نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ ،ﻢﺸﺷ ةرﺎﻤﺷ ،مﻮﺳ ةرود ،ﻢﻫد لﺎﺳ ،ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻣﺎﻧ 1388
ﺭﺎﻤﻌﻣ ﺵﺮﺘﺴﮔ ﺭﺩ ﻲﻧﺎﺑ ﻥﺎﻧﺯ ﺶﻘﻧ ﻱ
ﺗ ﺮﺼﻋ ﻴ
ﺭﻮﻤ ﻱ ﻮﻔﺻ ﻭ ﻱ
ﺮﺘﮐد ﻪﺘﺴﯾﺎﺷ زﺎﻨﻬﻣ
∗ﺮﻓ
ﮑﭼ ﻴ ﻩﺪ
رﺎﻤﻌﻣ ي د ﮐ لﻮﺤﺗ ر ﯿﻔ ﯽ ا ﺮﻨﻫ ﯾ صﻮﺼﺧ ﻪﺑ ،ناﺮ ﺗ ﺖﻣﻮﮑﺣ نارود
ﯿ رﻮﻤ ﯾ ﻮﻔﺻ و نﺎ ﯾ ﻤﻫا زا ،نﺎ ـﯿ ـﺻﺎﺧ ﺖ ﯽ
ا و ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﯾ
ﻣ ار ﺮﻣا ﻦ ﯽ
ﺑﻮﺧ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﯽ
ﮕﻤﺸﭼ رﺎﺛآ رد ﯿ
ﺎﺟ ﻪﺑ ﺮ ي زا هﺪﻧﺎﻣ نآ دﺮـﮐ هﺪﻫﺎﺸﻣ نﺎﻣز .
ـﺘﮑﻧ ﮥ
ﺎﺷ ﯾ
رﺎﻤﻌﻣ رد ﻪﺟﻮﺗ نﺎ ي
ا ﯾ ﺖﻣﻮﮑﺣ ﻦ
ﺑ رﻮﻀﺣ ،ﺎﻫ ﯽ
ﻈﻧ ﯿ ﺗ و نﺎﻧز ﺮ ﺄﺛ ﯿ ﻘﺘﺴﻣ ﺮ ﯿ نآ ﻢ ﺎﻫﺎﻨﺑ ﻖﻠﺧ رد ﺎﻫ ﯽﯾ
ـﺑ ﯽ ﺪـﻨﻧﺎﻣ
ﺖﺳا ﻫ رد ﻪﮐ ﯿ هرود ﭻ ا ي رﺎﺗ زا ﯾ رﺎﻤﻌﻣ ﺦ ي ا ﯾ ﻤﻧ ﻢﺸﭼ ﻪﺑ ناﺮ ﯽ
درﻮﺧ .
اﯾ ﺎﺑ ﺎﺗ ،ﺖﺳا نآ ﺮﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦ ﺳرﺮﺑ
ﯽ ﺎﺟ ﯾ و هﺎﮕ ﯾﮋ ة ﺗ نارود نﺎﻧز ﯿ
رﻮﻤ ي ﻮﻔﺻ و ي ﺛﺄﺗ و ﯿ نآ ﺮ ﺖـﻣﻮﮑﺣ رد ﺎـﻫ
ﻮﺧ ﺖﻗو ﯾ
رﺎﻤﻌﻣ ﺮﻨﻫ رد نﺎﻧز لﺎﻌﻓ رﻮﻀﺣ ،ﺶ ي
ا ﯾ ﺪﻫد نﺎﺸﻧ ار نارود ﻦ .
ﻫﺎﮕﻧ زا ﺲﭘ ﯽ
و ﻪﺑ ارﺬﮔ ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎـﻫ ي
رﺎﻤﻌﻣ زرﺎﺑ ي ﻄﻠﺳ نﺎﻣز رد ﮥ
ﺗ ﯿ رﻮﻤ ﯾ ﻮﻔﺻ و نﺎ ﯾ ﻓﺮﻌﻣ ﻪﺑ ،نﺎ ﯽ
ا رد لﺎﻌﻓ نﺎﻧز ﯾ
ﺎﻫﺎﻨﺑ و ﻪﺻﺮﻋ ﻦ ي
ﺎﺟ ﻪﺑ ي ا هﺪﻧﺎﻣ ز
نآ ﻣ ﺎﻫ ﯽ زادﺮﭘ ﯾﻢ .
ﻠﮐ ﻴ ﮊﺍﻭ ﺪ ﻩ ﺎﻫ
ﻧﺎﺑ نﺎﻧز ﯽ ﺗ ، ﯿ رﻮﻤ ﯾ ﻮﻔﺻ ،نﺎ ﯾ رﺎﻤﻌﻣ ،نﺎ ي ﻣﻼﺳا ﯽ .
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــ
ـ
ﺭﺎﻴﺸﻧﺍﺩ∗ ﺱﺭﺪﻣ ﺖﻴﺑﺮﺗ ﻩﺎﮕﺸﻧﺍﺩ ﻲﻣﻼﺳﺍ ﺮﻨﻫ
٧٠
■ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺶﻫﻭﮋﭘ ﻪﻣﺎﻧ ﻢﺸﺷ ﻩﺭﺎﻤﺷ ،ﻡﻮﺳ ﻩﺭﻭﺩ ،ﻢﻫﺩ ﻝﺎﺳ ،
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻫ مﻼﺳا رد ﯿ
ﻧﻮﻧﺎﻗ ﭻ ﯽ ﻧ ﯿ ﯾاراد و كﻼﻣا ﮏﻠﻤﺗ زا ار نﺎﻧز ﻪﮐ ﺖﺴ ﯽ
اﺮﺑﺎـﻨﺑ ،ﺪﻨﮐ ﻊﻨﻣ ﺎﻫ ﯾ
ﻦ
، زا
ﺮﻈﻧ ظﺎﺤﻟ ي
ا ﯾ
اﺮﺑ نﺎﮑﻣا ﻦ ي
ﺎﻫﺎﻨﺑ ﻪﮐ ﺖﺷاد دﻮﺟو نﺎﻧز ﯽﯾ
ﺪﻧزﺎﺴﺑ . ا ،ﻞﻤﻋ رد ـﯾ
ﻪـﺑ نﺎـﮑﻣا ﻦ
ﺎﻀﻋا ي دﺰﻧ ﯾ
ﻣ دوﺪﺤﻣ ناﺮﺘﺧد ،ناﺮﺴﻤﻫ ،ردﺎﻣ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻢﮐﺎﺣ نﺎﻄﻠﺳ ةداﻮﻧﺎﺧ ﮏ ﯽ
اراد ﻪﮐ ﺪﺷ ﯽﯾ
ﺎـﻫ ي
ﺼﺨﺷ ﯽ نآ ﺘﻧ ﺎﻫ ﯿ ﺠ ﮥ ﺎﻄﻋا ي ﻪﺻﺎﺧ ﯾ ﺼﺨﺷ ﮏﻠﻣ ﺎ ﯽ
دﻮﺑ نﺎﻄﻠﺳ )
،ﻦﯿﮐوا 1386 : 171 .(
رﺎﻤﻌﻣ ي
ﮐ لﻮﺤﺗ رد ﯿﻔ
ﯽ ا ﺮﻨﻫ ﯾ ﻧاﺮ ﯽ ﺖﯿﻤﻫا زا رﺎﯿﺴﺑ
ا صﻮﺼـﺧ ﻪﺑ ؛ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﯾ
ﻪـﮑﻨ
نﺎﻤﮐﺎﺣ ﺗ ﯿ رﻮﻤ ي
اوﺮﻧﺎﻣﺮﻓ و ﯾ
اوا نﺎ ﯾ رود ﻞ ة ﻮﻔﺻ ي ﻢﻬﻣ ﺮﺗ ﯾ ﻣﺎﺣ ﻦ ﯿ
ا ﮓﻨﻫﺮﻓ نﺎ ﯾ
ﻧاﺮ ﯽ ﺪﻧدﻮﺑ . ﻪـﺑ
ﻣ ﺮﻈﻧ ﯽ ﻪﻄﺑار ﺪﺳر ا
ي دﺰﻧ ﯾ ﮏ نﺎﯿﻣ ﺳﯿ ﺮﻨﻫ ﺖﺳﺎ ي
ﺳ ، ﯿ ﺒﻫﺬﻣ ﺖﺳﺎ ﯽ
راﺬـﮕﻧﻮﻧﺎﻗ ، ي
نﺎـﻤﮐﺎﺣ و
اﯾ ﺖﺷاد دﻮﺟو نارود ﻦ .
ﺘﺣ ﯽ ﺪﻫﺎﺷ ﯾ نآ ﺖﻣﻮﮑﺣ لﻼﺧ رد ﻪﮐ ﻢ رﺎﻤﻌﻣ و ﺮﻨﻫ رد ﺎﻫ
ي ﻣﻼﺳا ﯽ
زﯾ ﺮﺗﺎﺒ ﯾ ﺎﻫﺎﻨﺑ ﻦ ي ﻣزﺮﺳ ﯿ ا ﻦ ﯾ
ﺪﺳ رد ناﺮ ة
ﻫﺪﻔﻫ ﺎﺗ ﻢﻫدرﺎﻬﭼ م ﻢ
/ ﺎﺗ ﻢﺘﺸﻫ ﯾ نﻮﭽﻤﻫ ،ق ه ﻢﻫدزﺎ
ﺎﻤﺣ ﻞﺻﺎﺣ ،تاﺮﻫ و ﺪﻬﺸﻣ رد دﺎﺷﺮﻫﻮﮔ ﯾ
ﺖﺳا ﺮﺼﻋ نآ رد نﺎﻧز ﺖ .
ﺎﻤﺣ ﺖّﻨﺳ ﯾ
زا نﺎـﻧز ﺖ
رﺎﻤﻌﻣ ي ﻣﻼﺳا ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ﯽ
ﺗ ﺪﻬﻋ صﻮﺼﺧ ﻪﺑ ﯿ
رﻮﻤ ي ﻮﻔﺻ و ي ﺴﺑ ﻖﺑاﻮﺳ ، ﯿ
رﺎ ي دراد .
اﯾ ﺎﻣﺮﻓرﺎﮐ ،نﺎﻧز ﻦ ﯾﻧﺎ
ﯽ ﻧﺎﺑ و ﺮﺑﺪﻣ ﯿﻧﺎ
ﯽ ﮔﺪﻧز لﻮﻃ رد ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﺑ ﺖﻤﻫﺎﺑ ﯽ
ﻫﻮﮑﺷﺎﺑ رﺎﺛآ ،دﻮﺧ ﯽ
داﺪﻌﺗ هزوﺮﻣا ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ ﺎﭘﺮﺑ ي
نآ زا ءﺰﺟ ﺎﻫ ﯾ نﺎﻣدﺎ ﺎﻫ ي
رﺎﻤﻌﻣ ﻢﻬﻣ ي
ﻣﻼﺳا نارود ﯽ
بﻮﺴﺤﻣ
ﻣ ﯽ دﻮﺷ . ﺎﺷ ﯾ ز و ﺖﻓاﺮﻇ ﺪ ﯾﺎﺒ
ﯽﯾ رﺎﻤﻌﻣ ي ا ﯾ ر ،نارود ﻦ ﯾ
ﺮﻇ تﺎﺳﺎﺴﺣا رد ﻪﺸ ﯾ
نوزﻮﻣ قوذ و ﻒ
ﻧﺎﺑ دﻮﺧ ﻪﮐ دراد ﯽﻧﺎﻧز ﺪﻨﺴﭘ ﯽ
ﺎﻤﺣ ﯾ ا زا ﺖ ﯾ ﺷ ﻦ ﯿ رﺎﻤﻌﻣ هﻮ ي ا رد ﯾ ﺪﻧﺪﺷ ناﺮ .
ﺎﺑ ،ﻪﻣادا رد ﺳرﺮﺑ
ﯽ ﺎﺟ ﯾ ﺎﮕ و ه ﯾ نﺎﻧز ةﮋ و ﻫﺎﮕﻧ ﯽ ﻟﺎﻤﺟا ﯽ و ﺮﺑ ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﺎﺑ رﺎﻤﻌﻣ زر ي نارود
ﺗﯿ رﻮﻤ ي
ﻮﻔﺻ و ي ، ﯽﻣ ﯽﻓﺮﻌﻣ ار ﯽﻧﺎﻧز ﻢﯿﻨﮐ
ﻪﮐ ﺎﺑ ﺎﻤﺣ ـﯾ نآ ﺖ
ﺎـﻫﺎﻨﺑ ،ﺎـﻫ ﯽﯾ
ز ﯾ
رﺎـﻤﻌﻣ رد ﺎـﺒ ي
ﻣﻼﺳا ﯽ ﺪﻨﺘﺷاﺬﮔ رﻮﻀﺣ ﻪﺻﺮﻋ ﻪﺑ ﺎﭘ .
ﻧﺎﺑ ﻥﺎﻧﺯ ﺭﻮﻀﺣ ﺖﻴﻤﻫﺍ ﻲ
ﺭﺎﻤﻌﻣ ﺭﺩ ﻱ
ﺗ ﻥﺍﺭﻭﺩ ﻴ ﺭﻮﻤ ﻱ ﻮﻔﺻ ﻭ ﻱ
ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺖ ﺎﻫ ي ﮕﻨﻫﺮﻓ ﯽ ا ي ﺗ ﻪﮐ ﯿ اﺮﺑ رﻮﻤ ي ﻓﺮﻌﻣ ﯽ ﻮﺼﺗ ﯾﺮ ي ﺮﺳاﺮﺳ رد ،دﻮﺑ هداد مﺎﺠﻧا دﻮﺧ زا
م ﻢﻫدﺰﻧﺎﭘ هﺪﺳ /
ﭘ ﻪﺑ ق ه ﻢﻬﻧ ﯿ
داد ﻪﻣادا دﻮﺧ ﺖﻓﺮﺸ .
