The Domain And Realm Of Supervision To Implementation Of The General Policies Of Regime
Hadi Tahannazif
Assistant Prof, Department of Public and International Law, Faculty of Islamic Science and Law, Imam Sadiq University, Tehran, Iran
Reza Bakeshlou1
PhD student in Public Law, Faculty of Islamic Science and Law, Imam Sadiq University, Tehran, Iran
(Received: 2019/06/24 -Accepted: 2020/01/06)
Abstract
Establishment of the general policies of the regime in the Constitutional Review has changed the hierarchy of legal norms. Nowadays this effective legal subject has become progressive and forward-looking element so that after the day-to- day decisions of various legal and political organizations, approach of the Islamic Republic about quality of building the future is clear. In the meantime, the question has always been raised to what is the required domain of the general policies of the regime? Are the general policies of the regime to reflect in the laws or should other legislative and executive levels also be according to general policies? After clarifying this subject it should be studied what levels does it cover by supervision to implementation of the general policies of regime? So the main question of this research will be what is the domain and realm of supervision to implementation of the general policies of regime? To answer this question and to explain the subject, has been used a descriptive- analytical method. Finally after reviewing the existing viewpoints is confirmed the hypothesis of this research that is inclusion of supervision to implementation of the general policies of regime to different levels of legislation and execution. In addition it has been explained that supervision to implementation of the general policies of regime in the different levels should be with consideration features of contents of The general policies of regime and features of seccond clause of article 110 of the Constitution.
Keywords
The general Policies of Regime, Supervision to Implementation of the General Policies, Clause 2 of Article 110 of the Constitution.
Copyright © 2020 The Authors. Published by Faculty of Law & Political Science, University of Tehran.
This Work Is licensed under a CreativeCommons Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0)
1 - Corresponding Author’s Email:[email protected]
همانلصف یملع - یشهوژپ یراذگتسایس
،یمومع هرود 6 ، هرامش 1
، راهب 1399 ، تاحفص 324 - 306
تسایس یارجا رب تراظن ورملق و هرتسگ لیلحت و یسررب ماظن یلک یاه
داه ی ناحط ظن ی ف
داتسا ی را مومع قوقح ی
ب و ی ن للملا )ع( قداص ماما هاگشناد ناریا ،نارهت ،
ولشکب اضر
1
وجشناد ی رتکد ی مومع قوقح ی
)ع( قداص ماما هاگشناد ناریا ،نارهت ،
:تفایرد خیرات(
3 / 4 / 98 - :شریذپ خیرات 16
/ 10 / 98 )
هدیکچ
هلسلس تسایس داهن سیسأت اب ناریا یقوقح ماظن رد یقوقح یاهراجنه بتارم نوناق یرگنزاب رد ماظن یلک یاه
نانچ .تسا هدش یتارییغت شوختسد ،یساسا نیا هزورما هک
شیپ یرصنع هب راذگرثا یقوقح داهن هدنیآ و هدنرب
رگن
میمصت ِسَپ رد ات تسا هدش لیدبت یریگ
یروهمج ماظن درکیور ،یسایس و یقوقح فلتخم یاهداهن هرمزور یاه
