یژولوردیهوکا ۀرود 1 ۀرامش ، 2 زییاپ ، 1393 ص ، 97 - 83
یسررب ریثأت
یرادزیخبآ تایلمع عیزوت رب
ج یحطس نایر یفرعم زا هدافتسا اب
متیروگلا عیزوت
تهج ددعتم نایرج
یبلاط یلع
1
دوعسم ، یقشع
2هداز یناروتسد یقتدمحم ، اضردیمح ،3
میظع
1هداز
1 . يرادزيخبآ هورگ رايشناد ةدکشناد
ناد یسانشریوک و یعيبط عبانم دزی هاگش
2 . رتکد يوجشناد مولع ي
و يرادزيخبآ یسدنهم ةدکشناد
یسانشریوک و یعيبط عبانم دزی هاگشناد
3 . رايشناد ةدکشناد دهشم یسودرف هاگشناد تسیز طيحم و یعيبط عبانم
( تفایرد خیرات :
14 / 02 / 93 - بیوصت خیرات :
28 / 07 / 93 )
هدیکچ
نایرج یبایدنور هضوح رد یحطس
زيخبآ ياه ج متیروگلا لماش یلصا هورگ ود هب
ناایرج تهج متیروگلا و ددعتم نایرج ته
درفنم ميسقت یم دوش . هتسب زا يرايسب ه
يا مرن رازفا درفنم نایرج تهج متیروگلا زا تاعلاطم و ي هب
ماک ماجح و یگدااس لايلد
هضوح رد یحطس نایرج یبایدنور يارب تابساحم ياه
تسا زيخبآ هداف یم دننک . رد ايقحت ایا ريیثات
راب يرادزايخبآ تاايلمع
ور یبایدن زا هدافتسا اب یحطس نایرج متیروگلا یفرعم
عیزوت
،ددعتم نایرج رد
ۀضوح داابانگ ناتسرهش کخاک یجوز یاسررب
دش . نوزفا یا رب
، هدايپ ةوحن و ددعتم نایرج متیروگلا يزاس
ۀبساحم رادقم یا زا هدافتسا اب نایرج یعمجت ال
طياحم رد متیروگ
نايبGIS
دش . روظنم یا يارب نایرج
اه ي لاس یط هدشداجیا یحطس ياه
2009 ات 2014 زا هدافتسا اب متیروگلا
ناایرج عیزوت
ددعتم يرادزيخبآ تايلمع دقاف و يرادزيخبآ تايلمع تحت يویرانس ود يارب هيبش
يزاس دش جیاتن . یبایدانور ور داد نااشن
نایرج رثکادح تبسن اب ددعتم 1
/ 97 لقادح و 3
/ 64 یجورخ نایرج لک مجح ،دصرد يارب ار
عیاقو یسررب هداش هيباش يزااس
درک و نایرج لک مجح رد
یجورخ ضوح ب ه ر دش دروآ ينچمه . ماجح هاک مک راب رادقم اب ياهرابگر رد هک داد ناشن جیاتن
کدنا نایرج تسا
يرادزيخبآ تايلمع يارجا ، هب
روط 100 ضوح زا یجورخ نایرج شهاک رب دصرد ه
ريیثت تسا هتشاد ،
رد اما
نایرج اه ي يب رتشيب مجح اب 2
/ 38 ات 2 / 74 دصرد ببس .تسا هدش یجورخ نایرج مجح شهاک
هژاو یاه :یدیلک متیروگلا
،
،ددعتم نایرج ایرج
یبایدنور ،درفنم ن .
لوئسم هدنسیون
Email: talebisf@yazd.ac.ir
84 ۀرود ،یژولوردیهوکا
1 ۀرامش ، 2 زییاپ ، 1393
همدقم نیمز حطس یلماع
،یرفسمتا یاهدنیارف میظنت رد یساسا
کیفروموئژ ی
کیژولوردیه ، ی
کیژولوکا و ی
رد اای نیمز حطس
نآ هب کیدزن تسا
. نیون یژولوفروموئژ رب
جارختسا ریداقم
صخاش یاه حطاس ساعواوومم ههایو لاکشا و نیمز حطس
دراد زاکرمت یمواور یفاررواپوت زا )نیمز 22]
. [
یزااسلدم
یکیژولوردیه یروانف
و بسانم ههاسوت
هاتفای یا تاسا هاک
هب روط هدرتسر سااقیقحت رد یا دربرااک و
یااه زا التخم
،یژولوفروموئژ ساهلاطم لیبو ع
ال و یژولوردایه ،،ااخ مو
یوارا یربراک هدش هدافتسا
.تاسا لااس رد یااه هتاشذر
،
شور اه لدام و یااه هاتفای شرتاسر یدداهتم یاوایر و
یروااانف ماااک ی هیبااش یارااب رتو و ،اااخ کیاااسرف یزاااس
ارا بسانت و تیلباو یبایزرا ،یکیژولوفروموئژ یاهدنیارف یو
هب .تسا هدش هتفرر راک ااب
دواجو نایا
، هاب زااین هداد یااه
و یتادهاشم هب
ههیو هداد یناکم یاه
، لدام نیا دربراک ار ااه
دودحم یم نک د . هب روط یلک مهم نیرت عومجم ة داد ۀ ینااکم
لدم یارب زاین دروم یکیژولوردیه یزاس
، اافترا ساعلاطا زا
نیمز حطس تسا
هب هک لدم لکش لااتیجید دراواع یااه
م )DTM
هداد کیامن1
یم دوش . لدم نیا ااه هاب یفاررواپوت
یحطس ةووح هتسباو زیخبآ ا
دن . یحطس یفارروپوت
، بیاش
و نایرج یاهریسم ج
یحطاس ناایر لراتنک ار
یام دانک و
یاهوگلا نایرج ااه ز ی تاحت زاین ار یحطاسری رییثات
راراو
یم دهد . مهم صخاش ووح یفارروپوت رد
ه
، تاهج ناایرج
هک تسا ناشن دانهد ۀ واحن ۀ کنکاراپ رد یحطاس ناایرج
حطس هووح تسا . نییهت تاهج نیامز حطاس رد ناایرج
هزادنا زا یکی یریر
لدم رد ماهم یاه یکیژولوردایه یزااس
براک .تسا ر
م افترا یموور لدم د
2(DEM
ةبساحم ایزوت
تهج ار نایرج کم ره رد
نکمم نیمز حطس یور نا هدراک
.تسا ساسارب ةبساحم تهج یزوت هک ناکم ره رد نایرج
افتسا اب زا هد ن اافترا یمواور لدام هداد کیاام
یام دواش ،
وااگلا ی ةکبااش نیاان مه و هااقطنم کاای رد یااشکهز
صخاش یاه تحاسم لیبو زا یکیژولوردیه لتخم هووح
ت نایرج و یام یاهمج
اناوت د دواش لدام 18]
. [
شور کای
هم لوم یاراب ةباساحم ،ناایرج ایزوت
ناایرج یزااسلدم
هااک تااسا یکیژولورداایه هااب
روااط هدرتااسر رد یا لئاااسم
