ﺮان ﻳ او ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺣﻘﻮق در ﻲ ﻣﺪﻧ ﺖ ﻴ ﻣﺴﺌﻮﻟ ﻲ ﻋﻤﻮﻣ ﻗﻮاﻋﺪ ﺑﺮ

(1)

ﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ ةرود ،ﻲﺻﻮﺼﺧ قﻮﻘﺣ تﺎﻌﻟﺎﻄ 52

ةرﺎﻤﺷ ، 2 نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ ، 1401 تﺎﺤﻔﺻ ، 449 - 431 ) ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻤﻠﻋ ﻪﻟﺎﻘﻣ (

لﻮﺤﺗ ﺎﻨﺒﻣ ي ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ صﺎﺨﺷا ﺪﻗﺎﻓ

ﻤﺗ ﻴﻴ ﺰ و ﺛﺄﺗ ﻴ ﺮ نآ ﺮﺑ ﺪﻋاﻮﻗ

ﻣﻮﻤﻋ ﻲ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻧﺪﻣ ﻲ رد قﻮﻘﺣ ﻪﺴﻧاﺮﻓ و ا ﻳ ناﺮ

نﺎﻴﻧادﺰﻳ ﺎﺿﺮﻴﻠﻋ



ﻲﺻﻮﺼﺧ قﻮﻘﺣ هوﺮﮔ رﺎﻴﺸﻧاد ﺪﻜﺸﻧاد

ة نﺎﻬﻔﺻا هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﺼﺘﻗا و يرادا مﻮﻠﻋ ناﺮﻳا ،نﺎﻬﻔﺻا ،

ﻜﭼ ﻴ هﺪ

ﻳ ﻜ ﻲ زا ﻞﺋﺎﺴﻣ ﺚﺤﺑ ﺰﻴﮕﻧاﺮﺑ

،تاﺪﻬﻌﺗ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﺷا صﺎﺨ ﺪﻗﺎﻓ ﺖﺳا ﺰﻴﻴﻤﺗ . لاﺆﺳ ا ﺖﺳ ﻪﻛ آﻳ ﺎ

ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ دراد و رد ضﺮﻓ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ

،ﺖ ﺎﻨﺒﻣ ي نآ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﺖﺳا

؟ ز ﻳ اﺮ ﺎﺑ ﻌﺗ ﻴﻴ ﻦ ﻠﻜﺗ ﻴ ﻒ اﻳ ﻦ

،عﻮﺿﻮﻣ ﺎﻨﺒﻣ ي ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ رد ﻪﺴﻧاﺮﻓ و د ﻳ ﺮﮕ ﻢﻳژر يﺎﻫ ﻣور ﻲ ﻨﻣرژ ﻲ زا ﻪﻠﻤﺟ اﻳ ناﺮ ﻦﺷور

ﻲﻣ ﻮﺷ د

؛ ﺜﺤﺑ ﻲ ﻪﻛ رد ﺮﺘﻛد ﻳ ﻦ و ور ﻳ ﺔ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻪﻴﺷﺎﺣﺮﭘ

،هدﻮﺑ ﻪﻜﻧﺎﻨﭼ راﺬﮕﻧﻮﻧﺎﻗ ﻪﺴﻧاﺮﻓ رﻮﺒﺠﻣ ﻪﺑ

ﻪﻠﺧاﺪﻣ هﺪﺷ ﺖﺳا . ﺎﻣا دﻮﺟو ﺎﺑ ﻠﺧاﺪﻣ ﺔ راﺬﮕﻧﻮﻧﺎﻗ ﻪﻧ ﺎﻬﻨﺗ مﺎﻬﺑا ﺎﻫ ﺮﺘﻤﻛ

،هﺪﺸﻧ مﺎﻬﺑا يﺎﻫ د ﻳ ﺮﮕ ي

نوﺰﻓا هﺪﺷ ﺖﺳا . زا ﻮﺳ ﻲﻳ ﺚﺤﺑ رﻮﺑﺰﻣ و ﻌﺗ ﻴﻴ ﻦ ﻠﻜﺗ ﻴ ﻒ رﺎﺑرد ة نآ ﺮﺑ ﺎﻨﺒﻣ و ﺪﻋاﻮﻗ ﻣﻮﻤﻋ ﻲ

ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻧﺪﻣ ﻲ ﺑ ﻲ ﺛﺄﺗ ﻴ ﺮ ﻧﻴ ﺖﺴ

، ز ﻳ اﺮ ﺎﺑ ﺑﻴ نﺎ ﺎﻨﺒﻣ ي ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ

، ﻠﻜﺗ ﻴ ﻒ ﺬﭘ ﻳ شﺮ مﻮﻬﻔﻣ

ﺘﻨﺳ ﻳ ﻲ ﺎ ﻋ ﻴﻨ ﻲ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻦﺷور و ﻠﻜﺗ ﻴ ﻒ مﺎﻈﻧ ﻗﻮﻘﺣ ﻲ رد بﺎﺨﺘﻧا ﺑﻴ ﻦ مﻮﻬﻔﻣ ﻋ ﻴﻨ ﻲ و ﺼﺨﺷ ﻲ

ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﺺﺨﺸﻣ ﻲﻣ ﻮﺷ د . قﻮﻘﺣ رد اﻳ ناﺮ ﻧﻴ ﺰ ﻌﺗ ﻴﻴ ﻦ ﺎﻨﺒﻣ ي نﺎﻤﺿ رد ةدﺎﻣ 1216 ق . م ﺮﺑ ﻧاﻮﺧزﺎﺑ ﻲ

مﻮﻬﻔﻣ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ رد ﺪﻋاﻮﻗ ﻣﻮﻤﻋ ﻲ ﺑ ﻲ ﺛﺄﺗ ﻴ ﺮ ﻧﻴ ﺖﺴ . ﻧﺎﻨﭼ ﻜ ﻪ رد فﻼﺗا ﻧﻴ زﺎ ي ﻪﺑ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻧ ﺖﺴﻴ

، ﺎﻣا رد

ﺒﺴﺗ ﻴ ﺐ ﺎﺑ ضﺮﻓ دﺎﻘﺘﻋا ﻪﺑ موﺰﻟ ﺼﻘﺗ ﻴ

،ﺮ ﺮﮔا ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻪﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﺼﺨﺷ ﻲ هدﻮﺑ و ﻤﺗ ﻴﻴ ﺰ رد ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ

ﺶﻘﻧ ﻪﺘﺷاد

،ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻨﺒﻣ ي ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻐﺻ ﻴ ﺮ رد ﺒﺴﺗ ﻴ ﺐ ﻳﺎ ﺎﻨﺒﻣ ﻲﻳ ﻪﺑ ﻏ ﻴ ﺮ زا ﺖﺳا ﺮﻴﺼﻘﺗ ﻳ

ﺎ ﺎﺑ ﻳ ﺪ دﺎﻘﺘﻋا

ﻪﺑ مﺪﻋ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ و ي ﺖﺷاد . ﺎﻣا ﺮﮔا ﻤﺗ ﻴﻴ ﺰ ﺸﻘﻧ ﻲ رد ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﺪﺷﺎﺑ و مﻮﻬﻔﻣ ﻋﻮﻧ ﻲ ﭘ ﺬ ﻳ ﻪﺘﻓﺮ

،دﻮﺷ ﺺﺨﺷ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﺒﺴﺗ ﻴ ﺐ ﻧﻴ ﺰ لﻮﺌﺴﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﺑ ﺗرﺎﺒﻋ ﻲ ﺮﮔا ﺎﻨﺒﻣ ي ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ

ﺺﺨﺷ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ

،ﺰ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ

،ﺪﺷﺎﺒﻧ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﺬﭘ ﻳ شﺮ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﺼﺨﺷ ﻲ ﺑ ﺪﺷﺎ و رد اﻳ ﻦ ترﻮﺻ

ﻤﺗ ﻴﻴ ﺰ طﺮﺷ بﺎﻜﺗرا ﺖﺳا ﺮﻴﺼﻘﺗ .

ﺎﻣا ﺮﮔا ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ رد ةدﺎﻣ 1216 ﻨﺘﺒﻣ ﻲ ﺮﺑ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﺪﺷﺎﺑ

،

ﻧ نﺎﺸ زا ﺬﭘ ﻳ شﺮ ﺮﻈﻧ ﻳ ﺔ ﻋﻮﻧ ﻲ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ دراد و رد بﺎﻜﺗرا ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻧﻴ زﺎ ي ﻪﺑ ﻤﺗ ﻴﻴ ﺰ و اﺮﺷ ﻳ ﻂ ﻣﺎﻋ ﺔ

ﻠﻜﺗ ﻴ ﻒ ﻧﻴ ﺖﺴ . زا ﻮﺳ ﻳ ﻲ ﻌﻟﺎﻄﻣ ﺔ ﺳ ﻴ ﺮ ﻟﻮﺤﺗ ﻲ قﻮﻘﺣ ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ رد ﺷ ﻴ ﻮ ة ﺮﻜﻔﺗ ﺮﺘﻛد ﻳ ﻦ و

ور ﻳ ﺔ اﻳ ناﺮ ﺮﻴﺴﻔﺗ رد ةدﺎﻣ 1216 ق . م ﺮﺛﺆﻣ ﻊﻗاو دﻮﺷ ﻪﻛ رد اﻳ ﻦ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺎﺑ شور ﺻﻮﺗ ﻴ ﻔ ﻲ و

ﻪﻳﺰﺠﺗ ﻞﻴﻠﺤﺗو ﺘﻛ ﻪﻧﺎﺨﺑﺎ يا ﺎﺑ ﻌﻟﺎﻄﻣ ﺔ ﺒﻄﺗ ﻴ ﻘ ﻲ مﺎﺠﻧا ﺪﻫاﻮﺧ ﺖﻓﺮﮔ .

نﺎﮔژاو يﺪﻴﻠﻛ :

،بﺎﺴﺘﻧا ﺼﻘﺗ ﻴ

،ﺮ ﻤﺗ ﻴﻴ

،ﺰ

،ﺪﻬﻌﺗ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ .

 Email:[email protected]

ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :

30 نﺎﺑآ 1400 ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ ، :

18 ﺖﺸﻬﺒﻳدرا 1401

DOI: 10.22059/JLQ.2022.332082.1007601 © University of Tehran

(2)

432 ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ

تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ قﻮﻘﺣ ةرود ،ﻲﺻﻮﺼﺧ 52

ةرﺎﻤﺷ ، 2 نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ ، 1401

1 . ﻪﻣﺪﻘﻣ

ﺮﻴﺼﻘﺗ ،ﻰﺘﻨﺳ ﻒﻳﺮﻌﺗ رد ﻳ

ﻞﻋﺎﻓ ﻪﺑ بﺎﺴﺘﻧا ﻞﺑﺎﻗ عوﺮﺸﻣﺎﻧ ﻞﻌﻓ ﻲﻨﻌ

)1 Mazeaud,T2, 1978 :438;

Jourdain, 2011: 7

ﻳ

(

ﻲﻠﻌﻓ ﻲﻨﻌ

ًﺎﻗﻼﺧا ﺶﻧزﺮﺳ ﻞﺑﺎﻗ

) Jourdain, 2011: 8

.

(

رﻮﺑﺰﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ رد

» ﻤﺗ و بﺎﺴﺘﻧا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻲﻧاور ﺎﻳ ىﻮﻨﻌﻣ ﺮﺼﻨﻋ ﻴ

ﺰﻴ

2

« زا ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻢﻬﻣ ﺖﺳا

)

،ىﺪﻴﻬﺷ 1240 : 227

ﻪﻛ

(

ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ كاردا زا

)

،ىرﻮﻬﻨﺳ 1998

، ج 1 : 903

ﻤﺗ ،

(

ﻴ ﺰﻴ

) ،ﺐﻴﻘﻧ 1984 : 142

ﻳ

(

ﻪﺑ ﻞﻌﻓ بﺎﺴﺘﻧا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﺎ

ﻞﻋﺎﻓ

)

،نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ 1374

، ج 1 : 292

.

(

اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻦ ﻮﻘﺣ صﺎﺨﺷا و ﺮﻴﻐﺻ ،ﻪﻧاﻮﻳد ﻰﻤﻧ ﻰﻗ

ﺐﻜﺗﺮﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ

ﺪﻧﻮﺷ ﺮﻴﺼﻘﺗ

3

. هﺪﺷ ﻢﻠﻗ ﻊﻓر نﻮﻨﺠﻣ و ﺮﻴﻐﺻ زا ﻲﻣﻼﺳا قﻮﻘﺣ رد

، رد ﺎﻣا اﻳ ﻪﻜﻨ ىﺰﻴﭼ ﻪﭼ

،هﺪﺷ ﻪﺘﺷادﺮﺑ ﺖﺳا فﻼﺘﺧا

؛

4

رد ﻪﺴﻧاﺮﻓ ود ﻪﺘﺳد ﺪﻗﺎﻓ ﻤﺗ ﻴﻴ ﺪﻧﺰ : نﻮﻨﺠﻣ و ﻐﺻ ﻴ ﺮ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ

)

1. un fait illicit imputable à son outeur

2. élément subjectif, l'imputabilité

3 . ژاو زا بﺎﺴﺘﻧا ة

ﻦﻴﺗﻻ imputare ﻳ ﻪﺑ ﻲﻨﻌ وآ بﺎﺴﺣ ندر ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ قﻮﻘﺣ رد و

ﻳ ﻞﻌﻓ زا ﺺﺨﺷ كرد و ﻲﻫﺎﮔآ ﻲﻨﻌ

) Fabre-Magan, 2007: 179 .(

توﺎﻔﺗ

» بﺎﺴﺘﻧا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ) «

L’imputabilité ﺎﺑ (

» ﺖﻴﺒﺒﺳ ) « La causalité ا (

ﻳ ﻦ ﺖﺳا

ﻄﺑار و طﺎﺒﺗرا نﺎﻜﻣا ﺮﺳ ﺮﺑ ﺚﺤﺑ ﺖﻴﺒﺒﺳ رد ﻪﻛ ﺔ

ﻲﻨﻴﻋ و يدﺎﻣ ﺖﺳا ﻞﻋﺎﻓ ﻞﻌﻓ و ترﺎﺴﺧ ﻦﻴﺑ ﻪﻧﻮﮔ

. ﻟﺎﺣرد ﻲ ﻪﻛ ﺎﻗ رد ﺖﻴﻠﺑ

ﺖﺳا ﻞﻌﻓ و ﻞﻋﺎﻓ ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا دﺎﺠﻳا و ﻦﺘﺧﺎﺳ بﻮﺴﻨﻣ نﺎﻜﻣا ﺮﺳ ﺮﺑ ﺚﺤﺑ بﺎﺴﺘﻧا .

ناور ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ بﺎﺴﺘﻧا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ و ﻲﺳﺎﻨﺷ

ﻧاور و ﻲﺣور ﻲ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا رﺎﺒﻧﺎﻳز ﻞﻌﻓ بﺎﻜﺗرا رد ﻞﻋﺎﻓ يدازآ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻲﻧاور و ﻲﻨﻫذ طﺮﺷ ناﻮﻨﻋ ا

ﺖﺳ . بﺎﺴﺘﻧا رد

ﻄﺑار ًﻼﺒﻗ ﻪﻛ ﺖﺳا ضﺮﻓ ﻞﻋﺎﻓ ﻪﺑ ﻞﻌﻓ ﺔ

ﺳ ﺪﺷﺎﺑ نآ ﻪﺑ ﻲﻜﺘﻣ ﺪﻧاﻮﺘﺑ بﺎﺴﺘﻧا ﻪﻛ هﺪﺷ زاﺮﺣا ﺖﻴﺒﺒ :

ﻄﺑار زا ﺮﺗاﺮﻓ ﻪﻄﺑار ﻦﻳا ﺎﻣا ﺔ

ﻧﺎﻜﻣ و يدﺎﻣ ﻴ ﻜ ﻲ ﺖﺳا ) Viney et al., 2013: 239

؛( ﻣ ﻂﻠﺧ هژاو ود ﺮﻫ ﻲﻫﺎﮔ ﻪﺘﺒﻟا ﻲ

ﺪﻧﻮﺷ

، ﺿﺮﻓ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲ تﺎﻓدﺎﺼﺗ رد ﻪﻛ

ترﺎﺒﻋ زا ﻪﻛ هﺪﺷ حﺮﻄﻣ ﻪﺴﻧاﺮﻓ رد

» ﻪﺛدﺎﺣ ﻪﺑ ترﺎﺴﺧ بﺎﺴﺘﻧا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ) «

L’imputabilité du dommage à

l’accident ﻣ هدﺎﻔﺘﺳا (

ﻲ دﻮﺷ ﻪﺑ ﻪﻛ ﻣ ﺮﻈﻧ ﻲ ﺪﺳر ﺪﺷﺎﺑ ﺰﻴﻧ ﻲﻧﺪﻣ و يﺮﻔﻴﻛ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻂﻠﺧ ﻲﻋﻮﻧ .

