هدکشناد یعیبط عبانم و یزرواشک
یشزومآ هورگ تتاابن حلاصا و تعارز
نایاپ هجرد تفایرد یارب همان سانشراک
ی دشرا
رد یزرواشک رد یژولونکتویب شیارگ یزرواشک یسدنهم هتشر
یروش شنت رثا یسررب اب سدع فلتخم ماقرارب
یلوکلوم یاهرگناشن زا هدافتسا
رگشهوژپ :
یدهم نیرسن مدقم داژن
اسا یت امنهار د :
نایلافس دیما رتکد عراز رصان رتکد
اسا یت رواشم د :
روسفورپ یقدص دمحم
رتکد تمحر یمیرک للها هداز
رویرهش 1398
سررب ی روش شنت رثا ی
اهرگناشن زا هدافتسا اب سدع فلتخم ماقرارب ی
لوکلوم
ی 18
ناونع و :روآدیدپ مان رب یروش شنت رثا یسررب
یلوکلوم یاهرگناشن زا هدافتسا اب سدع فلتخم ماقرا /
نیرسن
یدهم مدقم داژن
داتسا نا امنهار : عراز رصان رتکد و نایلافس دیما رتکد
داتسا :رواشم نا تمحر رتکد و یقدص دمحم رتکد
یمیرک للها هداز
خیرات :عافد رویرهش
98
دادعت حفص :تا 168
.ص
نایاپ هرامش :همان
/ تاتابن حلاصا و تعارز هورگ
:هدیکچ فده : شهوژپ نیا رب یروش شنت رثا یسررب روظنم هب
یاهرگنافشن زا هدافتفسا افب سدفع ففلتخم ماقرا
یلوکلوم نیلا نییعت نوچمه یفادها هب لین یارب زا هدافتفسا اسدفع وفصحمرپ و یروش هب لمحتم یاه
یلوکلوم رگناشن ییاراک یاهرگنافشن شافطترا یفسررب و سدفع رد یلکشدنچ صیخشت و نییعت ردISSR
یلوکلوم یکیژولوفروم تافص ابISSR
کیژولویزیف ا هناوج و ی
ینز .دیدرگ ارجا و یحارط
شور :شهوژپ یسانش یسررب روظنم هب
یکیتنژ عونت هفناوج تایفصوصخ یسررب و
و یکیژوفلوفروم اینز
یروش شنت هب تمواقم یکیژولویزیف ارفص حطس هس رد
60 و 120 میدس دیرلک رلاوم یلیم رد
یفشیامزآ
لیروتکاف تروص هب رد
حرط بلاق کولب
رد یفدافصت لفماک یاه 3
رارفکت یور رفب 18 سدفع فیتونژ رد
و هناخلگ .دنتفرگ رارق هعلاطم دروم هاگشیامزآ
هتفای اه : عونت زا یکاح یکیژولوفروم تافص سنایراو هیزجت یتونژ نیب
ات زور اهتوب عافترا تافص رظن زا اه
فلاغ ات زور ایهدلگ شنفت ففلتخم حوطس رد یکیژولویزیف تافص نیگنایم هسیاقم جیاتن .دوب هریغ و یهد
ن تافص هک داد ناش گرب یطسن بآ
RWC ( ( رادیاپ سناسرولف ا) )ft
ریثافت تفحت نیلورفپ و وفلحم دنق ا
نآ نازیم و هتفرگ رارق یروش شنت فه
.تفسا هفتفای شیازففا ا یلپ دوفجو رگنافیب لفصاح جیافتن
مفسیفروم
نیا نایم رد وطق لباق )یلکشدنچ(
یتونژ اه .دوب یلوکلوم یسررب رد عومجم رد
86 لفباق و حفضاو راون
نایم نیا زا هک ادش دیلوت یهدزایتما 48
دوب لکشدنچ راون یلکفشدنچ نیگنایم و
66 / 44 تفسدب دفصرد
ازیم رثکادح .دمآ PIC ن
نیب رد 22 هیزجت رد هدافتسا دروم رگزاغآ اISSR
396 / 0 هرامش رگزاغآ رد 20
دش هدهاشم .
نینچمه ا شیب ( رگناشن صخاش نازیم نیرت نوناش بیرض ا)MI
( )I یفن یفنژ عونت ا (
) He و
( رثوم هناگدنچ تطسن هرامش رگزاغآ هب شوبرم )EMR
20 .دوب دروآرب هشوخ هیزجت یا
ا یتونژ سدع یاه
.درک میسقت هورگ هس هب ار ت
هیزج سنایراو هک داد ناشن یلوکلوم 72
% نورد عوفنت هفب شوبرم لک عونت زا
یتونژ اه و 28
% یتونژ نیفب عوفنت هفب شوفبرم افه
.دوفب عوفمجم رد 160
تاففص یارفب تفطثم رگنافشن
هففناوج و یکیژوففلویزیف و یکیژوففلوفروم نیففب زا .دندففش ییاففسانش ینز
22 رگزاففغآ هففعلاطم دروففمISSR
یاهرگناشن P10A1
و P10A3 ناکم دادعت نیرتشیب .دندوب اراد ار هعلاطم دروم تافص اب ططترم ینژ یاه
هجیتن :یریگ اقیقحت نیا زا هدمآ تسدب جیاتن داد ناشن ت
هک یتونژ عومجم رد یاه
5 ا 7 ا 8 و 9
یم داهنشیپ .دندرک دیلوت یرتهب وصحم و دنتشاد یروش شنت لباقم رد یرتهب درکلمع هک دوش
.دوش هدافتسا یرتلااب یروش حوطس زا یدعب تاقیقحت رد هژاو :یدیلک یاه اسدع ایکیتنژ عونت ایروش شنت
ISSR
فده و همدقم 19
1 - فده و همدقم
1-1 - همدقم همین و كشخ قطانم رد وادتم یعارز ناهایگ وزج تابوطح رد رتفشیب هک هدوب كشخ
هیشاح یضارا کاخ و یا
ریقف یاه تشک
یم دنوش ناهایگ نیا بلغا . کاخ و بآ یروش هب
همین ای ساسح ساسح
یم دنشاب
.(Saxena et al, 1993)
همین زا لطق متفسیب نرفق وا ی
هنیمز رد هغدغد نیرتگرزب یطیحم یراگزاس ایزرواشک ی
یم بوفسحم نازروافشک ی دفش
هنوگ تفرشیپ هب هجوت مدع هب رجنم رما نیا هک هفنیمز رد تفرفشیپ افب ماوت یهایگ یاه
ی
شنت لمحت اه
هفلخادم هفهد نیدفنچ زا سفپ .دفیدرگ یتفسیزریغ ای یتسیز ی انافسنا ی
.تفسا هدفش لیدفطت طیفحم یففح یارفب دفیدهت كفی هب رثا مک تیلاعف كی زا یزرواشک نآ ناهایگ رادیاپ تعیطط یفطیحم طیارفش زا یففلتخم عاونا ضرعم رد موادم روط هب ار اه
یم رارق شنت زین طیارش نیا بلغا هک دهد ولطمریغ و از
دنتسه ب
(Boyer, 1982)
. یروش
كی لماع مهم و نییعت هدننک یارب دشر و دیلوت ناهایگ تسا و نازیم نآ رد حطفس هرفک ی
نیمز هب ور تعرس هب شیازفا
تسا . رد اح ارضاح شیفب زا 800 نوفیلیم رافتکه
دافعم
شیب زا 6 دصرد زا یضارا ریثات تحت ناهج یروش
دنتفسه
.(FAO, 2011)
نارفیا زفین هفب
هطتر رد روش یضارا نتشاد ظاحل ی
ایفتلاحم یریفصن و یکچوفک( دراد رارفق افیند مراهچ
1375 .) شیپ ینیب یم گ ات ددر 25 دودح رد هدنیآ اس 30
نیمز دصرد تفشک رفیز یافه
تففر دفنهاوخ تفسد زا یگدفشروش تفلع هفب نافهج
(Pandolfia et al, 2012)
. یروفش
افقم دوجو بطس هب هک تسا کاخ زا یتیعضو كمن یلاافب رید
دافجیا بآ رد وفلحم یافه
یم ( یفکیرتکلا تیادفه افب یکاخ روش کاخ .دوش )Ec
4ds/m
دافعم افطیرقت( رتفشیب افی
40mM
یم )میدس دیرلک دشاب
(Munns and Tester, 2008)
. تفرشیپ دوجو اب اریخا یاه
مسیناکم یروش لمحت رد ریگرد ییایمیشویب و یلوکلوم یاه هب
شنت رد هژیو ینلاوفط یاه
هفب لفمحت یارفب ناهایگ یسدنهم زا لطق تسا یهیدب و تسا هتخانشان اتدمع زونه تدم هنیمز رد یعماج تاعلاطا دیاب یروش ی
شنت هب تمواقم یکیتنژ و یلوکلوم ساسا هفب افه
یژتارتفسا افت درفک دفهاوخ كفمک تافعلاطا نفیا .دروآ تسد بفسانم یاه
تفهج ار یرت
اهایگ یراکتسد هفب و ن
نآ یداژن ور زا هدافتفسا افب افه
تافتاطن حلافصا و یلوفکلوم یافه
شیپ رد كیسلاک ( میریگ
Razavi et al, 2005
یافنبریز رفب هولافع یهایگ كیتنژ عبانم .)