روموئژ و یکیژولورداایه دراد دربراااک یکیژواالوف
. رد ناایا
1. Digital Terrain Models 2. Digital Elevation Models
کی یزاسلدم ةکباش
اب یاهبرم ه
و ایدر نیدانن سرواص
،نوتس یرتاام کی لیکاشت ار
یام زا کای راه هاب .داهد
هناخ هاتفر لاسکیپ ،هکبش نیا یاه یام
دواش هاک یاانبم
سابساحم دنا
17]
. [
شور نیا ساسارب
نیناوو ةایاپ اانب رایز
:تسا هدش - کاایدزن زا یااشکهز لاااناک کاای پ نیراات
هااب لااسکی
طخ رلا أ ورش س یم
دوش
؛
- هاب یکیژولوردایه ناایرج ،لاناک کی زا هطقن ره رد
ی تهج دنن ای ک نییاپ
یم نایرج تسد دبای
؛
- لاناک یمن روبع رگیدکی زا یشکهز یاه دننک
؛
- ینامز ات یکیژولوردیه نایرج هک
کی هب ةاطقن دوار
م
pit,sink
) متاسیس یجورخ ای م
outlet
) یام هامادا ،داسرب
.دبای هب روط متیروگلا یلک یلاصا هورر ود هب نایرج یزوت یاه
دداهتم ناایرج تاهج متیروگلا لماش م
)MFD
متیرواگلا و 3
درفنم نایرج تهج م
)SFD
میسقت4
یام دواش متیرواگلا رد .
ددهتم نایرج
، کیاب هب لسکیپ ای هطقن کی زا نایرج یزوت
هطقن کی زا هتفرر رظن رد رواجم لسکیپ ای
یم دواش اشم لک
1 یلاحرد .) کای زا نایرج لک درفنم نایرج متیروگلا رد هک
د هاک رواجم لسکیپ ای هطقن کی هب اهنت لسکیپ ای هطقن یارا
یم نایرج تسا افترا نیرتمک لکشم دبای
2 ).
متیرواگلا نیا
بیش نیرتشیب یبایدنور ار یزوت نییااپ
تاسد اای5 D8
زاین6
یم دنمان 23]
، 16 ، 12
، 11 ، 5 . [
لکش 1 ددعتم نایرج تهج عیزوت. (
)MFD
لکش 2 درفنم نایرج تهج عیزوت. (
)SFD
3. Multiple Flow Direction 4. Single Flow Direction 5. Steepest decent routing 6. Eight-direction
یبلاط و ناراکمه : یحطس نایرج عیزوت رب یرادزیخبآ تایلمع ریثأت یسررب ...
85
راایخا ساااهلاطم نیرتداایدج رد وجااسلیپ
نااسح و 13]
[
هب هاب ردااو هاک ناایرج متیرواگلا کی یبایزرا و داجیا روظنم
هیبش لدام کای زا هدافتاسا ااب یحطاس نایرج ریسم یزاس
ایاپ دداهتم نایرج متیروگلا ،دشاب یرتسر یموور ة
ار یاثلثم
یفرهم درک ااب درافنم لاسکیپ راه یور ار ناایرج ااهنآ .دان
هااب لااسکیپ رااه میااسقت تااشه
کاانوک یااثلثم حطااس
،
هیزجت و لیلحت هدرک کای یور ار یحطس نایرج یاهریسم و
دروآرب هیاپ رتسر یعافترا یموور لدم درک
متیرواگلا ااهنآ .دن
یاپ ددهتم نایرج ة
اب ار یثلثم تشه
آراب اب جیار متیروگلا درو
هیو حطس ۀ هووح یارب دنن یموور لدم کی و یوایر لکش
عافترا ی هیبش یهواو یزاس
درک .دن داد نااشن ااهنآ جیااتن هاک
یاپ ددهتم نایرج متیروگلا ة
یجورخ یثلثم کایدزن یاه
یرات
حطس یرظن ریداقم هب متیروگلا رگید اب هسیاقم رد ههیو
یااه
یزوت دننام جیار تهج
هتاشاد درفنم نایرج تاسا
. ووایل و
ناراکمه ناایرج ماه هاک یکیژولوردایه لدم ون کی یور
یام یبایدانور ار یلااناک ناایرج مه و یحطس زاکرمت ،دراک
درک رگن کی اهنآ .دن هیلا ش
یارب یا ةبساحم داهناشیپ یزاوم
درک .دن هیبش یاهدحاو شرگن نیا رد یزاس
سااسارب تاهج
هیلا هب نایرج هایلا راه رد و هداش میاسقت ییاه
ساباساحم
هب روط .تافرر ماجنا یزاوم و لقتسم داد نااشن ناانآ جیااتن
راک شرگن نیا یام رتلاااب ار سابساحم تعرس و ییا
دراب 9]
. [
یلوس کبش شور کی ة
هداس یلولس ایاپ راب هدش
ة متاسیس
ییایفارغج ساعلاطا یاهمجت و ناایرج تهج زا هدافتسا اب ار
ههاسوت یهیزوات یکیژولوردایه یزااسلدم یاراب نایرج .داد
مهم نیرت داس شور نیا یرهیو داش یفرهم نآ یهدزاب و یر
14]
.[
لولس زا لصاح جیاتن نیا رب هولاع ب هکبش یاه
ه سروص
یم یلایرس اوت
یبایزرا ینامز مار ره یارب دن دوش
راما نیا هک
اب ندیشخب دوبهب ببس و اراجا ه
هدااس اب یزااس ه یریررااک
لدم یکیژولوردیه یاه یم
دوش . یسررب داح رییثات مع ساایل
بآ لتخم رب یرادزیخ نایرج
اه هووح یحطس ی زایخبآ یاه
اااسم زا یااکی ئ
هاامانرب نااحب رد مااهم ل تیریداام و یزاایر
وح و ه زیخبآ یاه تسا
. هتاسب زا یرایسب مران یااه
و یرازافا
هاب درفنم نایرج تهج متیروگلا زا ساهلاطم و یردااس لایلد
طااس نااایرج یبایداانور یارااب سابااساحم مااک مااجح رد یح
وح و ه آ یاه هدافتاسا زیخب یام
داننک . نارااکمه و یروان رد
هلاطم ة کهااک بباس یرادزایخبآ سایلمع دنداد ناشن دوخ
طسوتم 10 هاام یاراب باناور بیرو یدصرد التخم یااه
تسا هدش 12]
. [
قیقحت نیا زا فده یسررب
رییثات اایلمع س یرادزیخبآ
رب یحطاس ناایرج یزوت زا هدافتاسا ااب
یافرهم
متیروگلا یزوت م نایرج یبایدانور تاهج نآ یاسررب و ددهت
رد یحطس نایرج وح سایقم
ةو زیخبآ یارب زا یکی قطاانم
همین تاسا نارایا کشخ .
