يدﺮﺑرﺎﻛ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ
و ﺖﺴﻴﺑ لﺎﺳ ﻮﺳ
هرﺎﻤﺷ ،م ي ﻲﭘﺎﻴﭘ ) 45 ( هرﺎﻤﺷ ، ي لوا
، رﺎﻬﺑ 1391
ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
21 / 10 / 89 شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :
18 / 3 / 90
ﺺﺻ 34 - 19
ﺮﺑ ﻲﻠﻣﺎﺗ رﺎﺒﺘﻋا
و ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ رد ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ
هداز سﺎﺒﻋ ﺪﻤﺤﻣ
ﺰﻳﺮﺒﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا
،∗
هﺪﻴﻜﭼ
ﺑ ،ﻢﻠﻋ يﺎﻴﻧد هزوﺮﻣا ﻪ
هﺪﻳﺪﻋ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻲﻳﻻﺎﺑ بﺎﺘﺷ ﺎﺑ ،مواﺪﻣ رﻮﻃ
ﻲـﻣ دﻮـﺧ ﻪﺑ ار يا
ﻪـﻤﻫ رد ﻪـﻛ يرﻮـﻃ ؛ﺪـﻨﻴﺑ ي
ﻪﻨﻴﻣز هزﻮﺣ رد ﻪﻠﻤﺟ زا و ﺎﻫ ي
شور ﻘﺤﺗ يﺎﻫ ﺖﺳا سﻮﺴﺤﻣ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻦﻳا ،ﺰﻴﻧ ﻖﻴ
.
لﺎـﺣ ﻦـﻳا ﺎﺑ
، نﻮـﭼ ﻲﻤﻴﻫﺎـﻔﻣ ﺮـﮔا
هزﻮﺣ رد ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و رﺎﺒﺘﻋا ي
شور هرود رد ،ﻲﺳﺎﻨﺷ ي
نﺎـﻬﺟ و ﺺﺨـﺸﻣ ﻦﻴﻧاﻮـﻗ و لﻮـﺻا ﺎﺑ ﻲﺗﺎﺒﺛا هدﺮﺑرﺎـﻛ ﻪـﺑ ﻲﻟﻮﻤـﺷ
ﻲﻣ هرود رد ،ﺪﻧﺪﺷ ي
،ﺖﺳا هدﺮﻛ اﺪﻴﭘ دﻮﻤﻧ ﻪﺘﺷﺬﮔ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﻛ ﻦﻳزوﺮﻣا ﻲﺗﺎﺒﺛا ﺎﺴﭘ ،لﻮـﺻا ﻦﻳا
نﺎﻬﺟ ﺖﻟﺎﺣ هداد ﺖﺳد زا ار دﻮﺧ ﻲﻟﻮﻤﺷ
ا ﺪﻧ . ﺪﻴﻛﺄﺗ هﺪﻋ هزﻮﺣ ناﺮﻈﻧ ﺐﺣﺎﺻزا يا ي
ﻚﻴﻨﻜﺗ دﺮﺑرﺎﻛ ﻪﺑ ﻲﻔﻴﻛ ﻖﻴﻘﺤﺗ يﺎـﻫ
هزﻮﺣ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و رﺎﺒﺘﻋا لﻮﻤﻌﻣ ي
و ﻲﻳﻮﺳ زا ﻲﻔﻴﻛ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻲﻤﻛ ﺪﻴﻛﺄﺗ
رد ﻢـﻬﻣ يﺎـﻫرﺎﻴﻌﻣ ﻦﻳا ﺰﻳﺎﻤﺗ ﺮﺑ ﺮﮕﻳد ﻲﻫوﺮﮔ
ﻤﻛ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ لاد ،ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا ﻲﻔﻴﻛ و ﻲ
ﻪﺋارا رد ﺖﺴﺴﮔ ﻦﻳا ﺮﺑ ي
ﻤﻟﺎﻋ لﻮﺻا هزﻮﺣ رد ﺮﻴﮕ
ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
، ـﺻﻮﺼﺨﻣ ﺎ
هزﻮﺣ ي شور ﺖﺳا ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ .
ﻪﻟﺎﻘﻣ ،سﺎﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ ي
شور ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﻦﻤﺿ دراد ﺮﻈﻧ رد ﺮﺿﺎﺣ ﻪـﺑ ﻲﻔﻴﻛ ﻖﻴﻘﺤﺗ يﺎﻫ
ﻦﺷور ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ رد ار ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و رﺎﺒﺘﻋا دﺮﺑرﺎﻛ ،نآ ﺖﻨﺳ رد ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و رﺎﺒﺘﻋا ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ حﺮﻃ و زﺎﺠﻳا ﺪﻳﺎﻤﻧ
.
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ :
ﻲﮕﺘﺴﺑاو ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ،يﺮﻳﺬﭘ لﺎﻘﺘﻧا ،يﺮﻳﺬﭘ رﺎﺒﺘﻋا ،ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ،رﺎﺒﺘﻋا ،ﻲﻔﻴﻛ ﺶﻫوﮋﭘ
ﻮﻧ ∗
هﺪﻨﺴﻳ ي ﺴﻣ ﺆ لو : 09143182795
Email: [email protected]
هرﺎﻤﺷ ،مﻮﺳ و ﺖﺴﻴﺑ لﺎﺳ ،يدﺮﺑرﺎﻛ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ 20
ي ﻲﭘﺎﻴﭘ ) 45 ( هرﺎﻤﺷ ، ي رﺎﻬﺑ ،لوا 1391
ﻪﻣﺪﻘﻣ
شور ﻪﺑ ﺪﻳﺪﺟ ﻲﺷﺮﮕﻧ لﻮﺼﺤﻣ ﻲﻔﻴﻛ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
ﺖﻴﻤﻛ زا راﺬﮔ ﺪﻨﻳاﺮﻓ رد ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻪـﺑ ﻢـﺴﻳﻮﺘﻳزﻮﭘ ﻲﻳاﺮﮔ
ﺖﻴﻨﻫذ ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﻞﻳوﺎﺗ و ﻲﺳﺎﻨﺷراﺪﻳﺪﭘ ﻲﻳاﺮﮔ .
ﺶـﺷﻮﻛ
ﺖﻬﺟ رد زا ﺰﻴﻫﺮﭘ
مﺎـﻤﺗ ﻒـﻳﺮﻌﺗ و فﺮـﺻ ﻲﻳاﺮﮔرﺎﻣآ
ﻪﺒﻨﺟ
هﺪﻫﺎـﺸﻣ و مﺎـﻗرا و داﺪﻋا ﺎﺑ ﻲﻧﺎﺴﻧا ﺖﻴﻨﻫذ يﺎﻫ ي
ﺑ رﺎﺘﻓر ﻪ نآ ﻲﻌﻴﺒﻃ ترﻮﺻ
، ﻪﻠﻤﺟ زا ي فاﺪﻫا ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ
دﻮﺑ ﻲﻔﻴﻛ ﺶﻫوﮋﭘ .
شور ﺖـﻛﺮﺣ ،ﺪـﻳدﺮﺗ ﻲﺑ ﻲﺘﺧﺎﻨـﺷ
هﻮﻴﺷ زا ﺶﻫوﮋﭘ ـﻤﻛ يﺎﻫ
ﻲـﻔﻴﻛ ﻪـﺑ ﻲ
، ﺪـﻨﻳاﺮﻓ لﻮـﻠﻌﻣ
هدﺮﺘﺴﮔ ي هزﻮﺣ رد تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻚﻳرﻮﺌﺗ يﺎﻫ
ﻲﻧﺎﺴﻧا مﻮﻠﻋ
ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و .
ﺖـﻴﻫﺎﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻢﺴﻳﻮﻴﺘﻳزﻮﭘ
شور دﺮﺑرﺎﻛ ﻪﺑ ﺪﻘﺘﻌﻣ نآ شﺮﮕﻧ و ﻲـﻌﻴﺒﻃ مﻮـﻠﻋ يﺎﻫ
ﻤﻛ ﻖﻴﻘﺤﺗ حور ﺎﺑ ﻪﺘﺒﻟا ﻦﻳا و دﻮﺑ ﻲﻧﺎﺴﻧا مﻮﻠﻋ رد ﻪﻛ ﻲ
ﻪﻳﺮﻈﻧ ،سﺎﻴﻗ ﺮﺑ نآ رد و يزﺎﺳ
ﺶﺷﻮﻛ ﺎﺗ ﺖﻬﺟ رد ﻳ
ﺪﻴ
ﻲﻣ ﺪﻴﻛﺎﺗ رﺎﻣآ ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ ﺎﺑ تﺎﻴﺿﺮﻓ لﺎﻄﺑا ﺎﻳ ﺪﺷ
رﺎﮔزﺎﺳ ،
دﻮﺑ . ﻚﻳ زا هﺎﮔﺪﻳد ﺶﻴـﭘ ﻦـﻳا ﺮـﺑ ﻢﺴﻳﻮﺘﻳزﻮﭘ ،ﻲﻃاﺮﻓا
ضﺮﻓ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻲﻣ ﻖـﻳﺮﻃ زا ﻂـﻘﻓ ﺖـﻴﻨﻴﻋ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
ﻲﻣ ﺖﺳﺪﺑ ﻲﻧوﺮﻴﺑ نﺎﻬﺟ و ﻲـﻨﻴﻋ نﺎﻬﺟ دﻮﺧ ﻪﻜﻠﺑ ،ﺪﻳآ
ﺮﻈﻧ ﺐﺴﻛ ﺢﻴﺤﺻ ﻊﺒﻨﻣ ﺎﻬﻨﺗ ،داﺮﻓا زا ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻲﻧوﺮﻴﺑ ﺎﻫ
هﺎﮔﺪﻳد و ﺖﺳﺎﻫ
)
Krik and Miller, 1986:14
.(
يرادﺮﺑﻮـﮕﻟا ﻦـﻳا ﺎﺑ ﺖﻔﻟﺎﺨﻣ ﻲـﻌﻴﺒﻃ مﻮـﻠﻋ زا ﻖـﻠﻄﻣ
تﺪﻣ زا ﻪﭼﺮﮔا يﺎﺘﻠﻳد ﺎﻣا ،دﻮﺑ هﺪﺷ زﺎﻏآ ﻞﺒﻗ ﺎﻫ
نآ1
ار
ﺎﻴﻨﺑ دﻮﺧ ﻲﺳﺎﻨﺷ شور رد د
ﻮﻧ ي رد ار ﻢـﻬﻓ و ﺪﻴـﺸﺨﺑ
ﺑ ﻲﻌﻴﺒﻃ مﻮﻠﻋ رد ﻦﻴﻴﺒﺗ يﺎﺟ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﺴﻧا مﻮﻠﻋ ﻪ
دﺮـﺑ رﺎﻛ
ﻦﻳﺪﺑ و ﻲـﺳﺎﺳا تادﺎـﻘﺘﻧا ﻲﺘﺴﻳﻮﻴﺘﻳزﻮﭘ شﺮﮕﻧ ﺮﺑ ﻪﻧﻮﮔ
دراو دروآ .
ﺪﻧا ﺮـﺑ ﻪـﻴﻜﺗ ﺎـﺑ يﺎﺘﻠﻳد ﻪﻛ ﻲﻫار ﻪـﺸﻳ
يﺎـﻫ
1 delta i
ﺮﺧﺎﻣﺮﻳﻼﺷ نﻮﭼ ﻲﻧﺎﺴﻛ هار ،دﺮﻛ زﺎﻏآ2
ﺐـﺘﻜﻣ يﺎـﺸﮔ
ﻚﻳ ﻪﻛ ﺪﺷ ﻞﻳوﺎﺗ ﺮﺑ هﺮﺳ
ناﺮﮕـﺸﻨﻛ ﻲﻧﺎﻫذﻻا ﻦﻴﺑ نﺎﻬﺟ
ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻲﻣ ﻦﻳﺪﺑ و ﺪﻳزرو هﺪﻳا ﻪﻧﻮﮔ
ي ﺖﻴﻔﻴﻛ دراو ﻲـﻳاﺮﮔ
شور ﺚﺣﺎﺒﻣ ﺪﺷ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ
.
لﺮـــﺳﻮﻫ ﻲـــﺳﺎﻨﺷراﺪﻳﺪﭘ شﺮﺘـــﺴﮔ و جاور رد3
ﺖﻴﻨﻫذ ﺎﺨﻣ و ﻲﻳاﺮﮔ
ﺮـﺑ ﻢـﺴﻳﻮﻴﺘﻳزﻮﭘ ﺎﺑ ﺖﻔﻟ و ﻲﻫﺎـﮔآ
ﺖﻴﻧ و ﺎﻫراﺪﻳﺪﭘ نﺎﻬﺟ ناﺮﮕﺸﻨﻛ يﺎﻫ
ﺪﻴﻛﺄﺗ هار ،هﺪﻳزرو
هزﻮـﺣ رد ﻪـﻛ ﻲﻳاﺮﮔﺮﻴـﺴﻔﺗ ﻢﻳادارﺎﭘ ﺮﺑ ار ي
تﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ
ﻲﻔﻴﻛ
، ﻪﻳﺎﭘ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻲﺘﺴﻫ ﺚﺣﺎﺒﻣ ﻢﻬﻣ يﺎﻫ
ﻪـﺑ ﻪﻧﺎﺳﺎﻨﺷ
ﻲـﻣ رﺎﻤﺷ
دﻮـﻤﻧ راﻮـﻤﻫ ،دور .
