ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ ﺳ ﻴ
،ﺖﺳﺎ ﻠﺠﻣ ﺔ هﺪﻜﺸﻧاد قﻮﻘﺣ و مﻮﻠﻋ ﺳ ﻴ ﺳﺎ ﻲ
، رود ة 46
، ةرﺎﻤﺷ 3
، ﺰﻴﻳﺎﭘ 1395
، تﺎﺤﻔﺻ 632 - 613
ارآ ي ﺪﻧا ﻳ ناﺪﻨﻤﺸ بﺮﻏ رﺎﺑرد ة ﺖﻟاﺪﻋ زا واز ﻳ ﺔ ﻋزﺎﻨﻣ ﺔ
» ﻖﺣ « و
» ﺮﻴﺧ
«
لﻼﺟ ﻪﺸﺧرد 1
دﺎﺘﺳا مﻮﻠﻋ ﺳ ﻴ ﺳﺎ ﻲ ﻲﺳﺎﻴﺳ مﻮﻠﻋ و ﻲﻣﻼﺳا فرﺎﻌﻣ هﺪﻜﺸﻧاد هﺎﮕﺸﻧاد
مﺎﻣا قدﺎﺻ ) ع (
ﻀﺗﺮﻣ ﻲ رﺎﺨﻓ ي
ﻮﺠﺸﻧاد ي ﺮﺘﻛد ي مﻮﻠﻋ ﺳ ﻴ ﺳﺎ ﻲ ﻲﺳﺎﻴﺳ مﻮﻠﻋ و ﻲﻣﻼﺳا فرﺎﻌﻣ هﺪﻜﺸﻧاد هﺎﮕﺸﻧاد
مﺎﻣا دﺎﺻ ق ) ع
(
) ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
5 / 11 / –94 ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ :
11 / 3 / 95 (
هﺪﻴﻜﭼ ﺶﺳﺮﭘ زا ﺖﺒﺴﻧ ود مﻮﻬﻔﻣ
» ﻖﺣ « ﻪﺑ يﺎﻨﻌﻣ ﻲﺘﺳرد و
» ﺮﻴﺧ « ﻪﺑ يﺎﻨﻌﻣ ﻲﺷزراﺮﻴﻏ نآ و مﺪﻘﺗ و ﺮﺧﺄﺗ ﺎﻳ
ﺖﻳﻮﻟوا ﺮﻫ ﻚﻳ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ يﺮﮕﻳد زا ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻢﻬﻣ زﻮﺣ ة ﺖﺳﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ ﻪﻛ
ﺖﺴﺨﻧ رد وﺮﻤﻠﻗ يﺮﻈﻧ
ﻔﺴﻠﻓ ﺔ
،قﻼﺧا ﺶﺨﺑ نﺎﻳﺎﺷ ﻲﻬﺟﻮﺗ زا ﺚﺣﺎﺒﻣ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا ار
ﻪﺑ دﻮﺧ صﺎﺼﺘﺧا هداد ﺖﺳا . ﺎﺠﻧآزا
ﻪﻛ ﺚﺣﺎﺒﻣ ﻦﻳدﺎﻴﻨﺑ ﻔﺴﻠﻓ ﺔ قﻼﺧا رد صﻮﺼﺧ ﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ ﺮﺼﺤﻨﻣ ﻪﺑ زﻮﺣ ة قﻼﺧا يدﺮﻓ ﺖﺴﻴﻧ و ﺦﺳﺎﭘ
ﻪﺑ ﺶﺳﺮﭘ يﺎﻫ نآ ﺖﺣﺎﺳ ﺸﻳﺪﻧا ﺔ ﻲﺳﺎﻴﺳ ار ﺰﻴﻧ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺶﺨﺑ يﺮﮕﻳد زا ﺖﻤﻜﺣ ﻲﻠﻤﻋ ﻲﻣرد
،ددرﻮﻧ
ﺶﺳﺮﭘ هﺪﺷدﺎﻳ ﺰﻴﻧ رد ﺸﻳﺪﻧا ﺔ ﻲﺳﺎﻴﺳ و ﻪﺑ ﻮﻃ ر صﺎﺧ ﺖﻟاﺪﻋ
،ﻲﻫوﮋﭘ ﺶﻳاﺮﮔ يﺎﻫ يﺮﻜﻓ و رد ﻪﺠﻴﺘﻧ
يﺎﻫﺰﻳﻮﺠﺗ ﺺﺘﺨﻣ دﻮﺧ ار ﻪﺑ دﻮﺟو هدروآ و رد ﻞﺑﺎﻘﻣ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ راﺮﻗ هداد ﺖﺳا . ﻦﻳا رﺎﺘﺷﻮﻧ دﺪﺻرد
ﺖﺳا ﺎﺑ ﺶﻧاﻮﺧ ﻲﺧﺮﺑ ارآ ي ﻢﻬﻣ ﺪﻧا ﻳ ناﺪﻨﻤﺸ بﺮﻏ هرﺎﺑرد ﺖﻟاﺪﻋ زا نارود نﺎﺘﺳﺎﺑ ﺎﺗ نارود ﺮﺻﺎﻌﻣ
ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا شور ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ -
،ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ نﺎﺸﻧ د ﺪﻫ ﻪﻛ ﺪﻧا ﻳ ناﺪﻨﻤﺸ ﺖﻟاﺪﻋ ﻢﻋا زا اﻳ ﻪﻜﻨ ﺎﺑ ﻞﺻا ﺶﺳﺮﭘ
زا ﻋزﺎﻨﻣ ﺔ ﻖﺣ و ﺮﻴﺧ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻚﻳ لاﺆﺳ ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻪﺟاﻮﻣ هدﻮﺑ ﺪﻧا ﺎﻳ
،ﻪﻧ هراﻮﻤﻫ ﻪﺑ ﻚﻳ ﺐﻧﺎﺟ ﻦﻳا
ﻪﻧﺎﮔود ) ﻖﺣ و ﺮﻴﺧ ( ﺶﻳاﺮﮔ ﻪﺘﺷاد ﺪﻧا و عﻮﻧ شﺮﮕﻧ ﻪﺑ ﻦﻳا ﻪﻋزﺎﻨﻣ ﻲﺸﻘﻧ يرﻮﺤﻣ رد ﻞﻜﺷ يﺮﻴﮔ
ارآ ي اﻳ نﺎﺸ رﺎﺑرد ة ﺖﻟاﺪﻋ ﻪﺘﺷاد ﺖﺳا .
ژاو نﺎﮔ يﺪﻴﻠﻛ
ﻖﺣ
، ﺮﻴﺧ
،
،ﺖﻟاﺪﻋ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻲﻳاﺮﮔ
، ﻪﻔﻴﻇو ﻲﻳاﺮﮔ
1 . لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﺲﻛﺎﻓ
: 02188094921
com . yahoo
@ dorakhshah .j
16 "Act only on the maxim by which you can at the same time will that it should be a universal law".
614
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
، رود ة 46 ، ةرﺎﻤﺷ 3
، ﺰﻴﻳﺎﭘ 1395
ﻪﻣﺪﻘﻣ
رد ﻴﺑ ﻦ ﻪﺧﺎﺷ يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ و دﺪﻌﺘﻣ ﺚﺣﺎﺒﻣ
ِيﺮﻈﻧ مزﻻ ياﺮﺑ ﻞﻜﺷ يﺮﻴﮔ ﻪﻳﺮﻈﻧ يا ﻊﻣﺎﺟ رد درﻮﻣ
ﺖﻟاﺪﻋ - ﻪﻛ زا ﻪﻠﻤﺟ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻦﻳدﺎﻴﻨﺑ و راﺪﻳﺎﭘ ﻔﺴﻠﻓ ﺔ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺖﺳا - ﺎﻋدا ﻲﻣ دﻮﺷ ﻪﻛ
» ﻲﻜﻳ زا
تﺎﻋزﺎﻨﻣ ﻪﻘﺑﺎﺳﺮﭘ رد ﺦﻳرﺎﺗ ﻟاﺪﻋ ﺖ ﻲﻫوﮋﭘ ﻦﻳا هدﻮﺑ ﺖﺳا ﻪﻛ ﻴﺑ ﻦ ود مﻮﻬﻔﻣ يﺪﻴﻠﻛ ﻖﺣ ] ﻪﺑ يﺎﻨﻌﻣ
ﻲﺘﺳرد [ و ﺮﻴﺧ ) ﻪﺑ رﻮﻃ ﺺﺨﺸﻣ ﺮﻴﺧ ﻲﻣﻮﻤﻋ ( ماﺪﻛ ﻳ ﻚ ﺪﻳﺎﺑ رﻮﺤﻣ ﺖﻟاﺪﻋ راﺮﻗ
؟دﺮﻴﮔ
«
)
،ﻲﻈﻋاو
1388 : 72
.(
ﻦﻳا ﺶﺳﺮﭘ ﺶﻴﭘ زا دورو ﻪﺑ ﻔﺴﻠﻓ ﺔ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺚﺣﺎﺒﻣ ﻲﻤﻬﻣ ار رد ﻔﺴﻠﻓ ﺔ قﻼﺧا ﻪﺑ دﻮﺧ
صﺎﺼﺘﺧا هداد
و ﻪﻨﻴﻣز زﺎﺳ ﻞﻜﺷ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﺐﺘﻜﻣ ود يﺮﻴﮔ ﻲﻳاﺮﮔ
consequentialism) و (
ﻪﻔﻴﻇو ﻲﻳاﺮﮔ
(deontology)
ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻲﻳاﺮﮔ
، ﻨﺑ ﻴ نﺎ ﻦﻴﻴﻌﺗ لﺎﻤﻋا ﻲﻗﻼﺧا ار ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻞﺻﺎﺣ زا
نآ ﻣ ﻲ
؛ﺪﻧاد ﻟﺎﺣرد ﻲ ﻪﻛ زا ﺮﻈﻨﻣ ﻪﻔﻴﻇو ﻲﻳاﺮﮔ
، ﻋا ﺞﻳﺎﺘﻧ لﺎﻤ رد توﺎﻀﻗ ياﺮﺑ ﻲﺘﺳرد نآ
ﻲﺘﻴﻋﻮﺿﻮﻣ
؛دراﺪﻧ ﻪﻜﻠﺑ ماﺰﺘﻟا ﻪﺑ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﺎﻳ ﻒﻳﺎﻇو ﻲﻨﻴﻌﻣ ﺖﺳا ﻪﻛ ﻞﻌﻓ ار ﻪﺟﻮﻣ ﻲﻣ
،دزﺎﺳ
ﺪﻨﭼﺮﻫ ﺞﻳﺎﺘﻧ نآ بﻮﻠﻄﻣ ﺪﺷﺎﺒﻧ . ﻣزﻻ ﺔ ﻦﻳا هﺎﮕﻧ دﻮﺟو ﻦﻴﻧاﻮﻗ و ﻒﻳﺎﻇو ﻲﺼﺨﺸﻣ ﺖﺳا
ﻪﻛ
ﻖﻠﻄﻣ و ﻲﻄﺨﺗ ﻧﺮﻳﺬﭘﺎﻧ ﺪ . رد ﺣ زﻮ ة ﻔﺴﻠﻓ ﺔ ﻲﺳﺎﻴﺳ و ﻣ ﺚﺤﺒ ﺖﻟاﺪﻋ ﻧﻴ ﺰ ﻌﺗ ﻦﻴﻴ
،ﻞﻤﻋ
،ﻞﺻا هﺪﻋﺎﻗ
ﺎﻳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻪﻧﻻدﺎﻋ زا ﻳواز ﺔ ﺪﻳد ﻪﻔﻴﻇو ﻲﻳاﺮﮔ ﻪﺑ ا رﻮﻣ ﻖﻠﻄﻣ و ﻐﺗ ﻴﻴ ﺮ ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ ﻣ ﻲ
،ﺪﻣﺎﺠﻧا ﺎﻣا
ﻪﺠﻴﺘﻧ
،ﻲﻳاﺮﮔ
،ﻞﻤﻋ
،ﻞﺻا هﺪﻋﺎﻗ ﺎﻳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻪﻧﻻدﺎﻋ ار ﺎﺑ ﺋارا ﺔ يﺮﻳﻮﺼﺗ زا ﺮﻴﺧ و ﺶﺠﻨﺳ
ﻪﺠﻴﺘﻧ ﺎﻫ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ و رد ترﻮﺻ موﺰﻟ رد ﻪﭽﻧآ زا ﺮﻈﻨﻣ ﻪﻔﻴﻇو ﻲﻳاﺮﮔ ﻖﻠﻄﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﻲﻣ
،دﻮﺷ
ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﺘﻧ ﺞﻳﺎ ﻞﻤﻋ ﻳ ﺎ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺮﻴﻴﻐﺗ مزﻻ ار ترﻮﺻ ﻣ ﻲ
(See: Darwall, 2003: 1-2)ﺪﻫد .