هعسوت رفبارب رد یظفافحم نوفچمه یفکیتنژ یراگزافس زا یفعطنم ناوفنع هب ایزرواشک ی
سررب ی روش شنت رثا ی
اهرگناشن زا هدافتسا اب سدع فلتخم ماقرارب ی
لوکلوم
ی 20
یم لمع یطیحم تارییغت ارافکمه و نافیرون( دفننک
ان 1387 هفمانرب رد .) هفب یاه
و یداژن
هب تفیمها زا یکیتنژ عونت حطس زا علاطا یکیتنژ ریاخذ یفح تفسا رادروفخرب یفصوصخ
اناراکمه و ییاهر(
1382 یم ار یکیتنژ عونت تاعلاطا .) اكفیژولوفروم تایصوصخ زا ناوت
رگناشن و میازوزیآ انیئتورپ دروآ تسد هب یلوکلوم یاه
(Pejic et al.,1998)
عونت یسررب .
یم یکیتنژ راتخاس و درفیگ تروص دیدج و كیسلاک ور ود هب دناوت
. كیفسلاک ور رد
یو زا دیدج ور رد و )طیحم ریثات تحت و دودحم( هایگ یکیژولوفروم تافص زا ژ
یگ یافه
یم هدافتسا )لااب تعرس و تقد یاراد( یلوکلوم همانرب رد .دوش
هب یاه هفب و نافهایگ یداژن
نش روظنم تبارق صیخشت و ییاسا
توافت زا یرایسب اماقرا یکیتنژ یاه مدفع بطفس هفب افه
یسررب قیرط زا اهنت و هایگ یکیژولویزیف و ییایمیشویب ایکیژولوفروم تافص روهظ
DNA
ههد دنچ یط لیلد نیمه هب .دنتسه تطث لباق رگنافشن هتفشذگ ی
رفب یفنتطم یاه
DNA
بسانم ش هب یکیتنژ عونت دروآرب ور نیرت یم رام
دنور
(Odonougue et al., 1999)
نیا .
رگناشن یمن رارق یطیحم طیارش ریثات تحت اه دربرافک هافیگ دفشر زا هلحرم ره رد و دنریگ
دنراد
(Manifesto et al., 2001)
رگناشن . ت حوطس هک ییاه ادفنهد نافشن ار یرتفشیب عون
دنتسه رتاراک (
Rudriguz et al, 2005
).
رب هولاع یروش شنت شنت رگید دننامه هکنیا
لیفسناتپ مامت زورب زا عنام هدنزریغ یاه
یم هایگ یکیتنژ و ییایمیفشویب ایکیژوفلوفروم ایکیژوفلویزیف تارفییغت دافجیا ثعاب ادوش
( دش دهاوخ هایگ درکلمع و دشر رب یفنم رثا اتیاهن هک هدش نآ رد یلوکلوم
Rudriguz et
al, 2005
و كشخ یحاون تلاکشم هلمج زا .) رد زفین نارفیا یحاون هدمع هک اكشخ همین
هتسد نیا ارق یدنب
ر یم یم بآ دوطمک و کاخ یروش ادنریگ ( دفشاب
Munns et al, 2006
.)
ییاذفغ تادفیلوت یرادیاپ یارب یزرواشک تلاوصحم رد یروش هب تمواقم شیازفا نیاربانب عاب اضاقت و دیلوت نایم داعت مدع .تسا یرورض ناهج یحاون زا یرایسب هفک تسا هدش ث
همانرب ایزرواشک تیریدم یاه زاین یوگخساپ دناوتن زین هریغ و رادیاپ یزرواشک
دفشاب اه . زا
نیفمه هفب اتفسا دودفحم ناهج رد تلاوصحم یارب بسانم تیفیک اب یبآ عبانم هک اجنآ بآ زا هدافتسا لیلد بانتجا روش یاه
یم ریذپان لفماوع زا یفکی یطیارفش نینچ رد و دشاب
رثوم هرهب و دیلوت رد یتونژ زا هدافتسا اروش بآ و کاخ زا یرادرب
یروفش هب لمحتم یاه
( تسا
Rudriguz et al, 2005
تفرفشیپ دوفجو اب .) مفسیناکم ارفیخا یاه
و یلوفکلوم یاه
هفب یروفش لفمحت رد ریگرد ییایمیشویب شنت رد هژیو
اتدفمع زوفنه تدفم ینلاوفط یافه
هم زا لطق تسا یهیدب و تسا هتخانشان تاعلاطا دیاب یروش هب لمحت یارب ناهایگ یسدن
فده و همدقم 21
شنت هب تمواقم یکیتنژ و یلوکلوم ساسا هنیمز رد یعماج تاعلاطا نیا .دروآ تسد هب اه
یژتارتسا ات درک دهاوخ كمک بسانم یاه
هب و ناهایگ یراکتسد تهج ار یرت نآ یداژن
اه
ور زا هدافتسا اب تاتاطن حلاصا و یلوکلوم یاه
رد كیسلاک شیپ
میریگ (
Razavi et al,
)2005
هعفسوت یانبریز رب هولاع یهایگ كیتنژ عبانم . زا یفعطنم ناوفنع هفب ایزروافشک ی
یم لفمع یفطیحم تارفییغت ربارب رد یظفاحم نوچمه یکیتنژ یراگزاس و نافیرون( دفننک
اناراکمه 1387
همانرب رد .) هب یاه
عوفنت حطفس زا علافطا یفکیتنژ ریافخذ یففح و یداژن
یتنژ هب تیمها زا یک اناراکمه و ییاهر( تسا رادروخرب یصوصخ
1382 عوفنت تافعلاطا .)