ﻦـﻳا لﻮـﺻا سﺎـﺳا ﺮـﺑ
دارﺎﭘ ا ﺖﺷادﺮﺑ كرد ياﺮﺑ ،ﻢﻳ ﺖﻴﻧ و ﺎﻫ
يﺎﻫ ﺶﻨـﻛ ناﺮـﮔ
ﻳﺎﺑ ﺪ ﻪﻳواز زا و دﺮﻛ خﻮﺳر نﺎﻧآ نﺎﻬﺟ ﻪﺑ ي
ﻪﺑ نﺎﻧآ ﺪﻳد
هرﺎﻈﻧ ي ﺖﺴﺸﻧ نآ ﺮﻴﺴﻔﺗ و نﺎﻬﺟ .
ﺖﻴﻤﻛ ﺎﺑ ﺖﻔﻟﺎﺨﻣ ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣ ﺶﻨـﻛ ﺐـﺗﺎﻜﻣ رد ﻲﻳاﺮﮔ
شور و ﻦﻳدﺎـــﻤﻧ مدﺮـــﻣ ﻲـــﺳﺎﻨﺷ
ﺐـــﻟﺎﻗ رد ﻪـــﻧارﺎﮕﻧ
ﻲﺑ كرﺎـﭘ تﺮﺑار يدﺎﻤﺘﻋا و رﺎـﻣآ ﻪـﺑ4
ﺪـﻴﻛﺄﺗ تﺮـﺑﺮﻫ
ﺮﻣﻮﻠﺑ 5
ـﮕﻧ نورد شور زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺮـﺑ و ﻪـﻧﻻﺪﻤﻫ يﺮ
شور ﺢﻴﺟﺮﺗ
شور يﺎـﺟ ﻪـﺑ مﺮﻧ يﺎﻫ و يرﺎـﻣآ يﺎـﻫ
درﻮــﻣ ،ﺖﺨــﺳ ﻲــﻤﻠﻋ ﺪــﻴﻛﺄﺗ
اﻮــﻳآ ﺐــﺘﻜﻣ )
،رﺰــﺘﻳر
304:1383 (
ﺶﻳﺎــﻣزآ مﺎــﺠﻧا و ، يﺎــﻫ
هﺪــﻨﻨﻛ ﺾــﻘﻧ ي
ﻨﻴﻓرﺎﮔ ﺪﻟورﺎﻫ ﻜ
6ﻞ ﻚﻳ ﻪﻛ رد ﺶﻳﺎـﻣزآ مﺎـﺠﻧا ﺮـﺑ هﺮـﺳ
ﻪﻨﻴﻣز و ﻂﻴﺤﻣ ي
ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺪﻴﻛﺄﺗ
ﻲﻣ نﺎـﺸﻧ ،ﺪﻳزرو
هﺪﻨﻫد ي ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻪﻨﻴﻣز ﻬﭼ و ﺎﻫ بﻮﭼرﺎ ﺮـﺑ ﻚـﻳرﻮﺌﺗ يﺎـﻫ
2 Schleiermacher
3 HosrelL
4 Robert Park
5 Herbert Blumer
6 Harold Garfinkel
ﻘﺤﺗ رد ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و رﺎﺒﺘﻋا ﺮﺑ ﻲﻠﻣﺎﺗ ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻘﻴ
21
حﺮﻃ هزﻮﺣ رد ﻲﻔﻴﻛ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ شور يﺎﻫ
ﻲﺘﺧﺎﻨـﺷ
هدﻮﺑ ﺖﺳا .
ﻲﻠﻋ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻢﻏر
ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺮـﺑ نﺎﮔﺪﻨـﺴﻳﻮﻧ زا يرﺎﻴﺴﺑ
هزﻮﺣ رد ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ مواﺪﺗ و عوﺮﺷ ﻲـﺷزﻮﻣآ يﺎﻫ
ﻦــﻳا ﺖــﻴﻤﻫا ﻦﺘﻓﺮــﮔ ﺮــﻈﻧ رد ﺎــﺑ و ﻲــﺘﻴﺑﺮﺗ و ﻪــﻧﻮﮔ
ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ،ﺎﻫ هزﻮﺣ ﺪﺳر
ﻮـﻠﻋ ﻚـﻳرﻮﺌﺗ يﺎـﻫ م
ﻪﻌﻣﺎﺟ و ﻲﻧﺎﺴﻧا ﺚـﺣﺎﺒﻣ شﺮﺘـﺴﮔ و ﺪـﺷر رد ﻲﺳﺎﻨﺷ
شور ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ
ﻲـﻔﻴﻛ ﺶﻫوﮋـﭘ يﺎـﻫ
، و ﻢـﻬﻣ ﻲـﺸﻘﻧ
ﺪﻧا ﻪﺘﺷاد هﺪﻬﻋ ﺮﺑ ﻲﺳﺎﺳا )
Bryman, 2001: 265
.(
شور زا ﻲﻣﺎﺴﻗا و عﻮﻧا يﺎﻫ
ﻲﻔﻴﻛ
، ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﻴﻈﻧ ي
و يدﺎﻨـﺳا ﻞﻴﻠﺤﺗ ،يدرﻮﻣ ...
ﺪـﻧراد دﻮـﺟو )
Wood,
2006:2
( ﺶﻫوﮋﭘ فﺪﻫ
ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻲﻔﻴﻛ ،نآ ﺖـﻴﻫﺎﻣ ﻪـﺑ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ي
هﺪـﻳﺪﭘ يور ﺮـﺑ ﻪﺒﻧﺎﺟ ﻪﻤﻫ و ﻖﻴﻤﻋ ي
درﻮـﻣ
ﺖﺳا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ .
ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻲـﻣ
ﻲـﻔﻴﻛ ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﺪـﺳر
ﻪﻳﺎﭘ ﺮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻞـﻳوﺎﺗ و ﻲﻳاﺮﮔﺮﻴﺴﻔﺗ ،ﻲﺳﺎﻨﺷراﺪﻳﺪﭘ يﺎﻫ
ﺮﻫ رد ﻪﻛ ﺖﺳا راﻮﺘﺳا ﻪﺒﻨﺟ ﺮﺑ ﺖﻓﺎﻴﻫر ﻪﺳ
ﻲﻨﻫذ يﺎﻫ
ﻪﺸﻳﺪﻧا ﻮﻴﺘﻛﮋﺑﻮﺳ و ي
ﻲﻧﺎﺴﻧا ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻲﻣ دﻮﺷ .
ﺶﻫوﮋﭘ ﻂﻴﺤﻣ ﻪﺑ ﻲﻔﻴﻛ
و دراد ﻪـﺟﻮﺗ ﻲـﻌﻴﺒﻃ يﺎﻫ
ﺮﺳ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ و ﻲﮔﺪﻧز ﻲﻌﻴﺒﻃ نﺎﻳﺮﺟ ﺎﺑ نآرﺎﻛ و ﻲﻳﺎـﻫ
ﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪ
ﻪـﺑ ﻪـﻈﺤﻟ ،ﻊﻳﺎـﻗو نﺎـﻳﺮﺟ رد ﻲـﻌﻴﺒﻃ رﻮﻃ
ﻲﻣ ﻞﻜﺷ زور ﻪﺑ زور و ﻪﻈﺤﻟ ﺪﻧﺮﻴﮔ
. ﻲـﻔﻴﻛ ﺮﮕـﺸﻫوﮋﭘ
ـﺑ ﻪ ﻪــﺑﺮﺠﺗ لﺎــﺒﻧد ي
و ﺖــﺳا ﻲــﻌﻗاو ﻂﻳاﺮــﺷ رد هﺪـﻧز
ﻲﻣ ﺪﺷﻮﻛ
ﺮـﻴﻏ ترﻮـﺻ ﻪـﺑ و ﻪﻨﺤﺻ ندز ﻢﻫﺮﺑ نوﺪﺑ
ﻪﻠﺧاﺪﻣ هداد يروآ دﺮﮔ ﻪﺑ يا زا يو فﺪـﻫ و دزادﺮﭙﺑ ﺎﻫ
ﻦﻳا
،ﺶﺷﻮﻛ هداد ﻪﻛ ﺖﺳا ﺮﻣا ﻦﻳا زا ﻦﺘﻓﺎﻳ نﺎﻨﻴﻤﻃا
ﺎـﻫ
ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﺎﻬﻧآ
ﺪﻨﺘـﺴﻫ يرﺎـﺟ ﻊﻳﺎﻗو زا ﻲﺘﺳرد سﺎﻜﻌﻧا
)
Wood, 2006:7
.(
ﺖــﺳا ﻢــﻬﻣ ﻲــﻔﻴﻛ ﺶﻫوﮋــﭘ رد ﻪــﭽﻧآ
، ﺪــﻴﻛﺄﺗ ﺮــﺑ
ﻲﻠﻛ
هﺪﻫﺎـﺸﻣ زا ﺖـﻛﺮﺣ ،يﺮـﮕﻧ ي
و رﺎـﺘﻓر تﺎـﻴﻳﺰﺟ
ﻮﮕﻟا يزﺎﺳ ﻪﻳﺮﻈﻧ يﻮﺳ ﻪﺑ نآ
ﻖـﻄﻨﻣ ،يزﺎﺳ
،ﻲﻳاﺮﻘﺘـﺳا
ﺖﻌﻴﺒﻃ
ﻣﺎﺗ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ و ﻲﻳاﺮﮔ
هﺪـﻳﺪﭘ ﺖـﻴ ي
ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا
ﺖﺳا .
ﻲﻣ هﺪﻬﻋ ﺮﺑ ار ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻘﻘﺤﻣ ،ﺪـﻧﺮﻴﮔ
هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﺑ رﺎﻛ ياﺪﺘﺑا زا ﺎﺒﻟﺎﻏ ي
ﻊﻣﺎـﺟ ﻲـﻣ و ﺪـﻧزادﺮﭘ
نﺎﻬﺟ زا ﻪﻛ ار ﺮﺼﻨﻋ ﺮﻫ ﻪﻜﻧآ يﺎﺟ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ داﺮـﻓا ﻲﻨﻴﺑ
ﻮﻣ و هﺪﻫﺎﺸﻣ درﻮﻣ ﻲﻣ ﻪﻤﺸﭼﺮﺳ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ در
دﺮﻴﮔ
، اﺪﺟ
ﻲﻳﺎﻫﺮــﺼﻨﻋ ،ﺪــﻨﻨﻛ ار
نﺎــﻬﺟ زا ﻪــﻛ نﺎــﺷدﻮﺧ ﻲــﻨﻴﺑ
ﻲﻣ ﻪﻤﺸﭼﺮﺳ ﻲﻣ اﺪﺟ ،دﺮﻴﮔ
ﺪﻧزﺎﺳ )
،ﻲﺒﺑ 582:1381 .(
هزاﺪﻧا ﺖﻗد صﻮﺼﺧ رد زﺎﺑﺮﻳد زا هداد يﺮـﻴﮔ
و ﺎـﻫ
ﻲـﻔﻠﺘﺨﻣ ﺚﺣﺎﺒﻣ ،ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻦﻴﺑ رد ﻖﻴﻘﺤﺗ يﺎﻫراﺰﺑا ﻪﺘــﺷاد دﻮــﺟو
ﺖــﺳا . هزاﺪــﻧا ﻪــﺑ ﻪــﺟﻮﺗ ﺎــﺑ و يﺮــﻴﮔ
ﺎﺷ ﺺﺧ زا نﺎـﻨﻴﻤﻃا ،ﻲﻧﺎـﺴﻧا يﺎـﻫرﺎﺘﻓر ﻦﺘﺧﺎـﺳ ﺮﻳﺬـﭘ
و ﺖﻗد
ﺤﺻ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺖ
، رﺎﺒﺘﻋا مﺎﺴﻗا و عاﻮﻧا ﺶﻳاﺪﻴﭘ ﻪﺑ
1
ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و ﺶﻫوﮋﭘ رد 2
ﻲﻧﺎﺴﻧا يﺎﻫ ﺮﺠﻨﻣ
ﺪﺷ . ﺮـﻣا ﻦـﻳا
ﺶﻫوﮋﭘ رد
ﻤﻛ يﺎﻫ و ﻲﻳﺎـﻨﺑﺮﻳز ﻲﻧﺎـﺒﻣ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ ﻲ
ﻪﻧﺎﺳﺎﻨﺷ ﺖﻓﺮﻌﻣ ي
نﻮﻣزآ ﺖﺤﺗ نآ ﻖـﻴﻗد يرﺎـﻣآ يﺎـﻫ
ﺎﺑ ﺎﻣا ،ﺖﻓﺎﻳ ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺪﺷر شور ﻲﻳاﺪﻴﭘ
ﺶﻫوﮋـﭘ يﺎﻫ
ﺖﺷادﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و ﻲﻔﻴﻛ و توﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫ
ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺮﺑ نآ
ﻪﺒﻨﺟ ي زا ﻢـﻫ ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ و رﺎـﺒﺘﻋا ،ﻲﻧﺎـﺴﻧا رﺎـﺘﻓر ﻲـﻔﻴﻛ
نﻮﻣزآ هزﻮـﺣ يرﺎﻣآ يﺎﻫ ي
ـﻤﻛ ﻲﻤﻴﻫﺎـﻔﻣ يﻮـﺳ ﻪـﺑ ﻲ
يﺮﻴﺴﻔﺗ و ﺮﺗ ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ ﻲﺒﺴﻧ دﺮﻛ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺮﺗ
.