هدنیآ تیفیک صوصخ رد یملاسا هزوح رد یزاس
حرطم لاؤس نیا هراومه نایم نیا رد .دشاب نشور فلتخم یاه
ه نأش هک تسا هدوب تسایس یراجن
یم رب رد ار یحوطس هچ یلک یاه تسایس ایآ ؟دریگ
تهج ماظن یلک یاه
نآ یارجا و نیناوق رد ساکعنا یم غلابا قیرط نیا زا اه
قبطنم دیاب زین ییارجا لحارم و ینینقت حوطس ریاس ای دنوش
تسایس رب رب تراظن هک دوش یسررب دیاب عوضوم نیا ندش نشور زا سپ ؟دنشاب یلک یاه تسایس یارجا
یاه
یم یحوطس هچ لماش ماظن یلک ورملق و هرتسگ هک دوب دهاوخ نینچ رضاح شهوژپ یلصا لاؤس ور نیا زا .دوش
تسایس یارجا رب تراظن یم ناشن جیاتن ؟تسیچ ماظن یلک یاه
ییارجا لحارم هتبلا و ینینقت فلتخم حوطس دهد
تسایس یارجا رب تراظن لومشم .دوب دنهاوخ یلک یاه
تسایس دافم هب طوبرم تاظحلام تیاعر نینچمه یاه
تسایس یارجا رب تراظن رما رد یلک مه و اه
لصا ود دنب رد روکذم تراظن هب طوبرم تاظحلام نینچ 110
نوناق
.تسا یرورض صوصخ نیا رد یساسا
:یدیلک ناگژاو
تس ایس تس ایس یارجا نس ح رب تراظن ،ماظن یلک یاه ود دنب ،ماظن یلک یاه
لص ا 110
.یساسا نوناق
1 - لوئسم هدنسیون Email:[email protected]
همدقم لاس رد یساسا ننقم هدارا 1368
یاهداهن ریاس زا توافتم و دیدج یداهن سیسأت رب ینبم
تسایس ناونع اب ناریا یقوقح ماظن رد دوجوم یقوقح هنمادرپ تاثحابم رب یزاغآ ماظن یلک یاه
یاضف رد اهرظن فلاتخا .تسا هدوب عیدب داهن نیا رب رظان لئاسم صوصخ رد نوماریپ یملع
و نامز تشذگ اب نکیل ،تسا یراس و یراج نانچمه یقوقح داهن نیا هاگیاج و تیهام عضوم تسایس نیا هب تبسن یساسا یاهداهن یلمع یریگ هیور ،اه
هنیمز نیا رد نشور ًاتبسن یا
تسایس هاگیاج صوصخ رد یدیدرت ًابیرقت ساسا نیا رب و تسا هتفرگ لکش رد ماظن یلک یاه
س مره دوجو یداع نیناوق نیزارف راجنه و یساسا نوناق ِنیدورف راجنه ناونع هب بتارم هلسل
مه تشادرب نیا رب رظان تارمث و راثآ لیلحت نکیل .درادن قوقح نیون ثحابم هرمز رد نانچ
لصا ود دنب .تسا یراذگتسایس هزوح و یمومع 110
رب تراظن موزل هب ًاتحارص یساسا نوناق
تسایس یارجا یاه
زا ًافرص ار تراظن نیا نانادقوقح زا یخرب هچرگا .تسا هدرک هراشا یلک
یم یسایس تراظن عون یفاک نآ ققحت یارب ار ... و حاضیتسا ،لاؤس حرط نوچ ییاهرازبا و دنناد
هتسناد ( .دنا
Amirarjamand et al., 2001: 384; Gorji Azandariani, 2009: 292-294;
Rasekh, 2017: 163-164; Jahani, 2007: 152-154
هراشا نمض رگید یخرب لباقم رد نکیل )
تسایس یراجنه تیهام هب نیا یارب فلتخم یاهارجا تنامض ییاسانش ددص رد ماظن یلک یاه
تسایس هدوب اه ( .دنا
Arasta et al., 2001: 402; Tahan Nazif, 2017: 26-28; Ghamami,
2011: 221; Mousazadeh, 2008: 174; Haji Ali Khamse, 2018: 31-45; Vije, 2009: 27
)
عم یم رظن هب کلذ تسایس یارجا رب تراظن دسر
ار تراظن فلتخم لاکشا همه ماظن یلک یاه
یم رب رد
1دریگ لماک ققحت یارب یسایس تراظن یاهرازبا هک تسا هدرک تباث زین هبرجت و
تسایس تسایس یارب یساسا ننقم .دنتسین یفکم ماظن یلک یاه زا یکی ناونع هب ماظن یلک یاه
تیاغ یشقن ناریا یقوقح ماظن رد راذگرثا و مهم یاهراجنه شیپ و روحم
هدش رّوصتم هدنرب
فادها هب لین تهج اذل ،تسا تسایس نیا رد یمیسرت دصاقم و
رب تراظن فلتخم داعبا دیاب اه
نآ یارجا یلامجا یرظن .دوش یریگولج تفرشیپ ریسم رد یلامتحا تافارحنا زا ات دشاب نشور اه
ناشن یساسا نوناق یرگنزاب یاروش تارکاذم حورشم هب موزل لصا هک دوب دهاوخ رما نیا هدنهد
تسایس یارجا رب تراظن ا یلک یاه
.تسا هدوب یساسا ننقم هاگن رد یهیدب یرم ییاسانش اب2
1 - ( .ک.ر رتشیب هعلاطم یارب .تسا جراخ رضاح راتشون هلصوح زا اعدم نیا تابثا Haji Ali Khamse, 2018: 161-71
.)