ﺑ ياﺮ
،لﺎﺜﻣ نﺎﺟ تراﻮﺘﺳا ﻞﻴﻣ
هﺪﻳﺎﻓ هﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ﻲﻳاﺮﮔ
utilitarianism) ﻲﻜﻳ ﻪﻛ (
زا ﻢﻬﻣ ﻦﻳﺮﺗ
ﻪﺧﺎﺷ يﺎﻫ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻲﻳاﺮﮔ ﺖﺳا
، رد ﺦﺳﺎﭘ ﻪﺑ ﻋزﺎﻨﻣ ﺔ هﺪﻳﺎﻓ و ﺖﻟاﺪﻋ - ﻪﻛ زا ﻊﻧاﻮﻣ شﺮﻳﺬﭘ
هﺪﻳﺎﻓ ﻲﻳاﺮﮔ ﺖﺳا - ﺖﻟاﺪﻋ ار زا ﻢﻬﻣ ﻦﻳﺮﺗ ﺪﻳاﻮﻓ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲﻣ ﺪﻧاد و ﺪﻘﺘﻌﻣ ﺖﺳا ﻪﻛ ندﻮﺑ ﻪﻧﻻدﺎﻋ
ﺎﻳ ندﻮﺒﻧ ﺑ ﻪ ﺾﻘﻧ ﺎﻳ مﺪﻋ ﺾﻘﻧ ﺖﻴﺑﻮﻠﻄﻣ ﺎﻳ هﺪﻳﺎﻓ ﻪﺘﺴﺑاو
(See: Mill, 2009: 106-107)ﺖﺳا .
ﺎﻣا رد يﻮﺳ
،ﺮﮕﻳد ﺖﻧﺎﻛ ﻪﺑ ﻋ ناﻮﻨ ﺮﻬﭼ ة ﺺﺧﺎﺷ ﻪﻔﻴﻇو
،ﻲﻳاﺮﮔ ﺪﻋاﻮﻗ ﻲﻗﻼﺧا و ﺪﻋاﻮﻗ
ﻪﻧﻻدﺎﻋ ار لﻮﺼﺤﻣ ﻢﻜﺣ ﻞﻘﻋ ﺾﺤﻣ
pure reason) (
، ياﻮﺳ ﻲﻨﻌﻳ ا
ز ﺮﻫ يﺮﻳﻮﺼﺗ زا
،ﺮﻴﺧ ﻊﻔﻧ و
تﺎﻳﺎﻏ ﻣ ﻲ ﺪﻧاد . رد زﻮﺣ ة ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺰﻴﻧ لﻮﺻا
،ﺖﻟاﺪﻋ ﺚﻌﺒﻨﻣ زا ﻞﻘﻋ
،ﺾﺤﻣ طوﺮﺸﻣﺮﻴﻏ و
ﻖﻠﻄﻣ
،ﺪﻧا اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻦ
» ﻴﻫ ﭻ ﻲﺗرﺪﻗ ﻖﺣ دراﺪﻧ ﻪﺑ ﻧﺎﻬﺑ ﺔ ماﺮﺘﺣا ﻪﺑ شزرا صﺎﺧ ﺎﻳ يرﻮﺼﺗ زا ﺮﻴﺧ و
تدﺎﻌﺳ يدازآ داﺮﻓا ار دوﺪﺤﻣ ﺪﻨﻛ «
)
،ﻲﻈﻋاو 1388 : 201
.(
ﻦﺷور ﺖﺳا ﻪﻛ ذﺎﺨﺗا ﻲﻜﻳ زا ود ﺐﻧﺎﺟ ﻪﻔﻴﻇو ﻲﻳاﺮﮔ و ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻲﻳاﺮﮔ رﺎﺛآ ﻲﻤﻬﻣ ﺮﺑ ﻮﺤﻧ ة
ﻢﻴﺳﺮﺗ ﻪﻧﻻدﺎﻋ رﺎﺘﻓر ﺎﻳ مﺎﻈﻧ ﻲﺳﺎﻴﺳ اد در . ﺑ ياﺮ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞﻜﻳﺎﻣ لﺪﻨﺳ
» ﺑ ﻪﻨﻴﺸﻴ ﻦﺘﺧﺎﺳ هﺎﻓر « و
» مﺮﺘﺤﻣ ندﺮﻤﺷ يدازآ « ار ود درﻮﻣ زا ﺖﻓﺎﻴﻫر يﺎﻫ ﻲﻠﻛ ﺸﻳﺪﻧا ﻪ رﺎﺑرد ة ﺖﻟاﺪﻋ ﻲﻣ
(Sandel, ﺪﻧاد
ﺔﻋزﺎﻨﻣ ﺔﻳواز زا ﺖﻟاﺪﻋ ةرﺎﺑرد بﺮﻏ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا يارآ
» ﻖﺣ « و
» ﺮﻴﺧ
«
615
2009: 19
.(
ﻪﺑ ﺖﻟﻮﻬﺳ ﻲﻣ ناﻮﺗ ﺖﻓﺎﻴﻫر يﺎﻫ رﻮﺑﺰﻣ ار رد ﻊﻗاو ﻲﺑﺎﺗزﺎﺑ زا ﻪﺸﻳر يﺎﻫ ﻪﻔﻴﻇو ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ
ﺎﻳ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ رﺎﺑرد ة ﺖﻟاﺪﻋ ﺖﺴﻧاد .
ﻦﻳا رﺎﺘﺷﻮﻧ ﻲﻣ ﺪﺷﻮﻛ ﺎﺑ ﺶﻧاﻮﺧ ﻲﺧﺮﺑ ارآ ي ﻢﻬﻣ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا مﺎﻨﺑ
بﺮﻏ رد ﺔﻨﻴﻣز ﺖﻟاﺪﻋ ﺎﺑ
شور ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ - ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ نﺎﺸﻧ ﺪﻫد ﻪﻛ ﺶﺳﺮﭘ زا ﺖﺒﺴﻧ ﻖﺣ و ﺮﻴﺧ و مﺪﻘﺗ و ﺮﺧﺄﺗ ﺮﻫ ﻚﻳ زا
ﻦﻳا ود ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ يﺮﮕﻳد هراﻮﻤﻫ ﻪﻠﺌﺴﻣ ا ي يرﻮﺤﻣ رد ﺖﻟاﺪﻋ ﻲﻫوﮋﭘ بﺮﻏ هدﻮﺑ ﺖﺳا و
ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا ﻦﻳا
هزﻮﺣ ﻪﭼ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ﺎﺑ ﻞﺻا ﻋزﺎﻨﻣ ﺔ ﻖﺣ و ﺮﻴﺧ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻚﻳ لاﺆﺳ ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻪﺟاﻮﻣ
هدﻮﺑ ﺪﻧا ﺎﻳ
،ﻪﻧ هراﻮﻤﻫ رد ارآ دﻮﺧ ي ﻪﺑ ﻚﻳ ﺐﻧﺎﺟ ﻧﺎﮔود ﺔ ﻖﺣ و ﺮﻴﺧ ﺶﻳاﺮﮔ ﻪﺘﺷاد ﺪﻧا .
ﻨﺘﻔﮔ ﻲ ﺖﺳا داﺮﻣ زا
» ﻖﺣ « رد اﻳ ﺎﺠﻨ
» ﺘﺳرد ﻲ « ﺖﺳا و ﻞﻤﻋ ﻳ ﺎ ﻌﺿو ﻴ ﺖ ﻖﺣ ﻪﺑ ﺎﻨﻌﻣ ي ﻞﻤﻋ ﻳ ﺎ
ﻌﺿو ﻴ ﺖ ﺖﺳرد و ﺎﺑ ﻳ ﻪﺘﺴ ﺖﺳا . ﺎﺠﻧآزا ﻪﻛ شﺮﮕﻧ ﺎﻫ ﻲﻳ نﻮﭼ ﺐﺘﻜﻣ قﻮﻘﺣ ﺒﻃ ﻴ ﻌ ﻲ ﻪﺑ ﻄﺳاو ﺔ
ﻛﺄﺗ ﻴ ﺪ ﺮﺑ قﻮﻘﺣ بﺎﻨﺘﺟا ﺬﭘﺎﻧ ﻳ ﺮ نوﺪﺑ رد ﻦﺘﺷاد ﺮﻈﻧ ﭘﻴ
،ﺎﻫﺪﻣﺎ ﻪﺑ ور ﻳ دﺮﻜ ﻇو ﻴ ﻪﻔ اﺮﮔ ﻳ ﻪﻧﺎ دﺰﻧ ﻳ ﻚ
ﻣ ﻲ
،ﺪﻧﻮﺷ مﺪﻘﺗ ﻖﺣ ﺮﺑ ﺧ ﻴ ﺮ زا واز ﻳ ﺔ اﻳ ﻦ شﺮﮕﻧ
،ﺎﻫ ﻢﻫ ﻪﺑ ﺎﻨﻌﻣ ي ﻗﻮﻘﺣ ﻲ و ﻢﻫ ﻪﺑ ﺎﻨﻌﻣ ي ﻗﻼﺧا ﻲ
) ﺘﺳرد ﻲ و ﺎﺑ ﻳ ﮕﺘﺴ ﻲ ( دراد دﺮﺑرﺎﻛ
؛ ﺎﻣا ﻪﺑ ﺮﻫ لﺎﺣ داﺮﻣ زا ﻖﺣ رد اﻳ ﻦ ﺚﺤﺒﻣ دوﺪﺤﻣ ﻪﺑ ﺎﻨﻌﻣ ي
ﻗﻮﻘﺣ ﻲ ﻧﻴ ﺖﺴ . ژاو ة
» ﺧ ﻴ ﺮ « ﻧﻴ ﺰ اﺮﺑ ي ﺎﺘﻧ ﻳ ﺠ ﻲ هدﺎﻔﺘﺳا ﻣ ﻲ دﻮﺷ ﻪﻛ اراد ي ﺑﻮﻠﻄﻣ ﻴ ﺖ ﺗاذ ﻲ ﺪﻧا و
ًﺎﻣوﺰﻟ
ﺳو ﻴ ﻪﻠ ا ي اﺮﺑ ي ﺳر ﻴ نﺪ ﻪﺑ ﺘﻧ ﻴ ﻪﺠ ا ي د ﻳ ﺮﮕ ﻧﻴ
؛ﺪﻨﺘﺴ رد ﻋ ﻴ ﻦ لﺎﺣ ﻳ ﻚ بﻮﻠﻄﻣ ﺗاذ ﻲ ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ
،دﻮﺧ
ﺳو ﻴ ﻪﻠ ا ي اﺮﺑ ي ﺳر ﻴ نﺪ ﻪﺑ ﻳ ﻚ بﻮﻠﻄﻣ ﺗاذ ﻲ د ﻳ ﺮﮕ ﻧﻴ ﺰ ﺪﺷﺎﺑ . ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا ﺑدا ﻴ تﺎ ﻧاﺮﻓ
،ﺎﻨﻜ ﻖﺣ رد
اﻳ ﺎﺠﻨ ﻪﺑ ﺎﻨﻌﻣ ي ﺷزرا ﻲ
، ﻗﻼﺧا ﻲ ﺖﺳا و ﺧ ﻴ ﺮ ﻪﺑ ﺎﻨﻌﻣ ي ﻲﺷزرا
، ﻲﻗﻼﺧا ﺮﻴﻏ
non ethical) ﻪﻧ و (
ﻲﻗﻼﺧاﺪﺿ
unethical) ﻪﻛ (
ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ رد ﻌﺗ ﻴﻴ ﻦ شزرا ﺎﻫ ي ﻗﻼﺧا ﻲ ﺛﺄﺗ ﻴ راﺬﮔﺮ ﺪﺷﺎﺑ . رد ﻊﻗاو
ﺶﺳﺮﭘ ﻋزﺎﻨﻣ ﺔ ﻖﺣ و ﺧ ﻴ ﺮ زا اﻳ ﻦ واز ﻳ ﻪ اﻳ ﻦ ﺖﺳا ﻪﻛ آﻳ ﺎ ﻌﺗ ﻴﻴ ﻦ شزرا ﻗﻼﺧا ﻲ رد وﺮﮔ شزرا
ﻏ ﻴ ﻗﻼﺧاﺮ ﻲ ﺖﺳا ﻳ ﺎ نوﺪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ نآ ﻌﺗ ﻴﻴ ﻦ ﻣ ﻲ
؟دﻮﺷ
) ر . ك :
،ﺎﻨﻜﻧاﺮﻓ 1383 : 40 - 35 و 179 - 171 (.
ﻖﺣ و ﺮﻴﺧ رد ﺖﻟاﺪﻋ ﻲﻫوﮋﭘ بﺮﻏ
ﻲﺳرﺮﺑ ارآ ي ﻲﻧاﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا ﻪﻛ
ﺪﻧا ﺶﻧاﻮﺧ ﻳ
ﻪﺸ ﺎﻫ ﻳ نﺎﺸ رد ﺔﻨﻴﻣز
،ﺖﻟاﺪﻋ يﺮﻳﻮﺼﺗ زا ﻋزﺎﻨﻣ ﺔ ﻖﺣ
و ﺮﻴﺧ ﻪﺑ ﺖﺳد ﺪﻫاﻮﺧ
،داد ﺎﺑ رد ﺮﻈﻧ ﻦﺘﺷاد هرود يﺎﻫ
،نﺎﺘﺳﺎﺑ هﺪﺳ يﺎﻫ
،ﻪﻧﺎﻴﻣ نارود نرﺪﻣ و
نارود ﺮﺻﺎﻌﻣ ترﻮﺻ ﺪﻫاﻮﺧ ﺖﻓﺮﻳﺬﭘ .