ﻲـﻣ نﺎـﺸﻧ هﺪـﺷ دﺎـﻳ دراﻮﻣ رد ﻪـﭼﺮﮔا ﻪـﻛ ﺪـﻫد
ر ﻲﺑﺎﻳزرا شو
شور ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺰﻴﻧ ﻲﻔﻴﻛ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ يﺎـﻫ
ﻤﻛ صﺎﺧ ﻲﻳﺎﻫراﺰﺑا ﻪﺑ ،ﻲ
، زﺎـﻴﻧ ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ و رﺎـﺒﺘﻋا ﺮﻴﻈﻧ
1 Validity
2 Reliability
هرﺎﻤﺷ ،مﻮﺳ و ﺖﺴﻴﺑ لﺎﺳ ،يدﺮﺑرﺎﻛ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ 22
ي ﻲﭘﺎﻴﭘ ) 45 ( هرﺎﻤﺷ ، ي رﺎﻬﺑ ،لوا 1391
ﺶﻫوﮋﭘ رد ﺎﻣا ؛ﺖﺳا ﺪـﻨﻧﺎﻣ ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ و رﺎﺒﺘﻋا ﻲﻔﻴﻛ يﺎﻫ
شور
ﻤﻛ يﺎﻫ ؛ﺖـﺴﻴﻧ راﻮﺘـﺳا ﻲـﺼﺨﺸﻣ لﻮـﺻا ﺮﺑ ،ﻲ
ﻪﺘﺒﻟا
، و ﻲـﻔﻴﻛ ﺶﻫوﮋـﭘ ﻲـﻧورد ﻖـﻄﻨﻣ و ﺎﻨﺑﺮﻳز ﻪﺑ ﻦﻳا
ﻪﺒﻨﺟ ي ﺗ و يﺮﻴﺴﻔﺗ ﺄ
ﻣ ﺮﺑ نآ ﻲﻠﻳو ﻲ
ددﺮﮔ
؛ ﻲﺘﺣ ﻪﻜﻧﺎﻨﭼ
هﺪﻋ ﻘﻘﺤﻣ زا يا ﺎ
ياﺮـﺑ ار ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و رﺎﺒﺘﻋا زاﺮﺣا ﻲﻔﻴﻛ ن
ﺖﺷادﺮﺑ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ﻲﻔﻴﻛ ﺶﻫوﮋﭘ و ﺎـﻫرﺎﺘﻓر توﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫ
هﺪﻫﺎﺸﻣ يﻮﺳ زا ﺎﻫرﺎﺘﻔﮔ ﻲﺑ ناﺮﮔ
ﻲﻣ هﺪﻳﺎﻓ رد ﺎـﻣا ،ﺪﻨﻧاد
هﺪﻋ ،ﻞﺑﺎﻘﻣ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ ﻢـﻫ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ زا ﺮﮕﻳد يا
ـﻤﻛ زا ﻲـﻔﻴﻛ ﺶﻫوﮋـﭘ توﺎﻔﺘﻣ و ﺰﻳﺎﻤﺘﻣ ﻲﮔﮋﻳو ﻪـﺑ ﻲ
ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و رﺎﺒﺘﻋا يﺎﺟ
، نﻮـﭽﻤﻫ ﻮـﻧ ﻲﻤﻴﻫﺎـﻔﻣ عاﺪـﺑا ﻪﺑ
ﺪﻴﻳﺎﺗ يﺮﻳﺬﭘ لﺎﻘﺘﻧا و يﺮﻳﺬﭘ 1
و2
. . . هدﻮﻤﻧ ماﺪﻗا ﺪﻧا
. ﺎﺑ
هﺎﮔﺪﻳد عﻮﻨﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ و رﺎـﺒﺘﻋا ﺚـﺣﺎﺒﻣ ﻲﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ و ﺎﻫ
ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻪـﻣادا رد ﻲـﻔﻴﻛ يﺎﻫ
هﺪـﺷ ﺶـﺷﻮﻛ
ﻪـﺋارا ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ نﺎـﻜﻣا ﺪـﺣ ﺎﺗ ﺖﺳا ي
هﺎﮔﺪـﻳد و ﺎـﻫ
هﺎﮔﺮﻈﻧ يﺎﻫ ﻲـﺳرﺮﺑ درﻮـﻣ ﻢﻴﻫﺎـﻔﻣ درﻮـﻣ رد ﻒﻠﺘﺨﻣ
ددﺮﮔ ماﺪﻗا .
ﺶﻫوﮋﭘ رد رﺎﺒﺘﻋا ﻲﻔﻴﻛ يﺎﻫ
ﻲﮔﮋﻳو ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ ﺶﻫوﮋـﭘ ياﺮـﺑ هﺪـﺷ ﺮـﻛذ يﺎـﻫ
ﻪﺸﻳر ﻦﺘﺷاد و ﻲﻔﻴﻛ ﺚﺤﺒﻣ ،نآ ﻲﻠﻳوﺎﺗ و يﺮﻴﺴﻔﺗ يﺎﻫ
هزﻮﺣ ﻦﻳا رد ﺚﺤﺑ ﻞﺑﺎﻗ ﺚﺣﺎﺒﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا رﺎﺒﺘﻋا ﺖـﺳا
صﻮـﺼﺧ رد ﻲـﻔﻴﻛ ناﺮﮕـﺸﻫوﮋﭘ ﻦﻴـﺑ رد زﺎﺑﺮﻳد زا و ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ زا نﺎـﻨﻴﻤﻃا ﻲﮕﻧﻮـﮕﭼ و ﻖﻴﻘﺤﺗ رﺎﺒﺘﻋا ﺐﺴﻛ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ ترﻮﺻ يدﺪﻌﺘﻣ ﺚﺣﺎﺒﻣ نآ .
ﻲﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ رﺎﺒﺘﻋا ﻪﻛ دزادﺮﭘ
ﻲﻋﻮـﺿﻮﻣ ﺎـﻳآ
ﻲﻣ ﺎﻋدا ﻪﻛ دﻮﺷ
،
؟ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻲـﺳرﺮﺑ ﻲﻌﻗاو رﻮﻃ ﻪﺑ
)
ﻤﻛ ﺎﺑ ﺖﻬﺑﺎﺸﻣ ﻲ
.(
ﻪـﺘﻜﻧ ي رد ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻦـﻳا قاﺮـﺘﻓا
1 Creadibility
2 Transferability
ﻤﻛ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻲ
، هﺪﻳا
ﺮـﺑ رﺎـﺒﺘﻋا يﺎﻫ هﻮﻴـﺷ
ﻲﻳﺎـﻫ ﺮـﻴﻈﻧ
سﺎﻴﻘﻣ رﺎﺒﺘﻋا ﻪـﺒﺗر يﺎﻫ
ﻚـﻳ رد هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ يﺪـﻨﺑ
ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ي ﺰﻛﺮﻤﺘﻣ ﺪﻨﻣرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻣ
ﻲ دﻮﺷ
، تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ رد ﺎﻣا
ﺖـﺳا ﺮﻴـﺳﺎﻔﺗ رﺎـﺒﺘﻋا ﻪـﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻲﻔﻴﻛ )
،ﻚـﻴﻠﻓ 1385 .(
يﺎـﻫﺮﻈﻨﻣ زا ﻲـﻔﻴﻛ تﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ رد رﺎـﺒﺘﻋا مﻮﻬﻔﻣ ﻪﺑ ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ ﻪﺘﻓر رﺎﻛ
ﺖﺳا . هدﻮﺒﻧ ﺪﺣاو مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا
، ﻪـﻜﻠﺑ
و هﺪﻴﭽﻴﭘ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ﻪﻤﻫ و ﺮﻴﮔاﺮﻓ
هدﻮﺑ ﻪﺒﻧﺎﺟ ﺖﺳا
. دﺮﺑرﺎﻛ
هژوﺮـــﭘ رد مﻮـــﻬﻔﻣ ﻦـــﻳا ﻖـــﻴﻘﺤﺗ تﺎـــﻌﻟﺎﻄﻣ و ﺎـــﻫ
بﺎﻨﺘﺟا ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ ﺖﺳا هدﻮﺑ .
ـﻘﻘﺤﻣ زا ﻲﻀﻌﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﭼﺮﻫ ﺎ
ن
ﻪﺘﺷاد ناﻮﻨﻋ ﻲﻔﻴﻛ ﻲـﻔﻴﻛ تﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ رد رﺎـﺒﺘﻋا ﻪـﻛ ﺪـﻧا
دراﺪﻧ يدﺮﺑرﺎﻛ
، رد ﺎـﻣا ﺖـﻳﺎﻬﻧ ا ار ﻲـﺳﺎﻴﻘﻣ زا هدﺎﻔﺘـﺳ
ﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ياﺮﺑ ﺗ
نﺎﺸ و لﺮﺘﻨﻛ ﻻ ،نآ ﺖﻴﺣﻼﺻ هﺪﻳد مز
ﺪـﻧا .
لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ
، ﺮـﻠﻴﻣ و لﻮﺳﺮﻛ )3
2000 ( ﻋا ﺪـﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ، رﺎـﺒﺘ
ﺖﺤﺗ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻲـﻣ راﺮـﻗ ﻦﻳا دﺮـﻴﮔ
ﻪـﭼ ،ﻖـﻘﺤﻣ ﻚـﻳ ﻪـﻛ
دارﺎــﭘ تﺎــﺿوﺮﻔﻣ ا
ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ رد ار ﻲﻤﻳ ي
بﺎــﺨﺘﻧا دﻮــﺧ
هدﻮﻤﻧ ﺖﺳا . دﻮﺟو ﺎﺑ ﻦﻳا
، ﻘﺤﻣ زا ماﺪﻛ ﺮﻫ ﺎﻘ
ﺮـﻈﻨﻣ زا ن
هﺎﮔﺪﻳد دﺮﺑرﺎـﻛ رد و ﻪﺘﺴﻳﺮﮕﻧ رﺎﺒﺘﻋا عﻮﺿﻮﻣ ﻪﺑ يدﻮﺧ
ﻫﺎﻔﻣ زا نآ ﺪﻌﺘﻣ ﻢﻴ
د ي
، ﺮﻴﻈﻧ ﺖﻴﻔﻴﻛ
،4 5ﺖـﻗد ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ و
دﺎﻤﺘﻋا ا هدﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﺳ
.(Golafshani, 2003)
ﺘــﺳا ﺒﻨ
6ﺎﻜ ) 2001 (
، دﺎﻔﺘــﺳا ياﺮــﺑ ه
ي رد رﺎــﺒﺘﻋا
،ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺋارا
ي مﻮـﻬﻔﻣ ﻦﻳا زا يدﺪﺠﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ
ﻲﻣ يروﺮﺿ ار ﺪﻧاد
. در و ﺲﻳﻮـﻳد )7
2002 (
، ﺪـﻧﺪﻘﺘﻌﻣ
هژاو ﻪﻛ ي ﺎـﺑ ﻲﻋﻮﻧ ﻪﺑ ﺖﻗد
دراد طﺎـﺒﺗرا رﺎـﺒﺘﻋا .
ﺎـﻬﻧآ
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻋﺪﻣ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺖـﻗد مﻮـﻬﻔﻣ دﺮﺑرﺎـﻛ ﻪﻛ
ـﻤﻛ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ رد مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا دﺮﺑرﺎﻛ ﺎﺑ ﻲﻔﻴﻛ توﺎـﻔﺗ ﻲ
3 Creswell & Millr
4 quality
5 rigor
6 Stenbacka
7 Davies & Rodd
ﻘﺤﺗ رد ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و رﺎﺒﺘﻋا ﺮﺑ ﻲﻠﻣﺎﺗ ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻘﻴ
23
دراد ﻲﺳﺎﺳا
، ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
، نﺎﺸﻓﺪﻫ مﻮـﻬﻔﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ
روآ ﻞﻤﻋ ﻪﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا زا يدﺪﺠﻣ يزﺎﺳ ﺪـﻧ
. ـﻘﻘﺤﻣ ﺎ ن
هﺪﺷ دﺎﻳ مﻮﻬﻔﻣ دﺪﺻ رد
ﻖـﻳﺮﻃ زا ﺖـﻗد دﺪـﺠﻣ يزﺎﺳ
ﻒﺸﻛ ﺖﻴﻨﻫذ ﻲﺸﻳﺪﻧازﺎﺑ ،1
ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﻞـﺑﺎﻘﺘﻣ ﺶﻨﻛ و 2
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﺮﻣا رد
.(Golafshani, 2003)
رد ﺖﻗد
ـﻘﻘﺤﻣ ﻪﺑ ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺎ
ﻲـﻣ هزﺎـﺟا ن ﻚـﻳ ﻪـﻛ ﺪـﻫد
ﻪﺘﻓﺎﻜـﺷ دﺎـﻳز ﻖﻤﻋ ﺎﺑ ار عﻮﺿﻮﻣ
، هداد ار ﻪـﻳﺎﻣﺮﭘ ﻲﻳﺎـﻫ
ﺑ ﻪ ﺪﻧروآ ﺖﺳد .