ﻮﻧ ﯾ
ﺎـﭘورا و نﺎﻤﻠﺴـﻣ نﺎﮔﺪﻨﺴ ﯽﯾ
ًﻼﻣﺎـﮐ ،
ﻱﻮﻔﺻ ﻭ ﻱﺭﻮﻤﻴﺗ ﺮﺼﻋ ﻱﺭﺎﻤﻌﻣ ﺵﺮﺘﺴﮔ ﺭﺩ ﻲﻧﺎﺑ ﻥﺎﻧﺯ ﺶﻘﻧ
■
٧١
ﮐﺄﺗ ﯿ ﻪﺘﺷاد ﺪ
ﺷﺎﻘﻧ ﻪﮐ ﺪﻧا ﯽ
رﺎﻤﻌﻣ و ي ﺴﺑ ﯿ
ﻮﺸﺗ درﻮﻣ رﺎ ﯾ
ﺎﻤﺣ و ﻖ ﯾ
ﺗ رﺎﺑرد ﺖ ﯿ
رﻮﻤ ي ﺪﻨﻗﺮﻤﺳ رد
ﺖﺳا هدﻮﺑ .
ﻣﻮﺑ ناﺪﻨﻣﺮﻨﻫ رﻮﻤﯿﺗ ﯽ
ﻮﺧ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ار د و داﺪﻐﺑ زا د
ﯾ ﺪﺟ هﺎﮕﺘﻣﺎﻗا ﻪﺑ ﺎﻫﺮﻬﺷ ﺮﮕ ﯾ
شﺪ
ﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﺪﻨﻗﺮﻤﺳ رد ﯽ
داد .
حﺮﻃ ،داﻮﻣ ،ﻊﺑﺎﻨﻣ وا نﺎﻣﺮﻓ ﻪﺑ ﺎﻫ
ي رﺎﻤﻌﻣ ي دﺎﻘﻣ و ﯾ ز ﺮ ﯾ دﺎ ي ﺎﻨﻏ زا ﯾ ﻢ
ﺎﻫرﻮﺸﮐ ي ﺢﺘﻓ ا ﻪﺑ هﺪﺷ ﯾ ﺪﺷ ﻞﻘﺘﻨﻣ ﺮﻬﺷ ﻦ
(Roemer, 1986: 55)
.
ﺎﺷ ﯾ ﺪ ﯾﮑ ﯽ ﻻد زا ﯾ ﮕﻤﺸﭼ رﻮﻀﺣ ﻞ ﯿ
ﺗ نارود رد نﺎﻧز ﺮ ﯿ
رﻮﻤ ي ﮥﻗﻼﻋ رد ناﻮﺘﺑ ار ﺗ ﺮﻓاو
ﯿ رﻮﻤ
ﺸﻧﺎﺟ و ﯿ ﻧﺎﻨ ﺶ
رﺎﻤﻌﻣ رﺎﺛآ ﻖﻠﺧ ﻪﺑ ي
اﺮـﺑ هار ﺪﺷ ﺐﺟﻮﻣ ﻪﮐ ﺖﺴﻧاد هﻮﮑﺷﺎﺑ ي
ﻟﺎﻌﻓ ـﯿ ناﻮﻧﺎـﺑ ﺖ
ﻧﯿ ﺪﺷﺎﺑ زﺎﺑ ﺰ .
ﺗﯿ ﺎﻀﻋا رﻮﻤ ي
ﻪﺑ ،ﺶﻧاﺪﻧﺎﺧ وﯾ
اﺮـﺑ ،ار ﺶﻧاﺮﺴﻤﻫ هﮋ ي
ﺎـﻫﺎﻨﺑ ﺖﺧﺎـﺳ ي
رﺎـﺗ ﯾ ﺨ ﯽ ﻮﺸـﺗ ﯾ ﻖ
ﻣ ﯽ دﺮﮐ .
»
ﻢﻧﺎﺧ ﮏﻠﻣ ارﺎﺳ «
ﻪﺳرﺪﻣ ا ي
ﺗ ﻊﻣﺎﺟ ﺪﺠﺴﻣ ﻞﺑﺎﻘﻣ ﯿ
ﺖﺧﺎـﺳ ﺪﻨﻗﺮﻤﺳ رد رﻮﻤ .
ﺮﺴـﻤﻫ
دﯾ ﺮﮕ وا
» ﺎﻏآ نﺎﻣﻮﺗ «
هﺎﺷ رد
1هﺪﻧز دﺎﻬﻧ ﺎﻨﺑ ﯽﻫﺎﻘﻧﺎﺧ .
ﺧﺮﺑ ﯽ د ﯾ ﻧ ﺶﻧاﺮﻫاﻮﺧ و ناﺮﺴﻤﻫ زا ﺮﮕ ـﯿ
ﺰ
هﺮﺒﻘﻣ نﺎﮑﻣ نآ رد ﺎﻫ
ﯽﯾ ﺪﻨﺘﺧﺎﺳ . ﻪﻧﻮﻤﻧ هﺪﻧز هﺎﺷ ا
ي ﺖﺳا ﻢﻬﻣ ﻪﮑﻨﯾا زا
ﺗ ﯿ ﺎﻀﻋا رﻮﻤ ي
ﺶﻧاﺪﻧﺎﺧ
اﺮﺑ ار ي
ﺎﻫﺎﻨﺑ ﻦﺘﺧﺎﺳ ي
ﺒﻫﺬﻣ ﯽ د و ﯾ
ﻤﺳر تﺎﺴﺳﺆﻣ ﺮﮕ ﯽ
ﻮﺸﺗ ﯾ ـﻣ ﻖ ﯽ دﺮـﮐ . ﺪـﺑ ﯾ ﺗﺮﺗ ﻦ ـﯿ ﺐ رد
لﺎﺳ ﺎﻫ ي 1405 ـ 1370 م / 808 ـ 772 ﻫ ـ
ﺗ ناﺪﻧﺎﺧ ق ﯿ
هﺎﺷ رد رﻮﻤ ﺑ ،هﺪﻧز
ﯿ
ﺪﻨﺘﺧﺎﺳ هﺮﺒﻘﻣ ﺖﺴ
) ﻪﺘﺴﯾﺎﺷ ،ﺮﻓ 1384 : 30
، 29 .(
ﺗ گﺮﻣ زا ﺪﻌﺑ ﯿ
لﺎﺳ رد رﻮﻤ 1405
م / 808 خﺮﻫﺎﺷ ،ق ه )
1447 ـ 1405 م / 851 ـ 808 ﻫ ـ ق (
زﻮﺣ رد ة ﻓاﺮﻐﺟ ﯿﺎ ﯽﯾ ﺳر ﺖﻣﻮﮑﺣ ﻪﺑ ﺮﻬﻨﻟاءاروﺎﻣ و نﺎﺳاﺮﺧ ﯿ
ﻃ و ﺪ ﯽ 15 وﺮﻤﻠﻗ ،ﺖﻣﻮﮑﺣ لﺎﺳ
ﻮﺧ ﯾ
ﺴﮔ ار ﺶ
ﺎﭘ و داد شﺮﺘ ﯾ
ﻐﺗ تاﺮﻫ ﻪﺑ ﺪﻨﻗﺮﻤﺳ زا ار ﺖﺨﺘ ـﯿﯿ
داد ﺮ .
ﺎﻫدروﺎﺘـﺳد ﻪـﻠﻤﺟ زا ي
ﺮﻨﻫ ي
و نﺎﻣز ي ، ﺖﺧﺎﺳ
رﺎﻤﻌﻣ رﺎﺛآ ي
ﺣاﻮﻧ و ﺎﻫﺮﻬﺷ ﺖﻣﺮﻣ و هﻮﮑﺷﺎﺑ ﯽ
و ﯾ ناﺮ نارود رد هﺪﺷ
ﺗﯿ دﻮﺑ رﻮﻤ . ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ خﺮﻫﺎﺷ ا
ي ﺳو ﯿ
ﻣز رد جﺮﺧﺮﭘ و ﻊ ﯿﻨ
ﮥ رﺎﻤﻌﻣ ي ، ﺎﺑ ﺎﻤﺣ ﯾ و دﻮـﺧ ترﺎﻈﻧ و ﺖ
ﺎﭘ ،دﺎﺷﺮﻫﻮﮔ شﺮﺴﻤﻫ ﯾﻪ
رﯾ ﺰ ي دﺮﮐ . ﺗ ﻪﺟﻮﺗ ﯿ رﻮﻤ ﯾ ﻣ ار ﺐﻫﺬﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نﺎ ﯽ
زا ناﻮﺗ هار ﺖﺧﺎﺳ
ﺎﻫﺎﻨﺑ ﯽﯾ
ز و سراﺪﻣ ،ﺪﺟﺎﺴﻣ نﻮﭼ ﯾ
هﺎﮕﺗرﺎ ﺎﻫ ي ﺑ ﯽ ﻧﺎـﺳر تﺎﺒﺛا ﻪﺑ رﺎﻤﺷ ﯿﺪ
. ـﻨﭽﻤﻫ ﯿ اوا رد ﻦ ـﯾ ﻞ
م ﻢﻬﻧ هﺪﺳ /
ﺰـﮐﺮﻣ ﻪﺑ ار نﺎﺳاﺮﺧ نﻮﺗﺎﺧ دﺎﺷﺮﻫﻮﮔ ،ق ه ﻢﻫدﺰﻧﺎﭘ ي
ﻣز رد ﯿ ـﻨ ﮥ
رﺎـﻤﻌﻣ عاﺪـﺑا ي
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــ
ـ
١ . ﻋﻮﻤﺠﻣ ﺔ ﻩﺎﺷ ﻲﻫﺎﮕﻣﺍﺭﺁ ﻱﺭﺎﻜﻴﺷﺎﻛ ﻭ ﻱﺭﺎﻤﻌﻣ ﻭ ﺎﻫﺎﻨﺑ ﻪﻛ ﺖﺳﺍ ﺪﻨﻗﺮﻤﺳ ﺭﺩ ﻩﺪﻧﺯ
ﻱﺭﺎﻛﻼﻃ ﻭ ﺎﻫ ﺩﺭﺍﺪﻧ ﺮﻴﻈﻧ ﻥﺁ ﻱﺎﻫ
) ﻩﺩﻮﻣﺯﺁ : ۶۱ ( .
٧٢
■ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺶﻫﻭﮋﭘ ﻪﻣﺎﻧ ﻢﺸﺷ ﻩﺭﺎﻤﺷ ،ﻡﻮﺳ ﻩﺭﻭﺩ ،ﻢﻫﺩ ﻝﺎﺳ ،
ﺪﺒﺗ ﯾ دﺮﮐ ﻞ ) نﺎﻤﻫ : 34
، 33 .(
ﻫﺎﺷ ﺖﻣﻮﮑﺣ نارود رد ﻌﺳﻮﺗ ﺎﺑ ،خﺮ
ﮥ ﻂﺧ ﺸﻣ ﯽ ﺎﻫ ي ﺳ ﯿ ﺳﺎ ﯽ ﺒﻫﺬﻣ ، ﯽ دﺎﺼﺘﻗا ، ي ﺎﻀـﻓ و ﯽﯾ
ﺖﻓﺮﮔ ﻞﮑﺷ ﺎﻤﺣ نآ رد ﻪﮐ
ﯾ ﺮﻨﻫ ﺖ ي ﺎﭘ ﺮﺑ ﯾﮥ ﻧزاﻮﺗ ﯽ قﻮﻓ هدﺎﻌﻟا نﺎﯿﻣ ﺎﻀﻋا ي ﺘﻣﻮﮑﺣ ناﺪﻧﺎﺧ ﯽ
ﺎﻓﻮﮑﺷ ﻪﺑ ﯽﯾ ﺳر ﯿﺪ
1.
ﻀﻌﺑ ﯽ ﺣ نﺎﻧز زا ﯿ
تﺮ ﮕﻧا ﯿ ﻮﻔﺻ ناﺪﻧﺎﺧ ﺰ ي
ﻧ ﯿ ﺪﺳ رد ﺰ ة م ﻢﻫدﺰﻧﺎﺷ /
ا ق ه ﻢﻫد ﯾ
ﺶـﻘﻧ ،ناﺮ
ﻤﻬﻣ ﯽ ﭘ رد ﯿ
رﺎﻤﻌﻣ ﺮﻨﻫ ﺖﻓﺮﺸ ي
ﺪﻨﺘﺷاد . نآ ﺎﻫ ﻪﻓﻮﻗﻮﻣ و ﯽـﮕﻨﻫﺮﻓ فرﺎﺼـﻣ ياﺮﺑ يرﺎﯿﺴﺑ يﺎﻫ
ﻪﺘﺷاﺬﮔ يﺎﺟ ﻪﺑ دﻮﺧ زا ﯽﺒﻫﺬﻣ ﺪﻧا
.
،لﺎﺜﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ،ﺐﺳﺎﻤﻬﻃ هﺎﺷ ﺮﻫاﻮﺧ
» ﻢﻧﺎﺧ نﺎﻄﻠﺳ
« ﻗﻮﺸﻣ ، ﯽ ﺴﺑ و ﻖﻓﻮﻣ ﯿ
ﺛﺄﺗ رﺎ ﯿ دﻮﺑ راﺬﮔﺮ .
و ي لﺎﺳ رد ﺎﻫ ي 1555 ـ 1554 م / 963 ـ 962 ﻫ ـ جاور ار مﻮﺼﻌﻣ هدرﺎﻬﭼ مﺎﻧ ﻪﺑ ﻒﻗو ﺮﻣا ،ق
داد . ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﻦ
» ﺮﭘ ي ﻢﻧﺎﺧ « و
» ﺧ ﯿ ﺑ ءﺎﺴﻨﻟاﺮ ﯿ ﻢﮕ « داﺰﻫﺎﺷ ود ة
د ﯾ ﻣﺎﺣ ﻪﮐ ﺪﻧﺮﮕ ﯽ
هدﻮﺑ ناﺪﻨﻣﺮﻨﻫ ﺪﻧا
) نﺎﻤﻫ : 51 ـ 50 .(
ا رد ﯾ جﺮـﺧ رد ﻪـﮐ يرﺎﯿﺘﺧا ،ﺮﮕﯾد يﻮﺳ زا و ﻪﺳرﺪﻣ ثاﺪﺣا ﺮﻣا ﻪﺑ نﺎﻧز ﻪﺟﻮﺗ ،نارود ﻦ
رﺎﯿﺴﺑ ،ﺪﻨﺘﺷاد دﻮﺧ لاﻮﻣا ﺐﻟﺎﺟ
ﺖﺳا ﻪﺟﻮﺗ .
