ﺳرﺮﺑ ﯽ ناور ﯽﻧﺎﻣرد ﻨﺘﺒﻣ
ﯽ ﮐ دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺑ ﯿﻔ
ﯿ ﺖ ﮔﺪﻧز ﯽ
، باﺮﻄﺿا ﺮﺑ
ﻼﺘﺒﻣ ﯾ نﺎ ﻪﺿرﺎﻋ گﻮﺳ ﻪﺑ راد
ﺲﮔﺮﻧ ﯾ ﻒﺳﻮ
1رﻮﭘ ، ﻫآ ﻢﺳﺎﻗ
2ﯽ ، ﺮﻣ ﯾ ﻢ ﺮﺼﻧ
2ي
هﺪﯿﮑﭼ
ﻪﻨﯿﻣز فﺪﻫ و گﻮﺳ ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ دﺮﻓ ﻞﺋﺎﺴﻣ و تﻼﮑﺸﻣ ﻖﯿﻗد ﺖﺧﺎﻨﺷ :
، ﯽﻣ ﺶﯿﭘ ﺪﻧاﻮﺗ ﺪﺷﺎﺑ ﺶﺨﺑﺮﻤﺛ ياواﺪﻣ ﮏﯾ طﺮﺷ
؛ زا ور ﻦﯾا
ﻔﻣ مﻮﻬ زﺎﺳ ي
، ا دﺎﻌﺑا ﺶﺠﻨﺳ ﯾ
ﻦ ﺪﭘ ﯾ
،هﺪ ﻼﻋ ،گﻮﺳ ﻞﺣاﺮﻣ ﺋﻢ
ﻌﺗ و نآ ﯿﯿ ﻦ شور ﺎﻫ ي ﻧﺎﻣرد ﯽ ﺶﺨﺑﺮﺛا
، ﻤﻫا ﯿ ﺖ ﺎﺷ ﯾﻧﺎ ﯽ دراد . ﺑ ﻦﯿﻤﻫ ﻪ
ﻪﺑ ﺰﯿﻧ و ﻞﯿﻟد رﻮﻈﻨﻣ
ا ،ﯽﻨﯿﻟﺎﺑ و ﯽﺗﺎﻘﯿﻘﺤﺗ فاﺪﻫا ﯾ
ﻦ ﺶﻫوﮋﭘ فﺪﻫ ﺎﺑ ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺸﺨﺑﺮﺛا ﯽ ناور ﻧﺎﻣرد ﯽ ﻨﺘﺒﻣ ﯽ ﮐ ﺮﺑ ﯿﻔ
ﯿ ﺖ ﮔﺪﻧز ﯽ ﺶﻫﺎﮐ ﺮﺑ
ﻼﻋ ﺋﻢ ﺮﻣ ﺒﺗ گﻮﺳ ﺎﺑ ﻂ
، داﺮﻓا رد ﭘ گﻮﺳ ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ ﯿ
ﭽ ﯿ هﺪ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا .
شور ﻖﯿﻘﺤﺗ اﯾ: ﻦ ﺶﻫوﮋﭘ
، عﻮﻧ زا ﻧﯿ ﻪﻤ ﯽﺑﺮﺠﺗ ﭘ حﺮﻃ ﺎﺑ ﯿ ﺶ نﻮﻣزآ - ﺲﭘ ﺖﺳا لﺮﺘﻨﮐ هوﺮﮔ ﺎﺑ نﻮﻣزآ .
رﺎﻣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ ي اﯾ ﻦ ﺶﻫوﮋﭘ ار
ﻠﮐ
ﯿﻪ ﻪﻌﺟاﺮﻣ لﺎﺳ رد ﺮﻤﺷﺎﮐ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ هروﺎﺸﻣ ﺰﮐاﺮﻣ ﻪﺑ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ 1393
كﻼﻣ سﺎﺳاﺮﺑ ﻪﮐ يﺎﻫ
ﻻﻼﺘﺧا ﯽﺼﯿﺨﺸﺗ و يرﺎﻣآ يﺎﻤﻨﻫار ت
ﯽﻧاور - ﺮﻈﻧ ﺪﯾﺪﺠﺗ ﻦﺘﻣ هﺪﺷ
- )
DSM-IV-TR
( و ﺨﺸﺗ ﻪﺑ ﯿ ﺺ ﻟﺎﺑ سﺎﻨﺸﻧاور ﯿﻨ
ﯽ ناور ترﺎﻈﻧ ﺎﺑ و ﮏﺷﺰﭘ
، ﺨﺸﺗ ﯿ ﺺ ﻪﺿرﺎﻋ گﻮﺳ اد
ر
رد ﯾ ﺖﻓﺎ هدﺮﮐ ﺪﻧدﻮﺑ
، ﯿﮑﺸﺗ ﻞ داد ﺪﻧ . ﻞﻣﺎﺷ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻧﻮﻤﻧ 30
ﺑ زا ﻪﮐ دﻮﺑ ﺮﻔﻧ ﯿ
ﻦ ﺒﻠﻃواد نﺎ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﺖﮐﺮﺷ
، بﺎﺨﺘﻧا ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺑ و ترﻮﺻ
ﻓدﺎﺼﺗ ﯽ ﺎﻣزآ هوﺮﮔ ود رد ﯾ
ﺶ و لﺮﺘﻨﮐ اﺮﻗ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ر . داﺮﻓا ﺎﻣزآ هوﺮﮔ ﯾ
،ﺶ ﻪﺑ
ﺪﻣ ت 8 ﻪﺴﻠﺟ ، ﺷ ﻪﺑ ﯿ هﻮ ناور ﻧﺎﻣرد ﯽ ﻨﺘﺒﻣ ﯽ ﺑﺮ ﮐﯿ ﻔﯿ ﺖ ﮔﺪﻧز ﯽ
ﺪﻧﺪﯾد شزﻮﻣآ .
ﺎﭘ رد ﯾ نﺎ
، هوﺮﮔ ود ﺮﻫ زا
، ﺲﭘ ﻪﺑ نﻮﻣزآ ﺪﻣآ ﻞﻤﻋ . هزاﺪﻧا راﺰﺑا ﮔﯿ ﺮ ي ا رد ﯾ ﻦ ﺶﻫوﮋﭘ
، باﺮﻄﺿا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ دﻮﺑBeck
.
هداد مﺮﻧ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫ راﺰﻓا
)SPSS
ﺶﯾاﺮﯾو 22 ( ﻪﺑ و شور ﮏﻤﮐ
ANCOVA
و ﻪﯾﺰﺠﺗ ﻠﺤﺗ ﯿ ﻞ ﺪﺷ .
ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺎﻫ ﺲﭘ و ﺶﯿﭘ رد ﺶﯾﺎﻣزآ هوﺮﮔ باﺮﻄﺿا هﺮﻤﻧ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ: ﻪﺑ نﻮﻣزآ
ﺐﯿﺗﺮﺗ : 27 /5 00± / 23 و 75 /4 00± / 15 هوﺮﮔ هﺮﻤﻧ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ و
ﺲﭘ و ﺶﯿﭘ رد لﺮﺘﻨﮐ ﻪﺑ نﻮﻣزآ
ﺐﯿﺗﺮﺗ : 59 /5 40± / 24 و 57 /5 66± / 20 دﻮﺑ . ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺲﻧﺎﯾراﻮﮐ ﻞﯿﻠﺤﺗ نﺎﺸﻧ
داد هﺮﻤﻧ ﺮﺛا فﺬﺣ ﺎﺑ ﻪﮐ يﺎﻫ
ا باﺮﻄﺿ ﺶﯿﭘ ﻪﺑ نﻮﻣزآ شاﺮﭙﻤﻫ ﺮﯿﻐﺘﻣ ناﻮﻨﻋ
، هﺮﻤﻧ ﺮﺑ شزﻮﻣآ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﯽﻠﺻا ﺮﺛا يﺎﻫ
باﺮﻄﺿا ﺲﭘ ﯽﻨﻌﻣ نﻮﻣزآ راد
ﺪﺷ ) 008 / 0 ( P=
توﺎﻔﺗ هﺪﻫﺎﺸﻣ هﺪﺷ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯿﺑ يﺎﻫ
تاﺮﻤﻧ باﺮﻄﺿا ﺖﮐﺮﺷ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ رد هوﺮﮔ يﺎﻫ ﺶﯾﺎﻣزآ و لﺮﺘﻨﮐ
، ﺐﺴﺣﺮﺑ ﺖﯾﻮﻀﻋ ﯽﻫوﺮﮔ
، رد
ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺲﭘ نﻮﻣزآ ﯽﻨﻌﻣ راد دﻮﺑ ) 01 /0
P<
.(
ناﺰﯿﻣ ﻦﯾا ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻪﻠﺧاﺪﻣ 23 /0 ﺑﻪ ﺪﻣآ ﺖﺳد .
ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ ﯽﻣ: ﻪﮐ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ ناور
ﯽﻧﺎﻣرد ﻨﺘﺒﻣ ﯽ ﮐ دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺑ ﯿﻔ ﯿ ﺖ ﮔﺪﻧز ﯽ
، ﻼﺘﺒﻣ باﺮﻄﺿا ﺶﻫﺎﮐ ﺮﺑ ﯾ
نﺎ ﻪﺿرﺎﻋ گﻮﺳ ﻪﺑ دراد ﺮﯿﺛﺄﺗ راد
.
هژاو يﺪﯿﻠﮐ يﺎﻫ باﺮﻄﺿا:
؛ غاد دﯾ ﮔﺪ ﯽ ؛ ﻪﺿرﺎﻋ گﻮﺳ راد
؛ ناور ﯽﻧﺎﻣرد ﻨﺘﺒﻣ ﯽ ﮐ دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺑ ﯿﻔ ﯿ ﺖ ﮔﺪﻧز ﯽ
ﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ ﺪﻨﺟﺮﯿﺑ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﻤ .
1394
؛ هرود 22 ) 2 :(
145 - 153 .