ﺎﻬﻧآ
فﺪـﻫ ﻪـﺑ نﺪﻴـﺳر ياﺮـﺑ رﻮﻛﺬـﻣ
،
فﺮﺻ ﻦﻤﺿ ﺖﻗو
ﻪﻨﻳﺰﻫ و ي ﻛ ياﺮﺑ دﺎﻳز ﻪﻟﺎـﺴﻣ ﻒـﺸ
شور زا يدﺪﻌﺘﻣ يﺎﻫ ﺮـﻣا ﻦـﻳا ﻪـﺑ لﻮـﺼﺣ ياﺮـﺑ ﺰﻴﻧ
ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ
. ﻪﺑ نآ زا ﻪﻛ ﺖﺳا يﺪﻨﻳاﺮﻓ نﺎﻤﻫ ﻦﻳا
ناﻮﻨﻋ ﺚﻴﻠﺜﺗ 3
ﻲﻣ دﺎﻳ ﻮﺷ د
(Lisa, 2006)
.
و ﻞﺋﺎـﺳو ﻪـﺑ رﺎﺒﺘﻋا ﺚﺤﺒﻣ ندﻮﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
هزاﺪﻧا ﺖﻗد زا يا هﺪﻋ يﺮﻴﮔ
نﺎﻘﻘﺤﻣ ،كﺮﻴﻛ ﺮﻴﻈﻧ ﻲﻔﻴﻛ
لﻮﺴﻛﺎﻣ و ﺮﻠﻴﻣ شور زا4
رد رﺎﺒﺘﻋا ﻲﺑﺎﻳزرا لﻮﻤﻌﻣ يﺎﻫ
هزﻮﺣ رد ي
ﻤﻛ ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲ ﺪﻨﻨﻛ
. ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺎﻬﻧآ
هﺪﻋ ، يا
زا ﺮﮕﻳد نﺎـﻘﻘﺤﻣ
شور دﺎـﺠﻳا ﺎـﺑ ﻲـﻔﻴﻛ ﻢﻴﻫﺎـﻔﻣ و ﺎـﻫ
هزﻮـﺣ ندﻮـﻤﻧ ﺰﻳﺎﻤﺘﻣ ﺖﻬﺟ رد رﺎﺒﺘﻋا ﻲﺑﺎﻳزرا ﺪﻳﺪﺟ ي
ﻤﻛ زا ﻲﻔﻴﻛ ﻲـﻣ شﻼﺗ ﻲ
ﺪـﻨﻨﻛ . ياﺮـﺑ لﺎـﺜﻣ
، و ﻦﻠﻜﻨـﻴﻟ
ﺎــﺑﻮﮔ )5
1985 ( ﻦﻠﻜﻨــﻴﻟ و ﺎــﺑﻮﮔ و )
1994 ( ﺪــﻧﺪﻘﺘﻌﻣ
ﺶــﺷﻮﻛ
شور شﺮﺘــﺴﮔ و دﺎــﺠﻳا ﺖــﻬﺟ رد يﺎــﻫ
يروﺮـﺿ ﻲـﻔﻴﻛ ﺶﻫوﮋﭘ ياﺮﺑ رﺎﺒﺘﻋا ﻲﺑﺎﻳزرا ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﺖﺳا . ﻢﻴﻫﺎـﻔﻣ زا ﺎﻫراﺰﺑا ﻦﻳا شﺮﺘﺴﮔ ﺖﻬﺟ رد ود ﻦﻳا
ﻦﻴﺸﻧﺎﺟ ياﺮﺑ ﺮﻳز ﺑ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ يزﺎﺳ
ﻪ هزﻮـﺣ رد ﻪﺘﻓر رﺎﻛ ي
ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻔﻴﻛ ﺪﻨﻨﻛ
:
1 Subjectivity
2 Reflexivity
3 Triangulation
4 Kirk, Maxwell & miller
5 Lincoln & Guba
رﺎﺒﺘﻋا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ )
يﺮﻳﺬﭘرﺎﺒﺘﻋا :(
ا ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻲـﻧورد رﺎـﺒﺘﻋ
)
ﻤﻛ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻲ
(
؛
لﺎﻘﺘﻧا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ )
لﺎﻘﺘﻧا يﺮﻳﺬﭘ :(
ﻲـﻧوﺮﻴﺑ رﺎـﺒﺘﻋا ﻪﺑﺎﺸﻣ
)
ﻤﻛ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻲ
(
؛
ﺪــﻴﻳﺎﺗ ﺖــﻴﻠﺑﺎﻗ )
يﺮﻳﺬــﭘﺪﻴﻳﺎﺗ :(
ﻪﺑﺎــﺸﻣ )
Bryman,
2001: 272
.(
ﻒﻴﺻﻮﺗ ندﻮﺑ ﻲﻌﻗاو ﻪﺑ يﺮﻳﺬﭘرﺎﺒﺘﻋا ﻪﺘﻓﺎﻳ و ﺎﻫ
يﺎﻫ
ﻪـﺟرد زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ و دراد هرﺎﺷا ﺶﻫوﮋﭘ ي
ـﻤﺘﻋا دﺎ
ﻪﺘﻓﺎﻳ ندﻮﺑ ﻲﻌﻗاو ﻪﺑ ﺶﻫوﮋـﭘ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﺖﻛﺮﺷ ياﺮﺑ ﺎﻫ
ﻪﻨﻴﻣز ياﺮﺑ و هﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا نآ رد ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦـﻳا ﻪـﻛ يا
ﻪﺘﻓﺎﻳ رد ﻪﭽﻧآ ﻪﻛ ﺎﻨﻌﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ ؛ﺖﺳا ﻖﻴﻘﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ و ﺎﻫ
زا
يﻮﺳ ﻲﻣ ﺮﻛذ ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﺮﻈﻧ رد ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻧﺎﻤﻫ ،ددﺮﮔ
ﺨﺳﺎﭘ ﻦﻫذ و ﮕ
ﻪﺑ نﺪﻴﺳر ﺖﻬﺟ رد و ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻮ ﻦـﻳا
ﺮﻣا ﻮﻛ و ﻦﻠﻜﻨﻴﻟ يدراﻮﻣ ﻪﺑ ﺎﺑ
، ﻲﻧﻻﻮﻃ سﺎﻤﺗ نﻮﭽﻤﻫ
هﺪﻫﺎﺸﻣ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻂﻴﺤﻣ ﺎﺑ ي
يﺎﻳاوز زا ﻲﺳرﺮﺑ ،ﺮﻤﺘﺴﻣ
،ﻲـﻔﻨﻣ دراﻮـﻣ ﻞـﻴﻠﺤﺗ ،نﺎـﻳﺎﺘﻤﻫ ﺎﺑ ﺮﻈﻧ لدﺎﺒﺗ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﻲـﻣ هرﺎـﺷا ﺎﻀﻋا يﻮﺳ زا لﺮﺘﻨﻛ و ﻊﺟاﺮﻣ ﺖﻳﺎﻔﻛ ﺪـﻨﻨﻛ
)
،يﺮﻳﺮﺣ 66:1385
.(
ﻪﺑ نﺪﻴﺳر رﺎﺒﺘﻋا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ
ﺎـﺑ يﺮﻳﺬـﭘرﺎﺒﺘﻋا نﺎـﻤﻫ ﺎﻳ
ﻜﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻚﻴﻨ
ﺖﺳا ﻲﻠﻤﻋ ﺮﻳز يﺎﻫ :
1 - ﻚﻴﻨﻜﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا يﺎﻫ
ﺚﻴﻠﺜﺗ
، ﺮﻴﻈﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻊﺑﺎﻨﻣ
،ﺮﮔﺪﻴﻳﺎﺗ نﺎﻘﻘﺤﻣ
شور و ﻲﻳﺎﻫ دﺪﻌﺘﻣ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ ﻲـﻃ رد
ﻊﻤﺟ هداد ﻞﻴﻠﺤﺗ و يروآ ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻪﻛ
ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ
رﺎﺒﺘﻋا ﻲﻣ ﺪﻣﺎﺠﻧا .
2 - ﻖﻴﻗد تﺎﻋﻼﻃا ﺐﺴﻛ ﻚﻴﻨﻜﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا يزاﻮـﻣ
6
ﺶﻳﺎﻤﻧ ﺮﻴﻈﻧ ارا و
ﻪﺋ ي ﻞﻴﻠﺤﺗ هداد يﺎﻫ يا
ﻪﺑ نآ ﺞﻳﺎﺘﻧ و
6 peer debriefing
هرﺎﻤﺷ ،مﻮﺳ و ﺖﺴﻴﺑ لﺎﺳ ،يدﺮﺑرﺎﻛ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ 24
ي ﻲﭘﺎﻴﭘ ) 45 ( هرﺎﻤﺷ ، ي رﺎﻬﺑ ،لوا 1391
ﺼﺼﺨﺘﻣ ﺎ ﺮﻣا ن ﻲﻣ ﺰﻴﻧ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻪﻛ يﺎﻨﻏ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ
رﺎﺒﺘﻋا ﺪﻣﺎﺠﻨﻴﺑ .
3 - ﻚـﻴﻨﻜﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا لﺮـﺘﻨﻛ
ﺎـﻀﻋا يﺎـﻫ :
ﻖـﻳﺮﻃ زا
ﻪﺋارا ي ﻞﻴﻠﺤﺗ هداد يﺎﻫ يا
نﺎﻳﻮﮕﺨـﺳﺎﭘ ﻪـﺑ نآ ﺞﻳﺎـﺘﻧ و
ﺶﻨﻛاو زا ﺎﺗ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد نﺎﻧآ يﺎﻫ
ي
ﻪﺘـﺷﻮﻧ شراﺰـﮔ ﺎـﻫ
ﺣ ﻲﻫﺎﮔآ ﺪﻳآ ﻞﺻﺎ
.
4 - رﺎﺒﺘﻋا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ
، ﻲﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ﻪـﻠﺣﺮﻣ ﻲـﻃ رد ﺪﻧاﻮﺗ ي
ﺖـﻓاﺮﻇ ﻖـﻳﺮﻃ زا ﻖﻴﻘﺤﺗ حﺮﻃ نﺎـﻴﺑ رد ﻖـﻘﺤﻣ يرﺎـﻛ
ﺮﻴﮔاﺮﻓ ،تﺎﺿوﺮﻔﻣ ﻲﻜﻳرﻮﺌﺗ ﻲﻫد ﺖﻬﺟ و نآ ندﻮﺑ
شا
ﺪﻳآ ﻞﺻﺎﺣ .
5 - ﻖﻘﺤﻣ ﻲﻨﻴﺑزﺎﺑ دﻮﺧ 1
ﻊـﻤﺟ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ ﻲﻃ رد و يروآ
شور زا ﺮﮕﻳد ﻲﻜﻳ ،هداد ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻲﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻳﺎﻫ
ﺪﻧاﻮﺗ
ﻓا ﻪﺑ ﺶﻳاﺰ رﺎﺒﺘﻋا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﺪﻣﺎﺠﻨﻴﺑ
(Andreas, 2003)
.
هزﻮـﺣ ﻲـﻧوﺮﻴﺑ رﺎﺒﺘﻋا ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﻪﻛ يﺮﻳﺬﭘ لﺎﻘﺘﻧا ي
ﻤﻛ ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﻲ ﻪﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻢﻴﻤﻌﺗ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ،دور
هزﻮﺣ ﺮﻳﺎﺳ ﻪﻨﻴﻣز و ﺎﻫ
ﺖﺳﺎﻫ . ﺮﺘـﺸﻴﺑ مﺎـﺠﻧا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﺶﻫوﮋﭘ
هوﺮـﮔ يور ﺮـﺑ ﻲﻔﻴﻛ يﺎﻫ ﺎـﺑ و ﻚـﭼﻮﻛ يﺎـﻫ
شور ﻲﻔﻴﻛ يﺎﻫ
، ﻪﺑ ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﺪﻴﺳر ﻪـﻛ ﻢﻴـﻤﻌﺗ ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ
و ﺪـﺷﺎﺑ ﻪـﺟاﻮﻣ ﻞﻜـﺸﻣ ﺎـﺑ ﻲﻛﺪﻧا هزﻮﺣ ﻦﻳا رد ﺞﻳﺎﺘﻧ هداد زا هدﺎﻔﺘﺳا ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺮﻳﺎﺳ رد ار ﺞﻳﺎﺘﻧ و ﺎﻫ
ﻪﻨﻴﻣز
ﺪـﻨﻧاﺪﺑ ﻂﺒﺗﺮـﻣ ﻖﻘﺤﻣ ﺺﺨﺷ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ ﺎﻫ .