2 -
« یمشاه - هتشون مود دنب رد هک یتراظن مزلا یربهر یارب رگید نیا دیا
سرزاب کی ؟هچ ینعی میسیونب تسین یارب زاب مه ی
هب هکنیا اما دراد ار یقح نینچ کی یربهر ًاقیقحت هک تراظن ؟مینکب تس رد روش ک لک یس رزاب رانک رد یربهر ع
دنب کی ناون
ن اجنیا ندروآ هکنیا اما .تسین هک نارگید ای هیئاضق ۀوق زا رتمک رگید اجنیا زیچ همه میروایب اجنیا ام تراظ
زا دنب کی ناونع هب
.تسا یدایز یربهر تارایتخا یاهدنب ( »
The General Directorate of Cultural Affairs and Public Relations of the Parliment,
1970, vol. 2, p. 679
).
تسایس یارجا رب تراظن تیحلاص یساسا نوناق یرگنزاب رد یربهر ماقم یارب ماظن یاه
نیا تلااؤس نیا زا یکی .دمآ دوجو هب تراظن نیا فلتخم داعبا صوصخ رد یفلتخم تلااؤس تسایس یارجا رب تراظن ًاساسا هک تسا س هچ ات یلک یاه
لامعا تیلباق یقوقح لاعفا زا یحط
یپ رگید نایب هب ؟تشاد دهاوخ تسایس یارجا ییوج
یارب ارجا تنامض لامعا و یلک یاه
ایآ ؟دوب دهاوخ لوبقم ناریا یقوقح ماظن رد یحطس هچ ات یقوقح داهن نیا یارجا زا فلخت تسایس ساسارب دیاب یداع نیناوق طقف تح و تاررقم حطس ای دنوش نیودت اه
ییارجا لحارم ی
تسایس ققحت یارجا تنامض لامعا لومشم زین رب تراظن قَّلعتم یریبعت هب ؟دوب دنهاوخ اه
تسایس یارجا نیا زا ؟تسیچ ماظن یلک یاه
دوب دهاوخ نینچ رضاح شهوژپ یلصا لاؤس ور
تسایس یارجا رب تراظن ورملق و هرتسگ هک هب هچرگا عوضوم نیا ؟تساجک ات ماظن یلک یاه
وص باب رد دوجوم راثآ رد نکیل ،تسا هتفرگن رارق یسررب دروم یشهوژپ رد لقتسم تر
تسایس نیا رد .تسا هدوب نانادقوقح فلاتخا لحم و تسا هدش نآ هب یتاراشا ماظن یلک یاه
یفیصوت یدرکیور اب ات هدش شلات شهوژپ -
عمج نمض یلیلحت ،دوجوم تارظن یسررب و یروآ
رظن ناعما اب راتخم درکیور تسایس داهن زاتمم صئاصخ هب
نیا رد .دوش تیوقت ماظن یلک یاه
یارجا رب تراظن ققحت تینیع یارب ییاهرایعم و هدش لیلحت ینیون هچیرد زا عوضوم شهوژپ تسایس رد دوجوم تلااؤس زا یرایسب هب خساپ تسا رکذ هب مزلا .تسا هدش هئارا ماظن یلک یاه
تسایس دروم پ رب فقوتم ماظن یلک یاه
نانچ .تسا شهوژپ نیا یلصا لاؤس هب خسا نییبت هک
تسایس نیا یارجا رب تراظن تیفیک هجوم هنیمز نیا رد یتراظن فلتخم حوطس هب هجوت نودب اه
رارق یسررب دروم هنیمز نیا رد دوجوم تارظن ادتبا شهوژپ عوضوم رد قیقدت تهج .تسین تسا هدش نییبت تارظن زا کی ره جیاتن و راثآ و هتفرگ .تسا هدش تیوقت راتخم رظن تیاهن رد و
دوجوم تارظن یسررب میسقت نمض ،دوجوم تارظن یسررب و حرط رما رد تلوهس تهج هب تارظن یمامت یدنب
یم یلک روط هب .دش دهاوخ نییبت تارظن نیا رد دوجوم یئزج تافلاتخا ،یلک هتسد راهچ ناوت
تسد .دراد دوجو هنیمز نیا رد رظن هتسد راهچ ،تفگ تسایس یارجا رب تراظن ًاساسا لوا ه
ار اه
یمن ییارجا لحارم و تاررقم ،نیناوق رب تراظن رب لمتشم رد تراظن زا یلک حطس کی و دنناد
لصا ود دنب رد روکذم تراظن ققحت یارب ار اوق یاسؤر حطس 110