یم ار یکیتنژ رگناشن و میازوزیآ انیئتورپ اكیژولوفروم تایصوصخ زا ناوت
هب یلوکلوم یاه
دروآ تسد
(Pejic et al.,1998)
یم یفکیتنژ راتخافس و عوفنت یفسررب . ور ود هفب دفناوت
؛دریگ تروص دیدج و كیسلاک و دودفحم( هافیگ یکیژولوفروم تافص زا كیسلاک ور رد
یو زا دیدج ور رد و )طیحم ریثات تحت ژ
یگ )لاافب تعرفس و تفقد یاراد( یلوفکلوم یاه
یم هدافتففسا هففمانرب رد .دوففش
هففب یاه صیخففشت و ییاففسانش روففظنم هففب و ناففهایگ یداژن
تبارق توافت زا یرایسب اماقرا یکیتنژ یاه فص روفهظ مدفع بطفس هب اه
ایکیژوفلوفروم تاف
یفسررب قفیرط زا اهنت و هایگ یکیژولویزیف و ییایمیشویب هفب .دنتفسه تفطث لفباقDNA
هفهد دنچ یط لیلد نیمه رگنافشن هتفشذگ ی
رفب یفنتطم یاه بفسانمDNA
ور نیرت
یم رامش هب یکیتنژ عونت دروآرب دنور
(Odonougue et al., 1999)
رگنافشن نفیا . تفحت اه
یففطیحم طیارففش ریثاففت یمن رارففق
دففنراد دربراففک هاففیگ دففشر زا هففلحرم رففه رد و دففنریگ
(Manifesto et al., 2001)
رگناشن . رتارافک ادفنهد نافشن ار یرتشیب عونت حوطس هک ییاه
.دنتسه متفسیسوکا موفب رد یتایح ءزج كی ناونع هب هشیمه تلاوقب مافمت رد یزروافشک یاه
هدش هتخانش ناهج دنا
. اریز ا رتین لیدطت ییاناوت ادفنراد یهافیگ نیئتورفپ هب ار رفسمتا نژو
مه نینچ ا کاخ رد ناهایگ نیا و هتفشاد دشر ییاناوت دنتسه ریقف نژورتین رظن زا هک ییاه
یم كمک یدعب وصحم رتهب دشر یارب کاخ نژورتین تیعضو هب بطفس رفما نفیا ادفننک
زا اطیرقت .تسا هدش ناهایگ نیا تیمها 250
نیمز راتکه نویلیم ریز یاه
اتلاوفقب تشک
هلاس ره 90 یم تفیطثت کافخ رد نژورفتین مرفگ نویلیرت ( دوفش
Graham and Vance.,
.)2000
تابوطح اب هجوت هب تایصوصخ یعارز
و ییاذغ لباق هظحلام رفیظن ییافناوت هفناوج یفنز
سررب ی روش شنت رثا ی
اهرگناشن زا هدافتسا اب سدع فلتخم ماقرارب ی
لوکلوم
ی 22
اهرذب رد کاخ یاه ریقف و هن نادفنچ ازیخلفصاح شیازففا
یزیخلفصاح کافخ
افب تفیطثت
انژورتین ینغ
زا عبانم اینیئتورپ داوم
امیساتپ( یذغم ارففسف
نفهآ و ا)یور نیماتیو افه و
نینچمه دیسا
هفنیمآ یاه نیفسول و ناففوتپیرت تفیمها
هژفیو یا رد ماظن یافه یزروافشک
یاهروشک رد
اح هعسوت ( دنراد
Erskine et al.,2009
رد .) نیا نیفب سدفع زا مهم نیرفت
تابوطح هدوب و شقن ییازسب رد هیذغت و تملاس ناسنا ( دراد
Parsa et al., 2013
.)
یکی زا نیرتمهم تلاوقب
(Len culinaris Medic.)
تسودامرس سدع تسا
هک رد ناریا
هب تروص مید و یبآ یم تشک نیا .دوش
هایگ اب دودفح ندوفب اراد 28
دفصرد انیئتورفپ زا
تابوطح یاهروشکرد هدمع رد
اح هعسوت هدوب و هب ناونع یفلمکم یارفب تلافغ و یفعطنم
بسانم تهج نیمات نیئتورپ و
یاهدیسا هنیمآ
ییاذغ میژر رد مدرم
نیا روشک اه رامفش هب
یم نیا .دور تهج هب هایگ
ییاناوت تیطثت انژورتین بفجوم
یزیخلفصاح کافخ
و هدفش رد
بوانت اب یخرب ناهایگ یعارز یتلاغ اصوصخ ریظن
مدنگ اوج و دوطهب و یرادیاپ درفکلمع ار
اطند هب دهاوخ
تشاد
.(Hoseyni et al ., 2011)
رفشب هفیذغت مفهم عبافنم زا یهافیگ نیئتورپ نتشاد تهج هب سدع اصوصخم تابوطح یم بوسحم هب یرورض هنیمآ یاهدیسا دوجو لیلد هب نیئتورپ نیا یکیژولویب زرا .دوش
دراد دوجو تلاغ رد نآ دوطمک هک نیزیل صوصخ ا
یم .دشاب هدفش مافجنا تافعلاطم قفطط
رت یم تلاغ اب تابوطح نیئتورپ زا یطسانم بیک هفنیمآ یاهدیفسا دوطمکو هیذغت ءوس دناوت
یکچوک( دزاس فرطرب ار ا
1368 رد .) نیا نافیم سدفع
(Lens culinaris L.)
افب نازفیم
نیئتورپ دودح
40 - 35 و دصرد داوم یندعم 40 - 30 ادصرد دودح 22 دصرد افنب نیمافتیو
رازگ هب ( وئاف
FAO, 2013
اب و ) طسوتم درفکلمع 609
رد مرگوفلیک رافتکه
رد نارفیا و
1140 مرگولیک رد
راتکه اناهج زا هدمع تابوطح رد
یاهروفشک رد
افح هعفسوت یم دفشاب
(
Parsa and Bagheri, 2008
).
اییاذفغ داوفم نیمافت عبافنم تیدودفحم و ینافهج سافیقم رد تیعمج نوزفا زور دشر هدافتسا لیسناتپ زا هنیهب ی هرفهب تفهج ار دفیلوت یاه
یم یرورفض رتفشیب یرو رد .دزافس
یافیلاب عوفقو قفیرط زا رتفشیب ییارافک افی کافخ و عبانم زا هدافتسا رثکادح اتسار نیمه شنت فلتخم لماوع بلاق رد یعیطط یاز
یم دودحم هدنز ریغ و هدنز دوش
(
Mahajan and
Tuteja., 2005
.) کاخ یروش هب هجوت اب عقاو رد نوزففا زور رتفسگ و ناریا یعارز یاه
فده و همدقم 23
یتونژ شنیزگ اینامسآ تلاوزن شهاک اب نآ مزلا یروفش شنفت هفب لفمحتم مافقرا و افه
یم یگژیو یففسررب قففیقحت نففیا زا فدففه .دففیامن وففلوفروم یاففه
ایکیژ و یکیژوففلویزیف
یتونژ ییایمیشویب یاه
نفیا رد دوجوم یکیتنژ عونت نازیم یبایزرا و سدع یتونژ
یافه
یاهرگناشن اب نآ شاطترا و یروش شنت طیارش رد ISSR
یم دشاب .