ﻪـﺑ
هداد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﺎﺑﻮﮔ و ﻦﻠﻜﻨﻴﻟ ،ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ يﺎﻫ
هزﻮﺣ ﺮﻳﺎﺳ رد ﻖﻴﻘﺤﺗ ﺎـﻳ و ﺎﻫ
هزﻮـﺣ نﺎـﻤﻫ ي
ﻲـﺳرﺮﺑ
ﺖﺳا ﻲﺑﺮﺠﺗ هﺎﮔﺪﻳد ﻚﻳ ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ .
زا يا هﺪﻋ ،ﻞﺑﺎﻘﻣ رد
نﺎﻘﻘﺤﻣ ﺰﺗﺮﮔ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ يﺰﻴﭼ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻖﻓاﻮﻣ ﻢﻫ ﻲﻔﻴﻛ
) 1973 ( نآ نآرد ﻪـﻛ ﺖﺳا هﺪﻴﻣﺎﻧ يﺮﺜﻛاﺪﺣ ﻒﻴﺻﻮﺗ ار
1 self-monitoring
ﻖﻴﻗد و ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺮﺑ ﻒﻴﺻﻮﺗ ﻦﻳﺮﺗ
ﻚـﻳ تﺎـﻴﻳﺰﺟ زا ﺎـﻫ
ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻲﻣ دﻮﺷ )
Bryman, 2001: 272
.(
ﻪﺑ نﺪﻴﺳر ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ
لﺎﻘﺘﻧا نﺎﻤﻫ ﺎﻳ لﺎـﻘﺘﻧا يﺮﻳﺬـﭘ ﺎـﺑ
ﻚﻴﻨﻜﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﺳا ﻲﻠﻤﻋ ﺮﻳز يﺎﻫ
:
1 - هداد ﻪــﻋﻮﻤﺠﻣ زا ﻲــﻨﻏ ﻒﻴــﺻﻮﺗ و ﻪﻌــﺳﻮﺗ يﺎــﻫ
ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ ي ﻪــﻠﺣﺮﻣ لﻮــﻃ رد ﺮﻈﻧدرﻮــﻣ ي
يروآدﺮــﮔ
هداد ﻲﻣ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻪﻛ ﺎﻫ ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ ﺪﻧاﻮﺗ
يﺎﻫ لﺎﻘﺘﻧا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ار
ﺪﻫد ﺶﻳاﺰﻓا .
2 - ﻪﻳور زا هدﺎﻔﺘﺳا
هﮋـﻳو يﺎـﻫ ي
ﻞـﻴﻠﺤﺗ و يراﺬـﮔﺪﻛ
ﻪﻧﺎﺸﻧ ،ﺎﻫدﺎﻤﻧ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد دراﻮﻣ ﺮﻳﺎﺳ و ﺎﻫ
ي هداد ﻞـﻴﻠﺤﺗ
ﻪــﻛ زا نﺎــﻨﻴﻤﻃا ﻪــﺑ لﺎــﻘﺘﻧا ﺖــﻴﻠﺑﺎﻗ
ﻲــﻣ ﻚــﻤﻛ ﺪــﻨﻛ
(Andreas, 2003)
.
يﺎـﻨﻌﻣ ﻪـﺑ يﺮﻳﺬﭘﺪﻴﻳﺎﺗ ﺶـﺷﻮﻛ
زاﺮـﺣا ﺖـﻬﺟ رد
؛ﺖﺳا ﺶﻫوﮋﭘ رد ﺖﻴﻨﻴﻋ ﺺﺧﺎﺷ ﺪﻨﭼﺮﻫ
مﻮـﻬﻔﻣ ﻦـﻳا
ﺶﻫوﮋﭘ رد زا ﻖـﻘﺤﻣ ﺰـﻴﻫﺮﭘ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﻲﻤﻛ يﺎﻫ
ﺄـﺗ ﺮﻴﺛ
يﺮﻴﮔﻮﺳ شزرا و ﺎـﻫ
يرواد
ﺖـﺳا ﻖـﻴﻘﺤﺗ رد ﺎـﻫ .
رد
و ﻞـﻴﻠﺤﺗ ترﺪﻗ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻲﻔﻴﻛ ﺶﻫوﮋﭘ هداد ﺖــﻗد ﺪــﻴﻳﺎﺗ ناﺰــﻴﻣ و ﺎــﻫ
ﺎﻬﻧآ ﺖــﺳ )
،يﺮــﻳﺮﺣ
66:1385 .(
ﻪﺑ نﺪﻴﺳر ﺪﻴﻳﺎﺗ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ
يﺮﻳﺬﭘﺪﻴﻳﺎﺗ نﺎﻤﻫ ﺎﻳ ﻲﻃ رد
ﻊــﻤﺟ ﻲــﺳرﺮﺑ ،ﻖــﻴﻘﺤﺗ لﻮــﻃ رد هداد ﻞــﻴﻠﺤﺗ و يروآ
هداد ﻔﺗ ،مﺎــﺧ يﺎــﻫ ﻪــﺘﻓﺎﻳ و ﺎﻫدﺎﻬﻨــﺸﻴﭘ و ﺎﻫﺮﻴــﺴ
ﺎــﻫ ار
ﻲﻣ ﺪﺒﻠﻃ . ﻲﺳرﺮﺑ موﺰﻟ ترﻮﺻ رد ـﻳﺎﺑ هﺪﻨﻨﻛ
ﺪ هداد يﺎـﻫ
ﻪﻴﻠﻛ و مﺎﺧ ي
ﺖﺷاددﺎﻳ
هﺪـﺷ ﻂﺒـﺿ و دﺎﻨـﺳا ،ﺎﻫ ار ﺎـﻫ
ﻲﻨﻴﺑزﺎﺑ ياﺮﺑ ﻪﮕﻧ يﺪﻌﺑ يﺎﻫ
دراد . ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﻳا رد ﻲﺳرﺮﺑ
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺖﻴﻔﻴﻛ توﺎـﻀﻗ و ﺎﻫﺮﻴـﺴﻔﺗ و ﺎـﻫ
هرﺎـﺑرد ي ﺎـﻬﻧآ
ﺖﺳا ﻲﺗﺎﻴﺣ
(Andreas, 2003)
.
ﻘﺤﺗ رد ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و رﺎﺒﺘﻋا ﺮﺑ ﻲﻠﻣﺎﺗ ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻘﻴ
25
لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 1 - ﻚﻴﻨﻜﺗ رﺎﺒﺘﻋا دﺎﺠﻳا يﺎﻫ
رﺎﺒﺘﻋا عاﻮﻧا نﻮﻣزآ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺮﻇﺎﻨﺘﻣ يﺎﻫ ي
يدرﻮﻣ ﻚﻴﻨﻜﺗ
ﻲﻔﻴﻛ يﺎﻫ
هزﺎﺳ رﺎﺒﺘﻋا ﺪﻴﻳﺎﺗ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ يا
) و ﺖﻴﻨﻴﻋ ﺎﺑ ﺮﻇﺎﻨﺘﻣ
ﻢﺴﻳﻮﻴﺘﻳزﻮﭘ رد ﻲﻓﺮﻃ ﻲﺑ هداد ﻲﺳرﺮﺑ ﻖﻳﺮﻃ زا ﺪﻴﻳﺎﺗ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ نﻮﻣزآ (
ﻪﺘﻓﺎﻳ ،ﺎﻫ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ و ﺎﻫ ﺎﻫ
ﻲﻧورد رﺎﺒﺘﻋا ﻗ
ﺎﺑ رﺎﺒﺘﻋا ﺖﻴﻠ ﺚﻴﻠﺜﺗ
) شور و هﺪﻨﻨﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ،ﺎﻫ هداد ﺎﻫ
(
ﻖﻴﻗد تﺎﻋﻼﻃا ﺐﺴﻛ
ﺘﻨﻛ ﺎﻀﻋا يﺎﻫ لﺮ
- ﺖﻬﺟ و ﻲﻨﻴﺑ نﺎﻬﺟ ، تﺎﺿوﺮﻔﻣ يﺮﻴﮔ
ﻖﻘﺤﻣ ﻚﻳرﻮﺌﺗ يﺎﻫ
ﻲﻧوﺮﻴﺑ رﺎﺒﺘﻋا لﺎﻘﺘﻧا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ
هداد ﻲﻨﻏ ﻒﻴﺻﻮﺗ ﺎﻫ
ﻞﻴﻠﺤﺗ يدرﻮﻣ نﺎﻴﻣ يﺎﻫ
ﻪﻳور زا هدﺎﻔﺘﺳا هﮋﻳو يﺎﻫ
ي ﻞﻴﻠﺤﺗ و يراﺬﮔﺪﻛ
Source: Andreas, 2003
ﺎﺒﺘﻋا عاﻮﻧا ر
ﻒﻟا ( هزﺎﺳ رﺎﺒﺘﻋا يا
هزﺎﺳ رﺎﺒﺘﻋا ﻞﻜﺷ ﻪﺑ يا
سﺎﻴﻘﻣ يﺮﻴﮔ ﻲﺗﺎـﻴﻠﻤﻋ يﺎـﻫ
رﺎﻛ ﻪﺑ هﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﻣ
دور . ياﺮﺑ
لﺎﺜﻣ
، ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ رد
هزﺎـﺳ رﺎـﺒﺘﻋا ، ﻪﺘﻓﺎﻳ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ زا يا
ﻲﻣ دﺎﺠﻳا ﻚﻴﺘﻛﺎﺗ ﻪﺳ ﻖﻳﺮﻃ ددﺮﮔ
:
1 - ﺚﻴﻠﺜﺗ ﺶﺳﺮﭘ يﺎﻫ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ زا ﻖـﻴﻘﺤﺗ حﺮﻃ رد يا
ﺳ ﺪﻨﭼ ﺎﻳ ود ﻖﻳﺮﻃ ﺆ
ﻲﻠﻤﻋ لا
؛ ﺑ ﻪ يﺎـﻳاوز زا ﻪـﻛ يرﻮﻃ
هﺪﻳﺪﭘ ﻪﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ي
ﻪـﺘﺧادﺮﭘ ﺮـﻈﻧ درﻮﻣ دﻮـﺷ
. رﻮـﻈﻨﻣ
هﺪـﻳﺪﭘ ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ ﻲﻔﻴﻛ ﻖﻘﺤﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ي
درﻮـﻣ
ﺳ ﻚﻳ ﻪﺑ ﺎﻬﻨﺗ ،ﺮﻈﻧ ﺆ
زا ﺖـﺳا ﺮﺘﻬﺑ ﻪﻜﻠﺑ ،ﺪﻨﻜﻧ ﺎﻔﺘﻛا لا
ﻢـﻬﻓ ﻪﺑ نﺪﻴﺳر ياﺮﺑ لاﻮﺳ ﻦﻳﺪﻨﭼ نآ زا ﻪـﻳﺎﻣﺮﭘ يﺎـﻫ
ﺪﻳﺎﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ،عﻮﺿﻮﻣ .
2 - هﺪـﻨﻨﻛ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻪﻛ ﻲﻔﻨﻣ دراﻮﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻲـﻣ
ﺪـﺷﻮﻛ
داد رد هﺪﺷ ﺮﻴﺴﻔﺗ ﺾﻗﺎﻨﺘﻣ تﺎﻨﻴﻴﺒﺗ ه
ﻞﺣ ﻲﻋﻮﻧ ﻪﺑ ار ﺎﻫ
ﺪﻨﻛ . 3
- شور فﺎﻄﻌﻧا :
ﻦـﻳا رد
ﻲـﻣ ﻖـﻘﺤﻣ ترﻮـﺻ ﺪـﻧاﻮﺗ
ﻪــﻣﺎﻧﺮﺑ ي و اﻮــﺘﺤﻣ و ﻲﺑﺎــﻳزرا ادﺪــﺠﻣ ار ﻪﺒﺣﺎــﺼﻣ
ﻲﻨﻴﺑزﺎﺑ ار نآ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺪﻨﻛ
) اﻮﺘﺤﻣ رﺎﺒﺘﻋا (1
)
Rao &
Perry, 2003
.(
ب ( ﻲﻧورد رﺎﺒﺘﻋا :2
ـّﻠﻋ ﻂﺑاور ﻪﺑ ﻲﻧورد رﺎﺒﺘﻋا ناﺰـﻴﻣ و ﻲ
ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﻚـﻳ
دراد هرﺎـﺷا ﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺮﻳﺎﺳ ﺮﺑ ﺮﻴﻐﺘﻣ .