نارود نﺎﻧﻮﻳ نﺎﺘﺳﺎﺑ
نﻮﻃﻼﻓا
ﺶﺨﺑ يﺎﻫ
،لوا
،مود
،مرﺎﻬﭼ ﻢﻬﻧ و ﻢﻫد ﺟبﺎﺘﻛ ﻤ رﻮﻬ نﻮﻃﻼﻓا ﺎﺑ ﺶﺳﺮﭘ يﺎﻫ ﺢﻳﺮﺻ زا ﺖﻟاﺪﻋ
هاﺮﻤﻫ ﺖﺳا .
616
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
، رود ة 46 ، ةرﺎﻤﺷ 3
، ﺰﻴﻳﺎﭘ 1395
ﻪﺑ ظﺎﺤﻟ ﻲﺳﺎﻨﺷﺎﻨﻌﻣ
،ﺖﻟاﺪﻋ طاﺮﻘﺳ ﺪﻋ ﺖﻟا ار ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻦﺘﻔﮔ
،ﺖﻘﻴﻘﺣ نداد قﺎﻘﺤﺘﺳا و
ﻦﻳﺮﺗﺪﻨﻣدﻮﺳ ﺎﻫ
ياﺮﺑ يﻮﻗ ﻦﻳﺮﺗ ﺎﻫ و ...
ﻪﺑ ﺶﻟﺎﭼ ﻲﻣ ﺪﺸﻛ
) ر . ك :
،نﻮﻃﻼﻓا 1374 : 355 - 328
،(
ﺎﺑ ﺳا دﺎﻨﺘ ﻪﺑ
ﻞﻳﺎﻀﻓ ﻚﻳ ﺮﻬﺷ
،بﻮﺧ
،ﺖﻟاﺪﻋ ﻲﺘﻠﻴﻀﻓ ﻦﻣﺎﺿ ﺖﻠﻴﻀﻓ يﺎﻫ
،يﺪﻨﻣدﺮﺧ ﺖﻋﺎﺠﺷ
و ﻪﻧﺎﻴﻣ يور
ﺖﺳا . ﺖﻧﺎﻤﺿ ﻦﻳا ﻞﻳﺎﻀﻓ رد ﻊﻗاو ﺮﺛا ﺖﻟاﺪﻋ ﺖﺳا و يﺎﻨﻌﻣ نآ راﺮﻗ نداد ﺮﻫ ﺰﻴﭼ رد يﺎﺟ
ﺶﻳﻮﺧ ﺖﺳا . ﻲﺘﻗو دﺎﻌﺑا ﻲﻧورد نﺎﺴﻧا رد يﺎﺟ ﺶﻳﻮﺧ راﺮﻗ ﺪﻧراد و ﻞﻣﺎﻌﺗ ﻦﻳا دﺎﻌﺑا )
،ﺐﻀﻏ
تﻮﻬﺷ و ﻞﻘﻋ ( سﺎﺳاﺮﺑ ﺶﻳﻮﺧ يرﺎﻛ ﻞﻜﺷ ﻣ ﻲ ﮔ ﻴ
،دﺮ
،نﺎﺴﻧا ﻚﻳ نﺎﺴﻧا بﻮﻠﻄﻣ
؛ﺖﺳا ﻪﺑ ﻤﻫ ﻴ ﻦ
ﺗﺮﺗ ﻴ ﺐ ﺮﻬﺷ ﺰﻴﻧ ﺮﮔا ﺮﻫ ﺲﻛ رد يﺎﺟ ﺶﻳﻮﺧ راﺮﻗ ﺖﻓﺮﮔ و ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ﺎﺑ ﻲﺘﺷﺮﺳ ﻛ ﻪ دراد ﻔﻴﻇو ﺔ
ﻪﺘﺳﺎﺧﺮﺑ زا ﺖﺷﺮﺳ دﻮﺧ ار مﺎﺠﻧا
،داد يﺮﻬﺷ بﻮﻠﻄﻣ ﺪﻫاﻮﺧ دﻮﺑ .
» طاﺮﻘﺳ ياﺮﺑ عﺎﻓد زا ﺖﻟاﺪﻋ رد ﺮﺑاﺮﺑ تﻼﻤﺣ نﻮﻛﻼﮔ و
،سﻮﺘﻧﺎﻣدآ هار
ﻲﻤﻴﻘﺘﺴﻣﺮﻴﻏ ار
ﺶﻴﭘ ﻲﻣ دﺮﻴﮔ . طاﺮﻘﺳ ﻪﺑ ﻞﻴﻟد اﻳ ﻪﻜﻨ ﺖﻟاﺪﻋ نآ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﻛ رد حور نﺎﺴﻧا ﻲﻠﺠﺘﻣ ﻲﻣ
،دﻮﺷ ﻚﭼﻮﻛ
ﺖﺳا و ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪﺑ ﺖﻳؤر ﻤﻧرد ﻲ آﻳ ﺪ
، شﻼﺗ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ نآ ار رد ﻞﻜﺷ گرﺰﺑ يﺮﺗ ﺺﺨﺸﻣ ﺪﻨﻛ ﻪﻛ
رد ﺮﻬﺷ ﺖﻟاﺪﻋ ﻪﺑ ﻲﻠﺠﺗ ﻣرد ﻲ آﻳ ﺪ «
)
،ﻮﻜﺳﻮﻠﻛ 1392
، ج 1 : 124
.(
وا رد وﺪﺑ ﺮﻣا ﺪﻘﺘﻌﻣ ﺖﺳا ﻪﻛ ﺮﮔا ﻦﻳا
،ﺮﻬﺷ ﻞﻣﺎﻛ ﺪﺷﺎﺑ
» ﺢﺿاو ﺖﺳا ﻪﻛ رﺎﻬﭼ ﺖﻔﺻ رد نآ
دﻮﺟو دراد ﻪﻛ ﻪﺳ درﻮﻣ نآ ترﺎﺒﻋ ﺪﻧا زا :
،ﺖﻤﻜﺣ ﺖﻋﺎﺠﺷ و ﻮﺧ ﻳ ﻦﺘﺸ راد ي . ﺲﭘ ا ز ﻊﺿو ﻦﻳا
ﻪﺳ ﺖﻔﺻ
، ﺎﻬﻨﺗ ﻲﺘﻔﺻ ﻪﻛ رد ﺮﻬﺷ ﻲﻗﺎﺑ ﻲﻣ ﺪﻧﺎﻣ
، ﻲﺘﻔﺻ ﺖﺳا ﻪﻛ تﺎﻔﺻ ﺮﮕﻳد ار ﻪﺑ دﻮﺟو هدروآ
و مادﺎﻣ ﻪﻛ ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ مأﻮﺗ
،ﺪﺷﺎﺑ ﻠﻴﺳو ﺔ ﺎﻘﺑا و ﺖﻈﻓﺎﺤﻣ ﺖﺳﺎﻬﻧآ
) ر . ك :
،نﻮﻃﻼﻓا 1374 : 227 و 237
.(
» ﺖﻟاﺪﻋ ﻦﻳا ﺖﺳا ﻪﻛ نﺎﺴﻧا ﻂﻘﻓ ﺪﻳﺎﺑ ﻪﺑ رﺎﻛ دﻮﺧ دزادﺮﭙﺑ «
)
،نﻮﻃﻼﻓا 1374 : 236
.(
ًﺎﻘﻴﻗد ﻪﺑ ﻦﻴﻤﻫ
ﻮﺤﻧ نورد ﻲﻣدآ هﺎﮕﻧﻻﻮﺟ ﻪﺳ
ﻮﻗ ة ﺮﻇﺎﻨﺘﻣ ﺎﺑ ﻪﺳ ﺖﻔﺻ لوا ﺖﺳا و ﺖﻟاﺪﻋ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺖﻔﺻ
مرﺎﻬﭼ ﻲﻤﻧ دراﺬﮔ ﻦﻳا ﻪﺳ هﻮﻗ زا وﺮﻤﻠﻗ دﻮﺧ ﻲﻄﺨﺗ ﺪﻨﻨﻛ . ﺺﺨﺷ لدﺎﻋ نﺎﻴﻣ اﺰﺟا ي ﺲﻔﻧ دﻮﺧ
ﻲﻨﻌﻳ ﻞﻘﻋ و ﺐﻀﻏ و تﻮﻬﺷ ﻲﮕﻨﻫﺎﻤﻫ راﺮﻗﺮﺑ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ
) ر . ك :
،نﻮﻃﻼﻓا 1374 : 261 - 239
.(
طاﺮﻘﺳ ﺖﻟاﺪﻋ ار ﻦﻣﺎﺿ ﻲﮕﻨﻫﺎﻤﻫ ﺮﮕﻳد
تﺎﻔﺻ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻲﻣ ﺪﻧاد و رد ﻪﺠﻴﺘﻧ ﺖﻟاﺪﻋ
، يﺪﻣﺎﻴﭘ
ﺎﺑ ناﻮﻨﻋ ﺖﻧﺎﻤﺿ تﺎﺒﺛ ﻪﻌﻣﺎﺟ دراد و رد ﻊﻗاو ﻲﺘﻔﺻ ﺖﺴﻴﻧ رﺎﻨﻛ ﺮﮕﻳد تﺎﻔﺻ
، ﻪﻜﻠﺑ ﻪﺑ ﻲﺘﻴﻌﺿو
ﻪﻛ ﻦﻳا تﺎﻔﺻ ﺮﻫ ﻚﻳ رد وﺮﻤﻠﻗ دﻮﺧ ﻞﻌﻔﻟﺎﺑ
،ﺪﻨﺘﺴﻫ قﻼﻃا ﻲﻣ دﻮﺷ .