ﺖﻓﺎﯾرد : 13 / 12 / 1393 شﺮﯾﺬﭘ : 17 / 03 / 1394
؛لوﺆﺴﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ١
هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﻨﯿﻟﺎﺑ ﯽﺳﺎﻨﺸﻧاور ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﮐ آ
داز ﺪﺣاو ﯽﻣﻼﺳا ﺪﻨﺟﺮﯿﺑ
؛ناﺮﯾا ،ﺪﻨﺟﺮﯿﺑ ،
سردآ : نﺎﺳاﺮﺧ ﯽﺑﻮﻨﺟ - ﺪﻨﺟﺮﯿﺑ - هﺎﮕﺸﻧاد آ داز ﯽﻣﻼﺳا ﺪﻨﺟﺮﯿﺑ ﺪﺣاو ،
ﻦﻔﻠﺗ : 09355935984 ﯽﮑﯿﻧوﺮﺘﮑﻟا ﺖﺴﭘ
:
ﻪﻣﺪﻘﻣ
،گﻮﺳ يراﻮﮔﻮﺳ و
غاد ﯽﮔﺪﯾد
، ﯽﺗﺎﺣﻼﻄﺻا ﺪﻨﺘﺴﻫ
ﻪﮐ ﻪﺑ
ﺶﻨﮐاو يﺎﻫ ﯽﻧاور نﺎﮔﺪﻧﺎﻣزﺎﺑ ﮏﯾ
ناﺪﻘﻓ قﻼﻃا گرﺰﺑ
ﯽﻣ ﺪﻧﻮﺷ . زاﺮﺑا گﻮﺳ
، ﻪﺘﺴﺑ ﻪﺑ ﺎﺠﻨﻫ ﺎﻫر و
ّﻗﻮﺗ تﺎﻌ ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ و
ﻂﯾاﺮﺷ ناﺪﻘﻓ ) گﺮﻣ هﺮﻈﺘﻨﻣﺮﯿﻏ رد
گﺮﻣ ﻞﺑﺎﻘﻣ ًﻼﻣﺎﮐ
ﻞﺑﺎﻗ
رﺎﻈﺘﻧا (
، ﻒﯿﻃ ﯽﻌﯿﺳو زا تﺎﻧﺎﺠﯿﻫ ار
ﯽﻣﺮﺑرد دﺮﯿﮔ گﻮﺳ .
،
ﻪﺑ رﻮﻃ ﯽﺘﻨﺳ دوﺪﺣ 6 هﺎﻣ ﺎﺗ لﺎﺴﮑﯾ لﻮﻃ ﯽﻣ ﺪﺸﮐ . ﯽﺧﺮﺑ ﻼﻋ ﺋﻢ
ﻪﻧﺎﺸﻧ و يﺎﻫ گﻮﺳ ﻦﮑﻤﻣ ﺖﺳا زا ﺶﯿﺑ 1 - 2 لﻮﻃ لﺎﺳ ﺪﺸﮑﺑ
و ﺺﺨﺷ هﺪﻧﺎﻣزﺎﺑ
،تﺎﺳﺎﺴﺣا ﺎﺸﻧ
ﻪﻧ يﺎﻫرﺎﺘﻓر و ﺎﻫ طﻮﺑﺮﻣ
ﻪﺑ
گﻮﺳ ار رد مﺎﻤﺗ لﻮﻃ ﺮﻤﻋ ﻪﺑﺮﺠﺗ ﺪﻨﮐ . ﺎﻣا گﻮﺳ ﯽﻌﯿﺒﻃ
هﺮﺧﻻﺎﺑ ﻞﺣ ﯽﻣ دﻮﺷ و ﺺﺨﺷ
، ﻪﺑ ﯽﮔﺪﻧز هﺪﻧزﺎﺳ و ﯽﺘﺣار
ﯽﺒﺴﻧ زﺎﺑ ﯽﻣ ددﺮﮔ ﻪﺑ . رﻮﻃ ﯽﻠﮐ ﻪﻧﺎﺸﻧ يﺎﻫ دﺎﺣ گﻮﺳ ﻪﺑ ﺞﯾرﺪﺗ
وﺮﻓ ﯽﻣ ﺪﻨﯿﺸﻧ فﺮﻇ و ﮏﯾ ﺎﺗ ود هﺎﻣ ، ﺺﺨﺷ راﻮﮔﻮﺳ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻪﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ يدﺎﻋ دﻮﺧ ﮔزﺎﺑ ددﺮ . رد ﯽﺧﺮﺑ داﺮﻓا ، ﺮﯿﺳ گﻮﺳ و
يراﻮﮔﻮﺳ رﺎﺠﻨﻬﺑﺎﻧ
ﺖﺳا .
گﻮﺳ ﻪﻧﻮﮔرﺎﻤﯿﺑ ﻦﮑﻤﻣ
ﺖﺳا ﻪﺑ
لﺎﮑﺷا ﺮﻫﺎﻈﺗ ﯽﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﺪﻨﮐ
)1 .(
گﻮﺳ رﺎﺠﻨﻬﺑﺎﻧ
، ﯽﻧﺎﻣز يور
ﯽﻣ ﺪﻫد ﻪﮐ ﯽﺧﺮﺑ هﻮﺟو ﯽﻌﯿﺒﻃ گﻮﺳ ﺮﺑ
ﺮﺛا ﻒﯾﺮﺤﺗ ﺎﯾ
،ﺪﯾﺪﺸﺗ
تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﮏﯿﺗﻮﮑﯾﺎﺳ
ﯽﻣ اﺪﯿﭘ ﺪﻨﮐ و ﺰﯿﻧ ﻢﯾﻼﻋ ﯽﮔدﺮﺴﻓا
نﻮﭽﻤﻫ سﺎﺴﺣا
هﺎﻨﮔ ﺎﺑرد ﯽﯾﺎﻫرﺎﮐ هر ﻪﮐ
دﺮﻓ ﻞﺒﻗ زا گﺮﻣ
ياﺮﺑ شﺰﯾﺰﻋ مﺎﺠﻧا هداﺪﻧ و ﺖﺳا يرﺎﮑﻓا ﻊﺟار ﻪﺑ گﺮﻣ
،
ّﻠﺠﺗ ﯽ
ﯽﻣ ﺪﺑﺎﯾ )2 .(
ﻢﯾﻼﻋ ﯽﺧﺮﺑ ﺮﻄﺧ
رد گﻮﺳ رﺎﺠﻨﻬﺑﺎﻧ ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ
زا :
ﺰﯿﻫﺮﭘ زا زاﺮﺑا تﺎﺳﺎﺴﺣا ﺎﯾ
ﮏﭼﻮﮐ ندﺮﻤﺷ
،ﺎﻬﻧآ يور ندروآ ﻪﺑ
داﻮﻣ
،رﺪﺨﻣ ﻞﮑﻟا ﺎﯾ ﯽﻧﺎﻣرددﻮﺧ ﺎﺑ
ﺖﻣﻮﺼﺧ ،وراد و
يﺮﮕﺷﺎﺧﺮﭘ
ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ناﺮﮕﯾد و ﺶﯿﺑ زا ﺪﺣ لﻮﻤﻌﻣ و ﻪﺑ ﯽﻠﮑﺷ ﯽﻃاﺮﻓا
دﻮﺧ ار ﻪﺑ رﺎﮐ و ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ لﻮﻐﺸﻣ ندﺮﮐ )3 .(
ﻪﺘﻓﺎﯾ ﯽﺸﻫوﮋﭘ يﺎﻫ
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ناﺪﻘﻓ ﻪﮐ ﺪﻫد
، ﺚﻋﺎﺑ ﯽﮕﺘﻔﺷآ ﯽﻔﻃﺎﻋ و يرﺎﮔزﺎﺳﺎﻧ
ﯽﻣ يرﺎﺘﻓر ددﺮﮔ
)4 .(
سﺎﺳاﺮﺑ ﺪﻫاﻮﺷ
ﯽﻨﯿﻟﺎﺑ
، يرﺎﯿﺴﺑ زا
ﺪﯾﺪﻏاد داﺮﻓا
،ه رد
ضﺮﻌﻣ ﺮﻄﺧ
نﺎﮕﻧﺎﺸﻧ
،ﯽﮔدﺮﺴﻓا ﻻﻼﺘﺧا
،ﯽﺑاﺮﻄﺿا ت
يرﺎﻤﯿﺑ
،ﯽﻤﺴﺟ يﺎﻫ يدﺮﮐرﺎﮐﺪﺑ
ﻢﺘﺴﯿﺳ ﯽﻨﻤﯾا و ﺶﯾاﺰﻓا
لﺎﻤﺘﺣا گﺮﻣ و ﺮﯿﻣ راﺮﻗ ﺪﻧراد )5 .(
راﺮﻗ ﻂﯾاﺮﺷ ﮏﯾ رد ﻦﺘﻓﺮﮔ
،ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا صﺎﺧ ﺑﻪ
صﻮﺼﺧ ﻂﯾاﺮﺷ نآ ﺮﮔا
، ﺶﻘﻧ ﻦﯿﯿﻌﺗ هﺪﻨﻨﮐ ﺎﯾ لﺎﺣ ﯽﮔﺪﻧز رد يا هﺪﻨﯾآ
اد دﺮﻓ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷ ﺑ ،
ﻪ رﻮﻃ
ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ار باﺮﻄﺿا ﺖﻟﺎﺣ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﺪﻫد
)6 .(
ﺎﺣ ﺖﻟ رﺎﺠﻨﻬﺑﺎﻧ
ﯽﻣ باﺮﻄﺿا ﺪﻧاﻮﺗ
ﺮﺑ هﺮﺘﺴﮔ ي ﯽﻌﯿﺳو زا يﺎﻫدﺮﮑﻠﻤﻋ ،ﯽﻣدآ
ﺮﺛا دراﺬﮕﺑ . باﺮﻄﺿا
، يﺪﻨﯾآﺮﻓ هدﺮﺧ زا
مﺎﻈﻧ يﺎﻫ ﻞﻣﺎﻌﺘﻣ ﻞﻣﺎﺷ :
هدﺮﺧ مﺎﻈﻧ
،ﯽﻧﺎﻤﺴﺟ ،ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ ﯽﻔﻃﺎﻋ
و يرﺎﺘﻓر و ﺖﺳا
تاﺮﯿﯿﻐﺗ رد ﮏﯾ هدﺮﺧ
،مﺎﻈﻧ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﺑ ﺮﯿﯿﻐﺗ هدﺮﺧ رد مﺎﻈﻧ يﺎﻫ
ﺮﮕﯾد ﯽﻣ دﻮﺷ )7 .(
نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ ﺖﺷاﺪﻬﺑ
ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ،ناور ﺎﺑ
ﺐﺒﺳ ﯽﺳﺎﻨﺷ
و ﯽﺑاﺮﻄﺿا تﻻﻼﺘﺧا ﻼﻋ
ﺋﻢ
،گﻮﺳ ﺐﻗﺎﻌﺘﻣ هﻮﯿﺷ
يﺎﻫ ﯽﻧﺎﻣرد
ار ﯽﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ياﺮﺑ
ﻪﺠﻟﺎﻌﻣ باﺮﻄﺿا دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ
هدﺮﮐ ﺪﻧا . ﻦﯾا
شور ﺎﻫ ، ﻢﻫ يﺎﻫوراد لﺎﻌﻓ
ناور زﺎﺳ و
ﻢﻫ ناور ﯽﻧﺎﻣرد ار
رد ﯽﻣ ﺮﺑ دﺮﯿﮔ . شور ﺮﺑ هوﻼﻋ ضراﻮﻋ زوﺮﺑ ﻪﮐ ﯽﯾوراد يﺎﻫ
فﺮﺼﻣ زا ﯽﺷﺎﻧ ءﻮﺳ بﺎﻨﺘﺟا ﺰﯿﻧ ﺎﻬﻧآ
ﻪﺑ ،ﺖﺳا ﺮﯾﺬﭘﺎﻧ يﺮﯿﮔرﺎﮐ
شور نﺎﻣرد و ﯽﯾوراد ﺮﯿﻏ يﺎﻫ
ﻤﮑﻣ يﺎﻫ ﻣ ﻞ
ﺆّﺛ و باﺮﻄﺿا ﺮﺑ ﺮ
ﯽﻣ دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ نآ زا ﯽﺷﺎﻧ ﯽﻨﯿﻟﺎﺑ ﻢﺋﻼﻋ لﺮﺘﻨﮐ ددﺮﮔ
)8 .(
هﻮﯿﺷ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﯾﺎﻫ :
هﺮﻔﻃ ،بﺎﻨﺘﺟا ،عﻮﺿﻮﻣ فاﺮﺤﻧا ،ﻦﺘﻓر
هدﺎﻣآ ﮏﺒﺳ شزرو ،ﯽﻨﻫذ ﺖﺒﺜﻣ ﻦﯿﻘﻠﺗ ،ﯽﻨﻫذ يزﺎﺳ و
مارآ ﺶﯿﭘ يزﺎﺳ ر
ﯽﻧﻼﻀﻋ هﺪﻧو
، ﮏﻤﮐ باﺮﻄﺿا ﻊﻓر ﻪﺑ
ﯽﻣ ﻨﮐ ﻨ ﺪ )9 .(
ناور ﯽﻧﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﮐ
باﺮﻄﺿا ار
ﯽﺷﺎﻧ زا يﺎﻫدﺎﻀﺗ
هﺎﮔآدﻮﺧﺎﻧ ﯽﻧورد
ﯽﻣ
،ﺪﻨﻧاد شور ناور يﺎﻫ ياﺮﺑ ار ﯽﻧﺎﻣرد
ﻊﻓر و كرد ﻦﯾا
دﺎﻀﺗ
، درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻣ راﺮﻗ ﺪﻨﻫد . ﯽﮑﯾ ﻦﯾا زا
ﺎﻫدﺮﮑﯾور
، نﺎﻣرد ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ - يرﺎﺘﻓر ﺖﺳا ﻪﮐ زا ﻪﻫد 1970
ياﺮﺑ ﺎﻣرد ن عاﻮﻧا بﺮﻄﻀﻣ نارﺎﻤﯿﺑ حﺮﻄﻣ
هﺪﺷ و يﺪﻨﻣدﻮﺳ
نآ رد ﯽﺧﺮﺑ زا ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ ﺪﯿﯾﺄﺗ هﺪﺷ ﺖﺳا ) 10 .(
نﺎﻣرد
ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ - يرﺎﺘﻓر ﺮﺑ ﻦﯾا ضﺮﻓ راﻮﺘﺳا ﺖﺳا لﻼﺘﺧا ﻪﮐ ﯽﻔﻃﺎﻋ