ﻔﺴﻠﻓ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﺔ ﻲﺒﻫﺬﻣ و ﻲﻨﻳد

مﺎﻬﻟا ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ ﺶﺨﺑ

، ﻤﻧ ﻲ ناﻮﺗ دﺮﻛ ﺶﻧزﺮﺳ ار ﻲﺼﺨﺷ

، دارا درﻮﻣ لﺎﻤﻋا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺮﮕﻣ ة

يو . بﺎﺴﺘﻧا ﺮﺼﻨﻋ موﺰﻟ

، ﻪﺑ

ﻣﻮﻬﻔﻣ ،ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻲ

ا قﻼﺧ

،هﺪﻴﺸﺨﺑ ﻪﻧﺎﻳاﺮﮔ ﺖﺳا ﻦﻛر ود ياراد ﺮﻴﺼﻘﺗ ،ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ

: يرﺎﺘﻓر ﻲﻨﻴﻋ و يدﺎﻣ ﺮﻈﻧ زا لوا

ﺎﻧاﻮﺗ مود و ﻪﺘﺴﻳﺎﺷﺎﻧ ﻳ

ﺰﻴﻴﻤﺗ ﻲ . ﺖﺳا ﻲﺠﻳﺎﺘﻧ ﻦﻤﻀﺘﻣ ﻲﻔﻳﺮﻌﺗ ﻦﻴﻨﭼ :

ﺰﻴﻴﻤﺗ زا موﺮﺤﻣ صﺎﺨﺷا ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ناﺪﻘﻓ و

ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻲﻔﻧ

ﻲﻗﻮﻘﺣ صﺎﺨﺷا )

Flour et al.,T2,2001: 94 .(

ﺘﻜﻧ ﺔ ا ﺮﮕﻳد ﻳ ﻪﻜﻨ ا ﮔ رﺎﺑرد ﻪﺴﻧاﺮﻓ قﻮﻘﺣ رد ﻪﭼﺮ ة

ﺮﻈﻧ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ يﺎﻨﺒﻣ يﺎﻫ

ﻪﺋارا ﻲﻧاواﺮﻓ هﺪﺷ

، ةدﺎﻣ 1240 ق . م .

،ف رﺎﺑرد ﻪﻛ ة ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﺷﺎﻧ ﻲ زا ﻞﻌﻓ ﺼﺨﺷ ﻲ ﺼﻘﺗ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ و ﻴ

ﺮ ﺖﺳا

، ﺮﻈﻧ ﻪﺑ

،نﺎﻧاﺪﻗﻮﻘﺣ زا

ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ داﻮﻣ نﻮﻧﺎﻗ ﻧﺪﻣ ﻲ ﺖﺳا Martin, 1896: 295) (.

ﻢﻴﻤﺼﺗ رد 22 ﺮﺒﺘﻛا 1982 ارﻮﺷ رد ي نﻮﻧﺎﻗ ﺳﺎﺳا ﻲ ﺮﻓ ﻪﺴﻧا اﺮﺑ ي اﻳ ﻦ

هدﺎﻣ شزرا ﻨﺑ ﻴ دﺎ ﻳ ﻦ هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد )ﺖﺳا

Lecourt, 2008: 202 ; Porchy-Simon, 2006: 285 ; Jourdain.

2011: 4 .(

4 . ﺪﻳﺎﺑ ﺎﻳآ

» ﻣ ﺆ هﺬﺧا « ﺖﻓﺮﮔ ﺮﻳﺪﻘﺗ رد ار ﻳ

ﺎ

» رﺎﺛآ

« ار ) ،ىرﺪﻴﺣ 1371 : 162 ( ؛ رﺎﺛآ ﻰﺧﺮﺑ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ )

،ىرﺎﺼﻧا 1332 : 280 ﻰﻳﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ؛

،ىدﺮﺟوﺮﺑ 1412

،ق ج 2 : : 207 ﻰﻨﻴﺴﺣ ؛

،ىزاﺮﻴﺷ 1409 . ج 78 : 180 ( . ﻰﻌﺿو مﺎﻜﺣا ﺎﻣا ،ﻊﻔﺗﺮﻣ ﻰﻔﻴﻠﻜﺗ مﺎﻜﺣا ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﺰﻴﻧ ﻲﺧﺮﺑ

دﺮﺗ ﻞﺤﻣ ﻳ ﺪ ﺖﺳا . ﺧﺮﺑ ﻲ ﺖﺴﻴﻧ ﻲﻌﺿو مﺎﻜﺣا ﻞﻣﺎﺷ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ )

،دﺎﻣاد ﻖﻘﺤﻣ 1379

، ج 4 : 138 ( ﺰﻴﻧ ار ﻰﻌﺿو مﺎﻜﺣا ،ﻰﺧﺮﺑ و

ﻪﺘﺴﻧاد ﻊﻔﺗﺮﻣ ﺪﻧا ) ،ىرﺪﻴﺣ 1371 : 163 ( . ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ ﺮﻈﻧ زا رﻮﻈﻨﻣ ﺮﮔا

مﺎﻜﺣا ندﻮﺑ ﻰﻌﺿو ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻰﻔﻴﻠﻜﺗ مﺎﻜﺣا ،ﺚﻳﺪﺣ

ﻰﻧﺪﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ )

ﻢﺳﺎﻗ داز ه . 1388 : 120 ( ﻣﺎﻋ ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ مﺪﻋ و ﺔ

ﻒﻴﻠﻜﺗ ) ،ﻲﻨﻳدﺎﺑ 1384 : 170 (

، ﻮﻜﺤﻣ ﻪﺑ ﻢﻜﺣ و ﺮﻴﻐﺻ ﺖﻴﻣ

ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ نﻮﻨﺠﻣ .

ﺖﺴﻫ ﺰﻴﻤﻣﺮﻴﻏ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ و ﺚﻳﺪﺣ ﻦﻴﺑ ضرﺎﻌﺗ لﺎﻤﺘﺣا ،ﺪﺷﺎﺑ ﻰﻌﺿو مﺎﻜﺣا ﻞﻣﺎﺷ ﺚﻳﺪﺣ ﺮﮔا ﺎﻣا .

ﺎﺑ

ﻔﺘﻨﻣ ضرﺎﻌﺗ ﺖﻔﮔ ﺪﻳﺎﺑ ﻲﻌﺿو مﺎﻜﺣا ﺮﺑ لﻮﻤﺷ ضﺮﻓ ﻪﺑ ﻦﻳا دﻮﺟو ﻲ

ﺖﺳا ، هدﻮﺑ مدﺮﻣ ﺮﺑ نﺎﻨﺘﻣا و ﻞﻀﻔﺗ ﺖﻳاور ﺮﻫﺎﻇ اﺮﻳز

) ،ىرﺪﻴﺣ 1371 : 163 (

، دراﺪﻧ نﺎﻨﺘﻣا ﺎﺑ ﻰﺗﺎﻓﺎﻨﻣ ،ﺮﺛا ﻊﻓر ﻪﻛ دراد ىدراﻮﻣ ﻪﺑ صﺎﺼﺘﺧا

، و ،ددﺮﮔ ترﺎﺴﺧ ﺐﺒﺳ ﺰﻴﻤﻣﺮﻴﻏ ﺮﮔا اﺮﻳز

ﺮﻣا ﻦﻳا ﺪﻨﭼﺮﻫ ،دﻮﺷ ﻊﻔﺗﺮﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻞﻋﺎﻓ ﺮﺑ نﺎﻨﺘﻣا ﺐﺒﺳ

ﻳ ﺖﻘﺸﻣ ﺐﺒﺳ ،ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ناﺪﻘﻓ ﺎﻣا ،ﺖﺳا نﻮﻨﺠﻣ و ﺮﻴﻐﺻ ﻲﻨﻌ

ز ﻳ نﺎ د ﻳ هﺪ دراد تﺎﻓﺎﻨﻣ نﺎﻨﺘﻣا ﺎﺑ ،ﺮﻣا ﻦﻳا و هدﻮﺑ )

،ىرﺎﺼﻧا 1332 : 280 ( . ز ،قﻮﻘﺣ ﻢﻠﻋ ،ﻰﺘﻴﻌﺿو ﻦﻴﻨﭼ رد ﻳ

نﺎ د ﻳ هﺪ ﻰﻠﻤﻋ ﻪﻛ ار

(3)

قﻮﻘﺣ رد ﻲﻧﺪﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺪﻋاﻮﻗ ﺮﺑ نآ ﺮﻴﺛﺄﺗ و ﺰﻴﻴﻤﺗ ﺪﻗﺎﻓ صﺎﺨﺷا ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ يﺎﻨﺒﻣ لﻮﺤﺗ ...

433

Fabre-Magan, 2007 :167)

.

(

ﺎﺑ ﻳ ﺪ صﺎﺨﺷا ﺎﺑ ﺖﻟﺎﺣ عﺮﺻ ﻳ ﺎ تﻼﻤﺣ ﺒﻠﻗ ﻲ ﻧﻴ

،ﺰ ﻪﻓﺎﺿا دﻮﺷ

) Starck, 1972 :141

.

(

ﻳ ﻜ ﻲ زا ﻞﺋﺎﺴﻣ رد

،ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﻠﺌﺴﻣ ﺔ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﻴﻟﻮﻠﻌﻣ يﺎﻫ ﻨﻫذ ﻲ رد ﻌﺗ ﻴﻴ ﻦ ﻣ ﻴ ناﺰ

ﺘﺣا ﻴ

،طﺎ شﻼﺗ و ترﺎﻬﻣ درﻮﻣ ﻧﻴ زﺎ رد ﺖﺳا لﻮﺌﺴﻣ .

ﻪﻠﺌﺴﻣ ﺖﺳا ﻦﻳا ﻪﻛ

آﻳ ﺎ مﺪﻋ ﻤﺗ ﻴﻴ

،ﺰ رد

دﻮﺟو ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻳﺎ ﻞﻗاﺪﺣ رد رﺎﺘﻓر ﻞﻋﺎﻓ اﺮﺑ ي ﻮﮕﺨﺳﺎﭘ ﻳ ﻲ زا ﺮﻈﻧ ﻧﺪﻣ ﻲ ﺮﻴﺛﺄﺗ دراد ﻳ ﺎ ﻪﻧ . آﻳ ﺎ ﻧاﻮﺗ ﺎ ﻲﻳ

دﺮﻓ رد كرد ﻨﻣاد ﺔ لﺎﻤﻋا دﻮﺧ و لﺮﺘﻨﻛ رﺎﺘﻓر دﻮﺧ ﻪﻛ سﺎﺳا

» ﻠﺑﺎﻗ ﻴ ﺖ بﺎﺴﺘﻧا ﻮﻨﻌﻣ ي و

ﻗﻼﺧا ﻲ

1

«

،ﺖﺳا طﺮﺷ ﻖﻘﺤﺗ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻨﺘﺒﻣ ﻲ ﺮﺑ ﺖﺳا ﺮﻴﺼﻘﺗ

؟ ﺦﺳﺎﭘ راد ي ﺖﻌﻔﻨﻣ ﺖﺳا ﻲﻠﻤﻋ ؛

2

رد اﻳ ناﺮ ةدﺎﻣ 1216 ﺎﺑ سﺎﺒﺘﻗا زا قﻮﻘﺣ ﻣﻼﺳا ﻲ

) ﺎﻔﺻ ﻲﻳ و ﺣر ﻴ ﻤ ﻲ

، 1393 : 259

ﻪﺑ

(

نﺎﻤﺿ نﻮﻨﺠﻣ و

ﻐﺻ ﻴ ﺮ هرﺎﺷا

،ش ﻟو ﻲ ﻪﺑ نﺎﻜﻣا بﺎﻜﺗرا ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ هرﺎﺷا ﻧ ﺖﺳا هﺪﺸ

3

. رد

،ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ داﺮﻓا

موﺮﺤﻣ زا ﻤﺗ ﻴﻴ

،ﺰ تﺪﻣ ﺖﺳﺎﻫ ﻪﻛ ﺜﺤﺑ ﻲ ﻟﺎﺠﻨﺟ ﻲ اﻳ دﺎﺠ هدﺮﻛ و ﻗﻼﻋ ﺔ ﺮﺘﻛد ﻳ ﻦ ﻪﺑ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻪﺑ

ﺖﺒﺳﺎﻨﻣ ﻐﺗ ﻴﻴ ﺗاﺮ ﻲ ﻪﻛ رد هار ﻞﺣ ﺎﻫ ي ﻠﺒﻗ ﻲ ﻂﺳﻮﺗ نﻮﻧﺎﻗ رﺎﻤﺷ ة 685 3 ﻮﻧاژ ﻳ ﺔ 1968 رد صﻮﺼﺧ

ﻌﺿو ﻴ ﺖ

» نﻻﺎﺴﮔرﺰﺑ ﺪﻗﺎﻓ

ﻤﺗ ﻴﻴ ﺰ « ﻪﺑ دﻮﺟو

،هﺪﻣآ هرﺎﺑود ﺣا ﻴﺎ هﺪﺷ ﺖﺳا . ﻦﺘﻣ اﻳ ﻦ نﻮﻧﺎﻗ رد ةدﺎﻣ

489 - 2 نﻮﻧﺎﻗ ﻧﺪﻣ ﻲ و ﺎﺑ نﻮﻧﺎﻗ رﺎﻤﺷ ة 308 - 2007 خرﻮﻣ 5 سرﺎﻣ 2007 رد ﺐﻟﺎﻗ ةدﺎﻣ 414 - 3

ﺲﻜﻌﻨﻣ ﺷ هﺪ ﺘﺳا ﻪﻜ ﻖﺒﻃ نآ

» ﺼﺨﺷ ﻲ ﻪﻛ رد ﺖﻟﺎﺣ لﻼﺘﺧا ﻧاور ﻲ ﻪﺑ ﺺﺨﺷ د ﻳ ﺮﮕ ي ترﺎﺴﺧ

ﺘﺨﺑرﻮﺷ زا ﺎﻣا ،هﺪﺸﻧ ﺐﻜﺗﺮﻣ ﻲ

دﻮﺑ رﺮﺿ ضﺮﻌﻣ رد

، ﺗ نوﺪﺑ ار ﻰﻠﻌﻓ ﻪﻛ ﻞﻋﺎﻓ ﺮﺑ ه هﺪﺷ ﺐﻜﺗﺮﻣ ﺰﻴﻴﻤ

، ﻪﺘﺷاد مﺪﻘﻣ ﺖﺳا ار ﻞﻋﺎﻓ ،

ﻣ لﻮﺌﺴﻣ ﻲ ﺪﻧاد . اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻦ ﻲﻠﻋ و دراﺪﻧ ﻊﻓر ﺚﻳﺪﺣ ﺎﺑ ﻰﺗﺎﻓﺎﻨﻣ ﺰﻴﻤﻣﺮﻴﻏ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻪﺑ ﻢﻜﺣ تﺎﻓﻼﺘﺧا ﻢﻏر

)

،ﻰﺋﻮﺨﻟا ىﻮﺳﻮﻣ 1396

،

ج 2 : 436 ( ﺖﺴﻴﻧ ﻊﻗاو زا رود صﺎﺨﺷا ﻦﻳا ﻰﻧﺪﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻪﺑ ﻢﻜﺣ )

،ﻰﻔﺠﻧ 1365

، ج 42 : 182 و 188

،ﻰﻔﺠﻧ ؛ 1404

،ق

ج 43 : 51 (.