هولااع واحن نایا راب ۀ
هداایپ یزااس
و ددهتم نایرج متیروگلا ةبساحم
ااب ناایرج یاهمجت رادقم
ا زا هدافتسا ا نی
ل رد متیروگ طیحم
1GIS
نایب یم دوش .
شور و داوم اه
قطنم ۀ قیقحت
ح ةوو لصاف رد کخاک یجوز ة
35 رهش بونج یرتمولیک
اواو یوور ناسارخ رد دابانر زا یائزج و هدواب
ةاووح
کخاک یرون یدهم دیهش زیخبآ تسا
. نایا هاووح نیاب
لواااط یااااه
"
37 35'
58˚
اااات
"
41 36'
58˚
و یوراااش
دراع یااه
"
01 04'
34˚
ااات
"
07 05'
34˚
رارااو یلاماش
.دراد ةووح ریز ود زا یجوز ووح
ة هنومن لیکشت دهاش و
نیمز ،یفارروپوت رظن زا هک تسا هدش بآ ،یسانش
و ،ییاوه
هیباش ... و ،ااخ ،یژولوردیه دانا
یاراجا راظن زا ااهنت و
یرادزیخبآ سایلمع دنراد سوافت
. تحااسم ةاووح
هانومن
5 / 106 راااتکه تااسا یرادزاایخبآ سااایلمع اواانا هااک
نآ رد )یتیریداام و کاایژولویب ،یکیناااکمویب ،یکیناااکمم جنا .تسا هتفرر ما تحاسم
ةاووح دهااش 6 / 110 رااتکه
تسا سرواص نآ رد یرادزایخبآ ساایلمع وان نیاه هاک
لکش .تسا هتفرگن 3
ییاایفارغج تیهووم -
نایا یاسایس
هووح یام نااشن ار نایا .داهد
هاووح سازایهجت یاراد
شاوه ،یرتموردیه بواسر و کیااسرف ،کیتپونیاس یسان
تسا . لودج 1 سایلمع ارجا رد هدش ةووح وز ج کخاک ی
یاام ناااشن ار .دااهد
لودااج 2 یاارهیو یاااه یااکیزیف
هووحریز یم ناشن ار دهاش و هنومن یاه
دهد 4]
. [
راک شور - طیحم رد ددعتم نایرج عیزوت متیروگلا فیرعت GIS
هب ناایرج یزوت رب یرادزیخبآ سایلمع رییثت یسررب روظنم سااسارب یحطس نایرج یبایدنور ،هووح حطس رد یحطس
ایرج یزوت طیحم یارب ددهتم ن
مرن ردGIS
یوالا رازافا
2
.دش یرهت مرن
یولا رازفا م
ILWIS
) اسسؤم طسوت ة
ITC
هتشون دنله هدش
یاراد هامانرب نایا .تاسا هتفای ههسوت و
تیلباو ،تسا یدرف هب رصحنم یاه هب
یروط هک یم ناوت نآ
1. Geographic Information System
2. Integrated Land and Water Information System
86 ۀرود ،یژولوردیهوکا
1 ۀرامش ، 2 زییاپ ، 1393
لودج 1 . تایلمع تحاسم و عون یرادزیخبآ
ارجا رد هدش ۀنومن ۀضوح خاک
ک
یکیناکم تایلمع یتیریدم و یکیژولویب تایلمع
سایلمع ون دادهت
م نزخم لک مجح
m3
) سایلمع ون
)راتکهم تحاسم تحاسم دصرد
نویبار 19
1940 تکناب
یراکلاهن اب هارمه یدنب 2
/ 4 94
/ 3
نین هکشخ 7
ه ک 63 یشاپرذب و یراک 5
/ 106 100
قرو 5
/ 106 100
لودج 2 . یگژیو کیزیف یاه هضوحریز ی
دهاش و هنومن یاه ۀضوح
کخاک یجوز
ناونع ریز
ضوح ه
هنومن دهاش
تحاسم )راتکهم 5
/ 106 6
/ 110
ینزو طسوتم بیش )دصردم
9 / 52 4
/ 55
م ههاربآ لوط رتمولیک
) 8
/ 1 8
/ 1
)هقیودم زکرمت نامز 36
32
کبش مکارت ة یفارروردیه 2
/ 10 5
/ 13
)رتمم طسوتم افترا 2171
2325
بآ مجح یراج )بهکمرتم نویلیمم هدش 027
/ 0 029
/ 0
)راتکه رد نتم کیاسرف 8
/ 5 15
م هنلااس یردنراب طسوتم یلیم
رتم ) 243
یتناسم هنلااس یامد طسوتم )دارر
2 / 14
دمع دنزاس ۀ نیمز یسانش کشمش
م هنلااس ریخبت یلیم
رتم ) 1645
بلاغ یهایر کشوپ نک ،امک ،هرب شور ،یشحو یوراج ،یزایپ نمن
هنمرد ،نور ،رگ
لکش 3 . ییایفارغج تیعقوم -
ۀقطنم یسایس قیقحت
:ناراکمه و یبلاط ت یسررب
یحطس نایرج عیزوت رب یرادزیخبآ تایلمع ریثأ ...
