Bibliometric review and analysis of service ecosystem: Providing a conceptual framework for future trends
Asieh Nazemi 1- ManijehHaghighinasab2 - Nader Seyyedamiri3
1. Department of Management, Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University, Tehran, Iran.
2. Department of Management, Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University, Tehran, Iran.
3. Department of Corporate Entrepreneurship , Faculty of Entrepreneurship, University of Tehran, Tehran, Iran.
Article Info ABSTRACT
Article type:
Research Paper
Article history:
Received: 12 February, 2022
Received in revised form:
25 October, 2022
Accepted: 31 December, 2022
Keywords:
service ecosystem, bibliometric review, conceptual framework, Biboxel software
Service ecosystem is a broad concept that has been considered by researchers in the last decade, but little effort has been made to conceptualize so far. The purpose of this research is to expand the understanding of service ecosystem research fields. Also, knowing the knowledge base of service ecosystems that can be useful for managers, policymakers, and researchers. In methodology, one of the qualitative research methods of systematic review, i.e. bibliometric analysis method, has been used. From the perspective of objective science, this research is placed in the category of descriptive researches; Because the purpose of bibliometric research is to describe and expand the scope of knowledge. Data collection is in a library form and through the use of quantitative and qualitative tools such as co-citation methods, multidimensional scale analysis and hierarchical cluster analysis with the help of BibExcel software. Also, the studied community is the Scopus database, which has been considered from the beginning of 2004 to the end of 2021. The research findings show the conceptual development of issues in service ecosystems over time by providing a conceptual framework that has received little attention so far. These concepts include the prerequisites of using the service ecosystem (previous experience, users' attitudes, and readiness to use the service), the levels of the service ecosystem (microsystem, mesosystem, exosystem, and macrosystem), and finally the results of using the service ecosystem (social approaches, systematic value co-creation, and performance) that proposes a forward-looking research framework for policymakers and researchers.
Cite this article: Nazemi, Asieh; Haghighinasab, Manijeh and Seyyedamiri, Nader (2023). Bibliometric review and analysis of service ecosystem: Providing a conceptual framework for future trends. Journal of Entrepreneurship Development, 15(4), 713-722http://doi.org/ 10.22059/JED.2022.346678.654017 (in Persian)
© The Author(s).
. DOI: http://doi.org/ 10.22059/JED.2022.346678.654017 Publisher: University of Tehran Press.
باتک رورم هیزجت و یتخانش
و :تامدخ متسیسوکا لیلحت
هدنیآ یموهفم بوچراچ هیارا اب
یمظان هیسآ
1
یقیقح هژینم
بسن
2
یریمادیس ردان
3
1 . ناریا ،نارهت ،ارهزلا هاگشناد ،یداصتقا و یعامتجا مولع هدکشناد ،تیریدم هورگ .
:همانایار [email protected]
2 . ،نارهت ،ارهزلا هاگشناد ،یداصتقا و یعامتجا مولع هدکشناد ،تیریدم هورگ ناریا
. :همانایار [email protected]
3 . ناریا ،نارهت ،نارهت هاگشناد ،ینیرفآراک هدکشناد ،ینامزاس ینیرفآراک هورگ .
:همانایار [email protected]
هلاقم تاعلاطا هدیکچ
:هلاقم عون یشهوژپ هلاقم
:تفایرد خیرات 23 / 5 / 1401
:شیاریو خیرات 3 / 8 / 1401
:شریذپ خیرات 10 / 10 / 1401
:یدیلک یاه هژاو رورم ،تامدخ متسیسوکا باتک بوچراچ ،یتخانش
مرن ،یموهفم بیب رازفا
لسکا سوکا
ی متس تامدخ
، ی ک هک تسا هدرتسگ موهفم ریخا ههد رد
طسوت نارگشهوژپ ،تسا هتفرگ رارق هجوت دروم
اما
نونکات مک شلات ی ارب ی موهفم زاس ی هدش ماجنا نآ ا زا فده .تس ا
ی ن
،شهوژپ مز کرد شرتس گ ی
هن یش هوژپ یاه
سوکا ی مت س اه ی ن مه .ت سا تامدخ ی
ن
، اپ تخان ش ی هاگ شناد ی سوکا ی مت س اه ی م هک تامدخ ی
ارب دناوت ی دم ی
،نار
س ی تسا و ناراذگ نارگشهوژپ فم
ی د .دشاب رد شور سانش ،اه هداد یروآدرگ بسحرب و تسا یدربراک ،فده بسحرب ،ی
ماظن رورم یدانسا هیزجت شور ینعی ،دنم
باتک لیلحتو هدش هدافتسا کیرتمویلبیب ای یتخانش
فده رظنم زا .تسا ،یسانش
ای ن شهوژپ هق بط رد شهوژپ اه
ی صوت یف ی رارق م ی گ ی
؛در هداد یروآدرگ هن اه بات ک ترو ص هب ،اه
یا قیرط زا و
هب شور دننام یفیک و یمک یاهرازبا یریگراک مه یاه
دانتسا ی زجت ، ی ه و لحت ی ل قم ی سا دعبدنچ ی زجت و ی ه و لحت ی ل هشوخ
هلس لس بتارم مرن کمک اب ی بیب رازفا
یم لس کا ،هعلاطم دروم هعماج نین مه .دش اب هناماس
عبانم تاعلاطا ی سوپوکس ا
یم دش اب یادتبا زا هک لاس
2004 ات نا لاس یاهت 2021
تفرگ رارق رظندم ه
ی .تس ا هتفا اه ناش ن شهوژپ ی هدنهد
هعس وت
موهفم ی سوکا رد تاعو ضوم ی
مت س اه ی رط زا نامز لوط رد تامدخ ی
ق کی هیارا م بوچراچ نونکات هک ت سا یموهف
ت سا هد ش هجوت نآ هب رتمک .
شیپ لما ش میهافم نیا ،یلبق هیرجت تامدخ مت سی سوکا زا هدافت سا یاهزاین
شرگن
هدافتس ا تامدخ متس یس وکا حوطس ،)تمدخ زا هدافتس ا یگدامآ و ناگدننک و متس یس وزگا ،متس یس وزم ،متس یس ورکیم
مه ،یعامتجا یاهدرکیور تامدخ متس یس وکا زا هدافتس ا جیاتن تیاهن رد و )متس یس ورکام و کیتامتس یس شزرا ینیرفآ
هک تسا )تامدخ درکلمع ی
ک بوچراچ یشهوژپ آ ی هدن رگن ب ار ار ی س ی تسا ناراذگ و نارگشهوژپ پی
داهنش یم دنک .
دانتسا : یمظان ردان ،یریمادیس و هژینم ،بسن یقیقح ،هیسآ 1401
.) باتک رورم تخانش ی زجت و هی لیلحتو سوکا متسی :تامدخ اب ارا هی موهفم بوچراچ ی
آ هدنی هعسوت .