رد ﻲـﻧورد رﺎـﺒﺘﻋا
ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻪﻳﺎﭘ ﺮﺑ اﺮﮕﻤﻫ يﺎﻫ ي
ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺎﺨﺘﻧا ي
ﺪﻨﻤﻓﺪﻫ
3
تﺎﻋﻼﻃا ﻲﮕﻳﺎﻣﺮﭘ سﺎﺳا ﺮﺑ و دﺎﺠﻳا4
ﻲـﻣ ددﺮـﮔ
.(Rao
& Perry , 2003)
،هداد ﻲـﻧورد رﺎﺒﺘﻋا ﺶﻳاﺰﻓا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ يﺎـﻫدﺮﻜﻳور
ﻲــﻔﻴﻛ ﻖــﻴﻘﺤﺗ
، دﺮــﻜﻳور ﺮــﻴﻈﻧ ﻪــﻨﻴﻣز يرﻮــﺌﺗ
رد يا
هﺪــﻧﺮﻴﮔﺮﺑ ي
زﺎــﺑ يراﺬــﮔﺪﻛ ﻪﻌــﺳﻮﺗ رد5
ي ،ﻢﻴﻫﺎــﻔﻣ
1 Content Validity
2 Internal Validity
3 purposeful sample
4 information richness
5 Open coding
هرﺎﻤﺷ ،مﻮﺳ و ﺖﺴﻴﺑ لﺎﺳ ،يدﺮﺑرﺎﻛ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ 26
ي ﻲﭘﺎﻴﭘ ) 45 ( هرﺎﻤﺷ ، ي رﺎﻬﺑ ،لوا 1391
تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ و تﻻﻮﻘﻣ ﺎـﻬﻧآ
،
يرﻮـﺤﻣ يراﺬـﮔﺪﻛ رد1
ﻪﻌﺳﻮﺗ ي ﺎـﺘﻳﺎﻬﻧ و تﻻﻮﻘﻣ هدﺮﺧ و تﻻﻮﻘﻣ ﻦﻴﺑ ﻂﺑاور
ﻲﺑﺎـﺨﺘﻧا يراﺬﮔﺪﻛ ﻚـﻳ رد 2
ﭼرﺎـﭘ ياﺮـﺑ تﻻﻮـﻘﻣ ﻲﮕ
ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻚﻳرﻮﺌﺗ بﻮﭼ رﺎﻬﭼ ﺖﺧﺎﺳ .
ﺎـﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻦﻳا
ﻲﻣ ﻪﻣادا ﻲﻧﺎﻣز زا ناﻮﺘﻧ ار ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ﭻﻴﻫ ﺮﮕﻳد ﻪﻛ ﺪﺑﺎﻳ
دﺮﻛ طﺎﺒﻨﺘﺳا نآ .
ﻲـﻣ نﺎﻳﺎﭘ ﻲﻧﺎﻣز ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻦﻳا ﻪـﻛ دﺮﻳﺬـﭘ
ﻞﻗاﺪﺣ ﻪﺑ لﺪﻣ ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ
ﺪـﺷﺎﺑ هﺪﻴـﺳر دﻮﺧ ﻦﻳﺮﺗ .
ﻦـﻳا
ﻪﻠﺣﺮﻣ ،ﻪﻠﺣﺮﻣ ي
ﻪـﻠﺣﺮﻣ و يﺮـﻈﻧ عﺎﺒﺷا ﻪـﻛ ﺖـﺳا يا
ﺎﺒﺘﻋا نﻮﻣزآ ﻲﻧورد ر هﺪـﺷ
. ،يﺮـﻈﻧ عﺎﺒـﺷا لﻮـﺼﺣ ﺎـﺑ
ﻲـﻣ ترﻮـﺻ دﻮﺟﻮﻣ تﺎﻴﺑدا ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ دﺮﻳﺬـﭘ
. ﻦـﻳا رد
ﻪﻠﺣﺮﻣ
، ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ي دﻮـﺟﻮﻣ يرﻮـﺌﺗ ﺎﺑ هﺪﻣآ ﺪﻳﺪﭘ يرﻮﺌﺗ
ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻲﻣ دﻮﺷ تﺎﺒﺛ ﺎﺗ ، ددﺮﮔ راﺮﻗﺮﺑ ﻪﻣزﻻ
. ﻲﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ
،
توﺎﻔﺗ و ﺎﻫدﺎﻀﺗ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﻳا رد ﻲﻣ ﻒﺸﻛ ﺎﻫ
ددﺮﮔ . ﻦﻳا
ﻳﺎﺑ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺪ
ر يرﻮﺌﺗ ﺖﺧﺎﺳ هﺪﻴﺸﺨﺑ دﻮﺒﻬﺑ ا
، رﺎـﺒﺘﻋا ﺮـﺑ
ﻲﻧورد ﺪﻳاﺰﻔﻴﺑ . ﻤﻫ ﭽ ﻲﻧوﺮﻴﺑ رﺎﺒﺘﻋا ،نآ ﻦﻴﻨ دﺎـﺠﻳا ﺎـﺑ ار
ﻪﺘﻓﺎﻳ ناﻮﺘﺑ ﻪﻛ يوﺮﻤﻠﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ يﺎﻫ
ي
ار ﺮـﻈﻧ درﻮـﻣ ﻪـﺑ
دﻮﺒﻬﺑ ،دﺮﺑ رﺎﻛ ﻪﻌﺳﻮﺗ و
ﻲﻣ ﺪـﺸﺨﺑ
(Jaruwan , Nigel
& Keith , 2006)
.
ج ( ﻲﻧوﺮﻴﺑ رﺎﺒﺘﻋا
3
ﺑ ﻲﻧوﺮﻴﺑ رﺎﺒﺘﻋا ﻪ
ﻪـﺘﻓﺎﻳ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻘﺤﺗ يﺎـﻫ
ياﺮـﺑ ﻖـﻴ
ﻢﻴﻤﻌﺗ دراد هرﺎﺷا يﺮﻳﺬﭘ .
ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻪﻛ رﺎﻴﻌﻣ ﻦﻳا يﺎـﻫ
لﺎﻘﺘﻧا رﺎﻴﻌﻣ ﻲﻔﻴﻛ ﻲﻣ هﺪﻴﻣﺎﻧ يﺮﻳﺬﭘ
نﺎﻤﻫ ﻞﺻا رد ،دﻮﺷ
ﺖـﺳا ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻢﻴﻤﻌﺗ ﺚﺤﺑ .
ﻲـﻔﻴﻛ ﺶﻫوﮋـﭘ رد
،
رد ﻚــﻳرﻮﺌﺗ يﺮﻳﺬــﭘراﺮﻜﺗ ﻖــﻳﺮﻃ زا ﻲــﻧوﺮﻴﺑ رﺎــﺒﺘﻋا ﻪﻧﻮﻤﻧ ي
ﻲـﻣ دﺎـﺠﻳا هﺪﻧﻮـﺷ ﻪﺒﺣﺎـﺼﻣ ددﺮـﮔ
. ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ
،
هﺮﺒﺧ نﺎﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ ا
ﻪﻨﻴﻣز رد ي نﺎﻨﻴﻤﻃا ياﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
1 Axial Coding
2 Selective coding
3 External Validity
ﻲﻣ بﺎﺨﺘﻧا ﺮﻣا ﻦﻳا زا ﻮـﺷ
ﺪﻧ )
Rao & Perry, 2003
.(
،سﺎﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ ﺎـﺑ ﻲﻋﻮﻧ ﻪﺑ ﻲﻧوﺮﻴﺑ رﺎﺒﺘﻋا
ﺎـﻳ و فﺬـﺣ
ﻲﮔﺪﻨﻛاﺮﭘ حﻼﺻا دراد ﺖﺒﺳﺎﻨﻣ طﻮﺑﺮﻣﺎﻧ يﺎﻫ
.
ﻲﻠﻨﺘﺳا و ﻞﭙﻤﻛ هراﺰﮔ4
ﺚـﺤﺑ ياﺮـﺑ ﻲـﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫ
ﻪﻨﻴﻣز رد ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻢﻴﻤﻌﺗ ـﻧدﺮﻛ حﺮﻄﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﺪ . ﺎـﻬﻧآ
ﺪﻧﺪﻴﺷﻮﻛ
هزﻮـﺣ رد ار ﻖـﻄﻨﻣ ﻦـﻳا ﺎﺗ ي
ﻲـﻔﻴﻛ ﻖـﻴﻘﺤﺗ
ﺪﻧزﺎﺳ ﺮﻳﺬﭘدﺮﺑرﺎﻛ .
ﺎﺗ ﺪﻧﺪﻴﺷﻮﻛ ﺰﻴﻧ يﺮﮕﻳد ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﺑﺮﺠﺗ ﻢﻴﻤﻌﺗ ياﺮﺑ ار ﻲﻔﻴﻛ ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﺮﻳز
اﺪﻴﭘ ﻲﻧوﺮﻴﺑ رﺎﺒﺘﻋا ناﻮﻨﻋ ﺪﻨﻨﻛ
)
Seale, 1999
.(
ﺎﺑﻮﮔ و ﻦﻠﻜﻨﻴﻟ )
1985 ( ﺎﺑ ، ﻨﻳا ﻪـﺑ ﻪﺟﻮﺗ دﻮـﺟو ﻪـﻜ
ز و ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﻨﻴﻣ
ﻢﻴـﻤﻌﺗ ،ﻲﻔﻴﻛ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻲﻄﻴﺤﻣ يﺎﻫ
ﻂﻴــﺤﻣ ﻪــﺑ ار ﺞﻳﺎــﺘﻧ ﻪــﻨﻴﻣز و ﺎــﻫ
ﻦﻜﻤﻣﺎــﻧ ﺮــﮕﻳد يﺎــﻫ
ﻲﻣ
ﻪـﺘﻓﺎﻳ لﺎـﻘﺘﻧا ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ ﻪـﻛ ﺪﻧراد دﺎﻘﺘﻋا ،دزﺎﺳ رد ﺎـﻫ
ﻦﻳا ﻪﺑ ﻲﻔﻴﻛ ﺶﻫوﮋﭘ عﻮﺿﻮﻣ
ﻲﮕﺘﺴﺑ ﻪـﭼ ﺎـﺗ ﻪـﻛ دراد
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻪﻛ ﻲﻄﻳاﺮﺷ نﺎﻴﻣ ﺪﺣ ﻲـﻣ ﻞﻘﺘﻨﻣ نآ ﻪﺑ ﺎﻫ
و ﺪﻧﻮـﺷ
اد دﻮﺟو ﺖﻬﺑﺎﺸﻣ ،ﻲﻠﺻا ﺶﻫوﮋﭘ ﻂﻳاﺮﺷ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷ
. ﻪـﺑ
ﻪﻴﻠﻛ درﻮﻣ رد ﺪﻳﺎﺑ ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ،ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ ي
ﻪـﻛ ﻲﺗﺎـﻜﻧ
تﺎـﻋﻼﻃا ،دراﺬﮕﺑ ﺮﺛا لﺎﻘﺘﻧا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻦﻳاﺮﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﺪـﻫد ﻪﺋارا ﻲﻠﻣﺎﻛ .
زا يﺮﻳﺬـﭘ لﺎـﻘﺘﻧا ،ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻦـﻳا ﻪـﺑ
ﺴﻣ ﻲﻔﻴﻛ هﺎﮔﺪﻳد ﺆ
ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ درﻮﻣرد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺴﻛ ﺖﻴﻟو
ﻪﺘﻓﺎﻳ لﺎﻘﺘﻧا هﮋـﻳو ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﺑ ﺎﻫ
ي
ﻢﻴﻤـﺼﺗ ،دﻮـﺧ يﺮـﻴﮔ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ )
،يﺮﻳﺮﺣ 1385
.(
4 Campbell & Stanley
ﻘﺤﺗ رد ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و رﺎﺒﺘﻋا ﺮﺑ ﻲﻠﻣﺎﺗ ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻘﻴ
27
لوﺪﺟ هرﺎﻤﺷ 2 - ﻚﻴﻨﻜﺗ ﻳﺎﻫ ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ رد رﺎﺒﺘﻋا نﻮﻣزĤ
عاﻮﻧا رﺎﺒﺘﻋا ﻚﻴﻨﻜﺗ
ﻳﺎﻫ ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ رد رﺎﺒﺘﻋا نﻮﻣزĤ
هزﺎﺳ رﺎﺒﺘﻋا يا
ﻊﻤﺟ سﺎﻴﻘﻣ ﻪﻛ دﺪﻌﺘﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا هداد يروآ ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ هﺪﻳﺪﭘ ﻚﻳ ياﺮﺑ ار يدﺪﻌﺘﻣ يﺎﻫ
دزﺎﺳ .
زا ﺚﻴﻠﺜﺗ دﺎﺠﻳا ﺶﺳﺮﭘ
يﺎﻫ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ
ﻠﺤﺗ ﻲﻔﻨﻣ دراﻮﻣ ﻞﻴ
هﺪﺷ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﻚﻳرﻮﺌﺗ بﻮﭼرﺎﻬﭼ يﺮﻳﺬﭘ فﺎﻄﻌﻧا
رﺎﺒﺘﻋا ﻲﻧورد تﺎﻋﻼﻃا ﻲﮕﻳﺎﻣﺮﭘ ياﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺎﺨﺘﻧا
ﻲﻧوﺮﻴﺑ رﺎﺒﺘﻋا ﻚﻳرﻮﺌﺗ يﺮﻳﺬﭘ راﺮﻜﺗ ياﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺎﺨﺘﻧا
Source: Rao & Perry, 2003
ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻲﻔﻴﻛ يﺎﻫ
ﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻪﻛ ﺪﻨﭼﺮﻫ ﻲﺑﺎـﻳزرا و ﻲ
ﻤﻛ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲـﻘﻴﻘﺤﺗ عﻮـﻧ ﺮﻫ رد مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا ﺎﻣا ،ﺖﺳا ﻲ
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد دﺮﺑرﺎﻛ ﺪﻧاﻮﺗ .