ﺖﺧﺎـﺳ و ﻪـﺳﺪﻘﻣ ﻦﮐﺎـﻣا و نﺎـﻣﺎﻣا ياﺮﺑ ﻒﻗو
ﺎﻫﺎﻨﺑ ﻦﯿﻨﭼ ﯽﯾ
رود نﺎﻧز ﺪﯾد زا ﻪﮐ ﺖﺳا ﺮﮕﯾد يدرﻮﻣ ة
ﺖﺳا هﺪﻧﺎﻤﻧ نﺎﻬﻨﭘ يﻮﻔﺻ .
د و هﺪﺷ ﺐﺴﮐ تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ـﯾ
ﻫﺎﮔﺪ ﯽ ﻮـﻧ ﯾ
ﺗ نارود نﺎـﻧز رﻮﻀـﺣ زا ﻦ ﯿ
رﻮـﻤ ي و
ﻮﻔﺻ ي ا رد ، ﯾ
ﻓﺮﻌﻣ ﻪﺑ ﺖﻤﺴﻗ ﻦ ﯽ
ﺧﺮﺑ ﯽ ا زا ﯾ
ﺎﻫﺎﻨﺑ و ناﻮﻧﺎﺑ ﻦ ي
ﺎﻤﺣ ﺖﺤﺗ هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﯾ
نﺎﺸﺘ
ﻣ ﯽ زادﺮﭘ ﯾﻢ . ﻤﺣ ﺖﺤﺗ ﻱﺭﺎﻤﻌﻣ ﺭﺎﺛﺁ ﻭ ﻱﺭﻮﻤﻴﺗ ﺪﻬﻋ ﻥﺎﻧﺯ ﻥﺁ ﺖﻳﺎ
ﺎﻫ
ﺎﻏﺁﺩﺎﺷﺮﻫﻮﮔ
ﺎﺷ ﯾ ﻣ زا ﺪ ﯿ ﺻﺮﻋ رد لﺎﻌﻓ نﺎﻧز ﮥﻤﻫ نﺎ ﮥ
رﺎﻤﻌﻣ ﺮﻨﻫ ي
ﺎﻏآدﺎـﺷﺮﻫﻮﮔ مﺎﻧ ، ـﯾ
ﺑدﺎـﺷﺮﻫﻮﮔ ﺎ ﯿ
ﻢﮕ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــ
ـ
١ . ﺘﺸﻴﺑ ،ﺪﻴﺳﺭ ﺖﻨﻄﻠﺳ ﻪﺑ ﻭﺍ ﺯﺍ ﺲﭘ ﻪﮐ ،ﺥﺮﻫﺎﺷ ﺮﺴﭘ ،ﺮﻘﻨﺴﻳﺎﺑ ﻮﺠﮕﻨﺟ ﺎﺗ ﺩﻮﺑ ﺐﻳﺩﺍ ﺮ
. ﻥﺎﻄﻠﺳ ﻢﻴﻫﺍﺮﺑﺍ ﻱﻭ ﺯﺍ ﺲﭘ )
۱۴۳۵ ـ ۱۴۱۴ ﻡ /
۸۳۹ ـ ۸۱۷ ﻕ ﻩ ( ﻥﺎﻄﻠﺳ ﺭﺪﻨﮑﺳﺍ ، )
۱۴۱۵ ـ ۱۳۸۴ ﻡ / ۸۱۸ ـ ۷۸۶ ﻩ ﻕ ( ﮓﻴﺑ ﻎﻟﺍ ، ) ۱۴۴۹ ـ ۱۴۴۷ ﻡ / ۸۵۳ ـ ۸۵۱ ﻩ ﻕ (
ﻦﻴﺴﺣ ﻥﺎﻄﻠﺳ ،
ﺍﺮﻘﻳﺎﺑ ) ۱۵۰۶ ـ ۱۴۷۰ ﻡ / ۹۱۲ ـ ۸۷۵ ﻩ ﻕ ( ﻊﻳﺪﺑ ﺵﺮﺴﭘ ﻭ ، ﺣ ،ﻲﮕﻤﻫ ،ﻥﺍﺮﻳﺍ ﺭﺩ ﻱﺭﻮﻤﻴﺗ ﻢﮐﺎﺣ ﻦﻳﺮﺧﺁ ،ﻥﺎﻣﺰﻟﺍ
ﻪﺑ ﺮﻨﻫ ﻭ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻥﺎﻴﻣﺎ
ﻨﻴﻣﺯ ﺭﺩ ﺹﻮﺼﺧ ﺔ
ﺪﻨﺘﺷﺍﺬﮔ ﺭﺎﮔﺩﺎﻳ ﻪﺑ ﺩﻮﺧ ﺯﺍ ﺍﺭ ﻱﺮﻴﮕﻤﺸﭼ ﺭﺎﺛﺁ ﻭ ﺪﻧﺩﻮﺑ ﻱﺭﺎﻤﻌﻣ .
ﻱﻮﻔﺻ ﻭ ﻱﺭﻮﻤﻴﺗ ﺮﺼﻋ ﻱﺭﺎﻤﻌﻣ ﺵﺮﺘﺴﮔ ﺭﺩ ﻲﻧﺎﺑ ﻥﺎﻧﺯ ﺶﻘﻧ
■
٧٣
ﺖﺳا هداد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ار صﺎﺧ ﯽﻫﺎﮕﯾﺎﺟ .
ﻣا ﺮﺘﺧد نﻮﺗﺎﺧ دﺎﺷﺮﻫﻮﮔ ـﯿ
ﻏ ﺮ ـﯿ ثﺎ ﺪـﻟا ﯾ ﻦ
ﺗ ﺮﺴﭘ خﺮﻫﺎﺷ ﺮﺴﻤﻫ و نﺎﺧﺮﺗ ﯿ
ا نﺎﻣز رد ﻪﮐ دﻮﺑ تاﺮﻫ ﻢﮐﺎﺣ و روﺮﭘﺮﻨﻫ هﺎﺷدﺎﭘ رﻮﻤ ـﯾ
جوز ﻦ
ﻫﺎﻨﺑ ﺎ ي ﻈﻋ ﯿﻤ ﯽ
ﺪﺷ ثاﺪﺣا .
ﻧاواﺮﻓ ﮥﻗﻼﻋ دﺎﺷﺮﻫﻮﮔ ﯽ
ﻪﺑ ﻦﺘﺧﺎﺳ ﺎﻫﺎﻨﺑ ي ﺒﻫﺬﻣ ﯽ ﻪﺳرﺪﻣ و ا
ي و
ﺳﺄﺗ ﯿ غﺎﺑ ﺲ ﺴﺑ تﺎﻓﻮﻗﻮﻣ و ﺖﺷاد ﺎﻫ ﯿ
رﺎ ي و زا نﺎﺳاﺮﺧ و تاﺮﻫ رد ي
ﻗﺎﺑ ﯽ ﺖﺳا هﺪﻧﺎﻣ .
و ي رد
رﺎﺗ ﯾ نﺎﻀﻣر ﻢﻬﻧ ﺦ 1453
م / 861 ﻫ ـ ﻌﺳﻮﺑا نﺎﻄﻠﺳ رﻮﺘﺳد ﻪﺑ ق ﯿ
ﻔﺳ غﺎﺑ رد ﺪ ﯿ
ﻪـﺑ تاﺮﻫ ﺮﻬﺷ ﺪ
ﺪﯿﺳر ﻞﺘﻗ )
،نﺎﯿﺋاﺪﻓ 1385 : 73 .(
ﺎﺟ ﻪﺑ رﺎﺛآ زا ي
ﻣ وا زا هﺪﻧﺎﻣ ﯽ
ﺪﻬﺸﻣ دﺎﺷﺮﻫﻮﮔ ﻊﻣﺎﺟ ﺪﺠﺴﻣ ﻪﺑ ناﻮﺗ )
ﺮﯾﻮﺼﺗ 1 ( ﻆﻓﺎﺤﻟاراد ،
ﺴﻟاراد و ﯿ
1هدﺎ
ﺎﺿر مﺎﻣا ﺪﻗﺮﻣ روﺎﺠﻣ )
ع ( هرﺎـﺷا تاﺮـﻫ رد دﺎـﺷﺮﻫﻮﮔ ﻪﺳرﺪﻣ و ﻊﻣﺎﺟ ﺪﺠﺴﻣ ،
دﺮﮐ ) ،يدرﺎﻄﻋ 1371
: 165 .(
ﺮﯾﻮﺼﺗ 1.
دﺎﺷﺮﻫﻮﮔ ﺪﺠﺴﻣ
ﺘﺴﺨﻧ ،دﺎﺷﺮﻫﻮﮔ ﻊﻣﺎﺟ ﺪﺠﺴﻣ ﯿ
گرﺰﺑ و ﻦ ﺮﺗ
ﯾ ﻨﺑ ﻦ ـﺎ ي رﺎﺗ ﯾ ﺨ ﯽ ا ﯾ ﺪﺳ زا ناﺮ ةﻧ
ـ ﻢﻬ م / ﻢﻫدﺰﻧﺎﭘ
ـﻫ
ﺎﺿر مﺎﻣا ﺪﻗﺮﻣ تروﺎﺠﻣ رد ﻪﮐ ﺖﺳا ق )
ع (
دراد راﺮﻗ ﺪﻬﺸﻣ سﺪﻘﻣ ﺮﻬﺷ رد .
ا رﺎـﻤﻌﻣ ـﯾ ﻦ
ماﻮﻗ ﺎﻨﺑ ﺪﻟا ﯾ ﺷ ﻦ ﯿ زاﺮ ي دراد مﺎﻧ ) ،پﻮﭘ 1366 ( . اﯾ ﺎﻨﺑ ﻦ ي ﺪﺠﺴﻣ هﻮﮑﺷﺎﺑ ي
ﺖـﺳا ﺎـﺑ ﺖﺣﺎﺴـﻣ
9410
ا رﺎﻬﭼ ﺮﺑ ﻞﻤﺘﺸﻣ ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ ﯾ
نﺎﺘﺴﺒﺷ ﺖﻔﻫ و ناﻮ ﻪﮐ
ﺷﺎﮐ ﯽ ﻫﺎ ي حﺮﻃ ﺎﺑ قﺮﻌﻣ ﺎﻫ
ي عﻮﻨﺘﻣ
ﺲﻧﺮﻘﻣ و ﺎﻫ
ي ﭽﮔ ﯽ ﮕﻤﺸﭼ ﯿﺮ ي دراد ) ،ﯽﮑﯿﻧﺎﺧ فﺎﺒﻟ 1385
: 60 .(
ا نﺎﻤﺘﺧﺎﺳ ﯾ
نﺎﻨﭼ ،ﺎﻨﺑ ﻦ ﻪـﮐ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــ
ـ
١ . ﻧﺎﺘﺳﺁ ﮒﺭﺰﺑ ﻕﺍﻭﺭ ﻦﻴﻣﻭﺩ ﻕﺍﻭﺭ ﻦﻳﺍ ﺔ
ﺎﺿﺭ ﻡﺎﻣﺍ ﻡﺮﺣ ﺱﺪﻘﻣ )
ﻉ ( ﻪﺑ ﺏﻮﻨﺟ ﺯﺍ ،ﺮﺳﻻﺎﺑ ﺪﺠﺴﻣ ﻪﺑ ﻕﺮﺷ ﻑﺮﻃ ﺯﺍ ﻪﮐ ﺖﺳﺍ
ﺩﺭﺍﺩ ﻁﺎﺒﺗﺭﺍ ﺩﺎﺷﺮﻫﻮﮔ ﺪﺠﺴﻣ ﻪﺑ ﺏﺮﻏ ﺯﺍ ﻭ ﻅﺎﻔﺤﻟﺍﺭﺍﺩ )
،ﻱﺩﺭﺎﻄﻋ ۱۳۷۱ : ۱۵۴ (.