ینیرفآراک ، 15 4 ،) 713 - 722
:هلاقم عون یشهوژپ یملع
.ناگدنسیون©
DOI: http://doi.org/ 10.22059/JED.2022.346678.654017 .نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم:رشان
همدقم رندآ هتفگ هب 20171
،) چیه هب ینامزاس روط
دحاو یمن دناوت یش زرا داجیا دنک هک رب متس یس وکا یرترب
هتش اد دش اب . نیا هنوگ
یم ل صاح نامزا س یارب یترو ص رد یرترب هک دو ش
نامزا س اب رارقرب لماعت زاین دروم عبانم رگید و اه
لماعت نیا رثا رد ات هدرک
هیارا تهج ار دوخ توق طاقن دناوتب رتلااب شزرا
دنک لیدعت ار دوخ فعض طاقن و تیوقت
(Vink et al., 2021; Zaborek and Mazur,
2019)
مت سی سوکا ناونع اب یموهفم رد یدرکیور نینچ . یم ادیپ دومن
هب هک دنک ناونع
کی موهفم طبترم اب یژتارت سا اه
و
تکات کی یاه زا و تس ا نامزاس قیرط
هراعتس ا یاه
،یکیژولویب هداس
حیض وت رت یم هداد
متس یس وکا .دوش هب
ناونع یمتس یس زا
مس یناگرا اه یم فیرعت هک دوش
کی هاگتس یز یمرب رد ار مه و دنریگ
شهب اب نامز زا ییاه
طیحم یکیزیف لماعت هک هاگتس یز .دراد
بلاق رد
"
"وکا حلاطص ا رد و
"
تس یس وکا
"م هدش هدناجنگ هب ،تس ا
نیا تس ا ینعم هک
یاض عا کی متس یس وکا یارب
رثوم ندوب و
هدنز ندنام هب رگیدکی هتسباو
،دنتسه یتح رگا هب یاضعا ناونع لقتسم
نآ متسیس دنشاب . نامه نامزاس هک روط و اقب یارب زین اه
نامزاس یوریپ .دنتسه رگیدکی اب لماعت دنمزاین ندوب رثؤم نینچ زا اه
یموهفم ثعاب هدش تسا هک شور یاه یتیریدم هب زین یوس
یلماعت یاهرازاب دننک ادیپ قوس
دننام فدها یکارتشا
(Collier et al., 2015)
.
شیپ نیا اب
،هنیمز متسیسوکا
،تامدخ کی موهفم یدیلک زا قطنم هیرظن تامدخ یگریچ
هدش هتفرگ رظن رد2
تسا
Vargo and (
Lusch, 2018; Vink et al., 2021)
،تامدخ یگریچ قطنم . کی
رد یرظن هاگدید یبایرازاب
ت سا هلدابم هک رازاب رد
و داجیا شزرا
یدا صتقا ار
هب ناونع دنیآرف هلدابم یطابترا نیب عبانم رد هدافت سا لباق نیب
لماوع مامت رازاب
نایب3
یم دنک . رد دوجوم یرظن لأخ
ب طابترا هاگدید ا یرت شم و لو صحم یگریچ میاداراپ سا سا رب
رازاب رد ار تامدخ یگریچ هاگدید ،ر ضاح شهوژپ هک ت سا یبای
یم حرطم تامدخ مت سی سوکا یرت شم ،تمدخ یگریچ قطنم لما ش هد ش حرطم یرظن درکیور رد .دنک
هدننک هدافت سا یاج هب
ناونع هب ،شزرا هدننکداجیا
یم یقلت شزرا عقاو رد .دو ش
یرت شم هب
ناونع کی راکمه داجیا رد شزرا یم هتخان ش دو ش
و نیا
یرتشم تسا هک رد تیاهن شزرا ار رد هبرجت تامدخ نییعت یم دنک .
رثکا تلع نیمه هب یتاعوضوم
هک رد متسیسوکا یاه
زین تامدخ دروم
ثحب رارق یم
،دنریگ ترورض کرد مه ینیرفآ شزرا ار
نایب یم دننک
) 2020 Cassia et al.,
; 2022 Bonamigo et al.,
، (
هک رجنم هب هافر و یعامتجا یاهراتخاس یعامتجا
یم دوش
Fisk and
2021
;Polese et al., 2021
Alkire,
.)
فاک ش سا سا رب ر ضاح شهوژپ ترور ض هدوب ریخا تلااقم رد ی شهوژپ یاه
ررف هلاقم رد لاثمروط هب .ت سا ناراکمه و4
2020 نیا هب ) هدش هراشا یشهوژپ لأخ هک تسا
طس لماعت و
ح درخ م ، وز و رد نلاک سوکا متسی ا رب هنوگچ تامدخ داجی
رد شزرا
کی یتامدخ دنیارف ثأت
ری م ی
؟دراذگ یس گلگ شهوژپ رد ،نین مه ناراکمه و5
2021 اب ییانش آ مدع نوچ یش هوژپ یاهلاخ هب )
تاعوضوم یلصا
رد شهوژپ یاه متسیسوکا نین مه ،تامدخ
هیرظن اب ییانشآ مدع یاه
ییانبریز بلاغ رد شهوژپ نیا اه
هراشا
هدش .تس ا لع ی مغر ا ی هکن رد تلااقم
،فلتهم بوچراچ اه یی طوبرم هب س وکا ی متس اه ی تامدخ حرطم هدش
،تس ا نان مه نادقف
دی هاگد رظن ی س اس ا ی ا رد ی ن م هدهاش م عوض وم ی
دوش
(Windahl and Wetter-Edman, 2018)
. هب صوص خ رد
مز ی هن اه یی نوچ
ناعم و اهراجنه ی
عامتجا ی
Vargo and Lusch, 2018
.) هولاع یرای سب نان مه ،ی شهوژپ یاهلأخ رب نامزا س
،اه نانکراک و
نایرتشم زا
متسیس یاه دنراد یتیاضران یتامدخ .
متسیس رگید زا کفنم تروص هب متسیس زا شهب ره اریز هدایپ اه
یم یزاس دوش
یمتس یس وکا هاگدید و متس یس زا یخرب رد فعض یس اس ا تلع نیمه و درادن دوجو اهدنیارف هب
نیا جیاتن زا .تس ا ینامزاس یاه
،فعض یتیاضران هدنیازف
نامزاس
،اه نانکراک و نایرتشم زا
یاهدنیارف یتامدخ
تسا . رد
،هجیتن نامزاس اه قاتشم دنتسه ات اب هیارا
یاهدنیارف هناروآون
رت یارب هیارا تامدخ و وبهب د درکلمع
،دوخ راکتبا لمع ار هب ت سد دنریگ
) 2021 Payne et al.,
. (
،تلع نیمه هب
رییغت زا متس یس یاه یتامدخ
،دحاو هب متس یس وکا یاه
یتامدخ هب نوناک هجوت نارگش هوژپ لیدبت
هدش تس ا
Huotari et -
Koskela (
).