ﻦﻜﻤﻣ ﺖﺳا ﺪﻳدﺮﺗ ﻢﻴﻨﻛ ﻪﻛ ﺎﻳآ ﺖﻟاﺪﻋ ﺎﺑ ﻦﻳا ﺮﻳﻮﺼﺗ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻳ اﻳ ﻪﻜﻨ
تﺎﺒﺛ ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ﻊﻗاو ﺮﺛا ﺖﻟاﺪﻋ هدﻮﺑ و يﺎﻨﺒﻣ ﺖﻟاﺪﻋ ﺖﺴﻴﻧ . ﻪﺑ ضﺮﻓ ﻪﻛ ناﻮﺘﺑ تﺎﺒﺛ ﻪﻌﻣﺎﺟ ار
زا ﻦﻳا هﺎﮕﻳﺎﺟ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻨﺒﻣ ياﺮﺑ ﺖﻟاﺪﻋ ﺪﺷﺎﺑ جرﺎﺧ
،دﺮﻛ ﺎﻣا ﺎﺑ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﺎﺟ ﻳ هﺎﮕ تدﺎﻌﺳ رد ﻔﺴﻠﻓ ﺔ
نﻮﻃﻼﻓا يﺎﺟ ﺪﻳدﺮﺗ ﻲﻗﺎﺑ ﻲﻤﻧ ﺪﻧﺎﻣ ﻪﻛ ﺮﻬﺷ سﺎﺳاﺮﺑ تﺎﻔﺻ ﭼ ﻪﻧﺎﮔرﺎﻬ و زا ﻪﻠﻤﺟ
،ﺖﻟاﺪﻋ ﺎﺑ
ﻲﻔﻳﺮﻌﺗ زا ﻪﻄﻘﻧ يا ﻲﻳﺎﻏ و بﻮﻠﻄﻣ نﺎﻣﺎﺳ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺖﺳا . رد سﺎﻴﻘﻣ يدﺮﻓ ﺰﻴﻧ
» ﺺﺨﺷ لدﺎﻋ و
ﺲﻔﻧ لدﺎﻋ بﻮﺧ ﺪﻨﻫاﻮﺧ ﺖﺴﻳز و ﺮﻴﻏ لدﺎﻋ ﺪﺑ . ﺑ ﻲ ﻚﺷ ﻪﻜﻧآ بﻮﺧ ﻲﮔﺪﻧز ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ﺖﺨﺒﻜﻴﻧ
ﺔﻋزﺎﻨﻣ ﺔﻳواز زا ﺖﻟاﺪﻋ ةرﺎﺑرد بﺮﻏ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا يارآ
» ﻖﺣ « و
» ﺮﻴﺧ
«
617
و ﺪﻨﻤﺗدﺎﻌﺳ ﺖﺳا
و
،ﻢﻟﺎﻇ ﺖﺨﺑﺪﺑ . ﻲﺘﺨﺑﺪﺑ ياﺮﺑ ﻲﺴﻛ دﻮﺳ دراﺪﻧ . ﻪﻜﻠﺑ ﻊﻔﻧ رد ﺘﺨﺒﺷﻮﺧ ﻲ
ﺖﺳا «
)
،نﻮﻃﻼﻓا 1374 : 84
.(
ﺪﻳﺎﺒﻧ زا ﺮﻈﻧ رود ﺖﺷاد ﻪﻛ ﺖﻟاﺪﻋ رد هﺎﮕﻧ نﻮﻃﻼﻓا ﻢﻫ ﻪﺑ ظﺎﺤﻟ نﺄﺷ ﺖﻴﻘﻳﺮﻃ و ﻢﻫ ﻪﺑ
ظﺎﺤﻟ نﺄﺷ ﻲﺗاذ ياراد ﺖﻴﺑﻮﻠﻄﻣ ﺖﺳا
. طاﺮﻘﺳ ﻲﻣ ﺪﻳﻮﮔ :
» ﺖﻟاﺪﻋ زا هﺪﻨﺒﻳز ﻦﻳﺮﺗ عﻮﻧ
بﻮﺧ ﺖﺳﺎﻫ . رد ﺮﻣز ة نآ ﻲﻨﺘﺳاﻮﺧ ﻲﻳﺎﻫ ﺖﺳا ﻪﻛ ﻢﻫ ﻪﺑ ﺮﻃﺎﺧ دﻮﺧ و ﻢﻫ ﻪﺑ ﺖﺒﺳﺎﻨﻣ ﻲﺠﻳﺎﺘﻧ
ﻪﻛ زا نآ ﺪﻳﺎﻋ ﻲﻣ دﻮﺷ بﻮﻠﻄﻣ نﺎﮔﺪﻨﻳﻮﺟ تدﺎﻌﺳ
ﺖﺳا «
)
،نﻮﻃﻼﻓا 1374 : 92
.(
ﻮﻄﺳرا ﻲﺳﺎﻨﺷﺎﻨﻌﻣ ﻲﻳاﺪﺘﺑا
ﻮﻄﺳرا زا
،ﺖﻟاﺪﻋ ماﺮﺘﺣا ﻪﺑ يﺮﺑاﺮﺑ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ )
رد ﻪﺠﻴﺘﻧ
، ماﺮﺘﺣا ﻪﺑ ﻢﻴﺴﻘﺗ
ﺮﺑاﺮﺑ ﺐﻫاﻮﻣ ( و ماﺮﺘﺣا ﻪﺑ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﺖﺳا
)
،ﻮﻄﺳرا 1385 : 165
.(
ﻦﻳا ﻲﺳﺎﻨﺷﺎﻨﻌﻣ رد
ﻊﻗاو ﺪﻧرادﺮﺑرد ة ود
ﻌﺑ ﺪ ﻲﻌﻴﺒﻃ و ﻲﻘﻓاﻮﺗ زا ﺖﻟاﺪﻋ ﺖﺳا . ﺲﭙﺳ ﺖﻟاﺪﻋ ار ﺎﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﺪﺣ ﻂﺳو ﻪﻛ ﻧﺎﻴﻣ ﺔ طاﺮﻓا و
ﻂﻳﺮﻔﺗ ﺖﺳا ﺪﻧﻮﻴﭘ ﻲﻣ ﺪﻫد . ﻪﺘﺒﻟا ﻦﻴﻤﻫ ﺎﺟ ﺪﻧﻮﻴﭘ نﺎﻴﻣ ﺖﻟاﺪﻋ ﻪﺑ ﺑﺎﺜﻣ ﺔ ﺪﺣ ﻂﺳو ار ﺎﺑ
» قﺎﻘﺤﺘﺳا «
راﺮﻗﺮﺑ ﻲﻣ دزﺎﺳ و مﻮﻬﻔﻣ ﺐﺳﺎﻨﺗ ار ﻦﻳﺪﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ مزﻼﻣ مﻮﻬﻔﻣ يﺮﺑاﺮﺑ و ﺖﻟاﺪﻋ راﺮﻗ ﻲﻣ ﺪﻫد
) ر . ك :
ﻄﺳرا
،ﻮ 1385 : 175 - 174
.(
ﻮﻄﺳرا ﻒﻳﺮﻌﺗ ﺖﻟاﺪﻋ ار ﻪﺑ ﺪﺣ ﻂﺳو ﺎﺑ ﺮﮕﻳد ﻞﻳﺎﻀﻓ توﺎﻔﺘﻣ ﻲﻣ ﺪﻧاد و
ﻲﻣ ﺪﻳﻮﮔ :
» ﺖﻟاﺪﻋ ﺪﺣ ﻂﺳو ﺖﺳا
، ﻲﻟو ﻪﻧ نآ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﻛ ﺮﮕﻳد ﻞﻳﺎﻀﻓ ﺪﺣ ﻂﺳو
؛ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﻜﻠﺑ
ﺖﻟاﺪﻋ ﺪﺣ ﻂﺳو ار ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ «
)
،ﻮﻄﺳرا 1385 : 183
.(
ﻮﻄﺳرا ﺎﺠﻧآزا ﻪﻛ ﺖﻟاﺪﻋ ار مزﻼﻣ ﺎﺑ ﺖﻋﺎﻃا زا نﻮﻧﺎﻗ راﺮﻗ
،هداد ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا ﻲﻳﺎﻨﺒﻣ ﻪﻛ ياﺮﺑ
نﻮﻧﺎﻗ رﻮﺼﺘﻣ
،ﺖﺳا ﻪﺑ نﺎﻴﻨﺑ ﺖﻟاﺪﻋ ﺰﻴﻧ ﺖﺳد ﻲﻣ ﺪﺑﺎﻳ . يو ﻲﻣ ﺪﺴﻳﻮﻧ :
» ﺮﻫ ﻲﻠﻤﻋ ﻪﻛ نﻮﻧﺎﻗ راﺬﮔ
ﻦﻴﻌﻣ ﻲﻣ
،ﺪﻨﻛ رﺎﺒﺘﻋا ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ دراد و ﺎﻣ ﻲﻣ ﻢﻴﻳﻮﮔ ﻪﻛ ﻤﻫ ﺔ ﻦﻳا لﺎﻤﻋا ﻪﻧﻻدﺎﻋ ﺪﻧا . ﻦﻴﻧاﻮﻗ رﺎﺑرد ة ﻤﻫ ﺔ
نﻮﺌﺷ ﻲﮔﺪﻧز ﻲﺗارﺮﻘﻣ ار ﻦﻴﻌﻣ ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ و نﺎﺸﻓﺪﻫ ﻊﻔﻧ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻤﻫ ﺔ مدﺮﻣ ﺖﺳا ﺎﻳ ﻊﻔﻧ
هداﻮﻧﺎﺧ يﺎﻫ ﻲﻓاﺮﺷا ﺎﻳ ﻊﻔﻧ ﻲﻫوﺮﮔ ﻪﻛ ﻪﺑ ﺐﺒﺳ يﺎﻀﻓ ﻲﺼﺨﺷ ﺎﻳ ﺪﻨﻧﺎﻣ نآ ﻲﺘﻴﻤﻫا صﺎﺧ ﺪﻧراد .
ﺲﭘ ﺎﻣ ﻪﺑ ﻚﻳ ﻲﻨﻌﻣ ﻲﻠﻤﻋ ار ﻪﻧﻻدﺎﻋ ﻲﻣ ﻢﻴﻣﺎﻧ ﻪﻛ ﺶﺘﻳﺎﻏ ﻦﻴﻣﺄﺗ و يراﺪﻫﺎﮕﻧ تدﺎﻌﺳ
و مزاﻮﻟ
ﻲﺘﺨﺒﻜﻴﻧ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺖﺳا «
)
،ﻮﻄﺳرا 1385 : 167
.(
ﻦﻳا ﻒﻳﺮﻌﺗ ود ﺘﻜﻧ ﻪ رد درادﺮﺑ
؛ ﻲﻜﻳ اﻳ ﻪﻜﻨ ﻮﻄﺳرا ﻦﻴﻣﺄﺗ و يراﺪﻫﺎﮕﻧ تدﺎﻌﺳ
ار ﻲﻳﺎﻨﺒﻣ
ياﺮﺑ رﺎﺠﻨﻫ ﻪﻧﻻدﺎﻋ هدﺮﻤﺷﺮﺑ ﺖﺳا . ﺮﮕﻳد اﻳ ﻪﻜﻨ ﻲﺘﻗو زا تدﺎﻌﺳ ﻦﺨﺳ ﻲﻣ
،ﺪﻳﻮﮔ ﻪﻧ ﻪﺑ داﺮﻓا
،
ﻪﻜﻠﺑ ﻪﺑ ﻪﻌﻣﺎﺟ هرﺎﺷا ﻲﻣ ﺪﻨﻛ و ﻪﺑ عﻮﺿﻮﻣ تدﺎﻌﺳ زا ﻳواز ﺔ ﺪﻳد ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲﻣ دﺮﮕﻧ .
ياﻮﺳ عﻮﻧ هﺎﮕﻧ ﻪﺑ ﻟﻮﻘﻣ ﺔ رﺎﺠﻨﻫ و
،ﺖﻟاﺪﻋ
ًﺎﺳﺎﺳا هﺎﮕﻧ ﻮﻄﺳرا رد ﻞﻴﻜﺸﺗ ﻊﻣاﻮﺟ و رﺎﺘﺧﺎﺳ
ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻪﺟﻮﺘﻣ ﺮﻴﺧ ﺖﺳا ﻪﻛ ﻦﻳا ﺎﻫﺮﻴﺧ ﻲﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ رد ﻚﻳ ﻄﺑار ﺔ ﻪﻠﺴﻠﺳ ﻲﺒﺗاﺮﻣ زا ﺚﻴﺣ مﺪﻘﺗ و
ﺮﺧﺄﺗ راﺮﻗ ﺪﻧﺮﻴﮔ . زا ﺪﻳد ﻮﻄﺳرا
» ﺮﻫ يﺮﻬﺷ ﻲﻋﻮﻧ عﺎﻤﺘﺟا ﺖﺳا و ﺮﻫ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻪﺑ ﺪﺼﻗ ﺮﻴﺧ ﺎﭘﺮﺑ
ﻲﻣ دﻮﺷ . ﺎﻣا ﺮﮔا ﻤﻫ ﺔ ﻊﻣاﻮﺟ ﻪﺑ هرﺎﭘ يا زا ﺮﻴﺧ ﺮﻈﻧ
،ﺪﻧراد نآ ﻪﻌﻣﺎﺟ يا ﻪﻛ ﺮﺗﻻﺎﺑ زا ﻪﻤﻫ و
618
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
، رود ة 46 ، ةرﺎﻤﺷ 3
، ﺰﻴﻳﺎﭘ 1395
هﺪﻧﺮﻴﮔاﺮﻓ ﻤﻫ
ﺔ ﻊﻣاﻮﺟ ﺮﮕﻳد
،ﺖﺳا
» ﺮﻴﺧ ﻦﻳﺮﺑ « ار ﻲﻣ ﺪﻳﻮﺟ و ﻦﻳا ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺖﺳا ﻪﻛ ﺮﻬﺷ ﺎﻳ
عﺎﻤﺘﺟا ﻲﺳﺎﻴﺳ مﺎﻧ دراد «
)
،ﻮﻄﺳرا 1371 : 1
.(
ﻦﺨﺳ ﻦﻳا ﺖﺴﻴﻧ ﻪﻛ فﺪﻫ ﻞﻴﻜﺸﺗ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻦﺘﻓﺎﻳ يﺮﻴﺧ ﺖﺳا ﻪﻛ ﻦﻜﻤﻣ ﺖﺳا ﺮﻫ
ﻪﻧﻮﮔ يﺮﻴﺧ
؛ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻜﻠﺑ ﻦﻳا ﺖﺳا ﻪﻛ رد ﻦﻳا نﺎﻴﻣ يﺮﻴﺧ دﻮﺟو دراد ﻪﻛ ﻲﻣ ناﻮﺗ زا نآ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ
ﺮﻴﺧ ﻦﻳﺮﺑ دﺎﻳ دﺮﻛ و رد ﻊﻗاو رﻮﺼﺗ ﻦﻳا ﺮﻴﺧ
،ﻦﻳﺮﺑ يﺎﻨﺒﻣ ﻞﻜﺷ يﺮﻴﮔ رﺎﺘﺧﺎﺳ و ﻪﺑ ترﻮﺻ
ﻲﺋﺰﺟ ﺮﺗ ﺎﻫرﺎﻛوزﺎﺳ ﺖﺳ
.
