ﺮﺛا ﺶﻨﺗ ﯽﮑﺸﺧ رد
نﺎﻣز ﻞﯿﮑﺸﺗ رﺬﺑ
ﺮﺑ
،ﻪﯿﻨﺑ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ءﺎﺸﻏ
و ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ
ﯽﺘﻧآ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا رد
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ
)
Lallemantia
sp(
وزرآ رواﺮﭘ
،1
هﺪﯿﻌﺳ ﯽﮑﻠﻣ ﯽﻧﺎﻫاﺮﻓ
*2
، ﺎﺿﺮﯿﻠﻋ هدازﺎﺿر
2
1 . يﻮﺠﺸﻧاد ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ
،ﺪﺷرا مﻮﻠﻋ و يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ
،رﺬﺑ هﺎﮕﺸﻧاد
،ﺪﻫﺎﺷ
،ناﺮﻬﺗ .ناﺮﯾا
2 .
،رﺎﯾدﺎﺘﺳا ةﺪﮑﺸﻧاد
،يزروﺎﺸﮐ هﺎﮕﺸﻧاد
،ﺪﻫﺎﺷ
،ناﺮﻬﺗ .ناﺮﯾا
ﺦﯾرﺎﺗ لﻮﺻو :ﻪﻟﺎﻘﻣ 19 / 01 / 1396 ﺦﯾرﺎﺗ
شﺮﯾﺬﭘ :ﻪﻟﺎﻘﻣ 21 / 03 / 1396
هﺪﯿﮑﭼ ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﮥﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ يﺮﯿﭘ لﺮﺘﻨﮐ هﺪﺷ ﺮﺑ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻪﻧاﻮﺟ
،ﯽﻧز نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺎﺸﻏ
ء و ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﯽﺘﻧآ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا يﺎﻫرﺬﺑ ﺶﻨﺗ ةﺪﯾد
،ﻮﮕﻨﻟﺎـﺑ
ﯽﺸﻫوﮋﭘ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ رﺎﻬﭼ ﯽﻠﻣﺎﻋ رد ﺐﻟﺎﻗ حﺮﻃ
ًﻼﻣﺎﮐ ﯽﻓدﺎﺼﺗ رد هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ مﻮﻠﻋ و يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ رﺬﺑ هﺎﮕﺸﻧاد ﺪﻫﺎـﺷ اﺮـﺟا .ﺪـﺷ
ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬﺷ )
(Lallementia iberica
و يزاﺮﯿﺷ )
Lallemantia royleana
،(
رد ﻪﺳ ﺢﻄﺳ ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر ﺎﺷ)
،ﺪﻫ ﻢﯾﻼﻣ و (ﺪﯾﺪﺷ رد نﺎﻣز
ﻞﯿﮑﺸﺗ رﺬﺑ راﺮﻗ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ و ياﺮﺑ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﯿﻨﺑ
،رﺬﺑ نﻮﻣزآ يﺮﯿﭘ لﺮﺘﻨﮐ هﺪﺷ يور يﺎﻫرﺬﺑ ﻞﺻﺎﺣ رد نﺎﻣز يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ ) 24 و 48 (ﺖﻋﺎﺳ و
ﺖﺑﻮﻃر يﺎﻫ توﺎﻔﺘﻣ رﺬﺑ ) 5
، 15 و 25 (ﺪﺻرد مﺎﺠﻧا .ﺪﺷ ﺮﺛا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ
،ﻪﻧﻮﮔ ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر رد نﺎﻣز ﻞﯿﮑﺸﺗ
،رﺬـﺑ تﺪـﻣ نﺎـﻣز و ﺖـﺑﻮﻃر
لﺎﻤﻋا هﺪﺷ ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ لﺮﺘﻨﮐ هﺪﺷ ﺮﺑ ﺪﺻرد ﻪﻧاﻮﺟ
،ﯽﻧز ﺖﻋﺮﺳ ﻪﻧاﻮﺟ
،ﯽﻧز ﻂﺳﻮﺘﻣ نﺎـﻣز ﻪـﻧاﻮﺟ
،ﯽـﻧز نﻮﯿـﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ءﺎـﺸﻏ
و
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﯾﺰﻧآ زﻻﺎﺗﺎﮐ ﺎﻨﻌﻣ راد .دﻮﺑ ﺶﯾاﺰﻓا
،ﺪﺻرد ﺖﻋﺮـﺳ ﻪـﻧاﻮﺟ ﯽـﻧز و ﻂـﺳﻮﺘﻣ نﺎـﻣز ﻪـﻧاﻮﺟ
،ﯽـﻧز ﺖـﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﯾﺰـﻧآ زﻻﺎـﺗﺎﮐ و ﺶﻫﺎـﮐ
نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ءﺎﺸﻏ
رد يﺎﻫرﺬﺑ ﺶﻨﺗ ةﺪﯾد ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يزاﺮﯿﺷ و ﺶﯾاﺰﻓا نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ
،ءﺎﺸﻏ ﺪﺻرد و ﺖﻋﺮﺳ ﻪـﻧاﻮﺟ
،ﯽـﻧز ﻂـﺳﻮﺘﻣ نﺎـﻣز
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز و ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﯾﺰﻧآ زﻻﺎﺗﺎﮐ رد يﺎﻫرﺬﺑ ﺶﻨﺗ ةﺪﯾد ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ .ﺪﺷ يﺎﻫرﺬﺑ ﻞﺻﺎﺣ زا ﮥﯾﺎﭘ يردﺎﻣ ﺶﻨﺗ ةﺪﯾد ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬﺷ
ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ يﺎﻫرﺬﺑ ﻞﺻﺎﺣ زا ﮥﯾﺎﭘ يردﺎﻣ ﺶﻨﺗ ةﺪﯾد ﮕﻨﻟﺎﺑ ﻮ يزاﺮﯿﺷ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﺤﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ رﺎﺛآ ﯽﻔﻨﻣ يﺮﯿﭘ راﺮﻗ .ﺖﻓﺮﮔ
ﺪﯿﻠﮐ هژاو
،ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ:ﺎﻫ ﮥﯾﺎﭘ
،يردﺎﻣ ﺶﻨﺗ
،ﯽﮑﺸﺧ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز
،رﺬﺑ نﻮﻟﺎﻣ ﺪﯿﺋﺪﻟآد
هرود
20 هرﺎﻤﺷ
1 رﺎﻬﺑ 1397
ﻪﺤﻔﺻ يﺎﻫ 159 - 145
1 . ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﮥﯿﻨﺑ رﺬﺑ ﺎﺑ ﺮﯿﭘ ندﺮﮐ
،ﺎﻫرﺬﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﯽﻣ ﺪـﺑﺎﯾ 16] . [ ﮥـﯿﻨﺑ رﺬـﺑ
ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ يا زا ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ رﺬﺑ ﻢﻋا زا ﺖﻋﺮـﺳ و ﯽﺘﺧاﻮـﻨﮑﯾ
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز و ﺪﺷر
،ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ جوﺮـﺧ رﺬـﺑ رد ﻂﯾاﺮـﺷ
ﺪﻋﺎﺴﻣﺎﻧ ﯽﻄﯿﺤﻣ ﺖﺳا 21] . [ ﺎﻫرﺬﺑ ﺎـﺑ يرادرﺎـﺒﻧا ﺐـﺳﺎﻨﻣﺎﻧ
رﺎﭼد ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ ﯽﻣ
ﺪﻧﻮـﺷ 15] . [ ﯽﮔدﻮـﺳﺮﻓ رﺬـﺑ
رد لﻮـﻃ
هﺮﯿﺧذ
،يزﺎﺳ ةﻮﻗ ﮥﯿﻣﺎﻧ رﺬﺑ ار ﺶﻫﺎﮐ ﯽﻣ ﺪـﻫد ﻪـﮐ ﯽﻠﮑـﺸﻣ
هﺪﻤﻋ ياﺮﺑ ﺪﯿﻟﻮﺗ و هﺮﻬﺑ يرو تﻻﻮﺼﺤﻣ يزروﺎـﺸﮐ
.ﺖـﺳا
ﺪﻧور ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ رﺬﺑ
ﻪﺑ ر ﺖﺑﻮﻃ
،رﺬﺑ ﮥﺟرد تراﺮﺣ و ﺢﻄﺳ
ﯽﻧﮋﯿﺴﮐا ﻪﮐ رد ﺎﻫرﺬﺑ هﺮﯿﺧذ ﯽﻣ
،ﺪﻧﻮـﺷ ﯽﮕﺘـﺴﺑ دراد 18] . [
ﻂﯾاﺮﺷ يراﺪﻬﮕﻧ ﺎﻫرﺬﺑ ﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ يﺎـﻫ ﻪـﻧاﻮﺟ ﯽـﻧز و ﮥـﯿﻨﺑ
رﺬﺑ راﺬﮔﺮﺛا ﺖﺳا 28] . [
ﺖﯿﻘﻓﻮﻣ رد ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز ﻪﺑ ﻢﺴﯿﻧﺎﮑﻣ يﺎﻫ ﯽﺘﻧآ ﯽﻧاﺪﯿـﺴﮐا هﺎـﯿﮔ
ﻪﮐ ﻪﺑ مﺎﮕﻨﻫ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز لﺎﻌﻓ
،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﮕﺘﺴﺑ ﯽﻧاواﺮﻓ راد د 42] . [
ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ رﺬﺑ ﻪﺑ ﻊﻤﺠﺗ ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ لﺎﻌﻓ نﮋﯿـﺴﮐا ﯽـﻣ ﺪـﻣﺎﺠﻧا و
،يرﺪﻨﮐﻮﺘﯿﻣ ﻊـﺒﻨﻣ
ﯽﻠـﺻا ﺪـﯿﻟﻮﺗ ﻪـﻧﻮﮔ يﺎـﻫ لﺎـﻌﻓ نﮋﯿـﺴﮐا رد
لﻮﻠﺳ يﺎﻫ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺖﺳا 13] . [ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻧور نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا و