2021 al.,
هب ات ،توافتم عبانم هب هجوت مدع و یمتسیس هاگدید یاج .دوش بلاغ ینامزاس یاهدنیارف رب یمتسیسوکا هاگدید
1 Adner
2 Service-Dominant Logic(SDL) 3 Market players
4 Furrer 5 Gölgeci
نیا زا
،شهوژپ نیا رد ،ور اب
ماجنا هیزجت لیلحتو باتک یتخان ش و
زا هدافت سا رازبا
یاه یمک و یفیک
Chabowski et al., (
) 2018
;
،2013
هب روظنم هعس وت کرد یش هوژپ یاهرتس ب متس یس وکا
یاه تامدخ ماجنا هدش ا تس .
،نین مه فده
نآ هب یبایتس د
شناد متسیسوکا یاه
تامدخ و راتخاس ینورد تساهنآ هک یم دناوت یارب
،ناریدم تسایس ناراذگ و نارگشهوژپ رارق هدافتسادروم
.دریگ اب ا ی ن ور ی
،درک ی ک بوچراچ موهفم ی رب ساس ا هعلاطم ور ی هش وخ اه اب هدافتس ا زا زجت ی ه و لحت ی ل هش وخ هلس لس بتارم
1ی و
تلااقم خا ی ر پ ی داهنش هدش تسا هک هدنیآ متسیسوکا یاه
تامدخ ار لیکشت یم دنهد و ناشن هدنهد هعسوت موهفم ی تاعوضوم رد
سوکا ی متس اه ی تامدخ رد ط ی نامز تسا .
یارب نتخادرپ هب فده نیا
،هعلاطم ود لاو س ی شهوژپ حرطم
هد ش ت سا : 1 ) هیرظن اه و هنیمز یاه یتاعلاطم رد
هع سوت
متسیسوکا تامدخ
؟تسیچ 2 ) متسیسوکا تامدخ
ات هچ هزادنا اب میهافم یرظن هیارا هدش رد شهوژپ رگید یاه
؟دراد ییارگمه
لاوس ساسا رب نیا ،شهوژپ یاه
هعلاطم تایبدا ار زا ود هویش هعسوت یم دشهب :
،لوا اب هیارا کی درکیور یمک یارب ییاسانش
راتخا س یموهفم مت سی سوکا تامدخ
و لیلحت مه یدانت سا اب
هدافت سا زا تلااقم رپ
،دانت سا و
،مود اب هدافت سا زا سایقم یراذگ
یدعبدنچ .2
رد
،همادا اب هیارا هاگدید یاه یرظن و طببترم ینابم
یموهفم متس یس وکا
،تامدخ کی یامن یلک زا متس یس وکا تامدخ
هیارا
هدش تسا .
،سپس رب ساسا شور یسانش
،شهوژپ زا لیلحت شور باتک
یتخانش هدافتسا و هدش رد
،تیاهن کی بوچراچ یموهفم
یارب تاعلاطم هدنیآ هیارا هدش تسا .
رب یرورم ینابم
و یرظن متسیسوکا یموهفم
تامدخ
موهفم مت سی سوکا تامدخ
هب روط هدرت سگ دروم
نارگ شهوژپ هجوت رارق
هتفرگ
،ت سا هعومجمریز زا هکارچ لدم یاه
یاه
بسک و میهافم نیا هک هدوب راک نا مز ا هنت
ی دا صتقا شزرا یاراد ی
زا ه ک دنت سه قیرط
بسک لد م راکو
نامزاس یراجت
دنو ش ،ناراکمه و یمظاکدمحم 1400
لبق زا شیب و ) هب
هیرظن و میهافم یاه
ی سا سا نآ
هتخادرپ دو ش . اب هجوت هب هاگدید
مت سی سوکا
،تامدخ داجیا شزرا زا قیرط لمع هلدابم رد ه س حط س مت سی سوکا فلتهم حوط س
،درخ وزم )نلاک و ادیپ دومن
یم دنک
2019) Trischler and Charles,
: (
حطس رد درخ هک ود رگیزاب هلدابم رگیدکی اب رتسب کی رد یم ماجنا یا
.دنهد حطس وزم
هک هس نآ رد رگیزاب
هک دنراد تیلاعف همه
اب رد مه طابترا رد اما دنتسین کی
لمع رتسب هلدابم
یم ماجنا ار یا دنهد
. حطس
،نلاک
هک رد نآ یرایس ب زا نارگیزاب هب روط میقتس م ای میقتس مریغ رد
رتس ب کی هکبش هدی یپ اب رگیدکی هلدابم یم دننک
(Vargo and
2012) Akaka,
. نیا هس حطس ار یمن تسیاب هناگادج کرد
،درک هکلب دیاب هب روط نامزمه زا قیرط موهفم هیلا
3اتم کرد دوش هک
یش نیب رد دروم یگنوگچ طابترا و لماکت نیا هس حطس زا لماعت مهارف یم دنک
(Chandler and Vargo, 2011)
. نیا هب هجوت اب
،تاحیضوت
،همادا رد هاگدید یاه یرظن یساسا یم حرطم دنوش
هک هب روط هدرتسگ رد تایبدا متسیسوکا یاه
هدافتسادروم تامدخ
یم رارق دنریگ . هیرظن تیمها حرطم یاه
هک تس اجنآ زا هدش تامدخ یگریچ قطنم نامه هک شهوژپ یرظن بوچراچ هیاپ رب اهنآ
هتفرگ لکش ،تسا شزرا و عبانم لدابت رگنایب ات دنا
.دنشاب تامدخ متسیسوکا رد ینیرفآ
لودج 1 هیرظن. حرطم یاه اهنآ هدودحم و تامدخ متسیسوکا رد هدش
هیرظن فیرعت
هدودحم و هیرظن هب یداقتنا یاهدرکیور
تیدودحم عبانم اه
هلدابم هیرظن لدابت لماش
یاهلااک دوهشم
و
،دوهشمان تراهم یاه
،صاخ شناد و .تسا اهدنیارف میهافم
ییادتبا یبایرازاب اهنت هاگدید
رب ینتبم لااک و لوصحم هلدابم ار
یم رظنرد .تسا هتفرگ کی
هلدابم بسانم ییاهلااک لماش اهنت
دوهشم و اتسیا تسین Shostack, 1977 .