٧٤
■ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺶﻫﻭﮋﭘ ﻪﻣﺎﻧ ﻢﺸﺷ ﻩﺭﺎﻤﺷ ،ﻡﻮﺳ ﻩﺭﻭﺩ ،ﻢﻫﺩ ﻝﺎﺳ ،
ﺘﮐ رد ﯿﺒ ﮥ ا ﯾ لﺎﺳ رد ،هﺪﻣآ نآ ناﻮ 1418
م / 821 ﻫ ـ ﺳر مﺎﻤﺗا ﻪﺑ ق ﯿ
رد و هﺪ هرود
نﻮﮔﺎـﻧﻮﮔ يﺎـﻫ
زﺎﺳزﺎﺑ و ﺖﻣﺮﻣ ي
ﺖﺳا هﺪﺷ )
،يدوواد 1357
.(
ﻞﮑﺷ زا دﺎﺷﺮﻫﻮﮔ ﺪﺠﺴﻣ رد ﺎﻫ
ي ﻮﮔ نﻮﮔﺎـﻧ
هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﯿﯾﺰﺗ رد ﻂﺧ ﺖﺳا
. ﻪﮑﻨﯾا ﺎﺑ ﺴﺑ ﯿ رﺎ ي
ﻤﻌﺗ ﺎﺑ طﻮﻄﺧ زا ﯿ
زﺎﺳزﺎﺑ و ﺮ ي
ﺎﻫ ي رﺮـﮑﻣ
ﻟوا ﻞﮑﺷ ﯿﮥ
هداد ﺖﺳد زا ار دﻮﺧ ﻋﻮﻤﺠﻣ ،ﺪﻧا
ﮥ دﺎﺷﺮﻫﻮﮔ ﯾﮑ
ﯽ ﺮﺘﻬﺑ زا ﯾ نﺎﮑﻣ ﻦ ﺎﻫ ﯽﯾ ﻪـﮐ ﺖﺳا
ﺎﺟ دﻮﺧ رد ار طﻮﻄﺧ عاﻮﻧا ي
ﺖﺳا هداد )
،نﺎﯿﻗﺪﺼﻣ 1384
: 70 .(
د زا ﯾ
ﺎﺟﺮﺑ رﺎﺛآ ﺮﮕ ي
ﺷﺮﻫﻮﮔ زا هﺪﻧﺎﻣ ﺑ دﺎ
ﯿ ﻣ ﻢﮕ ﯽ
ﺴـﻟاراد و ظﺎـﻔﺤﻟاراد زا ناﻮﺗ ﯿ
روﺎـﺠﻣ هدﺎ
ﺎﺿر مﺎﻣا ﺪﻗﺮﻣ )
ع ( دﺮﺑ مﺎﻧ . ا ﺪﻨﭼﺮﻫ ﯾ
ﺘﻨﺳ ظﺎﺤﻟ زا ﺎﻨﺑ ود ﻦ ﯽ
هﺪﺷ هداد ﺖﺒﺴﻧ دﺎﺷﺮﻫﻮﮔ ﻪﺑ ،ﺪﻧا
ﻫﯿ ﺘﮐ ﭻ ﯿ ﺗ ﮥﺒ ﯿ رﻮﻤ ي نآ رد ﻤﻧ ﻢﺸﭼ ﻪﺑ ﺎﻫ ﯽ
درﻮﺧ . ﺰﺗ ﺎﻬﻨﺗ ﯿﯾ ﺗ ﻪﮐ دﻮﺟﻮﻣ ﻦ ﯿ
رﻮﻤ ي ﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﯽ
،ﺪﺳر
ﺴﻟاراد ةرازا ﯿ
ﺑﺎﻗ ﺮﺑ ﻞﻤﺘﺸﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا هدﺎ ﺎﻫﺪﻨﺒ
ي ﺰﺗ ﯿﯾﻨ ﯽ ﺷﺎﮐ زا ﯽ ﻌﻠﺿ ﺶﺷ حﺮﻃ ﺎﺑ قﺮﻌﻣ ﯽ
ﻧ و ﯿﺰ
نﻮﺘﺳ ﺎﻫ ي
ﺮﻣﺮﻣ رﺎﮐﻮﺗ ﯾ
ﻣ ،ناﺪﻠﮔ ﺎﺑ ﻦ ﯿ
نﻮﺘﺳﺮﺳ و نﻮﺘﺳ ﻪﻠ ﺎﻫ
ي ﺲﻧﺮﻘﻣ ﺞﻨﮐ رد ﺖـﺳﺎﻫ . ظﺎـّﻔﺤﻟاراد
ﻧﯿ ﻊﺑﺮﻣ ﯽﯾﺎﻨﺑ ﺰ ﻞﯿﻄﺘﺴﻣ
دراد راﺮﻗ ﺮﻬﻄﻣ مﺮﺣ ﺐﻨﺟ رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﻞﮑﺷ )
ﯽﻧﺎﺠﯿﻫﻻ ﻦﯿﻬﻟﺄﺘﻤﻟارﺪﺻ ،
1385 : 56 و 55 .(
ﻫﻮﮔ ﻪﺳرﺪﻣ و ﻊﻣﺎﺟ ﺪﺠﺴﻣ ﺎﺷﺮ
د
ﻧ تاﺮﻫ رد ﯿ
ا رد ﺰ ﯾ
ﻣ راﺮﻗ هوﺮﮔ ﻦ ﯽ
ﮔﯿ ﺪﻧﺮ . ﻣ ﯽ ناﻮـﺗ
ﻧﺎﻤﺘﺧﺎﺳ ﻊﻤﺘﺠﻣ ﺮﺘﻤﮐ ﺖﻔﮔ ﯽ
ﺗ ﺪﻬﻋ ﺎﺗ ﯿ
رﻮﻤ ي دﻮﺟو دراد ا ﺎﺗ ﻪﮐ ﯾ اراد ،ﺪﺣ ﻦ ي
ﭘ ﯿ ﭽ ﯿ ﮔﺪ ﯽ
ز و ﯾﺎﺒ ﯽﯾ ﺪﺷﺎﺑ . ﺘﺷﻮﻧ ﻖﺒﻃ ﮥ
ﺎﻨﺑ قازﺮﻟاﺪﺒﻋ ي
رﺎﺗ رد تاﺮﻫ رد دﺎﺷﺮﻫﻮﮔ ﻪﺳرﺪﻣ ﯾ
ﺦ 1432 م /
836 ﻫ ـ ﺳر مﺎﻤﺗا ﻪﺑ ق ﯿ
ﺖﺳا هﺪ ) ﺪﺒﻋ ،يﺪﻨﻗﺮﻤﺳ قازﺮﻟا 1383
: 645 .(
ﺗ نﺎﺧرﻮﻣ ﯿ
رﻮﻤ ي زا
اﯾ
ﻪﺑ و ﻊﻤﺘﺠﻣ ﻦ وﯾ
ﺳرﺪﻣ هﮋ ﮥ ﺑ نآ ﯿ دﺎﺷﺮﻫﻮﮔ و خﺮﻫﺎﺷ فﻼﺧا ﻦﻓﺪﻣ ﻪﺑ ﺮﺘﺸ ﯾ
هدﺮﮐ دﺎ ﺪـﻧا
) ﺪﻧاﻮﺧﺮﯿﻣ
، 1380 : 728 .(
ﻥﺎﻣﻮﺗ ﺎﻏﺁ
نﺎﻣﻮﺗ
ﺗ ﻢﺸﺷ ﺮﺴﻤﻫ ﺎﻏآ ﯿ
ﻣا ﺮﺘﺧد و رﻮﻤ ﯿ
ﺳﻮﻣ ﺮ ﯽ ﻣا ﺮﺘﺧد ،ﮏﻠﻣوزرآ و ـﯿ
ﺎﺑ ﺮ ﯾﺰ ـﯾ ﻼﺟ ﺪ ـﯾ ﺮ،
لﺎﺳ رد 1396 م / 779
ﮐ جاودزا رﻮﻤﯿﺗ ﺎﺑ ق ه دﺮ
. ﺗ تﻮﻓ زا ﺲﭘ ﯿ
نﺎـﻣﻮﺗ ،رﻮـﻤ نﺎـﺷﻮﮐ رد ﺎـﻏآ
ﺰﮔ تﻮﻠﺧ ﯾ
تﺪﻣ و ﺪ ﻣ ﺎﺠﻧآ رد ﺎﻫ
ﯽ زﯾ ﺖﺴ . و ي لﺎﺳ رد 1440 م / 844 ﻫ ـ ز ﻪﺳرﺪﻣ ق ﯾﺎﺒ
ﯽﯾ رد
ﻱﻮﻔﺻ ﻭ ﻱﺭﻮﻤﻴﺗ ﺮﺼﻋ ﻱﺭﺎﻤﻌﻣ ﺵﺮﺘﺴﮔ ﺭﺩ ﻲﻧﺎﺑ ﻥﺎﻧﺯ ﺶﻘﻧ
■
٧٥
ﺪﺠﺴﻣ ﻪﮐ ﺖﺧﺎﺳ ﺎﺠﻧآ ي
ﺖﺷاد ) ﺮﯾﻮﺼﺗ 2 ( دﻮﺧ و وا ﻧﯿ ﻤﻫ رد ﺰ ﯿ ﺪﺷ هدﺮﭙﺳ كﺎﺧ ﻪﺑ ﺪﺠﺴﻣ ﻦ
) ،ﻦﯿﮐوا 1386 : 363 (.
ﺮﯾﻮﺼﺗ 2.
ﺷﻮﮐ رد ﺎﻏآ نﺎﻣﻮﺗ ﻪﺳرﺪﻣ و ﺪﺠﺴﻣ نﺎ
ﺳرﺪﻣ ﮥ نﺎﻣﻮﺗ
ﮐ هد رد ﺎﻏآ ﯿ
ﺮﺘﻣﻮﻠ ي
ا زﺮﻣ قﺮﺷ ﯾ
تاﺮـﻫ هار ﺮﺳ ﺮﺑ نﺎﺷﻮﮐ رد ناﺮ
ــ ﺪﻬﺸـﻣ
ﺖﺳا ﻊﻗاو .
اﯾ
ﻣﺎﻧ ﻢﻫ نﺎﺘﺴﻫﻮﮐ ﻪﮐ ،ﺮﻬﺷ ﻦ ﯿ
ﻣ هﺪ ﯽ
ﺮﻫ لﺎﻤﺷ رد ،دﻮﺷ ـﯾ
ﻊـﻗاو دوﺮ هﺪـﺷ
ﺖـﺳا
(Adamec, 1975: 279)
. ﺎﻤﺣ ﯾ ﺮﻨﻫ ﺖ ي نﺎﻣﻮﺗ رﺎﻤﻌﻣ زا ﺎﻏآ ي
ﭘ ، ﯿ نﺎـﺳاﺮﺧ ﻪـﺑ ﺶﻧﺪـﻣآ زا ﺶ
دﻮﺑ هﺪﺷ زﺎﻏآ )
Shishkin: 63-5
( رﺎﺗ ﯾ ﺨ ﯽ د ﺮﺑ ﻪﮐ ﯾ ﺳرﺪﻣ راﻮ ﮥ
نﺎﻣﻮﺗ هﺪـﻧﺎﻣ ﯽﻗﺎﺑ نﺎﺷﻮﮐ رد ﺎﻏآ
ﺖﺳا
، ﯾ ﻨﻌ ﯽ 1440 ـ 1441 م / 844 ﻣ ،ق ه ﯽ و ﻪﮐ ﺪﻧﺎﺳر ي
ﺎﺑ ﯾ ﺎﻨﺑ نﺎﻣز رد ﺪ ي
ﻪﺳرﺪﻣ 74 ﻪﻟﺎﺳ
ﺪﺷﺎﺑ هدﻮﺑ .
ﻧﻻﻮﻃ ﺮﻤﻋ ﯽ
د ﻊﺑﺎﻨﻣ ار وا ﯾ
ﻧ ﺮﮕ ﯿ ﺄﺗ ﺰ ﯿﯾ هدﺮﮐ ﺪ ﺪﻧا ) ،ﻦﯿﮐوا 1386 : 364 .(
د زا ﯾ رﺎﺛآ ﺮﮕ
ﺎﺟﺮﺑ ي نﺎﻣﻮﺗ زا هﺪﻧﺎﻣ ﻏآ
ﻣ ﺎ ﯽ ﻫﺎﻘﻧﺎﺧ و طﺎﺑر ﻪﺑ ناﻮﺗ ﯽ
دﺮﮐ هرﺎﺷا نﺎﺷﻮﮐ رد )
نﺎﻤﻫ : 173 .(
ﻥﺎﮐﺮﺗ ﺎﻏﺁ
نﺎﮐﺮﺗ
ﺗ گرﺰﺑ ﺮﻫاﻮﺧ ﺎﻏآ ﯿ
اﺮﺑ ﻪﮐ دﻮﺑ رﻮﻤ ي
ﮏﻠﻣدﺎـﺷﺎﺠﻟوا ،شﺮﺘﺧد مﺎﮕﻨﻬﺑﺎﻧ گﺮﻣ
،1
ﻫﺎﮕﻣارآ ﯽ
ﻋﻮﻤﺠﻣ ،ﺪﻨﻗﺮﻤﺳ رد ﮥ
هﺎﺷ
دﺮﮐ ﺎﭘﺮﺑ هﺪﻧز .
دﺎﺷﺎﺠﻟوا هﺎﮕﻣارآ ﮏﻠﻣ
) ﺮﯾﻮﺼـﺗ 3 ( ﮥـﻤﻫ زا
ﺎﻫﺎﻨﺑ ي
و هﺪﺷ ﻆﻔﺣ ﺮﺘﻬﺑ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ نﺎﺸﺧرد
ﺮﺗ ﯾ
ﺷﺎﮐ ﺶﺷﻮﭘ ﻦ ﯽ
ﺗ ﺪﻬﻋ ﻞﺋاوا ﯿ
رﻮﻤ ي
نﺎﺸـﻧ ار
ﻣ ﯽ ﺪﻫد . ﻠﮐ ﯿ ﺎﻫﺎﻤﻧ ﮥ ي ﮏﺒﺳ ﺎﺑ جرﺎﺧ و ﻞﺧاد ﺎﻫ
ي ﺷﺎﮐ زا عﻮﻨﺘﻣ ﯽ
ﺷﻮﭘ ﯿ ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪ .
اﯾ ﻦ
ﻨﭽﻤﻫ هﺎﮕﻣارآ ﯿ
ﺎﺑ ﻦ ﯾ ﺘﮐ ﮏ ﯿﺒ ﮥ ﻨﺑ ﯿ دﺎ ي ﺘﮐﺮﺳ و ﯿ ﻣ هرﺎﺷا نادﺎﺘﺳا و ناﺪﻨﻣراﺰﻓا ﻪﺑ ﻪﮐ ،ﻪﺒ ﯽ
،ﺪﻨﮐ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــ
ـ
١ . ﻲﻓﻮﺘﻣ ۲۹ ﺮﺒﻣﺎﺳﺩ ۱۳۷۱ ﻡ / ۲۰ ﻱﺩﺎﻤﺟ ﻲﻧﺎﺜﻟﺍ ۷۷۳ ﻫ ـ ﻕ
٧٦
■ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺶﻫﻭﮋﭘ ﻪﻣﺎﻧ ﻢﺸﺷ ﻩﺭﺎﻤﺷ ،ﻡﻮﺳ ﻩﺭﻭﺩ ،ﻢﻫﺩ ﻝﺎﺳ ،
ﺖﺳا هﺪﺷ كرﺪﻣ ﺐﺣﺎﺻ .