ناﺰـﯿﻣ
لﺎﮑﯾدار يﺎـﻫ ﻮﯿﺗاﺪﯿـﺴﮐا زا
ﻪـﻠﻤﺟ ﻊﯾﺎـﻗو كﺮﺘـﺸﻣ ﺶﻨـﺗ يﺎـﻫ
ﯽﻄﯿﺤﻣ و ﺪﻨﯾاﺮﻓ يﺮﯿﭘ بﻮﺴﺤﻣ ﯽﻣ .دﻮﺷ ﺪﻫﺎـﺸﻣ ه يﺎـﻫ مﺎـﺠﻧا
هﺪﺷ رد ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ نﺎﺸﻧ ﯽﻣ ﺪﻫد ﻪﮐ ﺐﯿـﺳآ
،ﻮﯿﺗاﺪﯿـﺴﮐا
نﺎﻣﺰﻤﻫ ﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﺳ
،رﺬـﺑ ﺮـﺛا ﯽـﺸﺨﺑ عﺎـﻓد ﯽـﺘﻧآ ناﺪﯿـﺴﮐا
ﯽﻟﻮﻠﺳ ار ﺶﻫﺎﮐ هداد و زا ﯽـﻓﺮﻃ لﺎـﮑﯾدار يﺎـﻫ دازآ يﺮـﯿﭘ ار
ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻣ ﺪـﻫد 27] . [ ﺪـﯿﻟﻮﺗ ﺪﯿـﺴﮐاﺮﭘ نژورﺪـﯿﻫ يرﺪـﻨﮐﻮﺘﯿﻣ
ًاﺪﯾﺪﺷ ﻂﺳﻮﺗ ﻢﺘﺴﯿﺳ يﺎﻫ ﯽﺘﻧآ اﺪﯿﺴﮐا ﯽﻧ ﯽـﻤﯾﺰﻧآ و ﯽـﻤﯾﺰﻧآﺮﯿﻏ
لﺮﺘﻨﮐ ﯽﻣ دﻮﺷ 30] . [ ﯽـﮑﯾ زا تﺎـﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽـﺘﻧآ
،ناﺪﯿـﺴﮐا ﻢﯾﺰـﻧآ
زﻻﺎــﺗﺎﮐ ﺖــﺳا ﻪــﮐ ياﺮــﺑ فﺬــﺣ نژورﺪــﯿﻫ ﯽﻤــﺳ
ﯽــﺷﺎﻧ زا
نژورﺪﯿﻫﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ يروﺮﺿ
ﺖﺳا 32] . [
ﻊﻤﺠﺗ ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ نژورﺪﯿﻫ ﺶﯾاﺰﻓا
،ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻪﺑ رﻮﻃ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣﺮﯿﻏ
ﺚﻋﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺪـﯿﭙﯿﻟ
ﯽـﻣ .دﻮـﺷ نﻮﯿـﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ
ﺪﯿﭙﯿﻟ ﻪﺑ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐﻮﺗا يﺎﻫﺪﯿﺳا
بﺮﭼ عﺎﺒﺷاﺮﯿﻏ يرﺪـﻨﮐﻮﺘﯿﻣ
ﻂﺳﻮﺗ ﺎﮑﯾدار ل يﺎﻫ دازآ هرﺎﺷا دراد 22] . [ ﺰﺒﺳ
،نﺪﺷ ﯽﮑﯾ زا ﻢﻬﻣ ﻦﯾﺮﺗ ﻞﺣاﺮﻣ ﮏﯾژﻮﻟﻮﻨﻓ
،هﺎﯿﮔ ﻪـﺑ
تﺪﺷ ﺖـﺤﺗ ﺮﯿﺛﺄـﺗ ﻞـﻣاﻮﻋ ﯽـﻄﯿﺤﻣ ﻞـﺜﻣ ﺖـﺑﻮﻃر
،كﺎـﺧ
،ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ تﺎﯿﺣ و ﻪﯿﻨﺑ رﺬـﺑ راﺮـﻗ ﯽـﻣ دﺮـﯿﮔ 7] . [ رﺬـﺑ
ﻞﺻﺎﺣ هﺪﺷ زا هﺎﯿﮔ ردﺎﻣ
،ي يزﺎﻏآ ياﺮﺑ ﻞﺴﻧ ﺪـﯾﺪﺟ ﺖـﺳا
و ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ رد ﻂﯾاﺮﺷ ﺪﻋﺎﺴﻣ ﯽﻄﯿﺤﻣ راﺮﻗ دﺮـﯿﮕﺑ عوﺮـﺷ ﻪـﺑ
ﺪﺷر و ﻮﻤﻧ ﯽﻣ ﺪﻨﮐ 2] . [ شراﺰﮔ هﺪﺷ ﺖﺳا ﻂﯾاﺮﺷ ﯽﺘﺑﻮـﻃر
ﺐﺳﺎﻨﻣﺎﻧ رد نﺎـﻣز ﺖـﺸﮐ هﺎـﯿﮔ
،يردﺎـﻣ ﺮـﺠﻨﻣ ﻪـﺑ ﺶﻫﺎـﮐ
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز و ﮥﯿﻨﺑ يﺎﻫرﺬﺑ ﻞﺻﺎﺣ هﺪﺷ زا هﺎـﯿﮔ يردﺎـﻣ ﺪـﺷ
23] . [ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻂﯿﺤﻣ ﺪﺷر هﺎﯿﮔ يردﺎﻣ ﻪﮐ ﺖـﺤﺗ يرﻮـﺷ و
ﯽﮑﺸﺧ هدﻮﺑ ﺖﺳا ﺮـﺑ ﺪـﺻرد ﻪـﻧاﻮﺟ ﯽـﻧز ود هدﻮـﺗ يرﺬـﺑ
هﺪﻧورﻻﺎﺑ ﻪﯿﻠﭙﻧﻮﻣ راﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ1
دﻮﺑ و ﻂﯿﺤﻣ هﺎﯿﮔ يردﺎﻣ ﻞـﻣﺎﻋ
ﯽﻤﻬﻣ ﺖﺳا رد ﻦﯿﯿﻌﺗ ﯽﮔﮋﯾو يﺎـﻫ رﺬـﺑ و ﯽﻧﺎـﻫﺎﯿﮔ ﻪـﮐ رد
هﺪﻨﯾآ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺪﻨﻫاﻮﺧ ﺪﺷ 6] هﺎﯿﮔ.[ يردﺎﻣ ﻮﺟ ﻪـﮐ رد ﻂﯾاﺮـﺷ
ﺶﻨﺗ ﺪﯾﺪﺷ ﯽﮑﺸﺧ ﺪﺷر ﻪﺘﻓﺎﯾ
، ﯽﯾﺎﻫرﺬﺑ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽـﻣ ﮐ ﺪـﻨ ﻪـﮐ
ﺖﺒــﺴﻧ ﻪــﺑ يﺎﻫرﺬــﺑ ﺪــﺷر ﻪــﺘﻓﺎﯾ رد ﻂﯾاﺮــﺷ لﻮــﻤﻌﻣ ﮥــﯿﻨﺑ
يﻮﻗ يﺮـﺗ ﺪـﻧراد 29] . [ يﺎﻫرﺬـﺑ ﻮﮕﻨﻟﺎـﺑ ياراد ژﻼﯿـﺳﻮﻣ و
ﻦﻏور ﺖﺳا ﻪﮐ رد نﺎﻣرد تﻻﻼﺘﺧا نﻮﮔﺎـﻧﻮﮔ
ﺮـﯿﻈﻧ ﯽـﺧﺮﺑ
تﻻﻼﺘﺧا
،ﯽﺒـﺼﻋ يﺪـﺒﮐ و رﺎـﻤﯿﺑ ي يﺎـﻫ يﻮـﯿﻠﮐ ﻪـﺑ رﺎـﮐ
ﻣ ﯽ ﺪﻧور 3] . [ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬﺷ ﻪﺑ ﻦﯾا ﻞﯿﻟد ﻪﺘﺷﺎﮐ ﯽﻣ دﻮﺷ ﻪﮐ زا
ﻪﻧاد ﺶﯾﺎﻫ ﻦﻏور جاﺮﺨﺘﺳا ﯽﻣ .دﻮﺷ ﺶﯿﺑ زا 30 ﺪـﺻرد نزو
ﮏﺸﺧ ﻪﻧاد ار ﻦﻏور ﻞﯿﮑﺸﺗ ﯽﻣ ﺪﻫد ﻪﮐ ﺶﯿﺑ زا 68 ﺪـﺻرد
ﻦﻏور ﻦﯾا
،هﺎﯿﮔ ﮏﯿﻨﻟﻮﻨﯿﻟ ﺪﯿﺳا ﺖﺳا 36] ياﻮـﺘﺤﻣ.[
يﻻﺎـﺑ
ﺪﯿﭙﯿﻟ يﺎﻫرﺬﺑ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﺑ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺪﯿﭙﯿﻟ
و
رد ﻪﺠﯿﺘﻧ ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ رﺬﺑ
دﻮﺷ ﻪﮐ ﻦﯾا ﺮﻣا ةدﺎﻔﺘﺳا هدﺮﺘـﺴﮔ زا
ﻦــﯾا هﺎــﯿﮔ ار ﻪــﺑ ناﻮــﻨﻋ وراد ﺎــﯾ رﺬــﺑ دوﺪــﺤﻣ ﯽــﻣ .دزﺎــﺳ
ﻢﺴﯿﻧﺎﮑﻣ يﺎﻫ يﺮﯿﭘ رد يﺎﻫرﺬﺑ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬﺷ و يزاﺮﯿـﺷ رد
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
،ﺮﮕﯾد ﯽﺳرﺮﺑ هﺪﺸﻧ .ﺖﺳا فﺪﻫ زا ﻦـﯾا ﺶﯾﺎـﻣزآ
ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﺛا يﺮـﯿﭘ لﺮـﺘﻨﮐ هﺪـﺷ ﺮـﺑ نﻮﯿـﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ءﺎـﺸﻏ
و
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﯾﺰﻧآ ﯽـﺘﻧآ ﯽﻧاﺪﯿـﺴﮐا يﺎﻫرﺬـﺑ
ﺶﻨـﺗ هﺪـﯾد ﻮﮕﻨﻟﺎـﺑ
يﺮﻬﺷ و ﺮﯿﺷ يزا .ﺖﺳا
1. Cynanchum actum L.
2 . داﻮﻣ و شور ﺎﻫ
.2 1 . داﻮﻣ ﯽﻫﺎﯿﮔ
يﺎﻫرﺬﺑ ود ﮥﻧﻮﮔ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬﺷ و
،يزاﺮﯿﺷ رد ﺪﻨﻔﺳا 1393
،
رد ﮥﻋرﺰﻣ ﯽﺗﺎﻘﯿﻘﺤﺗ نﺎـﻫﺎﯿﮔ ﯽـﯾوراد ةﺪﮑـﺸﻧاد يزروﺎـﺸﮐ
هﺎﮕﺸﻧاد ﺪﻫﺎﺷ ﺖﺸﮐ .ﺪﻧﺪﺷ زا نﺎﻣز ﺖـﺸﮐ ﺎـﺗ زﺎـﻏآ ﺪـﺷر
،ﯽﺸﯾاز نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻪﺑ رﻮﻃ ﺐـﺗﺮﻣ سﺎـﺳاﺮﺑ زﺎـﯿﻧ هﺎـﯿﮔ يرﺎـﯿﺑآ
.ﺪﻧﺪﺷ زا نﺎﻣز وﺮﺷ ع ﺪﺷر
،ﯽﺸﯾاز يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻢﮐ
يرﺎﯿﺑآ ﺮـﺑ
يور ﻪﯾﺎﭘ يﺎﻫ يردﺎﻣ لﺎﻤﻋا .ﺪﺷ يﺎـﻫرﺎﻤﯿﺗ يرﺎـﯿﺑآ
ﻞﻣﺎـﺷ
يرﺎﯿﺑآ ﺲﭘ زا 20 ﺪـﺻرد ﮥـﯿﻠﺨﺗ بآ ﻞـﺑﺎﻗ ةدﺎﻔﺘـﺳا كﺎـﺧ
،(ﺪﻫﺎﺷ) يرﺎﯿﺑآ ﺲﭘ زا 40 ﺪﺻرد ﮥﯿﻠﺨﺗ بآ ﻞـﺑﺎﻗ ةدﺎﻔﺘـﺳا
كﺎﺧ ﺶﻨﺗ) (ﻂﺳﻮﺘﻣ و يرﺎﯿﺑآ ﺲﭘ زا 60 ﺪﺻرد ﮥﯿﻠﺨﺗ بآ
ﻞﺑﺎﻗ هدﺎﻔﺘﺳا كﺎﺧ ﺶﻨﺗ) ﯾﺪـﺷ (ﺪ دﻮـﺑ 3] . [ ياﺮـﺑ ﮥﺒـﺳﺎﺤﻣ
ﺪﺻرد ﮥﯿﻠﺨﺗ بآ ﻞﺑﺎﻗ ةدﺎﻔﺘﺳا كﺎﺧ رد ﮥﻘﻄﻨﻣ ﺮﺛﺆﻣ ﮥﻌـﺳﻮﺗ
،ﻪﺸﯾر زا ﮥﻄﺑار ﻦﯿﺗرﺎﻣ و نارﺎﮑﻤﻫ 31]
هدﺎﻔﺘﺳا[ .ﺪﺷ رد ﻦﯾا
ﻪﻄﺑار ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا ﺪـﺻرد ﺖـﺑﻮﻃر ﯽـﻧزو كﺎـﺧ رد ﮥـﻄﻘﻧ
ﺖﯿﻓﺮﻇ ﯽﻋارز و ﯽـﮔدﺮﻣﮋﭘ ﻢـﺋاد
و ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ هزاﺪـﻧا
يﺮـﯿﮔ
ﺖﺑﻮﻃر كﺎﺧ رد ﺮﻫ
،نﺎﻣز ﺪﺻرد ﺨﺗ ﮥﯿﻠ بآ ﻞـﺑﺎﻗ هدﺎﻔﺘـﺳا
ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ .ﺪـﺷ ﮥـﻄﻘﻧ ﺖـﯿﻓﺮﻇ ﯽـﻋارز و ﯽـﮔدﺮﻣﮋﭘ ﻢـﺋاد
ﺎـﺑ
تﺎﺤﻔــﺻ يرﺎــﺸﻓ
رد ﮥــﺴﺳﺆﻣ تﺎــﻘﯿﻘﺤﺗ ﯽــﻨﻓ
ﯽــﺳﺪﻨﻬﻣ
يزروﺎﺸﮐ جﺮﮐ
هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ .ﺪﺷ ﻪﺑ ﻦﯾا ﺐﯿﺗﺮﺗ ياﺮﺑ ﮏـﯾﺮﻫ
زا يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ 20
، 40 و 60 ﺪﺻرد بآ ﻞﺑﺎﻗ
،هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﺑﻮﻃر
ﯽﺼﺨﺸﻣ ﻪﺑ ﺖﺳد ﺪﻣآ ﻪﮐ ﺎﺑ هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ يﺎﻫ ﻪﻧازور د ﺪـﺻر
ﺖﺑﻮﻃر
،كﺎـﺧ نﺎـﻣز لﺎـﻤﻋا يرﺎـﯿﺑآ ﺮـﻫ ﮏـﯾ زا ﺎـﻫرﺎﻤﯿﺗ
ﺺﺨﺸﻣ ﺪﺷ و راﺪﻘﻣ بآ درﻮﻣ زﺎﯿﻧ ياﺮﺑ ﺮﻫ رﺎـﻤﯿﺗ ﺲـﭘ زا
نﺪﯿﺳر ﻪﺑ ﺪﺻرد ﮥﯿﻠﺨﺗ بآ بﻮﻠﻄﻣ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ .ﺪﺷ
رد نﺎﯾﺎﭘ ةرود ﺪﺷر يﺎﻫرﺬﺑ ﻞـﺻﺎﺣ ﺖـﺷادﺮﺑ ﺪﻧﺪـﺷ و
ناﺰﯿﻣ ﺪﺻرد ژﻼﯿﺳﻮﻣ يﺎﻫرﺬﺑ ﺶﻨﺗ هﺪﯾد و ﺶﻨﺗ ةﺪﯾﺪﻧ ﮥـﻧﻮﮔ
يﺮﻬﺷ و يزاﺮﯿﺷ زاﺪﻧا ه يﺮﯿﮔ ﺪﺷ 24] . [ رد ﻦﯾا شور ﮏـﯾ
مﺮﮔ رﺬﺑ ﮏﺸﺧ ﺎﺑ 10 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ ﮏﯾرﺪﯾﺮﻠﮐﺪﯿﺳا ﮏﯾ
ﺪـﺻرد
لﺎﻣﺮﻧ ﺎﺗ ﯽﻧﺎﻣز ﻪﮐ رد ﺖﺳﻮﭘ ﻪﻧاد ﺮﯿﯿﻐﺗ ﮓﻧر ﻪﺑ دﻮﺟو
،ﺪـﯾآ
تراﺮــﺣ هداد و ﺲــﭘ زا ةﺪﻫﺎــﺸﻣ ﻦــﯾا ﺖﯿﻌــﺿو لﻮــﻠﺤﻣ
يژﻼﯿﺳﻮﻣ ﮥﯿﻟوا
ﻪﺑ ﺖﺳد هﺪﻣآ ار ﻪﺑ فﺮﻇ ﺮﮕﯾد لﺎـﻘﺘﻧا هداد
و ﺲﭙﺳ يﺎﻫرﺬﺑ ﯽﻗﺎﺑ هﺪﻧﺎﻣ رد فﺮﻇ ﺖـﺴﺨﻧ ار هرﺎـﺑود ﺎـﺑ
ﺞﻨــﭘ ﯽــﻠﯿﻣ ﺮــﺘﯿﻟ بآ شﻮــﺟ ﻮــﺸﺘﺴﺷ هداد و ﻪــﺑ لﻮــﻠﺤﻣ
يژﻼﯿﺳﻮﻣ ﻪﯿﻟوا
ﻪﻓﺎﺿا .ﺪﺷ هﺎﮕﻧآ 60 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ ﻞـﮑﻟا ﮏـﯿﻠﯿﺗا
96 ﺪﺻرد ﻪﺑ لﻮﻠﺤﻣ ژﻼﯿﺳﻮﻣ ﻪﺑ ﺖﺳد هﺪﻣآ ﻪﻓﺎﺿا ﺪﺷ و ﻪﺑ
تﺪﻣ ﺞﻨﭘ ﺖﻋﺎﺳ رد لﺎﭽﺨﯾ يراﺪﻬﮕﻧ .ﺪﺷ بﻮﺳر ﻞـﺻﺎﺣ
ﺲﭘ زا فﺎﺻ ندﺮﮐ رد نوآ 50 ﮥﺟرد ﯽﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ﻪـﺑ تﺪـﻣ
12 ﺖﻋﺎﺳ راﺮـﻗ هداد .ﺪـﺷ ﺲـﭘ زا ﻦـﯾا ﻞـﺣاﺮﻣ ژﻼﯿـﺳﻮﻣ
ﻪﺑ ترﻮﺻ ﺪﺻرد ﺖﺒﺛ ﺪﺷ ﻪﺑ يرﻮـﻃ ﻪـﮐ ﺪـﺻرد ژﻼﯿـﺳﻮﻣ
هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ هﺪﺷ يﺎﻫرﺬـﺑ ﮥـﻧﻮﮔ يﺮﻬـﺷ رد ﻂﯾاﺮـﺷ ﺪﻫﺎـﺷ
) 33 / 4
،(ﺪﺻرد ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر ﻢﯾﻼﻣ ) 80 / 4 ﺪﺻرد ( و ﺶﻨﺗ
ﯽﺘﺑﻮﻃر ﺪﯾﺪﺷ ) 40 / 5 (ﺪﺻرد .دﻮﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ يﺎﻫرﺬـﺑ ﮥـﻧﻮﮔ
يزاﺮﯿﺷ رد ﯾاﺮـﺷ ﻂ ﺪﻫﺎـﺷ ) 40 / 6
،(ﺪـﺻرد ﺶﻨـﺗ ﯽﺘﺑﻮـﻃر
ﻢﯾﻼﻣ ) 66 / 7 (ﺪﺻرد و ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر ﺪﯾﺪﺷ ) 03 / 9 (ﺪـﺻرد
ژﻼﯿﺳﻮﻣ رﺬﺑ .ﺖﺷاد
.2 2 . لاوز رﺬﺑ
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ﮥﯿﻨﺑ
،ﺎﻫرﺬﺑ تﺪﻣ نﺎﻣز يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺮﯿﭘ و
يﺎﻫﺪﺻرد ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﺖﺑﻮﻃر رﺬﺑ ﻪﺑ يﺎﻫرﺬﺑ ﺖـﺷادﺮﺑ هﺪـﺷ
ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ لﺎﻤﻋا ﺪـﺷ و ﺶﯾﺎـﻣزآ ﻪـﺑ ترﻮـﺻ ﻞـﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ رﺎـﻬﭼ
ﯽﻠﻣﺎــﻋ رد ﺐــﻟﺎﻗ حﺮــﻃ ﻼﻣﺎــﮐ ﯽﻓدﺎــﺼﺗ رد ﻪــﺳ راﺮــﮑﺗ رد
هﺎﮕــﺸﯾﺎﻣزآ مﻮــﻠﻋ
و يژﻮــﻟﻮﻨﮑﺗ رﺬــﺑ
ةﺪﮑــﺸﻧاد يزروﺎــﺸﮐ
هﺎﮕﺸﻧاد ﺪﻫﺎﺷ اﺮﺟا ﺪﺷ ﻪﮐ رد نآ يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ درﻮـﻣ
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ
ترﺎﺒﻋ ﺪﻧدﻮﺑ :زا رﺬﺑ 2 ﮥﻧﻮﮔ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬﺷ ) (Lallementia
iberica و يزاﺮﯿــﺷ )
Lallemantia royleana
،(
3 ﺢﻄــﺳ
ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر كﺎـﺧ
،ﺪﻫﺎـﺷ) ﻂـﺳﻮﺘﻣ و
،(ﺪﯾﺪـﺷ 3 ﺢﻄـﺳ
ﺖﺑﻮﻃر رﺬﺑ ) 5
، 15 و 25 (ﺪـﺻرد و 3 تﺪـﻣ نﺎـﻣز يﺮـﯿﭘ
،ﺮﻔﺻ) 24 و 48 .(ﺖﻋﺎﺳ ﺖﺴﺨﻧ ﺖﺑﻮﻃر ﺎﻫرﺬﺑ ﺎﺗ دوﺪﺣ 5
،
15 و 25 ﺪﺻرد ﺶﯾاﺰﻓا هداد ﺪﺷ ﻪﺑ ﻦﯿﻤﻫ
،رﻮـﻈﻨﻣ ﺖـﺴﺨﻧ
ﺖﺑﻮﻃر ﻪﯿﻟوا ﺮﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ يرﺬﺑ ﻦﯿﯿﻌﺗ .ﺪـﺷ ﯽـﺸﺨﺑ زا ﮥـﻧﻮﻤﻧ
يرﺬﺑ ﻪﺑ ﯽﺑﻮﺧ طﻮﻠﺨﻣ ﺪﺷ و ﻪﺳ راﺮﮑﺗ ﻞﻗاﺪﺣ 400 يرﺬﺑ
ﻪﺑ رﻮﻃ ﯽﻓدﺎﺼﺗ زا ﮥﻧﻮﻤﻧ ﺺﻟﺎﺧ اﺪﺟ .ﺪﺷ ﺲﭙﺳ راﺪﻘﻣ بآ
مزﻻ ياﺮﺑ نﺪﯿﺳر ﻪﺑ ﮏﯾﺮﻫ زا حﻮﻄﺳ ﺖﺑﻮﻃر رﺬـﺑ ) 5
، 15
و 25 (ﺪﺻرد ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺪﺷ و ﻪﺑ ﺎﻫراﺮﮑﺗ هدوﺰـﻓا .ﺪـﺷ ياﺮـﺑ
دﺎﺠﯾا ﺖـﺑﻮﻃر يﺎـﻫ درﻮـﻣ ﺮـﻈﻧ زا ﻪـﻄﺑار ݓʹ ൌ୵ଵሺିሻ
ଵି
هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﺷ ﻪـﮐ ﺪـﺻردA ﺖـﺑﻮﻃر درﻮـﻣ
،ﺮـﻈﻧ دB ﺪـﺻر
ﺖﺑﻮﻃر ﻪﯿﻟوا
،رﺬﺑ مﺮﺟW1
ﮥﯿﻟوا هدﻮﺗ رﺬﺑ ) (g و مﺮﺟW2
بآ ﺮﻄﻘﻣ ) (g ﺖﺳا 19] .[
ﺲﭙــﺳ يﺎﻫرﺬــﺑ ﺮــﻫ
،راﺮــﮑﺗ رد ﻞــﺧاد ﺖــﮐﺎﭘ يﺎــﻫ
ﯽﻣﻮﯿﻨﯿﻣﻮﻟآ راﺮﻗ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ و ﺲﭘ زا ﻦﺘﺴﺑ ﻞﻣﺎﮐ ﺖﮐﺎﭘ ﺎﻫ ياﺮـﺑ
تﺪﻣ 24 ﺖﻋﺎﺳ رد ﯽﻟﺎﭽﺨﯾ ﺎﺑ يﺎـﻣد 10 ﻪـﺟرد راﺮـﻗ هداد
ﺪﻧﺪﺷ ﺎﺗ ﻪﺑ ﺖﺑﻮﻃر درﻮﻣ ﺮﻈﻧ ﺪﻨﺳﺮﺑ 21] . [ ـﺳ ﺲﭙ ﺎـﺑ نﺎـﻤﻫ
ﺖــﺑﻮﻃر ﺖــﺑﺎﺛ رد ﻞــﺧاد ﺖــﮐﺎﭘ يﺎــﻫ ﯽﻣﻮــﯿﻨﯿﻣﻮﻟآ ﯽﻠﯾﻮــﻓ
ﻪﺘﺴﺑﺮﺳ ياﺮﺑ 24 و 48 ﺖﻋﺎﺳ رد
،نوآ ﺎﺑ يﺎـﻣد 40 ﮥـﺟرد
ﯽﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ راﺮﻗ .ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﻦﯾارد ﻂﯾاﺮﺷ ﺎﻫرﺬﺑ هدﻮﺳﺮﻓ .ﺪﻧﺪﺷ
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ﮥﯿﻨﺑ ﺎﻫرﺬﺑ ﺲﭘ زا
،يﺮﯿﭘ يﺎﻫرﺬﺑ رﺎﻤﯿﺗ هﺪﺷ
رد يﺮﺘﭘ يﺎﻫ ﻞﯾﺮﺘﺳا راﺮﻗ هداد ﺪﺷ و ﻪـﺑ ﺮـﻫ ـﻇ فﺮ يﺮـﺘﭘ
دوﺪﺣ 10 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ بآ ﺮﻄﻘﻣ هدوﺰﻓا .ﺪﺷ رﺬـﺑ ﺎـﻫ رد يﺎـﻣد
10 ﮥﺟرد
،سﻮﯿﺴﻠﺳ 16
ﺖﻋﺎﺳ ﯽﯾﺎﻨﺷور و ﺖـﺸﻫ ﺖﻋﺎـﺳ
ﯽﮑﯾرﺎﺗ و 75 ﺪﺻرد ﺖﺑﻮﻃر ﯽﺒﺴﻧ اﻮﻫ ياﺮﺑ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽـﻧز رد
رﻮﺗﺎﻨﯿﻣرژ راﺮﻗ هداد .ﺪﻧﺪﺷ لﻮﻃ ةرود ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز 14 زور رد
ﺮﻈﻧ ﻪﺘﻓﺮﮔ .ﺪﺷ رد ﺮﻫ
،رﺎﻤﯿﺗ 25 رﺬﺑ ﻞﺧاد فﺮﻇ يﺎﻫ ﭘ يﺮﺘ
يور ﺬﻏﺎﮐ ﻦﻤﺗاو ةرﺎﻤﺷ 1 راﺮـﻗ هداد .ﺪـﺷ ﺲﭙـﺳ لﻮـﻃ و
نزو ﮏﺸﺧ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺪﻧﺪﺷ ياﺮـﺑ ﻦﯿـﯿﻌﺗ ناﺰـﯿﻣ نزو
ﮏﺸﺧ ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺎﻫ رد نوآ ﺎﺑ يﺎﻣد 72 ﮥﺟرد ﯽﺘﻧﺎﺳ داﺮـﮔ ﻪـﺑ
تﺪﻣ 24 ﺖﻋﺎﺳ راﺮﻗ هداد .ﺪﻧﺪـﺷ ياﺮـﺑ ﻆﺒـﺳﺎﺤﻣ ﺪـﺻرد
ﻪﻧاﻮﺟ
،ﯽﻧز ﺖﻋﺮﺳ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز و ﻂﺳﻮﺘﻣ نﺎﻣز ﻪـﻧاﻮﺟ ﯽـﻧز زا
ﮥﻣﺎﻧﺮﺑ Germin هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﺷ 1] . [
.2 3 . ﺶﺠﻨﺳ ناﺰﯿﻣ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ
1ءﺎﺸﻏ
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ دروآﺮﺑ ناﺰﯿﻣ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ءﺎﺸﻏ