راتخاس هیرظن نیا
هیرظن یگنوگچ ریثأت رد هیرظن
،راتخاس هس هزوح روهشم رد هیرظن
،راتخاس ییایوپ ییاهداهن هک Giddens, 1984
1 Hierarchical Cluster Analysis (HCA)
2 Multi-Dimensional Scaling (MDS) 3 Meta layer
هیرظن فیرعت
هدودحم و هیرظن هب یداقتنا یاهدرکیور
تیدودحم عبانم اه
نیناوق ار یعامتجا رب
تیلاعف یاه دارفا و دیلوت
ددجم اهنآ ار قیرط زا
راک ماجنا یگنوگچ حیضوت
یم دهد . رد
کی متسیس لماش یعامتجا :
1 )
موهفم /
؛ینعم 2 ) هطلس / لرتنک ؛ و
3 ) تیعورشم / تسا قلاخا . یارب کرد تارییغت نامزاس هتفای رظندروم
،دنتسه نییاپ تسا .
درکلمع هیرظن هیرظن
درکلمع یاه نامزاس
اه
ار هب ناونع شور تیلاعف یاه
لوادتم نارگیزاب و نآ مهف اه
زا تیلاعف یاه ریاس نارگیزاب
رد رظن یم دنریگ . درکلمع هیرظن دقتعم
تسا هک کی
تیقفوم طقف رد تیلاعف یاه لومعم
و کرتشم یبایتسد و کرد لباق
تسا و تهج یریگ یعامتجا ار
لکش یم دهد . کی
لمع هب هن ییاهنت طسوت رگیزاب کی
نییعت یم دوش و هن طسوت افرص
،هنیمز
هکلب رتشیب قیرط زا عبانم یگچراپکی
قافتا یم دتفا . Duguid, 2012;
Giddens, 1984
هیرظن شزرا یمومع هیرظن شزرا یارب شهوژپ رد
دروم راتخاس تباث و تارییغت
یایوپ متسیسوکا اه هدافتسا
یم دوش . شزرا
یارب تکرش نایرتشم و
شزرا زا هبنج ود ،یداصتقا
شزرا کرتشم ینیرفآ دنتسه
هک هب
روط صاخ رب شزرا ینیرفآ زکرمت
دنراد . فلاخرب
شزرا
،یرتشم شزرا یمومع
داعبا یفلتهم دراد هک لباق عمج دنتسین . Basole and Rouse,
2008
گنهرف هیرظن فرصم هدننک هیرظن
گنهرف فرصم هدننک
یهاگدید زا اهرازاب ار هئارا
یم دهد هک یانغ گنهرف
هنیمز یا ار هک هبرجت رد نآ
رارق
،دراد هتسجرب یم دنک . اب شرتسگ هنماد ینامز و یعامتجا
هبرجت و رارق کی رد نآ نداد
هیرظن هزوح ،یگنهرف هنیمز گنهرف
فرصم هب هدننک هعلاطم تایبرجت
ارگرازاب رد جراخ زا تلاماعت صاخ
تکرش - یرتشم یم دزادرپ . ساسا رب هیرظن گنهرف فرصم
،هدننک
گنهرف اه زا لبق دوجو دنرادن ای تباث
اما .دنتسه قبط هیرظن گنهرف
فرصم
،هدننک گنهرف اه زا میهافم
نگمهان و نیدنچ هاگدید هتخاس هدش دنا
هک یناشوپمه مهاب دنراد
و هب روط
رمتسم رد لاح لماکت دنتسه . Arnould and
Thompson, 2005
شور یسانش
رد شور سانش هعومجمریز زا یکی زا ،رضاح شهوژپ ی ماظن رورم یاه
هیزجت شور ناونعاب ،دنم باتک لیلحتو
هدافتسا یتخانش
هد ش .ت سا شور ا ی ن شهوژپ فده ب سح رب و ت سا یدربراک
روآدرگ ی هداد اه هب هناهباتک ترو ص ا
ی و زا رط ی ق هب گراک ی ر ی
اهرازبا ی مک ی و ک یف ی دننام شور اه ی مه دانتسا ی زجت ، ی ه و لحت ی ل قم ی سا دعبدنچ ی زجت و ی ه و لحت ی ل هلسلس هشوخ بتارم
ی اب کمک
مرن رازفا ب ی ب لس کا م ی دش اب . روآدرگ ی هداد و اه تلااقم ش هوژپ ی رد هزوح س وکا ی متس
،تامدخ زا هعماج ا ی لماش عبانم هناماس
یتاعلاطا سوپوک سا
لا س یادتبا زا 2004
ات لا س یاهتنا 2021
جارهت سا دند ش
و اهنت زا هملک لک ی د ی صاخ
": سوکا ی مت س
تامدخ
"
هدافتس ا هدش
؛تس ا هکارچ هدافتس ا زا هناماس اه و لک ی هژاود اه ی فلتهم م ی دناوت رجنم هب زاب ی با ی س ب ی را ی زا تلااقم ی دوش
هک رد ا ی ن شهوژپ هجوتدروم رارق
هتفرگن دنا .
یم نیاربانب هیزجت شور زا هدافتس ا مهم لیلاد زا تفگ ناوت
لیلحتو باتک هک تس ا نآ یتخانش هب
نارگش هوژپ کمک
یم دنک
شناد و تلااقم ،شهوژپ نوماریپ ات ییازفا
یاه طبترم کی اب هزوح ار فشک دننک ات یامنهار یدیدج ار یارب تاعلاطم هدنیآ داجیا
دننک
) 2018
; Ferreira, 2018
Chabowski et al.,
. (
،نین مه هب
نارگش هوژپ کمک
یم دنک ات زا قیرط شیامن یکیفارگ رورم
،تایبدا
هیرظن یاهدرکیور نازادرپ
ار تهج روظنم هب یتآ یاهدنور و یلعف طیارش رد یریگ
صیهش ت بس س انم یاه دنهد
. نیدب رد ،روظنم
.دنتفرگ رارق یسررب دروم تامدخ متسیسوکا هزوح رد دانتسارپ تلاجم لوا هلحرم مرن زا هدافتسا اب ،دعب هلحرم رد بیب رازفا
1لسکا هیزجت هب ، لیلحتو
سایقم یدنب یدعبدنچ هداد
اه زا قیرط رپ نیرتدانتسا تلااقم
عمج یروآ هدش تسا . اب زا هدافتسا سیرتام
مه
،یدانتسا زا
هیزجت سایقم لیلحتو یدنب
یدعبدنچ یارب
هقبط یدنب هعومجمریز اه
رد
هزوح دروم هعلاطم هدافتسا هدش تسا
) 2010 Van Eck et al.,
.(
نیا هیزجت زا لیلحتو مه
یدانتسا
2شزرا هب ناونع صخاش یکیدزن رد
1 Bibexcel
2 Value co-citation
تلااقم دانتس ارپ هدافتس ا یم دنک . هیزجت لیلحتو سایقم یدنب عبدنچ یگنهامه ،ید و
تاعوض وم صهش م
نیب تلااقم ار ناش ن
یم دهد . یتلااقم اب یاهرایعم مه
یدانتسا لااب یم دنناوت هب ناونع تاعوضوم مهم
کرتشم و نیرتشیب یاراد یکیدزن
ریسفت دنوش .