یم یفکم ،مود هتسد .دنناد
اوق حطس ،اوق یاسؤر حطس رد تراظن ندرکن یقلت یفاک نمض ناونع هب ار سلجم بوصم نین
هدومن یفرعم تراظن نیا یلصا قادصم لومشم زین ار تاررقم ،نیناوق رب هولاع موس هتسد .دنا
هتسناد تراظن نیا تراظن نیا لومشم ار ییارجا و ینینقت لحارم یمامت ،مراهچ هتسد و دنا
هدومن ییاسانش .دنا
تسایس یارجا رب تراظن لومش تاماقم رب یلک یاه
یلاع یاهداهن و هیاپدنلب
هدومن للادتسا نینچ لوا درکیور هب نیلئاق تسایس هچرگا هک دنا
یمامت رب رظان یلک یاه
هس یاوق یم هناگ لصا ود دنب رد روکذم تراظن اما ،دشاب 110
ًافرص هک تسا یلک تراظن کی
یم لامعا هیاپدنلب و یلاع یاهداهن و تاماقم رب تامیمصت رب ًافرص و ددرگ
مکاح ارجا هن و
( .دوب دهاوخ
Dolatraftar Haghighi & Aghaei Togh, 2010: 142
رد نانادقوقح زا هتسد نیا )
دافم تیاعر رد یملاسا یاروش سلجم تیلوئسم شریذپ نمض یملاسا یاروش سلجم دروم تسایس تسایس تیاعر هب سلجم مازلا ،ماظن یلک یاه هدش رکنم ار اه
لوئسم لصا عقاو رد .دنا تی
هداد رارق شریذپ دروم ار یقوقحارف یرما ار سلجم مازلا نکیل ،دنا
- نوناق و عرش زا رتارف
یساسا - هدومن یقلت لصا تریاغم اذل و
72 یساسا نوناق هدش روآدای ار لیلحت نیا اب1
یتح .دنا
تسایس شریذپ لصا کی دنب ساسارب اه
110 ار یساسا نوناق رد ررقم دودح زا یکی ناونع هب
لصا رد هک 71
روکذم نوناق هتسناد یگرزب بویع یاراد ،تسا هدش نایب 2
.دنا
(
Dolatraftar Haghighi & Aghaei Togh, 2010: 142
عمج ) سلجم تسا نینچ رظن نیا یدنب
تسایس تیاعر هب فّلکم تسایس نیا یلیلد ره هب رگا اما ،تساه
یمن درکن تیاعر ار اه ناوت
یم رظن هب .درادن دوجو هنیمز نیا رد ییارجا تنامض و تشاد سلجم یارب یمازلا چیه دسر
یس زا یهجوت لباق شخب هک دش دهاوخ نیا هب رجنم هیرظن نیا شریذپ تسا
هنیمز چیه ،اه یا
نیا حیضوت .دنباین ارجا یارب تسایس زا یرایسب یارجا هک
،مزلا نیناوق بیوصت نودب یغلابا یاه
نانچ .دوب دهاوخن نکمم تسایس ،یددعتم دراوم رد هک
هدش غلابا ییاه ،دوجوم نیناوق اب هک دنا
تریاغم ذگ رانک ،ارجا ماقم رد هک تسا نشور کین و دنراد یدج یاه تهج هب نوناق نتشا
تسایس اب تریاغم تسایس یارجا یارب یلمحم اذل و تسین هداس نادنچ اه
دهاوخن دوجو اه
تسایس ظاحل موزل هب یملاسا یاروش سلجم فیلکت شریذپ یفرط زا .تشاد رظنرد نودب اه
یمن رظن هب هجوم نادنچ فیلکت نیا یارجا یارب یتنامض نتفرگ توافت هلمج زا .دسر
لاع یاه م
یم نایم هب فیلکت زا نخس اج ره قوقح ملاع رد هک تسا نیمه قلاخا ملاع و قوقح ،دیآ
یم نایب زین فیلکت یارجا مدع عنام تنامض نوناق فده رگا ،رگید یوس زا .ددرگ
یساسا راذگ
تسایس داهن سیسأت زا تهج نییعت ماظن یلک یاه
یریگ صخشم تهج روشک نلاک و یلک یاه
1 - لصا سلجم :مود و داتفه یاروش
یملاسا یمن ینیناوق دناوت هک دنک عضو
لوصا اب ماکحا و هذم ب یمسر نوناق ای روشک
یساسا تریاغم هتشاد صیخشت .دشاب نیا
هب رما یبیترت هک لصا رد مشش و دون هدمآ هدهع رب یاروش نابهگن تسا .