رد يﺎﻫرﺬﺑ ﺮـﯿﭘ
1. Membrane peroxidation
هﺪﺷ و ﺮﯿﭘ هﺪﺸﻧ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬﺷ و
،يزاﺮﯿﺷ ناﺰﯿﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ نﻮﻟﺎﻣ
ﺪﯿﺋﺪﻟآد رد2
ﻞﮐ رﺬﺑ هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ ﺪﺷ ﺎﺗ دﺮﮑﻠﻤﻋ لﻮﻠﺳ ﺎـﻫ زا
ﺮﻈﻧ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ءﺎﺸﻏ
ﯽﺳرﺮﺑ .دﻮﺷ رد ﻦﯾا شور دوﺪـﺣ
200 / 0 ﯽﻠﯿﻣ مﺮﮔ رﺬﺑ ﮏﺸﺧ ار ﺎﺑ 5 / 0 ﯽﻠﯿﻣ ﺮـﺘﯿﻟ زا وﺮـﻠﮑﯾﺮﺗ
ﮏﯿﺘﺳا
3ﺪﯿﺳا 5 ﺪﺻرد رد يﺎﻣد 4 ﮥﺟرد هﺪﯿﺑﻮﮐ و ﻪﺑ تﺪـﻣ
15 ﻪﻘﯿﻗد رد 3000 رود ژﻮﯿﻔﯾﺮﺘﻧﺎﺳ .ﺪﻧﺪـﺷ
ﺲﭙـﺳ زا ﻊﯾﺎـﻣ
فﺎﻔﺷ ﻪﺑ ﺖﺳد
،هﺪﻣآ ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﺶﺠﻨﺳ نﻮﻟﺎﻣ ﺪﯿﺋﺪﻟآد هدﺎﻔﺘﺳا
ﺪﺷ 20] . [
.2 4 . هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﯾﺰﻧآ زﻻﺎﺗﺎﮐ
4
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﯾﺰﻧآ ﯽﺘﻧآ ناﺪﯿﺴﮐا زﻻﺎﺗﺎﮐ يﺎﻫرﺬﺑ ﺮـﯿﭘ هﺪـﺷ و ﺮـﯿﭘ
هﺪﺸﻧ ود ﮥﻧﻮﮔ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬـﺷ و يزاﺮﯿـﺷ هﺪﯿﺠﻨـﺳ ﺪـﺷ ﺎـﺗ
ﻢﯿﺴﻧﺎﮑﻣ ﯽﯾﺎﻫ ﻪﮐ لﻮﺌﺴﻣ ﺖـﻇﺎﻔﺣ زا هﺎـﯿﮔ رد ﻞـﺑﺎﻘﻣ ﺶﻨـﺗ
ﻮﯿﺗاﺪﯿﺴﮐا
،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺺﺨـﺸﻣ .دﻮـﺷ
ﻦﯾﺪـﺑ
،رﻮـﻈﻨﻣ طﻮـﻠﺨﻣ
ﯽﺸﻨﮐاو يﻮﺘﺤﻣ 6 / 0 ﯽـﻠﯿﻣ ﺮـﺘﯿﻟ زا ﻢﯾﺰـﻧآ جاﺮﺨﺘـﺳا هﺪـﺷ
،
1 / 0 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ زا نژورﺪﯿﻫﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ )5
10 ﯽﻠﯿﻣ لﻮﻣ (ﺮﺘﯿﻟﺮﺑ و 2
ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ ﺮﻓﺎﺑ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ تﺎﻔﺴﻓ ) 30 ﯽﻠﯿﻣ لﻮﻣ ﺮﺑ ﺮـﺘﯿﻟ و (pH=7
.ﺖﺳا بﺬﺟ رد 240 ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ ﺖﺋاﺮﻗ ﺪﺷ 9] . [ ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ
يﺎﻫرﺬﺑ ﺮﯿﭘ هﺪـﺷ و ﺮـﯿﭘ ةﺪـﺸﻧ ود ﮥـﻧﻮﮔ ﻮﮕﻨﻟﺎـﺑ يﺮﻬـﺷ و
،يزاﺮﯿــﺷ ﻖــﺒﻃ
شور درﻮــﻓداﺮﺑ 12]
هﺪﯿﺠﻨــﺳ[ .ﺪــﺷ
50
ﺮﺘﯿﻟوﺮﮑﯿﻣ زا
ﺮﻫ هرﺎﺼﻋ ﻪﺑ ﻢﺠﺣ 100 ﺮـﺘﯿﻟوﺮﮑﯿﻣ هﺪﻧﺎـﺳر
و
ﺲﭙﺳ 5 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﯿﻟ لﻮﻠﺤﻣ درﻮﻓداﺮﺑ ﻪﺑ نآ ﻪﻓﺎﺿا ﺪﺷ و ﺪﻌﺑ زا
ﺲﮑﺗرو ندﺮﮐ و ﺖﺷﺬﮔ 15
،ﻪﻘﯿﻗد بﺬﺟ لﻮﻠﺤﻣ رد لﻮـﻃ
جﻮﻣ 595 ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ هﺪﻧاﻮﺧ .ﺪﺷ
ﮥﯾﺰﺠﺗ ﺲﻧﺎﯾراو ﺎﺑ هدﺎﻔﺘـﺳا زا مﺮـﻧ راﺰـﻓا 9.3.1 SAS
و
ﻢﺳر رادﻮـﻤﻧ ﺎـﺑ ﺎﻔﺘـﺳا هد زا مﺮـﻧ راﺰـﻓا Excel و تﺎـﺴﯾﺎﻘﻣ
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎﺑ نﻮﻣزآ ﻦﮑﻧاد رد ﺢﻄﺳ لﺎـﻤﺘﺣا 5 ﺪـﺻرد مﺎـﺠﻧا
.ﺪﺷ
2. Malondialdehyde
3. Trichloroacetic acid 4. Catalase activity 5. H2O2
3 . ﺞﯾﺎﺘﻧ و ﺚﺤﺑ
ﺪﺻرد ﻪﻧاﻮﺟ :ﯽـﻧز ﺞﯾﺎـﺘﻧ ﮥـﯾﺰﺠﺗ ﺲﻧﺎـﯾراو نﺎـﺸﻧ
داد ﺮـﺛا
ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ
،ﻪﻧﻮﮔ ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر رد ﻪـﻠﺣﺮﻣ ﻞﯿﮑـﺸﺗ
،رﺬـﺑ تﺪـﻣ
نﺎﻣز ﺮﯿﭘ ندﺮﮐ و ﺪﺻرد ﺖﺑﻮﻃر ﺎﻫرﺬﺑ ﺮﺑ ناﺰﯿﻣ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽـﻧز
دﺎﻨﻌﻣ را دﻮﺑ لوﺪﺟ) 1 .(
ﺞﯾﺎﺘﻧ نﺎﺸﻧ داد ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر ﻢـﯾﻼﻣ
لﺎﻤﻋا هﺪﺷ ﺮـﺑ ﮥـﯾﺎﭘ يردﺎـﻣ رد نﺎـﻣز ﻞﯿﮑـﺸﺗ رﺬـﺑ ﺚـﻋﺎﺑ
ﺶﯾاﺰﻓا رادﺎﻨﻌﻣ ﺪﺻرد ﻪـﻧاﻮﺟ ﯽـﻧز رد يﺎﻫرﺬـﺑ ﺶﻨـﺗ ةﺪـﯾد
ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ ﺪﺷ لوﺪﺟ) 3 .(
شراﺰـﮔ هﺪـﺷ ﺖـﺳا لﺎـﻤﻋا ﺶﻨـﺗ
ﯽﺘﺑﻮﻃر ﺮﺑ ﮥﯾﺎﭘ يردﺎﻣ لﺎﻐﯿﺗرﺎﻣ ﺐﺒﺳ ﮏﯾﺮﺤﺗ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽـﻧز و ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﺻرد اﻮﺟ ﻪﻧ ﯽﻧز رﺬﺑ ﺪﺷ 8] . [ يﺎﻫرﺬﺑ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ ياراد
ژﻼﯿﺳﻮﻣ ﺖﺳا 36] . [ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ناﺰـﯿﻣ ژﻼﯿـﺳﻮﻣ رد
يﺎﻫرﺬـﺑ
ﺶﻨﺗ ةﺪﯾد ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يزاﺮﯿﺷ ) 03 / 9 (ﺪﺻرد هﺪﻫﺎﺸﻣ هﺪﺷ .ﺖﺳا
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ نﺎﺸﻧ هداد ﺖﺳا ﻪﮐ يﺎﻫرﺬﺑ رادژﻼﯿﺳﻮﻣ ﻪـﻨﻣرد
رد
ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺎﺑ يﺎﻫرﺬﺑ نوﺪـﺑ ژﻼﯿـﺳﻮﻣ ﺶﻨـﺗ
ﯽﮑـﺸﺧ ار ﺮـﺘﻬﺑ
ﻞﻤﺤﺗ ﯽﻣ ﺪﻨﮐ و زا ﺪـﺻرد ﻪـﻧاﻮﺟ ﯽـﻧز يﺮﺘـﺸﯿﺑ رادرﻮـﺧﺮﺑ
ﺖﺳا 41] هﺪﻫﺎﺸﻣ.[
ﺪﺷ ﻪﮐ ناﺰﯿﻣ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز يﺎﻫرﺬﺑ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ
ﺎﺑ ﻢﮐ نﺪﺷ تﺪﻣ نﺎﻣز يﺮﯿﭘ و ﺖﺑﻮﻃر رﺬـﺑ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺖـﻓﺎﯾ
لوﺪﺟ) 2 .(
لوﺪﺟ 1 . ﯾﺰﺠﺗ ﮥ ﺲﻧﺎﯾراو ﺮﺛا
،ﻪﻧﻮﮔ تﺪﻣ نﺎﻣز ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ و
ﺪﺻرد ﺖﺑﻮﻃر رﺬﺑ ﺮﺑ ﺧﺎﺷ ﺺ يﺎﻫ ﻧاﻮﺟ ﻪ ﯽﻧز و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﯿﺑ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ تﺎﻌﺑﺮﻣ
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ
زﻻﺎﺗﺎﮐ ءﺎﺸﻏنﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ نﺎﻣزﻂﺳﻮﺘﻣ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز
ﺖﻋﺮﺳ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز
ﺪﺻرد ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز
ﻪﺟرد يدازآ
ﻊﺑﺎﻨﻣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ
5
10-
× 2 /
0 ** 492428** 10457** 0/1×10-2** 107/80** 1 S
6
10-
× 5 /
0 ** 5598** 1160** 0/3×10-3** 20/77** 2 WS
5
10-
× 1 /
0 ** 1351** 6169** 0/9×10-3** 29/14** 1 HD
6
10-
× 8 /
0 ** 8411** 112/20** 0/5×10-4** 76/90** 2 MC
4
10-
× 1 /
0 ** 3058** 1049** 0/4×10-3** 131/35** 2 S×WS
5
10-
× 2 /
0 ** 888/4** 2492** 0/4×10-3** 3/74 n.s 1 S×HD
5
10-
× 4 /
0 ** 2240/34** 369/99** 0/6×10-4** 5/13 n.s 2 S×MC
5
10-
× 2 /
0 ** 1778** 297/32** 0/9×10-4** 64/96** 2 WS×HD
5
10-
× 3 /