لباق هجوت ت سا هک هیزجت سایقم لیلحتو یدنب
یدعبدنچ یآ اب
یب سا ما یپ سا
1سا ماجنا د ش ات هداد اه ار رد کی لدم ب سانم
هقبط یدنب دنک . رد یسررب ییاور شهوژپ
،رضاح رعت ی ف عم ی اهرا ی قد ی ق دروم هدافتسا ارب ی باهتنا سررب دننام تلااقم ی
و ناونع
کچ ی
،هد ن مه ی ن تروش م اب لقادح ود هربخ هنماد ندرک دودحم و م
تلااق طس وت مرن رازفا هدافتس ا
،هدش ییاور شهوژپ ار دییات
یم دنک
(Zupic and Čater, 2015)
اپ دروم رد . یا
یی ،شهوژپ دانت سا هب ناونع ی ک صخا ش ربتعم
و لباق دامتعا رد تلااقم ملع ی
فرعم ی هدش شور و تس ا مه
یدانتس ا ،رض اح شهوژپ رد
ناش ن هدنهد تهابش رد اوتحم ب ی ن ود رثا ی ا رد لاع ی ق ش هوژپ ی ب ی ن
ون ی ناگدن س ت سا
هک نا شن زا اپ یا یی شهوژپ دراد
(Casey and McMillan, 2008)
ن مه . ی
،ن رد زجت ی ه لحتو ی ل قم ی سا دنب ی
دعبدنچ ی
، اب نتفرگ رظن رد هلصاف
درادناتسا 25 / 0 رب یور تلااقم مه یدانتسا
، ویلو سرتسا اب ربارب2
0.06492 تسا هدش هبساحم
هک شزارب بسانم ی ب ار ی ن 0 و 1 م ناشن ی دهد و اپ یا یی شهوژپ ار أت یی د م ی دنک .
هتفای اه
هیزجت سایقم لیلحتو یدنب
یدعبدنچ
هیزجت رد باتک لیلحتو زا ،تامدخ متسیسوکا موهفم یتخانش
هعماج ربتعم یتاعلاطا عبانم هناماس لماش یا سوپوکسا
هدافتسا
و اهنت هملک زا یدیلک
"
متسیسوکا تامدخ
"
0 5 2 هلاقم زا 48 هلجم رد دوجوم تسرهف
نمجنا سرادم بسک
3راکو عومجم اب 2527
دانت سا لا س یادتبا زا ،4
2004 لا س یاهتنا ات 2021
هتفرگرارق ی سررب دروم زا هدافت سا اب .ت سا
هیزجت سایقم لیلحتو یدنب
،یدعبدنچ لکش هب هجوت اب
1 هب تلااقم هن
هورگ میسقت هدش تسا . هیزجت سایقم لیلحتو یدنب
هورگ یدعبدنچ یاه
2 ، 3 ، 4 و 5
ار مهاب طبترم یم دناد . هب نیمه
،بیترت هورگ یاه 8 و 9 دنت شاد طابترا مهاب .
هورگ یاه 1 ، 2 ، 3 ، 5 ، 6 ، 7
، 8 و هورگ 9 کیره
لماش ود هلاقم
،دندوب یلاحرد هک هورگ 4 شش هلاقم ار داد یاج دوخ رد .
همادا رد یلیصفت ثحابم رد
دروم هورگ اه هیارا هدش تسا .
رد هیزجت سایقم لیلحتو یدنب
هلص اف ،یدعبدنچ درادناتس ا
25 / 0 رب یور مه تلااقم یدانتس ا
متس یس وکا تامدخ
نیرتش یب اب
دانتسا هتفرگ رظنرد هدش
تسا . یتلااقم هک زا رظن یموهفم رتشیب هب رگیدکی کیدزن رد ،دنتسه هیزجت
سایقم لیلحتو یدنب
یدعبدنچ
هطوبرم شیامن هداد یم دنو ش . اب هجوت هب جیاتن هیزجت سایقم لیلحتو یدنب
هب تلااقم ،یدعبدنچ 9
هورگ می سقت یدنب هد ش ات دنا
نارگ شهوژپ هب
کرد زا هدرت سگ مت سی سوکا
تامدخ دنبای ت سد .
یگنوگچ تهج هت سد
یدنب
،فادها و یک سوباچ درکیور زا
ناراکمه 20135
؛ 2018 هدافتس ا ) هدش
تس ا . هورگ نین مه یدنب
و مان یراذگ هورگ ه ا طس وت ندلیاو و ناراکمه 20176
هب ) تروص
هدش داهنشیپ ریز تسا
:
لودج 2 هورگ. مان و یدنب هورگ یراذگ ندلیاو اه و ناراکمه (Wilden et al., 2017)
هورگ هرامش هورگ ره رصانع
هورگ ناونع
1 (A20 & A21)
مه کیتامتسیس شزرا ینیرفآ
2 (A1 & A15)
تمدخ یگریچ قطنم
3 (A15, A28)
کرتشم تاین
4 (A5, A8, A24, A25, A27 & A28)
مه شزرا ینیرفآ
5 (A25, A26)
یلماعت شزرا
6 (A7 & A18)
تامدخ ملع
7 (A13 & A16)
شزرا هکبش
1 IBM SPSS
2 Stress Value
3 Association of Business Schools (ABS) 4 Citation
5 Chabowski et al.
6 Wilden et al.
هورگ هرامش هورگ ره رصانع
هورگ ناونع
8 (A4, A12)
تمدخ اب تمدخ لدابت
9 (A10 & A12)
یریگرد و تلاماعت یگدش کح
هیزجت لیلحتو هلسلس یبتارم هشوخ
هیزجت لیلحتو هلسلس یبتارم هب هشوخ ناونع یکی زا لوادتم نیرت شور یاه هیزجت لیلحتو باتک یتخانش رظن رد هتفرگ یم دوش
و نیرتش یب زکرمت
ار رد کیدزن ندوب تاعلاطم یش هوژپ دراد
(Hair et al., 2014)
. یارب نیا تهج روظنم داجیا
هش وخ شور ،اه دراو
هدایپ یزاس هدش تس ا . لکش 1 هیزجت لیلحتو هلس لس یبتارم هش وخ ار اه اب هدافتس ا زا شور دراو ناش ن یم دهد . نیا قبط شور
هیزجت
،لیلحتو شش هب هشوخ ریز لودج تروص مان
هدش یراذگ تسا
:
لودج 3 ن . ما هیزجت یراذگ لیلحتو
هلسلس یبتارم هشوخ اه
هشوخ هرامش هشوخ ره رصانع
هشوخ ناونع
1 (A5, A8, A24, A25, A27 & A28)
مه شزرا ینیرفآ
2 (A1 & A15)
تمدخ یگریچ قطنم
3 (A7 & A18)
تامدخ ملع
4 (A13 & A16)
شزرا هکبش
5 (A4, A10 & A12)
هنیمز تامدخ متسیسوکا یزاس
6 (A20 & A21)
مه کیتامتسیس شزرا ینیرفآ
هب نیا شور ،بیترت
،دراو شش هشوخ ار صیهشت داد
. هشوخ 1 لماش شش
،هلاقم هشوخ 5 لماش هس و هلاقم هشوخ یاه رگید
لماش ود هلاقم تسا .