1. l'imputabilité morale

2 . ﺬﭘ ﻳ دﺮﺘﺴﮔ مﻮﻬﻔﻣ شﺮ ة

ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺼﻘﺗ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺖ ﻴ

ﻈﺣﻼﻣ ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ زا يرﺎﻋ و ﺮ ﺔ

ﻨﻫذ ﻲ ﻃﺮﺷ نوﺪﺑ و ﻴ

يﻮﻨﻌﻣ بﺎﺴﺘﻧا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﺖ

ﻗﻼﺧا و ﻲ اﺮﺑ ار ﻲﻧﺪﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺪﻋاﻮﻗ زا هدﺎﻔﺘﺳا نﺎﻜﻣا ، ي

ﻤﺼﺗ ﻴ ﻢ ﮔ ﻴ ﺮ ي ز ﻊﻔﻧ ﻪﺑ ﻳ نﺎ د ﻳ نﺎﮔﺪ رﺎﺑرد ة ترﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ

ا ﻲﺷﺎﻧ ﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﺰﻴﻤﻣﺮﻴﻏ ﻞﻤﻋ ز ﻲ

ﺪﻨﻛ . ﻖﻴﻀﻣ مﻮﻬﻔﻣ ،ﺲﻜﻋﺮﺑ ﻳ

ترﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ رﺎﻜﻧا ﻪﺑ بﺎﺴﺘﻧا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﺖﻴﻃﺮﺷ ﻲﻨﻌ

ز ﻳ نﺎ د ﻳ نﺎﮔﺪ ﻳ اﺮﺟا ﺎ ي ﻟﻮﺻا ﻲ اﺮﺑ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺪﻋاﻮﻗ زا ﺮﻴﻏ ي

ﺟﻮﺗ ﻴ ﻣ ﺮﺠﻨﻣ ناﺮﺒﺟ ﻪ ﻲ

دﻮﺷ . ﭘ زا ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺎﻣا ﻴ

ﺎﻫﺪﻣﺎ ي ﻠﻤﻋ ﻲ ،

ﻪﺑ ﻣ ﺮﻈﻧ ﻲ ﺪﺳر رﻮﺌﺗ ﺮﻈﻧ زا ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻞﺣ ﻳ

ﻤﻫا ﺰﻴﻧ ﻚ ﻴ دراد ﺖ

، ز ﻳ ﻪﻧ اﺮ رﺎﺑرد ار ﺮﺴﻔﻣ ﺎﻬﻨﺗ ة

ﺮﻌﺗ ﻳ ﻟﻮﺌﺴﻣ رد نآ ﺶﻘﻧ و ﺮﻴﺼﻘﺗ ﻒ ﻴ

ﺖ

ﻧﺪﻣ ﻲ ﺎﻤﻨﻫار ﻲﻳ ﻲﻣ

،ﺪﻨﻛ ﻔﻣ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻪﻜﻠﺑ ﻴ

ﺪ ي اﺮﺑ ي زرا ﻳ ﺑﺎ ﻲ لﻼﻘﺘﺳا

» ﺼﻘﺗ ﻴ ﻧﺪﻣ ﺮ ﻲ « رد ﺔﻨﻴﻣز

» ﺼﻘﺗ ﻴ يﺮﻔﻴﻛ ﺮ « ﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﻲ ﺪﻨﻛ .

ﻧﺎﻨﭼ ﻜ ﻣ هزﺎﺟا ﻲﻧﺪﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ زا بﺎﺴﺘﻧا فﺬﺣ ﻪ ﻲ

ﺪﻫد ﻳﺎﻤﺘﻣ ﻲﻧﺪﻣ ﺮﻴﺼﻘﺗ زا يﺮﻔﻴﻛ ﺮﻴﺼﻘﺗ دﻮﺷ ﺰ

، ﺰﻴﻴﻤﺗ يﺮﻔﻴﻛ ﺮﻴﺼﻘﺗ رد اﺮﻳز

ﺖﺳا طﺮﺷ ﻲﻫﺎﮔآ و )

Le Tourneau & Cadiet, 1998: 754 ; Benabant, 2007: 386 .(

ﺳرﺮﺑ ﻲ ﺳ ﻴ ﻢﺘﺴ ﺎﻫ ي

ﻗﻮﻘﺣ ﻲ ﺎﻤﺗ ﻳ ﻪﻧﺎﮔود ﻞ ا ي ﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻲ ﺪﻫد . زا ﻳ ﻣﻮﻤﻋ رﺎﺟﺰﻧا و ﺖﻫاﺮﻛ ،ﻮﺳ ﻚ ﻲ

ﺄﺗ رد نرﺪﻣ قﻮﻘﺣ ﻴﻳ

ﻫﺎﻣ ﺪ ﻴ ﻧاﺮﺼﻘﻣ ﺖ ﺔ ﻞﻤﻋ

د فﺮﻃ زا ،ﺰﻴﻤﻣﺮﻴﻏ ﻳ

ﺣ ناﺮﺒﺟ ﺮﮕ ﺋﺰﺟ ﻞﻗاﺪ ﻲ ز ترﺎﺴﺧ ﻳ نﺎ د ﻳ هﺪ فﺎﺼﻧا تﺎﻈﺣﻼﻣ سﺎﺳاﺮﺑ .

رادا ﺮﺑ ﻪﺘﺒﻟا ة ا ﻳ لﻮﺻا ،ناﺮﺒﺟ ﻦ

ﺻﺎﺧ ﻲ ز ،ﺖﺳا ﻢﻛﺎﺣ ﻳ

ﺎﻘﻣ رد ﺰﻴﻤﻣﺮﻴﻏ ﺪﻬﻌﺗ اﺮ ﻳ

ز ﻪﻛ ﻲﺗاﺪﻬﻌﺗ ﺎﺑ ﻪﺴ ﻳ

نﺎ د ﻳ هﺪ ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ د هار زا ﻳ ﺮﮕ ي هﺮﻬﺑ ﺎﻬﻧآ زا ،دﻮﺷ ﺪﻨﻣ ﺐﻠﻏا

» ﻠﻋ ﻲ لﺪﺒﻟا ) « subsidiaire ﺖﺳا (

. ﻪﺑ ﻣ ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ ﻴ

ﻤﻣﺮﻴﻏ ﺪﻬﻌﺗ ناﺰ ﻴ

ﺰ ﺪﺣﻼﺻ ﻪﺑ ،ترﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ رد ﻳ

ﺿﺎﻗ ﺪ ﻲ ظﺎﺤﻟ ﺎﺑ و

دﺎﺼﺘﻗا عﺎﺿوا و ترﺎﺴﺧ ﻖﻘﺤﺗ لاﻮﺣا و عﺎﺿوا ي

ﻋﺎﻤﺘﺟا و ﻲ ﻓﺮﻃ ﻴ ﻦ ﺖﺳا .

3 . زا ﻮﺳ ﻲﻳ ناﺮﺒﺟ زا ود بﺎﺑ فﻼﺗا و ﺒﺴﺗ ﻴ ﺐ حﺮﻄﻣ و ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﺧﺮﺑ ﻲ ﺒﺴﺗ ﻴ ﺐ ﻪﺑ ﺐﺒﺳ ﺎﺑ ﻪﻄﺳاو ندﻮﺑ ﻧﻴ ﺪﻨﻣزﺎ نﺎﻜﻣا بﺎﺴﺘﻧا زا

ﺮﻃ ﻳ ﻖ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﺖﺳا . ﺎﺑ دﺎﻘﺘﻋا ﻪﺑ تروﺮﺿ ﻤﺗ ﻴﻴ ﺰ و ﻔﻧ ﻲ نﺎﻜﻣا ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ زا ﻮﺳ ي ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ

،ﺰ نﺎﻤﺿ ةدﺎﻣ 1216 ﻂﻘﻓ زا ﺮﻃ ﻳ ﻖ فﻼﺗا

هدﻮﺑ ) دﺎﺑ ﻳﻨ ﻲ

، 1388 : 84 (

، ﻟو ﻲ ﺎﺑ دﺎﻘﺘﻋا ﻪﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﻋ ﻴﻨ ﻲ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ و نﺎﻜﻣا بﺎﻜﺗرا ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ

،ﺰ هدﺎﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﺒﺴﺗ ﻴ ﺐ ﻧﻴ ﺰ ا ﺖﺳ

) ﻢﺳﺎﻗ هداز

، 1378 : 147 (.

(4)

دراو هدﺮﻛ

،ﺖﺳا ﺪﻬﻌﺘﻣ ﻪﺑ ناﺮﺒﺟ ترﺎﺴﺧ ﺖﺳا

1

«.

2 . ﺳرﺮﺑ ﻲ ﻌﺿو ﻴ ﺖ ﺮﺘﻛد ﻳ ﻦ و ور ﻳ ﻪ رد قﻮﻘﺣ ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﺶﻴﭘ

زا تﺎﺣﻼﺻا

راﺬﮕﻧﻮﻧﺎﻗ ي

رد ﻧﺎﺘﺳآ ﺔ تﺎﺣﻼﺻا 1968

ﺮﺘﻛد ﻳ ﻦ رﺎﺑرد ة ﺮﻴﺛﺄﺗ مﺪﻋ ﻤﺗ ﻴﻴ ﺰ ﺮﺑ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻪﺑ ﺪﻨﭼ هوﺮﮔ ﺴﻘﺗ ﻴ ﻢ

ﻣ ﻲ ﺪﻧﺪﺷ و ور ﻳ ﺔ ﺎﻀﻗ ﻲﻳ ﻪﭼﺮﮔا ﻊﺿﻮﻣ ﻨﺷور ﻲ ذﺎﺨﺗا

،دﺮﻛ ﺎﺑ دﻮﺟو اﻳ ﻦ هار ﻞﺣ ﺎﻫ ي دﺪﻌﺘﻣ ي ار

ﺬﭘ ﻳ ﺖﻓﺮ ﻪﻛ مﺪﻋ مﺎﺠﺴﻧا و دﺮﺗ ﻳ ﺪ ور ﻳ ﻪ ار نﺎﺸﻧ ﻣ ﻲ داد

) Viney et al., 2013 :684 ;

Starck,1972 :141

.

(

2.1 . ﺴﻘﺗ ﻴ ﻢ ﺮﺘﻛد ﻳ ﻦ ﺑ ﻴ ﻦ ناراﺪﻓﺮﻃ مﻮﻬﻔﻣ

ﻨﻫذ ﻲ و ﻋ ﻴ ﻨ ﻲ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻧﺪﻣ ﻲ

ﺑﻴ ﻦ ﺮﺘﻛد ﻳ ﻦ رﺎﺑرد ة مﻮﻬﻔﻣ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ و ذﻮﻔﻧ ﻤﺗ ﻴﻴ ﺰ نآ ﺮﺑ

، ود اﺮﮔ ﻳ ﺶ دﺎﻀﺘﻣ رﻮﻠﺒﺘﻣ ﺪﺷ . ﻟﺎﺣرد ﻲ ﻪﻛ

ﺮﺜﻛا ﻳ ﺖ ﻪﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﺳﻼﻛ ﻴ ﻚ ﻪﻛ

» ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻣ ﻧﺪ ﻲ « ار ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺒﻨﺟ ﺔ ﻨﻫذ ﻲ ﺎﺑ طﻮﻨﻣ ﺮﻛ ند نآ ﻪﺑ طﺮﺷ

ﻠﺑﺎﻗ ﻴ ﺖ بﺎﺴﺘﻧا ﻮﻨﻌﻣ ي و ﻗﻼﺧا ﻲ ﻞﻌﻓ ﻪﺑ ﻞﻋﺎﻓ ﻘﻠﺗ ﻲ ﻣ ﻲ دﺮﻛ

، رادﺎﻓو هﺪﻧﺎﻣ ﺪﻧدﻮﺑ و ﺎﺑ نﺎﻜﻣا

1 . اﻳ ﻦ ﻦﺘﻣ ﺦﺳﺎﭘ ﺮﺻ ﻳ ﺢ هداﺪﻧ ﻪﻛ آﻳ ﺎ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ ﻣ ﻲ اﻮﺗ ﺪﻧ ﺐﻜﺗﺮﻣ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ دﻮﺷ ﻳ ﺎ ﻪﻧ

، ﺎﻣا اﺮﺑ ي ناﺮﺒﺟ ترﺎﺴﺧ ﻊﻗاو هﺪﺷ ﺖﺤﺗ ﺛﺄﺗ ﻴ ﺮ

» لﻼﺘﺧا ﻧاور ﻲ « ﻳ ﻚ هار ﻞﺣ توﺎﻔﺘﻣ ﻪﺋارا هداد ﻪﻛ ﻣ ﻲ ناﻮﺗ زا دﻮﺧ ﺳﺮﭘ ﻴ ﺪ آﻳ ﺎ راﺬﮕﻧﻮﻧﺎﻗ ﺎﺑ اﻳ ﻦ

،رﺎﻛ ﻞﺻا ﻠﺒﻗ ﻲ ار ﻪﻛ ور ﻳ ﻪ ﻨﺘﺒﻣ ﻲ

ﺮﺑ نآ هدﻮﺑ ) ﻞﺻا ﻧاﻮﺗﺎﻧ ﻲ ﺺﺨﺷ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ رد بﺎﻜﺗرا ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻳ ﺎ ناﺪﻘﻓ ﻠﺑﺎﻗ ﻴ ﺖ ﺘﻧا بﺎﺴ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻧﺪﻣ ﻲ ﻪﺑ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ ( ﺾﻘﻧ هدﺮﻜﻧ

ﺖﺳا . ﺪﺑ ﻳ ﻬ ﻲ ﺖﺳا اﺮﺑ ي كرد ﻨﻣاد ﺔ اﻳ ﻦ تﺎﺣﻼﺻا و ﻌﺿو ﻴ ﺖ قﻮﻘﺣ ﻠﻌﻓ ﻲ

، ﺎﺑ ﻳ ﺪ ﻌﺿو ﻴ ﺖ ﺶﻴﭘ زا وﺪﺗ ﻳ ﻦ اﻳ ﻦ هرﺮﻘﻣ ﺮﺸﺗ ﻳ ﺢ

)دﻮﺷ Viney et al., 2013: 684 .(

ﺎﺑ ﻮﺼﺗ ﻳ ﺐ هدﺎﻣ تﻼﻜﺸﻣ ﻠﺒﻗ ﻲ ﻞﺣ ﺪﺸﻧ

، ز ﻳ اﺮ ﻪﺑ نﻮﻨﺠﻣ لﺎﺴﮔرﺰﺑ ﻪﺘﺧادﺮﭘ و لﺎﻤﻋا نآ

ﺮﺑ د ﻳ ﺮﮕ ﺎﺨﺷا ص ﻏ ﻴ ﺮ ﻤﻣ ﻴ ﺰ مﻮﻠﻌﻣ ﻧﻴ )ﺖﺴ Starck, 1972: 141 . (

رد قﻮﻘﺣ اﻳ ناﺮ ﻧﻴ ﺰ ﻣ ﻲ ناﻮﺗ ﻤﻫ ﻴ ﻦ ﺚﺤﺑ ار حﺮﻄﻣ دﺮﻛ ﻪﻛ

آﻳ ﺎ ﻖﺒﻃ ةدﺎﻣ 1216 ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ ﻂﻘﻓ ناﻮﺗ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻦﺘﺷاد دراد ﻳ ﺎ ناﻮﺗ بﺎﻜﺗرا ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻧﻴ ﺰ دراد . نوﺪﺑ ﻚﺷ ﺦﺳﺎﭘ ﻪﺑ اﻳ ﻦ ﺶﺳﺮﭘ