2 - نابم ی پ و هنیشی قحت قی
2-1 - سدع تیمها
سدع زا یمیدق نیرت تابوطح ناهج هدوب هفک رافشرس زا نیئتورفپ (
22 )دفصرد و رفگید
رصانع ییاذغ تسا . نیا هایگ یعارز ییاناوت دفشر و وفمن رد طیارفش بفسانمان یفطیحم
ار
هتشاد و هب تلع یهاتوک هرود ی ادشر وصحم یطسانم رد بوانت اب تلاغ هب رامفش یفم دور
(
Majnoun Hosseini, 2008
).
ناریا زا رظن حطس تشکریز سدع
دفعب زا ادفنه هفیکرت و
اداناک هطتر مراهچ ار دوخ هب صاصتخا هداد
تسا (
Sabaghpour et al., 2004
).
حطس رفیز
تشک نآ رد ناریا غلاب رب 153 رازه راتکه تسا و سپ زا نیمود دوخن تافبوطح
روفشک هفب
رامفش یم دفیآ (
Iran Agriculture statistics, 2012
زا یفنغ عفطنم كفی سدفع هفناد .)
نیماتیو و )یور و نهآ ارفسف امیساتپ( یندعم داوم انیئتورپ رفشب هفیذغت یارفب مزلا یاه
( تسا
Bhatty, 1988
فرفصم اناففوتپیرت و نیسیلا یاوتحم ندوب لااب لیلد هب نینچمه .)
دوفطهب ار رفشب هفیذغت یارب یرورض یاهدیساونیمآ نیمات رد داعت اجنرب ای مدنگ اب سدع یم هیذغت یارب نینچمه سدع شلک و هاک .دشخب ی
( تفسا دنمفشررا رایسب ماد
Erskine
et al, 1990
.) رد هسیاقم اب ریاس اتابوطح سدع
هفب ناوفنع كفی عفطنم یفنغ زا نیئتورفپ
بوسحم یم
دوش هک نازیم نآ رب بسح نزو كشخ دودح 26 دصرد سا ( ت
Kaur,.2010
.)
نینچمه جیاتن
تاقیقحت ناشن
هداد تفسا هفک تفیلباق تفسیز یفمهارف نفهآ1
رد سدفع
یلومعم رتشیب زا یایبول ایلومعم مدنگ
و ای نزرا تسا فرصم.
50 مرفگ سدفع یفم دفناوت
لقادح 50 - 20 زاین دصرد هنازور
هب نهآ و لقادح 30-20 دصرد زاین هنازور هب یور ار رفب
فرط دزاس . نیاربانب یم ناوت زا سدع هب ناونع كی عفطنم یفنغ زا نفیا داوفم یرورفض رد
هدعو یاه ییاذغ هدافتسا ( درک
Thavarajah and Thavarajah., 2011
رد سدفع تفشک .)
______________________
1Bioavailability
متسیس نآ زا سفپ افی و رگید تلاوصحم اب هارمه فلتخم یعارز یاه دوفطهب لفیلد هفب افه
کاخ ییایمیش و یکیزیف تایصوصخ هب
هلیسو ی تارفثا رفگید و نژورفتین تفیطثت ییافناوت
رب سدع م تشک
بوانت رجنم هب یم زین رگید تلاوصحم تشک رد یروآدوس دوفش
(
Shah
et al.,2003; Wisal et al,. 2003
تفیطثت .) یرادفهگن و دفشر یارفب امیقتفسم نژورفتین
ناسنا یارب نیئتورپ یلاع عطنم كی نیمات و ناهایگ فب ماد و اه
ه یفم راک ( دور
Boddey et
al.,1997
دودح سدع طسوتم روط هب .) 35
/ 0 تفیطثت هنلاافس ار نژورفتین مرفگ نوفیلیرت
یم ( دنک
McNeil and Materne., 2007
هشیر متسیس .) اطیرقت سدع یا
20 ات 25 دصرد
یم تیطثت نژورتین دودح رد یتراطع هب ای ادنک
22 هشیر رد راتکه رد نژورتین مرگولیک اه
هرگ و یم تفیطثت نآ یاه ( دوفش
Unkovich and pate,. 2000
تفیطثت ییافناوت نیفمه و .)
یم دافجیا ار نافکما نفیا سدفع طسوت کاخ رد نبرک تیعضو دوطهب و نژورتین هفک دفنک
متسیس رد سدع اه
.دریگ رارق ایلاوتم یبوانت ی
2-2 - سدع هچخیرات و هاگتساوخ یم هفتفگ سدفع اهافیگ نیا هب یسراف نابز رد نآ یفسیلگنا نافبز رد و دوفش
ار
Lentil
یم یمیدق زا یکی سدع .دنمان کاخ نآ افشنم و تسا رشب یهایگ ییاذغ عبانم نیرت
یافه
رد مفه اسدفع زا .تفسا یزرواشک دوخ تمدق هب نآ خیرات و هدوب كیدزن رواخ زیخلصاح ا وا نایانب و یکچوک( تسا هدش هدرب مان لیجنا رد مه و نآرق 1373
.) هفناد یافیاقب راثآ
باعم رد سدع یاه د
رصم ( 2300 نآرفق و لفیجنا رد و هدفش تففای )دلایفم زا لفطق اس
هیآ هرقب هروس(
61 ) .تسا هدش هدرب مان رد اپورا بونج و رصم اایسآ برغ رد سدع تشک
هدفنکارپ افپورا امفش و یپوفیتا انیچ اناتسودنه هب قطانم نیا زا و هتشاد جاور هتشذگ ینیسح نونجم(.تسا هدش ا
1375 )
هداد ساسارب ناتساب یاه
ش یمیدق یسان ا ارفع اهیروفس اهفیکرت رد سدفع یایاقب نیرت
دودح ناریا و ندرا انیطسلف 9000
رد دلایم زا شیپ اس كیمارسآ
تففای یگنسون هرود2
هدش یمیدق .دنا تیطیروم رد ایاقب نیا نیرت
هیروس3
10500 دندفش ادیپ دلایم زا شیپ اس
هنوگ هب شوبرم ایاقب نیا اما یم سدفع یفشحو یاه
.دنفشاب نهک سدفع نیرفت ینافنوی یاه
8000 ( یزکرم یاپورا رد و دلایم زا شیپ اس 5000
- 7000 رد )دلایفم زا شیفپ افس
هب کوکشم روذب هیحان ود رد ؛زنرب رصع زا شیپ یگنسون كیسلاک هرود
nigricans
تففای
______________________
2Aceramic
3Mureybit
سررب ی روش شنت رثا ی
اهرگناشن زا هدافتسا اب سدع فلتخم ماقرارب ی
لوکلوم
ی 26
هتفای .دندش ( دفنه زا اشنم یدعب یاه
3000 - 4000 افپورا برفغ و )دلایفم زا شیفپ افس
هسنارف(
:ناملآ و 3000
- 3500 زین رصم زا .دنتشاد )دلایم زا شیپ اس 5000
شیپ اس
ب یایاقب هباشم هک دش فشک ییایاقب دلایم زا ه
دوفب یزفکرم یافپورا و نانوی رد هدمآ تسد
تففسا هدوففطن بوففلطم یففعارز یاففیاقب زا تففظافح یارففب لففین یاففتلد رد طیارففش اففما (
Cubero.,1981
) هنوگ نیلوا زا یکی سدع . اه
تسا هدش یلها یهایگ ی نآ تمدفق هک
هفب
( تفسا دوخن و وج ارمیا انروکنیا تمدق
Harlan, 1992
هفب .) رازفگ نافیارب
(Brayan,
2000)
هب ناریا زا یطاقن رد سدع ندرک یلها ا 9500
- 8000 رب دلایم زا لطق یم
.ددرگ
2-3 - هدر و یسانش هایگ سدع یدنب
سدففع
Lens culinaris Medik(
سنففج زا )
Lens Miller
هفففیاط ا ی
Vicieae
رففیز ا
هداوناخ ی
Papilionacea
هداوناخ و زوفنیموگل ی
یم4
( دفشاب
2004 al., Duran et
سنفج .)