نارود ﻪﻧﺎﻴﻣ
ﻦﻴﺘﺳﻮﮔآ
ﻪﺑ ظﺎﺤﻟ
،ﻲﺳﺎﻨﺷﺎﻨﻌﻣ ﺖﻟاﺪﻋ
رد هﺎﮕﻧ ﻦﻴﺘﺳﻮﮔآ ﺎﺑ مﻮﻬﻔﻣ قﺎﻘﺤﺘﺳا ﺪﻧﻮﻴﭘ هدرﻮﺧ ﺖﺳا . ﺘﺳﻮﮔآ ﻦﻴ
ﺰﻴﻧ نﺎﻧﻮﭼ
،نﻮﻃﻼﻓا ﻞﻳﺎﻀﻓ ﻧﺎﮔرﺎﻬﭼ ﺔ ﻲﻧﻮﻃﻼﻓا ار
ﺮﺑ ﻲﻣ دﺮﻤﺷ و ﺖﻟاﺪﻋ ار ﻲﺘﻠﻴﻀﻓ ﻲﻣ ﺪﻧاد ﻪﻛ
شرﺎﻛ نﺪﻧﺎﺳر ﻖﺣ ﻪﺑ ﺐﺣﺎﺻ ﻖﺣ ﺖﺳا .
هزﻮﻣآ يﺎﻫ يو رد ﺔﻨﻴﻣز ﺖﻟاﺪﻋ ﻪﺑ زﻮﻣآ ه يﺎﻫ ﻲﺤﻴﺴﻣ وا هﺮﮔ ﻮﺧ ر هد ﺖﺳا . ﻦﻴﺘﺳﻮﮔآ ﻲﺘﻳﺎﻏ
ار ﺮﻳﻮﺼﺗ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ﻪﻛ ﻦﻳا ﺖﻳﺎﻏ ﺖﻬﺟ ﺪﻨﻫد ة ﺖﻠﻴﻀﻓ ﺖﻟاﺪﻋ ﺰﻴﻧ ا ﺖﺳ . ﻪﭽﻧآ يو ﺖﺤﺗ ناﻮﻨﻋ
ﻖﺸﻋ ﻪﺑ ﺪﻧواﺪﺧ رد مﺎﻘﻣ ﺖﻳﺎﻏ ﻲﺳﺎﻨﺷ ناﺪﺑ
،ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻄﻘﻧ ﺔ ﻲﻳﺎﻬﻧ ﻪﻔﻴﻇو يا ار ﻪﻛ ﺖﻟاﺪﻋ ﺮﺑ
شود ﻲﻣ
،ﺪﺸﻛ ﺮﻳﻮﺼﺗ هدﺮﻛ ﺖﺳا . وا ﻲﻣ ﺪﺴﻳﻮﻧ :
» ﺖﻟاﺪﻋ ﻪﻛ ﻪﻔﻴﻇو شا نﺪﻧﺎﺳر ﻖﺣ ﻪﺑ ﺐﺣﺎﺻ
ﻖﺣ ﺖﺳا و رد نﺎﺴﻧا ﻢﻈﻧ ﻲﻌﻴﺒﻃ و ﻪﻧﻻدﺎﻋ ار ﺪﻳﺪﭘ ﻲﻣ دروآ و ﺮﺑ ﺮﺛا
،نآ
،ﺲﻔﻧ ﻢﻴﻠﺴﺗ اﺪﺧ و
،ﻢﺴﺟ ﻢﻴﻠﺴﺗ ﺲﻔﻧ ﻲﻣ دﻮﺷ و ﻪﺠﻴﺘﻧرد ﻢﻫ ﺲﻔﻧ و ﻢﻫ ﻢﺴﺟ ﻢﻴﻠﺴﺗ اﺪﺧ ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ - يرآ ﻦﻳا
ﺖﻠﻴﻀﻓ ﺰﻴﻧ ﻪﺘﺳﻮﻴﭘ ياﺮﺑ ﻪﻔﻴﻇو شا ﻲﻣ ﺪﺷﻮﻛ «
)
،ﻦﻴﺘﺳﻮﮔآ 1391 : 872
.(
لﺪﻋ رد ﻲﻳﺎﻨﻌﻣ ﺮﺗاﺮﻓ رد هﺎﮕﻧ
،ﻦﻴﺘﺳﻮﮔآ ﻪﺑ
مﻮﻬﻔﻣ نداد راﺮﻗ ﺎﻴﺷا
رد ﻊﺿاﻮﻣ دﻮﺧ ﻚﻳدﺰﻧ
ﻲﻣ دﻮﺷ . زا هﺎﮔﺪﻳد
،ﻦﻴﺘﺳﻮﮔآ لﺪﻋ
ﻧ ﺠﻴﺘ ﺔ ﻢﻴﻈﻨﺗ ﻄﺑار ﺔ ﻖﻠﺧ ﺎﺑ ﺖﺳاﺪﺧ . ﺮﻈﻧ ﻪﺑ وا ﺮﮔا ﻦﻳا ﻪﻄﺑار
حﻼﺻا دﻮﺷ و داﺮﻓا ﻄﺑار ﺔ دﻮﺧ ار ﺎﺑ ﻖﻠﺧ ﻢﻴﻈﻨﺗ ﺪﻨﻨﻛ و ﻊﻴﻄﻣ نﺎﻣﺮﻓ اﺪﺧ ﺪﻨﺷﺎﺑ و ﺎﭘ ار زا دوﺪﺣ
رﺮﻘﻣ ﺮﺗاﺮﻓ
،ﺪﻧراﺬﮕﻧ ﻪﺑ قﻮﻘﺣ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ زوﺎﺠﺗ ﻜﻧ ﺪﻨﻨ و نﺎﻤﻳا ﻲﺒﻠﻗ ﻪﺘﺷاد
،ﺪﻨﺷﺎﺑ لﺪﻋ ﻪﺑدﻮﺧ دﻮﺧ
رد ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻖﻘﺤﻣ ﺪﻫاﻮﺧ ﺪﺷ
) ﺣا يﺪﻤ
،ﻲﻳﺎﺒﻃﺎﺒﻃ 1387 : 190
ﻪﺑ(
ﻦﻴﻤﻫ ﺐﺒﺳ زا هﺎﮕﻧ ﻦﻴﺘﺳﻮﮔآ ﺖﻟاﺪﻋ
ﺎﻬﻨﺗ رد ﺮﻬﺷ ﻲﻧﺎﻤﺳآ ﻖﻘﺤﺗ ﻲﻣ ﺪﺑﺎﻳ و نﺎﻜﻣا ﻖﻘﺤﺗ نآ رد ﺮﻬﺷ ﻲﻨﻴﻣز ) ﺎﺑ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻦﻴﺘﺳﻮﮔآ زا ﻦﻳا
ﺮﻬﺷ ( ﺮﺴﻴﻣ ﺖﺴﻴﻧ . ﺖﻟاﺪﻋ ﻲﻘﻴﻘﺣ رد هﺎﮕﻧ وا ﻂﻘﻓ رد يرﻮﻬﻤﺟ ﺖﻓﺎﻳ
ﻲﻣ دﻮﺷ ﻪﻛ ياوﺮﻧﺎﻣﺮﻓ نآ
ﺢﻴﺴﻣ ﺖﺳا
) ر . ك :
،ﻦﻴﺘﺳﻮﮔآ 1391 : 99
.(
ﻦﻴﺘﺳﻮﮔآ ﺶﻣارآ يﺪﺑا ار ﺮﻴﺧ ﻲﻳﺎﻏ ﻲﻣ ﺪﻧاد و ﺮﮔا نﺎﺴﻧا ﻲﻳﺎﻫ ﻪﻛ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﻪﺑ ﺮﻬﺷ اﺪﺧ ﺪﻨﺘﺴﻫ
و رد ﻲﭘ ﺶﻣارآ
،يﺪﺑا رد ﺶﻣارآ ﻲﻨﻴﻣز ﻢﻴﻬﺳ
،ﺪﻧﻮﺷ رد ﻊﻗاو ﻦﻳا ﺶﻣارآ ﻲﻨﻴﻣز ار ﻪﺑ ﺶﻣارآ
ﻲﻧﺎﻤﺳآ ﺪﻧﻮﻴﭘ ﻲﻣ ﺪﻨﻧز . ﻦﻳا ﺶﻣارآ رد حﻮﻄﺳ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ و رد ود ﺢﻄﺳ ﻲﻠﻛ ﻦﻳا ﻲﻧﺎﻬﺟ و
ﺔﻋزﺎﻨﻣ ﺔﻳواز زا ﺖﻟاﺪﻋ ةرﺎﺑرد بﺮﻏ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا يارآ
» ﻖﺣ « و
» ﺮﻴﺧ
«
619
نآ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻪﺑ ﺼﻨﻣ ﺔ رﻮﻬﻇ ﻲﻣ ﺪﺳر و يﺎﻨﻌﻣ ﻦﻳا
،ﺶﻣارآ ﻢﻈﻧ و ﻪﺑ ترﺎﺒﻋ ﺮﮕﻳد راﺮﻗ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻫ
ﺰﻴﭼ رد يﺎﺟ ﺖﺳرد شدﻮﺧ ﺖﺳا . ﺶﻣارآ نﺪﺑ
، رد يﺎﺟ يﺮﻴﮔ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ اﺰﺟا ي نآ ﺎﺑ
،ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ
ﺶﻣارآ ﻢﺴﺟ
، رد ﻢﻈﻧ ﻲﮔﺪﻧز و ﺖﻣﻼﺳ
،نﺪﺑ ﺶﻣارآ نﺎﺴﻧا ﺎﺑ اﺪﺧ
، رد ﺖﻋﺎﻃا ﻢﻈﻨﻣ و هاﺮﻤﻫ
ﺎﺑ ﺖﻌﻳﺮﺷ
،يﺪﺑا ﺶﻣارآ نﺎﺴﻧا ﺎﺑ
،نﺎﺴﻧا ﻖﻓاﻮﺗ ﻢﻈﻨﻣ و ﺶﻣارآ يﺮﻬﺷ
، رد ﻲﻘﻓاﻮﺗ ﻦﻴﺑ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ
ﺖﺳا . ﺮﮔا نﺎﺴﻧا زا يﺎﻫﺮﺘﺴﺑ ﺶﻣارآ
ﻲﺘﻗﻮﻣ ﻲﮔﺪﻧز يﻮﻴﻧد ﺎﺑ ﺖﺤﺻ و ﻲﺘﺳرد رﻮﺒﻋ
،ﺪﻨﻛ
ﺖﻤﻌﻧ يﺎﻫ گرﺰﺑ ﺮﺗ ار ﻪﻛ ﺶﻣارآ ﻲﮕﻧادوﺎﺟ
،ﺖﺳا ﺖﻓﺎﻳرد ﻫاﻮﺧ ﺪ دﺮﻛ . ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺘﻜﻧ ﺔ ﻲﺳﺎﺳا رد
ﺎﺠﻨﻳا ﻦﻳا ﺖﺳا ﻪﻛ ﺶﻣارآ ﻦﻳا ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻪﻨﻴﻣز يا ﺖﺳا ياﺮﺑ نﺪﻴﺳر ﻪﺑ ﺶﻣارآ يﺪﺑا ﻪﻛ رد نآ
تﺎﻴﺣ ﻲﻧﺎﻓ ﻪﺑ تﺎﻴﺣ يﺪﺑا ﻞﻳﺪﺒﺗ ﻲﻣ دﻮﺷ . ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺮﻴﺳ رد ﺶﻣارآ ﻲﻨﻴﻣز ﺪﻳﺎﺒﻧ ﻪﺑ ﺖﻳﺎﻏ ﻲﻳﺎﻬﻧ
ﻪﻛ ﺶﻣارآ يﺪﺑا
،ﺖﺳا ﺐﻴﺳآ ﺪﻧﺎﺳﺮﺑ
) ر . ك :
،ﻦﻴﺘﺳﻮﮔآ 1391 : 896 - 882
.(
» ﻲﻧﺎﻣز ﻪﻛ ﻦﻴﺘﺳﻮﮔآ زا يرﺎﻛﺎﻄﺧ و
ﻲﺑ ﻲﺘﻟاﺪﻋ ﺖﻟود ﺎﻫ ﺖﺒﺤﺻ ﻲﻣ
،ﺪﻨﻛ نآ رﻮﺼﺗ ذ ﻲﻨﻫ ﻪﻛ
زا تﺎﻤﻠﻛ
» ﺾﻘﻧ قﻮﻘﺣ « ﺎﻳ
» يﺪﻌﺗ ﻪﺑ قﻮﻘﺣ «
،دراد ﺮﺼﺤﻨﻣ ﻪﺑ ﻦﻳا مﻮﻬﻔﻣ ﺖﺴﻴﻧ ﻪﻛ اﻳ ﻦ ﻪﻧﻮﮔ
ﺖﻟود ﺎﻫ قﻮﻘﺣ داﺮﻓا ار ﺾﻘﻧ هدﺮﻛ
؛ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﻜﻠﺑ ﺾﻘﻧ ﺪﻨﻨﻛ ة قﻮﻘﺣ و ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻲﻬﻟا ﻢﻫ ﺖﺴﻫ . ﻦﻳا
ﻲﺑ ﻲﺘﻟاﺪﻋ ﺖﺳا ﻪﻛ ﺮﺸﺑ ار زا ياﺪﺧ شدﻮﺧ رود و مﺎﻣز شرﺎﻴﺘﺧا ار ﻪﺑ ﺖﺳد نﺎﻄﻴﺷ دوﺮﻄﻣ
رﺎﭙﺴﺑ ﻧ ﺪ «
)
،ﺮﺘﺳﺎﻓ 1362 : 360
.(
سﺎﻨﻴﺋﻮﻛآ
ﻪﺑ ﺤﻟ ﺎ ظ ﺳﺎﻨﺷﺎﻨﻌﻣ ﻲ ﺖﻟاﺪﻋ زا ﺮﻈﻨﻣ سﺎﻨﻴﺋﻮﻛآ ﺰﻴﻧ
ﺎﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﺖﻳﺎﻋر قﺎﻘﺤﺘﺳا و ﻪﺑ ترﺎﺒﻋ ﺮﮕﻳد
نداد ﻖﺣ ﻪﺑ ذ ي ﻖﺣ ﺪﻧﻮﻴﭘ ﻪﺘﻓﺎﻳ
(Sum. Theo. II, II, Q58, Art1)ﺖﺳا .