87
ار نیرتهب مرن رازفا زاب نتم یرس زا 1
مران رازافا متاسیس یااه
ساعلاطا م ییایفارغج )GIS
مجح .درب مان مک
مرن رازفا
، باصن
لیلحت و ناسآ رصحنم یرامآ یاه
هب لوداج رد نآ دراف یااه
یرهیو هلمج زا یتابساحم سا ییاه
هدش ببس هک ت ققحم
ا ن
نایوجشناد و هژورپ یارجا رد
یتااهلاطم و یتااقیقحت یااه زا
نآ هدافتسا دننک یرهیو رگید زا . مانرب یاه
ة یاراب هک یولا
ناصصختم
GIS
سواملم ،تاسا رات درادناتاسا تایاعر یااه
تخس لایلحت رد هناریگ یااه
یانتبم هداد راب هایلا و ااه یااه
یرتسر تسا . یرایسب زا مرن ا رازف ربراک یاه دناسپ
م
ArcGIS
)
تیدودحم فذح اب هیلا کیامن یاه
هداش ببس اه دانا
بالغا
ریگب هدیدان ار هیاپ میهافم سرورو ناربراک دن
هاجیتن رد و رد
لیلحت یاه ینتبم هیلا رب یداج سلاکشم راند یرتسر یاه
دنوش رد هکباش مزلا تایهام هاب هجوت اب نیاربانب.
ةباساحم
نایرج یزوت ساسارب
شور
،درفنم و ددهتم نایرج یاه نایا
رد سابساحم مرن
رازفا یولا هدایپ یزاس دش .
رد ساباساحم نیا متیروگلا مران
رازافا سااسارب یوالا
یگیاسمه سایلمع و2
3یطبر حرط یزیر دش . ساایلمع نایا
یارهیو هایحان یااه م کای فاراطا رد یا
ار رااخ تایهوو
یم یبایزرا و یسررب .دننک
اسمه سایلمع رد یگی
سابساحم
لسکیپ کی هاب هاجوت اب
.درایر مااجنا دایاب کناگیااسمه
نیازا ور ساایلمع نایا یام
داناوت اب ه سرواص راهن هافرط اای
تشه هفرط دریر سروص هریخذ یزکرم لسکیپ رد جیاتن و
دوش سابساحم نیا . کیاپ لاسکیپ هاب لاسکیپ
یام دور و
ن یهار کی تسا مزلا زی ةبساحم
مااجنا زاین یانورد و یلک
.دریر رجنپ کی رد سایلمع نیا ۀ
3
× 3 مااجنا یام .درایر رد
هراجنپ نیا یام داک اای هراماش کای لاسکیپ راه
و درایر
هرامش شور زا یراذر ة
زاغآ هرجنپ پن تمس یلااب یم
دوش
اب ربارب یزکرم لسکیپ دک هک 5
تسا لکشم 4 ).
3 2 1
6 5 4
9 8 7
لکش 4 . لسکیپ یاهدک رجنپ رد اه
ۀ 3
× 3 یلمع یارجا یارب تا
یرتسر طیحم رد یطبر و یگیاسمه
1. Open source 2. Neighbohood 3. Connectivity
ةشقن لدام ناایرج ایزوت ساباساحم رد یلاصا و هیاپ
ر و یعافترا یمو هاووح
تاسا قن نایا . کباش کای رد هاش ة
یرهت یلسکیپ یم
دوش سابساحم و مزلا
یزوت یارب تهج
ددهتم نایرج و درفنم نایرج ساسارب
ه سایلمع و یگیاسم
ارجا نآ یور رب یطبر یام
دواش . ایا یاراب لدام رواظنم ن
یعافترا یموور هووح
کبش رد ة یلسکیپ 1 یارب یهبرمرتم
قطنم ة قیقحت هیهت دش 17]
. [
اایهت زا ااپ ة
یعااافترا یموااور لداام هااووح
لااحارم
ایزوت سابساحم تاهج
ناایرج دداهتم سرواص رد هاتفرر
مرن رازفا یولا هب ریز حرش تسا
:
- یعافترا یموقر لدم حیحصت
یبایدنور یارجا زا لبو ،
دیاب کیپ کی لدم یور رب شزادرپ
هب یعافترا یموور دننام نآ یلامتحا ساهابتشا فذح روظنم
هلان اه لادور و ریغ یاه م یهیبط
Sinks, Pits
یاط رد هاک )
ب یرتسر سابساحم ه
دوجو یم دایآ درایر سرواص 21]
، 10 ،
15 ، 8 . [
لکااش 5 هاانومن یلااامتحا ساهابتااشا زا یا ار
هااک
تسا نکمم لدم کی یور رب
عافترا یموور ب ی
ه دایآ دواجو
یم ناشن .دهد زا یعاافترا یمواور لدم حیحصت راپ قایرط
درک لادور ن هلان و اه اه رد مرن رازافا یوالا خاسن ة 6 / 3 زا
رگلمع قیرط
4نآ تسا هدش مهارف 6]
. [
لکش 5 . هنومن یموقر لدم کی یور رب یلامتحا تاهابتشا زا یا
عافترا
- ۀبساحم ۀشقن تهج فنم نایرج در
ساسارب یزوت متیروگلا تهج
،درفنم نایرج نایرج یمامت
دراو هب لسکیپ کی هب هدش و رتمک افترا هک یلسکیپ تمس
نایرج دراد ار بیش نیرتشیب یم
دبای دراو نآ هب و یم
دوش .