هنوگ كی یارادLens
مان اب یعارز ی Lens culinarisMedik
و هنوگ هس .تفسا یشحو ی
هنوگ دوخ یاراد یعارز ی
4 هنوگ ریز مان اب یشحو ی :تسا ریز یاه
1 - هنوگ ریز یشحو ی
L. culinaris subsp. Orientalis
2 - هنوگ ریز یشحو ی
L. culinaris subsp. Culinaris
3 - هنوگ ریز یشحو ی
L. culinaris subsp. Odemdnsis
4 - هنوگ ریز یشحو ی
L. culinaris subsp. tomentosa
نآ نیب زا هفنوگ رفیز اه
ی
L. culinaris subsp. Orientalis
هیطفش ریز نیرت هفب هفنوگ
هنوگ یم سدع یعارز ی ( دشاب
Ferguson et al., 2000; Ferguson and Erskine, 2001
.)
یاراد و هدوب دیئولپید و ناشفا هدرگدوخ اهلاسکی زونیموگل سدع 14
تفسا موزومورک
(
Sarker et al., 2006
اب نآ دشر تداع هک هلاسکی و یفلع تسا یهایگ .) یتونژ هب هجوت
هتوب تروص هب هخافش یاراد هافیگ نیا .تسا توافتم هداتسیا و هداتسیا همین اهاتوک یا
یاه
کرک افیطل اکزان دایز ر زطس گنر هب و راد
یم نفشو نیفب هافیگ عاففترا .دفشاب
15 افت 75
یتناس یتونژ رثکا ادشر یلومعم طیارش تحت اما .تسا رتم نیب یعافترا هایگ نیا یاه
25
ات 40 یتناس هشیر یاراد هایگ نیا .دنرادرتم هفشیر یدادفعت و كچوک یلصا ی
یرفطیف یاه
هشیر متسیس عون هس .تسا یطناج دراد دوفجو سدفع رد طفساو دح و قیمع ایحطس یا
ناراکمه و یرقاب(
1376
;
Muehlbauer et al, 1995
.)
______________________
4Leguminosa
گرب هچگرب ود و بکرم ابوانتم سدع یاه لاومعم هک هدوب یا
1 ات 8 ج و هفچگرب تف
نآ لکش .دنراد یربز ای یگدیچیپ كی اهتنا رد و هدوفب هفیاپ نودفب و یفییب افه
1 یفلا 2
یتناس یم بوسحم ییاهتنا و كچوک و دنراد وط رتم فلاغ .دنوش
احطسم الکش یکود اه
هناد یلااب تمسق رد اهدرشف فارطا زا ات و مکارتم اه
3 / 1 یتنافس دادفعت .دفنراد وفط رتم
ره رد فلاغ یم ددع شش ات یهاگ و راهچ ات كی لگمد
ود افت كفی یاراد فلاغ ره .دشاب
رذب و هدوب رذب بدحم اه
دافعبا افب كفچوک و درگ انیفرطلا 4
افت 8 یلیم رد رفتم 2 / 2 افت 3
یلیم گنر هب و دنلکش یسدع و رتم هوهق و زطس هب لیامتم ازطس یاه
افب نفشور زمرق ای یا
هکل هناد دص نزو .دنتسه هایس یاه نآ ی
2 ات 8 ( تسا مرگ
Muehlbaueretal, 1995
).
لگ لگ یعرف روحم یور اه وط هب كیراب لگمد كی اب نیذآ
2 ات 5 / 5 یتناس رهاظ رتم
یم لگ روحم ییاهتنا سار .دوش هلیم نیذآ
یا كیاپ و درادفن دوفجو هفتکارب .تسا لکش افه
یم هایگ كی .دنتسه هاتوک دناوت
10 ات 150 دشاب هتشاد لگ انارافکمه و یرقافب(
1376 .)
لگ گنر هب كچوک یاه دنتسه یتروص و دیفس ایناوغرا اگنرمک یبآ یاه
Muehlbauer (
et al, 1985 .)
سدع یهدلگ 6
ات 7 یم عورش سردوز ماقرا رد تشاک زا دعب هتفه مافقرا نفیا و دوفش
دودح 80 ات 110 یم تشادرب هدامآ زور وفمعم روفط هب نامز نیا سررید ماقرا رد .دنوش
رد 125 ات 135 یم افتا زور ( دتفا
Muehlbauer et al, 1995
.)
2-4 - هزادنا ساسا رب یعارز سدع یدنب هقبط هناد ی
ود رد سدع ماقرا هناد هزادنا ساسا رب ریز هورگ
هتسد اه یم یدنب :دنوش
1 . سدع امرپفسورکام( تشرد هناد یاه فلاغ افب )5
( تفشرد اتطفسن نفهپ یافه
mm
5 / 10-5 / 7
× 20-15 رطق اب تشرد روذب و ) 6
ات 9 یلیم قطافنم رد لاوفمعم هک رتم
یم تشک هنارتیدم هب لیامتم یمک درز گنر هب نآ رذب هتسوپ گنر لاومعم و دوش
س .تسا زط
2 . سدع امرپسورکیم( زیر هناد یاه فلاغ اب )6
( كفچوک اتطسن مروتم یاه 5mm
/ - 3
7 / 0
× 15-6 كچوک روذب و ) 3
ات 6 یلیم هرافق هطفش رد اتدفمع هفک رفتم و دفنه ی
تمسق یم هدید كیدزن رواخ زا ییاه هپل یاراد و دنوش
گفنر درز افی یجنرافن یاه
یم دنفشاب
Zohary and Hopf, 2000(
هفک)
رد هورفگ ود نفیا قفیقد تافصخشم
______________________
5Macrosperma
6Microsperma
سررب ی روش شنت رثا ی
اهرگناشن زا هدافتسا اب سدع فلتخم ماقرارب ی
لوکلوم
ی 28
:تسا هدمآ ودج
لودج 2 - 1 - سدع تاصخشم اه
ی م و امرپسورکام امرپسورکی
Zohary and Hopf, 2000( )
تفص هناد( امرپسورکیم
)زیر هناد( امرپسورکام
)تشرد
هایگ عافترا 20
ات 40 یلیم رتم 40
ات 70 یلیم رتم
هچگرب وط
× نآ ضرع 5
/ 3-3
× 12-9 یلیم رتم 7-5
× 18-1 یلیم رتم
كچیپ گرب رد
دراد رارق ینییاپ یاه گرب رد
دراد رارق ییلااب یاه
نیذآ لگ 2-1
الگ ددع 6 - 5 و وط
6-5 یلیم انهپ رتم 3-2
الگ ددع 6 - 5 و وط 5
انهپ رتم یلیم
نزو نیگنایم 100
هناد 8
/ 1 مرگ 4
/ 5 مرگ
هناد داعبا 4-5
/ 3 اانهپ 9 / 3 - 4 / 3 و وط
2 یلیم تماخضرتم 5-4
اانهپ 6 - 4 / 4 و وط 2
یلیم تماخض رتم
سدع وا عون هپل اب ییایلیش یاه
سدع یمود و گنر درز یاه و یناریا كچوکرذب یاه
رذب زین یم لماش ار زمرق یاه ( دوش
Kay, 1979
.)