2 - لصا سلجم :مکی و داتفه یاروش
یملاسا مومع رد لئاسم نوناق رد ررقم دودح رد یساسا
یم نوناق دناوت .دنک عضو
بوچراچ ندش ح یاه
یب ،دشاب تاررقم و نیناوق رب مکا بیوصت ماقم رد سلجم هک تسانعم
نآ ،دشاب هتشادن نآ تیاعر هب یمازلا نیناوق لوصا تسا فلکم طقف سلجم هک للادتسا نیا اب مه
هب دوخ لوصا زا یکی دافم رد یساسا نوناق نیمه هک نیا نیع رد ،دنک تیاعر ار یساسا نوناق تسایس نیا تیاعر موزل ت اه
( .تسا هدومن حیرص
Haji Ali Khamse, 2018: 41
حیرصت ًانمض )
تسایس ساکعنا موزل هب تبسن یساسا نوناق یرگنزاب یاروش تاسلج رد دوجوم ماظن یلک یاه
مشچ لباق رظن هب یملاسا یاروش سلجم بوصم نیناوق رد .تسین یشوپ
تسایس اذل1
یلک یاه
ملاسا یاروش سلجم هک تسا یدودح زا یکی ماظن لصا رب انب ی
71 هدش نآ تیاعر هب دودحم
( تسا
Amid Zanjani, 2006: 639
یم تهج کی زا ریرقت نیا هتبلا .) ننقم .دشاب کرد لباق دناوت
یارجا رب یربهر ماقم تراظن حطس یساسا نوناق یرگنزاب یاروش تاسلج رد یساسا تسایس تراظن نیا دورو زا و تسا هدومن یفرعم نلاک حطس ار یلک یاه زارتحا روما تایئزج هب
.تسا هتشاد دورو مدع ،تراظن یلک حطس ءاضتقا هک تسا هدش انب ساسا نیا رب هاگدید نیا 2
نیمه رظن نیا یلصا لاکشا رظن هب .دوب دهاوخ تاررقم و نیناوق هزوح رب یدروم حطس .تساج
دهاوخن تاررقم و نیناوق هزوح رب تراظن نیا لومش مدع رب یتللاد ،تراظن یلک هچ .تشاد
رد یملاسا یاروش سلجم هفیظو هب ًاررکم یساسا نوناق یرگنزاب یاروش تاسلج رد هک اسب
1 -
« )یناجنتتسفر یمتتشاه( سیئر بیان ،دندومرف ماما هک روط نامه ،دنک یم ملاعا یربهر لاثم
« م مدرم هب امتتش ، دیهدب نادی
دنزاتتسب سرادم ، دنیایب »
تلود نیا تقو نآ ،میهدب شزومآ رد یمهتتس یتتصوتتصخ شخب هب ام هک تتتسا نیا شیانعم نیا و
نیا ساتتسارب ،دننک یم میظنت هحیلا هک دنتتتسه سلجم یجراخ تتتسایتتس رد امتتش لاثم ،دیوگ یم ای .دنروآ یم
یاهروتتشک نات
نیا تلود و سلجم رد میفظوم ام ،دینکب روج نیا )تلاماعم( یداصتقا تسایس رد ای ،دیرادب مدقم ار یملاسا ر
هب مینک میظنت ا
ام ار ترابع نآ لااح ،تتتسا نیا هتتتشذگ رد میمهف یم ام هک یروظنم .میروایب رد نوناق تروتتص راذگ یم یور هب
.می ( »
The
General Directorate of Cultural Affairs and Public Relations of the Parliment, 1970. Vol. 3, p. 1323
).