ﺘﮐ زا ﻪﮐ رﻮﻃ نﺎﻤﻫ ﯿ
ﻣﺮﺑ ﻪﺒ ﯽ آﯾ ﺎﺑ هﺎﮕﻣارآ ﺪ ﯾ
ﻤﮐ ﺪ ﯽ تﻮﻓ زا ﺲﭘ
لﺎﺳ رد شردﺎﻣ 1683
م / 1095 ﺪﺷﺎﺑ هﺪﺷ ﺎﻨﺑ ق ه .
ﺟرﺎﺧ حﻮﻄﺳ زا ﯽ
ﺰﺗ ﺶﺷﻮﭘ ﺎﻤﻧ ﻂﻘﻓ ﯾﯿ
ـﻨ ﯽ
دراد . ا و ﺎﻤﻧ ﯾ دورو ناﻮ ي
ترﻮﺻ ﻪﺑ ﯾ
ﮏ ﯾﺰﺗ ﺪﺣاو ﯿ
ﻦ هﺪﺷ ﺖﺳا . ﺎﻫزﺮﺟ ي ﺎﻤﻧ ﺎﺑ ﯾ ﻪﺘﺷر ﮏ
ﺎﻫراﻮﻧ زا ي دﻮﻤﻋ ي دورو قﺎﻃ ضﺮﻋ رد ﻪﮐ ي
ﻘﻓا رﻮﻃ ﻪﺑ ﯽ
ﻣ ﻂﻄﺨﻣ ﺖﺷاد ﻪﻣادا ﯽ
دﻮﺷ .
ا ضﺮﻋ ﯾ
ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ﺎﻫراﻮﻧ ﻦ .
ﺪﺒﻨﮔ سأر رد ﯾ
د ﺮﭘ ﺖﺸﻫ ةرﺎﺘﺳ ﮏ ﯾ
ﻣ هﺪ ﯽ زا ﻪـﮐ دﻮﺷ
ﻂﺧ نآ سﻮﺋر ﺎﻫ
ﯾ ﯽ
ﺪﻨﺑرﺎﮐ ترﻮﺻ ﻪﺑ
1ي داﺪﺘﻣا ﺪﺒﻨﮔ ةﺪﻋﺎﻗ ﺎﺗ ﯾ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎ )
،ﺮـﺒﻠﯾو و ﮏـﺒﻤﻠﮔ
1374 : 318 و 317 .(
ﺮﯾﻮﺼﺗ 3.
،ﮏﻠﻣدﺎﺷﺎﺠﻟوا هﺎﮕﻣارآ ﺪﻨﻗﺮﻤﺳ
ﺒﺣ ﻴ ﻥﺎﻄﻠﺳ ﻪﺒ
ﺒﺣ ﯿ ﻌﺳﻮﺑا ﺪﺷرا نز ،نﺎﻄﻠﺳ ﻪﺒ ﯿ
،ﺪ ﻫﺎﮕﻣارآ ﯽ اﺮﺑ ي ﺮﺘﺧد ي ﻧاﻮﺟ رد ﻪﮐ ﯽ
،ﺖﺷﺬﮔرد دﺮﮐ ﺎﻨﺑ
تﺮﺸﻋ نآ مﺎﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻪﻧﺎﺧ
. اﯾ ﺎﻨﺑ ﻦ ) ﺮﯾﻮﺼﺗ 4 ( ﻣ ﯽ ﺎﺑﯾ لﺎﺳ رد ﺖﺴ 1464
م / 869 مﺎـﻤﺗا ﻪﺑ ق ه
ﺳر ﯿ ﻔﻗو لﺎﺳ نﺎﻤﻫ رد ﻪﭼ ،ﺪﺷﺎﺑ هﺪ ﯽ
اﺮﺑ ي راﺪﻬﮕﻧ ي ﺳﺄﺗ نآ ﯿ ﺲ ﯾ ﻀﻌﺑ ﻪﮐ ﺖﻓﺎ ﯽ
طﻮﺑﺮﻣ دﺎﻨﺳا
ﺎﺟﺮﺑ نآ ﻪﺑ ي
ﺖﺳا هﺪﻧﺎﻣ .
ﻟﻮﻃ ﯽ ﺸﮑﻧ ﯿ ا ﻪﮐ ﺪ ﯾ ﺎﻤﺘﺧﺎﺳ ﻦ ناﺪـﻧﺎﺧ لﺎﻔﻃا و نﺎﻧز ﻦﻓد ﻞﺤﻣ ﻪﺑ ن
ﺗﯿ رﻮﻤ ي صﺎﺼﺘﺧا ﯾ
ﺖﻓﺎ . نﺮﻗ ﺮﺧاوا رد ﯾ
ﻢﻫدزﺎ / ا ﻢﻫﺪﻔﻫ ﯾ
ـﺑاﺮﺧ و ﺪـﻧﺎﻣ كوﺮﺘﻣ ًﻼﻣﺎﮐ ﺎﻨﺑ ﻦ ﯽ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــ
ـ
١ . ﻲﻣ ﺍﺮﺟﺍ ﻕﺎﺗ ﺮﻳﺯ ﺭﺩ ﻪﻛ ﺖﺳﺍ ﻲﺸﺷﻮﭘ ﻱﺪﻨﺑﺭﺎﻛ ﹰ
ﺎﻀﻌﺑ ﻭ ﺱﻮﻗ ﺩﺍﺪﻌﺗ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﺯﺍ ﻭ ﺩﻮﺷ ﻲﻣ ﺩﻮﺟﻭ ﻪﺑ ﻩﺭﺎﺘﺳ
ﺪﻳﺁ ) ،ﻑﺎﺑﺮﻌﺷ ﺮﻐﺻﺍ
۱۳۸۵ : ۵ (.
ﻱﻮﻔﺻ ﻭ ﻱﺭﻮﻤﻴﺗ ﺮﺼﻋ ﻱﺭﺎﻤﻌﻣ ﺵﺮﺘﺴﮔ ﺭﺩ ﻲﻧﺎﺑ ﻥﺎﻧﺯ ﺶﻘﻧ
■
٧٧
روﺮﻓ ﺎﺑ نآ ﯾ
ﺮﮔ و ﺪﺒﻨﮔ ﻦﺘﺨ
1 ﯾﻮ لﺎﺳ رد 1903
م / 1321 ﻫ ـ ﻪﻣادا ق ﯾ ﺖﻓﺎ ) نﺎﻤﻫ : 336 .(
اﯾ رﺎﺗ ﺮﺛا ﻦ ﯾ ﺨ ﯽ ﻋﻮﻤﺠﻣ ﮥ ﮔرﺰﺑ ﯽ قﺎﻃا زا ﺐﮐﺮﻣ ﯾﺎﻫ
ﯽ ﻈﻨﺗ و ﻒﮑﻤﻫ ﺢﻄﺳ رد ﯿﻤ
ﯾﺎﻀﻓ تﺎ ﯽ
ﻘﺒﻃ رد ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ ًﺎﺘﺒﺴﻧ ﮥ
ﺖﺳا مود .
ﺮﯾﻮﺼﺗ 4.
تﺮﺸﻋ ﻪﻧﺎﺧ
ﻗﺮﺷ بﻮﻨﺟ ﺖﻤﺳ رد ﯽ
ا ، ﯾ
ﺴﺑ راﺪﻗﺎﻃ ناﻮ ﯿ
ﺪﻨﻠﺑ رﺎ ي
ﺎﻤﻧ ﻂﺳو رد ي
ﻪﺑوﺮﺨﻣ دراد راﺮـﻗ يا .
اﯾ ا ﻦ ﯾ ﻘﺘﺴﻣ ناﻮ ﯿ
ﻧﺎﺧﺪﺒﻨﮔ ﻞﺧاد ﻪﺑ ﻢ ﮥ
ﻊﺑﺮﻣ گرﺰﺑ
ﻣ هار ﻞﮑﺷ ﯽ
ﯾ ﺪﺑﺎ . قﺎﻃ رﺎﻬﭼ ﺎﻤﻧ
ي
ـﻧﺎﺧﺪﺒﻨﮔ ﻪ
ﻠﺻ ﻞﮑﺷ نآ ﻪﺑ ﯿﺒ
ﯽ ﻣ ﯽ ﺪﻨﻫد . ﺑ ﺖﻓﺎﺑ ﮑﺸﺗ ﻪﺘﺨﭘ ﺮﺟآ ار ﺎﻨ ﯿ
ﺰﺗ و هداد ﻞ ﯾﯿ
رﺎـﮐ ﻪـﺑ رﻮـﻓو ﻪـﺑ تﺎﻨ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓر .
ﻧﺎﺧﺪﺒﻨﮔ ﮥ ﺰﮐﺮﻣ ي هرازا ا
2ي دراد
ﺎﻫﺮﭙﺳا ﺎﺑ ﻪﮐ ي
ﺷﺎﮐ ﯽ قﺮﻌﻣ
ﮓﻧر ﻪﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺎﻫ
ي ﺑآ ﯽ
ﺑآ ،ﻦﺷور ﯽ
ﺳ ﯿ
ور ﺮﺑ ﻪﮐ ﺰﺒﺳ و ،ﺮ ي
ﺮﻇ لﺎﮑﺷا نآ ﯾ
ﮔ ﻒ ﯿ ﻫﺎ ﯽ
ـﯾﻼﻃ طﻮـﻄﺧ ﺎـﺑ ﯽ
ﺸـﮐ ﯿ و هﺪ
ﯾﺰﺗ ﯿ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻦ .
ﻻﺎﺑ ي
ور ﺮﺑ ،هرازا ﺢﻄﺳ ي
ﻃﻮﻠﺨﻣ ﯽ ا
ﮔ ﺐﺴـﭼ و ،خﺮـﺳ ﻞﮔ ،ﭻﮔ ز ـﯿ
ﻫﺎ ﯽ
ﯾﺰﺗ شﻮﻘﻧ ﯿﻨ
ﯽ
ﻣ ﻢﺸﭼ ﻪﺑ ﯽ
درﻮﺧ . ور ﺮﺑ ي ا ﯾ ﻗرو حﻮﻄﺳ ﻦ ﮥ
ور ﺮﺑ و ﺐﺼﻧ ﻼﻃ ي
ـﻗرو ﮥ ﻼـﻃ
،ﻪﻗﺎﺳ ،ﻞﮔ و
ﺘﮐ ﯿ
ﻔﺳ بﺮﺳ ﺎﺑ ﻪﺒ ﯿ
ﺳﺮﺗ ﺪ ﯿ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻢ .
رﺎﻔﺣ ي
ﻪـﮑﺗ ﺎـﻫ ﺎـﻫ ي ﺷ ـﯿ ﺎـﺑ كزﺎـﻧ ﻪﺸ
ﮓﻧر ﺎﻫ ي ﻧاﻮﻏرا ﺰﻣﺮﻗ ﯽ
ﺑآ ، ﯽ ﺳ ﺰﺒﺳ ،ﻦﺷور ﯿ
مﺎﺟ و درز و ﺮ ﺎﻫ
ي ﺷ ﯿ ﻪﺸ هﺮﺠﻨﭘ ﻪﮐ ﺎﻫ
ي ﺧﺪﺒﻨﮔ ﮥﻧﺎ
ﺰﮐﺮﻣ ي ﻣ ﺮﭘ ار ﯽ ﺖﺧﺎﺳ رﺎﮑﺷآ دﺮﮐ )
،ﺮﺒﻠﯾو و ﮏﺒﻤﻠﮔ 1374
: 367 و 338 .(
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــ
ـ
١ . ﻗﺎﺳ ﺔ ﺩﺭﺍﺩ ﺭﺍﺮﻗ ﺪﺒﻨﮔ ﺮﻳﺯ ﺭﺩ ﻪﻗﺎﺳ ﺎﻳ ﻥﺎﺒﻳﺮﮔ ﻥﻮﭼ ﻪﮐ ﻲﻧﺎﻤﺘﺧﺎﺳ ﻪﻧﺍﻮﺘﺳﺍ ﺪﺒﻨﮔ )
ﻥﺎﺑﺯﺮﻣ ،ﻑﻭﺮﻌﻣ ﻭ ۱۳۸۰ : ۹۹ .(
٢ . ﻴﺷﺎﺣ ﺔ ﻥﺎﺴﻧﺍ ﺱﺭﺮﻤﮐ ﺎﺗ ﺎﻳ ﻪﭽﻗﺎﻃ ﻱﺪﻨﻠﺑ ﺎﺗ ﻕﺎﺗﺍ ﻒﮐ ﺯﺍ ﺭﺍﻮﻳﺩ ﻲﺘﻇﺎﻔﺣ ﺶﮐﻭﺭ ﺎﻳ ﻲﻨﻴﻳﺰﺗ )
،ﻑﻭﺮﻌﻣ ﻭ ﻥﺎﺑﺯﺮﻣ ۱۳۸۰
: ۸۷ (.