و ﻢﯾﻼﻋ لﻼﺘﺧا
،يرﺎﺘﻓر رد ﻪﺠﯿﺘﻧ ﺮﮑﻔﺗ ﯽﻘﻄﻨﻣ ﺮﯿﻏ ﻪﻣادا
اﺪﯿﭘ
ﯽﻣ ﺪﻨﮐ و ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا ﮏﯿﻨﮑﺗ
ﻮﻨﺘﻣ يﺎﻫ ع
،يرﺎﺘﻓر
ﯽﻔﻃﺎﻋ و ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ
، ﻪﻧ ﺎﻬﻨﺗ رد ﯽﻃ ﯽﻧﺎﻣرد تﺎﺴﻠﺟ ﻪﮑﻠﺑ
رد ﻦﯿﺑ
تﺎﺴﻠﺟ
، ﻪﺑ ترﻮﺻ ارا ﺋﻪ
،ﻒﯿﻠﮑﺗ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻨﮐ اﺪﯿﭘ و
نﻮﭼ ﻦﯾا
دﺮﮑﯾور ﺮﺑ رﺎﺘﻓر ﻞﺑﺎﻗ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﯿﮐﺄﺗ
،دراد زا ﻦﯾا ﻪﺟﻮﺗ ور
يﺮﺘﻤﮐ ﻪﺑ ياﺰﺟا ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ ﺮﻓ
آ ﺪﻨﯾ گﻮﺳ دراد ) 11 .(
ﺎﻫﺮﮕﻧﺎﻣرد
ضرﺎﻌﺗ ﯽﮕﺸﯿﻤﻫ ﻞﺣ ياﺮﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻋﺪﻣ
، ﯿﻧ يزﺎﺳزﺎﺑ ﻪﺑ زﺎ
ﺖﺳا ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ )
12 .(
ﯽﮑﯾ شور زا ﺮﮕﯾد ﺮﯿﻏ ﯽﻧﺎﻣرد يﺎﻫ
،باﺮﻄﺿا ﻢﺋﻼﻋ نﺎﻣرد و لﺮﺘﻨﮐ ياﺮﺑ يدﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﯾوراد زا هدﺎﻔﺘﺳا ناور
ﺖﺳا ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺑ ﯽﻨﺘﺒﻣ ﯽﻧﺎﻣرد .
ﯽﻧﺎﻣرد ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ
، مﺎﺠﺴﻧا ﻞﻣﺎﺷ ﻪﮐ ﺖﺳا يﺪﯾﺪﺟ دﺮﮑﯾور
ﻪﺑ ﻢﻫ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻪﺘﺳﻮﯿﭘ ناور و ﯽﻧﺎﻣرد
ﺎﻨﺷ ﺎﺑ و ﺖﺳا ﺖﺒﺜﻣ ﯽﺳ
ترﻮﺻ ﻦﯾﺮﺧآ ﺑ
ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ نﺎﻣرد يﺪﻨ ﯽﮔدﺮﺴﻓا ﻪﯾﺮﻈﻧ و Beck
ﯽﻧاور ﺐﯿﺳآ و
، ﺖﺳا ﮓﻨﻫﺎﻤﻫ )
13 .(
دﺎﺠﯾا نآ ﯽﻠﺻا فﺪﻫ ﻪﮐ ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺮﺑ ﯽﻨﺘﺒﻣ نﺎﻣرد ﯽﻣ ﯽﮔﺪﻧز زا ﺖﯾﺎﺿر و ﯽﻣﺎﮐدﺎﺷ ﺪﺷﺎﺑ
يﻮﮕﻟا ﮏﯾ سﺎﺳا ﺮﺑ ،
5 ترﺎﺒﻋ ﻪﮐ هﺪﺷ ﻦﯾوﺪﺗ ﻪﻫار ﺖﺳا
زا : 1(
ﯽﮔﺪﻧز ﻂﯾاﺮﺷ
؛1
2 (
شﺮﮕﻧ
2ﺎﻫ
؛ 3 ( ﻒﯾﺮﻌﺗ نﺎﻣدﻮﺧ ياﺮﺑ ﺎﻣ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا
هدﺮﮐ
3ﻢﯾا ؛ 4(
شزرا
4ﺎﻫ
؛ 5 ( ا ﯽﻠﮐ ﺖﯾﺎﺿر ز
ﯽﮔﺪﻧز )5
14 (.
زا ﯽﺧﺮﺑ ﻪﺑ ،ﻪﻣادا رد ﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
ﯽ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ زا ﻪﮐ ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ يﺎﻫ
-
يرﺎﺘﻓر
، گﻮﺳ زا ﯽﺷﺎﻧ باﺮﻄﺿا تﻻﻼﺘﺧا نﺎﻣرد ياﺮﺑ
هدﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻧا
ﯽﻣ هرﺎﺷا ، ﺮﮔ
دد . ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ،لﺎﺜﻣ رﻮﻃ
Cohen نارﺎﮑﻤﻫ و
) 15 (
، نﺎﻣرد ﺖﺤﺗ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﮐدﻮﮐ
ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ - ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ يرﺎﺘﻓر
، ﻢﺋﻼﻋ رد ﯽﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ دﻮﺒﻬﺑ
ﻪﺿرﺎﻋ گﻮﺳ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ باﺮﻄﺿا و ﯽﮔدﺮﺴﻓا ﺲﭘ سﺮﺘﺳا و راد
ﻪﺤﻧﺎﺳ زا ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ
؛ ﻦﯾﺪﻟاو و كدﻮﮐ ﺖﯾﺎﺿر ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ زا
دﻮﺑ ﻻﺎﺑ نﺎﻣرد ﻦﯾا )
15 ( . Boelen نارﺎﮑﻤﻫ و
شراﺰﮔ
دﺮﮐ ه ا ﮐ ﺪﻧ ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ نﺎﻣرد ﻪ -
يرﺎﺘﻓر
، ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻢﺋﻼﻋ دﻮﺒﻬﺑ رد
ﻪﺿرﺎﻋ گﻮﺳ ﺐﯿﺳآ و راد
ﯽﻧاور ﯽﺳﺎﻨﺷ
، هروﺎﺸﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ
ﻣ ﯽﺘﯾﺎﻤﺣ ﺆّﺛ
ﺖﺳا ﺮﺗﺮ )
16 .(
اﺮﻓ ﻞﯿﻠﺤﺗ Wittouck نارﺎﮑﻤﻫ و
داد نﺎﺸﻧ ﺖﺳا ه
، تﻼﺧاﺪﻣ ،ﻪﻧاﺮﯿﮕﺸﯿﭘ تﻼﺧاﺪﻣ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد
ﻪﺑ ﯽﻧﺎﻣرد ﻣ رﻮﻃ
ﺆّﺛ ﯽﻣ ﺮ ﻪﻧﺎﺸﻧ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺿرﺎﻋ گﻮﺳ يﺎﻫ
راد ار
ﺪﻫد ﺶﻫﺎﮐ
؛ زا ﻪﺑ ﺮﮕﯾد يﻮﺳ ﯽﻣ ﺮﻈﻧ
ﺪﺳر ﻪﮐ يﺮﯿﮕﺸﯿﭘ
ﯽﻤﻧ ﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺆّﺛ ﺪﺷﺎﺑ ﺮ ) 17 ( . نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻤﺳﺎﻗ )
18 ( شراﺰﮔ
ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ هوﺮﮔ
،ﯽﮔدﺮﺴﻓا ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺮﺑ ﯽﻨﺘﺒﻣ ﯽﻧﺎﻣرد
ﻪﻧﺎﺸﻧ ﯽﻧﺎﻤﺴﺟ يﺎﻫ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا يدﺮﮐرﺎﮐﺪﺑ و يزﺎﺳ
ﺶﻫﺎﮐ ار
1Circumstance
2Attitude
3Standards of fullment
4
ﯽﻣ
،ﺪﻫد ﯽﻧدﻮﻣزآ باﺮﻄﺿا ﺮﺑ ﯽﻟو ﺗ ﺎﻫ
ﺄ اﺪﻧ يﺮﯿﺛ در
. ﭽﻤﻫ ﻦﯿﻨ
ﻪﺘﻓﺎﯾ داد نﺎﺸﻧ نارﺎﮑﻤﻫ و يزﺮﻣاﺮﻓ يﺎﻫ ه
ﻪﮐ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻦﯿﺑ
ﺶﯾﺎﻣزآ و ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔ
، ﻪﻠﺧاﺪﻣ زا ﺪﻌﺑ ﻞﮐ يرﺎﮔزﺎﺳ رد
، توﺎﻔﺗ
ﯽﻨﻌﻣ ﺘﺷاﺪﻧ دﻮﺟو يراد ﺖﺳا ﻪ
؛ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻦﯿﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ هوﺮﮔ
هدﺮﺧ رد ﺶﯾﺎﻣزآ و ﺪﻫﺎﺷ يدﺮﻓ يرﺎﮔزﺎﺳ سﺎﯿﻘﻣ
، توﺎﻔﺗ
ﯽﻨﻌﻣ ﺖﺷاد دﻮﺟو يراد
؛ هدﺮﺧ رد ﯽﻟو يرﺎﮔزﺎﺳ سﺎﯿﻘﻣ
ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﺪﺸﻧ هﺪﯾد يراد
) 19 ( . شادﺎﭘ نارﺎﮑﻤﻫ و
) 20 ( ﺰﯿﻧ ناور ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ ﺖﯿﻔﯿﮐ دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺑ ﯽﻨﺘﺒﻣ ﯽﻧﺎﻣرد
ﯽﮔﺪﻧز
،
ﻫُﺎﺘﻣ نادﺮﻣ و نﺎﻧز ﯽﻣﺎﮐدﺎﺷ ﺮﺑ ﻣ ﻞ
ﺆّﺛ ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺮ .
ﺪﺷ ﺮﮐذ ﻻﺎﺑ رد ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ ه
ﺶﻫوﮋﭘ ، ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
ﺖﺧﺎﻨﺷ ﻪﮐ نﺎﻣرد ﻪﻠﻤﺟ زا ﯽﻧﺎﻣرد
ﺖﺳا ﯽﯾﺎﻫ نﺎﻣرد ياﺮﺑ ﻪﮐ
ﻻﻼﺘﺧا گﻮﺳ زا ﯽﺷﺎﻧ ﯽﺑاﺮﻄﺿا ت
، ﺑ نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﻪ
رﺎﮐ
ﯽﻣ هدﺮﺑ دﻮﺷ . ﯽﻧﺎﻣرد ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻣا
، ﯽﻌﺳ
ﯽﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾﺮﺗﺪﯾﺪﺟ ﺎﺗ ﺪﻨﮐ ﻪﯾﺮﻈﻧ و ﺎﻫ
ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ
ار ﯽﻔﻨﻣ ﻒﻃاﻮﻋ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﯽﺳﺎﻨﺸﻧاور ،ﯽﻣﺎﮐدﺎﺷ ﻪﺑ ر و ﯽﻨﯿﻟﺎﺑ رﺎﮐ زا ﯽﺷﺎﻧ تﺮﯿﺼﺑ هاﺮﻤﻫ ﺖﺒﺜﻣ ﯽﺳﺎﻨﺸﻧاو
، ﻪﺑ
ﻣ ﻞﮑﺷ ﺆّﺛ ﻪﺑ ،ﺪﻫد راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ و ﺪﺸﺨﺑ مﺎﺠﺴﻧا ﺮ ﺮﻈﻧ
ﯽﻣ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻪﮐ ﺪﺳر ﻦﯿﺸﯿﭘ يﺎﻫ
، زا ﻪﮐ دراد دﻮﺟو ءﻼﺧ ﻦﯾا
ﺖﺒﺜﻣ ﯽﺳﺎﻨﺸﻧاور دﺮﮑﯾور
، لﻼﺘﺧا ياراد داﺮﻓا ﺎﺑ رﺎﮐ رد
گﻮﺳ زا ﯽﺷﺎﻧ ﯽﺑاﺮﻄﺿا
، ﺖﺳا هﺪﺸﻧ يدﺎﯾز هدﺎﻔﺘﺳا .
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﺮﮑﯾور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ،ﺮﺿﺎﺣ ﺪﯾﺪﺟ د
Frisch ﺖﯿﻔﯿﮐ مﺎﻧ ﻪﺑ
رد ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻣرد ﯽﮔﺪﻧز لﺎﺳ
2006 ﻪﻠﺧاﺪﻣ ﻪﺑ ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا
ﻪﺿرﺎﻋ گﻮﺳ ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ داﺮﻓا رد باﺮﻄﺿا نﺎﻣرد ﻪﻄﯿﺣ رد راد
ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ .
شور ﻖﯿﻘﺤﺗ
ﻪﻤﯿﻧ عﻮﻧ زا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﯽﺑﺮﺠﺗ
ﺶﯿﭘ حﺮﻃ ﺎﺑ نﻮﻣزآ
-
ﺲﭘ دﻮﺑ لﺮﺘﻨﮐ هوﺮﮔ ﺎﺑ نﻮﻣزآ .
يرﺎﻣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺶﻫوﮋﭘ
ﯿﻠﮐ ار ﻪ
ﻪﻌﺟاﺮﻣ ﻪﮐ ﺮﻤﺷﺎﮐ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ هروﺎﺸﻣ ﺰﮐاﺮﻣ ﻪﺑ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ
سﺎﺳاﺮﺑ كﻼﻣ
ﺼﯿﺨﺸﺗ و يرﺎﻣآ يﺎﻤﻨﻫار يﺎﻫ تﻻﻼﺘﺧا ﯽ
ﯽﻧاور - ﺮﻈﻧ ﺪﯾﺪﺠﺗ ﻦﺘﻣ هﺪﺷ
) DSM-IV-TR (
و ﻪﺑ
ﮏﺷﺰﭙﻧاور ترﺎﻈﻧ ﺎﺑ و ﯽﻨﯿﻟﺎﺑ سﺎﻨﺸﻧاور ﺺﯿﺨﺸﺗ
، ﺺﯿﺨﺸﺗ
ﻪﺿرﺎﻋ گﻮﺳ داد ﻞﯿﮑﺸﺗ ،ﺪﻧدﻮﺑ هدﺮﮐ ﺖﻓﺎﯾرد راد
ﺪﻧ . ﻪﻧﻮﻤﻧ
ار ﺶﻫوﮋﭘ يرﺎﻣآ 30
ِناﺪﻘﻓ ﻪﺑﺮﺠﺗ ﻪﮐ يداﺮﻓا زا ﺮﻔﻧ ﺎﯾ ﮏﯾ
ﮏﯾ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺮﻔﻧ
ﻪﺘﺷاد ار دﻮﺧ ناﺰﯾﺰﻋ زا ﺪﻧا
، ﻪﮐ ﺪﻧداد ﻞﯿﮑﺸﺗ
كﻼﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺑ دورو يﺎﻫ
، بﺎﺨﺘﻧا ﺪﻧﺪﺷ و ﻪﺑ رﻮﻃ
رد ﯽﻓدﺎﺼﺗ ود
هوﺮﮔ ﺶﯾﺎﻣزآ و لﺮﺘﻨﮐ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ )
هوﺮﮔ ﺮﻫ
15 ﺮﻔﻧ .(
ناﺪﻘﻓ ﻪﺑﺮﺠﺗ ﯽﮑﯾ
زا يﺎﻀﻋا هداﻮﻧﺎﺧ ﺎﯾ اﺰﯾﺰﻋ ن ﻞﻗاﺪﺣ
ﻪﺑ تﺪﻣ 6 هﺎﻣ
، اراد ندﻮﺑ ﺺﯿﺨﺸﺗ ﯽﻨﯿﻟﺎﺑ
باﺮﻄﺿا ﯽﺷﺎﻧ
زا
ناﺪﻘﻓ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﺑ
ﺮﻈﻧ ناور ﮏﺷﺰﭘ و سﺎﻨﺸﻧاور ﯽﻨﯿﻟﺎﺑ
ﺮﺑ
كﻼﻣ سﺎﺳا ﯿﺨﺸﺗ يﺎﻫ
مﺮﻓ ﯽﻧاور تﻻﻼﺘﺧا يرﺎﻣآ و ﯽﺼ
و ﺞﻨﭘ هرﺎﻤﺷ نﺎﻣرد ﺖﻓﺎﯾرد مﺪﻋ
نﺎﻣﺰﻤﻫ ﯽﺘﺧﺎﻨﺸﻧاور يﺎﻫ ،
ﻪﺑ ﺮﻈﻧرد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ داﺮﻓا دورو يﺎﻫرﺎﯿﻌﻣ ناﻮﻨﻋ ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ
.
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ يروآدﺮﮔ تﺎﻋﻼﻃا
، باﺮﻄﺿا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا
هدﺎﻔﺘﺳا Beck ﺪﯾدﺮﮔ
باﺮﻄﺿا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ . ﮏﯾ ،Beck
ﺸﺳﺮﭘ دﻮﺧ ﻪﻣﺎﻨ راﺰﮔ
ﺷ هزاﺪﻧا ياﺮﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽ تﺪﺷ يﺮﯿﮔ
ﮔرﺰﺑ و نﺎﻧاﻮﺟﻮﻧ رد باﺮﻄﺿا ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا نﻻﺎﺴ
دﻮﺷ . هﻮﯿﺷ
زﺎﯿﺘﻣا يﺪﻨﺑ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﺎﻫ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ي ﻪﺑ
ًﻼﺻا ترﻮﺻ »
0
« ،
ﻒﯿﻔﺧ » 1
« ﻂﺳﻮﺘﻣ ،
» 2
« ﺪﯾﺪﺷ و
» 3
« ﺖﺳا . دﺮﻓ هﺮﻤﻧ ﻪﻨﻣاد
ﯽﻣ ﺎﺗ ﺮﻔﺻ زا ﺪﻧاﻮﺗ 63
، ﺪﺷﺎﺑ نﺎﺳﻮﻧ رد .
مﺎﺠﻧا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ هﺪﺷ
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﻫد
، ﯽﯾﻻﺎﺑ ﯽﯾاور و ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ زا
ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ .
نآ ﯽﻧﺎﺴﻤﻫ ﺐﯾﺮﺿ )
ﺎﻔﻟآ ﺐﯾﺮﺿ (
92 /0 ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ ،
ﺎﺑ نآ زﺎﺑ شور ﻪﺑ ﯽﯾﺎﻣزآ ﻪﺘﻔﻫ ﮏﯾ ﻪﻠﺻﺎﻓ
75 /0 و ﻫ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤ
زا نآ 30 / 0 ﺎﺗ 76 / 0
ﯿﻐﺘﻣ ﺖﺳا ﺮ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ؛ ﯽﯾاور عﻮﻧ ﺞﻨﭘ
ﻞﻣﺎﺷ : ﯽﯾاور ياﺮﺑ ﯽﻠﻣﺎﻋ و ﯽﺼﯿﺨﺸﺗ ،هدﺎﺳ ،نﺎﻣﺰﻤﻫ ،اﻮﺘﺤﻣ
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﯾا نﺎﺸﻧ ﯽﮕﻤﻫ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪﯿﺠﻨﺳ
هﺪﻨﻫد
هزاﺪﻧا رد راﺰﺑا ﻦﯾا يﻻﺎﺑ ﯽﯾارﺎﮐ ﯽﻣ باﺮﻄﺿا يﺮﯿﮔ
ﺪﺷﺎﺑ ) 21 .(
ﺰﯿﻧ ناﺮﯾا رد ﺶﻫوﮋﭘ
ﯽﯾﺎﻫ ﺎﯿﺻﻮﺼﺧ درﻮﻣ رد ناور ت
ﯽﺠﻨﺳ
نﻮﻣزآ ﻦﯾا
، ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا
؛ ﻪﺑ ﯽﯾاﺮﻏ لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
دﻮﺧ ) 22 (
، ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ ﺐﯾﺮﺿ ار ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﯾا
و ﯽﯾﺎﻣزآزﺎﺑ شور ﺎﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﻪﺑ
2 ﻪﺘﻔﻫ
، 80 /0 ﺖﺳا هدﺮﮐ شراﺰﮔ )
22 (
؛ رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
ﯽﮔﮋﯾو ﯽﺳرﺮﺑ ناور يﺎﻫ
،ﯽﻧاﺮﯾا ﺖﯿﻌﻤﺟ رد نﻮﻣزآ ﻦﯾا ﯽﺠﻨﺳ
دوﺪﺣ رد ﯽﯾاور ﺐﯾﺮﺿ 72
/ 0 نﻮﻣزآ ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ ﺐﯾﺮﺿ و -
نﻮﻣزآ
دﺪﺠﻣ ﻪﺑ ﮏﯾ ﻪﻠﺻﺎﻓ هﺎﻣ
83 /0 ﺎﻔﻟآ و خﺎﺒﻧوﺮﮐ 92
/0 نآ ياﺮﺑ
ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ .
ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
رﻮﮐﺬﻣ زا عﻮﻧ ﻪﻤﯿﻧ ﯽﺑﺮﺠﺗ
،دﻮﺑ
ياﺮﺑ يروآدﺮﮔ تﺎﻋﻼﻃا
هداد و يﺎﻫ درﻮﻣ
،زﺎﯿﻧ ﻞﺣاﺮﻣ و
ماﺪﻗا يﺎﻫ ﺮﯾز ﯽﺣاﺮﻃ و ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا :
1 - بﺎﺨﺘﻧا داﺮﻓا هوﺮﮔ ﻤﻧ ﻪﻧﻮ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﯽﻓدﺎﺼﺗ زا
نﺎﯿﻣ
هدﺮﮐ ﻪﻌﺟاﺮﻣ ﺰﮐاﺮﻣ ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﺴﮐ ﺖﮐﺮﺷ ياﺮﺑ ار دﻮﺧ ﻞﯾﺎﻤﺗ و
دﻮﻤﻧ مﻼﻋا ﺶﻫوﮋﭘ رد ﺪﻧ
و ﺎﺑ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ كﻼﻣ
يﺎﻫ دورو ﻪﺑ
ﺶﻫوﮋﭘ
، ياراد گﻮﺳ ﻪﺿرﺎﻋ راد ﺪﻧدﻮﺑ ) داﺪﻌﺗ 30 ﺮﻔﻧ (
؛
2 - ﻢﯿﺴﻘﺗ هوﺮﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ رﻮﻃ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻪﺑ ود هوﺮﮔ ﺶﯾﺎﻣزآ
و
؛لﺮﺘﻨﮐ
3 - ﻞﯿﻤﮑﺗ ﺸﺳﺮﭘ ﻨ ﻪﻣﺎ باﺮﻄﺿا ﻪﺑ BecK
ﺮﻫ داﺮﻓا ﻪﻠﯿﺳو
ود هوﺮﮔ
،ﺶﯾﺎﻣزآ و لﺮﺘﻨﮐ ﻪﺑ
رﻮﻈﻨﻣ ﺐﺴﮐ عﻼﻃا زا ناﺰﯿﻣ
ﻪﺑ گﻮﺳ زا ﯽﺷﺎﻧ باﺮﻄﺿا ﺶﯿﭘ ناﻮﻨﻋ
نﻮﻣزآ
؛
4 - لﺎﻤﻋا ﻐﺘﻣ
ﯿﺮ ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻪﮐ رد ﻦﯾا ﺶﻫوﮋﭘ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ
ﯽﺗﻼﺧاﺪﻣ
ﯿﻔﯿﮐ ﻪﺑ ﯽﻧﺎﻣرد ﯽﮔﺪﻧز ﺖ تﺪﻣ
8 ﻪﺴﻠﺟ دﻮﺑ . ﻦﯾوﺎﻨﻋ
ﻦﯾا ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد ﻪﺋارا ﮏﯾ لوﺪﺟ ﺖﺳا هﺪﺷ
.
ﺷزﻮﻣآ ﻢﻈﻨﻣ تﺎﺴﻠﺟ يراﺰﮔﺮﺑ زا ﺲﭘ ﯽ
تﺪﻣ ﻪﺑ 8
،ﻪﺴﻠﺟ
ﺶﺳﺮﭘ باﺮﻄﺿا ﻪﻣﺎﻧ ﻪﺑ Beck
ﻂﺳﻮﺗ دﺪﺠﻣ رﻮﻃ هوﺮﮔ ود ﺮﻫ
،
ﻪﺑ ﺷﺎﻧ باﺮﻄﺿا ناﺰﯿﻣ زا عﻼﻃا ﺐﺴﮐ رﻮﻈﻨﻣ ﯽ
گﻮﺳ زا
ﻪﺑ ﺲﭘ ناﻮﻨﻋ ﺪﺷ اﺮﺟا نﻮﻣزآ
.
هداد ﻊﻤﺟ زا ﺲﭘ ﺎﻫ يروآ
، مﺮﻧ رد راﺰﻓا )SPSS ﺶﯾاﺮﯾو
15 ( دراو ﺪﺷ ﻣآ ﻪﺋارا ﻦﻤﺿ و ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ رﺎ
، ﺑﻪ نﻮﻣزآ ﻪﻠﯿﺳو يﺎﻫ
يرﺎﻣآ t-Test Independent
، t-Test Paired
، Chi-
square و
ANCOVA ﺢﻄﺳ رد
05 / 0 ﺪﺷ ﺰﯿﻟﺎﻧآα=
.
لوﺪﺟ 1 - ﯽﻧﺎﻣرد ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ ﯽﺗﻼﺧاﺪﻣ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ تﺎﺴﻠﺟ ﻦﯾوﺎﻨﻋ
لوا ﻪﺴﻠﺟ :
،ﯽﺷزﻮﻣآ هرود ﯽﻓﺮﻌﻣ و فاﺪﻫا ،هوﺮﮔ ﺪﻋاﻮﻗ نﺎﯿﺑ ،ﺎﻀﻋا ﯽﻓﺮﻌﻣ و طﺎﺒﺗرا يراﺮﻗﺮﺑ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ ﺖﮐﺮﺷ زا ﺪﻬﻌﺗ ﻦﺘﻓﺮﮔ
ياﺮﺑ ،تﺎﺴﻠﺟ رد رﻮﻀﺣ
ﺶﯿﭘ ياﺮﺟا ،يدﺎﺷ ،ﯽﮔﺪﻧز زا ﺖﯾﺎﺿر ،ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ نﻮﻣاﺮﯿﭘ ﺚﺤﺑ و ﯽﻓﺮﻌﻣ درﻮﺧزﺎﺑ ،نﻮﻣزآ
مود ﻪﺴﻠﺟ : ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺮﺑ ﯽﻨﺘﺒﻣ نﺎﻣرد ﻒﯾﺮﻌﺗ ،ﻞﺒﻗ ﻪﺴﻠﺟ ﺚﺤﺑ ﺮﺑ يروﺮﻣ ﺎﻨﺷآ ،ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ دﺎﻌﺑا ﯽﻓﺮﻌﻣ ،
ﺎﻀﻋا ندﺮﮐ ي
و ﯽﮔﺪﻧز ﺖﺧرد ﺎﺑ هوﺮﮔ
ﻞﮑﺸﻣ دراﻮﻣ ﻒﺸﮐ درﻮﺧزﺎﺑ ﻪﺋارا ،ﺚﺤﺑ ﻪﺻﻼﺧ ،ﺎﻀﻋا ﻦﯾﺮﻓآ
مﻮﺳ ﻪﺴﻠﺟ : ﺞﻨﭘ ﯽﻓﺮﻌﻣ ،ﻞﺒﻗ ﻪﺴﻠﺟ ﺚﺤﺑ ﺮﺑ يروﺮﻣ
ﻪﺸﯾر عوﺮﺷ ، رد نآ دﺮﺑرﺎﮐ و لوا يﮋﺗاﺮﺘﺳا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﮔﺪﻧز ﻂﯾاﺮﺷ ﯽﻓﺮﻌﻣ ،دﺎﻌﺑا زا ﯽﮑﯾ ﺎﺑ ندﺮﮐ
ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ دﺎﻌﺑا
مرﺎﻬﭼ ﻪﺴﻠﺟ :
ﺞﻨﭘ نﻮﻣاﺮﯿﭘ ﺚﺤﺑ ،ﻞﺒﻗ ﻪﺴﻠﺟ روﺮﻣ
ﻪﺸﯾر ﻣ ، ﻪﺑ شﺮﮕﻧ ﯽﻓﺮﻌ ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ دﺎﻌﺑا رد مود يﮋﺗاﺮﺘﺳا دﺮﺑرﺎﮐ ،مود يﮋﺗاﺮﺘﺳا ناﻮﻨﻋ
ﻢﺠﻨﭘ ﻪﺴﻠﺟ :
ﯿﭘ ﺚﺤﺑ ،ﻞﺒﻗ ﻪﺴﻠﺟ روﺮﻣ ﺞﻨﭘ نﻮﻣاﺮ
ﺖﯾﻮﻟوا ،ﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا ﯽﻓﺮﻌﻣ ،ﻪﺸﯾر ﻪﺑ ﺖﯾﺎﺿر ﺮﯿﯿﻐﺗ ،ﺎﻫ
ﻢﺠﻨﭘ و مرﺎﻬﭼ ،مﻮﺳ يﮋﺗاﺮﺘﺳا ناﻮﻨﻋ ياﺮﺑ
ﺶﯾاﺰﻓا
ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ لﻮﺻا شزﻮﻣآ ،ﯽﮔﺪﻧز رد ﺖﯾﺎﺿر
ﻠﺟ ﻢﺸﺷ ﻪﺴ : ﺖﯾﺎﺿر ﺶﯾاﺰﻓا ياﺮﺑ لﻮﺻا ﻦﯾا دﺮﺑرﺎﮐ ﺢﯿﺿﻮﺗ و لﻮﺻا ﻪﺋارا ،ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ لﻮﺻا نﻮﻣاﺮﯿﭘ ﺚﺤﺑ ،ﻞﺒﻗ ﻪﺴﻠﺟ روﺮﻣ
ﻢﺘﻔﻫ ﻪﺴﻠﺟ :
ﻂﺑاور ﻪﻄﯿﺣ رد ﻢﻬﻣ لﻮﺻا دﺮﺑرﺎﮐ و ﻂﺑاور ﻪﻄﯿﺣ هرﺎﺑرد ﺚﺤﺑ ،لﻮﺻا هرﺎﺑرد ﺚﺤﺑ ﻪﻣادا ،ﻞﺒﻗ ﻪﺴﻠﺟ روﺮﻣ
ﻢﺘﺸﻫ ﻪﺴﻠﺟ :
ﻪﺻﻼﺧ ﻪﺋارا ﻋ ﺐﻟﺎﻄﻣ زا يا
ناﻮﻨ ،ﻞﺒﻗ تﺎﺴﻠﺟ رد هﺪﺷ ﻊﻤﺟ
ﻨﺑ دﺎﻌﺑا رد لﻮﺻا دﺮﺑرﺎﮐ و ﯽﮔﺪﻧز ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﻪﺸﯾر ﺞﻨﭘ ﻢﯿﻤﻌﺗ شزﻮﻣآ و يﺪ
ﯽﮔﺪﻧز ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد ،
22 ﺮﻔﻧ ) 73 ﺪﺻرد ( زا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ داﺮﻓا
نز ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﺑ 10
و ﺶﯾﺎﻣزآ هوﺮﮔ رد ﺎﻬﻧآ ﺮﻔﻧ 12
هوﺮﮔ رد ﺮﻔﻧ
؛ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ لﺮﺘﻨﮐ 8
ﺮﻔﻧ ) 27 د ﺪﺻر ( ﺮﮕﯾد ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﺑ دﺮﻣ ﺰﯿﻧ
5 ﺮﻔﻧ ﺎﻬﻧآ و ﺶﯾﺎﻣزآ هوﺮﮔ رد 3
راﺮﻗ لﺮﺘﻨﮐ هوﺮﮔ رد ﺮﻔﻧ ﺪﻨﺘﺷاد
.
ﻖﺒﻃ ﺮﺑ نﻮﻣزآ ﺞﯾﺎﺘﻧ χ2
طﻮﺑﺮﻣ ﺲﻨﺟ توﺎﻔﺗ ﻪﺑ ،
هوﺮﮔ ود ﻦﯿﺑ
لﺮﺘﻨﮐ و ﺶﯾﺎﻣزآ
، ﻪﺑ
ﯿﺴﻨﺟ ظﺎﺤﻟ ﺖ
، ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ راد
دﻮﺟو ي
؛ﺖﺷاﺪﻧ ﺶﯾﺎﻣزآ هوﺮﮔ رد ﻦﺳ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
15 /6 86± / 30 ﻨﮐ هوﺮﮔ رد و لﺮﺘ
34 /5 84± / 32 ﻪﮐ دﻮﺑ
ﯽﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ فﻼﺘﺧا داﺪﻧ نﺎﺸﻧ ار يراد
) 05 / 0 P>
.(
نﺎﻤﻫ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ود لوﺪﺟ ﻪﮐ رﻮﻃ
،ﺪﻫد هﺮﻤﻧ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯿﺑ
ﺮﺘﻨﮐ و ﺶﯾﺎﻣزآ هوﺮﮔ باﺮﻄﺿا ل
، ﺶﯿﭘ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد توﺎﻔﺗ نﻮﻣزآ
ﯽﻨﻌﻣ راد ي دﻮﺟو
؛ﺖﺷاﺪﻧ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ توﺎﻔﺗ ﻦﯾا ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣ رد
ﺲﭘ باﺮﻄﺿا هوﺮﮔ نﻮﻣزآ
لﺮﺘﻨﮐ و ﺶﯾﺎﻣزآ يﺎﻫ
، ﺢﻄﺳ رد
01 / 0 ﯽﻨﻌﻣα=
دﻮﺑ راد .
ﺞﯾﺎﺘﻧ ANCOVA ﯽﻣ نﺎﺸﻧ
ﺮﺛا فﺬﺣ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻫد
هﺮﻤﻧ ﺶﯿﭘ باﺮﻄﺿا يﺎﻫ ﻪﺑ نﻮﻣزآ
شاﺮﭙﻤﻫ ﺮﯿﻐﺘﻣ ناﻮﻨﻋ
، ﺮﺛا
هﺮﻤﻧ ﺮﺑ شزﻮﻣآ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﯽﻠﺻا ﺲﭘ باﺮﻄﺿا يﺎﻫ
ﯽﻨﻌﻣ نﻮﻣزآ راد
؛دﻮﺑ ﻪﺑ ﺮﮕﯾد ترﺎﺒﻋ
، ﺞﯾﺎﺘﻧ نﺎﺸﻧ داد ﻪﮐ توﺎﻔﺗ هﺪﻫﺎﺸﻣ هﺪﺷ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯿﺑ يﺎﻫ
ﺖﮐﺮﺷ باﺮﻄﺿا تاﺮﻤﻧ هوﺮﮔ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ
ﺶﯾﺎﻣزآ و
لﺮﺘﻨﮐ
، ﺮﺑ ﺐﺴﺣ ﺖﯾﻮﻀﻋ ﯽﻫوﺮﮔ
، ﻪﻠﺣﺮﻣ رد
ﺲﭘ نﻮﻣزآ ﺎﺑ 99 نﺎﻨﯿﻤﻃا ﺪﺻرد ﯽﻨﻌﻣ
راد دﻮﺑ ) 01 /0 P<
() ﺟ لوﺪ
3(
.
لوﺪﺟ 2 - لﺮﺘﻨﮐ و ﺶﯾﺎﻣزآ هوﺮﮔ ود رد باﺮﻄﺿا هﺮﻤﻧ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ
لوﺪﺟ 3 - هﺮﻤﻧ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ زا ﺲﭘ ،نﻮﻣزآ زا ﺲﭘ باﺮﻄﺿا-X
ﺶﯿﭘ ﺮﺛا ﻞﯾﺪﻌﺗ لﺮﺘﻨﮐ و ﺶﯾﺎﻣزآ هوﺮﮔ ود رد نﻮﻣزآ
ﯽﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ يراد
نﻮﻣزآANCOVA
فاﺮﺤﻧا
دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ هوﺮﮔ
F=8/21 1/27 20/42 لﺮﺘﻨﮐ
P=0/008 1/27 15/24 ﺶﯾﺎﻣزآ
ﺮﯿﻐﺘﻣ ﺶﯾﺎﻣزآ
) 15 (N=
±SD لﺮﺘﻨﮐ
) 15 (N=
±SD نﻮﻣزآ ﻪﺠﯿﺘﻧ
t-Test
ﻞﻘﺘﺴﻣ
ﺶﯿﭘ باﺮﻄﺿا نﻮﻣزآ
3/
5 23± 6/
5 4/± 24 48 /0
p=
ﺲﭘ باﺮﻄﺿا نﻮﻣزآ
8/
4 15± 6/
5 7/± 20 006 /0 p=
ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻮﻣزآ ن
t-Test
جوز هﺪﺷ 001
/0
p<
001 /0 p=
-
ﺚﺤﺑ هوﺮﮔ ﯽﻧﺎﻣرد ﯽﻨﺘﺒﻣ ﺮﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﯽﮔﺪﻧز ، ﯽﻧﺎﻣرد ﺪﯾﺪﺟ رد
ناور هزﻮﺣ ﯽﺳﺎﻨﺷ
ﺖﺒﺜﻣ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﮐ ﺎﺑ فﺪﻫ دﺎﺠﯾا ﯽﺘﺴﯾﺰﻬﺑ
،ﯽﻨﻫذ ﻘﺗرا ﺎ ي ﺖﯾﺎﺿر زا ﯽﮔﺪﻧز و نﺎﻣرد تﻼﺘﺧا ﺮﯿﻈﻧ ﯽﻧاور :
ﯽﮔدﺮﺴﻓا
، باﺮﻄﺿا و
رد ...
ﺖﻓﺎﺑ ﯽﮔﺪﻧز ﻦﯾوﺪﺗ هﺪﺷ ﺖﺳا .