0 ** 5578** 473/55** 0/1×10-4n.s 146/70** 4 WS×MC
5
10-
× 4 /
0 ** 1600** 494/71** 0/7×10-4** 44/32** 2 HD×MC
6
10-
× 8 /
0 ** 5490** 194/03** 0/1×10-3** 25/56** 2 S×WS× HD
5
10-
× 2 /
0 ** 1128** 355/08** 0/5×10-3** 33/27** 4 S×WS×MC
5
10-
× 1 /
0 ** 6009** 510/86** 0/2×10-4** 3/17n.s 4 MC×WS×HD
6
10-
× 8 /
0 ** 3496** 04476/ ** 0/4×10-4** 3769/ ** 7 MC×WS× HD×S
7
10-
× 4 /
0 7/65 15/98 0/6×10-5 2/109 71 ﺎﻄﺧ
35 /
6 1/46 6/60 14/29 3/46 تاﺮﯿﯿﻐﺗﺐﯾﺮﺿ
،ns
و*
ﻪﺑ**
ﺐﯿﺗﺮﺗ رادﺎﻨﻌﻣﺮﯿﻏ و ﻌﻣ رادﺎﻨ رد ﺢﻄﺳ لﺎﻤﺘﺣا 5 و 1 ﺪﺻرد
،ﻪﻧﻮﮔ(S)
) (WS
ﺶﻨﺗ
،ﯽﺘﺑﻮﻃر ) (HD
تﺪﻣ نﺎﻣز
،يﺮﯿﭘ ) (MC
ﺖﺑﻮﻃر رﺬﺑ
لوﺪﺟ 2 . ﺮﺛا
،ﻪﻧﻮﮔ ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر رد نﺎﻣز ﻞﯿﮑﺸﺗ
،رﺬﺑ تﺪﻣ نﺎﻣز ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ و
ﺖﺑﻮﻃر رﺬﺑ ﺮﺑ ﺧﺎﺷ ﺺ يﺎﻫ
ﻧاﻮﺟ ﻪ ﯽﻧز و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﯿﺑ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ
رﺎﻤﯿﺗ ﻪﻧاﻮﺟ
ﯽﻧز (ﺪﺻرد) ﺖﻋﺮﺳ
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز
رد) ﺳ (ﺖﻋﺎ ﻂﺳﻮﺘﻣ
نﺎﻣز ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز
(ﺖﻋﺎﺳ) نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ
ءﺎﺸﻏ ) ﻮﻧﺎﻧ لﻮﻣ (ﺮﺘﯿﻟ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ
ﻢﯾﺰﻧآ زﻻﺎﺗﺎﮐ
مﺮﮔوﺮﮑﯿﻣ) ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ
ﺮﺑ ﯽﻠﯿﻣ (ﺮﺘﯿﻟ
ﻪﻧﻮﮔ يﺮﻬﺷ
39 / 42 b 024
/
0 a
69 / 50 b 49
/ 256 a 066
/
0 b
يزاﺮﯿﺷ 39
/ 44 a 013
/
0 b
37 / 70 a 44
/ 121 b 074
/
0 a
ﺪﻫﺎﺷ 61
/ 42 c 020
/
0 a
26 / 54 c 20
/ 190 b 058
/
0 b
ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر ﻢﯾﻼﻣ
40 / 44 a 015
/
0 b
02 / 62 b 92
/ 175 c 099
/
0 a
ﺪﯾﺪﺷ 44
/ 43 b 014
/
0 b
32 / 65 a 77
/ 200 a 054
/
0 c
نﺎﻣز يﺮﯿﭘ 1
زور 91
/ 43 a 020
/
0 a
97 / 52 b 43
/ 185 b 087
/
0 a
2 زور 78
/ 42 b 014
/
0 b
09 / 68 a 50
/ 192 a 053
/
0 b
5 85
/ 41 c 017
/
0 a
97 / 60 b 33
/ 190 b 065
/
0 c
ﺖﺑﻮﻃر رﺬﺑ 15
76 / 44 a 016
/
0 b
04 / 62 a 33
/ 171 c 075
/
0 a
25 56
/ 43 b 015
/
0 c
09 / 57 c 28
/ 198 a 071
/
0 b
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎﻫ ﺎﺑ فوﺮﺣ ﻪﺑﺎﺸﻣ رد ﺮﻫ نﻮﺘﺳ ﺪﻗﺎﻓ توﺎﻔﺗ يرﺎﻣآ سﺎﺳاﺮﺑ نﻮﻣزآ ﻦﮑﻧاد رد ﺢﻄﺳ 5 ﺪﺻرد .ﺪﻨﺘﺴﻫ
نﺎﻘﻘﺤﻣ رد ﯽﺳرﺮﺑ
،دﻮﺧ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﯽﮔدﻮـﺳﺮﻓ رﺬـﺑ
ﺮـﺑ ﺶﻫﺎـﮐ
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز يﺎﻫرﺬﺑ بﺎﺘﻓآ نادﺮﮔ ار1
ﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا تﺪـﻣ نﺎـﻣز
ﺮﯿﭘ ندﺮﮐ و ﺪﺻرد ﺖﺑﻮﻃر نﺎﺸﻧ ﺪﻧداد 5] . [
يﺎﻫرﺬﺑ ﺶﻨﺗ ةﺪـﯾد ﻮﮕﻨﻟﺎـﺑ يزاﺮﯿـﺷ رد ﺶﻨـﺗ ﯽﺘﺑﻮـﻃر
ﻢﯾﻼﻣ و تﺪﻣ نﺎﻣز ﮏﯾ زور يﺮـﯿﭘ و ﺖـﺑﻮﻃر 15
،ﺪـﺻرد
ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ناﺰﯿﻣ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز ار ﺖﺒﺴﻧ ﻪـﺑ يﺎﻫرﺬـﺑ ﺶﻨـﺗ ةﺪـﯾد
ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬﺷ ﺖﺷاد لوﺪﺟ) 3 .(
ﻪـﺑ رﻮـﻃ ﯽـﻠﮐ ﺎـﺑ ﻻ ندﻮـﺑ
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز يﺎﻫرﺬﺑ ﺶﻨﺗ ةﺪﯾد ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ
،يزاﺮﯿﺷ ﯽـﻣ ﺪـﻧاﻮﺗ ﻪـﺑ
ﻦﯾا ﻞﯿﻟد ﺪﺷﺎﺑ ﻪﮐ ژﻼﯿـﺳﻮﻣ نورد
ﯽﻟﻮﻠـﺳ رﺬـﺑ ﻪـﺑ ناﻮـﻨﻋ
نﺰﺨﻣ ﮏﯿﻟورﺪﯿﻫ ﺖﺳا
ﻪﮐ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﺑ لﺎﻘﺘﻧا دﺪـﺠﻣ حﻼـﻣا رد
ﻂﯾاﺮﺷ يﺰﻤﺳا ﯽﻣ .دﻮﺷ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ نﺎﮑﻣا بﺬـﺟ يﺮﺗﺮﺛﺆـﻣ رد
1. Helianthus annuus L
ﻂﯾاﺮﺷ سﺮﺘﺳا ﺪﯾﺪﺷ دﻮﺟو دراد 14] . [ ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﯽﻣ ﺪﺳر ﻪـﮐ
ژﻼﯿﺳﻮﻣ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺚﻋﺎﺑ ﻞﯾﺪﻌﺗ رﺎـﺛآ يﺮـﯿﭘ رد رﺬـﺑ ﻮﮕﻨﻟﺎـﺑ
ﻪﺑ صﻮﺼﺧ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ
يزاﺮﯿﺷ .دﻮﺷ ﺖـﻠﻋ ﺶﻫﺎـﮐ ﻪـﻧاﻮﺟ ﯽـﻧز
يﺎﻫرﺬﺑ ﺮﯿﭘ ةﺪﺷ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬﺷ ﺖﺒـﺴﻧ ﻪـﺑ يﺎﻫرﺬـﺑ ﻮﮕﻨﻟﺎـﺑ
يزاﺮﯿﺷ ﻪﺑ ﻞﯿﻟد ﻦﯾا ﺖﺳا ﻪﮐ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬﺷ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ناﺰـﯿﻣ
ﺪﯿﺳا بﺮﭼ ﮏﯿﺋﻮﻨﯿﻟ ﺪﯿﺳا ار ﻪﺑ ناﺰﯿﻣ 68 ﺪﺻرد دراد 36] .[
ﺖﻋﺮﺳ ﻪﻧاﻮﺟ :ﯽﻧز ﺞﯾﺎﺘﻧ ﮥﯾﺰﺠﺗ ﺲﻧﺎـﯾراو نﺎـﺸﻧ
داد ﺮـﺛا
ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ
،ﻪﻧﻮﮔ ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر رد ﮥﻠﺣﺮﻣ ﻞﯿﮑﺸﺗ
،رﺬﺑ تﺪﻣ نﺎﻣز
ﺮﯿﭘ ندﺮﮐ و ﺪﺻرد ﺖـﺑﻮﻃر ﺎﻫرﺬـﺑ ﺮـﺑ ﺖﻋﺮـﺳ ﻪـﻧاﻮﺟ ﯽـﻧز
رادﺎﻨﻌﻣ دﻮﺑ لوﺪﺟ) 1 .(
ﺞﯾﺎﺘﻧ نﺎﺸﻧ داد ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮـﻃر لﺎـﻤﻋا
هﺪﺷ ﺮﺑ ﮥﯾﺎﭘ يردﺎﻣ رد نﺎﻣز ﻞﯿﮑﺸﺗ رﺬﺑ ﺚﻋﺎﺑ ﺶﻫﺎﮐ رادﺎﻨﻌﻣ
ﺖﻋﺮﺳ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز ﺮﻫ ود ﮥﻧﻮﮔ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ ﺪﺷ لوﺪﺟ) 3 .(
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ نﺎﺸﻧ هداد ﺖﺳا ﻪﮐ ﺮﺘﺸﯿﺑ نﺪﺷ ﺶﻨﺗ ﯽﮑـﺸﺧ
رد يﺎﻫرﺬﺑ اﺰﻠﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻋﺮﺳ ﻪـﻧاﻮﺟ ﯽـﻧز .ﺪـﺷ رد
ﻪﺠﯿﺘﻧ هﺎﯿﮔ ﺮﺘﻬﺑ ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ ﺖﯿﻔﯿﮐ و ﮥﯿﻨﺑ دﻮﺧ ار ﻆﻔﺣ ﺪﻨﮐ 4] . [
ﯽﺳرﺮﺑ هﺪﺷ ﺖﺳا ﻪﮐ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﺻرد ژﻼﯿـﺳﻮﻣ ار يﺎﻫرﺬـﺑ
ﺶﻨﺗ ﺪﯾد ة ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يزاﺮﯿﺷ ) 03 / 9 (ﺪﺻرد .دراد نﺎﻘﻘﺤﻣ نﺎﺸﻧ
هداد ﺪــﻧا ﻪــﮐ ﺖﻋﺮــﺳ ﻪــﻧاﻮﺟ ﯽــﻧز يﺎﻫرﺬــﺑ رادژﻼﯿــﺳﻮﻣ و
ﯽﯾﺎﻫرﺬﺑ ﻪﮐ ژﻼﯿـﺳﻮﻣ ﯽـﻤﮐ
،ﺪـﻧراد ﻪـﺑ رﻮـﻃ يرادﺎـﻨﻌﻣ ﺎـﺑ
ﺶﯾاﺰﻓا ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر ﺶﻫﺎﮐ ﯽﻣ ﺪﺑﺎﯾ 17] . [ ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ ناﺰـﯿﻣ