هزادنا هنوگ رد رذب ی رفتگرزب یفبرغ قطانم تمس هب یقرش قطانم رد هدش تشک یاه
یم دنوش هنارتیدم قطانم رد اتدمع هک فورعم عون ود ا یم تففای دفیدج یایند و یا
ادوفش
سدع رذب یاه رطق اب امرپسورکام ای گرزب 9
- 6 یلیم هپل ارتم یفگنر داوفم افب زطس و درز ی
سدع و یگنر داوم نودب ای مک رطق اب امرپسورکیم یاه
6 - 2 یلیم هپل و رتم ای زمرق ادرز ی
هطش رد بلغا هک یجنران هراق
ی روفهظ بفیترت هفب افقیرفآ رش اكیدزن رواخ ادنه ا
تففای
یم ( دوش
Hawtin et al, 1980
; Muehlbauer et al, 1985
.)
ادراکیا رد نیب زکرم ا7
شهوژپ یللملا اهیروفس رد عقاو كشخ قطانم رد یزرواشک یاه
هزادنا یاج هب كی نزو اهناد رطق یریگ
ود نفیا یزافسادج زرفم ار هناد دص رفظن رد هتفسد
یم سدع .دنریگ هناد دصکی نزو هک ییاه
نآ ی زا رتفشیب افه 5
/ 4 هتفسد رد ادفشاب مرفگ ی
هناد تشرد زا رگا و )امرپسورکام( اه 5
/ 4 هتسد رد دشاب رتمک مرگ هناد ی
)امرپسورکیم( زیر
یم هداد رارق ا وا نایانب ایکچوک( دنوش
1368 .)
______________________
7ICARDA (Internation Center for Agriculture Research in Dry Areaes.
2-5 - سدع تشک یارب بسانم یاوه و بآ
2-5-1 - هناوج ینز
هناوج رذب و تسا ینیمز نورد تروص هب ینز هجرد رد اه
خی یلاافب یامد ی یفگدز
زفین
هناوج هب رداق سدع یارب امد نازیم نیرتهب اما ادنتسه ینز
18 ات 21 هجرد یتنافس ی دارگ
یلااب یامد و تسا 27
هجرد یتناس ی تفشاک افب هفعرزم طیارفش تفحت .تفسا ریم دارگ
هناتسمز گنه یما هک زا رتمک کاخ و اوه یامد هجرد 10
هجرد یتنافس ی هافیگ اتفسا دارگ
رد 25 ات 30 یم زطس زور ینامز هراهب تشک اب لاومعم و دوش
دودح امد هجرد هک 20
هجرد
رد هایگ اتسا 7
ات 9 یم زطس زور اناراکمه و یرقاب( دوش
1376 .)
2-5-2 - دشر هک تسا تسودامرس تابوطح هلمج زا سدع تسپ یحاون زا
عافترا ات تشد ارت الااب یاه
3500 نآ بسانم یترارح تارییغت و تسا تشک لباق یرتم 25
- 15 هجرد یتنافس ی دارگ
یم گرب شیادفیپ ا)یپونافک( یفششوپ جافت هعفسوت تفهج لاافب یافهامد یفلو ادشاب و افه
هخاش زا یفیعب و تفسامرس هفب موافقم یهافیگ سدفع دفنچره .تسا مزلا هایگ نیا یهد
ژ یتون ات نآ یاه 25
- هجرد یتناس ی یم لمحت ار تدورب دارگ
اییافطفصم( دننک 1374
)ا
ناتسمز و دنتسین مواقم یلیخ ناتسمز دایز یامرس لباقم رد امومع اما قطافنم درفس یاه
عفترم ار رت یمن ( دننک لمحت یبوخ هب دنناوت اناراکمه و یرقاب
1376 مه .) نیفنچ ا یافمد
نییاپ زا رت 10 هجرد یتناس ی هناوج دارگ
خادنا ریخات هب ار ینز شهافک ار یفشیور دشر و هت
یم ( دهد اروپ یقداص 1380
دودفح زفین درفکلمع و دفشر یارفب هنیهب ترارح هجرد .) 24
هجرد یتناس ی یم دشر بوخ كنخ یاوه و بآ رد سدع .تسا دارگ
الفیلد نیمه هب .دنک
ریسمرگ همین یحاون رد یم تشک هناتسمز تروص هب ی
ین یحاون یارب اما ادوش بوفطرم هم
( تسین بسانم یریسمرگ و اناراکمه و یرقاب
1376 نتسشن لگ هب یارب بولطم یامد .)
سدع رد 22
- 14 هجرد یتنافس ی دارگ
تفسا مه نیفنچ ا بوفلطم یطفسن تفبوطر 80
- 50
یم دصرد ( دشاب
Tang et al, 1992
.)
2-5-3 - یبآ زاین
سدع هایگ افت یتبوفطر شنفت و یکشخ ربارب رد اما هدوب ساسح لااب تبوطر نازیم هب
انایرگسع( تسا لمحتم یدودح 1370
یم دشر یقطانم رد هایگ نیا .) دفنک
نازفیم هفک
سررب ی روش شنت رثا ی
اهرگناشن زا هدافتسا اب سدع فلتخم ماقرارب ی
لوکلوم
ی 30
یگدنراب 350
ات 500 یلیم مه .دشاب رتم نینچ
ا یم سدع رد هدفش هرفیخذ تبوطر اب ناوت
اروپ یقداص( دنک دشر کاخ 1380
.) نیمه روط ا هب یگدفنراب یاراد و نارافب مفک قطافنم
زا رتمک هنلااس 400
یلیم نونجم( دراد یبوخ یراگزاس اتسا موسرم مدنگ تعارز هک رتم
اینیسح 1372
یرامیب رتفسگ و همدفص ثفعاب کاخ تبوطر یدایز .) رد یچرافق یافه
یم سدع اراونا( دوش
1372 یطفسن تفبوطر هفب بفسانم دفشر یارفب سدع .) 50
و دفصرد
نیب ترارح 18
ات 30 یتناس هجرد ( تفسا دفنمزاین دایز رون و دارگ
Erskine et al, 1990
.)
یتونژ زا یرایسب کاخ و دنتسه ساسح یروش هب سدع یاه
اب یاه هتیدیسا دودفح
5 / 5
ات 9 یم بسانم نآ یارب ا وا نافیانب و یکچوفک( دنفشاب
1372 .) قفیقد روفط هفب سدفع
راب نیب هنلااس یاه 8
/ 2 افت 3 / 24 یفسد رتم و هتیدیفسا 5
/ 4 افت 2 / 8 یم لفمحت ار دفنک
اناراکه و یرقاب(
1376 هفب هک یمک زاین ظاحل هب هب سدع اكنخ لصف تابوطح نیب رد .)
مید رثکا رد ادراد بآ یم رارفق تلافغ بوافنت رد شفیآ یافجب دوفخن هارمه هب اهراز
درفیگ
ایرطمغیپ(
1367 .)