ادتبا متیروگلا نیا رد نیاربانب دیاب
لاسکیپ اافترا فلاتخا
اب یزکرم 8
هب هجوت اب س و رواجم لسکیپ لصاف
ة زکرم
جم لسکیپ و یزکرم لسکیپ زا کای راه فرط هب بیش روا
8 لسکیپ نییهت رواجم دوش
زا پ . ةبساحم تاهج ،بیش
هاک دوب دهاوخ یلسکیپ تمس هب یزکرم لسکیپ زا نایرج .دشاب بیش نیرتشیب یاراد
4. Fill Sink
88 ۀرود ،یژولوردیهوکا
1 ۀرامش ، 2 ییاپ ، ز 1393
افترا یموور لدم یور رب هیهت
دش ۀ هاووح یاراد هاک
زادنا ۀ یلسکیپ 1 یهبرم رتم ؛تسا
د هرجنپ ره ر 3
× 3 اداتبا
دکم یزکرم لسکیپ نیب افترا فلاتخا 5
زا کای راه و ) 8
ش هبساحم نآ رواجم لسکیپ .د
یارب ره ررا رواجم لسکیپ
فلاتخا ،دشاب تبثم افترا لاسکیپ نآ زا یزاکرم لسکیپ
ناایرج لاقتنا ناکما و تسا یرتشیب افترا یاراد هیاسمه .دراد دوجو لسکیپ نآ هب نییهت زا پ
، افترا فلاتخا راب
یور لسکیپ یزاکرم لاسکیپ زا یراتمک اافترا هاک ییاه
دنراد
، رواجم لسکیپ ررا هشور رد
اه دکم یاه 1 ، 3 ، 7 و 9 )
دریر رارو یارب ، ةبساحم نآ و یزاکرم لاسکیپ نیب بیش
،لااسکیپ لااصاف رااب ااافترا فلاتااخا
ة نیااب میااسقت ود نآ
یم دوش . زادانا ااب اافترا یموور لدم رد ۀ
لاسکیپ ی 1 راتم
یهبرم رابارب هلاصاف رادقم 4
/ 1 راتم تاسا
، هاک یترواصرد
لسکیپ رواجم ب ه یاقفا سروص داکم
یاه 2 ، 4 ، 6 و 8 ) راراو
دراایر یارااب ، ةبااساحم نآ و یزااکرم لااسکیپ نیااب بیااش
،لسکیپ لصاف رب افترا فلاتخا ة
نیب ود نآ میسقت یم دوش
زادنا اب افترا یموور لدم رد هک ۀ
یلاسکیپ 1
یاهبرم راتم
قم ربارب هلصاف راد 1
رتم تسا .
لحرم رد ة لسکیپ نیب بیش نیرتشیب هرجنپ نیا رد دهب
پ و یزکرم لسکی
آ تهج و نییهت رواجم یاه ب ن
لسکیپ یار
هتفرر رظن رد یزکرم یم
دوش . رجنپ س ۀ
3
× 3 زادانا هاب ۀ
باج افترا یموور لدم یور رب لسکیپ کی ه
نایا و هداش ااج
یماگنه ات سایلمع لک یور رب هک
مااجنا اافترا یموور لدم
یام رارکت ،دریر نیداب .دواش
بایترت ةاشقن ناایرج تاهج
هبساحم یام دواش . لاحارم نایا م
خاسن رد یتاباساح ة
6 / 3
ب یولا ه نایرج تهج رگلمع سروص نایا .تاسا هداش دراو1
یپ ره هب ار نایرج تهج رگلمع ک
لس سااسارب یمواور لدام
یم نییهت افترا .دنک
لکش 6 هنومن ا یا جورخ ز زا لاصاح ی
رد ار رگلمع نیا مرن
رازفا یولا 6 / 3 ناشن یم دهد .
ب لا
لکش 6 . هنومن یا رگلمع زا لصاح یجورخ زا عیزوت
تهج درفنم نایرج د
ر مرن رازفا )فلا سیولا ۀبساحم
یموقر لدم زا نایرج تهج
عافترا
؛ )ب ۀشقن تهج نایرج
- ۀبساحم ۀشقن یعمجت درفنم نایرج
1
،نایرج تهج نییهت زا پ ناایرج یاهمجت راداقم
سااسارب
رگلمع نایرج یهمجت تاسا هباساحم لاباو2
. یاهمجت راداقم
نایرج
، هتفرر رظن رد یشکهز حطس یم
دوش . روظنم نیا یارب
صخاشم دایاب نیمز حطس یور یشکهز یاهریسم یباایدر و
دادااهت و هدااش لااسکیپ
یاااه ی لااسکیپ هااب ار بآ هااک یاااه
نییاپ یم لقتنم تسد باات کی اب لمع نیا .دوش هبساحم دنک
تسج و
3وج لسکیپ زا زاغآ یسار یاه یم
دوش 12]
.[
سااسارب
،رگلمع نیا لسکیپ لک دادهت
اب هک ییاه ه
و لیاس ة یاجورخ ااه
یشکهز یم دوش یور زا ةشقن هبساحم نایرج تهج یم
دوش .
1. The Flow direction operation 2. Flow accumulation operation 3. Search function
رگلمع یرتسر طیحم کی رد ناایرج یاهمجت
داداهت
لسکیپ یهمجت ییاه
ار هک هب روط یاهیبط سااسارب ةاشقن
وت هب نایرج یز یشکهز یجورخ تمس
یام دواش هباساحم
یم نک .د افتسا اب نایا راب هولااع راگلمع نیا زا هد یام
ناوات
کبش یوگلا ة
نییهت ار یشکهز درک
. ةشقن لاصاح یجورخ
ج یهمجت ریداقم ناشن ار یکیژولوردیه نایر
یام داهد هاک
دادهت اب ربارب لسکیپ
یاه هب یدورو یاجورخ لاسکیپ راه
تسا
، هب روط ی ب هک گرز ههاربآ و هناخدور نیرت
، ب گرز نیرت
دواخ هاب ار یاهمجت رادقم یام
درایر داداهت ااب رابارب هاک
لسکیپ ییاه یاشکهز نآ هاب هک تسا یام
دواش . لکاش 7
هنومن مع نایا زا لاصاح یجورخ زا یا رد ار راگل
مران رازافا
یولا 6 / 3 یم ناشن .دهد
:ناراکمه و یبلاط ت یسررب
یحطس نایرج عیزوت رب یرادزیخبآ تایلمع ریثأ ...