لکش 1 . میسقت زا هدافتسا اب تلااقم یدنب هیزجت
سایقم لیلحتو یدنب
یدعبدنچ
هجیتن و ثحب یریگ
هسیاقم ود هیزجت شور سایقم لیلحتو
یدنب هیزجت و یدعبدنچ لیلحتو
هلسلس یبتارم هشوخ
اب هجوت هب تردق شور ود یبیکرت هیزجت
سایقم لیلحتو یدنب
هیزجت و یدعبدنچ لیلحتو
هل سل س یبتارم
،ه شوخ هورگ اه و
هشوخ یاه
،هدشداهنشیپ کی
هاگدید وسمه ار رد رظن یم دنریگ . هورگ یاه یداهنشیپ زا
هیزجت شور سایقم لیلحتو
یدنب یدعبدنچ
رتش یب لوح روحم
،شزرا مه شزرا ینیرفآ و
مه شزرا ینیرفآ کیتامتس یس
دنتس ه هک تاعوض وم ار یمهم
رد دروم متس یس وکا
تامدخ دروم ثحب رارق یم دنهد .
،نین مه هک یتلااقم
رد هورگ 1 هیزجت سایقم لیلحتو یدنب
یدعبدنچ ،دنراد رارق
اب داجیا
شزرا کیتامتس یس طبترم
دنتس ه هک اب هش وخ 6 رد هیزجت لیلحتو هلس لس یبتارم هش وخ تقباطم دراد . هورگ 2 هیزجت لیلحتو
سایقم یدنب یدعبدنچ نامه
هشوخ 2 رد هیزجت لیلحتو هلسلس یبتارم هشوخ تسا . هورگ 4 هیزجت سایقم لیلحتو یدنب
یدعبدنچ اب
هش وخ 1 رد هیزجت لیلحتو هلس لس یبتارم هش وخ تقباطم دراد . هورگ 6 هیزجت سایقم لیلحتو یدنب
یدعبدنچ هباش م
هش وخ 3 رد
هیزجت لیلحتو هل سل س ارم
یبت ه شوخ ت سا . هورگ 7 هیزجت سایقم لیلحتو یدنب
ه شوخ هبا شم یدعبدنچ 4
رد هیزجت لیلحتو
هلسلس یبتارم هشوخ تسا و هورگ 8 و 9 هیزجت سایقم لیلحتو یدنب
،یدعبدنچ هب
هشوخ 5 رد هیزجت لیلحتو هلسلس یبتارم هشوخ
هراش ا دراد . هیزجت سایقم لیلحتو یدنب
یدعبدنچ رد
عومجم رد هورگ یاه 3 ، 5 ، 8 ، 9 زکرمتم تس ا هک میهافم دص ق
،کرتش م
لماعت و شزرا یلماعت طوبرم هب متسیسوکا تامدخ
ار هیارا یم دهد . ه نیا هیزجت رد ،بیترت و
لیلحت اه ی هک یلماوع شقن هدش ماجنا
،دنداد هیارا ریخا تلااقم رد ار میهافم نیرتدیدج و تلااقم رد ار دانتسا نیرتشیب تلااقم رد :دنریگ یم رارق ثحب دروم
تامدخ متسیسوکا زا هدافتسا زاینشیپ
هب قطنم دننامه هتفرگراک
تامدخ مت سی سوکا رد هیاپ هاگدید کی هک تامدخ یگریچ قطنم رد ،لو صحم هاگدید رد هد ش
یم بوس حم یم حرطم تمدخ متس یس وکا هب دورو رد ییاهزاینش یپ ،دوش
تلااقم رد اهنآ نیرتدانتس ارپ زا هک دوش یس ررب
،هدش
یم هب ناوت
یلبق هبرجت
تفایردتامدخ یگریچ قطنم .درک هرا شا تمدخ ناگ دننک ییلااب تیمها
رد کرد داجیا یراکمه
دراد
(Akaka et al., 2019)
؛ یرتش م ،قطنم نیا هکارچ ار
هب ناونع کی راکمه داجیا رد شزرا یم دناد و نیا یرتش م تس ا هک رد
تیاهن شزرا ار رد هبرجت تامدخ نییعت یم دنک
(Vargo and Lusch, 2018)
. فر صم گنهرف هیرظن قبط نآ هب تایبدا رد هک هدننک
،دش هراشا شزرا
رد هبرجت فرصم تسا و هن رد نآ فده
(Arnould and Thompson, 2005)
.
هولاع فرص م یلبق هبرجت رب ،ناگدننک
هدافتس ا شرگن ناگدننک
تهج .تس ا تمدخ زا یریگ
دارفا یارب د کر شزرا زا هدافتس ا
،تامدخ طوبرم هب شرگن اهنآ تینلاقع ) ت سا هک ناربراک ار هب هبرجت ناگدننک و هلابند اهور می سقت یم دنک
(Mun et al., 2006)
.
،نیاربانب هدافتس ا شرگن ناگدننک
هب شهوژپ تایبدا رد یلص ا هلوقم کی ناونع تامدخ
یم حرطم .دوش
نیرخآ ناونع هب ،تیاهن رد
،تامدخ متس یس وکا هب دورو یاهزاینش یپ تخانش رد راذگریثات لماع
هدافتسا یگدامآ
هکنیا هب هجوت اب .تس ا هدش حرطم تمدخ زا
تامدخ متس یس وکا درخ حطس رب
هاگدید تامدخ زا هدافتس ا یارب نانآ یگدامآ نازیم و نانآ هتش ذگ تایبرجت ،نایرتش م زکرمتم
یا ،تس ا لکش هب دراوم ن نیمات باهتنا ای تامدخ زا هدافتس ا یارب اهنآ یگدامآ تیاهن رد و ناگدننک هدافتس ا شرگن یریگ
هدننک
یگدامآ ،نیاربانب .دوب دهاوخ راذگریثات
،تامدخ زا هدافتس ا هلوقم
یا تس ا هک یایازم یتایلمع ار نامزاس یارب مهارف یتامدخ یاه
یم دنک
) 2021 Hughes et al.,
شقن ،نین مه.(
توافت یگنهرف یاه
هلوقم هلمج زایموهفم بوچراچ رد هک ت سا راذگریثأت یاه
هیرظن ساس ا رب هلوقم نیا .تس ا هدش هراش ا نآ هب ،هدش هیارا گنهرف
فرص م کی ،هدننک هاگدید
یبایرازاب ار ناش ن یم دهد هک زا
یانغ قیرط گنهرف
یم تهج ،هدشداجیا تایبرجت هب ،هنیمز دهد
(Arnould and Thompson, 2005)
.