رد ﺴﻔﺗ ﻴ ﺮ ةدﺎﻣ رﻮﺑﺰﻣ و رد ﺘﻧ ﻴ ﻪﺠ رد ﺴﻔﺗ ﻴ ﺮ ﺪﻋاﻮﻗ ﻣﻮﻤﻋ ﻲ ﻣ ﻟﻮﺌﺴ ﻴ ﺖ ﺮﺛا دراد

، ز ﻳ اﺮ ﺮﮔا ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ ناﻮﺗ بﺎﻜﺗرا ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﺪﺷﺎﺑ

و ضﺮﻓ ﺮﺑ اﻳ ﻦ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻛ رد ﺒﺴﺗ ﻴ ﺐ اﺮﺑ ي بﺎﺴﺘﻧا ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻧﻴ زﺎ ﻪﺑ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﺪﺷﺎﺑ ) نﺎﻤﻫ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﻛ ﻖﻘﺤﺗ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ رد داﻮﻣ 331 ﺎﺗ

335 ًﺎﻋﻮﻧ ﻧﻴ ﺪﻨﻣزﺎ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﺖﺳا (

، ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ جرﺪﻨﻣ رد ةدﺎﻣ 1216 دوﺪﺤﻣ ﻪﺑ ﺖﺳا فﻼﺗا ﻪﻧ

ﺴﺗ ﺒﻴ ﺐ . ﺎﻣا ﺮﮔا ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ ﺪﻧاﻮﺘﺑ

ﺐﻜﺗﺮﻣ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ

،دﻮﺷ رد ﺘﻧ ﻴ ﻪﺠ ةدﺎﻣ 1216 ﻞﻣﺎﺷ فﻼﺗا و ﺒﺴﺗ ﻴ ﺐ ﺪﻫاﻮﺧ دﻮﺑ . ﺘﻜﻧ ﺔ د ﻳ ﺮﮕ ا ﻳ ﻪﻜﻨ ﺮﮔا ﺬﭘ ﻳ ﻪﺘﻓﺮ دﻮﺷ ﻪﻛ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ

ناﻮﺗ بﺎﻜﺗرا ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ

،دراد مﻮﻠﻌﻣ ﺪﻫاﻮﺧ ﺪﺷ ﻪﻛ رد ﺪﻋاﻮﻗ ﻣﻮﻤﻋ ﻲ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ

، مﻮﻬﻔﻣ ﻋﻮﻧ ﻲ و ﻋ ﻴﻨ ﻲ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﺬﭘ ﻳ ﻪﺘﻓﺮ هﺪﺷ ﻪﻧ مﻮﻬﻔﻣ

ﺼﺨﺷ ﻲ و د ر ﺘﻧ ﻴ ﻪﺠ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ صﺎﺨﺷا ﻎﻟﺎﺑ نوﺪﺑ هدارا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺖﺴﻣ و ﺺﺨﺷ باﻮﺧ ﻪﺑ ﻧﺎﺳآ ﻲ ﻞﺑﺎﻗ ﺬﭘ ﻳ شﺮ ﺖﺳا . رﺎﺑرد ة

ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﺺﺨﺷ ﺪﻗﺎﻓ ﻤﺗ ﻴﻴ ﺰ ﺚﺤﺑ ﺎﻫ ﻢﻛ ﻧﻴ ﺪﻨﺘﺴ ) دﺎﺑ ﻳﻨ ﻲ

، 1388 : 83

؛ ﻢﺳﺎﻗ هداز

، 1375 : 118

؛

،هدازداﺮﻣ 1389 : 208 (

، ﺎﻣا رد اﻳ ﺎﺠﻨ

ﺑﻴ ﺮﺘﺸ ﺳ ﻴ ﺮ تﻻﻮﺤﺗ ﻪﺴﻧاﺮﻓ و ﺛﺄﺗ ﻴ ﺮ نآ ﺮﺑ ﺪﻋاﻮﻗ ﻣﻮﻤﻋ ﻲ ار ﺳرﺮﺑ ﻲ ﻲﻣ ﻢﻴﻨﻛ . ﺪﺑ ﻳ ﻬ ﻲ ﺖﺳا ﻌﻟﺎﻄﻣ ﺔ ﺒﻄﺗ ﻴ ﻘ ﻲ ﻪﺑ ود ترﻮﺻ

» ﺒﻄﺗ ﻴ ﻖ

ﺋﺰﺟ ﻲ ) « Microcomparaison و(

» ﺒﻄﺗ ﻴ ﻖ نﻼﻛ ) « Macrocomparaison ﺖﺳا(

) Jaluzot, 2005: 46 ﻪﻛ(

شور

ﺒﻄﺗ ﻴ ﻖ ﺋﺰﺟ ﻳ ﻲ ﻨﻌ ﻲ ﻌﻟﺎﻄﻣ ﺔ ﺎﻫدﺎﻬﻧ ﺑﻴ ﻦ ژر ﻳ ﻢ ﺎﻫ ي ﻗﻮﻘﺣ ﻣ ﻲ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ رد تﺎﺣﻼﺻا ﻧﻮﻧﺎﻗ ﻲ ﺮﺛا دراﺬﮕﺑ و شﺮﮕﻧ ﺎﻫ و ﻻﺪﺘﺳا ل ﺎﻫ ي

حﺮﻄﻣ رد اﻳ ﻦ ﺳ ﻴ ﺮ ﻟﻮﺤﺗ ﻣ ﻲ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﺑ ﺮﺑ ﻴ ﺶﻨ و ﺷ ﻴ ﻮ ة لﻻﺪﺘﺳا رد ﺮﺘﻛد ﻳ ﻦ و ور ﻳ ﻪ ﭘﻴ نﻮﻣاﺮ هدﺎﻣ ﺮﺛﺆﻣ ﻊﻗاو دﻮﺷ . زا ﻮﺳ ي د ﻳ ﺮﮕ

،

تﻻﺎﻘﻣ دﻮﺟﻮﻣ رد اﻳ ناﺮ ﺮﺘﻤﻛ ﻪﺑ ترﻮﺻ صﺎﺧ تﻻﻮﺤﺗ ﻧﻮﻧﺎﻗ ﻲ

، ﺮﺘﻛد ﻳ ﻦ و ور ﺔﻳ ﻪﺴﻧاﺮﻓ ار لﺎﺒﻧد هدﺮﻛ و ﺮﺘﻤﻛ ﻪﺑ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ

ز ﻳ نﺎ د ﻳ ﺪ ة ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺪﻧا .

(5)

435

ﻣﻮﻜﺤﻣ ﻴ ﺖ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ ﺮﺑ ﺎﻨﺒﻣ ي ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ رﺎﮔزﺎﺳﺎﻧ ي نﺎﺸﻧ ﻣ ﻲ ﺪﻧداد

، اﻳ ﻦ ﻊﺿﻮﻣ ﻪﺑ تﺪﺷ ﻂﺳﻮﺗ

ﺶﺨﺑ ﺛﺄﺗ ﻴ راﺬﮔﺮ ﺮﺘﻛد ﻳ ﻦ درﻮﻣ ﻪﺸﻗﺎﻨﻣ راﺮﻗ ﺖﻓﺮﮔ

1

.

2.2 . ور ﻳ ﺔ ﺎﻀﻗ ﻳ ﻲ ﻪﺴﻧاﺮﻓ

ﻢﻛﺎﺤﻣ ﺮﮔا ﻪﻧ رﺎﺑرد ة ﺮﻌﺗ ﻳ ﻒ ﺼﻘﺗ ﻴ

،ﺮ ﻞﻗاﺪﺣ رﺎﺑرد ة داﺪﻌﺘﺳا ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ اﺮﺑ ي بﺎﻜﺗرا ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ رﻮﺒﺠﻣ

ﻪﺑ ذﺎﺨﺗا ﻊﺿﻮﻣ ﺪﻧﺪﺷ . ﺎﻬﻧآ ﻞﺻا مﺪﻋ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻧﺪﻣ ﻲ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ ار حﺮﻄﻣ ﺪﻧدﺮﻛ ﻪﻛ اﻳ ﻦ ﻞﺻا ﺎﺑ

ﺧﺮﺑ ﻲ ﻜﺴﺗ ﻴ ﻦ هﺪﻨﻫد ﺎﻫ حﻼﺻا ﺪﺷ و لﻮﻤﺸﻣ ﺧﺮﺑ ﻲ تﺎﺋﺎﻨﺜﺘﺳا راﺮﻗ

ﺖﻓﺮﮔ

) Viney et al., 2013:

685

ﻪﻛ

(

ﻞﺻا و تﺎﺣﻼﺻا نآ

ﺳرﺮﺑ ﻲ ﻲﻣ دﻮﺷ .

2.2.1 . ﺶﻘﻧ ور ﻳ ﺔ ﺎﻀﻗ ﻳ ﻲ ﻪﺴﻧاﺮﻓ رد ا ﻳ دﺎﺠ ﻞﺻا مﺪﻋ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻧﺪﻣ ﻲ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ

د ﻳ ناﻮ ﻟﺎﻋ ﻲ ﻪﺴﻧاﺮﻓ رد اوا ﻳ ﻞ ةﺪﺳ

،ﻪﺘﺷﺬﮔ رﺎﺑرد ة تارﺎﺴﺧ هدراو

ﻂﺳﻮﺗ د ﻳ

،ﻪﻧاﻮ ﻞﺻا مﺪﻋ

ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻧﺪﻣ ﻲ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ ار مﻼﻋا دﺮﻛ

) Cour de cassation 21 octobre 1901

.

(

اﻳ ﻦ اﻳ هﺪ زا ﻔﺴﻠﻓ ﺔ

اﺮﮔدﺮﻓ ﻳ ﻪﻧﺎ و ﻟﻴ لاﺮﺒ ﻢﻛﺎﺣ ﺮﺑ ﻢﻫدزﻮﻧ ةﺪﺳ مﺎﻬﻟا

ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻪﻛ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ار ﻪﺑ دازآ ي ﻧﺎﺴﻧا ﻲ ﭘﻴ ﺪﻧﻮ

،هداد اﻳ ﻦ هار ﻞﺣ درﻮﻣ ﺄﺗ ﻴﻳ ﺪ ﺮﺘﻛد ﻳ ﻦ نآ نﺎﻣز ﻧﻴ ﺰ دﻮﺑ

) Jourdain, 2014: 74 2(

1 . ﻪﺑ لﺎﺒﻧد ﺮﻨﻫ ي و نﻮﺌﻟ )وزﺎﻣ Henri et Léon Mazeaud ﻪﻛ(

رد ﻪﺨﺴﻧ ﺎﻫ ي ﭘﻴ ﭘﺎ ﻲ ﻟﺎﺳر ﺔ گرﺰﺑ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻧﺪﻣ ﻲ

،دﻮﺧ

ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ

» ﻋ ﻴﻨ «ﻲ ) objective زا(

» ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻧﺪﻣ ﻲ « ار ﻪﻌﺳﻮﺗ داد ﺪﻧ و ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ار ﻪﺑ ﺾﻘﻧ ﻳ ﻚ ﺪﻋﺎﻗ ة رﺎﺘﻓر ي ﻪﺑ ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ﻋاﺰﺘﻧا ﻲ

ﺪﺒﺗ ﻳ ﻞ و زا ﻞﺻا ناﻮﺗ صﺎﺨﺷا ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ رد بﺎﻜﺗرا ﻘﺗ ﺼ ﻴ ﺮ عﺎﻓد

،ﺪﻧدﺮﻛ اﻳ ﻦ ﺖﺷادﺮﺑ ﻂﺳﻮﺗ هرﺪﻧآ ﻚﻨﺗ André Tunc) (

،

وﺎﺧ ﻳ ﺮ نﻼﺑ ناووژ ) Xavier Blanc-Jouvan

،( ﺮﺑﺎﮔ ﻳ ﻞ ﺗرﺎﻣ ) ﻲ Gabriel Marty و(

ﭘﻴ ﺮ )ﻮﻧر Pierre Raynaud رد(

ﻟﺎﺳر ﺔ تاﺪﻬﻌﺗ هﺮﺸﺘﻨﻣ رد 1962 و ﻞﺋﻮﻧ ناژد ﻻود ﺗﺎﺑ ) ﻲ Noël Dejean de La Bâtie رد(

ﺰﺗ دﻮﺧ رﺎﺑرد ة

» زرا ﻳﺎ ﺑ ﻲ ﻋاﺰﺘﻧا ﻲ

و زرا ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﺼﺨﺷ ﻲ رد قﻮﻘﺣ ﻧﺪﻣ ﻲ ﻪﺴﻧاﺮﻓ « درﻮﻣ ﺎﻤﺣ ﻳ ﺖ راﺮﻗ ﺖﻓﺮﮔ Dejean de La Bâtie,1266: 298) (

. اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻦ رد

1968 ﺛﺄﺗ ﻴ ﺮ اﻳ ﻦ ﺪﻧور ﺮﺘﻛد ﻳﻨ ﻲ ﺮﮔا ﺐﻟﺎﻏ هدﻮﺒﻧ

،ﺪﺷﺎﺑ ﺴﺑ ﻴ رﺎ ﻢﻬﻣ هﺪﺷ دﻮﺑ Viney et al., 2013: 685) .(

2 . زا ﻪﻠﻤﺟ ﻻد ﻳ ﻞ ﺬﭘ ﻳ شﺮ اﻳ ﻦ ور ﻳ ﻪ ﺛﺄﺗ ﻴ ﺮ ةدﺎﻣ 64 ﻧﺎﻗ نﻮ تازﺎﺠﻣ ﺪﻗ ﻳ ﻢ دﻮﺑ ﻪﻛ

» نﻮﻨﺟ « ار ﺐﺟﻮﻣ مﺪﻋ ﻠﺑﺎﻗ ﻴ ﺖ بﺎﺴﺘﻧا ﻲﻣ ﺖﺴﻧاد

و ﻟد ﻴ ﻞ د ﻳ ﺮﮕ ﻞﺻا

» ﻪﺒﻠﻏ و ﻮﻟوا ﻳ ﺖ رﻮﻣا ﻛ ﻴ ﺮﻔ ي ﺮﺑ ﻧﺪﻣ ﻲ « primauté du criminel sur le civil) (

)دﻮﺑ Viney,1995:

225 .( ﺲﭙﺳ رﺎﺑرد ة ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻧﺪﻣ ﻲ ﻨﺘﺒﻣ ﻲ ﺮﺑ ﺼﻘﺗ ﻴ )ﺮ Cour de Cassation, Chambre civile 2, du 11 mars

13.225 - 62 : N° de pourvoi ,

1965 و ( ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻪﮕﻧ ﺪﻧراد ة ﺷ ﻲ ء ﻳﺎ ﺣ ﻴ ناﻮ ﺄﺗ ﻴﻳ ﺪ )ﺪﺷ , Piret - 113 : 1958

184 143 : 1972 , Starck

; .( ور ﻳ

،ﻪ رﺎﺑرد ة نﺎﻛدﻮﻛ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ

،ﺰ ﻞﺻا رﺎﮔزﺎﺳﺎﻧ ي ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﺎﺑ مﺪﻋ ﻤﺗ ﻴﻴ ﺰ ار لﺎﻤﻋا دﺮﻛ و ﺐﺒﺳ ﺪﺷ

ﺎﺗ ﻜﻔﺗ ﻴ ﻜ ﻲ سﺎﺳاﺮﺑ ﭘﻴ ﺖﻓﺮﺸ ﺎﻧاﻮﺗ ﻳ ﻲ ﺮﻜﻓ ي ﺎﻬﻧآ ﺳﺮﺗ ﻴ ﻢ دﻮﺷ . ور ﻳ ﻪ ﺬﭘ ﻳ ﺖﻓﺮ ﻪﻛ كدﻮﻛ ًﻻﻮﺻا لﻮﺌﺴﻣ ﺖﺳا ترﺎﺴﺧ