2 -
« ضرف دندومرف یمشاه یاقآ بانج دوخ هک روط نامه زیر یاهراک رد ار یربهر ندرک دراو ... تتتت نمؤم دمحم هک دینک
ک تس ا نیا نویس یمک روظنم یامرفب ضرف اهدهعتمریغ اب هک دش اب نیا هک داد روتس د ار یلک تس ایس یربهر رگا ه
هطبار هک دی
یم هک تسا نیمه طقف نیارب تراظن یلک تسایس نیا دننکن رارقرب ناشریغ اب و دننک رارقرب راک نیا هک دننیب
هدرک ار ای هن ای دنا
یم هک ار ینیناوق هیئاض ق هوق ماقم رد هک تفگ دنهاوخ
یتح هک دش اب ینیناوق دننک میظنت یس رداد نیئآ یارب ا
هلص اف ناکملا ار اه
مخو چیپ نیا د دنورب هک تس ین نیا ،نیا رب تراظن . دش اب یلک تس ایس نیا دنکب مک دربب نیب زا ار دایز یاه
هاگدا دننیبب ار اه
رک هک نوناق میظنت نیا هک دننیبب هک تسا نیا نیارب تراظن درادن نآ هب یطبر رط زا و هیئاضق ۀوق لاثم هد
هب دهاوخ یم تلود قی
تس ا یلک تس ایس نیا هدرکن ای هدرک ار راک نیا شلابند هب مه سلجم هدش تیاعر راک نیا ایآ دوش ب هداد سلجم چیه لاص ا
تبا هک دوب یزیچ کی رگا ای و تتتسین نآ رد دنیامرف یم نایاقآ هک یئارجا یاهناگرا و تارادا اب ندتتش ریگرد ًائاد
هب دینک ضرف
تس ایس هلأس م ،هلأس م نوچ دوش یم هتفگ سلجم دعب هدش ن ای هدش ماجنا یلک نیا هک دوش یم تراظن تس ا یلک یاه
ک زیر ه
یم یم ارجا ایآ هکنیا اما هدرک دش اب ساس ا نیا رب نوناق میظنت هک تفگ وا هک ار یلک تس ایس نیا سلجم دوش ش
ارجا ای دو
یمن نآ تایئارجا نآ رد نیا دوتتش یمن لخاد یروط
ایتحا هک دوتتشب هتفگ هکنیا ات ار یربهر نویتتسیمک دنکب دهاوخ هب تتتسا ج
همزلا هکنیا بهر یارب یلص فم تلایکش ت کی هکنیا هب تس ا جایتحا ای و ندش ریگرد و تس ه لاثم فیاظو لخادت شا دش اب یر
یم هتفرگ دراد هک یلک تامیمصت نیا هکنیا ندرک یسررب نیا ئارجا ماقم رد دوش
باور و یراذگنوناق رد ای تای ساسارب نیا ایآ ط
ربهر تسد دیاب یلک تسایس هک دیدومرف هک دیداد شتسد هک ار نامه تسایس ناونعب هدرک میظنت یربهر هک هچنآ طقف دشاب ی
چ هک تس ه لوؤس م هک یس ک نآ هب دهدب یرکذت کی هدش ن رگا هک دش ن ای دش تفگ هک روطنآ بوخ هک دنیبب ار نامه نیا ار
تس ایس نییعت دیهدب رارق یربهر هفیظو امش هک یتقو دنداد حیض وت مه یرون یاقآ هک روط نامه یدرکن ار راک ه
ار یلک یا
ًارهق نیا دنکب یسررب هک دشاب شیارب تراظن قح نیا دیاب ب هکنیا باسح هب هک تسا تسرد بوخ دیئامرف یم هک
یربهر یار
لئاق مارتحا یم یمن یفرح یسک دنوش لاا دنز
لقالا یقن دنکب یراک یربهر دهاوخب رگا هک دش انب یتقو هکنیا د
هک تسه راک ر
درادن طابترا امش هب اقآ ( »...
The General Directorate of Cultural Affairs and Public Relations of the Parliment, 1970. Vol.
3, p. 1327
.)
تسایس رب قبطنم نیناوق بیوصت تهج تهج نیا رد ییانبم و هیلوا هفیظو ناونع هب یلک یاه
.تسا هدش هراشا رب تراظن هب نآ یّرست و یربهر ماقم تراظن یلک حطس زا یتشادرب نینچ اذل1
یمن رظن هب حیحص یراجنه فلتخم حوطس .دسر
تسایس یارجا رب تراظن لومش یملاسا یاروش سلجم بوصم نیناوق حطس ات یلک یاه
تسایس هک دندقتعم ،نانادقوقح زا مود هتسد روشک ینینقت ماظن رد ساکعنا یارب یلک یاه
یم غلابا تسایس و دنوش نیئاپ حوطس اه
(دنرادن رظندم ار رت
Mousazadeh, 2008: 173
یفرط زا )
تسایس رگا نامه نیناوق یارجا رب تراظن رگید ًاساسا دنبای یلجت سلجم نیناوق حطس رد اه
تسایس رب تراظن رب ینتبم نیناوق یارجا رب تراظن زا غراف هک درادن یموزل و دوب دهاوخ اه
تسایس تسایس یارجا رب یلقتسم تراظن ،ماظن یلک یاه دوش یلجتم اه
(
Zarei et al., 2001: 397
تسایس نیا هیلوا بطاخم هچرگا عقاو رد ) نکیل ،دنتسه اوق همه اه
تیلعف نیناوق بیوصت و یملاسا یاروش سلجم هب هحیلا و حرط هئارا ماقم رد بطاخت نیا دیاب تشاد دهاوخن انعم نیناوق حطس زا رتارف تراظن اذل .دبای (
Mousazadeh, 2008: 164
راثآ رد .)