تامدخ متسیسوکا زا هدافتسا جیاتن
،رض اح شهوژپ زا لص اح هدمآ تس د هب یلک جیاتن مز کرد
ی هن هزوح رد یش هوژپ یاه س وکا
ی متس تس ا تامدخ اب ات
تخانش
اپ ی هاگ ش ناد ی س وکا ی متس اه ی راتخاس و تامدخ یموهفم
هنآ تامدخ هعس وت ریس م ،ا ارب
ی دم ی
،نار س ی تس ا و ناراذگ نارگش هوژپ
درگ راومه .د
لاو س سا سا رب نین مه دربراک و شهوژپ یاه
مه نامز لیلحت یفیک و
،یمک جارهت سا هطبار
نیب تلااقم و عمج یروآ
هاگدید یاه هیاپ و داجیا هب رجنم ،ریخا تلااقم رد دیدج و هتشذگ یرظن یراذگ
متسیسوکا تامدخ
ات دش
،تیاهن رد کی
بوچراچ
یموهفم یارب شرتسگ هنماد شهوژپ اب هسیاقم یازجا یلصا کی متسیسوکا تامدخ
هیارا دوش .
یم هک یصصهت جیاتن هلمج زا نامزاس رد تامدخ متسیسوکا یارجا رثا رد ناوت
متسیسوکا زا هدافتسا جیاتن ،تشاد راظتنا اه
سا هدش هراشا اهنآ هب ریخا تلااقم رد هک اهنآ نیرتمهم هلمج زا هک تسا تامدخ ،عقاو رد .تسا یعامتجا یاهدرکیور هب هجوت ،ت
هولاع رب شزرا هیارا یاه
یدرکلمع نامزاس
،اه طیحم یتامدخ یم دناوت اب دیکأت رب دهعت هب هعماج و دارفا نتخاس لیامتم هب
شیازفا
شلات یاه ی صه ش رد
لوط
،تمدخ شزرا هعماج دارفا یارب تیاهن رد و نامزا س یارب ار هب
ناغمرا دروایب . هک یجیاتن رگید زا
متس یس وکا یم داجیا تامدخ یاه
مه ،دننک هیرظن قبط .تس ا کیتامتس یس شزرا ینیرفآ قیرط زا شزرا ،یمومع شزرا
راتخاس
تباث و تارییغت یایوپ متسیسوکا اه
داجیا یم دوش . شزرا داجیا و یتاذ
شزرا یارب یداصتقا مه زا هبنج ود ،نایرتشم
شزرا ینیرفآ
دنتسه هک هب روط صاخ رب مه شزرا ینیرفآ زکرمت کیتامتسیس
هب هکارچ ؛دنراد شیوخ ای راکدوخ تامدخ هیارا اب ،لاثمروط
،یتمدخ
یم کیرش تامدخ شزرا تفایرد و داجیا رد نایرتشم .دنوش
هب ،تامدخ متس یس وکا رد رخآ یلص ا هلوقم ناونع
تامدخ درکلمع
یم رارق رظندم یاه هیرظن زا درکلمع هیرظن قبط رب .دریگ
،د ش هرا شا نآ هب هک تامدخ مت سی سوکا تایبدا رد حرطم تیقفوم
اه رد تیلاعف بلاق یاه
اما لومعم کرت شم
و کرد لباق
یبایتسد و تسا تهج یریگ یاه یعامتجا ار لکش زین یم
دهد . دننام رظندروم ینامزاس جیاتن ،درکیور نیا اب امزاس درکلمع
ن دننام
یروآدوس و
شزرا تکرش ) هیارا تامدخ عاونا یبایزرا قیرط زا یم تیاده ،هدش
.دنوش
لکش 2 . هدنیآ یاهدنور و تامدخ متسیسوکا یموهفم بوچراچ
اهداهنشیپ زا فده سررب ی 29 سوکا هزوح رد دانتسا رپ هلاقم ی
متس ،تامدخ ی نتفا رکف راتخاس ی
زکرم ی ا رد ی ن ا رب هولاع .دوب هزوح ی
،ن اب
پی ور ی زا نارگش هوژپ یلبق تایرظن
2018
; 2013 Chabowski et al.,
دج ،) ی رتد ی ن ا رد تلااقم ی
ن مز ی هن هدش یس ررب تاعوض وم و
لص ا ی دج ی رتد ی ن تلااقم
، رد یموهفم بوچراچ آ
ی هدن هدناجنگ هدش تس ا هب . ور ،نامزمهروط ی
اهدرک ی باتک یتخانش فلتهم دننام
هیزجت سایقم لیلحتو یدنب
هیزجت و یدعبدنچ لیلحتو
هلس لس یبتارم )هش وخ ا ی ن م ار ناکما ی
هد ن د هک د ی هاگد مجس نم یرت داجیا
دوش . رض اح شهوژپ آ تاعلاطم رد نارگش هوژپ هب کمک فده اب
ی هدن رد دوخ تامدخ متس یس وکا هراب هدش ماجنا
تس ا هب و روظنم
هعسوت ب ی شن اه ی آ ی هدن سوکا دروم رد ی
متس اه ی تامدخ
، تلااقم ی ب هک ی رتش ی ن ار دانتسا لاس یادتبا زا 2004
ات لاس یاهتنا 2021
هتشاد ،دنا ب نین مه ه
هیارا روظنم یموهفم بوچراچ
تآ ی
، دج ی رتد ی ن دروم تلااقم یسررب
هتفرگ رارق .تسا
هولاع هچرگا ،نیارب شور
رض اح شهوژپ رد هدش هدافتس ا یاه هیزجت لماش
لیلحتو سایقم یدعبدنچ و
هیزجت لیلحتو هش وخ
هل سل س هب یبتارم
روط هدرت سگ رد
یبایزرا یاه باتک یتخان ش کی
شهوژپ یملع هب راک یم
،دنور ریا س اما شور
یاه یبایزرا
باتک زین یتخان ش نکمم
ت سا یتوافتم جیاتن ار
نا شن دنهد . نیاربانب داهن شیپ یم
شهوژپ دو ش هدنیآ یاه
زا شور رگید یاه
فت توا یگنهرف یاه
زا هدافتسا زاینشیپ تامدخ متسیسوکا
یلبق هیرجت
هدافتسا شرگن ناگدننک
زا هدافتسا یگدامآ تمدخ
زا هدافتسا جیاتن تامدخ متسیسوکا
یاهدرکیور یعامتجا شزرا ینیرفآ مه
کیتامتسیس تامدخ درکلمع متسیسوکا حوطس
تامدخ
متسیسوزگا متسیسوزم متسیسورکیم
متسیسورکام
لیلحت یاه باتک یتخانش دنچ لیلحت دننام هریغتم یلماع
یفاشتکا هیزجت ای1
و لیلحت و مسجت هکبش یاه نلاک مرن قیرط زا رازفا
2کژاپ هک ارچ .دننک هدافتسا
،رگید جیاتن دراد لامتحا تاعلاطا
یعرف و یدیدج ار یارب دوبهب متسیسوکا یاه
یتامدخ هیارا .دنهد
1 Exploratory Factor Analysis (EFA)
2 Pajek
عبانم مظاکدمحم ی
، ر
؛ا ض بلاط ی
، ک
؛زیبما رواد ی
، ع ؛یل ناقهد
، ع رما 1400
").