ﻦﯾا نﺎﻣرد
، ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ دﺮﮑﯾور ﺐﯿﮐﺮﺗ زا Aaron Temkin
زﻮﺣ ردBeck ه
،ﯽﻨﯿﻟﺎﺑ يرﻮﺌﺗ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ Csikszentmihalyi
ﺎﺑ ناور ﺖﺒﺜﻣ ﯽﺳﺎﻨﺷ Seligman
، ﻂﺳﻮﺗ Frisch رد
لﺎﺳ
2006 ﯽﺣاﺮﻃ هﺪﺷ ﺖﺳا . وﺮﮔ ه يﺎﻫ فﺪﻫ نآ
، هوﻼﻋ ﺮﺑ
ﯽﻧﺎﺴﮐ ﻪﮐ ﯽﺗﻼﺘﺧا ياراد ﺮﯿﻈﻧ
ﯽﮔدﺮﺴﻓا ﯽﻣ
،ﺪﻨﺷﺎﺑ داﺮﻓا
لﻮﻤﻌﻣ و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻤﻟﺎﺳ ﻪﮐ
ﯽﻣ ﺪﻨﻫاﻮﺧ ناﺰﯿﻣ ﯽﺘﺴﯾﺰﻬﺑ و
ﺖﻣﻼﺳ ﯽﻧاور و ﻞﮐ رد
ﯿﻔﯿﮐ ﺖ ﯽﮔﺪﻧز يﺮﺗﻻﺎﺑ ار ﻪﺑﺮﺠﺗ ﺪﻨﻨﮐ
) 14 .(
ﯿﻔﯿﮐ ﯽﻧﺎﻣرد ﯽﮔﺪﻧز ﺖ
، ﺶﯾاﺰﻓا ياﺮﺑ يدﺮﮑﯾور ﻞﻣﺎﺷ
ا ﯽﮔﺪﻧز زا ﺖﯾﺎﺿر ﺖﺳ
. ﻪﺑ ﯽﮔﺪﻧز زا ﺖﯾﺎﺿر دﺮﻓ ﯽﺑﺎﯾزرا ناﻮﻨﻋ
ﻪﺒﻨﺟ زا ﯽﻣ ﻒﯿﺻﻮﺗ ﺶﯾﻮﺧ ﯽﮔﺪﻧز ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ دﻮﺷ
. ﺖﯿﻔﯿﮐ
ترﺎﻬﻣ و لﻮﺻا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﯽﻧﺎﻣرد ﯽﮔﺪﻧز ﻪﺑ ار ﯽﯾﺎﻫ
ﺖﮐﺮﺷ ﯽﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ نآ ﻖﯾﺮﻃ زا ﻪﮐ دزﻮﻣآ
، ﯽﻣ ،ﺎﻫزﺎﯿﻧ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﺺﯿﺨﺸﺗ ﯽﮔﺪﻧز ﻢﻬﻣ ﻞﺣاﺮﻣ رد ار نﺎﺸﯾﺎﻫوزرآ و فاﺪﻫا ﺪﻨﻫد
؛ ﻧﻮﺷ ﻪﺟاﻮﻣ نآ ﺎﺑ ﺪﻨﻨﮐ لﺎﺒﻧد ار نآ و ﺪ
) 23 .(
فﺪﻫ
ناور ترﺎﺒﻋ ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺑ ﯽﻨﺘﺒﻣ ﯽﻧﺎﻣرد زا ﺖﺳا
دﻮﺧ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﻓﺮﺣ ﯽﺘﺒﻗاﺮﻣ
ﺶﯿﭘ و ﯽﻧورد يﺎﻨﻏ ﺎﯾ يا زا يﺮﯿﮔ
ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ )
24 .(
نﺎﻣرد ﯽﻨﺘﺒﻣ ﺖﯿﻔﯿﮐ دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺑ ﯽﮔﺪﻧز
، ﮏﯾ
ﻞﮐ دﺮﮑﯾور ﺮﮕﻧ
ﺖﺳا ﻪﮐ ﻪﺑ ﺖﻣﻼﺳ ناور
رد ﺖﻓﺎﺑ ﯽﮔﺪﻧز
ﺖﯿﻤﻫا هﺮﻣزور ﯽﻣ
ﺪﻫد و ﯽﻌﺳ دراد ﺎﺗ ﯽﻣﺎﻤﺗ دﺎﻌﺑا ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺎﺑ
ﻦﯾا ود ﻞﻣﺎﻋ ار رد ﺑ ﺖﻓﺎ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﯽﮔﺪﻧز حﻼﺻا ﺪﻨﮐ . رد هوﺮﮔ
ﯽﻧﺎﻣرد ﯽﻨﺘﺒﻣ ﺮﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﯽﮔﺪﻧز
، ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ داﺮﻓا شزﻮﻣآ
هداد ﯽﻣ دﻮﺷ ﻪﮐ ﯽﺘﺴﯾﺰﻬﺑ ﯽﻨﻫذ
ار يروﺮﺿ ءﺰﺟ ﺖﻣﻼﺳ
ﯽﻧاور
دﻮﺧ ﺪﻨﻧاﺪﺑ و ﻪﺑ ﺮﺗاﺮﻓ زا ﻦﯾا ﺖﺳد هﺎﮔﺪﯾد اﺪﯿﭘ
ﺪﻨﻨﮐ ﻪﮐ ﻣﻼﺳ ﺖ
،ﯽﻧاور ﺎﻬﻨﺗ ﻦﺘﺷاﺪﻧ ﯽﻧاور يرﺎﻤﯿﺑ
،ﺖﺴﯿﻧ ﻪﮑﻠﺑ هراﻮﻤﻫ ﺪﯾﺎﺑ
ﻪﺑ لﺎﺒﻧد ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﻃﺎﺧ ﺖﯾﺎﺿر زا
ﯽﮔﺪﻧز ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﻪﺑ ﻦﯿﻤﻫ ﻞﯿﻟد
،
داﺮﻓا ﺎﺑ ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ دﺮﮑﯾور دﺎﯾ
ﯽﻣ ﺪﻧﺮﯿﮔ ﻪﮐ ﺎﺑ دﺎﺠﯾا لدﺎﻌﺗ ﻦﯿﺑ
هزﻮﺣ ﺪﻨﻤﺷزرا يﺎﻫ ﯽﮔﺪﻧز
ﻪﮐ رد لﺎﺣ ﺮﺿﺎﺣ دﻮﺟو دراد
، ﺎﺑ نآ هﺪﯾا ﻪﮐ ﯽﻟا
ﺪﻣ ﺮﻈﻧ نﺎﻧآ
،ﺖﺳا ناﺰﯿﻣ ﯽﺘﺴﯾﺰﻬﺑ ﯽﻨﻫذ
و
ﺖﯾﺎﺿر ﺮﻃﺎﺧ زا ﯽﮔﺪﻧز و ﻪﺑ لﺎﺒﻧد نآ ﺖﻣﻼﺳ ﯽﻧاور يﺮﺗﻻﺎﺑ ار
دﻮﺧ رد دﺎﺠﯾا ﺪﻨﻨﮐ .
نﺎﻣرد ﺎﻫ ﺪﯾﺎﺑ ﺎﺑ ﮏﯾ دﺮﮑﯾور ﯽﻠﮐ ﺮﮕﻧ و
،ﯽﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﻌﺳ
ﻪﺘﺷاد ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺎﺗ
ﺪﺣ نﺎﮑﻣا
،
ﯿﻐﺘﻣ يﺎﻫﺮ يﺮﺘﺸﯿﺑ ار
ﻪﮐ ﺎﺑ ﻦﯾا
ﻞﻣﺎﻋ ﻂﺒﺗﺮﻣ
،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ﺪﻨﻨﮐ
؛ زا ﯽﯾﻮﺳ ﺮﮕﯾد ﻪﺑ ﺪﯾﺎﺑ
ﯿﻐﺘﻣ ﺖﻣﻼﺳ ﺮ
،ﯽﻨﻫذ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﮏﯾ
ﯿﻐﺘﻣ ﺮ ﯽﺠﻧﺎﯿﻣ طﺎﺒﺗرا رد
ﻦﯿﺑ ﺖﻣﻼﺳ ﯽﻧاور و ﺖﻣﻼﺳ ﯽﻧﺎﻤﺴﺟ
، رد طﺎﺒﺗرا يﻮﮕﻟا ﻦﯿﺑ
نﺪﺑ و ناور رد ﺖﻓﺎﺑ
ﯿﻔﯿﮐ ﺖ ﯽﮔﺪﻧز ﻪﺟﻮﺗ دﻮﺷ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ و شﺮﮕﻧ
ناور ﯽﺳﺎﻨﺷ
،ﺖﺒﺜﻣ ﺎﺑ ﻖﯿﻔﻠﺗ ﻪﯾﺮﻈﻧ و و ﻖﯿﻘﺤﺗ ﺎﺑ
ﻦﺘﻓرﺮﺗاﺮﻓ زا
هﺎﮕﻧ فﺮﺻ ﻪﺑ ﺐﯿﺳآ ﯽﺳﺎﻨﺷ ﯽﻧاور ﻪﺟﻮﺗ و ﻪﺑ ﺖﻣﻼﺳ ﯽﻨﻫذ و
ﯽﺑادﺎﺷ نﺎﺴﻧا
،ﺎﻫ ﻪﺑ ﮏﯾ ﻊﻣﺎﺟ ﺮﯾﻮﺼﺗ زا
ﺖﻣﻼﺳ نﺎﺴﻧا ﺖﺳد
اﺪﯿﭘ دﺮﮐ ﻦﯿﻟوا ،ﺎﻣ رﻮﺸﮐ رد . رﺎﺑ
ﻦﯾا شور ﯽﻧﺎﻣرد
، رد ﺶﻫوﮋﭘ
ﺮﺿﺎﺣ ﻪﺑ رﺎﮐ هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ و
ﻪﻘﺑﺎﺳ مﺎﺠﻧا ي ﯽﺸﻫوﮋﭘ
ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺎﺑ
ﻦﯾا نﺎﻣرد رﻮﺸﮐ رد دﻮﺟو
ﻪﺘﺷاﺪﻧ
؛ﺖﺳا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺶﻫوﮋﭘ رد
،ﺮﺿﺎﺣ ،ﯽﻧﺎﻣرد شور ﻦﯾا ﺎﺑ
يﺎﻫدﺮﮑﯾور ﺮﯾﺎﺳ ﯽﻧﺎﻣرد
ﺪﯾﺪﺟ
،دراﻮﻣ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺸﻧ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ زا
ﺖﯾدوﺪﺤﻣ يﺎﻫ
ﺶﻫوﮋﭘ
ﯽﻣ ﺮﺿﺎﺣ ﺪﺷﺎﺑ
. دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﯽﻣ دﻮﺷ رد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﯽﺗآ
، ﺎﺑ لﺮﺘﻨﮐ ﻦﯾا
ﺖﯾدوﺪﺤﻣ
،ﺎﻫ رﺎﮐ آ ﯽﯾ ﻦﯾا شور ﯽﻧﺎﻣرد ﻪﺑ هدﺮﺘﺴﮔ ترﻮﺻ ﺮﺗ
و
ﻖﯿﻗد ﺮﺗ ، درﻮﻣ ﯽﺳرﺮﺑ راﺮﻗ دﺮﯿﮔ .
ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ
فﺪﻫ ﯿﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﯽﺸﺨﺑﺮﺛا ناﺰ
ناور ﯽﻧﺎﻣرد
ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺮﺑ ﯽﻨﺘﺒﻣ
، ﻪﺑ نﺎﯾﻼﺘﺒﻣ باﺮﻄﺿا ﺶﻫﺎﮐ ﺮﺑ
ﻪﺿرﺎﻋ گﻮﺳ راد
دﻮﺑ . ﻪﺘﻓﺎﯾ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ ﻪﮐ
توﺎﻔﺗ ﯽﻨﻌﻣ يراد
ﻦﯿﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ تاﺮﻤﻧ
داﺮﻓا ﺶﯾﺎﻣزآ هوﺮﮔ و
لﺮﺘﻨﮐ رد ﻪﻠﺣﺮﻣ
ﺲﭘ نﻮﻣزآ دﻮﺟو
؛ﺖﺷاﺪﻧ ﻪﺑ ﻦﯾا ﻪﮐ ﯽﻨﻌﻣ نﺎﻣرد
ﯽﻨﺘﺒﻣ ﺮﺑ
ﺖﯿﻔﯿﮐ ﯽﮔﺪﻧز
، ﺿا ﺶﻫﺎﮐ ﺮﺑ گﻮﺳ ﻪﺑ نﺎﯾﻼﺘﺒﻣ باﺮﻄ
ﻪﺿرﺎﻋ ﺗ راد ﺄ دراد ﺖﺒﺜﻣ ﺮﯿﺛ .