رد صﻮﺼﺧ رﺎﺘﺧﺎﺳ
ﺳ ﻴ ﺳﺎ ﻲ ﺎﺑ ﻳ ﺪ رد ﺮﻈﻧ ﺖﺷاد ﻪﻛ ﺖﻟود زا د ﻳ ﺪ ﺋﻮﻛآ ﻴ سﺎﻨ
ًﺎﺗاذ ﺮﺷ ﺖﺴﻴﻧ
و ﺖﻴﻫﺎﻣ ﺖﻟود ﻚﻳ ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺖﺳا . سﺎﻨﻴﺋﻮﻛآ عﻮﻧ
طﺎﺒﺗرا داﺮﻓا نﺎﺴﻧا ار درﻮﻣ ﻪﺟﻮﺗ راﺮﻗ
ﻲﻣ ﺪﻫد و ﻞﻣﺎﻜﺗ تﺎﻃﺎﺒﺗرا ﻲﻧﺎﺴﻧا
و ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻞﻣﺎﻛ نﺎﺴﻧا ار ياﺮﺑ ﺋارا ﺔ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﺶﻧورد ﻲﻧﺎﺸﻧ
ﻲﻣ ﺪﻧاد ﻪﺑ اﻳ ﻪﻜﻨ نﺎﺴﻧا يدﻮﺟﻮﻣ
ًﺎﺘﻌﻴﺒﻃ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﺳا . زا د ﻳ ﺪ وا
ًﺎﺳﺎﺳا ﻲﺧﺮﺑ زا تﻻﺎﻤﻛ نﺎﺴﻧا
رد ﻮﺗﺮﭘ ز ﻲﮔﺪﻧ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا نﺎﺴﻧا ﻞﺻﺎﺣ ﻲﻣ
(See: Aquinas, 1982: 5)دﻮﺷ .
ا ﻪﭼﺮﮔ ﮔﺪﻧز ﻲ ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ نﺎﺴﻧا ﺎﻫ ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ﻲﻧﺎﻣﺎﺳ ياﺮﺑ رادا ة ﻦﻳا عﺎﻤﺘﺟا ﺎﺑ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺮﺜﻜﺘﻣ
،ﺖﺳا
ﺖﻟود ﺮﺗاﺮﻓ زا ﻆﻔﺣ ﻢﻈﻧ و ﺖﻴﻨﻣا و
،مﺎﺠﺴﻧا رد هﺎﮕﻳﺎﺟ ﺖﻳاﺪﻫ ﺪﻨﻨﻛ ة عﺎﻤﺘﺟا ﻪﺑ ﺖﻤﺳ ﻚﻳ ﺮﻴﺧ
كﺮﺘﺸﻣ ﻧﻴ ﺰ راﺮﻗ دراد . زا هﺎﮕﻧ سﺎﻨﻴﺋﻮﻛآ ﻞﻴﻜﺸﺗ
ﻲﮔﺪﻧز ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻪﭼ زا ﺮﻈﻧ تروﺮﺿ يﺎﻫ
ﻲﻠﻗاﺪﺣ و ﻪﭼ زا ﺮﻈﻧ ﺖﺳد ﻦﺘﻓﺎﻳ ﻪﺑ تﻻﺎﻤﻛ
،ﺮﺗﺮﺑ رد ﺖﻬﺟ نﺪﻴﺳر ﻪﺑ ﻲﺘﻳﺎﻏ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺖﺳا .
ًﺎﺳﺎﺳا هﺎﮕﻧ سﺎﻨﻴﺋﻮﻛآ ﻪﺑ
نﺎﺴﻧا و نﺎﻬﺟ و ﺐﻗﺎﻌﺘﻣ نآ ﻲﮔﺪﻧز ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا
، ﻫﺎﮕﻧ ﻲ ﺖﻳﺎﻏ ﺪﻨﻣ ﺖﺳا .
زا ﻦﻳا ﺮﻈﻨﻣ
» اﺪﺧ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ بﻮﺧ ﻲﻟﺎﻌﺘﻣ
، ﺖﻠﻋ ﻲﺑﻮﺧ ﺮﻫ بﻮﺧ ﻞﻓﺎﺳ ﺖﺳا . ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ وا ﻲﺘﻠﻋ
ﺖﺳا ياﺮﺑ ﺖﻠﻋ ندﻮﺑ ﺮﻫ
،ﻲﺘﻳﺎﻏ ﻲﻟو وا ﺖﻳﺎﻏ ﻲﻟﺎﻌﺘﻣ ﻪﻤﻫ ﺰﻴﭼ ﺖﺳا . ﺪﻧواﺪﺧ نﺎﻤﻫ رﻮﻃ ﻪﻛ
ﺖﻳﺎﻏ ﻤﻫ ﺔ ﺰﻴﭼ
،ﺖﺳﺎﻫ ﺖﻳﺎﻏ نﺎﺴﻧا ﺰﻴﻧ ﺖﺴﻫ «
)
،ترﻮﻜﻟاد 1383 : 47 و 52
.(
620
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
، رود ة 46 ، ةرﺎﻤﺷ 3
، ﺰﻴﻳﺎﭘ 1395
زا ﺮﻈﻧ ﺋﻮﻛآ ﻴ سﺎﻨ ﻲﻤﻧ ناﻮﺗ ﺶﻴﺑ زا ﻚﻳ ﺖﻳﺎﻏ ار ياﺮﺑ نﺎﺴﻧا ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻣﺰﻤﻫ نﺎ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ
ﺖﻳﺎﻏ ﻲﻳﺎﻬﻧ رﻮﺼﺗ
(See: Sum. Theo. II, I, Q1, Art1) دﺮﻛ .
ﺖﻳﺎﻏ ﻲﻳﺎﻬﻧ ياﺮﺑ ﻤﻫ ﺔ نﺎﺴﻧا ﺎﻫ
نﺎﺴﻜﻳ ﺖﺳا و ﻦﻳا هﺎﺒﺘﺷا نﺎﺴﻧا ﺖﺳﺎﻫ ﻪﻛ ﻏ ﺖﻳﺎ ﻲﻳﺎﻬﻧ و ﻧﺎﮕﻤﻫ ﻲ دﻮﺧ ار رد يﺎﻫﺰﻴﭼ ﻒﻠﺘﺨﻣ
يﺮﻴﮕﻴﭘ ﻲﻣ
(See: Sum. Theo. II, I, Q1, art7)ﺪﻨﻨﻛ .
ور ﻳ دﺮﻜ ﺖﻳﺎﻏ ﻧﺎﻳاﺮﮔ ﺔ سﺎﻨﻴﺋﻮﻛآ ﻲﻧﺎﻣز
ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺺﺨﺸﻣ ﻲﻣ دﻮﺷ ﻪﻛ يو ﻦﻴﻧاﻮﻗ يﺮﺸﺑ ار ياﺮﺑ
نﺎﻣﺎﺳ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﻲﻣ
(See: Sum. Theo. II, I, Q95, Art1) ﺪﻨﻛ يو.
زا ﻚﻳ ﻮﺳ نﻮﻧﺎﻗ ار رد
يﺎﺘﺳار ﺮﻴﺧ كﺮﺘﺸﻣ ﻲﻣ ﺪﻧاد . ﻦﻳﺪﺑ
،ﺎﻨﻌﻣ ﺮﻴﺧ ﻲﻛﺮﺘﺸﻣ ياﺮﺑ دﺎﺣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﻛ رد رﺎﻨﻛ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ
راﺮﻗ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺪﻧا رﻮﺼﺘﻣ ﺖﺳا و ﻦﻳا ﻲﺨﺳﺎﭘ ﺳا ﺖ ﻪﻛ ﻪﺑ ﺶﺳﺮﭘ زا ﻧﺎﮔود ﺔ ﺮﻴﺧ يدﺮﻓ و ﺮﻴﺧ
كﺮﺘﺸﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻪﺋارا ﻲﻣ
(See: Sum. Theo. II, I, Q96, Art1) ﺪﻫد .
زا يﻮﺳ ﺮﮕﻳد
، ﺎﺠﻧآزا ﻪﻛ
تدﺎﻌﺳ يﻮﻴﻧد زا تدﺎﻌﺳ يوﺮﺧا اﺪﺟ ﺖﺴﻴﻧ و ﻤﻫ ﺔ تﺎﻳﺎﻏ ﻲﮔﺪﻧز رد ﺖﻣﺪﺧ ﺖﻳﺎﻏ ﻲﻳﺎﻬﻧ
،ﺖﺳا ﻲﻨﻴﻧاﻮﻗ ار ﻪﻛ ﺮﺸﺑ ياﺮﺑ نﺎﻣﺎﺳ ﻲﮔﺪﻧز يﻮﻴﻧد ﻊﺿو ﻲﻣ ﺪﻨﻛ
، ﻞﻳذ نﻮﻧﺎﻗ ﻲﻬﻟا ﻒﻳﺮﻌﺗ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ .
» نﻮﻧﺎﻗ يﺮﺸﺑ ﺖﺤﺗ فاﺮﺷا نﻮﻧﺎﻗ ﻲﻬﻟا ﺖﺳا و ﻦﻳا ﻪﺑ ﺐﺒﺳ ﻲﻓﺪﻫ ﺖﺳا ﻪﻛ ياﺮﺑ نﺎﺴﻧا
ﺺﺨﺸﻣ هﺪﺷ ﺖﺳا
(See: Sum. Theo. II, I, Q91, Art4)« .
نارود نرﺪﻣ و ﺮﺻﺎﻌﻣ
ﺎﺑ دورو ﻪﺑ نارود نرﺪﻣ
، ﻪﺑ ﻄﺳاو ﺔ ﺮﻴﻴﻐﺗ شﺮﮕﻧ رد ﻲﺤﻄﺳ هدﺮﺘﺴﮔ ﻪﺑ نﺎﺴﻧا و ﻪﺻﺮﻋ يﺎﻫ
ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺪﻧز ﻲﮔ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا هاﻮﺧ هاﻮﺧﺎﻧ شزادﺮﭘ و ﺦﺳﺎﭘ ﻪﺑ ﺶﺳﺮﭘ يﺎﻫ ﻲﺳﺎﻴﺳ - ﻪﭼﺮﮔا ﻪﺑ ظﺎﺤﻟ
ﻲﺨﻳرﺎﺗ ﻦﻳا ﺶﺳﺮﭘ ﺎﻫ ﺖﻣﺪﻗ ﺷاد ﺪﻨﺘ و
ًﺎﻣوﺰﻟ دﻮﻟﻮﻣ نارود نرﺪﻣ ﺪﻧدﻮﺒﻧ - شﻮﺨﺘﺳد ﺮﻴﻴﻐﺗ
ﺪﺷ .