2-5-4 -
کاخ هدرتفسگ فیط رد سدع کاخ زا یا
فل یافه کاخ افت یبوفسر و یمو دفشر ینفش یافه
یم کاخ رد اما ادنک یسر یاه
نیلاکلآ یم لفمحت رفتهب ار اه دفننک
(
Duke, 1981
؛
Kay,
.)1979
2-6 - یگژیو یتخانش موب و یعارز یاه
هدمع زا یکی تیدودحم نیرت
یاه هفمین و كفشخ قطافنم رد یفعارز تلاوصحم دیلوت
افطلاغ زفین یگدفنراب تانافسون یقطانم نینچ رد .تسا یوج تلاوزن دوطمک لکشم كشخ رفما نفیا هک دشاب مک یگدنراب رادقم تشاک لصف یادتبا رد تسا نکمم یتح و هدوب دایز یم کاخ بآ لیسناتپ شهاک ثعاب ود رد تفسا نفکمم زفین قطافنم ییعب رد .ددرگ
هر ی
ندفش كفشخ و تفبوطر رفیخطت تلع هب یلو ادشاب بسانم یگدنراب نازیم اتشاک زا لطق هناوج کاخ یحطس هیلا یم هجاوم لکشم اب کاخ هیلا نیا رد هدش هتشاک روذب ینز
دوفش
(
Gupta et al, 1993
اناراکمه و یرقاب( تسا دنلب زور یمک یهایگ سدع .) 1376
نفیا .)
یانشور وط هب لاومعم هایگ ی
14 تعاس سافسح رفیغ ماقرا هتطلا .دراد جایتحا رتشیب ای و
یم هدید اهنآ نیب رد زین زور وط هب دوش
Erskine et al, 1990) Dutta et al, 1993؛
.)
متسیس رد هب سدع زا یعارز یاه
هفس یم هدافتفسا روفظنم انارافکمه و یرقافب( دوفش
1376 .) 1 . بوانت رد سدع زا هدافتسا
2 . د سدع زا هدافتسا شولخم تشک ر
3 . زطس دوک ناونع هب سدع زا هدافتسا یم ار سدع درکلمع ناهج شاقن زا یرایسب رد قفیرط زا یهجوفت لفباق روفط هفب ناوفت
تیریدم حیحص
قفمع و هلفصاف ایفرفصم رذفب رادفقم و تیفیک اتشاک خیرات .داد شیازفا
ن زا حیحص تیریدم هارمه بسانم تشاک ظ
و دوفک زا هدافتسا ابآ نیمات ر و تاففآ رفتنک
یرامیب یارفب تفشادرب بفسانم نافمز .دفنراد ریثافت وصحم یرثکادح شیازفا رد همه اه
فلاغ زفیر لفیلد هفب تشادرب رد ریخات . دراد یرایسب تیمها سدع شهافک بطفس افه
یم درکلمع ثفعاب نییافپ عاففترا اب قطانم رد تزا یلااب حطس و کاخ یلااب تبوطر ادوش
هجوت اب سدع دشر همادا ر تداع هب
یم نآ دودفحمان یهدفلگ و نآ یدش دوفش
(
Tang et
al,1992
عفترم قطانم رد سدع رگا .) ادوفش تفشک بفسانم دوفک و تفبوطر ریدافقم اب رت
عیرس یم یهدلگ هلحرم هب رت و کافخ تبوطر ریثات تحت هایگ نیا یگدیسر انیاربانب دسر
یم رارق یفرصم دوک رادقم م ففلتخم تاففص ریثات تخانش .دریگ
و یفشیور دفشر لفحار
یم سدفع درفکلمع یور رفب یشیاز ددرفگ هافیگ حلافصا رافک ندفش رتنافسآ بطفس دفناوت
(
Kusmenoglu and Muehlbauer, 1998
.)
2-7 - سدع درکلمع و تشک یحاون
روشک زا یرایسب رد سدع امش ااکیرمآ بونج و امش اایسآ برغ هتفای هعسوت یاه
شاقن ریاس و ایلارتسا ااقیرفآ یم تشک ایند فلتخم
( دوش
Munir et al, 2004
؛
Rubeena
et al, 2003
ریز حطس . ) دودح ناریا رد سدع تشک
220213 هک تسا راتکه
دودح
205446 مید تروص هب راتکه
طیارش رد نآ درکلمع طسوتم .تسا یبآ تروص هب هیقب و
یبآ 1095 و مید طیارش رد 484
یک یم راتکه رد مرگول یب( دشاب
مان ا 1384 رظن زا .)
هطتر سدع یناهج دیلوت ی
یلطلب مشچ ایبول الاقاب ایچدوخن ادوخن اایبول زا دعب ار مشش
سدع یناهج دیلوت .دراد 6
اس یط ار ناهج یدیلوت تابوطح لک زا دصرد یاه
2003 ات
2006 یم صاصتخا دوخ هب ار نیگنایم .دهد
دیلوت هب سدع یناهج و هتسویپ روط
رب راهچ تخاونکی هب تفای شیازفا ربا
یروط زا هک 917000 اس رد نت
1963 - 1961 هب
3787000 رد نت
2004 ات 2006 حطس شیازفا لصاح سدع دیلوت شیازفا .دیسر
سررب ی روش شنت رثا ی
اهرگناشن زا هدافتسا اب سدع فلتخم ماقرارب ی
لوکلوم
ی 32
روشک رد سدع یناهج دیلوت .تسا حطس دحاو رد درکلمع شیازفا و تشکریز هعسوت یاه
هب تسا دایز هتفای یروط
هک 75 اس یط دیلوت لک زا دصرد یاه
2002 ات 2006 هب تسد
هدمع هدننکدیلوت هس .تسا هدمآ ی
دنتسه هیکرت و اداناک ادنه بیترت هب ناهج رد سدع
اعومجم هک 68
اس یط ار سدع یناهج دیلوت لک دصرد یاه
2002 ات 2006 هتشاد .دنا
یم دیلوت ایسآ رد ناهج سدع هدمع اعومجم هک دوش
2300890 اس یط نت
یاه 2002
ات 2006 وت دیل هک تسا هدش 61
دنه .تسا ناهج رد یدیلوت سدع لک زا دصرد
دیلوت اب دیلوت اب سدع هدننک دیلوت روشک نیرتگرزب 972100
تحاسم هب یحطس زا نت
1492 اس یط راتکه نویلیم یاه
2002 ات 2006 دیلوت ایسآ رد .تسا هدوب ناهج رد
هدننک هدمع یاه ی
روشک دنه زا سپ سدع اپن اهیکرت یاه
دلاگنب انیچ اهیروس ا و
روشک نیا یدیلوت سدع .دنتسه ناریا رب غلاب اه
100000 رکلمع .تسا اس رد نت
د
هب ایسآ رد سدع نیگنایم روط
817 دیلوت نیگنایم زا رادقم نیا و راتکه رد مرگولیک
( یناهج 936 تشک ریز قطانم نیرتشیب هکنیا دوجو اب .تسا رتمک )راتکه رد مرگولیک
سدع هب درکلمع نازیم یلو دنتسه ایسآ رد ( تسا نییاپ قطانم نیا زا هدمآ تسد
FAO,
.)2008
حطس ریز تشک سدع رد اس 1392 رد ناریا 155700 راتکه
و دیلوت نآ 80000 نت
یم دشاب و سپ زا دوخن و ایبول هطتر ی موس ار رد نیب تابوطح اراد
یم دشاب ناجیابرذآ .
ایقرش الیبدرا اسراف ناتسرل و ناجنز مهم نیرت زکارم سدع دیلوت رد
ناریا یم دنشاب
(
Ministry of Agricultural, 2013
.)