89
ب لا
لکش 7 . هنومن رد درفنم نایرج یعمجت رگلمع نیا زا لصاح یجورخ زا یا مرن
رازفا )فلا سیولا ۀبساحم
نایرج یعمجت
؛ )ب ۀشقن نایرج یعمجت
- ۀبساحم ۀشقن ددعتم نایرج تهج
ساااسارب لا
اایزوت متیروااگ تااهج
نااایرج ،ددااهتم نااایرج
دراو هب لسکیپ کی هب هدش لسکیپ دنن ای کی
رثکاداحم 8
)لااسکیپ هااک
رااتمک ااافترا یزااکرم لااسکیپ زا ی
،داانراد
یشکهز یم دواش . رواظنم نایا یاراب ناایرج یبایدانور رد
جراخ یبد دصرد ددهتم زا کای راه هاب لسکیپ کی زا هدش
پ لسکی نییاپ یاه اسا ااب رواجم تسد
روتکااف کای زا هدافت
هبساحم تهج ره یارب صخشم ینزو یم
دوش تباسن نیا .
طبار زا تهج ره رد ة
1 هبساحم یم دوش : 24]
، 16 ، 7 .[
م 1 )
p i
max p
j j
(tan ) Fi
(tan )
18 Fi
: تهج رد نایرج تبسن نیب هکi
0 ات 1 تسا
؛
: Β
اایواز ة یااش لااسکیپ و یزااکرم لااسکیپ نیااب ب
نییاپ تهج رد تسد
؛ i
: P
روتکاف ییارگمه
؛
وi
: j
لاسکیپ هاب ناایرج یاعرف و یلاصا تهج یااه
رواجم . م ییارگمه روتکاف )p
رراو یرهیو نایرج ییارگمه و ییا
یم یرهت ار دنک
. هب روط اطبار ییارگمه روتکاف یلک ة
اب نی
یم ناشن ار نایرج یزوت و بیش دهد
12]
. [
ساسارب رادقم
ییارگمه روتکاف
، ناایرج ایزوت متیروگلا ون ود و دداهتم
یماگنه .تسا یرهت لباو درفنم ربارب روتکاف نیا رادقم هک
اب 1 دشاب
، نایرج یزوت ساسارب
دداهتم ناایرج متیرواگلا
،دوب دهاوخ یماگنه اما
تماس هاب روتکااف نایا راداقم هک
یب زا و دانک ریاس تایاهن 10
ناایرج ایزوت ،داشاب راتارف
ساسارب هبساحم درفنم نایرج متیروگلا یم
دوش 5]
. [
ح هنماد رد روتکاف نیا رثکاد بیاش یاراد حوطاس و ااه
نایرج هک دنت ارگمه
تس 10 ماک حوطاس رد نآ لوادح و
بدحم و فاص و بیش نایرج هک
ارراو ،تاس 1 تاسا ااما . ،هنمادم ههلاطم دروم سایقم هب هجوت اب رادقم نیا
هاووح )
قطنم یفارروپوت بلاغ طیارش و ة
قیقحت و اراگمه و بیشم
رج ییارراو قم کی اهنت )نای
نیب راد 1 ات 10 هتفرر رظن رد
یم دوش 21]
، 19 ، 15 ، 7 ، 2 ، 1 . [
قایقحت فداه هب هجوت اب
هک یسررب یزوت متیروگلا دداهتم ناایرج
،تاسا نیراتمک
رادقم رظن رد ییارگمه روتکاف یارب ایزوت اات داش هاتفرر
ب نایرج ه رواص س لاماک سااسارب متیرواگلا
ایزوت ناایرج
دریر سروص ددهتم .
یحطس نایرج یبایدنور یارب ساسارب
ایزوت متیروگلا
زا یاجورخ ناایرج دصرد ، یولا طیحم رد ددهتم نایرج م لسکیپ ره
Fi
) سااسارب اطبار
ة 1 و ةاشقن ناایرج تاهج
درفنم ب ه ریز سروص .دش نییهت
لیدبت- ةشقن ناایرج تهج درافنم
هاب ةاشقن داک یاه
یاهدکم تهج لداهم 1
ات 9 )؛
لصاف نییهت- ة
م نیب تاهج رد لسکیپ زکر لاسکیپ وi
هرجنپ ره رد یزکرم 3
× 3
؛
ةبساحم- بیش
tanβ م ) لسکیپ زکرم نیب تاهج رد
وi
هرجنپ ره رد یزکرم لسکیپ 3
× 3
؛
ةبساحم- م بیش تاهج رد لسکیپ ره زکرم نیب )tanβ
هرجنپ ره رد یزکرم لسکیپ وj
3
× 3
؛
ةبساحم- تهج رد نایرج تبسن مi
Fi
).
- ۀبساحم ۀشقن
ایرج یعمجت ددعتم ن
زا پ ةبساحم م لاسکیپ کی زا یجورخ نایرج دصرد
Fi
)
برو اب نیا هشقن رد ةشقن ناایرج یهمجت درافنم
، ةاشقن
دیدج لصاح یم دوش هشقن نیا هک لاسکیپ دادهت
ییااه ار
یش تهج رد هک نییااپ یلصا ب
د یاشکهز هاب ماداوا تاس
دوخ حطس یم
دننک رد اب یجورخ نایرج دصرد نتفرر رظن
ا مادک ره زا م اهنآ ز
Fi
یم ناشن ) .دهد
نیدب رظن رد اب بیترت
نتفرر ناایرج یزوت ،لسکیپ ره زا یجورخ نایرج دصرد
90 ۀرود ،یژولوردیهوکا
1 ۀرامش ، 2 ییاپ ، ز 1393
اح زا یم رییغت ددهتم تلاح هب درفنم تل .دبای
یاراب س
ةبساحم دایاب ،راابرر بای زا لاصاح یاهواو ناایرج مجح
ب یهمجت رادقم ه
تسد آ رد لسکیپ ره یارب هدم شراب رادقم
ریؤم تحاسم و برو لسکیپ
دوش طبارم ة 2 .)