، ﺮﮕﻣ

ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ )ﺪﺷﺎﺑ Cour de Cassation, Chambre civile 3, du 30 octobre 1969 و (

ﺨﺸﺗ ﻴ ﺺ ﻤﺗ ﻴﻴ ﺰ اﺮﺑ ي ﺬﭘ ﻳ شﺮ

ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻪﺑ ﺿﺎﻗ ﻲ راﺬﮔاو ﺪﺷ . ﺲﭙﺳ ﻠﺻا ﻲ ﻪﻛ ناﺪﻘﻓ ﻤﺗ ﻴﻴ ﺰ ار ﻟد ﻴ ﻞ مﺪﻋ بﺎﺴﺘﻧا راﺮﻗ ﻣ ﻲ

،داد رد ﺿوﺮﻓ ﻲ لﺎﻤﻋا ﺪﺷ ﻪﻛ اﻳ ﻦ ﺖﻟﺎﺣ

زا ﺑﻴ رﺎﻤ ي ﻤﺴﺟ ﻲ ﺷﺎﻧ ﻣ ﻲ ﻲ )ﺪﺷ Cour de Cassation, Chambre civile 2, du 17 février 1966 .(

ﻧﻴ ﺰ ناﺪﻘﻓ

ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻧﺪﻣ ﻲ صﺎﺨﺷا ﺪﻗﺎﻓ ﻤﺗ ﻴﻴ ﺰ ﺐﺴﺣﺮﺑ ﺮﺘﻛد ﻳ ﻦ ﺳﻼﻛ ﻴ ﻚ ﻪﺑ ﻟد ﻴ ﻞ ﻃﺮﺷ ﻴ ﺖ

» ﻠﺑﺎﻗ ﻴ ﺖ ا بﺎﺴﺘﻧ ﻮﻨﻌﻣ ي و ﻗﻼﺧا ﻲ

« رد مﻮﻬﻔﻣ

ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﺑﻴ نﺎ ﻣ ﻲ )ﺪﺷ Viney et al., 2013: 686 et Benabant,2007: 385 . (

رد قﻮﻘﺣ اﻳ ناﺮ دﻮﺟو ﻨﭼ ﻴ ﻦ ﻠﺻا ﻲ رد ﻪﻘﻓ

و نﻮﻧﺎﻗ ﻧﺪﻣ ﻔﺘﻨﻣ ﻲ ﻲ ﺖﺳا

، ز ﻳ اﺮ رد ﻪﻘﻓ ﻠﻋ ﻲ ﻢﻏر ﺪﺣ ﻳ ﺚ

،ﻊﻓر نﺎﻤﺿ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ ﺬﭘ ﻳ ﻪﺘﻓﺮ هﺪﺷ و ةدﺎﻣ 1216 ﻪﺑ ﺖﺣاﺮﺻ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ

ار ﺬﭘ ﻳ ﻪﺘﻓﺮ و ﻂﻘﻓ رد نﺎﻜﻣا بﺎﻜﺗرا ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻂﺳﻮﺗ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ ﺖﺳا مﺎﻬﺑا ، ﻪﺘﺒﻟا رد ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﻧﻴ ﺰ ﻞﺻا مﺪﻋ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ ﻪﺑ رﺪﺗ ﻳ ﺞ

ور ﻪﺑ لاوز دﺎﻬﻧ ﻪﻛ رد ﺖﻤﺴﻗ ﺪﻌﺑ حﺮﻄﻣ ﻣ ﻲ دﻮﺷ .

(6)

2.2.2 . ﺶﻘﻧ ور ﻳ ﺔ ﺎﻀﻗ ﻳ ﻲ رد ﻜﺴﺗ ﻴ ﻦ ﺸﺨﺑ ﻲ و فﺎﻄﻌﻧا ﺬﭘ ﻳ ﺮ ندﺮﻛ ا ﻞﺻ مﺪﻋ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﺎﺑ

اﺰﻓا ﻳ ﺶ داﺪﻌﺗ دراﻮﻣ ناﺮﺒﺟ ترﺎﺴﺧ ز ﻳ نﺎ د ﻳ نﺎﮔﺪ ﺷﺎﻧ ﻲ زا ﻞﻌﻓ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ

ﻟﺎﺣرد ﻲ ﻪﻛ ور ﻳ ﻪ رد عﺎﻨﺘﻣا دﻮﺧ زا

» بﺎﺴﺘﻧا « ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻪﺑ ﺺﺨﺷ ﺪﻗﺎﻓ ﻤﺗ ﻴﻴ

،ﺰ ﻪﻧﺎﻌﻃﺎﻗ ﻗﺎﺑ ﻲ

،ﺪﻧﺎﻣ ﺎﻣا

ور ﻳ ﻪ زا ﺶﻴﭘ 1968 شﻼﺗ ز ﻳ دﺎ ي اﺮﺑ ي ناﺮﺒﺟ ترﺎﺴﺧ ز ﻳ نﺎ د ﻳ نﺎﮔﺪ ﺷﺎﻧ ﻲ زا ﻞﻤﻋ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ

مﺎﺠﻧا ﻣ ﻲ

1

داد

؛

ًﻻوا

، ور ﻳ ﻪ ﻌﺳ ﻲ ﺋارا رد ﺔ ﺮﻌﺗ ﻳ ﻒ دوﺪﺤﻣ ي زا

» ناﺪﻘﻓ ﻤﺗ ﻴﻴ ﺰ « ﺖﺷاد ﻪﻛ اﻳ ﻦ ﺮﻌﺗ ﻳ ﻒ

زاﺮﺣا اﻳ ﻦ ﺖﻟﺎﺣ ار راﻮﺷد و نﺎﻜﻣا هﺮﻔﻃ زا لﺎﻤﻋا ﻞﺻا مﺪﻋ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ار رﺎﺑرد ة داﺮﻓا ﻢﻛ ناﻮﺗ

ﻨﻫذ ﻲ ﻪﻛ

ًﻼﻣﺎﻛ زا ﻞﻘﻋ موﺮﺤﻣ

،ﺪﻧدﻮﺒﻧ ﻢﻫاﺮﻓ ﻣ ﻲ

2

دﺮﻛ

؛ ﻧﺎﺛ ﻴًﺎ ور ﻳ ﻪ ﺎﺑ ﺬﭘ ﻳ شﺮ نﺎﺳآ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻪﺑ

ﺖﻬﺟ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ رد ﺖﺒﻗاﺮﻣ

) Cour de Cassation, Chambre civile 2, du 18 octobre 1967

ﻳﺎ

(

اﻳ دﺎﺠ

دراﻮﻣ صﺎﺧ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﺷﺎﻧ ﻲ زا ﻞﻤﻋ ﻏ ﻴ

،ﺮ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ

» ﻮﺧ ﻳ ناﺪﻧوﺎﺸ

« ﺐﻗاﺮﻣ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ ار ﻪﺑ

ﺮﺜﻛاﺪﺣ ﺪﻧﺎﺳر

؛

3

ًﺎﺜﻟﺎﺛ هﺎﮔداد ﺎﻫ ﺎﺑ ﻞﺳﻮﺗ ﻪﺑ مﻮﻬﻔﻣ

» ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻠﺒﻗ ﻲ

4

« بﺎﻜﺗرا ﻳ ﻪﺘﻓﺎ ﻂﺳﻮﺗ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ

،ﺰ

ﻢﻜﺣ ﻪﺑ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ داﺮﻓا ي ﺪﻧداد ﻪﻛ ﺖﺤﺗ ﺮﻴﺛﺄﺗ لﺎﻤﻌﺘﺳا تﺎﺑوﺮﺸﻣ ﻠﻜﻟا

ﻲ ﻳﺎ داﻮﻣ رﺪﺨﻣ ) ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ

ﻠﺒﻗ ﻲ ( ﻠﻤﻋ ﻲ مﺎﺠﻧا هداد و ﺐﺟﻮﻣ ترﺎﺴﺧ هﺪﺷ ﺪﻧدﻮﺑ

5

. مﺎﺠﻧاﺮﺳ ﺎﺑ روﺪﺻ أر ﻲﻳ نﺎﻳﺎﺷ ﻪﺟﻮﺗ رد

رﺎﺗ ﻳ ﺦ 18 ﺮﺒﻣﺎﺳد 1964

) Cour de Cassation, Chambre civile 2, du 18 décembre 1964

ﺒﻌﺷ

(

ﺔ

مود ﻧﺪﻣ ﻲ د ﻳ ﻮ نا ﻟﺎﻋ ﻲ ﺎﺑ دﺎﻨﺘﺳا ﻪﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﺷﺎﻧ ﻲ زا ﻞﻌﻓ ﺷا ﻴﺎ ﻤﺼﺗ ﻴ ﻢ ﺖﻓﺮﮔ ﻪﻛ دﻮﺟو

1 . ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ ﻧﻻدﺎﻋﺎﻧ ﺔ ناﺪﻘﻓ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ ﻮﻫ ﻳ اﺪ ﺪﺷ

، ﻪﺑ ﻮﺤﻧ ي ﻪﻛ ﺎﺑ شﻼﺗ ور ﻳ

،ﻪ ز ﻳ نﺎ د ﻳ نﺎﮔﺪ ﺷﺎﻧ ﻲ زا ﻞﻤﻋ نﻮﻨﺠﻣ ﺘﺴﻧاﻮﺗ ﺪﻨ ﻪﺑ

ناﺮﺒﺟ ﻞﺋﺎﻧ ) ﺪﻧﻮﺷ Jourdain, 2014: 74 ﻞﺻا (

ناﺪﻘﻓ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻏ ﻴ ﺮ ﻤﻣ ﻴ ﺰ ﻢﻫ درﻮﻣ ﺗادﺎﻘﺘﻧا ﻲ دﻮﺑ . ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ مﺪﻋ ﻣﻮﻜﺤﻣ ﻴ ﺖ

ﻏ ﻴ ﺮ ﻤﻣ ﻴ ﺰ ﻪﺑ ﻋﻮﻧ ﻲ مﻮﻜﺤﻣ ندﺮﻛ ز ﻳ نﺎ د ﻳ هﺪ دﻮﺑ و هﺎﮔداد ﺎﻫ لﺎﺒﻧد ﻳ ﻚ ﺳﺪﻨﻬﻣ ﻲ ﺪﻧدﻮﺑ ﺎﺗ ترﺎﺴﺧ ار ناﺮﺒﺟ )ﺪﻨﻨﻛ Starck,

1972: 143 (

2 . ﻀﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﺎﺑ ﻴ

ﻖ ﻤﺗ ناﺪﻘﻓ رﺎﺑرد ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ناﺪﻘﻓ ﻞﺻا ،ﺰﻴﻴ ة

ﻲﻤﻛ ﻲﻨﻫذ ناﻮﺗ زا ﻂﻘﻓ و ﺪﻧدﻮﺒﻧ ﻞﻘﻋ ﺪﻗﺎﻓ ًﻼﻣﺎﻛ ﻪﻛ ﻲﺻﺎﺨﺷا

ﻤﻧ لﺎﻤﻋا ،ﺪﻧدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﻲ

ﺪﺷ ﻣ ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻲﮕﻧاﻮﻳد ﻢﻴﻧ ﺖﻟﺎﺣ رد و ﻲ

)ﺪﺷ Weill & Terré, 1975: 685 (

ﻦﻳا ﻪﺑ.

ﻪﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻣ قﺎﻔﺗا ترﺪﻧ ﻲ

دﺎﺘﻓا و ﺪﺷﺎﺑ ﻞﻣﺎﻛ ﻲﮕﻧاﻮﻳد ﺖﻟﺎﺣ رد ﻲﺼﺨﺷ اﺮﺑﺎﻨﺑ

ﻳ ﻦ ز زا ًﺎﻋﻮﻧ ﻳ نﺎ د ﻳ هﺪ ﻣ ترﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ ﻲ

ﺪﺷ

) Starck, 1972: 146 .(

ﻮﺳ ﻮﺳ ﺮﮔا ﻳ دﻮﺑ ﻞﻘﻋ زا ﻲ

، ﻣ ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻲ

ﺪﺷ ﻪﻧاﻮﻳد ﻪﻧ ﻪﻛ ﻲﺻﺎﺨﺷا و

، ﻏ ﻂﻘﻓ ﻪﻜﻠﺑ ﻴ دﺎﻋﺮ ي

ﺪﻧدﻮﺑ

، ﺪﻧدﻮﺑ لﻮﺌﺴﻣ )

Flour et al.,T2, 2001: 94 . (

3 . ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﺷﺎﻧ ﻲ زا ﻞﻤﻋ ﻏ ﻴ

،ﺮ ﻪﺑ ﺖﻬﺟ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ رد ﺖﺒﻗاﺮﻣ ﺘﺴﮔ شﺮ ﻳ ﺖﻓﺎ

، ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻣ ﺆ ﺴﺳ ﺔ ﻧﺎﻣرد ﻲ رد زﺎﺟا ة جوﺮﺧ

د ﻳ ﻪﻧاﻮ ا ي ﻪﻛ ًﻼﻣﺎﻛ ﻪﺠﻟﺎﻌﻣ هﺪﺸﻧ دﻮﺑ ) أر ي 18 ﻮﻧاژ ﻳ ﺔ 1962 د ﻳ ناﻮ ) ( Starck, 1972: 144 . (

شﺮﺘﺴﮔ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﺷﺎﻧ ﻞﻤﻋ زا ﻲ

ﻏ ﻴ

،ﺮ ﺶﻘﻧ ﻜﺴﺗ ﻴ ﻦ هﺪﻨﻫد ﺖﺷاد و شﻼﺗ ﻢﻛﺎﺤﻣ اﻳ ﻦ دﻮﺑ ﻫار ﻲ ﺑﻴ ﺪﻨﺑﺎ ﺎﺗ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﺮﺑ ﻞﻋﺎﻓ ﻤﺤﺗ ﻴ ﻞ )دﻮﺷ Starck, 1972:

145 .( 4. faute antérieure

5 . اﻳ ﻦ ﺪﻧور هزﺎﺟا ﻣ ﻲ داد ﻧﺎﺴﻛ ﻲ مﻮﻜﺤﻣ ﺪﻧﻮﺷ ﻪﻛ ﻣ ﻲ ﺪﻨﺘﺴﻧاﻮﺗ تﻻﻼﺘﺧا ﻧاور ﻲ دﻮﺧ ار ﺎﺑ ﺖﺒﻗاﺮﻣ ﺎﻫ ﻲﻳ ﻪﻛ زا نآ ﻞﻓﺎﻏ هﺪﺷ

،ﺪﻧدﻮﺑ ﺜﻨﺧ ﻲ ﺪﻨﻨﻛ . ﻨﭼ ﻴ ﻦ لﻻﺪﺘﺳا ﻣ ﻲ ﺪﺷ ﺼﺨﺷ ﻲ ﻪﻛ ماﺪﻗا ﻪﺑ بﺮﺷ ﺮﻤﺧ ﻳ ﺎ هدﺎﻔﺘﺳا زا داﻮﻣ رﺪﺨﻣ

،ﺪﻨﻛ ﺲﭙﺳ ﺖﺤﺗ ﺛﺄﺗ ﻴ ﺮ ﻨﭼ ﻴ ﻦ

ﺣ ﺘﻟﺎ ﻲ ﺐﺳ راﺮﺿا

،ددﺮﮔ ﺐﻜﺗﺮﻣ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻠﺒﻗ ﻲ هﺪﺷ و ﺎﺑ شﺮﺘﺴﮔ مﻮﻬﻔﻣ ﺒﺒﺳ ﻴ ﺖ

، ﻨﭼ ﻴ ﻦ ﺺﺨﺷ ﺪﻗﺎﻓ ﻤﺗ ﻴﻴ ﺰ ي

، ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ دراد

) Weill & Terré, 1975: 685

،( ﻪﺘﺒﻟا دﺮﺗ ﻳ ﺪ هﺪﺷ ﻪﻛ ﻨﭼ ﻴ ﻦ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻣ ي ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﺐﺒﺳ ﻌﻄﻗ ﻲ ترﺎﺴﺧ

؟ﺪﺷﺎﺑ ) Starck,

1972: 145 .(

(7)

437

ﺖﻟﺎﺣ

» لﻼﺘﺧا ﻧاور ﻲ « ﻪﺑ ﻪﮕﻧ ﺪﻧراد ة ﺷ ﻲ ء ﻳﺎ ﺣ ﻴ ناﻮ زﺎﺟا ة راﺮﻓ زا ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻤﻧ ﻲ ﺪﻫد

) Cour de

Cassation, Chambre civile 2, du 1 mars 1967

.