رد ﻦﻳا نارود ﻪﻧ ﺎﻬﻨﺗ شﺮﮕﻧ نﺎﺴﻧا ﻪﺑ دﻮﺧ و نﺎﻬﺟ نﻮﮔﺮﮔد ﺪﺷ
، ﻪﻜﻠﺑ شور شﺮﮕﻧ ﺰﻴﻧ ﺮﻴﻴﻐﺗ
ﺖﻓﺎﻳ و ﻦﻳﺪﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﺎﺴﻧا ن نرﺪﻣ رد ﺦﺳﺎﭘ ﻪﺑ ﺶﺳﺮﭘ يﺎﻫ ﻢﻬﻣ رد صﻮﺼﺧ دﻮﺧ
و نﺎﻬﺟ و
مﺎﺟﺮﻓ نآ ﻪﺑ ظﺎﺤﻟ ﻲﺷور ﻲﻤﻧ ﺖﺴﻧاﻮﺗ زا نﺎﻴﻨﻴﺸﻴﭘ ﺖﻴﻌﺒﺗ ﺪﻨﻛ . ﺎﺠﻧآزا ﻪﻛ شور يﺎﻫ ﺖﺧﺎﻨﺷ رد
ﻦﻳا نارود ور ﻪﺑ ﻮﺳ ي ﺰﻛﺮﻤﺗ ﺮﺑ كرد ﻲﻧﺎﺴﻧا زا ﻂﻴﺤﻣ فاﺮﻃا ﺖﺷاﺬﮔ
، هﺎﮕﻧ ﻪﺑ
،ﺞﻳﺎﺘﻧ تﺎﻳﺎﻏ
ﺎﻳ تدﺎﻌﺳ ﺰﻴﻧ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﺑ ﺖﻤﺳ تﻻﻮﻘﻣ ﻞﺑﺎﻗ كرد سﺎﺳاﺮﺑ شور يﺎﻫ ﻦﻳﻮﻧ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺮﺸﺑ ﺶﻴﭘ
ﺖﻓر . ﻪﭽﻧآ
،ﺰﺑﺎﻫ ﺟ ﻤﻴ ﺰ ﻞﻴﻣ ﺎﻳ ﻦﻳﺮﺧﺄﺘﻣ لاﺮﺒﻴﻟ زا ﺞﻳﺎﺘﻧ
،ﺪﻧرﻮﺼﺘﻣ ﺎﺑ
ﻪﭽﻧآ رد ﺖﻨﺳ ﻲﺤﻴﺴﻣ ﺎﻳ
ﻔﺴﻠﻓ ﺔ نﺎﻧﻮﻳ نﺎﺘﺳﺎﺑ نﺎﻴﺑ ﻲﻣ ﺪﺷ
، توﺎﻔﺘﻣ ﺖﺳا .
ﻧﺎﮔود ﺔ ﻖﺣ و ﺮﻴﺧ ﻧﻴ ﺰ رد نارود نرﺪﻣ و ﺮﺻﺎﻌﻣ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻚﻳ ﺴﻣ ﺌ ﻪﻠ ﻪﺑ تﻮﻗ دﻮﺧ ﻲﻗﺎﺑ
،ﺪﻧﺎﻣ ﺎﻣا ﻪﺑ ﻪﻄﺳاو لﻮﺤﺗ شور ﻲﺳﺎﻨﺷ و هﺎﮕﻧ ﻪﺑ
،نﺎﺴﻧا ﻪﻌﻣﺎﺟ و نﺎﻬﺟ
، ﻲﺗوﺎﻔﺗ ﺮﻴﮕﻤﺸﭼ رد
ﻢﻴﺳﺮﺗ ﻖﺣ و ﺮﻴﺧ دﺎﺠﻳا ﺪﺷ . ﻪﺑ ﻦﻴﻤﻫ ﻞﻴﻟد رد ﻦﻳا نارود ﻔﻛ ﺔ يوزاﺮﺗ ﻦﻳا ﻲﻳورﺎﻳور يﺮﻈﻧ
ﺎﺗ
ﺪﺣ يدﺎﻳز ﻪﺑ ﺖﻤﺳ ﻖﺣ رد ﺮﺑاﺮﺑ ﺮﻴﺧ ﻦﻴﮕﻨﺳ ﺪﺷ ﺎﺗ ﻲﻳﺎﺟ ﻪﻛ رد ﺸﻳﺪﻧا ﺔ ﺖﻧﺎﻛ
ًﻼﻤﻋ ﻲﻳﺎﺟ ياﺮﺑ
رﻮﺼﺗ زا ﺮﻴﺧ ﻲﻗﺎﺑ ﺎﻤﻧ ﺪﻧ .
ﺔﻋزﺎﻨﻣ ﺔﻳواز زا ﺖﻟاﺪﻋ ةرﺎﺑرد بﺮﻏ ناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا يارآ
» ﻖﺣ « و
» ﺮﻴﺧ
«
621
سﺎﻣﻮﺗ ﺰﺑﺎﻫ
ﺰﺑﺎﻫ رد ﻊﺿو
ِﻲﻌﻴﺒﻃ ﺶﻴﭘ زا دادراﺮﻗ و ﻞﻴﻜﺸﺗ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲﺳﺎﻴﺳ
،
ًﺎﺳﺎﺳا ﺖﻟاﺪﻋ ار ياراد
ﺖﻴﻋﻮﺿﻮﻣ ﻲﻤﻧ
ﺪﻧاد . يﺮﻳﻮﺼﺗ ﻪﻛ ﺰﺑﺎﻫ زا ﻊﺿو ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺎﻳ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ ﻲﻣ ﺪﻫد
، ﻦﻳا ﻪﺠﻴﺘﻧ ار ﺐﺗﺮﺘﻣ
ﻲﻣ ﻨﻛ ﺪ ﻪﻛ
» رد ﻦﻳا ﻊﺿو ﭻﻴﻫ ﺰﻴﭼ ﻲﻤﻧ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﻧﻻدﺎﻋﺎﻧ ﺪﺷﺎﺑ . مﻮﻬﻔﻣ ﻖﺣ و ﻖﺣﺎﻧ و ﺖﻟاﺪﻋ و
ﻲﺑ ﻲﺘﻟاﺪﻋ رد نآ ﻊﺿو ﻲﻳﺎﻨﻌﻣ دراﺪﻧ . ﻲﺘﻗو ﻲﺗرﺪﻗ ﻲﻣﻮﻤﻋ رد رﺎﻛ
،ﺪﺷﺎﺒﻧ ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ﻢﻫ دﻮﺟو
دراﺪﻧ . ﻲﺘﻗو ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ﻢﻫ دﻮﺟو ﻪﺘﺷاﺪﻧ
،ﺪﺷﺎﺑ ﻲﺘﻟاﺪﻋ ﻢﻫ رﻮﺼﺘﻣ ﺖﺴﻴﻧ «
)
،ﺰﺑﺎﻫ 1380 : 160
.(
زا ﺮﻈﻧ ﺰﺑﺎﻫ نﺎﻤﺘﺧﺎﺳ ﻲﻣدآ
و عﻮﻧ تﻼﻳﺎﻤﺗ يو ﻚﻳ ﻲﺟوﺮﺧ ﻪﺑ مﺎﻧ ﺖﻟاﺪﻋ ﻪﺑ ترﻮﺻ
ﻲﻌﻴﺒﻃ دراﺪﻧ و ﺮﮔا رد صﻮﺼﺧ لﺎﻌﻓا ﻲﻣدآ ﻲﺘﻠﻴﻀﻓ ﻪﺑ مﺎﻧ ﺖﻟاﺪﻋ حﺮﻄﻣ
،ﺖﺳا طﻮﺑﺮﻣ ﻪﺑ ﻲﻣدآ
ﺖﺳا ﻪﻛ رد ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻲﮔﺪﻧز ﻲﻣ ﺪﻨﻛ و زا ﻊﺿو ﻲﻌﻴﺒﻃ جرﺎﺧ هﺪﺷ ﺖﺳا
) ر . ك :
،ﺰﺑﺎﻫ 1380 : 160
.(
ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ رد ﻊﺿو ﻲﻌﻴﺒﻃ ) ﺖﻴﻌﺿو ﮓﻨﺟ ﻪﻤﻫ ﻪﻴﻠﻋ ﻪﻤﻫ (
، ﻲﻘﺣ ﻪﻛ ﻲﻣ ناﻮﺗ زا نآ مد دز و نآ ار
ﻪﺑ ﺮﻴﺒﻌﺗ ﺰﺑﺎﻫ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻖﺣ
right of nature) دﺮﻛ ﻲﻓﺮﻌﻣ (
،
» يدازآ و يرﺎﻴﺘﺧا ﺖﺳا ﻪﻛ ﺮﻫ ﻲﻧﺎﺴﻧا
زا نآ رادرﻮﺧﺮﺑ ﺖﺳا
ﺎﺗ ﻪﺑ ﻞﻴﻣ و دارا ة شدﻮﺧ ترﺪﻗ ار ياﺮﺑ ﻆﻔﺣ ﺖﻌﻴﺒﻃ ﻲﻨﻌﻳ ﻲﮔﺪﻧز
ﺶﻳﻮﺧ ﻪﺑ رﺎﻛ دﺮﺑ و ﻪﺑ ﻊﺒﺗ نآ ﺮﻫ يرﺎﻛ ار ﻪﻛ ﺮﺑ ﻖﺒﻃ يرواد ﻞﻘﻋ شدﻮﺧ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻦﻳﺮﺗ ﻪﻠﻴﺳو
ياﺮﺑ نﺪﻴﺳر ﻪﺑ نآ فﺪﻫ رﻮﺼﺗ ﻲﻣ
،ﺪﻨﻛ مﺎﺠﻧا ﺪﻫد «
)
،ﺰﺑﺎﻫ 1380 : 160
. (
ﺰﺑﺎﻫ ﻲﻳﺎﻫﺮﻴﺧ ار ﻪﻛ نﺎﺴﻧا
ﻊﺿو ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻪﺑ لﺎﺒﻧد نآ ﺖﺳا ﻪﺘﺳﺎﺧﺮﺑ زا ﻪﺳ ﻞﻣﺎﻋ
،ﺖﺑﺎﻗر سﺮﺗ و ﺐﻠﻃ تﺰﻋ و رﺎﺨﺘﻓا ﻪﺘﺴﻧاد
و ﻦﻳا ﻪﺳ ار ﺮﻇﺎﻨﺘﻣ ﺎﺑ شﻼﺗ ﻲﻣدآ ياﺮﺑ ﺐﺴﻛ
،دﻮﺳ ﺖﻴﻨﻣا و رﺎﺒﺘﻋا و تﺮﻬﺷ ﻲﻣ ﺪﻧاد
) ر . ك :
،ﺰﺑﺎﻫ
1380 : 158 - 157
.(
ﺎﺑ ﻦﻳا
،ﺮﻴﺴﻔﺗ ﻲﻧﺎﺴﻧا ار ﻪﻛ ﺎﺑ ﻲﺘﻴﻌﺿو ﻲﮕﻨﺟ ﻪﺑ لﺎﺒﻧد ﻦﻳا ﻪﺳ ﻲﻣ ددﺮﮔ
، ﻲﻤﻧ ناﻮﺗ
ﻪﺑ ﻲﺑ ﻲﺘﻟاﺪﻋ ﻢﻬﺘﻣ دﺮﻛ .