ﺮـﮔا ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ ار
ﻲﺳرﺮﺑ هﺪﻳا ﻢﻴﻨﻛ
تﺎـﻋﻼﻃا طﺎﺒﻨﺘﺳا شور ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ و
،ترﻮﺻ ﻦﻳا رد ،ﻢﻳﺮﻴﮕﺑ ﺮﻈﻧ رد
رﻮﻛﺬـﻣ مﻮـﻬﻔﻣ ياﺮـﺑ
ﺖـﻴﻔﻴﻛ ﻲﺳرﺮﺑ رد
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮـﻫ ي
ﻢـﻬﻣ رﺎﻴـﺴﺑ ﻲـﻔﻴﻛ
دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ
، ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
، ياﺮـﺑ ﻲﻣﻮـﻬﻔﻣ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز
ﻤﻛ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻲﺑﺎﻳزرا رﺎﻛ ﻪﺑ ﻦﻴﻴﺒﺗ فﺪﻫا ﺎﺑ ﻲ
ﻲــﻣ ترﻮــﺻ نآ رد دور
، تﺎــﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺖــﻴﻔﻴﻛ مﻮــﻬﻔﻣ
ﺖـﺳا ﻢـﻬﻓ دﺎـﺠﻳا ﺶﻓﺪﻫ ،ﻲﻔﻴﻛ .
رد ﻞـﺻﺎﺣ توﺎـﻔﺗ
ﻦﻳا دراﻮﻣ ﻪﻧﻮﮔ
، ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻲـﻠﻳﻻد زا ﻲﻜﻳ يرﺎﻤـﺷ
زا
نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻴﻛ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ياﺮﺑ ار ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ حﺮﻃ ﺐـﺳﺎﻨﻣﺎﻧ ،ﻲﻔ
ﻲﻣ ﺪﻨﻧاد . ياﺮﺑ ﺎﻜﺒﻨﺘﺳا لﺎﺜﻣ )1
2001 ( يداﺮـﻓا ﻪـﻠﻤﺟ زا
،ﻲـﻔﻴﻛ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ ياﺮـﺑ ار ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ مﻮﻬﻔﻣ حﺮﻃ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻲﻘﻠﺗ هﺪﻨﻨﻛ هاﺮﻤﮔ
.(Golafshani, 2003 )
ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا
،
2ﻦﺗﺎﭘ ) 2001 ( ﻪـﻠﻤﺟ زا ار ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ
هﺪـﺷ روآدﺎﻳ و ﻪﺘﺴﻧاد ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد يﺪﻴﻠﻛ ﻞﻣاﻮﻋ
1 Stenbacka
2 Patton
ﺖﺳا ﻪﻛ نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻳﺎﺑ ،ﻲﻔﻴﻛ ﺪ
،ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻚـﻳ ﻲﺣاﺮﻃ رد
توﺎﻀﻗ و ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻞﻴﻠﺤﺗ هرﺎـﺑرد
ي ﻪـﺑ ،ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﺖـﻴﻔﻴﻛ
ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد صﺎﺧ ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ عﻮﺿﻮﻣ .
ﺎـﺑ ﻖﺑﺎـﻄﻣ
عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا
، ﺳ ﺆ ﻲـﺳرﺮﺑ ﻚـﻳ ﻪﻧﻮﮕﭼ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا لا
ﻲﻣ هﺪﻨﻨﻛ ﻲﻧدﻮﻣزآ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺎﻫ ﺒﻃﺎﺨﻣ ﺎﻳ و ﺎ
ﻊﻧﺎـﻗ ار دﻮـﺧ ن
ﻨﻛ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻪﻛ ﺪ ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ
هﺪـﺷ ا زا ﻖـﻴﻗد ،ﻲـﺳرﺮﺑ ﻦـﻳ
؟ﺖﺳا هدﻮﺑ رد ﺦﺳﺎﭘ ﺳ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺆ لا
، يﺮـﭘ و ﻲﻠﻫ )3
2000 ( ﺎـﻋدا
ﻲﻣ ﻳﺎﺑ ﻲﻤﻳادارﺎﭘ ﺮﻫ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻚﻳ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ ﺪ
زا
ﻲﺑﺎﻳزرا نآ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻢﻳادارﺎﭘ ﺮﻈﻨﻣ دﻮﺷ
.
لﺎـﺜﻣ ياﺮـﺑ
،
كﻼﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا رﺎﺒﺘﻋا و ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ رد ﺖـﻴﻔﻴﻛ ﻲﺳﺎﺳا يﺎﻫ
ﻤﻛ ﻢﻳادارﺎﭘ ﺖﺳا ﻲ
،
هژاو ،ﻲـﻔﻴﻛ ﻢﻳادارﺎـﭘ رد ﺎـﻣا يﺎـﻫ
ﻲﺑ
4ﻲﻓﺮﻃ رﺎﺒﺘﻋا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ، يراﺪﻳﺎﭘ ﺎﻳ5
،6
ﺪﻴﻳﺎﺗ ﺎﻳ7
ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ
ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻲﮕﺘﺴﺑاو دﺮﺑرﺎﻛ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ،8
9
لﺎـﻘﺘﻧا ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ ﺎـﻳ
10
3 Healy & Perry
4 Neutrality
5 Credibility
6 Consistency
7 Confirm ability
8 Dependability
9 Applicability
10 Transferability
هرﺎﻤﺷ ،مﻮﺳ و ﺖﺴﻴﺑ لﺎﺳ ،يدﺮﺑرﺎﻛ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻪﻌﻣﺎﺟ 28
ي ﻲﭘﺎﻴﭘ ) 45 ( هرﺎﻤﺷ ، ي رﺎﻬﺑ ،لوا 1391
كﻼــﻣ ﺪﻨﺘــﺴﻫ ﺖــﻴﻔﻴﻛ ﻲــﺳرﺮﺑ ياﺮــﺑ ﻲــﺳﺎﺳا يﺎــﻫ
.(Golafshani, 2003)
تﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ رد ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ مﻮـﻬﻔﻣ ﺎﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻳﺎﻨﺷآ ياﺮﺑ
،ﻲﻔﻴﻛ
ـﺑﻮﮔ و ﻦﻠﻜﻨـﻴﻟ
1ﺎ ) 1985 ( ﺪـﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﻪـﻛ
ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ
ﻲﮕﺘﺴﺑاو تﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ رد ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ ﺎـﺑ ﻲـﻔﻴﻛ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ رد
ﻤﻛ دراد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﻲ .
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
، ﺎﻬﻧآ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻖﻴﻗد ﻲﺑﺎﻳزرا
سﺎﻴﻘﻣ زا ﻲﻜﻳ ار ﺶﻳاﺰﻓا رد ﻢﻬﻣ يﺎﻫ
ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻲﮕﺘﺴﺑاو
ﻪﺘﺴﻧاد ﺪﻧا . ﻲﻣ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ياﺮﺑ دﺎﺠﻳا دور رﺎﻛ ﻪﺑ يراﺪﻳﺎﭘ .
،ﻲـﻠﺒﻗ درﻮـﻣ ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ
ﻞﺳ و ﺖﻧﻼﻛ )2
1992 ( هدﺮﻛ ﻖﻳﺪﺼﺗ ﺰﻴﻧ مﻮـﻬﻔﻣ ﻪﻛ ﺪﻧا
ﻲﮕﺘﺴﺑاو ﻪﺘـﺷاد ﺖـﻘﺑﺎﻄﻣ ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ و يراﺪﻳﺎﭘ مﻮﻬﻔﻣ ﺎﺑ
ﺖﺳا . يراﺪﻳﺎﭘ هداد تﺎﺒﺛ ﺎﻳ يا
، دﻮـﺷ ﻲﻣ ﻞﺻﺎﺣ ﻲﻧﺎﻣز
يدراﻮـﻣ نﻮـﻣزآ ﻖـﻳﺮﻃ زا ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﻞـﺣاﺮﻣ ﻪﻛ
، نﻮـﭼ
هداد يﺎــﻫ هدرواﺮــﻓ ،مﺎــﺧ هداد ﺺﻴــﺨﻠﺗ يﺎــﻫ
و يا
يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺖﺷاددﺎﻳ
ﺪﻨﺷﺎﺑ هﺪﺷ ﺪﻴﻳﺎﺗ ،ﺎﻫ
.(Golafshani,
2003)
ﻢـﻬﻣ ﻲـﺼﺧﺎﺷ دﺎﻤﺘﻋا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌﻣ ،ﺰﺗﻮﮔ
شور رد ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﻲﻔﻴﻛ ﻖﻴﻘﺤﺗ يﺎﻫ
ﻪـﻛ اﺮـﭼ ؛دور
رد هوﺮـﮔ ﻚـﻳ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲﮔﺪﻧز رد ﻲﻧﻻﻮﻃ تاﺪﻫﺎﺸﻣ هرود ﻚﻳ ي
ﻲﻣ ار نﺎﻜﻣا ﻦﻳا ﻖﻘﺤﻣ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﻣز ﻪـﺑ ﺎﺗ ﺪﻫد
ﺑ ﻂﺑاور زا ﻲﻳﻻﺎﺑ ﺢﻄﺳ ﺖـﺳد تاﺪﻫﺎـﺸﻣ و ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﻦﻴ
ﺪﺑﺎﻳ )
Bryman, 2001: 265
.(
دﺮﺑرﺎـﻛ ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ ﻪـﺑ نﺪﻴﺳر ياﺮﺑ ﻲﻔﻴﻛ ﺶﻫوﮋﭘ رد
رﺎﻬﭼ رﺎﻜﻫار ﺖﺳا يروﺮﺿ ﺮﻳز :
1 - زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ زا ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺖﺧﺎﺳ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ
يﺎﻫ
اﺮﮕﻤﻫ
؛
2 - ،ﺖـﺒﺛ ياﺮـﺑ ﻪـﺘﻓﺎﻳ ﺖﺧﺎﺳ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﻫﺪﻧﺎﻣزﺎﺳ
دادﺮﻴﺴﻔﺗ و ﻦﺘﺷﻮﻧ ه
ﺎﻫ
؛
1 Lincoln and Guba
2 Clont & Seale
3 - ﻪــﺑ ﻪﺒﺣﺎــﺼﻣ مﺎــﺠﻧا ياﺮــﺑ ﺮــﻔﻧ ود ﻞﻗاﺪــﺣ دﻮــﺟو
ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ترﻮﺻ
،
ﺮﮕﻳﺪـﻜﻳ ﺎـﺑ يزاﻮـﻣ ﺎﻣا و
ﻪـﺴﻳﺎﻘﻣ ي
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻖﻘﺤﻣ ﺪﻨﭼ ﺎﻳ و ود يﺎﻫ
؛
4 - ﻪﺘﻴﻤﻛ زا هدﺎﻔﺘﺳا ي
ياﺮـﺟا و ﻲﺑﺎـﻳزرا ياﺮﺑ ﺎﻤﻨﻫار
ﻪــﻣﺎﻧﺮﺑ ي ﻪﺒﺣﺎــﺼﻣ .