(

1

3 . ﻪﺴﻧاﺮﻓ قﻮﻘﺣ رد ﻪﻳور و ﻦﻳﺮﺘﻛد ﺖﻴﻌﺿو ﻲﺳرﺮﺑ ﺲﭘ

زا تﺎﺣﻼﺻا

نﻮﻧﺎﻗ 3 ﻮﻧاژ ﻳ ﺔ 1968 و ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻨﻘﺗ ﻴ ﻦ ﺮﺑ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ

ﻪﻧﻻدﺎﻋﺎﻧ ندﻮﺑ ناﺪﻘﻓ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ

،نﻮﻨﺠﻣ راﺬﮕﻧﻮﻧﺎﻗ ار

ﻪﺑ ﻪﻠﺧاﺪﻣ قﻮﺳ داد

) Jourdain, 2014: 74

و

(

رﻮﻬﻇ ةدﺎﻣ 414 - 3 ق . م ﻨﺒﻣ ﻲ ﺮﺑ

» ﺼﺨﺷ ﻲ ﻪﻛ رد ﺖﻟﺎﺣ لﻼﺘﺧا ﻧاور ﻲ ﻪﺑ ﺺﺨﺷ د ﻳ ﺮﮕ ي

ترﺎﺴﺧ دراو هدﺮﻛ

،ﺖﺳا ﺪﻬﻌﺘﻣ ﻪﺑ اﺮﺒﺟ ن ترﺎﺴﺧ ﺖﺳا

«

، درﻮﻣ ﺎﻫﺮﻈﻧرﺎﻬﻇا ي

ﻧاواﺮﻓ ﻲ راﺮﻗ

ﺖﻓﺮﮔ

) Mazeaud,T2, 1978: 433

.

(

ﻢﻬﺒﻣ ﺮﺗ ﻳ ﻦ ﺮﺘﻛد ﻳ ﻦ ﺎﻫ رد ﺴﻔﺗ ﻴ ﺮ نآ ﻞﻜﺷ ﺖﻓﺮﮔ . ﻪﺘﺒﻟا ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ

ﻪﺑ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻠﻤﻋ ﻲ حﺮﻄﻣ ﺷﺎﻧ ﻲ زا دﺮﺑرﺎﻛ

،نآ ور ﻳ ﻪ ﺎﺑ ﻳ ﺪ ﻊﺿﻮﻣ ﻣ ﻲ ﺖﻓﺮﮔ

) Viney et al. ,

2013 :689

.

(

2

3.1 . و ﻦﻳﺮﺘﻛد ﻢﻴﺴﻘﺗ ﺴﻔﺗ

ﻴ ﺎﻫﺮ ي ﺘﻛد ﺮ ﻳ ﻨ ﻲ زا نﻮﻧﺎﻗ

رﺎﺑرد ة نﻮﻧﺎﻗ رﻮﻛﺬﻣ

، ﺴﻔﺗ ﻴ ﺎﻫﺮ ي ﺮﺘﻛد ﻳﻨ ﻲ دﺪﻌﺘﻣ ي ﻞﻜﺷ

؛ﺖﻓﺮﮔ آﻳ ﺎ ةدﺎﻣ 414 - 3 ﻟﻮﺻا ﻲ ار ﻪﻛ

ًﻼﺒﻗ ﻂﺳﻮﺗ ور ﻳ ﻪ رﺎﺑرد ة ﺎﻧ ﻧاﻮﺗ ﻲ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ رد ﻮﮕﺨﺳﺎﭘ ﻲﻳ ﻪﺑ ﺼﻘﺗ ﻴ تاﺮ حﺮﻄﻣ هﺪﺷ

،دﻮﺑ ﻐﺗ ﻴﻴ ﺮ

؟داد

آﻳ ﺎ ﺮﺼﻨﻋ ﻨﻫذ ﻲ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ فﺬﺣ هﺪﺷ ﺖﺳا

؟ ناﺮﺴﻔﻣ شﻼﺗ ﺪﻧدﺮﻛ ﻪﺑ اﻳ ﻦ ﺶﺳﺮﭘ ﺎﻫ نوﺪﺑ ﺳر ﻴ نﺪ

ﻪﺑ قﺎﻔﺗا

،ﺮﻈﻧ ﺦﺳﺎﭘ ﺪﻨﻫد

Viney et al., 2013 :689)

.

(

1 . ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ور ﻳ ﺔ دﻮﺟﻮﻣ ﻪﻛ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﺷﺎﻧ ﻲ زا ا ﺷ ﻴﺎ ار رﺎﺑرد ة د ﻳ ﻪﻧاﻮ ﻣ ﻲ ﺬﭘ ﻳ ﺖﻓﺮ و ﺎﺑ ظﺎﺤﻟ ا ﻳ ﻪﻜﻨ د ﻳ ﻪﻧاﻮ ﻤﻧ ﻲ ﺖﺴﻧاﻮﺗ ﺐﻗاﺮﻣ

د ﻳ ﺮﮕ ي ﺪﺷﺎﺑ ﺎﺗ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻧﺪﻣ ﻲ ﺷﺎﻧ ﻲ زا ﻞﻤﻋ ﻏ ﻴ

،ﺮ ﻖﻘﺤﻣ

،دﻮﺷ ﻂﻘﻓ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﺷﺎﻧ ﻲ زا ﻞﻌﻓ ﺼﺨﺷ ﻲ د ﻳ ﻪﻧاﻮ ﺖﺤﺗ لﻮﻤﺷ ﻞﺻا

ناﺪﻘﻓ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ راﺮﻗ ﻣ ﻲ )ﺖﻓﺮﮔ Weill & Terré,1975: 686

،( اﻳ ﻦ ﻬﻤﺗ ﻴ تاﺪ ﻜﺴﺗ ﻴﻨ ﻲ دﻮﺑ ﻪﻛ ﺻا ﻞ مﺪﻋ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ

ار ﺪﻌﺗ ﻳ ﻞ و ﻜﺴﺗ ﻴ ﻦ ﻲﻣ و دﺮﻛ ﺎﺗ دوﺪﺣ ي ترﺎﺴﺧ ز ﻳ نﺎ د ﻳ نﺎﮔﺪ ﺷﺎﻧ ﻲ زا ﻞﻌﻓ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ ناﺮﺒﺟ ﻣ ﻲ ﺪﺷ . رد اﻳ ناﺮ ةدﺎﻣ 7 ق . م . م

ﻪﺑ ﻋﻮﻧ ﻲ ﻪﺑ دﺎﺼﻣ ﻳ ﻘ ﻲ زا ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﺷﺎﻧ ﻲ زا ﻞﻤﻋ ﻏ ﻴ ﺮ هرﺎﺷا هدﺮﻛ ﻪﻛ رد ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﺖﺤﺗ ناﻮﻨﻋ

» ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻧﺪﻣ ﻲ ﺐﻗاﺮﻣ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ

لﺎﻤﻋا ﺺﺨﺷ ﺖﺤﺗ ﻗاﺮﻣ ﺖﺒ ) « La responsabilité du surveillant du fait de son surveillé حﺮﻃ(

هﺪﺷ ﺖﺳا . رد

اﻳ ﻦ دراﻮﻣ ﺮﮔا ﺖﺳﺮﭘﺮﺳ ﺐﻜﺗﺮﻣ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ دﻮﺷ

، زا بﺎﺑ ﺐﺒﺳ ﻮﻗا ي زا ﺮﺷﺎﺒﻣ ﺖﺳا ﻦﻣﺎﺿ

، ﺎﻣا ﺮﮔا ﺐﻜﺗﺮﻣ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ي

،دﻮﺸﻧ

ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ ﻖﺒﻃ ةدﺎﻣ 1216 ﺖﺳا ﻦﻣﺎﺿ . رد قﻮﻘﺣ مر ﺮﮔا ﺺﺨﺷ ﺖﺤﺗ ﺘﺳﺮﭘﺮﺳ ﻲ ترﺎﺴﺧ دراو ﻣ ﻲ ﺮﻛ

،د ز ﻳ نﺎ د ﻳ هﺪ ﻖﺤﻣ ﻪﺑ مﺎﻘﺘﻧا

زا ﻢﺴﺟ و ي دﻮﺑ . ًاﺪﻌﺑ ﺖﺳﺮﭘﺮﺳ ﺘﺧا ﻴ رﺎ ﭘﻴ اﺪ دﺮﻛ دﻮﺧ ترﺎﺴﺧ ار ناﺮﺒﺟ ﻳ ﺎ ﺺﺨﺷ ﺖﺤﺗ ﺘﺳﺮﭘﺮﺳ ﻲ ار ﻪﺑ ز ﻳ نﺎ د ﻳ هﺪ راﺬﮔاو ﺪﻨﻛ

ﻪﻛ ﻪﺑ نآ ﻮﻋد ي

» لﺎﺴﻛﻮﻧ ) « Noxale ﻣ ( ﻲ ﺪﻨﺘﻔﮔ ) Lévy & Castaldo, 2002 : 891 .(

2 . ﺎﺑ ﻮﺼﺗ ﻳ ﺐ هدﺎﻣ ﺶﺳﺮﭘ رﺎﺑرد ة وﺮﻤﻠﻗ و رﺎﺛآ نآ حﺮﻄﻣ ﺪﺷ . اﻳ ﻦ ﻦﺘﻣ رد ﺘﻤﺴﻗ ﻲ زا نﻮﻧﺎﻗ ﻧﺪﻣ ﻲ ﺖﺤﺗ ناﻮﻨﻋ

» غﻮﻠﺑ و صﺎﺨﺷا

ﻎﻟﺎﺑ درﻮﻣ ﺎﻤﺣ ﻳ ﺖ نﻮﻧﺎﻗ « حﺮﻄﻣ هﺪﺷ دﻮﺑ . ﺘﻜﻧ ﺔ ﻳ ﻘ ﻴﻨ ﻲ

، ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻧﺪﻣ ﻲ دﺮﻓ لﺎﺴﮔرﺰﺑ رد ﺖﻟﺎﺣ ناﺪﻘﻓ ﻤﺗ ﻴﻴ ﺰ دﻮﺑ . ﺎﻣا ﻠﺌﺴﻣ ﺔ ﻢﻬﻣ

رﺎﺑرد ة صﺎﺨﺷا ﻐﺻ ﻴ ﺮ اراد ي لﻼﺘﺧا ﻧاور ﻲ و ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ ﻐﺻ ﻴ ﺮ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ دﻮﺑ ﻪﻛ رد ﻪﻟﺎﻫ ا ي زا مﺎﻬﺑا ﻗﺎﺑ ﻲ هﺪﻧﺎﻣ )دﻮﺑ Flour et

al.,T2,2001: 95 ،(

ﻧﺎﻨﭼ ﻪﻜ ﻦﺘﻣ ﻂﻘﻓ رﺎﺑرد ة نﻮﻨﺠﻣ دﻮﺑ ﻪﻧ ﻤﻫ ﺔ صﺎﺨﺷا ﺪﻗﺎﻓ ﻤﺗ ﻴﻴ )ﺰ Fabre-Magan, 2007: 176;

Le Tourneau, 1998: 198 .(

(8)

3.1.1 . ﺮﺘﻛد ﻳ ﻦ راﺪﻓﺮﻃ ﺴﻔﺗ ﻴ ﺮ ﻀﻣ ﻴ ﻖ : ﻦﺘﻣ ﺎﻨﺜﺘﺳا ﻲﻳ ﻒﻟﺎﺨﻣ ﺎﺑ ﺪﻋاﻮﻗ ﻣﻮﻤﻋ ﻲ

ﻪﺑ دﺎﻘﺘﻋا ﺧﺮﺑ ﻲ

، ﺦﺳﺎﭘ ﺶﺳﺮﭘ رﻮﻛﺬﻣ يﺎﻫ ﻪﺑ

ﺖﺣاﺮﺻ ﻔﻨﻣ ﻲ ﺖﺳا . ﺎﻬﻧآ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ نﻮﻧﺎﻗ 3 ﻮﻧاژ ﻳ ﺔ

1968 ﻨﺘﻣ ﻲ ﺎﻨﺜﺘﺳا ﻲﻳ ﺖﺳا ﻪﻛ ﻞﺻا ﺪﺟ ﻳ ﺪ ي اﻳ دﺎﺠ هدﺮﻛ ﻪﻛ ﻃﺎﺒﺗرا ﻲ ﺎﺑ ﺪﻋاﻮﻗ ﻣﻮﻤﻋ ﻲ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ

ﻨﺘﺒﻣ ﻲ ﺮﺑ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ دراﺪﻧ و اﻳ ﻦ

» لﻼﺘﺧا ﻧاور ﻲ « ﺖﺳا و ﻪﻧ

» ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ « ﻪﻛ ﺮﻈﻧدرﻮﻣ ةدﺎﻣ 414 - 3

ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺎﻨﺒﻣ ي ﺪﻬﻌﺗ ﻪﺑ ﺖﺳا ناﺮﺒﺟ .

اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻦ ﻧﻴ زﺎ ي ﻪﺑ لﻻﺪﺘﺳا ﻪﺑ ﻊﻔﻧ حﻼﺻا و ﻐﺗ ﻴﻴ ﺮ ﺮﻌﺗ ﻳ ﻒ

ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ و ﻪﺑ و ﻳ هﮋ ز ﻳ ﺮ لاﺆﺳ ندﺮﺑ رﺎﮔزﺎﺳﺎﻧ ي ﺑﻴ ﻦ مﺪﻋ ﻤﺗ ﻴﻴ ﺰ و ﺮﺼﻘﻣ ندﻮﺑ زا ﺮﻈﻧ ﻧﺪﻣ ﻲ ﻧﻴ ﺖﺴ

1

.

ﺴﻔﺗ ﻴ ﺮ ي ﻪﻛ ﻦﻜﻤﻣ ﺖﺳا رﺎﺑرد ة ةدﺎﻣ 1216 اﻳ ناﺮ ﻧﻴ ﺰ ﻪﺋارا دﻮﺷ

) دﺎﺑ ﻳﻨ ﻲ

، 1388 : 90

.

(

2

3.1.2 . ﺮﺘﻛد ﻳ ﻦ راﺪﻓﺮﻃ ﺴﻔﺗ ﻴ ﺮ ﻊﺳﻮﻣ : صﺎﺼﺘﺧا ﺼﻘﺗ

ﻴ ﺮ

» ﻋ ﻴ ﻨ ﻲ «

ﺴﻔﺗ ﺎﺑ ﻴ ﺮ ﻊﺳﻮﻣ ﻪﺘﺳاﻮﺧ راﺬﮕﻧﻮﻧﺎﻗ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﻲﺧﺮﺑ ، ﺖﺳا

ﺬﭘ ﺎﺑ ﻳ ﻦﺘﻓﺮ ﺑ ﻲ ﻗﻴ طﺮﺷوﺪ ﻞﻣﺎﻛ و

ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ د ﺖ ﻳ رد ﻪﻧاﻮ ﻧاور لﻼﺘﺧا ﺖﻟﺎﺣ ﺖﺤﺗ هدراو تارﺎﺴﺧ لﺎﺒﻗ ﻲ

ﺎﻤﺣ ، ﻳ مﻮﻬﻔﻣ زا ار دﻮﺧ ﺖ

» ﻋ ﻴﻨ ﻲ

3

« مﻼﻋا ﺮﻴﺼﻘﺗ ﻛ

ﺪﻨ ﺘﻧ رد و ﻴ ﻗﻼﺧا و يﻮﻨﻌﻣ بﺎﺴﺘﻧا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ طﺮﺷ ﻮﻐﻟ ﻪﺠ ﻲ

ار نﺎﺸﻧﺮﻃﺎﺧ

د ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ناﺪﻘﻓ ﻞﻴﻟد ﻪﻛ دزﺎﺳ ﻳ

دﻮﺑ نﺎﻣز نآ ﺎﺗ ،ﻪﻧاﻮ .

