij

ٗنث نشتـٔ صشٔ فشعٔ ٝو صبدٔ شنغتٔ

بٞسٛـو ٚi

.تػاj

ٓٞ

ٗنٙچ بٞشنغتٔ ٖذؿ ٗیضٍیبخ بث ٍِٛا ٗیا سد ،IIT

ٚ VIIT

شنغتٔ بث MIIT

ٚآشث تِبح ٝػ سد ، سبدت یٍچسبپىی یٔ دس

.دٛؿ

ٜداد دسٛٔ سبٔآ بٞ

ٗیا سد صبن٘

ٝعِبغٔ

صا

ٝٔب٘سبٔآ بٞ

ه٘بث ی٘بٟخ تسبدت ،1

لابو

ٖبٔصبػ

ُّٔ

2ذحتٔ

لاػا سٟٕٛخ نشٌٕ ، یٔ

،ٖاشیا یّٔ بنفاشغخ ٝٔبٙٞبٔ ،EIA

ٚ 3

تبعِبغٔ ضوشٔ

ٜذٙیآ شٍ٘

ٚ تبعلاعا

ٗنث

ُِّٕا جاشختػا 4

ٜذؿ .تػا

ٓٞ

ٗنٙچ اشث

ٝجػبحٔ

قخبؿ

IIT بٞ

صا ،یٙثشوٚسذنٞ بٞصبٌ شیبػ ٚ یعنجع صبٌ تسبدت ٖبیشخ ٚ

ٝمجع ذٙث سبٟچ لس یٕ

بٞذو یٙثشوٚسذنٞ بٞصبٌ شیبػ ٚ یعنجع صبٌ تلاٛلحٔ HS

ٜدبفتػا

ٜذؿ تػا .

4 - 1 - صَيطپ شيز صباٌ تسبادت شاث شثؤأ باٞشنغتٔ شاثا یػسشث ٚ سادبٙعٔ صا ٖبٙنٕعا اشث اذتثا سد

ٞ بٞصبٌ شیبػ ٚ یعنجع ٝاِدبعٔ ،یٙثشوٚسذن

( 7 ؽٚس صا ٜدبفتاػا باث ) دسٚآشاثPPML

یٔ

ؽٚس ةبخت٘ا ُنِد دسٛٔ سد .دٛؿ اشاث تباعِبغٔ شتـنث سد ٝو دشو ٖبنث ذیبثPPML

یٔ حشغٔ یغخ ٓتیسبٍِ ْشف ٝث اس ٖآ ،ٝثربخ ٍِٛا دسٚآشث ْذاع ٝاث ٝاخٛت باث ٝاو ذٙٙو

فشع ٗنث یػسشث دسٛٔ بٞلابو تسبدت دٛخٚ

سد سبادت بٞ

صا یاخشث َباػ

باٞ

ٖباىٔا ،

ٓتیسبٍِ

ٜٚلاع .تفس ذٞاٛخ تػد صا سبٔآ ٕٝ٘ٛ٘ تاذٞبـٔ صا یخشث ٚ دساذ٘ دٛخٚ شنٌ

-

ٗؼٙخ شثاشثب٘ ٝث ٝخٛت بث ٗیاشث (5

1906 ساذامٔ صا ٓتیسبٍِ ،) دسٛأ

سبارت٘ا های شانغتٔ

یفدبلت

، ساذمٔ بث دسٛٔ

سبرت٘ا صا

ٓتیسبٍِ

ٖآ ا باث ّٝثبمٔ اشث .تؼن٘ شثاشث شنغتٔ

،ذام٘ ٗای

یِٟٛأ ٚ ًٙنٙٔ ذٙ٘بٔ ی٘ب٘اددبلتلا (6

2001 عثبات عباػا شاث اس شار٘ دسٛأ باٍِٞٛا ،)

یغخ - تیسبٍِ

یٕ

ُلاذح ؽٚس صا ٜدبفتػا بث تبعثشٔ

یغخشنغ (7

دشاو دسٚآشث )NLS

ٜ ،ذا٘ا

1. World Bank

2. Commodity Trade United National 3. National Geographic

4. Centre d'Etudes Prospectives et d'Informations Internationales 5. Jensen’s Inequality

6. Manning and Mullahy 7. Nonlinear Least Squares

(15)