سررب ی ثات ی ر روآون ی زم قلخ رب راک و ب سک لدم ی
ت
تباقر ی م شقن اب ی جنا ی رگ ی دنمناوت ی رفآراک ی هنان هعلاطم دروم :
تکرش اه ی شناد نب ی نا روانف هزوح ی
تاطابترا و تاعلاطا
")
رفآراک هعسوت ین
ی
، 14 ( 2 )
، 321 - 329 .
Adner, R. (2017). Ecosystem as structure: An actionable construct for strategy. Journal of Management, 43(1), 39–58.
Akaka, M A, Vargo, S. L., & Lusch, R. F. (2013). The complexity of context: A service ecosystems approach for international marketing. https://doi.org/10.1509/jim.13.0032
Akaka, Melissa Archpru, Koskela-Huotari, K., & Vargo, S. L. (2019). Further advancing service science with service-dominant logic: Service ecosystems, institutions, and their implications for innovation. In Handbook of Service Science, Volume II (pp. 641–659). Springer.
Arnould, E. J., & Thompson, C. J. (2005). Consumer culture theory (CCT): Twenty years of research. Journal of Consumer Research, 31(4), 868–882.
Basole, R. C., & Rouse, W. B. (2008). Complexity of service value networks: Conceptualization and empirical investigation.
IBM Systems Journal, 47(1), 53–70.
Bonamigo, A., Martelotte, M. C., & Mourão, J. F. (2022). Key factors for measuring value co-creation in the industrial service ecosystem. In Emerging Ecosystem-Centric Business Models for Sustainable Value Creation (pp. 1–21). IGI Global.
Casey, D. L., & McMillan, G. S. (2008). Identifying the “invisible colleges” of the industrial & labor relations review: A bibliometric approach. ILR Review, 62(1), 126–132.
Cassia, F., Castellani, P., Rossato, C., & Baccarani, C. (2020). Finding a way towards high-quality, accessible tourism: the role of digital ecosystems. TQM Journal, 33(1), 205–221. https://doi.org/10.1108/TQM-03-2020-0062
Chabowski, B., Kekec, P., Morgan, N. A., Hult, G. T. M., Walkowiak, T., & Runnalls, B. (2018). An assessment of the exporting literature: Using theory and data to identify future research directions. Journal of International Marketing, 26(1), 118–143.
Chabowski, B. R., Samiee, S., & Hult, G. T. M. (2013). A bibliometric analysis of the global branding literature and a research agenda. Journal of International Business Studies, 44(6), 622–634.
Chandler, J., & Vargo, S. L. (2011). Contextualization: Network intersections, value-in-context, and the co-creation of markets.
Marketing Theory, 11(1), 35–49.
Collier, J. E., Moore, R. S., Horky, A., & Moore, M. L. (2015). Why the little things matter: Exploring situational influences on customers’ self-service technology decisions. Journal of Business Research, 68(3), 703–710.
Duguid, P. (2012). ‘The art of knowing’: Social and tacit dimensions of knowledge and the limits of the community of practice.
In The knowledge economy and lifelong learning (pp. 147–162). Brill.
Ferreira, F. A. F. (2018). Mapping the field of arts-based management: Bibliographic coupling and co-citation analyses. Journal of Business Research, 85, 348–357.
Fisk, R. P., & Alkire, L. (2021). Service ecosystem health: a transformative approach to elevating service science. Service Science, 13(4), 194–204.
Furrer, O., Yu Kerguignas, J., Delcourt, C., & Gremler, D. D. (2020). Twenty-seven years of service research: a literature review and research agenda. Journal of Services Marketing, 34(3), 299–316. https://doi.org/10.1108/JSM-02-2019-0078 Giddens, A. (1984). The constitution of society: Outline of the theory of structuration. Univ of California Press.
Gölgeci, I., Ali, I., Ritala, P., & Arslan, A. (2021). A bibliometric review of service ecosystems research: current status and future directions. Journal of Business & Industrial Marketing.
Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. (2014). Pearson new international edition. Multivariate Data Analysis, Seventh Edition. Pearson Education Limited Harlow, Essex.
Hughes, J., Lennon, M., Rogerson, R. J., & Crooks, G. (2021). Scaling Digital Health Innovation: Developing a New ‘Service Readiness Level’Framework of Evidence. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(23), 12575.
Koskela-Huotari, K., Patrício, L., Zhang, J., Karpen, I. O., Sangiorgi, D., Anderson, L., & Bogicevic, V. (2021). Service system transformation through service design: Linking analytical dimensions and service design approaches. Journal of Business Research, 136, 343–355.
Mun, Y. Y., Jackson, J. D., Park, J. S., & Probst, J. C. (2006).Understanding information technology acceptance by individual professionals: Toward an integrative view. Information & Management, 43(3), 350–363.
Payne, E. H. M., Dahl, A. J., & Peltier, J. (2021). Digital servitization value co-creation framework for AI services: a research agenda for digital transformation in financial service ecosystems. Journal of Research in Interactive Marketing.
Peltoniemi, M., & Vuori, E. (2004). Business ecosystem as the new approach to complex adaptive business environments.
Proceedings of EBusiness Research Forum, 2(22), 267–281.
Polese, F., Grimaldi, M., & Troisi, O. (2021). Ecosystems transformation for social change: How to challenge emergency through emergence. International Conference on Applied Human Factors and Ergonomics, 77–88. Springer.
Shostack, G. L. (1977). Breaking free from product marketing. Journal of Marketing, 41(2), 73–80.
Trischler, J., & Charles, M. (2019). The Application of a Service Ecosystems Lens to Public Policy Analysis and Design:
Exploring the Frontiers. Journal of Public Policy and Marketing, 38(1), 19–35. https://doi.org/10.1177/0743915618818566 Van Eck, N. J., Waltman, L., Dekker, R., & van den Berg, J. (2010). A comparison of two techniques for bibliometric
mapping: Multidimensional scaling and VOS. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 61(12), 2405-2416.