ﻣ رد ﻴ ا نﺎ ﻳ ﻮﻧ ﻦ ﻳ ،نﺎﮔﺪﻨﺴ هﺪﻋ ا ي راﺪﻓﺮﻃ

1 . ﻮﻧ ﻳ نﺎﮔﺪﻨﺴ راﺪﻓﺮﻃ اﻳ ﻦ ﻠﺤﺗ ﻴ ﻞ ﻪﺑ ﺪﻨﭼ هوﺮﮔ ﺴﻘﺗ ﻴ ﻢ ﺪﻧﺪﺷ . ﻟﺎﺣرد ﻲ ﻪﻛ اﺮﺑ ي ﺧﺮﺑ ﻲ اﻳ ﻦ ﻂﻘﻓ ﻳ ﻚ

» ﺪﻬﻌﺗ ﻪﺑ ﺮﺒﺟ نا «

) obligation de réparation هدﺎﺳ(

ﺮﺑ ﺎﻨﺒﻣ ﺖﺳا فﺎﺼﻧا ي )

Fabre-Magan, 2007: 176; Malaurie,Aynes,

Stoffel-Munck, 2007: 27 ،(

زا ﺮﻈﻧ د ﻳ

،ناﺮﮕ راﺬﮕﻧﻮﻧﺎﻗ درﻮﻣ ﺪﺟ ﻳ ﺪ ي زا ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻋ ﻴﻨ ﻲ رﺎﺑرد ة ﺮﻄﺧ ﻨﺘﺒﻣ ﻲ ﺮﺑ لﻼﺘﺧا

ﻧاور ﻲ اﻳ دﺎﺠ )هدﺮﻛ Viney et al., 2013: 690 هﺎﮔ ﻦﻳﺮﺘﻛد(

ﺎﺑ

» ﺪﻳا ة ﺮﻄﺧ ) « L’idée de risque (

) Starck, 1972:

147 ﺪﻳا ﺎﺑ ﻲﺧﺮﺑ و ( ة

» يﺮﻴﮕﺘﺳد و ﻚﻤﻛ ﻪﺑ ﻒﻴﻠﻜﺗ ) «

Le devoir d’assistance ﻣ ﻪﻴﺟﻮﺗ (

ﻲ ﺪﻧدﺮﻛ

، ﻪﺑ ﺪﻬﻌﺗ ﻪﻛ نﺎﻴﺑ ﻦﻳا ﺎﺑ

ﺪﻬﻋ ﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﺗرﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ ة

ﻤﺗ ﺪﻗﺎﻓ صﺎﺨﺷا ﻴﻴ

ﺰ ﻪﺑ ﻪﻧ ﺖﺳا ﺖﻬﺟ

» ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ

«

، ﻪﺑ ﻪﻜﻠﺑ ﺖﻬﺟ

» ﻴﮕﺘﺳد و ﻚﻤﻛ ﻪﺑ ﻒﻴﻠﻜﺗ يﺮ

«

ﺪﻬﻋ ﺮﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ة

ﺖﺳﺎﻬﻧآ ) Starck, 1972: 148 .(

ﻲﻠﻋ ﺰﻴﻧ ﻲﺧﺮﺑ ﻳﺮﻈﻧ بﻮﻴﻋ ﻢﻏر

ﺔ ﺮﻴﺼﻘﺗ ) ،رﺎﺒﺗ يﺮﻔﻌﺟ 1394

: 594 ( ﺮﺑ

ﺪﻳا يﺎﻨﺒﻣ ة

» ﺮﻴﺼﻘﺗ ) « La faute ﻣ ﻪﻴﺟﻮﺗ ار ﺰﻴﻴﻤﺗ ﺪﻗﺎﻓ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ( ﻲ

ﺪﻨﻨﻛ . ﻤﻧ ﻪﻧاﻮﻳد ﻪﻛ لﻻﺪﺘﺳا ﻦﻳا ﻲ

ﺪﻧاﻮﺗ دﻮﺷ ﺮﻴﺼﻘﺗ ﺐﻜﺗﺮﻣ

،

ﺼﻘﺗ ﻲﮕﻧاﻮﻳد ﺎﻣا ﻴ

ﺮ ﺖﺳا

، ﺟﻮﺗ ﻴ ﻬ ﻲ ﺳا ﺖﺳا تﺎﻤﻠﻛ ﺎﺑ يزﺎﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻛ ﺖ .

ﻲﺧﺮﺑ ﺎﻣا يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ﻪﻧاﻮﻳد ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻪﻴﺟﻮﺗ ياﺮﺑ ﺮﮕﻳد

رد فرﺎﻌﺘﻣ و لﻮﻘﻌﻣ نﺎﺴﻧا كﻮﻠﺳ زا جرﺎﺧ يرﺎﺘﻓر زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ ﺮﻴﺼﻘﺗ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﺮﻴﺼﻘﺗ ﺎﺑ لاﻮﺣا و عﺎﺿوا و ﻂﻳاﺮﺷ نﺎﻤﻫ

ﻲﺼﺨﺷ و ﻲﻨﻫذ ﻞﻣاﻮﻋ فﺬﺣ و ﻲﺟرﺎﺧ لاﻮﺣا و عﺎﺿوا ظﺎﺤﻟ )

ﻲﻗدﺎﺻ و ،يرﺎﻔﻏ 1399 : 614 (.

زا ﻪﻛ يرﺎﺘﻓر ﺮﻫ رﺎﻴﻌﻣ ﻦﻳا ﺎﺑ

فﺮﺤﻨﻣ فرﺎﻌﺘﻣ نﺎﺴﻧا كﻮﻠﺳ دﻮﺷ

ﺼﻘﺗ ، ﻴ ﺮ ﺖﺳا . ﺪﻨﻜﻧ رﺎﺘﻓر فرﺎﻌﺘﻣ نﺎﺴﻧا نﺎﺴﺑ ﺮﮔا ﺰﻴﻧ ﺰﻴﻤﻣﺮﻴﻏ

، ﻣ ﺮﻴﺼﻘﺗ ﺐﻜﺗﺮﻣ ﻲ

ددﺮﮔ

؛

ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻨﻴﻋ و ﻲﻋﻮﻧ ﺪﻳﺎﺑ و ﺖﺴﻴﻧ ﻲﺼﺨﺷ ،ﻲﺑﺎﻳزرا .

ﭼ نﺎﻤﻫ ﻦﻳا ﺮﻴﺼﻘﺗ ﻲﻨﻴﻋ و ﻲﻋﻮﻧ ﻲﺑﺎﻳزرا ناراﺪﻓﺮﻃ هﺪﻴﻘﻋ ﻪﺑ ﻴ

ﺰ ي ﻪﻛ ﺖﺳا

ﻧﻮﻧﺎﻗ ةدﺎﻣ رد راﺬﮕ 414

- 3 هدﻮﺑ نآ لﺎﺒﻧد )ﺖﺳا

Starck, 1972: 149 .(

صﺎﺨﺷا و ﺰﻴﻤﻣﺮﻴﻏ ﻪﺴﻧاﺮﻓ قﻮﻘﺣ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﻲﺧﺮﺑ

ﻪﺘﺴﻧاد ﺮﻴﺼﻘﺗ ار ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ يﺎﻨﺒﻣ و ﻪﺘﺷاﺪﻨﭘ نﺎﺴﻜﻳ ار ﻢﻟﺎﺳ )ﺖﺳا

Delebecque, Jérome pansier, 2016: 69 و(

ﺎﺑ ﻲﺧﺮﺑ

» ﺪﻳا ة ﻦﻴﻤﻀﺗ ) « L’idée de garantie ﻪﻴﺟﻮﺗ ار ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ(

ﻣ ﻲ ﺪﻨﻨﻛ ) Starck, 1972: 150 . (

2 . ﻧﺎﻨﭼ ﻜ ﻪ ﻣ ﻲ ناﻮﺗ ﺖﻔﮔ ةدﺎﻣ 1216 ﺑﻴ نﺎ هدﺎﺳ ا ي زا ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ ﻨﺘﺒﻣ ﻲ ﺮﺑ ﺮﻄﺧ هدﻮﺑ و ﻨﺘﺒﻣ ﻲ ﺮﺑ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻧﻴ ﺖﺴ و هدﺎﻣ رود

زا ﺚﺤﺑ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻋ ﻴﻨ ﻪﺑ ﻲ ناﻮﻨﻋ ﺎﻨﺒﻣ ي ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﺖﺳا . اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻦ مﻮﻬﻔﻣ ﻋ ﻴﻨ ﻲ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ رد ﺪﻋاﻮﻗ ﻣﻮﻤﻋ ﺮﻈﻧدرﻮﻣ ﻲ ﻧﻴ ﺖﺴ و اﺮﺑ ي

را بﺎﻜﺗ ﺼﻘﺗ ﻴ

،ﺮ ﻤﺗ ﻴﻴ ﺰ ﺖﺳا مزﻻ . 3. objective

(9)

439

اﻳ ﻮﻧﺎﻗ و هدﻮﺑ ﻮﻐﻟ ﻦ ﻪﺑ ار راﺬﮕﻧ

ﺐﺒﺳ ﺴﺤﺗ دﻮﺧ ﻞﻤﻋ رﺎﻜﺘﺑا ﻴ

ﺧﺮﺑ و ،ﺪﻧدﺮﻛ ﻦ ﻲ

د ﻳ دﺎﻘﺘﻧا ﺮﮕ

1

. ﺎﻣا

ﺬﭘ ﻪﻤﻫ ﻳ ﻮﺼﺗ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﻓﺮ ﻳ

ﺐ ةدﺎﻣ 414 - 3 نوﺪﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺮﻌﺗ ﺮﺑ ﻳ ﻒ

» ﺼﻘﺗ ﻴ ﻧﺪﻣ ﺮ ﻲ « ﻦﺘﻣ رد و ﺖﺴﻴﻧ

ﺪﺟ ﻳ ژر ﺪ ﻳ ﺻﺎﺧ ﻢ ﻲ اﺮﺑ ي ﺖﺤﺗ هدراو تارﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ ﺮﻄﻴﺳ

ة ﻧاور لﻼﺘﺧا ﻲ

ا ﻳ ﻪﻜﻠﺑ ،هﺪﺸﻧ دﺎﺠ

ﻤﺼﺗ ﻴ هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻢ ﺖﺳا

ﺎﺗ نﻮﻨﺠﻣ ﻣﻮﻤﻋ ﺪﻋاﻮﻗ ﻊﺑ ﻲ

ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا ،ﺖ ﻴ

ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺖ

ﺼﻘﺗ ﻴ ﺪﺷﺎﺑ ﺮ

2

. اﻳ ﻦ ﻪﻳﺰﺠﺗ ﻞﻴﻠﺤﺗو ﻪﻛ ، ةدﺎﻣ 414 - 3 ار ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ةدﺎﻣ ﺴﻔﺗ ﻴ ﺮ ي ،دﻮﺟﻮﻣ نﻮﺘﻣ زا

هدﺮﻛ حﺮﻄﻣ ﻣ

ﻲ ﺪﺒﻠﻃ ﺪﺟ نﻮﻧﺎﻗ زا ﻳ

ﺒﻗاﻮﻋ ﺪ ﻲ ﺘﻧ ﻴ ﻪﺠ ﮔ ﻴ ﺮ ي ﺮﺻ نﻮﻧﺎﻗ ﻪﻛ دﻮﺷ ﻳ

نﺎﻴﺑ ًﺎﺤ ﻤﻧ ﻲ ﺪﻨﻛ .

ﻪﺑ و ﻳ هﮋ ﻟﻮﺌﺴﻣ ناﺪﻘﻓ ﻪﺑ دﺎﻘﺘﻋا ، ﻴ

ﻧﺪﻣ ﺖ ﻲ ﻛ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ﺰﻴﻤﻣﺮﻴﻏ كدﻮ

» ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ « ز ار ﻳ ﺮ لاﺆﺳ ﻣ ﻲ دﺮﺑ .

ا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻳ ار ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦ ﻣ

ﻲ ﺪﻫد ﻪﻛ ﻨﻣاد ﺔ ةدﺎﻣ 414 - 3 ﺗرﺎﺴﺧ ﻪﺑ ﻂﻘﻓ ﻲ

ﻪﻛ

» د ﻪﺑ ﻳ ناﺮﮕ دراو هﺪﺷ «

ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻜﻠﺑ ،دﻮﺸﻧ دوﺪﺤﻣ ز

ﻳ نﺎ د ﻳ هﺪ دﻮﺧ ترﺎﺴﺧ رد ﻧﻴ

ﺰ ﺪﺷﺎﺑ

3

. ﻳور دﺮﺑرﺎﻛ ﺔ

ﺎﻀﻗ ﻳ ﻲ

ةدﺎﻣ 414 - 3 ﺄﺗ ﻴﻳ ﺪ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ ﺪﺼﻗ ﻲﻟﺎﻋ ناﻮﻳد ﻪﻛ دراﺪﻧ

ﻪﺑ رﻮﻃ رد ﻞﻣﺎﻛ ﻫ

ﻴ ﭻ ماﺪﻛ ﺖﻬﺟ ود زا

1 . ﺧﺮﺑ ﻲ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ رد دﺎﻣ ة 414 - 3 ﻳ ﻚ

» ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻋ ﻴﻨ ﻲ )« responsabilité objective ﻳ (

ﻨﻌ ﻲ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ نوﺪﺑ

ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﺖﺳا ﻪﻧ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻨﺘﺒﻣ ﻲ ﺮﺑ

» ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﻋ ﻴﻨ ﻲ ) « faute objective و (

ﻪﺑ اﻳ ﻦ ﺗﺮﺗ ﻴ ﺐ ﻊﻓﺎﻨﻣ نﻮﻨﺠﻣ ﻧﺎﺑﺮﻗ ﻲ ﻊﻓﺎﻨﻣ ز ﻳ نﺎ د ﻳ نﺎﮔﺪ

ﺷ هﺪ )ﺖﺳا Carbonnier, T4, 1998: 388 .(

ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﺧﺮﺑ ﻲ فﺬﺣ ﻠﺑﺎﻗ ﻴ ﺖ بﺎﺴﺘﻧا زا ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻧﺪﻣ ﻲ و ﻋ ﻴﻨ ﻲ ندﺮﻛ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ

ﻪﺑ

» ﻏ ﻴ ﻗﻼﺧاﺮ ﻲ زﺎﺳ ي « ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻬﺘﻨﻣ ﻲ ﻲﻣ دﻮﺷ

، ﺎﻣا ﺧﺮﺑ ﻲ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ قﻼﺧا د ﻳ ﺮﮕ ي ﺎﺟ ﻳ ﺰﮕ ﻳ ﻦ هﺪﺷ و نآ اﻳ ﻪﻜﻨ رد ﺮﻫ اﺮﺷ ﻳ ﻄ ﻲ زا