یم تفای درکیور نیا زا یتوافتم یاهریرقت مرتحم نانادقوقح نیا حیرشت اب یخرب .دوش
تراظن هک
تسایس یارجا رب تسایس یاتسار رد نیناوق عضو رب تراظن نامه ،اه
یارجا رب تراظن و اه
اقم نیرتلااب و اوق نارس لماش ًافرص ار ارجا رب تراظن ،تسا روکذم نیناوق هاگتسد تام
ملاعا اه
هدومن (دنا
Brahoti, 2006: 85 and 94
گنت اب رگید یخرب ) نینچ ،درکیور نیا هدودحم ندرک رت
هتشادنپ تسایس هک دنا یمن ًامیقتسم ماظن یلک یاه
هب زاین و دنوش لیدبت ینینقت تسایس هب دنناوت
همانرب اذل .تسا سوسحم نایم نیا رد یطساو هقلح جنپ یاه
وت هلاس یحارط راکوزاس هعس هدش
یارجا رب تراظن حطس ور نیا زا .دنتسه روکذم لأخ ناربج یارب ناریا یقوقح ماظن رد تسایس تفرگ دهاوخ رب رد ار هعسوت همانرب نیناوق طقف هکلب ،سلجم تابوصم همه هن یلک یاه
(
Shirzad, 2016: 178
تسایس یارجا رب تراظن نلاک حطس هب هجوت .) ش ثعاب یلک یاه
تسا هد
تسایس نیا یارجا رب تراظن نانادقوقح زا هتسد نیا رظن رد ات ،دوشب نیناوق حطس هب دودحم اه
یم رظن هب یراذگنوناق تیحلاص هک تسا نیا هن رگم ًلاوا .تسا یتلااکشا یاراد درکیور نیا دسر
نیئآ ساسارب تلود یارب همان
یم هنوگچ ،تسا ماع یتیحلاص لقتسم یاه بوصم نیا ناوت
ار تا
1 -
« تتتت )یناجنسفر یمشاه( سیئر بیان یربهر لاثم
،دندومرف ماما هک روط نامه ،دنک یم ملاعا
« مدرم هب امش ، دیهدب نادیم
دنزاتتسب سرادم ، دنیایب »
تلود نیا تقو نآ ،میهدب شزومآ رد یمهتتس یتتصوتتصخ شخب هب ام هک تتتسا نیا شیانعم نیا و
اخ تتتسایتتس رد امتتش لاثم ،دیوگ یم ای .دنروآ یم نیا ساتتسارب ،دننک یم میظنت هحیلا هک دنتتتسه سلجم یجر
یاهروتتشک نات
نیا تلود و سلجم رد میفظوم ام ،دینکب روج نیا )تلاماعم( یداصتقا تسایس رد ای ،دیرادب مدقم ار یملاسا ر
هب مینک میظنت ا
راذگ یم یور هب ام ار ترابع نآ لااح ،تتتسا نیا هتتتشذگ رد میمهف یم ام هک یروظنم .میروایب رد نوناق تروتتص .می
( »
The
General Directorate of Cultural Affairs and Public Relations of the Parliment, 1970. Vol. 3, p. 1323
.)