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز يﺎﻫرﺬﺑ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ ﺎﺑ ﻢﮐ نﺪﺷ تﺪـﻣ نﺎـﻣز يﺮـﯿﭘ و
ﺖﺑﻮﻃر رﺬﺑ اﺰﻓا ﺶﯾ ﺖﻓﺎﯾ لوﺪﺟ) 2 .(
ﺞﯾﺎﺘﻧ نﺎﺸﻧ داد ﻪﮐ ناﺰﯿﻣ ﺖﻋﺮﺳ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز رد يﺎﻫرﺬـﺑ
ﺶﻨﺗ هﺪﯾد ﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا تﺪﻣ نﺎﻣز يﺮﯿﭘ و ﺖﺑﻮﻃر رﺬﺑ ﺶﻫﺎﮐ
ﺖﻓﺎﯾ لوﺪﺟ) 2 .(
ﺖﻠﻋ ﮥﻔﻗو دﺎﺠﯾا
،هﺪﺷ
ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﻦﯾا ﺖـﺳا
ﻪﮐ ﺎﻫرﺬﺑ ياﺮﺑ ﺮﯿﻤﻌﺗ ترﺎﺴﺧ يﺎﻫ دراو هﺪﺷ ﻪﺑ
،ءﺎﺸﻏ زﺎـﯿﻧ
ﻪﺑ نﺎﻣز ﺪﻧراد و ﺮﯿﻤﻌﺗ ﻦﯾا ترﺎﺴﺧ ﻫ ﺎ ﻂﻘﻓ ﺲـﭘ زا بﺬـﺟ
بآ ﻂــﺳﻮﺗ رﺬــﺑ نﺎــﮑﻣا ﺮﯾﺬــﭘ ﺖــﺳا 5] . [ ﺶﻫﺎــﮐ ﺖﻋﺮــﺳ
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز يﺎﻫرﺬﺑ ﺮﯿﭘ هﺪﺷ رد تﺪﻣ نﺎـﻣز ﺮﺗﻻﺎـﺑ
ًﻻﺎـﻤﺘﺣا
ﻪﺑ ﻞﯿﻟد ﻪﻔﻗو يا ﺖﺳا ﻪﮐ رد عوﺮﺷ ﺪـﻨﯾاﺮﻓ رد يﺎﻫرﺬـﺑ ﺮـﯿﭘ
هﺪﺷ دﺎﺠﯾا ﯽﻣ .دﻮﺷ هﺪﻫﺎـﺸﻣ ﺪـﺷ ﻪـﮐ ﺖﻋﺮـﺳ ﻪـﻧاﻮﺟ ﯽـﻧز
يﺎﻫرﺬﺑ ﺶﻨﺗ ةﺪﯾد ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ ﺎﺑ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺶﻨـﺗ
،ﯽﺘﺑﻮـﻃر ﺪـﻣ
ت
نﺎﻣز يﺮﯿﭘ و ﺖﺑﻮﻃر رﺬﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻓﺎﯾ و ﻦﯾﺮﺘـﺸﯿﺑ ﺖﻋﺮـﺳ
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز رد يﺎﻫرﺬﺑ ﺶﻨﺗ ةﺪﯾد ﻮﮕﻨﻟﺎـﺑ يﺮﻬـﺷ رد ﻂﯾاﺮـﺷ
نوﺪﺑ ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر ﺎﺑ ﻢﮐ نﺪـﺷ تﺪـﻣ نﺎـﻣز يﺮـﯿﭘ و دﺎـﯾز
نﺪﺷ ﺖﺑﻮﻃر رﺬﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﻓﺎﯾ لوﺪﺟ) 3 .(
يﺮﯿﭘ رﺬـﺑ ﻪـﻧ
ﺎﻬﻨﺗ ﺐﺒﺳ ﺶﻫﺎﮐ ةﻮﻗ
،ﻪﯿﻣﺎﻧ ﻪـﮑﻠﺑ ﺐـﺟﻮﻣ ﺶﻫﺎـﮐ ﺖﻋﺮـﺳ
ﻪﻧاﻮﺟ
،ﯽﻧز ﮥﯿﻨﺑ ﺑ رﺬ و ﺶﻫﺎﮐ راﺮﻘﺘﺳا هﺎﯿﮔ ﯽﻣ دﻮﺷ 35] . [
ﻂﺳﻮﺘﻣ نﺎﻣز ﻪﻧاﻮﺟ :ﯽﻧز ﺞﯾﺎﺘﻧ ﮥـﯾﺰﺠﺗ ﺲﻧﺎـﯾراو نﺎـﺸﻧ
داد ﺮﺛا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ
،ﻪﻧﻮﮔ ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر رد ﮥـﻠﺣﺮﻣ ﻞﯿﮑـﺸﺗ
،رﺬـﺑ
تﺪﻣ نﺎﻣز ﺮﯿﭘ ندﺮﮐ و ﺪﺻرد ﺖـﺑﻮﻃر ﺎﻫرﺬـﺑ ﺮـﺑ ﻂـﺳﻮﺘﻣ
نﺎﻣز ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز رادﺎـﻨﻌﻣ دﻮـﺑ لوﺪـﺟ) 1 .(
ﺞﯾﺎـﺘﻧ نﺎـﺸﻧ داد
ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر لﺎﻤﻋا هﺪﺷ ﺑ ﺮ ﮥﯾﺎﭘ يردﺎـﻣ رد نﺎـﻣز ﻞﯿﮑـﺸﺗ رﺬﺑ
ﺚﻋﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا رادﺎﻨﻌﻣ ﻂﺳﻮﺘﻣ نﺎﻣز ﻪـﻧاﻮﺟ ﯽـﻧز ﺮـﻫ ود
ﮥﻧﻮﮔ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ ﺪﺷ لوﺪﺟ) 2 .(
ﻦـﯾا ﺮـﻣا ﯽـﻣ ﺪـﻧاﻮﺗ ﻪـﺑ ﺖـﻠﻋ
ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﺻرد ژﻼﯿﺳﻮﻣ رﺬﺑ ﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا تﺪﺷ ﺶﻨﺗ ﯽﮑـﺸﺧ
ﺮﺑ ﮥﯾﺎﭘ يردﺎﻣ .ﺪﺷﺎﺑ شراﺰﮔ هﺪﺷ ﺖﺳا ﻪﮐ ﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﺶﻨـﺗ
ﯽﮑﺸﺧ ﻂﺳﻮﺘﻣ نﺎﻣز ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز ﺎﻫرﺬﺑ ي اﺰﻠﮐ ﺶﻫﺎﮐ ﺖـﻓﺎﯾ
26] . [ رد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ قﻮﻓ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﻋﺮﺳ ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز
رد يﺎﻫرﺬﺑ ﺶﻨﺗ ةﺪﯾد ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ .ﺪﺷ ﺞﯾﺎﺘﻧ نﺎﺸﻧ
داد ﻪﮐ ﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا تﺪﻣ نﺎﻣز يﺮﯿﭘ و ﺎﺑ ﻢﮐ نﺪﺷ ﺖﺑﻮﻃر رﺬﺑ
ﻂﺳﻮﺘﻣ نﺎﻣز ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻓﺎﯾ لوﺪـﺟ) 2 .(
يﺎﻫرﺬـﺑ
ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬﺷ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﻂﺳﻮﺘﻣ نﺎﻣز ﻧاﻮﺟ ﻪ ﯽﻧز ار ﺖﺒـﺴﻧ ﻪـﺑ
يﺎﻫرﺬﺑ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يزاﺮﯿﺷ رد ﻂﯾاﺮﺷ نوﺪﺑ ﺶﻨـﺗ ﯽﺘﺑﻮـﻃر ﻪـﺑ
تﺪﻣ ﮏﯾ زور يﺮـﯿﭘ ﺎـﺑ ﺖـﺑﻮﻃر رﺬـﺑ 25 ﺪـﺻرد ﺖـﺷاد
لوﺪﺟ) 3 .(
تﺎــﻌﻟﺎﻄﻣ نﺎــﺸﻧ
هداد ﺖــﺳا ﻪــﮐ ﺖــﻠﻋ ﻪــﻔﻗو رد نﺎــﻣز
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز يﺎﻫرﺬﺑ بﺎﺘﻓآ نادﺮﮔ ﻪﺑ ﺖﻠﻋ ﻦﯾا ﺖﺳا ﻪـﮐ رﺬـﺑ
ياﺮﺑ ﺮـﯿﻤﻌﺗ ترﺎـﺴﺧ يﺎـﻫ
دراو هﺪـﺷ ﻪـﺑ ءﺎـﺸﻏ و ﺮـﮕﯾد
ﺖﻤﺴﻗ يﺎﻫ لﻮﻠﺳ و ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ زﺎﻏآ دﺪـﺠﻣ ﺖـﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﺘـﺴﯿﺳ
ﯽﺘﻧآ ﯽﺘﻧاﺪﯿﺴﮐا و
يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ زا
زوﺮﺑ ﺶﻨﺗ ﻮﯿﺗاﺪﯿﺴﮐا زﺎـﯿﻧ
ﻪـﺑ
نﺎﻣز دراد و ﻢﯿﻣﺮﺗ ﻦﯾا ترﺎﺴﺧ ﺎﻫ ﻂﻘﻓ ﺲـﭘ زا بﺬـﺟ بآ
ﻂﺳﻮﺗ رﺬﺑ نﺎﮑﻣا ﺮﯾﺬـﭘ .ﺖـﺳا رد ﻪـﺠﯿﺘﻧ تﺪـﻣ نﺎـﻣز مزﻻ
ياﺮــﺑ ﻞــﯿﻤﮑﺗ ﺪــﻨﯾاﺮﻓ ﻪــﻧاﻮﺟ ﯽــﻧز رد يﺎﻫرﺬــﺑ لاوز ﻪــﺘﻓﺎﯾ
ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻣ ﺪﺑﺎﯾ 10] . [ ﺖﻠﻋ ﻪﮑﻨﯾا يﺎﻫرﺬﺑ ﺮـﯿﭘ هﺪـﺷ و ﺮـﯿﭘ
ةﺪﺸﻧ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يزاﺮﯿﺷ رد ﻂﯾاﺮﺷ ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ
ﻂـﺳﻮﺘﻣ
ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز ار
،ﺪﻨﺘﺷاد ندﻮﺑﻻﺎﺑ ناﺰـﯿﻣ ژﻼﯿـﺳﻮﻣ رﺬـﺑ ﻮﮕﻨﻟﺎـﺑ
يزاﺮﯿﺷ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬﺷ .ﺖﺳا
نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ :ءﺎﺸﻏ
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﮥﯾﺰﺠﺗ ﺲﻧﺎـﯾراو نﺎـﺸﻧ
داد
ﺮﺛا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ
،ﻪﻧﻮﮔ ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر رد ﮥﻠﺣﺮﻣ ﻞﯿﮑﺸﺗ
،رﺬﺑ تﺪﻣ
نﺎﻣز ﺮﯿﭘ ندﺮﮐ و ﺪﺻرد ﺖﺑﻮﻃر ﺎﻫرﺬـﺑ ﺮـﺑ نﻮﯿـﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ
ءﺎﺸﻏ رادﺎﻨﻌﻣ دﻮﺑ لوﺪﺟ) 1 .(
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﮥـﺴﯾﺎﻘﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ نﺎـﺸﻧ
داد ﻪﮐ ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر لﺎﻤﻋا هﺪﺷ ﺮﺑ ﮥـﯾﺎﭘ يردﺎـﻣ رد ﮥـﻠﺣﺮﻣ
ﻞﯿﮑﺸﺗ رﺬﺑ ﺚﻋﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا نﻮﯿـﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺪـﯿﭙﯿﻟ
رد ﺮـﻫ ود