٧٨
■ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺶﻫﻭﮋﭘ ﻪﻣﺎﻧ ﻢﺸﺷ ﻩﺭﺎﻤﺷ ،ﻡﻮﺳ ﻩﺭﻭﺩ ،ﻢﻫﺩ ﻝﺎﺳ ،
ﮓﺑﺍﺭﻮﺗ ﻢﻧﺎﺧ
ﻧﻮﮐ يﺎﻨﺑ ﯿ اوﺮﻧﺎﻣﺮﻓ زا ﻦﺗ ود ةﺮﺒﻘﻣ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﻪﮐ هﺎﮕﻣارآ ﺞﻨﮔرواﺎ ﯾ
مﺎﻧ ﻪﺑ نﺎ ﺎﻫ ي ﺴﺣ ﯿ ﻓﻮﺻ ﻦ ﯽ
و ﯾ ﻓﻮﺻ ﻒﺳﻮ ﯽ
لﺎﺳ رد ﺖﺳا ﺎﻫ
ي 1370 م / 772 ﺎﭘﺮﺑ ق ه ﺷ
ﺪ . اور ﯾ ا ﻪـﻣﺎﻋ ﺖ ـﯾ
ار هﺎـﮕﻣارآ ﻦ
ﮓﺑارﻮﺗ ﻪﺑ ﻢﻧﺎﺧ
ﻣ ﺖﺒﺴﻧ ﯽ ا و ﺪﻫد ﯾ رﺎﺗ بﺎﺴﺘﻧا ﻦ ﯾ
ِﺦ ﻧﺎﻣز ﻪﺑ ار ﺎﻨﺑ ﯽ
ﺮﺗﻮﻠﺟ ﯾ ﻨﻌ ﯽ دوﺪﺣ 1330 م /
731
ﻣ ق ه ﯽ دﺮﺑ . اﯾ
رﺎﺗ ﺮﺛا ﻦ ﯾ ﺨ ﯽ ) ﺮﯾﻮﺼـﺗ 5 ( ﺴـﺑ ﯿ رﺎ ي
ﺻﻮﺼـﺧ زا ﯿ
ـﭘ ﻢـﻬﻣ تﺎ ﯿ
ةرود زا ﺶ
ﺗﯿ رﻮﻤ ي ﺷﺎﮐ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽ
ﭘ و ﻞﻣﺎﮐ قﺮﻌﻣ ﯿ
ﭽ ﯿ حﺮﻃ و ،شﻮﭘود ﺪﺒﻨﮔ ،هﺪ رﯾ
ﺰ ي قﻮﻓ ـﺳﺪﻨﻫ ةدﺎﻌﻟا ﯽ
ار
ﻣ نﺎﺸﻧ ﯽ
ﻧادﺎﺘﺳا ﻪﮐ ﺪﻫد ﯽ
ﻪﮐ ﺗﯿ نآ رﻮﻤ ﺞﻨﮔروا ﺢﺘﻓ زا ﺲﭘ ار ﺎﻫ )
1379 م / 781 ق ه ( ﺎـﺠﻧآ ﻪـﺑ
دﻮﺑ هدروآ رﺎﻤﻌﻣ تﺎﺣﻼﻄﺻا دراو
ي ﺗ ﯿ رﻮﻤ ي ﺪﻧدﺮﮐ .
ﺮﯾﻮﺼﺗ 5 . ﻧﻮﮐ يﺎﻨﺑ ﯿ ﺞﻨﮔرواﺎ
لﺎﺣ ﺮﻫ رد
، ا ﮥﻤﻫ ﯾ ﺻﻮﺼﺧ ﻦ ﯿ
ﺑ تﺎ ـﯿ
رﺎـﻤﻌﻣ عﻮـﻧ زا ﺮﺘﺸ ي
ا ـﯾ ﺰـﮐﺮﻣ ناﺮ ي
نﺮـﻗ ﻂـﺳاوا رد
و زا ﺎﺗ ﺖﺳا ﻢﻫدرﺎﻬﭼ ﯾ
ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي رﺎﻤﻌﻣ ي مزراﻮﺧ . ا ﺦﯾرﺎﺗ ﯾ ﻦ ﺺﺨﺸﻣﺎﻧ زﻮﻨﻫ ﺎﻨﺑ ﺖﺳا
ز ، ـﯾ اﺮ
ﻫﯿ
ﻠﺧاد ﻊﺒﻨﻣ ﭻ ﯽ
اﺮﺑ ي ﻌﺗ ﯿﯿ
دراﺪﻧ دﻮﺟو نآ ﻦ .
ﺎﺷ ﯾ ﺎّﻨﺑ ﺪ ﯾ ا نﺎ ﯾ ﻧاﺮ ﯽ ﭘ ﯿ
ـﺳر ترﺪـﻗ ﻪـﺑ زا ﺶ ﯿ
نﺪ
ﺗﯿ
ﺳآ رد رﻮﻤ ﯿﺎ
ي
ﻪﺘﺷاد رﻮﻀﺣ ﺰﮐﺮﻣ ﺪﻧا
. ﻠﮐ ﯿ ﺎﻤﻨﻫار ﺪ ي ﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ﯽ ا ﯾ حﺮﻃ رد ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﺎﻨﺑ ﻦ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﻔﻬﻧ نآ .
ﺣﺮﻃ ﯽ ﻬﺟو هدزاود ﯽ
ﻋﺮﻓ ﻞﮑﺷ ﻪﮐ ﯽ
اﺮﺑ ي جﺮﺑ ﺎﻫ ي ﻫﺎﮕﻣارآ ﯽ ﺷﯿ ﻌ ﯽ ﻮﮔزﺎﺑ و
ﻱﻮﻔﺻ ﻭ ﻱﺭﻮﻤﻴﺗ ﺮﺼﻋ ﻱﺭﺎﻤﻌﻣ ﺵﺮﺘﺴﮔ ﺭﺩ ﻲﻧﺎﺑ ﻥﺎﻧﺯ ﺶﻘﻧ
■
٧٩
ﺖﺳا مﺎﻣا هدزاود ﻪﺑ دﺎﻘﺘﻋا ةﺪﻨﻨﮐ .
رﻮﻃ ﺎﻨﺑ ي حﺮﻃ رﯾ ﺰ ي
ناﻮـﺘﺑ ﻪـﮐ هﺪﺷ فﺮـﻃ ﻪـﻤﻫ زا ار نآ
دﯾ ﺪ . ﺮﻈﻧ زا هﺎﮔرد
ردﺎﺟ و ﺎﻫﺮﭙﺳا و ﺎﻫ ي
ﺎﻫ ي ﺴﺑ ناواﺮﻓ ﯿ
ﺖـﺳا ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ و ﺐﻟﺎﺟ رﺎ .
ﺮﮔ رد ـﯾ ﻮ
ﺪﺒﻨﮔ 24 د ﯽﻨﯿﯾﺰﺗ ﺮﭙﺳا ﯾ
ﻣ هﺪ ﯽ دﻮﺷ . دﯾ ﺎﻫراﻮ ي ﺗ ﯿ ﻪﻐ ﺪـﺒﻨﮔ جرﺎـﺧ ﺖﻤـﺳ رد ﻪﮐ هﺎﺗﻮﮐ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻪـﺑ
ﺎﺟ ي ﮐﺎﺣ هﺪﻧﺎﻣ ﯽ
ﻪﮐ ﺖﺳا نآ زا ﯾ
ﺟرﺎﺧ ﺪﺒﻨﮔ ﮏ ﯽ
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو .
ﺎﻫﺮﭙﺳا ي ﺮﮔ ـﯾ ﺪـﺒﻨﮔ ﻮ
در ﯾ ﻒ ﯾﺎﻫ ﯽ
ﻣ نﺎﺸﻧ ار هرﺎﺘﺳ زا ﯽ
ﺎﻤﺘﻣ بوﺎﻨﺘﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﻫد ﯾ
ﺖـﺳا هﺪﺷ ﺖﺳرد لﺎﻔﺳ ﺎﺑ ﻞ .
ﺎﻫﺮﭙﺳا ي ور ي ﺎﻤﻧ ي
ﺪﻨﻠﺑ ردﺮﺳ
،
ـﻫ ﮥﻧﺎﺸﻧ ،رﺎﻈﺘﻧا فﻼﺧﺮﺑ ﯿ
ﺘﮐ عﻮـﻧ ﭻ ﯿ
ﻪـﺒ ا ي و دراﺪـﻧﺮﺑ رد ار
ﻫﯿ ﺰﺗ ﺶﺷﻮﭘ عﻮﻧ ﭻ ﯾﯿﻨ
ﯽ ردﺎﺟ رد ي
ﺎﻫ ي سﻮﻗ هﺎﮔرد و راد د ﺎﻫ
ﯾ ﻤﻧ هﺪ ﯽ دﻮﺷ . ﺷﺎﮐ ﺎﺑ ﺪﺒﻨﮔ ﯽ
يﺎﻫ
ﺣﺮﻃ ﻪﮐ قﺮﻌﻣ ﯽ
ﻠﮐ ﯽ
ﺳﺪﻨﻫ لﺎﮑﺷا زا ﯽ
دراد
ﺷﻮﭘ ﻞﻣﺎﮐ ، ﯿ
ﺎـﺑ حﺮـﻃ طﻮﻄﺧ ﻞﺻاﻮﻓ و هﺪﺷ هﺪ
ﺳﺪﻨﻫ لﺎﮑﺷا ﯽ
ﮔ و ﻞﮔ لﺎﮑﺷا و ﯿ
ﻫﺎ ﯽ ﺪﻌﺗ ﯾ ﻞ ﯾ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﭘ تﺎﻤﻠﮐ ﺎﺑ و ﻪﺘﻓﺎ .
ﮓﻧر ﺎﻫ ي ﺷﺎﮐ ﯽ
ﻔﺳ ﻞﻣﺎﺷ قﺮﻌﻣ ﯿ
ﺳ ،ﺪ ﯿ ﺑآ ،هﺎ ﯽ ﺳ ﯿ ﺑآ ،ﺮ ﯽ ﺎﻤﺘﻣ ﻦﺷور ﯾ
درز ،ﺰﺒﺳ ﻪﺑ ﻞ ﯾ
ـﯾاﺮﺧا ﺎ ﯽ و ﯽﻋﻮـﻧ ﺰـﻣﺮﻗ
ﻢﮐ ﺖﺳا ﮓﻧر )
نﺎﻤﻫ : 307 ، 306 .(
ﺑﺭ ﻴﻌ ﻪ ﺑ ﻴ ﻥﺎﻄﻠﺳ ﻢﮕ
ﺑر ﯿ ﺑ ﻪﻌ ﯿ
ﺑ ﻎﻟا ﺮﺘﺧد ،نﺎﻄﻠﺳ ﻢﮕ ﯿ
ﺨﻟاﻮﺑا ﺮﺴﻤﻫ و ﮓ ﯿ
ﻪـﮐ ﺖﺳا نﺎﺘﺴﮐﺮﺗ ﻢﮐﺎﺣ ﮏﺑزوا نﺎﺧﺮ
لﺎﺳ رد 1485 م / 891
ﻌﻠﺿ ﺖﺸﻫ ﯽﻫﺎﮕﻣارآ ق ه ﯽ
) ﺮﯾﻮﺼﺗ 6 (
ز بﻮـﻨﺟ رد ﯾ
ﻪـﺟاﻮﺧ هﺎـﮕﺗرﺎ
ﺪﻤﺣا ﯾ ﺴ ﺎو ي ) 1399 ـ 1397 م / 801 ـ 799 ق ه ( دﺮﮐ ﺎﻨﺑ نﺎﺘﺴﮐﺮﺗ رد .
ﺮﯾﻮﺼﺗ 6 . يوﺎﺴﯾ ﺪﻤﺣا ﻪﺟاﻮﺧ هﺎﮕﺗرﺎﯾز
٨٠
■ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺶﻫﻭﮋﭘ ﻪﻣﺎﻧ ﻢﺸﺷ ﻩﺭﺎﻤﺷ ،ﻡﻮﺳ ﻩﺭﻭﺩ ،ﻢﻫﺩ ﻝﺎﺳ ،
زﯾ ﺪﻤﺣا ﻪﺟاﻮﺧ هﺎﮕﺗرﺎ ﯾ
ﺴ ﺎو ي
ﻪﺣاو يﺮﻬﺷ رد ،ﺪﻨﺠﺧ ﻪﻌﻠﻗ ﻞﺧاد رد ا
ي ﻪﺑ رﻮﻬﺸﻣ ﯾ
ﺴ ﯽ ،
ناورﺎﮐ هار رﺎﻨﮐ رد ﺴﻣ ﻪﺑ ﺪﻨﮑﺷﺎﺗ لﺎﻤﺷ ور
ﯿ رد ﺮ ﯾ و دراد راﺮﻗ ﺎ ﯾ
دﻮﺑدﺎ ي هﺎﮕﻣارآ زا ﺐﮐﺮﻣ ﺖﺳا
ﺷﯿ ﺦ ﻤﺣا ﺪ ﯾ ﺴ ﺎو ي ﻓﻮﺻ ﯽ
ﺷ ﺪﻧزﺮﻓ ﯿ ﻫاﺮﺑا ﺦ ﯿ ﺗ نﺎﻣﺮﻓ ﻪﺑ ﻪﮐ ،ﻢ ﯿ
گرﺰـﺑ ردﺮـﺳ ﺎﻣا ،ﺪﺷ ﺎﭘﺮﺑ رﻮﻤ
ﺎﭘ ﺰﮔﺮﻫ بﻮﻨﺟ ﺖﻤﺳ رد نآ ﯾ
ﻧ نﺎ ﯿ ﺑر و ﺖﻓﺎ ﯿﻌ
ﻪ ﺑ ﯿ ﺎﺠﻧآ رد ﻢﮕ ﻫﺎﮕﻣارآ
ﯽ ﺖﺧﺎﺳ ) نﺎﻤﻫ : 392 .(
ﺑر ﯿ ﺑ ﻪﻌ ﯿ ﺳ ﻢﮕ ﯽ
ﮔﺪﻧز نﺎﺘﺴﮐﺮﺗ رد لﺎﺳ ﻪﺳو ﯽ
ﺘﮐ ﻖﺑﺎـﻄﻣ و دﺮـﮐ ﯿ
ـﺒ ﮥ ور ي لﺎـﺳ رد ،شرﻮـﮔ
1458 م / 861 ﺖﺷﺬﮔرد ق ه )
نﺎﻤﻫ : 397 .(
ﺮﭘ ﻳ ﻢﻧﺎﺧﺩﺍﺰ
ﺮﭘ ﯾ
ﺗ خﺮﻫﺎﺷ ﺮﺘﺧد ﻢﻧﺎﺧ داﺰ ﯿ
رﻮﻤ ي ﺪﻧ و ﯾﻤ ﮥ
ﺧ رﺎـﺛآ ﻪﮐ ﺖﺳا دﺎﺷﺮﻫﻮﮔ ﯿﺮ
ـﯾ ﺴـﺑ ﻪ ﯿ رﺎ ي رد
ﻗﺎﺑ ﺪﻬﺸﻣ ﺮﻬﺷ ﯽ
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاﺬﮔ .
و رﺎﺛآ ﻪﻠﻤﺟ زا ي
ﺳﺄﺗ ﯿ ﺳرﺪﻣ ﺲ ﮥ
ﻤﻠﻋ ﯿ ،ﻪ ياﺮﺑ رﺪﺗ ﯾ مﻮـﻠﻋ ﺲ
دﯾ ﻨ ﯽ
ﻣﻼﺳا فرﺎﻌﻣ و ﯽ
ﺳرﺪﻣ مﺎﻧ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺪﻬﺸﻣ رازﺎﺑ رد ﻊﻗاو ، ﮥ
ﺮﭘ ﯾ دراد تﺮﻬﺷ ﻢﻧﺎﺧداﺰ .
اﯾ ﻣ ﻦ ار ﻪﺳرﺪ )
ﺮﯾﻮﺼﺗ 7 ( لﺎﺳ رد 1689 م / 1101 ﻠﺳ هﺎﺷ ﺮﺼﻋ رد ،ق ه ﯿ
ﻮﻔﺻ نﺎﻤ ي
ﯾ ـﮑ ﯽ زا
ﻠﻗ ﻒﺠﻧ مﺎﻧ ﻪﺑ ءاﺮﻣا ﯽ
ﺑ نﺎﺧ ﯿ ﺪﺠﺗ ﺮﻠﮕ ﯾ ﺖﺳا هدﺮﮐ ﺎﻨﺑ ﺪ .
ﺮﯾﻮﺼﺗ 7 . داﺰﯾﺮﭘ ﻪﺳرﺪﻣ
ﺳرﺪﻣ ﮥ ﺮﭘ ﯾ
ﺴـﻟاراد ﻪﺑ قﺮﺷ زا ،ﺮﺳﻻﺎﺑ ﮥﺳرﺪﻣ ﻪﺑ لﺎﻤﺷ زا داﺰ ﯿ
ـﺳرﺪﻣ ﻪـﺑ بﻮـﻨﺟ زا ،هدﺎ ﮥ
ﺪﻗ رازﺎﺑ ﻪﺑ بﺮﻏ زا و دﺎﺷﺮﻫﻮﮔ ﯾﻤ
ﯽ
،
ﺘﻋ ﻦﺤﺻ ﻪﺑ ﻪﮐ ﯿ
ﻣ زﺎﺑ ﻖ ﯽ ﺎـﺑ نﺎـﻣﺰﻤﻫ و دراد هار ،دﻮـﺷ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ دﺎﺷﺮﻫﻮﮔ ﺪﺠﺴﻣ مﺎﻤﺗا .
ﺪﻧ ﻪـﺑ ﺖﺒﺴـﻧ دﺎـﺷﺮﻫﻮﮔ نﻮﭼ ،هﺪﺷ ﻪﺘﻔﮔ ﯾ
ﻪـﻤ شا
،
ﻱﻮﻔﺻ ﻭ ﻱﺭﻮﻤﻴﺗ ﺮﺼﻋ ﻱﺭﺎﻤﻌﻣ ﺵﺮﺘﺴﮔ ﺭﺩ ﻲﻧﺎﺑ ﻥﺎﻧﺯ ﺶﻘﻧ
■
٨١
ﺮﭘ ﯾ داﺰ
، ﻗﻼﻋ ﮥ ﺮﻓاو ي ﺎﻘﺑ ،ﺖﺷاد ﯾﺎ
ي ﺘﺧا رد ار دﺎـﺷﺮﻫﻮﮔ ﺪﺠﺴﻣ ﺢﻟﺎﺼﻣ ـﯿ
و رﺎ ي ﺎـﺗ ﺖـﺷاﺬﮔ
دزﺎﺴﺑ ار ﻪﺳرﺪﻣ )
اﺪﺨﻫد : 1377 .(
ﻥﻮﺗﺎﺧ ﻪﺤﻟﺎﺻ
ﺧ ﻪﺤﻟﺎﺻ ﻣ ﺮﺘﺧد ،نﻮﺗﺎ
ﯿ ﻦﺑ هﺎﺸﻧﺎﻬﺟ ازﺮ
اﺮﻗ ﯾ ﻣﻮﺳ ،ﻦﻤﮐﺮﺗ ﻒﺳﻮ ﯿ
ﻃﻼﺳ زا هﺎﺷدﺎﭘ ﻦ ﯿ
ﺎﻃ ﻦ ﯾﻔ ﮥ
ﻮﻗاﺮﻗ ﯾ لﺎﺳ رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﻮﻠﻧﻮ 1435
م / 839
ﺎﺑرذآ رد ق ه ﯾ
ﺣاﻮـﻧ و نﺎﺠ ﯽ
ا بﺮـﻏ لﺎﻤـﺷ ـﯾ
ناﺮ
ﻣ ﺖﻣﻮﮑﺣ ﯽ
ﺖﺳا هدﺮﮐ .
نﻮﺗﺎﺧ حﻼﺻ )
ﯾ ﺎﻨﺑ ﺎ اور ﺮﺑ ﯾﺗﺎ ﯽ ﺑ نﺎﺟ ﯿ
ﻣ ﺮﺴﻤﻫ نﻮﺗﺎﺧ ﻢﮕ ﯿ
هﺎﺸـﻧﺎﻬﺟ ازﺮ (
ﺮﺒﺗ ﺮﻬﺷ ﺰﮐﺮﻣ رد ﯾ
ﺪﺠﺴﻣ ،ﺰ ي
ﻪﮐ دﺮﮐ ﺎﻨﺑ ﯾﮑ
ﯽ ﺎﻫرﺎﮑﻫﺎﺷ زا ي
رﺎﻤﻌﻣ ي ﻣﻼﺳا نارود ﯽ
رﺎﻤﺷ ﻪﺑ
ﻣ ﯽ آﯾ دﻮﺒﮐ ﺪﺠﺴﻣ ﻪﺑ و ﺪ )
ﺮﯾوﺎﺼﺗ 8 و 9 ( ﺖﺳا فوﺮﻌﻣ .
ﺎﻨﺑ ﺎﻘﺑ ﺮﺑ ﯾﺎ ي ﺘﮐ ﯿ ﺖﺧﺎـﺳ دﻮـﺟﻮﻣ ﻪﺒ
لﺎﺳ رد نآ 1466
م / 870 ﺎﭘ ﻪﺑ ق ه ﯾ
ﺳر نﺎ ﯿ ﺖﺳا هﺪ ) ،يﺪﻤﺤﻣ و هدازﻼﻣ 1379
: 28 .(
ﺮﯾوﺎﺼﺗ 8 و 9.
ﺰﯾﺮﺒﺗ دﻮﺒﮐ ﺪﺠﺴﻣ
اﯾ ﺴﻣ ﻦ
رﺎﻤﻌﻣ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ﺪﺠ ي
ﯾﺰﺗ و ﯿ
ﺘﮐ و ﺖﺳا دﺮﻓ ﻪﺑ ﺮﺼﺤﻨﻣ ،نآ رد ﻪﺘﻓر رﺎﮐ ﻪﺑ تﺎﻨ ﯿ
ﻪـﺒ ﺎـﻫ ي
ﻟﺎﻋ ﺚﻠﺛ ﻂﺧ ﺎﺑ نآ ﯽ
هﺪﺷ ﻪﺘﺷﻮﻧ ﺪﻧا
.
ﺷﺎﮐ دﻮﺒﮐ ﺪﺠﺴﻣ رد ﯽ
ﺎﻫ ﯽﯾ
حﺮﻃ ﺎﺑ زا ﺐﮐﺮﻣ لﺎﮑﺷا و ﺎﻫ
ﺷﺎﮐ و ﻪﺗﻮﺑ و ﻞﮔ ﯽ
ﺎﻫ ي
ﻣ ﻢﺸﭼ ﻪﺑ ناﻮﻟا قﺮﻌﻣ ﯽ
ز ﺮﺑ ﻪﮐ درﻮﺧ ﯾﺎﺒ
ﯽﯾ ﺖﺳا هدوﺰﻓا نآ .
ﻣ ﯽ ناﻮﺗ
ﺷﺎﮐ ﺖﻔﮔ ﯽ
رﺎﮐ ي ا يﺎﻫ ﯾ لﺎﻤﮐ ﺪﺣ رد ﺎﻨﺑ ﻦ ﯾﮑ
ﯽ ـﻨﻏ زا ﯽ ﺮـﺗ ﯾ ﯾﺰﺗ ﻦ ﯿ
ﺎـﻫﺎﻨﺑ رد دﻮـﺟﻮﻣ تﺎـﻨ ي
ﻣﻼﺳا ﯽ ا ﯾ ناﺮ ﺖﺳا
حﺮﻃ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺎﻫ
ي ﻠﺳا ﯿﻤ ﯽ ﻼﻣ ﯾﻤ ﯽ ﮓﻧر رد ﺎﻫ ي ﻔﺳ ﯿ ﺪ ﯾ ﻼﻃ ﺎ ﯽﯾ ﻣز ﺮﺑ ﯿﻨ ﮥ ﺑآ ﯽ
٨٢
■ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺶﻫﻭﮋﭘ ﻪﻣﺎﻧ ﻢﺸﺷ ﻩﺭﺎﻤﺷ ،ﻡﻮﺳ ﻩﺭﻭﺩ ،ﻢﻫﺩ ﻝﺎﺳ ،
ﺳﯿ ﺖﺳا هﺪﺷ اﺮﺟا ﺰﺒﺳ ﺎﺗ ﺮ )
ﻼﯿﺷ ﺮﻠﺑ و نﺎﺗﺎﻧﺎﺟ ،مﻮﻠﺑ 1382 .(
ﻣﺍ ﻥﺯ ﻴ ﻝﻼﺟﺮ ﺪﻟﺍ ﻳ ﻓ ﻦ ﻴ ﻩﺎﺷﺯﻭﺮ
ﺮﺴﻤﻫ ﻣاﯿ لﻼﺟﺮ ﺪﻟا ﯾ ﻓ ﻦ ﯿﺮ ﻣا ،هﺎﺷزو ﯿ ﺳ تﺪﻣ ﻪﺑ ﻪﮐ ،خﺮﻫﺎﺷ ءاﺮﻣﻻاﺮ ﯽ
ﺖﻣﺪﺧ رد لﺎﺳ ﺞﻨﭘو
ﻧﺎﺑ ار ﺖﺳا هدﻮﺑ خﺮﻫﺎﺷ ﯽ
ﺰﺒﺳ ﺪﺒﻨﮔ و ﻪﺳرﺪﻣ )
ﺮﯾﻮﺼﺗ 10 ( ﻣ ﺮﮐذ ﯽ ﺪﻨﻨﮐ . اﯾ ﺖـﺑﺮﺗ رد ﻪﮐ ﺎﻨﺑ ﻦ
ﺷﯿ لﺎﺳ رد ،دراد راﺮﻗ مﺎﺟ ﺦ 45
- 1444 م / 846
ﺮﻘﺗ ،ق ه ﯾ
ﻣا تﻮﻓ ﺎﺑ نﺎﻣﺰﻤﻫ ًﺎﺒ ـﯿ
لﻼﺟﺮ ﺪـﻟا ﯾ ،ﻦ
ﺳر مﺎﻤﺗا ﻪﺑ ﯿ
و هﺎﮕﻣارآ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ و هﺪ ي
ﺪﺷﺎﺑ .
ﺮﯾﻮﺼﺗ 10 . ﺰﺒﺳ ﺪﺒﻨﮔ
ﻪﺸﻘﻧ ﺎﻨﺑ ﻦﯾا ﻠﭼ يا
ﯿ ﯽﻧاﻮﯾا رﺎﻬﭼ و ﯽﯾﺎﭙ دراد
هزوﺮﯿﻓ و ﻊﻔﺗﺮﻣ يﺪﺒﻨﮔ نآ زاﺮﻓﺮﺑ ﻪﮐ يا
ﮓـﻧر
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
دﺎﻌﺑا ﻪﺑ ﻪﻧﺎﺧﺪﺒﻨﮔ 5/
10
× 5/
10
هﺎﺷ يﺎﻀﻓ رﺎﻬﭼ ﺮﺘﻣ قﺎﺗا ود و ﻦﯿﺸﻧ
رد ﺎـﻤﻧ
ﺶﺨﺑ
قﺎﺗا رد ﻪﮐ دراد ﯽﺑﺮﻏ و ﯽﻗﺮﺷ يﺎﻫ ﯽﺑاﺮﺤﻣ نآ ﯽﺑﺮﻏ يﺎﻤﻧ
زا هزوﺮـﻣا ﻪﮐ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو
ﯿﺷﺎﺣ زا ﯽﺸﺨﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻤﻫ نآ ﮥ
ﺖﺳا هﺪﻧﺎﻣ يﺎﺟﺮﺑ سﻮﻗ .
ﺶﺷﻮﭘ ،ﺎﻨﺑ ﻦﯾا يرﺎﻤﻌﻣ ﻢﻬﻣ ﺮﺻﺎﻨﻋ زا
ﻪﺳ يﺮﯿﮔرﺎﮐ ﻪﺑ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ ﻒﻘﺳ ﺞﻨﮐ
هﻮﯿﺷ ﻪﺑ يﺪﻨﺑرﺎﮐ و ﺎﻫ ﻪﺘﺧﺎـﺳ ﺎﺒﯾز و ﻊﯾﺪﺑ رﺎﯿﺴﺑ يا
ﺖﺳا هﺪﺷ )
ﯽﺟورﺎﻓ (.