2-8 - شنت هژاو سرتسا ای شنت نادنمشناد طسوت راب نیلوا هک تسا یا
هب كیژولویب مولع راک
هتفر اتساراد ار هدنز تادوجوم هب بیسآ داجیا هوقلاب ناکما هک یلماع ره ناونع هب و
ش فیرعت د
تسا ه و دشر رد هجوت لباق شهاک بطس هک یطیحم طیارش رد رییغت عون ره .
هعسوت ی ادوش هایگ ( دراد مان شنت
Taiz and Zeiger., 1991
ناوت یاراد شنت .)
بیسآ هجیتن رد هک تسا ییاز ی
یم افتا یداعریغ شنکاو و مسیلوباتم كی نآ رثا و دتفا
تروص هب یم نایامن هایگ رد فلتخم یاه
ش اینیگچ و ینواعم( دو 1386
ییاناوت هب .)
یم یدح هچ ات شنت رویح رد هکنیا رظن زا ناهایگ ادننک یفح ار دوخ یاقب دنناوت
مواقم اایندمرس( دنیوگ یم شنت هب ت 1372
.)
2-9 - شنت عاونا یطیحم یاه
( تیول رظن اب قباطم
Levitt, 1980
) شنت یم میسقت هتسد ود هب یطیحم یاه :دوش
1 . شنت یاه شنت نیا :هدنز یم داجیا ناهایگ هب ضارما و تافآ هلمح رثا رد اه
دنوش
هدودحم رد هک .تسین ام ثحب ی
2 . شنت نادیم ایشبات یاهوترپ اامرس ایکشخ ایروش لماش :هدنز ریغ یاه
تفآ زا یشان تیمومسم اباقرغ ایسیطانغم شک
تازلف و اوه یگدولآ ااه نیگنس
یم دشاب
( Nilsen and Orcutt, 1996
.)
2-10 - یروش شنت هعلاطم تیمها تسیز شنت نیدنچ ضرعم رد یعارز ناهایگ شنت نیا یمامت هک دنراد رارق یطیحم
اه
هعسوت و دشر یور رب یم ریثات هایگ ی
هرهب مدع هب رجنم هک دنراذگ یم وصحم یرو
وش ن د
(
Farooq et al., 2011
شنت .) شنت لماش یزمسا یاه و امرس ایروش ایکشخ یاه
امرگ
یم شهاک ار تلاغ ومن و دشر شنت نیا نیب رد .دنهد
یکشخ ااه شخب یروش و
یاه
نیمز زا یعیسو یم دیدهت ناهج رد ار یعورزم یاه
دننک هب . یروط اهک شیپ هدش ینیب
اس ات تسا 2050
زا رتشیب 50
نیمز زا دصرد دش دنهاوخ روش یدج روط هب یعارز یاه
(
Mayra et al, 2005
زا یکی .) دیدهت لماوع
یروش رضاح اح رد نازرواشک یارب هدننک
نیمز .تسا یم دیلوت ار ناهج یاذغ موس كی هک اهدش ییوشبآ یاه
هتسویپ روطب ادننک
یروش شیازفا ناش یم
یم هدز نیمخت و دبای هک دوش
20 اهنآ زا دصرد ت
ریثات تح
هروش عقاو ییاز یم
( دنوش
Munns, 2002
ح اکاخ رد میدس دیرلک .) شهاک ارنآ یزیخلصا
دم و یژرنا ابآ یدایز رادقم اهتفر تسد زا یزیخلصاح نارطج یارب و هداد ی
قیقد تیر
یم زاین تظلغ .دشاب وصحم دیلوت کاخ تفاب بیرخت لیلد هب کاخ رد كمن یلااب یاه
یم کاخ شیاسرف ثعاب و هداد شهاک ار یعارز ناهایگ شنت ءوس تاریثات زا یکی .دوش
یور رب یروش نآ ییاذغ رصانع داعت ندز مه رب اناهایگ
نیئتورپ یفیک رییغت و اه و اه
یم هایگ دشر شهاک تیاهن رد زا یمهم رصانع هب هتسباو هایگ ییاذغ رصانع داعت .دشاب
نازیم ریثات تحت هایگ رد رصانع نیا تظلغ هک هدوب میسلک و نهآ امیساتپ ایور هلمج نوی تسا یلولس جراخ میسلک و میدس رگیدکی اب یتباقر تارثا یاراد میدس و میسلک یاه
ییازسب ریثات روکذم ییاذغ رصانع تظلغ رب رصنع ود نیا نازیم بسانم میظنت و هدوب ( دراد
Caines et al, 1999 Ruiz et al, 1999;
لحاوس زا یکیراب راون زج هب ناریا روشک .)
سررب ی روش شنت رثا ی
اهرگناشن زا هدافتسا اب سدع فلتخم ماقرارب ی
لوکلوم
ی 34
Title and Author: Checking Effect of Salinity Stress on Different Lentil Cultivars Using molecular Markers/ Nasrin Mehdinezhad Moghaddam Supervisors: Omid Sofalian (Ph.D) - Naser Zare (Ph.D)
Graduation date: Sep 2019 Number of pages: 168 Abstract
Research Aim: To investigate the effect of salt stress on different lentil cultivars using molecular markers for achieving goals such as determination of salt tolerant and high yielding lentil lines, use of ISSR molecular marker in determination and detection of polymorphism in lentils The ISSR molecule was designed and implemented with morphological, physiological and germination traits.
Research method: To study genetic diversity and to study germination, morphological and physiological characteristics of salinity stress at three levels of zero, 60 and 120 mM NaCl in a factorial experiment in randomized complete block design with 3 replications on 18 genotypes Lentils were studied in the greenhouse and in the laboratory.
Findings: Analysis of variance of morphological traits indicated differences among genotypes for plant height, day to flowering, day to pod, and so on.
The results of comparison of mean physiological traits at different levels of stress showed that leaf relative water, stable fluorescence, soluble sugars and proline were also affected by salinity stress and their levels increased. The results showed acceptable polymorphism among these cultivars. A total of 86 clear and scalable bands were produced, of which 48 were polymorphic and the average polymorphism was 44.66%. The highest PIC was observed among the 22 primers used in ISSR analysis, 0.396 in primer 20. Also, the highest marker index (MI), Shannon coefficient (I), straw gene diversity (He) and multiple effective ratio (EMR) were related to primer 20. . Cluster analysis estimated lentil genotypes in three groups. Analysis of molecular variance showed that 72% of total variation was related to intra-genotype variation and 28% to inter-genotype variation. A total of 160 positive markers were identified for morphological and physiological traits and germination. Of the 22 ISSR primers studied, P10A1 and P10A3 had the highest number of gene loci associated with the studied traits.
Conclusion: The results showed that genotypes 5, 7, 8 and 9 had better yield against salinity stress and produced better yield. It isrecommended that higher salinity levels be used in future research.
Keywords: Genetic diversity, ISSR, Lentils, Salt stress.
University of Mohaghegh Ardabili Faculty of Agriculture and Natural Resources Department of Agriculture and Plant Breeding
Thesis submitted in partial fulfillment for the degree of M.Sc. in Agricultural Engineering
Biotechnology in Agriculture
Checking effect of salinity stress on different lentil cultivars using molecular
markers
By:
Nasrin Mehdinezhad Moghaddam
Supervisor:
Omid Sofalian (Ph.D) Naser Zare (Ph.D)
Advisor:
Mohammad Sedghi (Prof) Rahmatollah Karimizadeh (Ph.D)
Sep 2019