م 2 )
i i i i
FA FAc EPA
FAi
: لسکیپ کی رد یهمجت نایرج مجح
؛
FAci
لسکیپ کی رد هدش هبساحم یهمجت نایرج:
؛
EPi
شراب:
ریؤم لسکیپ نآ حطس رد
؛
Ai
لسکیپ تحاسم:
.
شراب ریؤم ب هک یردنراب رادقم زا تسا سرابع بااناور ه
لسکیپ حطس رد میقتسم نم
رج یام دواش . شرااب ریؤام رد
ددهتم نایرج یزوت شور ساسارب
یریذاپذوفن سایصوصخ
هبساحم یم دوش و هدااس طیاراش نتفرررظن رد سروص رد .
مه یم نگ و تافرر راظن رد یتباای یریذاپذوفن رادقم ناوت
شراب ریؤم ساسارب ریخبت زا لصاح سافلت تبای دصرد کی
هبساحم ذوفن و دوش
ب اما . ه کیاامن رواظنم ساراییغت راتهب
باناور بیرو ،یریذپذوفن یناکم یارب
ةبساحم شراب ریؤام
هاب بااناور اافترا تبسن باناور بیرو .تسا هدش یفرهم تسا شراب افترا 21]
، 10 ، 3 ، 2 ، 1 . [
یارااب ةبااساحم طااسوتم باااناور بیرااو
ررورداایه فا
نایرج اه تبی ی موالف رد هدش یاجورخ رد رقتاسم
ةاووح
هنومن دهاش و لاس یط یاه 2009 ات 2014 جارختسا دش
.
مولف نیا اه هب زهجم نمیل دانراکدوخ فاررو نآ سااعلاطا و
ب ه ةلیسو سدیملات هاگتسد هزاب رد1
ز یاه یناام 5 هاقیود یا
تبی یم دوش فارروردایه جارختاسا زا پ . ،ناایرج یااه
داجیا یاهرابرر دننک
ۀ نارااب زا ااهنآ ناس
لااتیجید یانزو ج
نورد رقتسم هووح
ترا هک هزاب رد ار شراب اف ینامز یاه
5
هقیود یم تبی یا جارختاسا ااهرابرر فارروتیاه ،دنک
داش .
ساصخشم نایرج
اه یاهرابرر و یتادهاشم
لوداج حرش هب
3 .تسا
- ناایرج عایزوت راب یرادزایخبآ تاایلمع ریثأت نییعت
یحطس هب ناایرج یزوت رب یرادزیخبآ سایلمع رییثت یسررب روظنم
وت ادتبا ،یحطس راه زا لاصاح یحطاس ناایرج مجح یز
ایزوت یبایدانور سااسارب یحطاس بااناور هب رجنم رابرر .داش هباساحم دهااش و هانومن ةووح ود رد ددهتم نایرج
1. Talmides
نایا هبااشم یکیزیف طیارش و سایصوصخ هب هجوت اب س باناور بیرو رییغت اب ،هووح ود هاب هاووح ود یااه
یااج
داواف طیاراش یزااسزاب اب ،رگیدکی یاراب ساایلمع یاراجا
سارییثات ،دهاش ةووح یارب سایلمع یارجا و هنومن ةووح یحطس نایرج یزوت رب یرادزیخبآ سایلمع یارجا زا یشان .دش یسررب جیاتن - ددعتم نایرج یبایدنور متیروگلا یسررب زا اپ ،دداهتم ناایرج تاهج ایزوت متیروگلا ساسارب
ایرج یبسن رادقم ،نایرج تهج ةشقن نییهت زا یجورخ ن
م یلاصا تهج رد لسکیپ ره لکاش .داش هباساحم ،)fi
8
رد لاسکیپ راه زا یاجورخ ناایرج یباسن ریداقم ةشقن م یلصا تهج ددهتم نایرج یزوت متیروگلا ساسارب ار )fi
هووح یارب یام نااشن دهااش و هنومن یاه
زا اپ .داهد
ةشقن ةبساحم یاشکهز حطاس یهمجت ةشقنfi
راه ۀداش
یدنور ساسارب هووح هباساحم دداهتم ناایرج ایزوت یبا
سااسارب یحطاس ناایرج یاشکهز تحااسم دصرد .دش لوداج حراش هاب ،ددهتم نایرج یزوت متیروگلا 4
.تاسا
هانومن ةاووح رد جیاتن نیا ساسارب 95
/ 89 رد و داصرد
دهاش ةووح 9
/ 87 رتمک تحاسم ،هووح حطس زا دصرد
زا 1000 یام یاشکهز ار دواخ تسدلااب برم رتم .داننک
مه هانومن ةووح رد نین 03
/ 0 لاسکیپ زا داصرد یااه
زا رتشیب تحاسم ،هووح حطس 100
دوخ تسدلااب راتکه
یام یشکهز ار رد داد نااشن جیااتن هاک یلااحرد ؛داننک
زا رتشیب دهاش ةووح 100
یمن یشکهز راتکه نایا .دوش
و تاسا هتسباو هووح یکیزیف سایصوصخ هب اهنت ریداقم یثت نآ رب یرادزیخبآ سایلمع .تسین راذرری
یبایدانور سااسارب یحطس نایرج یبایدنور ةشقن یااه
بلایاس هاب راجنم رابرر یاوو یارب ددهتم و درفنم نایرج هووح ره زا یجورخ نایرج مجح و هیهت یجوز ةووح رد لودااج .دااش هبااساحم 5
یااجورخ نااایرج مااجح ریداااقم
هدهاااشم و ددااهتم نااایرج یبایداانور ساااسارب یااط هدااش
لاس یاه 2009 ت ا 2014 یم ناشن ار جیااتن سااسارب .دهد
رثکاداح تباسن ااب دداهتم ناایرج یبایدنور شور لصاح 1 / 97 لوادح و 3 / 64 ار یاجورخ ناایرج لک مجح ،دصرد
یسررب ةهواو ره یارب هیبش هدش
.تسا هدرک یزاس
:ناراکمه و یبلاط ت یسررب
یحطس نایرج عیزوت رب یرادزیخبآ تایلمع ریثأ ...