ﻦﻳاﺮﺑﺎــﻨﺑ
، ﺎــﺑ ﻪــﺘﻴﻤﻛ يﺎــﻀﻋا ﺮــﮔا
هﺪﻳﺪﭘ درﻮﻣ رد ﺮﮕﻳﺪﻤﻫ
،ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﻪﺘـﺷاد عﺎـﻤﺟا يا رد
ﻦﻳا ترﻮﺻ
، ﻲﻌﻤﺟ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻲﻨﻴﻋ ترﻮﺻ ،نﺎﺷ
ﻲﻤﻠﻋ و
ﺖﻓﺮﮔ ﺪﻫاﻮﺧ دﻮﺧ ﻪﺑ )
Rao & Perry, 2003
.(
ﺮﮕﻳد ﺮﻈﻨﻣ زا
، ﻲﻣ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ صﻮﺼﺧ رد ﺖـﻔﮔ ناﻮـﺗ
ﻳﺎﺑ يﺮﮕﻳد ﻖﻘﺤﻣ ﻪﻛ ﺪ
يﺮـﻈﻧ شﺮﮕﻧ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ
يروآدﺮـﮔ ﻲـﻠﻛ ﺐـﻴﻘﻌﺗ و ﻲـﻠﺒﻗ ﻖـﻘﺤﻣ نﺎـﻤﻫ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻪﻓﺎـﺿا ﻪﺑ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ و تﺎﻋﻼﻃا ي
ﻂﻳاﺮـﺷ ﺮﻳﺎـﺳ
هرﺎﺑرد ،ﺪﺷﺎﺑ ردﺎﻗ ﻪﺑﺎﺸﻣ ي
تﺎﺤﻴـﺿﻮﺗ ﻪﺑ هﺪﻳﺪﭘ نﺎﻤﻫ
ضرﺎـﻌﺗ ﺮـﮔا و ﺪﺳﺮﺑ نﺎﺴﻜﻳ يﺮﻈﻧ
ﺪـﻣآ ﺶﻴـﭘ ﻲﻳﺎـﻫ
،
ﻲﻣ ناﻮﺗ ﺎﻬﻧآ هداد يﺮﮕﻧزﺎـﺑ ﻖﻳﺮﻃ زا ار ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ و ﺎـﻫ
دراﻮـﻣ زا ماﺪﻛﺮﻫ رد ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻪﻛ ﻲﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﻂﻳاﺮﺷ دﻮﻤﻧ ﻞﺣ ،ﺪﻨﻛ ﻞﻤﻋ )
،ﻦﻴﺑرﻮﻛ و ساﺮﺘﺳا 1385
.(
ﺎﻨﻴﻤﻃا ياﺮﺑ نﻮﻣزآ ،ﻲﻔﻴﻛ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻚﻳ رد ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ زا ن
دﺎﻤﺘﻋا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﺖﺳا ﻲﺗﺎﻴﺣ يﺮﻣا نآ3
. ﻞﺳ ﻲﻣ ﺮﻫ ﺪﻳﻮﮔ
ﻖـﻳﺮﻃ زا بﻮـﺧ ﻲـﻔﻴﻛ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ مﺎـﺠﻧا ﻪـﻛ ﺪﻨﭼ ﺮﻫ ﻲﺑﺎﻳزرا ،ﺖـﺳا لﻮـﺼﺣ ﻞﺑﺎﻗ ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ رد ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﺰـﻛﺮﻣ رد ﻲـﻘﻴﻘﺤﺗ شراﺰـﮔ ﻚﻳ رد دﺎﻤﺘﻋا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﺎﻣا
عﻮﺿﻮﻣ ﻲﻳﺎﻫ
دراد راﺮـﻗ ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ نﻮﭼ )
Rao & Perry,
.(2003
نﺎﻨﻴﻤﻃا ﻪـﺟرد ﻪﺑ يﺮﻳﺬﭘ ي
ﺖـﻓﺎﻳزﺎﺑ و يﺮﻳﺬـﭘ
هداد يﺮﻳﺬﭘراﺮﻜﺗ ﺎﻫ
يﻮﺳ زا ﻲﻣ قﻼﻃا داﺮﻓا ﺮﻳﺎﺳ
دﻮﺷ .
هزﻮﺣ رد ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻴﺸﻧﺎﺟ رﻮﻛﺬﻣ مﻮﻬﻔﻣ ي
ـﻤﻛ ﻲ
ﺖﺳا هﺪﺷ .
نﺎﻤﻫ ﺮـﻛذ ﻪﻛ ﻪﻧﻮﮔ ﺪـﺷ
ﺖـﻴﻫﺎﻣ ﻞـﻴﻟد ﻪـﺑ
ﺖـﺷادﺮﺑ دﻮﺟو و نﺎﺴﻧا رﺎﺘﻓر ﻲﻠﻳوﺎﺗ و يﺮﻴﺴﻔﺗ يﺎـﻫ
3 Trustworthiness
ﻘﺤﺗ رد ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و رﺎﺒﺘﻋا ﺮﺑ ﻲﻠﻣﺎﺗ ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻘﻴ
29
ﻈﻧ ﻦﺘــﺷاد و توﺎــﻔﺘﻣ هﺎــﮔﺮ
يﻮــﺳ زا ﻒــﻠﺘﺨﻣ يﺎــﻫ
هﺪﻫﺎﺸﻣ و تاﺪﻫﺎـﺸﻣ ﺮﻴـﺴﻔﺗ و ﻲﺳرﺮﺑ ﺖﻬﺟ رد ناﺮﮔ
ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ دﻮﺧ يﺎﻫ
، ﻪـﺑ ناﺪـﻨﭼ ﻢـﻫ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻳا زاﺮﺣا
ﺖـﺴﻴﻧ ﺮـﺴﻴﻣ ﻲﻧﺎﺳآ )
،يﺮـﻳﺮﺣ 66:1385
.(
و ﻦﻠﻜﻨـﻴﻟ
ﺎﺑﻮﮔ ) 1985 (
،ﺶﻫوﮋـﭘ نﺎـﻨﻴﻤﻃا ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ ﺶﻳاﺰﻓا ياﺮﺑ
ﻲﻣ ﻪﻴﺻﻮﺗ حﺮـﻃ ﺮـﻴﻐﺘﻣ ﻂﻳاﺮـﺷ ﻪـﺑ ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ
تاﺮﻴﻴﻐﺗ ،ﺶﻫوﮋﭘ هﺪﻳﺪﭘ
ـﺑ و ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﺖﺤﺗ يﺎﻫ ﻪ
رﻮـﻃ
ﻪﻨﻴﻣز ﻪﺑ ﻲﻠﻛ ي
ﻦﻳا و ﺪﻨﻛ ﻪﺟﻮﺗ ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﻴﻴﻐﺗ لﺎﺣ رد
ﺑ ار تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪ
ﺪـﻳﺎﻤﻧ ﻒﻴـﺻﻮﺗ ﻖـﻴﻗد رﻮـﻃ .
دﺎـﻘﺘﻋا ﻪـﺑ
ﺎــﺑﻮﮔ و ﻦﻠﻜﻨــﻴﻟ )
1989 ( ﻞﻳﺪــﺒﺗ و ﺮــﻴﻴﻐﺗ ﻦﻴــﻨﭼ ﻲﻳﺎــﻫ
ﻪﺼﺨﺸﻣ ﺖﻣﻼﻋ ي
ﻲـﻔﻴﻛ ﻖـﻓﻮﻣ و ﻖـﻴﻗد ﺶﻫوﮋﭘ ﻚﻳ
ﺖﺳا )
،يﺮﻳﺮﺣ 72:1385
.(
لوﺪﺟ
هرﺎﻤﺷ 3 - ﻨﻜﺗ ﻚﻴ يﺎﻫ نﻮﻣزآ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ رد
ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ هداد يروآدﺮﮔ ياﺮﺑ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ نﺎﻳﺮﺟ ﻖﻴﻗد ﺖﻳاﺪﻫ
ﺎﻫ
ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﺮﻴﺴﻔﺗ و اﺮﺟا ياﺮﺑ ﺪﻨﻤﺘﺧﺎﺳ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ دﺎﺤﻳا يﺎﻫ
اﺮﮕﻤﻫ
ﻪﺘﻴﻤﻛ زا هدﺎﻔﺘﺳا ي
ﻲﺼﺼﺨﺗ
Source: Rao & Perry, 2003
ﻪﺑ نﺪﻴﺳر ياﺮﺑ ﻲﮕﺘﺴﺑاو ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ
،ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ نﺎﻤﻫ ﺎﻳ
ا زا هدﺎﻔﺘﺳ يﺎﻫرﺎﻜﻫار
دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺪﻴﻔﻣ ﺮﻳز :
1 - ﻪﺑ نﺪﻴﺳر ﻲﮕﺘﺴﺑاو ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ
ﻖﻴﻘﺤﺗ حﺮﻃ لﻮﻃ رد :
يﺎﻫﺪـﻨﻳاﺮﻓ يزﺎـﺳﺪﻨﺘﺴﻣ و نﻮـﻣزآ ﻞﻣﺎﺷ ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻳا ﻲﺳرﺮﺑ ﺖﺳا ﻪﻠﺣﺮﻣ لﻮﻃ رد ﻪﻛ ي
قﺎـﻔﺗا ﻖﻴﻘﺤﺗ حﺮﻃ
ﻲﻣ ﺪـﺘﻓا ﻲـﻨﻌﻳ ؛ نﻮـﻣزآ ار ﺮـﻳز دراﻮـﻣ هﺪـﻨﻨﻛ ﻲـﺳرﺮﺑ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ :
ﻒﻟا ( لﺎﺒﻧد يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺖﺤﺻ هﺪﺷ
؛
ب ( نآ ندﻮﺑ ﻢﻬﻓ ﻞﺑﺎﻗ
؛
ج ( ﻲﻓﺎﻛ ﺪﻫاﻮﺷ و تاﺪﻨﺘﺴﻣ و كراﺪﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا
؛
ه ( ﻢﺴﻴﻧﺎﻜﻣ يزﺎﺳ ﻢﻫاﺮﻓ ﺎﻫﺎﻄﺧ ﺮﺑ ﻪﺒﻠﻏ يﺎﻫ
ﻪﻴﻠﻛ ﻪﻛ ي
دﺎـﺠﻳا رد قﻮﻓ دراﻮﻣ ﻲﮕﺘـﺴﺑاو
ﺎـﻔﻳا ار ﻲـﻤﻬﻣ ﺶـﻘﻧ
ﻲﻣ ﻨﻨﻛ ﺪ
(Andreas, 2003)
.
ﻊﻤﺟرد صﻮـﺼﺧرد هﺪـﺷ حﺮـﻄﻣ ﺚـﺣﺎﺒﻣ يﺪـﻨﺑ
ـﺑ ﻲﻔﻴﻛ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ
ﻲـﻣ ﺮـﻈﻧ ﻪ
ـﻘﻘﺤﻣ ﺪـﺳر ﺎ
ﻦـﻳا ن
ندﻮـﺑ دﺎـﻤﺘﻋا ﻞـﺑﺎﻗ نﻮـﭼ ﻲﺜﺣﺎـﺒﻣ ﻪـﺑ ﺮﺘـﺸﻴﺑ ،هزﻮﺣ هداد ﻊﻤﺟ يﺎﻫ ﺖﺤـﺻ و هﺪـﺷ يروآ
ﺎـﻬﻧآ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ و ﺑ ﺖﻬﺟ رد ﺖﻗد
ﻪ ﻪـﺟﻮﺗ ﻖﻴﻘﺤﺗ ياﺮﺟا شور يﺮﻴﮔرﺎﻛ
ﻪﻨﻴﻣز ﻪﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻢﻴﻤﻌﺗ ﺚﺤﺑ و ﺪﻧراد نﺎﻧآ ياﺮﺑ ﺮﮕﻳد يﺎﻫ
دراﺪﻧ راﺮﻗ ﺖﻳﻮﻟوا رد .
"
ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳﺪﺑ
، ـﻳﺎﭘ رﺎﻴﻌﻣ
،لﺮـﺘﻨﻛ ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ رد ﻲﻳﺎ
هداد ﻪﺑ دﺎﻤﺘﻋا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ شور و ﺎـﻫ
ﺎـﺑو ﻖـﻴﻘﺤﺗ ياﺮـﺟا
زا ﻚـﻳﺮﻫ ندﻮـﺑ صﺎـﺧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ شور
ﻖـﻴﻘﺤﺗ يﺎـﻫ
ﻲﻔﻴﻛ لﻮﻣﺮﻓ ﺖﺳا هﺪﺷ دﺪﺠﻣ يﺪﻨﺑ .
ﺖﺷادﺮﺑ ﺮﻳﺎﺳ ﺎــﻫ
ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻪﻛ ﻦﻳا ﺪﻨﻧﺎﻣ ار ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ زا ي
هداد يراﺮـﻜﺗ يﺎﻫ
هداد نﺎـﻤﻫ ﻪﺑ
،ﺪـﺷ ﺪـﻫاﻮﺧ ﻲـﻬﺘﻨﻣ ﺞﻳﺎـﺘﻧ و ﺎـﻫ رﺎـﻨﻛ
ﻳراﺬﮕﺑ ﺪ . ﺮــﮔا ﻪﺘﻓﺮﮔرﺎـــﻛ ﻪـﺑ ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘزا ﺖﺷادﺮﺑ ﻦﻳا
دﻮﺷ
، ﺪﻳﺎﺷ ﻲﺑ ﻪﺑ يدﺎﻤﺘﻋا هداد
ﻪـﺑ دﺎـﻤﺘﻋا ﻪـﺑ ﺎـﻫ ﺎـﻬﻧآ
دﻮﺷ هداد ﺢﻴﺟﺮﺗ
". ) ،ﻚﻴﻠﻓ 1387 .(
هﺎﮕﻧ دارﺎﭘ ا ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ و رﺎﺒﺘﻋا ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﻪﺑ ﻲﻤﻳ
دارﺎـﭘ رد ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ و رﺎﺒﺘﻋا ﻲﺑﺎﻳزرا ا
ﻢﻳ ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫ
،ﻢـﺴﻴﻟﺎﺋر ﻢﻳادارﺎﭘ ﺮﻴﻈﻧ ﺮـﺑ
ﺖﺧﺎـﺳ ﻲـﻳاﺮﮔ و ...
شور
دراد ار دﻮﺧ صﺎﺧ .
ﻊﻗاو رد
، و رﺎـﺒﺘﻋا عاﻮﻧا زا هدﺎﻔﺘﺳا