ﻪﺘﻓﺎﯾ زا يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺿﺎﺣ
ﯽﻣ ناﻮﺗ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﺖﻓﺮﮔ ﻪﮐ
ﻦﯿﺑ طﺎﺒﺗرا يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ
ﯽﻄﯿﺤﻣ و
ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ و
ﻞﻣاﻮﻋ ﺖﯿﻔﯿﮐ
ﺎﺑ ﯽﮔﺪﻧز ﺖﻣﻼﺳ ناﺰﯿﻣ
ﯽﻨﻫذ ﯽﻨﻌﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﻔﻃﺎﻋ
،ﺖﺒﺜﻣ
ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺶﻫﺎﮐ ﯽﻔﻨﻣ
و ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﯾﺎﺿر زا
،ﯽﮔﺪﻧز ﻪﻄﺑار يا
ﺖﺳا ﻪﯾﻮﺳود هداد شزﻮﻣآ ﻞﻣاﻮﻋ و
ﺰﯿﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد هﺪﺷ
ﯽﻣ ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا و داﺮﻓا ﯽﻧاور ﺖﻣﻼﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ددﺮﮔ ﺎﻬﻧآ ﯽﮔﺪﻧز زا ﺖﯾﺎﺿر .
ﺮﮑﺸﺗ و ﺮﯾﺪﻘﺗ
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﯾا
، ﺎﭘ زا ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ ﯾ
نﺎ ﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻪﻣﺎﻧ ﯽ
ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﺪﺷرا
ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺮﺛا ﺸﺨﺑ ﯽ ناور ﻧﺎﻣرد ﯽ ﻨﺘﺒﻣ ﯽ ﮐ دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺑ ﯿﻔ
ﯿ ﺖ ﮔﺪﻧز ﯽ
،
ﻼﻋ ﺶﻫﺎﮐ ﺮﺑ ﭘ گﻮﺳ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻢﺋ
ﯿ ﭽ ﯿ هﺪ ﺪﻏاد داﺮﻓا رد ﯾ
هﺪ
ﻪﻌﺟاﺮﻣ هروﺎﺸﻣ ﺰﮐاﺮﻣ ﻪﺑ هﺪﻨﻨﮐ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺮﻤﺷﺎﮐ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ يا
ﺖﺳا . و هروﺎﺸﻣ ﺰﮐاﺮﻣ نﻻﻮﺌﺴﻣ زا نﺎﻌﺟاﺮﻣ
يرﺎﮑﻤﻫ رد هﺪﻨﻨﮐ
ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ياﺮﺟا
، ﻪﺑ ﯽﻧادرﺪﻗ و ﺮﮑﺸﺗ ﺖﯾﺎﻬﻧ ﯽﻣ ﻞﻤﻋ
ﺪﯾآ .
: ﻊﺑﺎﻨﻣ
1- Shariat W, Khodaifar F , Siddiqui G, Koohi Habibi L, Hefazi M, Mirabzadeh A, et al. [Guidelines for the care of adult psychiatric disorders (Especially physicians)]. Ministry of Health, treatment and Medical Education; 2008.
[Persian]
2- Worden JW. Grief counseling and grief therapy. 4th ed. New York, NY: Springer Publishing Company; 2008.
3- Yasmi MT, Bagheri yazdi SA, Amin esmaeili M. Psychosocial support in disasters and emergencies. [The full text of training health workers]. Ministry of Health, Health and Medical Education, Department of mental health Office of mental health, social and addiction Health Department ; 2009.
4- Gertler P, Martinez S, Levine D, Bretozzi S. Lost presence and presents: How parental death affects children.
Princeton University. Preliminary; 2004. Available:
http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.199.9927&rep=rep1&type=pdf
5- Tomita T, Kitamura T. Clinical and research measures of grief: a reconsideration. Compr Psychiatry. 2002;43(2):
95-102.
6- Black S. Test Anxiety. American School Board Journal. 2005; 192(6): 42-4.
7- Jouharifard R, Goudarzi MA, Zamiri A. Effect of group cognitive-behavir therapy on anxiety and dysfunctional attitudes of patients with genralaized anxiety disorder. Quarterly Journal of Social Psychology (New Findings in Psychology). 2008; 2(6): 81-94. [Persian]
8- Mousavi S, Mirzaei M, Reza Soltani P. The effects of acupressure on anxiety nursing, midwifery and operating room students. Journal of Guilan University of Medical Sciences. 2009; 18(71): 82-89. [Persian]
9- Hasanpour Dehkordi A, Masoudi R, Salehi Tali Sh, Forouzandeh N, Naderipour A, PourmirzaKalhori R, et al. The effect of progressive muscle relaxation on anxiety and stress in nursing students at the beginning of the internship program. Journal of Shahrekord University of Medical Sciences. 2009; 11(1): 71-7. [Persian]
10- Hawton K, Salkovskis PM, Kirk J, Clark DM (eds). Cognitive behaviour therapy for psychiatric problems: A practical guide. 1st ed. Oxford: Oxford University Press; 1989.
11- Neimeyer RA, Keesee NJ, Fortner BV. Loss and meaning reconstruction: Propositions and procedures. In:
Malkinson R, Rubin S, Witztum E (eds). Traumatic and nontraumatic loss and bereavement:Clinical theory and practice. Madison, CT: Psychosocial Press; 2000. pp: 197-230.
12- Goldenberg I, Goldenberg H. [Family Therapy]. Translated by: Hossein Shahi Barvati HR, Nagshbandi S, Arjmand E. 2nd ed. Tehran: Ravan Publications; 1996. [Persian]
13- Roshanfar AR, Mokhtari S, Padash Z. Effectiveness of Educational based on Quality of Life Therapy on perfectionism. J Health Syst Res 2013; 9(8):886-95. [Persian]
14- Frisch MB. Quality of Life Therapy: Applying a Life Satisfaction Approach to Positive Psychology and Cognitive Therapy. New jersey: John Wiley & Sons Press; 2006
15- Cohen JA, Mannarino AP, Staron VR. A pilot study of modified cognitive-behavioral therapy for childhood
16- Boelen PA, van den Bout J. Examination of proposed criteria for complicated grief in people confronted with violent or non-violent loss. Death Stud. 2007; 31(2): 155-64.
17- Wittouck C, Van Autreve S, De Jaegere E, Portzky G, Van Heeringen K. The prevention and treatment of complicated grief: A meta-analysis. Clin Psychol Rev. 2011; 31(1): 69-78.
18- Ghasimi NA, Kajbaf MB, Rabiei M. The effectiveness of quality of life therapy (QOLT) on subjective well–being (SWB) and mental health. Journal of Clinical Psychology. 2011; 3(2): 23-35. [Persian]
19- Faramarzi S, Asgari K, Taghvi F. Effectiveness of cognitive-behavioral therapy on adjustment rate of high-school students with abnormal grief. J Res Behav Sci. 2013; 10(5): 373-82. [Persian]
20- Padash Z, Fatehizadeh M, Abedi M, Izadikhah Z. The effect of quality of life therapy on marital satisfaction. J Res Behav Sci. 2013; 10(5): 363-72. [Persian]
21- Fathi Ashtiani A, Dastani M. Psychological tests: personality and mental health evaluation. Tehran: Besat publication; 2009. [Persian]
22- Ghraie B. [Determining the identity conditions and their relationship with the young's identity and depression styles, an unpublished clinical psychology]. [Ph.D Dissertation]. Tehran: Iran Medical Sciences University, Psychiatry Institute; 2003. [Persian]
23- Aghayousefi A, Seifi MY. Group quality of life therapy in patients with multiple sclerosis. Iranian Journal of Clinical Psychology (IJCP). 2013; 1(2): 10-4.
24- Frisch MB. Quality of life therapy. Translated by: Khamseh A. Tehran: Arjmand press; 2011. [Persian]
Abstract Original Article
Investigation of the effect of psychotherapy based on life quality improvement on the anxiety of those suffering from
complicated grief
Narges Ysefpoor 1, GHasem Ahi2, Maryam Nasri2
Background and Aim: Recognizing problems of those suffering from grief may be a precondition for an effective treatment. Therefore, conceptualization, measuring the dimensions of this phenomenon, the stages of grief, its symptoms and determining the effective therapies are very important . For this reason, and for clinical and research purposes,the present study aimed at investigating the effect of psychotherapy based on life quality improvement on anxiety of those suffering from complicated grief.
Materials and Methods: The current study was a semi – experimental one with a control group pretest-post- test design. The statistical population of this study consisted of all clients referring to Kashmar consulting . centers during 2013-2014, who were recognized to suffer from complicated grief, according to DSM-V-TR.
The subjects were 30 men and women who were randomly selected from the volunteers that were divided into . two groups of control and experimen. The men and women were trained for 8 sessions by psychotherapy based on the quality of life. At the end, each group took a post-test. The assessment means applied in this study was .Beck’s Anxiety Inventory. The obtained data was analyzed by means of . SPSS software (V:22) using covariance analysis.
Results: Mean groups’ pre-test and post-test anxiety score . were 23.00 ±5.27 and 15.00±4.75, respectively . Mean control group score in pre - and post-test was 24.40 ± 5.59 and 20.66 ±5 .59,respectively .The findings revealed that in case of ignoring the effect of pre-test anxiety scores as the covariant variable, the main effect of training variable on post-test anxiety scores issignificant. In other words, the table revealed that there is significant difference between mean anxiety scores of the experimental and control groups in terms of inclusion in the post-test with 99% confidence (P< 0.01). The efficacy of this intervention was 0.23.
Conclusion: It was revealed that psychotherapy based on improving life quality improvement affects the reduction of anxiety of those who suffer from complicated grief.
Key Words:Anxiety; Bereavement; Complicated grief; Psychotherapy based on improving life quality.
Journal of Birjand University of Medical Sciences. 2015; 22 (2): 145-153.
Received: March 4, 2015 Last Revised: Accepted: June 7, 2015
1 Corresponding Author; Ms.c in Clinical Psychology, Islamic Azad University of Birjand, Birjand, Iran