91
لودج 3 . تاصخشم نایرج
اه یاهرابگر و هدهاشم
لاس یط هدش یاه
2009 ات 2014 هضوح رد یاه دهاش و هنومن
هعقاو لاس هام رابگر رادقم زور
( یلیم رتم هضوح ) شراب لک مجح
رتم( یتفایرد )بعکم
یبد رثکادح )هیناث رب بعکمرتم(
یبد لک مجح رتم(
)بعکم باناور بیرض
)دصرد(
شراب عافترا رثؤم ( یلیم رتم )
1 2009 سرام 31 دهاش 36
2 / 39820 136
/ 0 201
/ 245 62
/ 0 22
/ 0
هنومن 0
0 0
0
2 2010 هیروف 21 8 / دهاش 10 1
/ 11946 0002
/ 0 258
/ 1 01
/ 0 001
/ 0
هنومن 0
0 0
0
3 2010 هیروف 21 دهاش 7
82 / 7742 0002
/ 0 303
/ 4 06
/ 0 004
/ 0
هنومن 0
0 0
0
4 2010 هیروف 25 8 / دهاش 15 65
/ 17476 0002
/ 0 309
/ 7 04
/ 0 01
/ 0
هنومن 0
0 0
0
5 2010 ف هیرو 26 2
/ دهاش 3 574
/ 3539 0002
/ 0 298
/ 1 04
/ 0 001
/ 0
هنومن 0
0 0
0
6 2010 هیروف 27 دهاش 9
053 / 9955 0002
/ 0 254
/ 2 02
/ 0 002
/ 0
هنومن 0
0 0
0
7 2010 سرام 2 4 / دهاش 11 734
/ 12609 0002
/ 0 831
/ 6 05
/ 0 006
/ 0
هنومن 0
0 0
0
8 2010 سرام 4 3 / دهاش 1 952
/ 1437 0002
/ 0 82
/ 0 06
/ 0 0007
/ 0
هنومن 0
0 0
0
9 2010 سرام 5
دهاش 1 117
/ 1106 0002
/ 0 41
/ 0 04
/ 0 0004
/ 0
هنومن 0
0 0
0
10 2010 لیروآ 11 دهاش 9
053 / 9955 0002
/ 0 844
/ 1 02
/ 0 002
/ 0
هنومن 0
0 0
0
11 2010 لیروآ 17 3
/ دهاش 5 42
/ 5862 0002
/ 0 161
/ 1 02
/ 0 001
/ 0
هنومن 0
0 0
0
12 2010 لیروآ 18 8
/ دهاش 0 893
/ 884 0002
/ 0 068
/ 0 01
/ 0 0001
/ 0
هنومن 0
0 0
0
13 2010 لیروآ 29 2
/ دهاش 3 574
/ 3539 0002
/ 0 025
/ 1 03
/ 0 0009
/ 0
هنومن 0
0 0
0
14 2010 یم 3 8 / دهاش 4 361
/ 5309 0002
/ 0 186
/ 2 04
/ 0 002
/ 0
ن هنوم 0
0 0
0
15 2010 یم 4 9 / دهاش 1 622
/ 2101 0002
/ 0 776
/ 1 1
/ 0 002
/ 0
هنومن 0
0 0
0
16 2010 یم 5 4 / دهاش 2 68
/ 2654 0002
/ 0 23
/ 1 05
/ 0 001
/ 0
هنومن 0
0 0
0
17 2010 یم 6 1 / دهاش 1 728
/ 1216 0002
/ 0 615
/ 0 1
/ 0 001
/ 0
هنومن 0
0 0
0
18 2010 یم 6 2 / دهاش 4 691
/ 4645 0002
/ 0 527
/ 2 1
/ 0 002
/ 0
هنومن 0
0 0
0
19 2012 هیروف 2 9 / دهاش 85 45
/ 95015 567
/ 2 98
/ 28196 68
/ 29 49
/ 25
هنومن 322
/ 91480 462
/ 3 42
/ 16760 32
/ 18 7
/ 15
20 2012 هیروف 26 6 / دهاش 60 69
/ 67030 13
/ 3 409
/ 3708 53
/ 5 35
/ 3
هنومن 758
/ 64536 152
/ 0 457
/ 919 42
/ 1 8
/ 0
21 2012 لیروآ 17 3 / دهاش 14 473
/ 15817 096
/ 0 706
/ 2187 83
/ 13 98
/ 1
هنومن 971
/ 15228 036
/ 0 998
/ 68 45
/ 0 06
/ 0
22 2013 هیروف 1 5 / دهاش 40 739
/ 44797 169
/ 0 61
/ 2104 7
/ 4 9
/ 1
هنومن 001
/ 43131 036
/ 0 589
/ 110 26
/ 0 1
/ 0
23 2014 سرام 16 8 / دهاش 22 467
/ 25219 0043
/ 0 794
/ 88 35
/ 0 08
/ 0
هنومن 0
0 0
0
92 ۀرود ،یژولوردیهوکا
1 ۀرامش ، 2 زییاپ ، 1393
لودج 4 . نایرج یعمجت عیزوت شنکارپ ساسارب
ددعتم نایرج یبایدنور
یشکهز تحاسم دش
ۀ )عبرمرتم( تسدلااب ۀضوح
هنومن ۀضوح
دهاش
نایرج یعمجت عیزوت تحاسم دصرد یحطس
نایرج یعمجت عیزوت تحاسم دصرد یحطس
رتمک زا 1000 95
/ 89 9
/ 87
1000 ات 10000 92
/ 6 05
/ 8
10000 ات 100000 63
/ 1 84
/ 2
100000 ات 1000000 47
/ 1 22
/ 1
زا رتشیب 1000000 03
/ 0 0
لکش 8 . ۀشقن ( یلصا تهج رد لسکیپ ره زا یجورخ نایرج یبسن ریداقم ددعتم نایرج عیزوت متیروگلا ساسارب )fi
)فلا ۀضوح هنومن
؛
)ب وح ۀض دهاش