ﺘﺳ ﻲ ﻥﻮﺗﺎﺧ ﻪﻤﻃﺎﻓ
ﺘﮐ نﻮﻤﻀﻣ ﯿﺒ
ﮥ ﺷﺎﮐ ﯽ
ور ﺮﺑ ﻪﮐ قﺮﻌﻣ ي
نﻮﺘﺳ ﺎﻫ ي ﻓﺮﻃ ﯿ ا ﻦ ﯾ ﻊﻣﺎـﺟ ﺪﺠﺴـﻣ ﻦﺤﺻ رد ،ناﻮ
ﻱﻮﻔﺻ ﻭ ﻱﺭﻮﻤﻴﺗ ﺮﺼﻋ ﻱﺭﺎﻤﻌﻣ ﺵﺮﺘﺴﮔ ﺭﺩ ﻲﻧﺎﺑ ﻥﺎﻧﺯ ﺶﻘﻧ
■
٨٣
ﯾ ﺪﺑ دراد راﺮﻗ دﺰ ﯾ
ﺖﺳا حﺮﺷ ﻦ :
» نارود رد ...
خﺮﻫﺎﺷ ...
ﺟوز ﮥ ﻣا ﯿ ﻣﺎﺷ قﺎﻤﺨﭼ ﺮ ﯽ
...
ﻪﻤﻃﺎﻓ ...
ﺎﻨﺑ ﻪﺑ ﺮﻣا ي ﻠﻋا ﯽ ﻧﺎﺒﻤﻟا ﯽ ا ﯾ
دﺮﮐ ترﺎﻤﻋ ﻦ ...
ﻓ ﯽ ﻪﻨﺳﺮﻬﺷ 836
« و ﺖﺧﺎـﺳ ﻦﯾاﺮﺑﺎـﻨﺑ ـﯾ
ﺎـﺷ ﺎ ﯾ ﺪ
ﯾﺰﺗ ﯿ ا ﻦ ﯾ ﻻﺎﺑ ناﻮ ﯾ نﻮﺘﺳ ﺎ ﺎﻫ ي ا ﯾ لﺎﺳ رد ﺖﻤﺴﻗ ﻦ 33
ـ 1432 م / 836 ا ار ق ه ﯾ ﻮﻧﺎﺑ ﻦ ي ﺗ ﯿ رﻮﻤ ي
ﯾ ﻨﻌ ﯽ
ﻣا ﺮﺴﻤﻫ ،نﻮﺗﺎﺧ ﻪﻤﻃﺎﻓ ﯿ
ﻢﮐﺎﺣ ﺮ ﯾ
ﻣ ﺮﺘﺧد و دﺰ ﯿ
ﺖﺳا هداد ترﻮﺻ ،ﺲﻤﺷﺮ )
و ﮏـﺒﻤﻠﮔ
،ﺮﺒﻠﯾو 1374 : 597 .(
بﺎﺘﮐ رد رﺎﺗ
ﯾ ﺦ ﯾ دﺰ ﻢﮐﺎﺣ نز ﺖﺳا هﺪﻣآ ﯾ
خﺮﻫﺎﺷ فﺮﻃ زا دﺰ ﯾ
ﻨﻌ ﯽ ﻣا ﯿ ﻣﺎـﺷ قﺎﻤﺨﭼ ﺮ ﯽ
،
ﺣ ﯿ ﻊﻣﺎﺟ ﺪﺠﺴﻣ ﻦﺤﺻ طﺎ ﯾ
نﻮﺘﺳ ود و شوﺮﻔﻣ ﺮﻣﺮﻣ ﮓﻨﺳ ﺎﺑ ار دﺰ ﻓﺮﻃ
ﯿ ا ﻦ ﯾ ﺣ ناﻮ ﯿ ﺎﺑ ار طﺎ
ﺷﺎﮐ ﯽ
ﺰﻣ قﺮﻌﻣ ﯾ
دﺮﮐ ﻦ . اﯾ
ﺑﻮﭼ ﺮﺒﻨﻣ ،ﺖﺷاد مﺎﻧ نﻮﺗﺎﺧ ﻪﻤﻃﺎﻓ ﻪﮐ نز ﻦ ﯽ
ﺮﺒﻨﻣ ﺎﺑ ار ي
ﺲﻨﺟ زا
رﺎﺠﺣ ﮓﻨﺳ ي
ﻮﻌﺗ هﺪﺷ ﯾ
دﺮﮐ ﺾ )
،رﺎﺸﻓا 1345 .(
ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﺎﻨﺑ ﺖﺧﺎﺳ رد نﻮﺗﺎﺧ ﻪﻤﻃﺎﻓ ﻦ ي
ﻣ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﯿ
قﺎﻤﺨﭼﺮ ﯾ
دﺰ ) 1437 م / 841 ق ه ( ﻞﻣﺎﺷ
بآ ،تﺎﻨﻗ ،هﺎﻘﻧﺎﺧ ،ﺪﺠﺴﻣ بآ هﺎﭼ و ،رﺎﺒﻧا
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﺖﮐﺮﺷ دﺮﺳ )
ﺮﯾﻮﺼﺗ 11 ( . اﯾ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻦ
ﻗﺮﺷ بﻮﻨﺟ ﺖﻤﺳ رد ﯽ
هﺪﺷ ﻊﻗاو كﻮﻫد ﮥﻠﺤﻣ رد ﺖﺳا
،ﯾ ﻨﻌ ﯽ ﺣﺎﻧ رد ﯿﻪ ا ي رﺪـﺗ ﻪﺑ ﻪﮐ ﯾ
رد ﺞ
لﺎﺳ ﺎﻫ ي م ﻢﻫدرﺎﻬﭼ نﺮﻗ ﺮﺧآ /
ﺪﺒﺗ و ﻪﺘﺧﺎﺳ ق ه ﻢﺘﺸﻫ ﯾ
ﻪﻠﺤﻣ ﻪﺑ ﻞ ﻧﻮﮑﺴﻣ يا
ﯽ ﺪﺷ رازﺎﺑ و .
ﺮﯾﻮﺼﺗ 11 . ﻋﻮﻤﺠﻣ ﮥ دﺰﯾ قﺎﻤﺨﭼﺮﯿﻣا
اﯾ
ﭻﮔ مﺎﺧ ﺖﺸﺧ ﺎﺑ ﺎﻨﺑ ﻦ رﺎﮐ
ي هﺪﺷ و ﯾﺰﺗ ﯿ ﺷﺎﮐ تﺎﻨ ﯽ ﻪﮐ ﺑ ﯿ ور ﺮﺑ ﺮﺘﺸ ي
ا ﯾ ﻞﺧاد ،ﻪﻠﺒﻗ ،ناﻮ
اﯾ دﺮﮔ ﺎﻨﺑ ،هﺪﺷ ﺰﮐﺮﻤﺘﻣ ﻪﻧﺎﺧﺪﺒﻨﮔ و ناﻮ ﯾ
ﺖﺳا هﺪ . رﺎﺗ نﻮﺘﻣ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﯾ
ﺨ ﯽ ﺷﺎﮐ ﺎﺑ ﺪﺒﻨﮔ ، ﯽ
ﺎﻫ ي
ﺑآ ﯽ ﺶﺷﻮﭘ ﻦﺷور ﯾ
دﻮﺑ ﻪﺘﻓﺎ . ﮓﻧر ﺎﻫ ي
ﺷﺎﮐ ﺐﻟﺎﻏ ﯽ
ﺎﻫ ي ﺑ ﻪ ا رد ﻪﺘﻓر رﺎﮐ ـﯾ
زا ﺪـﻨﺗرﺎﺒﻋ ﺎـﻨﺑ ﻦ :
٨٤
■ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ﺶﻫﻭﮋﭘ ﻪﻣﺎﻧ ﻢﺸﺷ ﻩﺭﺎﻤﺷ ،ﻡﻮﺳ ﻩﺭﻭﺩ ،ﻢﻫﺩ ﻝﺎﺳ ،
ﺑآ ﯽ ﺳ ﯿ ﺑآ ،ﺮ ﯽ ﻔﺳ ،ﻦﺷور ﯿ
ﺳ و درز ،ﺪ ﯿ
هﺎ ) ،ﺮﺒﻠﯾو و ﮏﺒﻤﻠﮔ 1374
: 609 ـ 605 .(
ﻠﺻﺎﻓ رد ﮥ ﻤﮐ ﯽ
ﻣا ﺪﺠﺴﻣ زا ﯿ
ﻧﺎﺧﺪﺒﻨﮔ ،قﺎﻤﺨﭼ ﺮ ﮥ
ﮑﭼﻮﮐ ﯽ ﻣ رﻮﺼﺗ ﻪﮐ دراد دﻮﺟو ﯽ
نﻮﺗﺎـﺧ ﻪﻤﻃﺎﻓ ﻦﻓﺪﻣ دور
ﯾﮑ ﯽ ﻧﺎﺑ زا ﯿ نآ نﺎ ﺪﺷﺎﺑ . ﺎﺑ ﺎﻨﺑ نورد ﺴﻧﺮﻘﻣ هﺎﺗﻮﮐ ﺪﺒﻨﮔ
ﯽ ﺷﻮﭘ ﯿ ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪ )
نﺎﻤﻫ : 610 .(
ﻮﻔﺻ ﺪﻬﻋ ﻥﺎﻧﺯ ﻱ
ﻥﺁ ﺖﻳﺎﻤﺣ ﺖﺤﺗ ﻱﺭﺎﻤﻌﻣ ﺭﺎﺛﺁ ﻭ ﺎﻫ
ﺟﺎﺗ ﺑﻮﻠ ﻴ ﻢﮕ
ﻋﺎﻤﺳا هﺎﺷ ﺮﺴﻤﻫ ،ﻢﻧﺎﺧ ﻮﻠﺟﺎﺗ ﯿ
ﻞ
،
ﻧ نﺎﻧز زا ﯿ
سﺎﺴﺣ ﻊﻗاﻮﻣ رد ،شﺮﻫﻮﺷ ﻪﮐ دﻮﺑ يرﺎﮐﻮﮑ
ﺳﯿ ﺳﺎ ﯽ
ﻋﺎﻤﺘﺟا و ﯽ
و ﺎﺑ ، ي
ﻣ ترﻮﺸﻣ ﯽ
دﺮﮐ . ﺑﻮﻠﺟﺎﺗ ﯿ
ﻮﻔـﺻ رﺎـﺑرد رد ،ﻢﮕ ﯾ
ﺳ رﺎـﺒﺘﻋا نﺎ ﯿ
ـﺳﺎ ﯽ
ﺴﺑ ﯿ رﺎ ي ﺖﺷاد . ﺳراﺮﻓ ﺎﺑ ﯿ
ﻋﺎﻤـﺳا هﺎـﺷ گﺮﻣ نﺪ ﯿ
لﺎـﺳ ﺐـﺟر رد ﻞ 1526
م / 930 ـﺘﻗو ق ه ﯽ
ﻣاﯿ
و ﺎﺑ شﺎﺒﻟﺰﻗ ناﺮ ي
ترﻮﺸﻣ
أر ﺎﺑ ،ﺪﻧدﺮﮐ ي
ا ﺮﺑ راﺮﻗ وا ﯾ
ور ﺐﺳﺎﻤﻬﻃ هﺎﺷ ﻪﮐ ﺪﺷ ﻦ ي
رﺎـﮐ
آﯾ ﺪ .
راﺪﻣﺎﻣز زﺎﻏآ رد ي
ﺑﻮﻠﺟﺎﺗ ،ﺐﺳﺎﻤﻬﻃ هﺎﺷ ﯿ
ﺻﺎﺧ ماﺮﺘﺣا زا نﺎﻨﭽﻤﻫ ﻢﮕ ﯽ
ﻮـﺧﺮﺑ ر ،دﻮـﺑ راد
ﺼﺨﺷ زا هﺎﺷ ﻪﮐ ﺎﺠﻧآ زا ﺎﻣا ﯿ
و ﺖ ي لﺎـﺳ رد ،دﻮـﺑ ساﺮﻫ رد 1536
م / 940 و زا ق ه ي
يور
ﺪﻧادﺮﮔﺮﺑ . هدرزآ ﻢﻧﺎﺧﻮﻠﺟﺎﺗ ﮕﻤﻏ و ﺮﻃﺎﺧ
ﯿ ﺖﺷﺬﮔرد ﻦ ﻌﻘﺑ رد و
ﮥ ﺑ ﯽ ﺑ ﯽ
ـﺷ ناﺮـﺘﺧد ﯿ
ﻦـﻓد زاﺮ
ﺪﺷ . وا ﻟﺎﻌﻓ ﻪﺑ ﯿ ﺖ ﺎﻫ ي ﻧاﺮﻤﻋ ﯽ ﺣا و ﯿﺎ ي رﺎﻤﻌﻣ ي ﺸﺗ ﯿ ﻣﺎﻤﺘﻫا ﻊ ﯽ
ـﻣ ﺮـﻓاو ﯽ زرو ـﯾ لﺎـﺳ رد و ﺪ
1521 م / 925 رﻮﺘﺳد ﻪﺑ ق ه يو
ﻪﻣﻮﺼﻌﻣ ﻪﻤﻃﺎﻓ تﺮﻀﺣ مﺮﺣ ﺪﺒﻨﮔ )
س (
زﺎـﺳزﺎﺑ ﻢﻗ رد ي
و
اﯾ ﻟﺎﻤﺷ ناﻮ ﯽ ﺪﺷ ﺎﻨﺑ . ﻨﭽﻤﻫ ﯿ زﺎﺳزﺎﺑ ﻦ ي
ﻠﭘ ﯽ ور ﺮﺑ ي ﻧﺎﺧدور ﮥ لﺰﻗ ﻣ رد نزوا ﯿﻧﺎ
و نﺎـﺠﻧز هار ﻪ
ﻣ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﯿ
رﺎﺗ رد ﻪﻧﺎ ﯾ
ﺦ 1529 م / 933 مﻮﺳﻮﻣ ق ه ﻞﭘ ﻪﺑ
ﺮﺘﺧد ) ﺮﯾﻮﺼﺗ 12 ( ﺖﺳوا رﺎﺛآ زا .
ﺮﯾﻮﺼﺗ 12 . ﻞﭘ لﺰﻗ ﻪﻧﺎﺧدور يور ﺮﺑ ﺮﺘﺧد ﻪﻧﺎﯿﻣ و نﺎﺠﻧز هار نﺎﯿﻣ نزوا