یغخ عثبت ٗنٕخت بٔا -

تیسبٍِ

یٕ

ؽٚس صا ٜدبفتػا بث

ٝث ،NLS

ٝاث شتاـنث ٖصٚ ٖداد ُنِد

تاذٞبـٔ صا یخشث تجػ

ی٘بؼٕٞب٘ غ٘بیساٚ سٛضح یٔ1

.دٛاؿ ،بٞذام٘ ٗایا ٝاث ٝاخٛت باث

یغخ عثبت صا ٜدبفتػا بث دبٟٙـنپ ٍِٛا -

تیسبٍِ

یٕ

ؽٚس ٚ یٔ دسٚآشثPPML

دٛؿ

، ٝو

ٖبٙنٕعا ُثبل ٚ ؽسٛت ٖٚذث ،تیاشض دسٚآشث ٚ دساذ٘ دٛخٚ ٖآ سد تاذٞبـٔ فزح ُىـٔ

ٚشایشٙت ٚ اّٛناػ( تػا ،2

2006 ،سٛاپشنپ ٚ یا٘ادضی 2018

،ٖاسباىٕٞ ٚ یا٘ادضی 1395

،

1396 .)

ٝث سٛع

ٓئبل یِِٛزٞ( تثبث ؾـو ٍِٛا هی صا ٜدبفتػا بث ؽٚس ٗیا یّو ظاؼث )3

یاٙحٙٔ َٛاع ْبإت سد ؾاـو ٖدٛاث تثبث ،تثبث ؾـو ٍِٛا یٌظیٚ .تػا ٜذؿ ٜداد ْشف ٝث ٝو تػا

i(X . ) Yi e

یٔ ٜداد ٖبـ٘

یعشؿ یضبیس ذنٔا .دٛؿ

Yi

ٝاث تجؼ٘

Xi

بث شثاشث

i(X . ) e

سد ٝو ٜدٛث تمنمح

ءضاخ های ٜاشإٞ ٝاث یفدبلت ْشف ٚ تػا یعغل ْشف

َلاخا

ٝث تسٛك

ِٝدبعٔ

( 8 .تػا )

( 8 )

i i i i i i

Y Exp(X . )   Y 0, E( / X )

ث

ٗنٕخت ،عبػا ٗیا ش

PPML ٖص

ٝث تسٛك ( ِٝدبعٔ

9

٘ ) یٔ ٝتؿٛ

ظیاشؿ ُح صا ٝو دٛؿ

ٝجتشٔ

یٔ ُكبح َٚا ( ٖاسبىٕٞ ٚ ی٘ادضی ٝث شتـنث حنضٛت اشث( دٛؿ

1395 ، 1396 )

.)ذنٙو ٝعخاشٔ

( 9

n )

i i

i

(Y Exp(X . ))

 

1

0

ٛػ صا یىی شٍید صا

ؽٚس بٞ

شتٔاسبپب٘

سد ٜدبفتػا دسٛٔ4

یثبیصسا ذؿس ٚ ییاسباو

ٜشٟث قخبؿ ، سٚ

ِٓبٔ

تاؼنئٛو تاػا

. أ

ِٓب ( تاؼنئٛو 1953

اشاث اس قخباؿ ٗایا

ٜشٟث تاشننغت ٝجػبحٔ

ٚ عٚباو ظػٛت ،غپػ ٚ دشو یفشعٔ فشلٔ سٛئت ٝٙنٔص سد سٚ

ٖاسبىٕٞ

(5

1982 ذؿ ٜدبفتػا ذنِٛت سٛئت ةٛچسبچ سد ) تػا ٜ

ٖاسباىٕٞ ٚ عٚباو .

، باث

ّٝكبف عثبت صا ٜدبفتػا (6

D( )0

ٚ )

ٓٞ

ٗنٙچ اسبو مشف بث

ٓنٕلت بٞذحاٚ ٕٝٞ یی شانٌ

7

DMUs( یاٙعی( دٛاخ ٖبٔص ذنِٛت صشٔ ٝث تجؼ٘ )

k k k

D (x , y )1

ٜشاٟث تاشاننغت ،) سٚ

دشو ٝجػبحٔ یِاٛتٔ ی٘بٔص ٜسٚد ٚد یع DMUs

ٜ ا ٖاسباىٕٞ ٚ سباف .ذا٘

(8

1992 سد ضان٘ )

1. Heteroskedasticity 2. Silva and Tenreyro 3. Vertical Hyperbola 4. Nonparametric 5. Caves

6. Distance Function 7. Decision-Making Units 8. Färe et al.

Referensi

Dokumen terkait

Thermotherapy in virus elimination from garlic: Influences on shoot multiplication from meristems and bulb formation in vitro.. Old and new crops within edible