ز ﻳ نﺎ د ﻳ نﺎﮔﺪ ناﺮﺒﺟ ترﺎﺴﺧ )دﻮﺷ Flour et al.,T2,2001: 97 ،(

ﻪﺑ ﻋﻮﻧ ﻲ قﻼﺧا ﻌﻤﺟ ﻲ ) ﻣﺎﻤﻏ ،ﻲ 1388 : 101 .(

2 . دﺎﻘﺘﻋا ﻪﺑ لﻼﻘﺘﺳا ﻦﺘﻣ و مﺪﻋ طﺎﺒﺗرا ﺎﺑ ﺪﻋاﻮﻗ ﻣﻮﻤﻋ ﻲ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ اﺮﺑ هﺪﻋ ي ا ي ﻞﺑﺎﻗ ﺬﭘ ﻳ شﺮ دﻮﺒﻧ

، ز ﻳ اﺮ ﺐﺒﺳ ﻣ ﻲ ﺪﺷ اﺮﺑ ي

صﺎﺨﺷا موﺮﺤﻣ زا ﻞﻘﻋ ﻳ ﻚ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻋ ﻴﻨ ﻲ ﮕﺘﺨﺳ ﻴ ﻪﻧاﺮ ﻤﺤﺗ ﻴ ﻞ دﻮﺷ ﻪﻛ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ صﺎﺨﺷا ﻟﺎﺴﮔرﺰﺑ ﻲ ﻪﻛ اراد ي ﻤﺗ ﻴﻴ ﺪﻧﺰ

، ﺴﺑ ﻴ رﺎ

ﮕﺘﺨﺳ ﻴ ﻪﻧاﺮ ﺮﺗ ا ﺖﺳ

، ز ﻳ اﺮ صﺎﺨﺷا ﺧا ﻴ ﺮ ﻧﺎﻣز ﻲ لﻮﺌﺴﻣ ﺪﻧدﻮﺑ ﻪﻛ ز ﻳ نﺎ د ﻳ هﺪ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ﺎﻬﻧآ ار ﺖﺑﺎﺛ ﻣ ﻲ دﺮﻛ

، ﺎﻣا رﺎﺑرد ة نﻮﻨﺠﻣ نوﺪﺑ

ﻧﻴ زﺎ ﻪﺑ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ نﺎﻜﻣا ﺒﻟﺎﻄﻣ ﺔ ترﺎﺴﺧ دﻮﺟو )ﺖﺷاد Flour et al.,T2, 2001: 95 .(

3 . ﺘﺣ ﻲﺧﺮﺑ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻲ

ﻠﺤﺗ ﺎﺑ ﻴ ﻋ ﻞ ﻴﻨ ﻲ ﺴﻔﺗ ﺐﻗاﻮﻋ ،ﺮﻴﺼﻘﺗ ﻴ

ز و هدﺮﺘﺴﮔ ﺮ ﻳ

ﺑ ﻪﻄﺑار ندﺮﺑ لاﺆﺳ ﺮ ﻴ

ﺼﻘﺗ ﻦ ﻴ ﻧﺪﻣ ﺮ ﻲ ﺼﻘﺗ و ﻴ ﻛ ﺮ ﻴ ﺮﻔ ي

بﺎﻨﺘﺟا ﺬﭘﺎﻧ ﻳ ﺮ ﻧ ﻴ ﺖﺴ . ﻛ قﻮﻘﺣ ﺺﺘﺨﻣ ﻪﻛ ﻲﺼﺨﺷ مﻮﻬﻔﻣ ﺎﺑ ﺮﻴﺼﻘﺗ زا ﻲﻨﻴﻋ مﻮﻬﻔﻣ ﺎﺑ ﺮﻴﺼﻘﺗ اﺮﻳز ﻴ

ﺮﻔ ي ﺖﺳاﺪﺟ ﺖﺳا .

ﻓﺎﻛ ﻲ ﺖﺳا

ﻗﻼﺧا و يﻮﻨﻌﻣ بﺎﺴﺘﻧا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ دﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ ﻲ

ﺼﻘﺗ ﺮﺼﻨﻋ ، ﻴ ﻧ ﺮ ﻴ ﻨﻫذ طﺮﺷ ﻪﻜﻠﺑ ،ﺖﺴ ﻲ

ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺪّﻟﻮﻣ ﻞﻌﻓ زا جرﺎﺧ و ﺖ ﺖﺳا

.

ازا ﻳ ﻦ ور ةدﺎﻣ 414 - 3 ﻪﺑ ﮔدﺎﺳ ﻲ ﻠﺑﺎﻗ ﺮﺑ ﻴ ﻪﺑ بﺎﺴﺘﻧا ﺖ اﺮﺷ زا ﻲﻜﻳ ناﻮﻨﻋ

ﻳ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻂ ﻴ ﺻﺎﺧ صﺎﺨﺷا لﺎﺒﻗ رد ﺖ ﻲ

ﻪﺘﺷاد ﺮﺛا ﺖﺳا .

اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﺮﻌﺗ ﻪﺑ نﻮﻧﺎﻗ ﻦ ﻳ

ﺼﻘﺗ ﻒ ﻴ ﻧﺪﻣ ﺮ ﻲ ﻪﺑ ﻪﻜﻠﺑ ،هدﺰﻧ ﺖﺳد ﮔدﺎﺳ

ﻲ ﻪﺑ ﻳ ﻧ ﻚ ﻴ ﻪﻌﻣﺎﺟ زﺎ ﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲ رﺎﺗ و ﻳ ﺨ ﻲ هداد ﺦﺳﺎﭘ ﺖﺳا ﻪﻛ

ﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ هدراو ترﺎﺴﺧ ناﺮﺒﺟ تروﺮﺿ ﻴ

ﻧاور لﻼﺘﺧا ﺮ ﻲ

فﺬﺣ ﺎﺑ ار ﻳ ﻟﻮﺌﺴﻣ طﺮﺷ ﻚ ﻴ

ﻧﺪﻣ ﺖ ﻲ هدﺮﻛ ﻲﻣاﺰﻟا هدﻮﺑ مزﻻ ًﻼﺒﻗ ﻪﻛ

ﺖﺳا Viney et al. , 2013: 691) (

. ﻲﺼﺨﺷ ﻞﻌﻓ زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻧﺪﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ رد ﻲﮔرﺰﺑ لﻮﺤﺗ رﻮﺑﺰﻣ ةدﺎﻣ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﻲﺧﺮﺑ

ﻪﺑ هﺪﺷ فﺬﺣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ زا بﺎﺴﺘﻧا و ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ ار ﻲﻨﻴﻋ ﺮﻴﺼﻘﺗ و هدروآ دﻮﺟو ﺖﺳا

Flour et al.,T2, 2001: 95) (

. ﺖﻔﮔ ﺪﻳﺎﺑ

ﺰﻴﻴﻤﺗ ناﺪﻘﻓ ا ﻓ ،ﺖﺴﻴﻧ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ناﺪﻘﻓ ﺮﺑ ﻞﻴﻟد هزوﺮﻣا ﻪﭼﺮﮔ ﻲ

ﻪﺴﻔﻧ ﻤﻧ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﺐﺒﺳ ﻲ

دﻮﺷ . ﻪﺑ ةدﺎﻣ ﻲﺗرﺎﺒﻋ 414 - 3 ﺪﻋﺎﻗ ة

ةدﺎﻣ رد جرﺪﻨﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ 1240

ق . هدﺮﻜﻧ فﺬﺣ ار م ﺖﺳا

. ﺼﻘﺗ تﺎﺒﺛا ﻪﺑ طﻮﻨﻣ ﺰﻴﻤﻣ نﺎﺴﻧا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺰﻴﻴﻤﺗ ﺪﻗﺎﻓ صﺎﺨﺷا ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ

ﺮ

ﺖﺳا . رﺎﺘﻓر ﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ فرﺎﻌﺘﻣ نﺎﺴﻧا ﺎﺑ ﺰﻴﻤﻣﺮﻴﻏ ﻲ

ﻮﺷ د : ﺖﺳا ﺮﺼﻘﻣ ،ﺪﺷﺎﺑ فرﺎﻌﺘﻣ نﺎﺴﻧا ﺎﺑ ﺮﻳﺎﻐﻣ يو رﺎﺘﻓر ﺮﮔا .

فﺬﺣ ﻪﺘﺒﻟا

رﺎﺑرد بﺎﺴﺘﻧا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ة

ﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﺮﻴﺼﻘﺗ ﻲﺑﺎﻳزرا ﺎ

رد نآ فﺬﺣ ي هﺪﺷ ﻒﻴﺻﻮﺗ ﺮﻴﺼﻘﺗ

،ﺖﺳا ﺮﻴﺼﻘﺗ رد و ﺖﺴﻴﻧ يﺪﻤﻋ ﺮﻴﺼﻘﺗ ﺪﻨﻧﺎﻣ

مزﻻ ﺰﻴﻴﻤﺗ يﺪﻤﻋ ا

ﺖﺳ Flour et al.,T2, 2001: 96) (

.

(10)

ﭘﻴ دﺎﻬﻨﺸ ي ﺮﺘﻛد ﻳ ﺟﺮﺗ و ﺪﻨﻛ ﻞﻤﻋ ﻦ ﻴ

هداد ﺢ ﺖﺳا ار تﻼﻜﺸﻣ ﻪﺑ

ترﻮﺻ درﻮﻣ ي ﻘﻣ نوﺪﺑ ﻴ ندﻮﺑ ﺪ

ﻪﺑ ﻳ ﺳ ﻚ ﻴ ﺪﻨﻛ ﻞﺣ يﺮﻴﺴﻔﺗ ﻢﺘﺴ

) Viney et al., 2013: 691

.

(

1

3.2 . ﻳور ﺔ ﺎﻀﻗ ﻳ ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﻲ

ﺘﻗو ﻲ ور ﻳ ﻪ ﺎﺑ تﻼﻜﺸﻣ اﺮﺟا

ي نﻮﻧﺎﻗ ﺑور ﻪ ور

،ﺪﺷ ﺎﻬﻧآ ار ﻪﺑ ﺻ ترﻮ درﻮﻣ ي و نوﺪﺑ ﻊﺿﻮﻣ ﮔ ﻴ ﺮ ي

ﻪﻧﺎﻌﻃﺎﻗ ﻪﺑ ﻊﻔﻧ ﺴﻔﺗ ﻴ ﺮ ﻊﺳﻮﻣ ﻳﺎ ﻀﻣ ﻴ ﻖ ﻞﺣ ﺮﻛ د . ﺎﻣا ﻤﺼﺗ ﻴ تﺎﻤ نآ ﻪﺑ ﺮﻌﺗ ﻳ ﻒ ﻨﻣاد ﺔ ةدﺎﻣ 414 - 3

ﻚﻤﻛ هدﺮﻛ و ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ زا ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ نﺎﻛدﻮﻛ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ راﺪﺒﻧﺎﺟ ي دﺮﻛ

) Viney et al., 2013: 691 (

.

4 . مﺎﻬﺑا يﺎﻫ دﻮﺟﻮﻣ رد

وﺮﻤﻠﻗ ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ رد ﺖﻟﺎﺣ لﻼﺘﺧا ﻧاور ﻲ ﺎﺑرد ر ة

صﺎﺨﺷا

ا ﻪﭼﺮﮔ راﺬﮕﻧﻮﻧﺎﻗ ﻪﺴﻧاﺮﻓ

ﻪﺑ ﻊﺿو هرﺮﻘﻣ ا ي رد ﺎﺘﺳار ي ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ ﺖﻤﻫ

،ﺖﺷﺎﻤﮔ

مﺎﻬﺑا يﺎﻫ ﺮﺘﻛد ﻳ ﻦ و ور ﻳ ﻪ ﻪﻧ ﺎﻬﻨﺗ ﻢﻛ

،ﺪﺸﻧ ﻪﻜﻠﺑ نوﺰﻓ ﺮﺗ ﺪﺷ . رد قﻮﻘﺣ اﻳ ناﺮ ةدﺎﻣ 1216 ق . م ﻪﺑ

ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻐﺻ ﻴ ﺮ نﻮﻨﺠﻣ و هرﺎﺷا

دراد و مﺎﻬﺑا ﺎﻫ ﺎﺗ دوﺪﺣ ي ﺮﺘﻤﻛ زا ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﺖﺳا . ﺎﻣا رﺎﺑرد ة ﺮﻴﺛﺄﺗ

هدﺎﻣ ﺮﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ رد ﺪﻋاﻮﻗ ﻣﻮﻤﻋ ﻲ و ﻧﻴ ﺰ شﺮﺘﺴﮔ نآ ﺮﺑ ﺼﻘﺗ ﻴ ﺮ ز ﻳ نﺎ د ﻳ هﺪ ﻏ ﻴ ﻤﻣﺮ ﻴ ﺰ ﻧﻴ ﺪﻨﻣزﺎ

ﺳرﺮﺑ ﻲ ﺖﺳا .

4.1 . لﺎﻤﻋا ﺮﺑ نﺎﻛدﻮﻛ

ةدﺎﻣ 414 - 3 ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ رد رد

ﺖﻤﺴﻗ نﻻﺎﺴﮔرﺰﺑ ﺎﺑ

لﻼﺘﺧا ﻧاور ﻲ جرد هﺪﺷ و لاﺆﺳ

ﺖﺴﻫ ﻪﻛ ﻐﺻ ﻴ ﺮ ﻤﻣ ﻴ ﺰ اراد ي لﻼﺘﺧا ﻧاور ﻲ

، ﻪﻛ لﺎﺴﮔرﺰﺑ ﻧﻴ

،ﺖﺴ لﻮﻤﺸﻣ نﻮﻧﺎﻗ ﻣ ﻲ دﻮﺷ ﻳ ﺎ ﻪﻧ .

ﻪﭼﺮﮔا ﻟد ﻴ ﻞ ﻘﻄﻨﻣ ﻲ اﺮﺑ ي لﺎﻤﻋا ژر ﻳ ﻢ توﺎﻔﺘﻣ رد نﻻﺎﺴﮔرﺰﺑ و

ﻧﻻﺎﺳدﺮﺧ ﻲ ﻪﻛ زا نﺎﻤﻫ

تﻻﻼﺘﺧا ﺞﻧر

ﻣ ﻲ ﺪﻧﺮﺑ دﻮﺟو

،ﺖﺷاﺪﻧ ﻮﻧ ﻳ نﺎﮔﺪﻨﺴ راﺪﻓﺮﻃ ﺴﻔﺗ ﻴ ﺮ ﻀﻣ ﻴ ﻖ لﻻﺪﺘﺳا ﻣ ﻲ ﺪﻧدﺮﻛ ﻪﻛ ﺎﺑ

ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ

، ﻦﺘﻣ نﻮﻧﺎﻗ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﺑ نﻻﺎﺴﮔرﺰﺑ ﺎﻤﺣ

ﻳ ﺖ هﺪﺷ هدﻮﺑ و ﻧﺎﻗ نﻮ ﻪﺑ نﻻﺎﺴﮔرﺰﺑ ناﻮﺗﺎﻧ

و ﺪﻗﺎﻓ ﻤﺗ ﻴﻴ ﺰ صﺎﺼﺘﺧا دراد

. ﻪﺘﺒﻟا د ﻳ ناﻮ ﻟﺎﻋ ﻲ زا ﻒﻗﻮﺗ رد ﻨﭼ ﻴ ﻦ ﻟﻻﺪﺘﺳا ﻲ راددﻮﺧ ي دﺮﻛ

2

.

1 . ﺴﻔﺗ ﻴ ﺎﻫﺮ ي رﺎﺑرد ﻪﺴﻧاﺮﻓ رد ﻦﻳﺮﺘﻛد ة

ةدﺎﻣ 1216 ﺖﺳا حﺮﻃ ﻞﺑﺎﻗ ﺰﻴﻧ ناﺮﻳا .

ﻣ ﻲ ناﻮﺗ ةدﺎﻣ ﺖﻔﮔ 1216 ﺎﻨﺜﺘﺳا ةدﺎﻣ ﻳ رﺎﺑرد ﻲ ة

ﻟﻮﺌﺴﻣ ﻴ ﺖ ﻠﺌﺴﻣ ﻪﺑ ًﻼﺻا و ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ ار ﺰﻴﻤﻣ