ﻪﻧﻮﮔ ﺪﺷ لوﺪﺟ) 2 .(
ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻘﻣ راﺪ ﺪﯿﺳا بﺮﭼ عﺎﺒـﺷاﺮﯿﻏ
ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬﺷ ﮏﯿﻨﻟﻮﻨﯿﻟ ﺪﯿﺳا ﺖﺳا 36] . [ ﻊﻤﺠﺗ لﺎﮑﯾدار يﺎﻫ
دازآ نﮋﯿــﺴﮐا ﺖــﺤﺗ ﺶﻨــﺗ ﯽﺘﺑﻮــﻃر ﺚــﻋﺎﺑ نﻮﯿــﺳاﺪﯿﺴﮐا
يﺎﻫﺪﯿــﺳا بﺮــﭼ
رد ءﺎــﺸﻏ ﯽﯾﺎﻤــﺳﻼﭘ ﯽــﻣ
دﻮــﺷ 25] . [ رد
يﺎﻫرﺬﺑ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﺷ ﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا تﺪﻣ نﺎـﻣز يﺮـﯿﭘ و
ﺖﺑﻮﻃر
،رﺬﺑ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ءﺎﺸﻏ
ﺶﯾاﺰـﻓا ﺖـﻓﺎﯾ ـﺟ) لوﺪ
2 .(
راﺪﻘﻣ نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ءﺎﺸﻏ
رد يﺎﻫرﺬﺑ ﺶﻨﺗ ةﺪﯾد ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ
يﺮﻬﺷ ﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﺶﻨﺗ
،ﯽﺘﺑﻮﻃر تﺪﻣ نﺎﻣز يﺮﯿﭘ و ﺖﺑﻮﻃر
رﺬﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ يﺎﻫرﺬﺑ ﺶﻨﺗ ةﺪـﯾد ﻮﮕﻨﻟﺎـﺑ يزاﺮﯿـﺷ ﺶﯾاﺰـﻓا
ﺖــﻓﺎﯾ لوﺪــﺟ) 3 .(
ﺶﯿــﺑ زا 30 ﺪــﺻرد نزو ﮏــﺸﺧ ﮥــﻧاد
ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬـﺷ ار ﻦـﻏور ﻞﯿﮑـﺸﺗ ﯽـﻣ ﺪـﻫد 36] . [
،ﻦﯾاﺮﺑﺎـﻨﺑ
ﺶﯾاﺰﻓا ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر و ﻂﯾاﺮﺷ
،يﺮﯿﭘ رﺎﺛآ ﯽﺑﺮﺨﻣ ﺮﺑ ءﺎـﺸﻏ
ﯽﻟﻮﻠﺳ يﺎﻫرﺬﺑ ﺮﯿﭘ ةﺪﺷ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬﺷ .دراد
ﺶﯾاﺰﻓا نﻮﯿـﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ءﺎـﺸﻏ
رد يﺎﻫرﺬـﺑ ﺶﻨـﺗ ةﺪـﯾد
ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬﺷ ﻪﮐ ﺖﺤﺗ رﺎﻤﯿﺗ يﺮﯿﭘ راﺮﻗ ﻪﺘﻓﺮﮔ
،ﺪـﻧا هﺪﻫﺎـﺸﻣ
.ﺪﺷ رد يﺎﺘﺳار ﺞﯾﺎﺘﻧ شراﺰﮔ هﺪﺷ ﺖﺳا ﻪﮐ رد ﺮﺛا ﺶﯾاﺰـﻓا
ﺶﻨــﺗ ﯽﺘﺑﻮــﻃر و دﻮــﺒﻤﮐ بآ ــﯿﻣ ناﺰ نﻮﯿــﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ءﺎــﺸﻏ
ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻣ ﺪﺑﺎﯾ 39] . [ رد ﯽﻟﺎـﺣ ﻪـﮐ ناﺰـﯿﻣ نﻮﯿـﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ
ءﺎﺸﻏ رد يﺎﻫرﺬﺑ ﺶﻨﺗ ةﺪﯾد ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يزاﺮﯿـﺷ ﻪـﮐ رد ﻂﯾاﺮـﺷ
يﺮﯿﭘ راﺮﻗ ﻪﺘﻓﺮﮔ
،ﺪﻧدﻮﺑ ﺮﺘﻤﮐ .دﻮﺑ ﻦـﯾا ﺞﯾﺎـﺘﻧ ﺎـﺑ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ
نﺎــﻘﻘﺤﻣ يور يﺎﻫرﺬــﺑ
1ترذ 33] و[ ﺎــﯿﺑﻮﻟ ﯽــﺘﯿﭼ ]2
34 [
ﻢﻫ ﯽﻧاﻮﺧ ﺪﻧراد ﻪﮐ نﺎﺸﻧ ﺪﻧداد ﯾﺎﭘ ﻦﯿ ندﻮـﺑ نﻮﯿـﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ
ءﺎﺸﻏ نﺎﺸﻧ ةﺪﻨﻫد ﺖﻣوﺎﻘﻣ ﻦـﯾا نﺎـﻫﺎﯿﮔ ﻪـﺑ ﺶﻨـﺗ ﯽﺘﺑﻮـﻃر
.ﺖــﺳا ﻦــﯾا ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ ﺶﯾاﺰــﻓا نﻮﯿــﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ءﺎــﺸﻏ
ار رد
يﺎﻫرﺬﺑ ﺖﺑﻮﻃر هﺪﯾد ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ يﺎﻫرﺬﺑ ﮏﺸﺧ ) 5 (ﺪـﺻرد
نﺎﺸﻧ .داد رد ﻪﯿﺟﻮﺗ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﻣ ناﻮﺗ ﺖﻔﮔ ﻢـﺳﻼﭘﻮﺘﯿﺳ رد
يﺎﻫرﺬﺑ ﮏﺸﺧ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ كﺮﺤﺗ ﯽﻟﻮﮑﻟﻮﻣ ﻢﮐ و ﺪـﯾﺎﭘ يرا ﻻﺎـﺑ
ﺖﺳا 11] ﻪﮐ[ ﻪﺑ ﺖﻈﻓﺎﺤﻣ زا رﺎﺘﺧﺎـﺳ يرﺪـﻨﮐﻮﺘﯿﻣ رد
ﯽـﻃ
ﺪﻧور يﺮﯿﭘ ﮏﻤﮐ ﯽﻣ ﺪﻨﮐ 39] . [ رد
،ﻊﻗاو ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﺑﻮﻃر زا
1. Zea mays
2. Vigna unguiculata
5 ﺪﺻرد ﻪﺑ 25
،ﺪﺻرد رد يﺎﻫرﺬﺑ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬﺷ و يزاﺮﯿﺷ
ﺚﻋﺎﺑ ﻞﯾﺪﺒﺗ زﺎﻓ ﯽﻤﺳﻼﭘﻮﺘﯿﺳ زا
ﺖﻟﺎﺣ ﻪـﺸﯿﺷ يا ﻪـﺑ لﺎﯿـﺳ
هﺪﺷ و رد ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﺖﻟﺎﺣ ﻪﺑ ﯽﺘﺣار ﻪﺑ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻮﺘﯿﻣ يرﺪﻨﮐ
ﺐﯿﺳآ هﺪﻧﺎﺳر ﺖﺳا 38] . [
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﯾﺰﻧآ :زﻻﺎﺗﺎﮐ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﮥﯾﺰﺠﺗ ﺲﻧﺎﯾراو نﺎـﺸﻧ داد
ﻪﮐ ﺮﺛا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ
،ﻪﻧﻮﮔ ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر رد ﮥـﻠﺣﺮﻣ ﻞﯿﮑـﺸﺗ
،رﺬـﺑ
تﺪﻣ نﺎﻣز ﺮﯿﭘ ندﺮﮐ و ﺪﺻرد ﺖـﺑﻮﻃر ﺎﻫرﺬـﺑ ﺮـﺑ ﺖـﯿﻟﺎﻌﻓ
ﻢﯾﺰﻧآ زﻻﺎﺗﺎﮐ رادﺎﻨﻌﻣ دﻮﺑ لوﺪﺟ) 1 .(
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﮥﺴﯾﺎﻘﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ
نﺎﺸﻧ داد ﻪﮐ ﺎﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ نﺪﺷ ﺶﻨﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر رد ﮥﻠﺣﺮﻣ ﻞﯿﮑـﺸﺗ
رﺬﺑ ﺚﻋﺎﺑ ﺶﻫﺎﮐ ناﺰﯿﻣ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﯾﺰﻧآ زﻻﺎـﺗﺎﮐ ﺪـﺷ لوﺪـﺟ)
2 .(
هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﺷ ﻪﮐ ﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا تﺪﻣ نﺎﻣز يﺮـﯿﭘ و ﺖـﺑﻮﻃر
رﺬﺑ ناﺰﯿﻣ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﯾﺰﻧآ زﻻﺎﺗﺎﮐ رد يﺎﻫرﺬـﺑ ﻮﮕﻨﻟﺎـﺑ ﺶﻫﺎـﮐ
ﺖﻓﺎﯾ لوﺪﺟ) 2 .(
ناﺰﯿﻣ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﯾﺰـﻧآ زﻻﺎـﺗﺎﮐ رد يﺎﻫرﺬـﺑ
ﺶﻨﺗ ﻢﯾﻼﻣ ةﺪﯾد ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يزاﺮﯿﺷ ﺖﺒـﺴﻧ ﻪـﺑ يﺎﻫرﺬـﺑ ﺶﻨـﺗ
ﻢﯾﻼﻣ ةﺪﯾد ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬﺷ ﻪﮐ ﻪﺑ تﺪﻣ ﮏـﯾ زور ﺎـﺑ ﺖـﺑﻮﻃر
رﺬﺑ 15 ﺪﺻرد ﺮﯿﭘ ﺪﻧﺪﺷ ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﻓﺎﯾ لوﺪﺟ) 3 .(
ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﻠﺒﻗ ﻪﮐ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﺪﺻرد ﻪـﻧاﻮﺟ ﯽـﻧز رد
يﺎﻫرﺬﺑ ﺶﻨﺗ ةﺪﯾد ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬﺷ دﻮـﺑ و زا ﯽـﻓﺮﻃ ﻦﯾﺮﺘـﺸﯿﺑ
نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ءﺎﺸﻏ
رد يﺎﻫرﺬﺑ ﺶﻨﺗ ةﺪـﯾد ـﺑ ﻮﮕﻨﻟﺎ يﺮﻬـﺷ
هﺪﻫﺎﺸﻣ .ﺪﺷ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ نﺎﯿﺑ ةﺪﻨﻨﮐ ﻦـﯾا ﺖـﺳا ﻪـﮐ يﺎﻫرﺬـﺑ
ﺶﻨﺗ ةﺪﯾد ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ
،يﺮﻬـﺷ
ًﻻﺎـﻤﺘﺣا ﻪـﺑ ﻞـﯿﻟد ﺶﻫﺎـﮐ ناﺰـﯿﻣ
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﯽﻋﺎﻓد ﯽﻤﯾﺰﻧآ ﺮﺘﺸﯿﺑ زا يﺎﻫرﺬﺑ ﺶﻨـﺗ ةﺪـﯾد
ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يزاﺮﯿﺷ رﺎﭼد لاوز هﺪﺷ .ﺪﻧا شراﺰﮔ هﺪﺷ ﺖـﺳا ﻪـﮐ
رد ﯽﻀﻌﺑ زا ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﯽﻫﺎﯿﮔ Genus avena ناﺰﯿﻣ
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ
ﻢﯾﺰﻧآ زﻻﺎـﺗﺎﮐ رد ﻂﯾاﺮـﺷ ﺶﻨـﺗ ﯽﮑـﺸﺧ ﺖﺒـﺴﻧ ﻪـﺑ ﺮـﮕﯾد
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ Genus avena ﺶﯾاﺰﻓا
ﺖـﻓﺎﯾ و نﺎـﯿﺑ ةﺪـﻨﻨﮐ ﻦـﯾا
ﺖﺳا ﻪﮐ ﻪﻧﻮﮔ ﯽﯾﺎﻫ ﻪﮐ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﯾﺰﻧآ زﻻﺎـﺗﺎﮐ ﯽﯾﻻﺎـﺑ
،ﺪـﻧراد
نﺎﺸﻧ ةﺪﻨﻫد ﺖﻣوﺎﻘﻣ نآ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ﻂﯾاﺮﺷ ﺶﻨﺗ ﯽﮑﺸﺧ ﺖﺳا
37] . [ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ رد يﺎﺘﺳار ﻦﯾا
،ﺞﯾﺎـﺘﻧ نﺎـﻘﻘﺤﻣ رد ﯽـﺳرﺮﺑ
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﯾﺰﻧآ يﺎﻫ ﯽﺘﻧآ ناﺪﯿﺴﮐا رد ﻂﯾاﺮﺷ ﯽﮔدﻮﺳﺮﻓ نﺎـﺸﻧ
ﺪﻧداد ﻪﮐ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﯾﺰﻧآ يﺎﻫ ﯽﺘﻧآ ناﺪﯿﺴﮐا ﺎﺑ ﺶﯾاﺰـﻓا تﺪـﻣ
نﺎﻣز يﺮﯿﭘ و ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﻣد ﻪﺑ رﻮﻃ يﺮﯿﮕﻤـﺸﭼ ﺶﻫﺎـﮐ
ﺖـﻓﺎﯾ
39] . [
4 . ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺮﯾﺎﺳ نﺎﻫﺎﯿﮔ يژﻼﯿﺳﻮﻣ نﻮﭽﻤﻫ
ﻪـﻨﻣرد نﺎـﺸﻧ
هداد ﺖﺳا يژﻼﯿﺳﻮﻣ ﻪﮐ
ﺖﺑﻮﻃر و ﺷ ﻢﻨﺒ ار رد رﺬـﺑ بﺬـﺟ
دﺮﮐ ﺖﺴﻧاﻮﺗ ﺎﺑ يزﺎﺳزﺎﺑ ﺮـﺠﻨﻣDNA
ﻪـﺑ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺖـﯿﻠﺑﺎﻗ
تﺎﯿﺣ رﺬﺑ دﻮﺷ 40] اﺬﻟ.[
سﺎﺳاﺮﺑ ﺞﯾﺎـﺘﻧ ﻦـﯾا ﻖـﯿﻘﺤﺗ ﺰـﯿﻧ
ﯽﻣ ناﻮﺗ ﻦﯿﻨﭼ ﯽﻣﺰﯿﻧﺎﮑﻣ ار رد ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يزاﺮﯿﺷ ﻪﺑ ﻞﯿﻟد ﺮﺗﻻﺎـﺑ
ندﻮﺑ ژﻼﯿﺳﻮﻣ ﻞﻤﺘﺤﻣ .ﺖﺴﻧاد يﺎﻫرﺬـﺑ ﺶﻨـﺗ ةﺪـﯾد ﻮﮕﻨﻟﺎـﺑ
يﺮﻬﺷ ﻪﺑ ﻞﯿﻟد ندﻮﺑﻻﺎﺑ ناﺰﯿﻣ ﺎﻫﺪﯿﺳا ي بﺮﭼ عﺎﺒـﺷاﺮﯿﻏ رد
ﻂﯾاﺮﺷ يﺮﯿﭘ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ يﺎﻫرﺬﺑ ﺮـﯿﭘ ةﺪـﺷ ﻮﮕﻨﻟﺎـﺑ
،يزاﺮﯿـﺷ
ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﺤﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ تﺪﻣ نﺎﻣز يﺮﯿﭘ و ﺖﺑﻮﻃر راﺮـﻗ .ﺖـﻓﺮﮔ
ﺞﯾﺎﺘﻧ نﺎﺸﻧ داد ﻪﮐ رد يﺎﻫرﺬﺑ ﺶﻨـﺗ ةﺪـﯾد ﻮﮕﻨﻟﺎـﺑ
،يزاﺮﯿـﺷ
ناﺰﯿﻣ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﯾﺰﻧآ يﺎﻫ زﻻﺎﺗﺎﮐ ﺎﺑ تﺪـﻣ ﮏـﯾ زور يﺮـﯿﭘ و
ﺖــﺑﻮﻃر 15 ﺪــﺻرد ﺶﯾاﺰــﻓا
،ﺖــﻓﺎﯾ رد ﯽﻟﺎــﺣ ــﮐ ﻪ ناﺰــﯿﻣ
نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ءﺎﺸﻏ
ﺶﻫﺎﮐ .ﺖـﻓﺎﯾ ﻪـﮐ ﻪـﺑ ﻆـﻔﺣ ﺖﯿﻟﺎﯿـﺳ
ءﺎﺸﻏ و مﺎﮑﺤﺘﺳا ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ يﺎﻫ راﺪﯾﺎﭘﺎﻧ ﯽﻣ .ﺪﻣﺎﺠﻧا ﯽـﻣ ناﻮـﺗ
ﺖﻔﮔ ﻪﮐ دﺎﯾز نﺪﺷ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻢﺘﺴﯿﺳ ﯽﺘﻧآ ناﺪﯿﺴﮐا رد ﻂﯾاﺮـﺷ
ﯽﺘﺑﻮﻃر رد ﮥﻠﺣﺮﻣ ﻞﯿﮑﺸﺗ رﺬﺑ و ندﺮﮐﺮﯿﭘ ﺎﻫرﺬـﺑ ﺮـﺠﻨﻣ ﻪـﺑ
ﮏﯾﺮﺤﺗ ﺪﺷر و ﺮﺘﺸﯿﺑ نﺪﺷ ﺪﺻرد ﻪﻧاﻮﺟ ﯽﻧز .ﺪﺷ ﺮﺑﺎـﻨﺑ
،ﻦﯾا
ﺺﺨﺸﻣ ﺪﺷ ﻪﮐ ﺶﻨـﺗ ﯽﮑـﺸﺧ رد نﺎـﻣز ﻞﯿﮑـﺸﺗ رﺬـﺑ رد
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ
،ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ رﺎﺛآ ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ ﺮﺑ يﺎﻫرﺬـﺑ رد لﺎـﺣ
ﻞﯿﮑﺸﺗ ﯽﻣ .دراﺬﮔ ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻪﮐ يﺎﻫرﺬﺑ ﺶﻨـﺗ ةﺪـﯾد ﻮﮕﻨﻟﺎـﺑ
يﺮﻬﺷ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ يﺎﻫرﺬﺑ ﺶﻨﺗ هﺪﯾد ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يزاﺮﯿـﺷ ﺮﺘـﺸﯿﺑ
ﺖﺤﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ رﺎﺛآ ﯽﻔﻨﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺖـﺑﻮﻃر رﺬـﺑ و تﺪـﻣ نﺎـﻣز
يﺮﯿﭘ راﺮﻗ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ و مﺰﯿﻧﺎﮑﻣ يﺎـﻫ يرادزﺎـﺑ زا لاوز رﺬـﺑ رد
ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يزاﺮﯿﺷ لﺎﻌﻓ ﺮﺗ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﮐ ﯽﻣ ناﻮﺗ ﺎﺑ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﺘـﺸﯿﺑ
ﻪﺑ ﯽﮕﻧﻮﮕﭼ ﻦﯾا مﺰﯿﻧﺎﮑﻣ ﺎﻫ ﯽﭘ .دﺮﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ
1 . ﯽﻧﺎﻄﻠﺳ ا و حاﺪﻣ و ) 1389 ( ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺎﻫ يدﺮﺑرﺎﮐ هدﺎـﺳ
ياﺮﺑ شزﻮﻣآ و ﺶﻫوﮋﭘ رد .ﺖﻋارز تارﺎﺸﺘﻧا ﻦـﻤﺠﻧا
ﯽﻤﻠﻋ مﻮﺑ ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ ﺪﯿﻬﺷ .ﯽﺘﺸﻬﺑ
2 . ﯽﻧﺎﻤﯿﻠﺳ م
،ر ﯽﻓﺎﮐ
،م ﯽﯾﺎﯿﺿ س
،م ﮓﻨﻫﺎﺒـﺷ ج و يرواد
ا ) 1388 ( ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻢﮐ يرﺎﯿﺑآ ﺮﺑ تﺎﯿـﺻﻮﺼﺧ ﯽـﻤﮐ
و ﯽـﻔﯿﮐ
رﺬﺑ ود هدﻮـﺗ ﯽﻣﻮـﺑ هﺎـﯿﮔ ﺖـﺴﯾزرﻮﺷ ﺎﯿـﺷﻮﮐ
) Kochia
scoparia L. Sachard (
رد ﻂﯾاﺮﺷ يرﺎـﯿﺑآ ﺎـﺑ بآ .رﻮـﺷ
مﻮﻠﻋ يزروﺎﺸﮐ و
ﻊﺑﺎﻨﻣ .ﯽﻌﯿﺒﻃ 15 ) 5 :(
1 - 10 .
3 . ﯽﻬﻟاﺪـــﺒﻋ
،م ﯽـــﮑﻠﻣ ﯽﻧﺎـــﻫاﺮﻓ
،س نﺎـــﯿﮐﻮﺘﻓ م
ح و
ﻦــﺴﺣ هداز ترﻮــﻗ ﻪــﭙﺗ ع ) 1392 ( ﯽــﺳرﺮﺑ
،دﺮــﮑﻠﻤﻋ
ياﺰﺟا دﺮﮑﻠﻤﻋ و ﯽﯾارﺎﮐ فﺮﺼﻣ بآ ﻮﮕﻨﻟﺎﺑ يﺮﻬـﺷ و
يزاﺮﯿﺷ ﺖﺤﺗ ﻂﯾاﺮﺷ ﯽﮑﺸﺧ ياﺮﺑ ﺖﯾﺮﯾﺪـﻣ .يرﺎـﯿﺑآ
ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ بآ و .يرﺎﯿﺑآ 3 ) 2 :(
103 - 120 .
4 . يدرﺎﻄﻋ
،ه داﮋﻧاﺮﯾا
،ح ﯽﻧاﺮﯿﺷ دار
،ا يﺮﯿﻣا ر و يﺮـﺒﮐا
غ ) 1390 ( ﯽﺳرﺮﺑ ﺛا تاﺮ ﺶﻨﺗ ﯽﮑﺸﺧ و ﺦﯾرﺎﺗ ﺖـﺸﮐ
ﻢﮐﺎﺣ ﺮـﺑ هﺎـﯿﮔ يردﺎـﻣ ﺮـﺑ ناﺰـﯿﻣ ﺖﯾاﺪـﻫ ﯽـﮑﯾﺮﺘﮑﻟا
يﺎﻫرﺬـﺑ ﻞــﺻﺎﺣ زا
،نآ ﻫوﮋــﭘ ﺶ يﺎــﻫ ﯽــﻋارز .ناﺮــﯾا
4 ) 2 :(
242 - 247 .
5 . ﯽﺒﺳﺎﻤﻬﻃ
،ب يردﺎﻗ ﺮﻓ
،ف ﯽﻗدﺎﺻ رﻮﭘ ح ر و ﯽـﺸﻟﺎﮔ
س ) 1394 ( ﺮﯿﺛﺄــﺗ لاوز ﻊﯾﺮــﺴﺗ هﺪــﺷ ﺮــﺑ يﺎــﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ
ﻪــﻧاﻮﺟ
،ﯽــﻧز يﺎﻫﺪﯿــﺳا بﺮــﭼ
و يﺎﻫﺪﯿــﺴﮐاﺮﭘورﺪﯿﻫ
يﺪﯿﭙﯿﻟ يﺎﻫرﺬـﺑ بﺎـﺘﻓآ
،نادﺮـﮔ ﺪـﻨﯾاﺮﻓ و يﺎـﻫدﺮﮐرﺎﮐ
.ﯽﻫﺎﯿﮔ 4 ) 12 :(
73 - 83 .
6 . ﻞﮔ يدرز
،ف نازو
،س يﻮـﺳﻮﻣ ﺎـﯿﻧ ح و ﻮﻟﺪـﯿﺣﻮﺗ ق
) 1391 ( ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻂﯿـﺤﻣ يردﺎـﻣ ﺮـﺑ ﺖـﻣوﺎﻘﻣ ﯽﮑـﺸﺧ و
يرﻮﺷ رد ﮥﻠﺣﺮﻣ ﻪـﻧاﻮﺟ ﯽـﻧز و ﺪـﺷر ﻪـﭽﻫﺎﯿﮔ ﺐـﻘﻋ
هﺪﻧورﻻﺎﺑ ﻪﯿﻠﭙﻧﻮﻣ ) Cynanchum acutum L.
( ﺶﻫوﮋـﭘ
ﻒﻠﻋ يﺎﻫ زﺮﻫ 4. ) 1 :(
–25 41 .