مﺎﮔ يﺪﻌﺑ ﺰﺑﺎﻫ ﻪﺠﻴﺘﻧ يا ﺖﺳا ﻪﻛ يو رد ﺮﻳاد ة ﺰﻴﮕﻧا ة نﺎﺴﻧا ﻊﺿو ﻲﻌﻴﺒﻃ زا ﻞﻴﻜﺸﺗ رﺎﺘﺧﺎﺳ
ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺮﻳﻮﺼﺗ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . زا ﺮﻈﻧ
،ﺰﺑﺎﻫ ﻊﺿو ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ ﻪﭼﺮﻫ ﻪﺘﺷاد
،ﺪﺷﺎﺑ
ًﺎﺗﺪﻋﺎﻗ ﺶﻣارآ و ﺖﻴﻨﻣا
ﺮﮕﻣ نآ يﺪﺣ ﻪﻛ دﻮﺧ نﺎﺴﻧا ياﺮﺑ شدﻮﺧ دﺎﺠﻳا هدﺮﻛ
،ﺖﺳا دراﺪﻧ
) ر . ك :
،ﺰﺑﺎﻫ 1380 : 158
.(
اﻳ ﺎﺠﻨ
ﺖﺳا ﻪﻛ ﺎﻏ ﻳ ﺖ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲﺳﺎﻴﺳ ﺺﺨﺸﻣ هﺪﺷ و ﻤﻫ ﻴ ﻦ ﺖﻳﺎﻏ ﺖﻟاﺪﻋ و ﻲﺑ ﻲﺘﻟاﺪﻋ ﺪﻌﺑ زا ﻞﻴﻜﺸﺗ
رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲﺳﺎﻴﺳ ار ﻌﻣ ﺎﻨ ﻲﻣ ﺪﺸﺨﺑ . رد ﻦﻳا ﻖﻓاﻮﺗ نﺎﺴﻧا زا ﻲﺸﺨﺑ زا يدازآ ﻲﻌﻴﺒﻃ دﻮﺧ
ﻢﺸﭼ ﻲﺷﻮﭘ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ
، ﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ ﺪﻴﻣا اﻳ ﻪﻜﻨ ﺖﻴﻨﻣا ﻪﺑ ﺖﺳد دروآ و ﻞﻳﺎﺳو ﻆﻔﺣ تﺎﻴﺣ ﺶﻳﻮﺧ ار
ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ ا ي ﻢﻫاﺮﻓ ﺪﻨﻛ ﻪﻛ زا ﻲﮔﺪﻧز راﺰﻴﺑ ﺪﺷﺎﺒﻧ
) ر . ك :
،ﺰﺑﺎﻫ 1380:163
.(
يدادراﺮﻗ ﻪﻛ
ﻪﺑ ﺐﺟﻮﻣ نآ زا يدازآ مﺎﺗ ﻪﺑ ﻊﻔﻧ ﺖﻴﻨﻣا و ﻆﻔﺣ تﺎﻴﺣ ﻢﺸﭼ ﻲﺷﻮﭘ هﺪﺷ
،ﺖﺳا
ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ ا ي ﺶﺨﺑﺎﻨﻌﻣ ﻲﻤﻴﻫﺎﻔﻣ
نﻮﭼ ﺖﻟاﺪﻋ و ﺑ ﻲ ﺘﻟاﺪﻋ ﻲ ﺖﺳا ﻪﻛ ﺰﺑﺎﻫ ﻲﺘﺣ كﺮﺗ ﻦﻳا ﻖﻓاﻮﺗ ار
ﻲﺑ ﻲﺘﻟاﺪﻋ ﻲﻣ ﺪﻧاد و ﻲﻣ ﺪﺴﻳﻮﻧ :
» يو ] نﺎﺴﻧا ﺪﻌﺑ زا ﻊﺿو ﻲﻌﻴﺒﻃ [
ًﺎﻘﺣ ﻲﻤﻧ ﺪﻧاﻮﺗ ﻞﻤﻋ دازآ و
يدارا ﺶﻳﻮﺧ ار لﺎﻄﺑا ﺪﻳﺎﻤﻧ و نﺎﻨﭼ
،ﻲﺘﻌﻧﺎﻤﻣ ﺑ
ﻲ ﺘﻟاﺪﻋ ﻲ و ﺐﻴﺳآ بﻮﺴﺤﻣ ﻲﻣ
دﻮﺷ و
ﻏ ﻴ ﻧﻮﻧﺎﻗﺮ ﻲ ﺖﺳا
، اﺮﻳز ﻖﺣ رﻮﺑﺰﻣ
ًﻼﺒﻗ كﺮﺗ و راﺬﮔاو هﺪﺷ ﺖﺳا «
) ﺰﺑﺎﻫ
، 1380 : 162
.(
622
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
، رود ة 46 ، ةرﺎﻤﺷ 3
، ﺰﻴﻳﺎﭘ 1395
ﺖﻣﻮﻜﺣ ﺮﻈﻧﺪﻣ
ﺰﺑﺎﻫ رﻮﻣﺄﻣ ﻪﺑ ﻆﻔﺣ ﻲﺘﻴﻨﻣا ﺖﺳا ﻪﻛ رد ﻳﺎﺳ ﺔ نآ داﺮﻓا رد ﻲﭘ ﻊﻓﺎﻨﻣ
نﺎﺷدﻮﺧ ﺪﻧا . ﺎﺑ دﻮﺟو اﻳ ﻦ
، اﻳ ﻪﻜﻨ اﺮﭼ ﺰﺑﺎﻫ ار ﺑﻴ ﺮﺘﺸ ﺎﻤﺘﻣ ﻳ ﻞ ﻪﺑ ﺘﻧ ﻴ ﻪﺠ اﺮﮔ ﻲﻳ ﻣ ﻲ ﻧاد ﻴ ﻢ ﻪﺑ ﻟد ﻴ ﻞ
هﺮﺘﺴﮔ يا ﺖﺳا ﻪﻛ ياﺮﺑ ﺠﻴﺘﻧ ﺔ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲﺳﺎﻴﺳ رﻮﺼﺘﻣ ﺖﺳا . ﻪﺑ ﺮﻴﺒﻌﺗ ﻮﻜﺳﻮﻠﻛ
» ﺖﻟود رد ﻔﺴﻠﻓ ﺔ
ﻲﺳﺎﻴﺳ وا دﺮﻓ ار ﻲﻠﻴﺧ ﺪﻴﻘﻣ و دوﺪﺤﻣ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . ﻢﺴﻴﻟاﺮﺒﻴﻟ ﻚﻴﺳﻼﻛ ﻪﻧ ﺎﻬﻨﺗ هﺎﮔﺪﻳد ﻲﺼﺧﺎﺷ ﺖﺒﺴﻧ
ﻪﺑ يدازآ
،دراد ﻪﻜﻠﺑ ﻏﺪﻏد ﺔ ﻲﻠﺻا رد ﻦﻳا ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻆﻔﺣ و ﻦﻴﻣﺄﺗ زﻮﺣ ة ﻲﻤﻬﻣ زا يدازآ زا
ﺖﺳد يزاﺪﻧا ﺖﻟود ﺖﺳا . ﺰﺑﺎﻫ ارﺎﻜﺷآ ﻦﻴﻨﭼ ﻲﻤﻧ ﺪﻨﻛ «
)
،ﻮﻜﺳﻮﻠﻛ 1392
، ج 3 : 198
.(
نﺎﺟ كﻻ
نﺎﺟ كﻻ ﺎﺑ ﻃ حﺮ قﻮﻘﺣ ﻲﻌﻴﺒﻃ
» ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ
« ﻪﻛ ﺪﻧرادﺮﺑرد ة
» تﺎﻴﺣ
«
،
» يدازآ
« و
» لاﻮﻣا
« ﺖﺳا
، مﺎﮔ
رﺎﻴﺴﺑ ﻲﻤﻬﻣ رد ﻳﺮﻈﻧ ﺔ ﺖﻟاﺪﻋ ﻪﺘﺷادﺮﺑ ﺖﺳا .
ﻲﻜﻳ زا توﺎﻔﺗ يﺎﻫ ﻢﻬﻣ كﻻ ﺎﺑ ﺰﺑﺎﻫ رد ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻊﺿو ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻦﻳا ﺖﺳا ﻪﻛ كﻻ ﺮﺑ فﻼﺧ
،ﺰﺑﺎﻫ ﻊﺿو ﻲﻌﻴﺒﻃ ار ﻲﻟﺎﺧ زا يرادﺎﻨﻌﻣ ﺖﻟاﺪﻋ و ﻲﺑ ﻲﺘﻟاﺪﻋ ﻲﻤﻧ ﺪﻧاد . زا هﺎﮕﻧ يو
،
» ﻊﺿو ﻲﻌﻴﺒﻃ
ياراد ﻲﻌﻴﺒﻃ نﻮﻧﺎﻗ
natural law) ار نآ ﻪﻛ ﺖﺳا (
ﺖﻳاﺪﻫ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ و ﻪﻤﻫ ار ﻪﺑ ﺖﻳﺎﻋر نآ
او ﻣ ﻲ دراد . ﻦﻳا نﻮﻧﺎﻗ ﻪﻛ نﺎﻤﻫ ﻞﻘﻋ ﺖﺳا ﻪﺑ ﻤﻫ ﺔ نﺎﺴﻧا ﺎﻫ ﻪﻛ ﺎﺑ نآ ترﻮﺸﻣ ﻲﻣ
،ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ دزﻮﻣآ
ﻪﻛ ﺮﻫ ﺲﻛ ﻞﻘﺘﺴﻣ و ﻪﻤﻫ ﺎﺑ ﻢﻫ ﺪﻧﺮﺑاﺮﺑ و ﻫ ﻴ ﭻ ﺲﻛ ﺪﻳﺎﺒﻧ ﻪﺑ
،ﻲﮔﺪﻧز ﺖﻣﻼﺳ و يدازآ ﺎﻳ ﻲﻳاراد
ناﺮﮕﻳد ﺐﻴﺳآ ﺪﻧﺎﺳﺮﺑ «
)
،كﻻ 1392 : 75
.(
كﻻ رد ﺢﻴﺿﻮﺗ ﺴﻣ ﺌﻠ ﺔ ﺮﻔﻴﻛ مﺮﺟ و ﻖﺣ نﺎﺴﻧا يﺎﻫ ﻊﺿو
ﻲﻌﻴﺒﻃ اﺮﺑ ي ﻦﺘﺸﻛ
،ﻞﺗﺎﻗ ﻦﻤﺿ هرﺎﺷا ﻪﺑ ﺮﺛا ﺮﻔﻴﻛ زا ﻳواز ﺔ يﺮﻴﮕﺸﻴﭘ زا
مﺮﺟ و رد نﺎﻣا ﻪﮕﻧ
ﻦﺘﺷاد ناﺮﮕﻳد زا راﺮﻜﺗ
،ﺖﻳﺎﻨﺟ ﻞﺗﺎﻗ ار يدﺮﻓ ﻲﻣ ﺪﻧاد ﻪﻛ ﺎﺑ ﻲﺑ ﻲﺘﻣﺮﺣ و ﻞﺘﻗ ﻧﻻدﺎﻋﺎﻧ ﺔ ﻚﻳ دﺮﻓ
ﻪﻴﻠﻋ ﺖﻳﺮﺸﺑ نﻼﻋا ﮓﻨﺟ هداد ﺖﺳا
) ر . ك :
،كﻻ 1392 : 78
.(
كﻻ ﻪﺑ ﺮﻛﻮﻫ زا ﻞﻘﻧ
Richard Hooker)
(
ﻲﻣ ﺪﺴﻳﻮﻧ :
» ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﺖﻌﻴﺒﻃ
ًﺎﻘﻠﻄﻣ ماﺰﻟا
،ﺪﻧروآ ﻲﺘﺣ ﺮﮔا نﺎﺴﻧا ﺎﻫ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺎﭘﺮﺑ ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﺪﻨﺷﺎﺑ و ﻪﺑ
ﻲﻘﻓاﻮﺗ رد درﻮﻣ ﺎﻛ ﻲﻳﺎﻫر ﻪﻛ ﺪﻳﺎﺑ ﺎﻳ ﺪﻳﺎﺒﻧ مﺎﺠﻧا
،ﺪﻨﻫد هﺪﻴﺳﺮﻧ ﺪﻨﺷﺎﺑ «
)
،كﻻ 1392 : 81
.(
ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ رد
ﻊﺿو ﻲﻌﻴﺒﻃ
، ﻢﻫ ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺾﻘﻧ ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ دﻮﺟو دراد و ﻢﻫ ﺖﻟاﺪﻋ و ﻲﺑ ﻲﺘﻟاﺪﻋ و ﺮﺗاﺮﻓ زا
،نآ ماﺪﻗا
ياﺮﺑ
،ﺖﻟاﺪﻋ رادﺎﻨﻌﻣ ﺖﺳا .
كﻻ يﺎﻨﺒﻣ ﻗﻮﻘﺣ ﻲ ار ﻪﻛ ﻪﺑ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ ﻲﻣﺮﺑ ددﺮﮔ
، ﻢﻫ ﻪﺘﺳﺎﺧﺮﺑ زا ﻞﻘﻋ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻣ ﻲ ﺪﻧاد و ﻢﻫ
ﻪﺘﺳﺎﺧﺮﺑ زا ﻲﺣو و زا هﺎﮔﺮﻈﻧ وا ﺮﻫ ود ﺎﻣ ار ﻪﺑ ﻦﻳا ﻲﻣ ﺪﻨﻧﺎﺳر ﻪﻛ
» ﻪﺑ لﻮﻗ دوواد ﺮﺒﻤﻐﻴﭘ
] ﻪﻴﻠﻋ مﻼﺴﻟا [ ﺪﻧواﺪﺧ ﻦﻴﻣز ار ﻪﺑ ناﺪﻧزﺮﻓ ﺮﺸﺑ هداد ﺖﺳا «
)
،كﻻ 1392 : 93
. (
ﻞﻴﻜﺸﺗ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲﺳﺎﻴﺳ
ﺰﻴﻧ ياﺮﺑ ﺖﻧﺎﻤﺿ ﻦﻳا قﻮﻘﺣ ﺖﺳا و ﺎﺑ عﻮﻧ ﻲﻫﺎﮕﻧ ﻪﻛ كﻻ ﻪﺑ قﻮﻘﺣ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺎﻨﺒﻣ ﻲﻳ ياﺮﺑ
ﺖﻟاﺪﻋ و رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲﺳﺎﻴﺳ دراد
، ﺎﺗ ﺪﺣ يدﺎﻳز فﻼﺧﺮﺑ فﻼﺳا شﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا
، ﻪﺑ ور ﻳ دﺮﻜ
ﻪﻔﻴﻇو ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ رد ﻢﻴﺳﺮﺗ رﺎﺘﻓر ﺎﻳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﻧﻻدﺎﻋ ﻚﻳدﺰﻧ ﻲﻣ دﻮﺷ . ﻪﺘﺒﻟا ﻲﻤﻧ ناﻮﺗ كﻻ ار نآ ﻪﻧﻮﮔ
ﻪﻔﻴﻇو اﺮﮔ ﺖﺴﻧاد ﻪﻛ ﻲﺴﻛ نﻮﭼ ﺖﻧﺎﻛ ار ﻲﻣ ﻢﻴﻧاد . كﻻ رد ﺮﻔﻴﻛ مﺮﺠﻣ ﻦﻳا ﻖﺣ ار ﻪﺑ ناﺮﻤﻜﺣ
ﻲﻣ ﺪﻫد ﻪﻛ ياﺮﺑ ﺖﺤﻠﺼﻣ نﺎﮕﻤﻫ زا ﺮﻔﻴﻛ مﺮﺠﻣ
؛درﺬﮕﺑ ﺪﻨﭼﺮﻫ ﻲﺗرﺎﺴﺧ ار ﻪﻛ ﻪﺑ ناﺮﮕﻳد