یلع و تشاد هگن رود رظن زا تسایس یارجا هنیمز رد هیرجم هوق تیلوئسم مغر
تراظن موزل اه
نآ رب تسایس یاهدنب زا یخرب هک تسا یلاح رد نیا .دش رکنم ار اه زا شیب ،ماظن یلک یاه
نیا .تسا هررقم حطس ،راظتنا دروم حطس و تسا یتلود تابوصم دنمزاین ،دشاب نوناق دنمزاین هک
تسایس رب ینتبم نیناوق همه هک یضرف رد یتح ًایناث هک یتلاح ضرف ایآ دنشاب هدش میظنت اه
تسایس زا یمکح هبرجت ًاقافتا ؟دوب دهاوخ یلاحم ضرف ،دوش عقاو لوفغم نیناوق بیوصت رد اه
تسایس یارجا هزوح رد نیناوق بیوصت ضرف رد یتح تسا هداد ناشن زا یماکحا یلک یاه
تسایس رد اه یم عقاو لوفغم نیناوق تریاغم مدع ای قابطنا موزل لاؤس لیلد نیمه هب ًاساسا .دنوش
تسایس اب سلجم تابوصم تسایس زین یلعف تیعضو رد .تسا هدش حرطم یلک یاه
یددعتم یاه
یاروش سلجم هب نوناق هب لیدبت تهج هحیلا بلاق رد هن و حرط بلاق رد هن هک دنراد دوجو هدشن هئارا یملاسا تسایس ریاغم ینیناوق اسب هچ .تسا
تسایس غلابا رب قباس هک اه دروم اه
هتفرگ رارق بیوصت یم رظن هب اذل .تسا یراس و یراج دنا
نادنچ روکذم هیرظن شریذپ ،دسر
نیا اب تراظن نیا ندوب یلک نایم همزلام یرارقرب ًانمض .دوب دهاوخن هجوم رد دیاب تراظن هک
یرتلااب و اوق یاسؤر حطس هاگتسد تاماقم ن
یمن رظن هب هجوم دشاب اه ییاهداهن دروم رد ًلاوا .دسر
درکیور نیا شریذپ ،تسا نیناوق بِّوصم و ییاروش یداهن هک یملاسا یاروش سلجم دننام رد یشقن هچ سلجم سیئر تسین نشور اعقاو هک یملاسا یاروش سلجم سیئر رب تراظن ینعی هچ یقوقح رظنم زا و دراد هنیمز نیا شقن یارب یراکوزاس
دوجو هنیمز نیا رد یو رّثؤم ینیرفآ
نیا حیضوت .تسین اوق یلااب حطس رب تراظن ،تراظن یلک حطس زا روظنم ًایناث .دراد ندوب یلک هک
تیلاعف و روما دیق تراظن همزلام و تسا یقوقح ماظن رد دوجوم یاه
رّثؤم نیلوئسم هبتر اب یا
لوبقم تلع .تشاد دهاوخن اوق رد هیرظن نداتفین
لومشم ار هعسوت همانرب نیناوق ًافرص هک یا
تسایس یارجا رب تراظن یم اه
یم رظن هب .تسا هتفهن همانرب نیناوق تیهام لیلحت رد ،دناد دسر
قوف درکیور هک تسا ینییبت زا توافتم هعسوت همانرب نیناوق تیهام .تسا هتفرگ شیپ رد رکذلا
نیا ب هعسوت همانرب نیناوق هک تسایس ساسارب دیا
رگم نکیل ،تسا حیحص دنوش نیودت یلک یاه
تسایس همه همانرب رب رظان اه
همانرب ًاساسا ای ؟تسا هعسوت یاه یارجا تسا رارق هعسوت یاه
تسایس یمامت همانرب ًاساسا ؟دننک لابند ار اه
هب تبسن یتیصوصخ هچ ثیح نیا زا هعسوت یاه
اد یملاسا یاروش سلجم تابوصم ریاس تسایس دافم یارب درکیور نیا رظن هب ؟دنر
و یلک یاه
همانرب هاگیاج شیپ هعسوت یاه
ضرف شیپ نیا هک تسا هتفرگ رظن رد ییاه ضرف
هشقانم لحم اه
رما هب رظان و تسا صخشم و نشور ناریا یقوقح ماظن رد هعسوت همانرب نیناوق شقن .دنتسه همانرب نایم یزیر ییعت فادها هب لین یارب تدم
ن یم هدش زا یددعتم قیداصم ًاعطق .دشاب
تسایس نآ تیهام هک دنراد دوجو یلک یاه یارب .تسا هعسوت همانرب نیناوق تیهام زا توافتم اه
تسایس لاثم تسایس نیا ًاتدعاق و تسا هدش غلابا تاباختنا یلک یاه
یتاباختنا نیناوق رد دیاب اه
هولج م نیا رد هعسوت همانرب نیناوق و دوش رگ درکیور نیا شریذپ .تشاد دنهاوخن یشقن نای
تسایس زا یمظعا شخب ندنام کورتم هب مرجلا رظن نییبت رد ًانمض .دیماجنا دهاوخ یلک یاه
تسایس ره رب ینتبم نیناوق بیوصت موزل شریذپ هک دش دهاوخ نایب راتخم بلاطم مها زا
یاب هتبلا .تسا یساسا نوناق یرگنزاب یاروش تاسلج رد حورشم رب تراظن هک دومن هجوت د
تسایس نآ یارجا تهج صاخ نوناق ًامیقتسم هک ییاه یم بیوصت هب اه
تسایس دننام ،دسر یاه
همانرب .تشاد دهاوخ ار دوخ صاخ تائاضتقا ،هعسوت یاه
تسایس یارجا رب تراظن لومش تاررقم و نیناوق حطس ات یلک یاه
نیا هب هراشا اب ،نانادقوقح زا موس هتسد هک
،یساسا نوناق یرگنزاب تارکاذم حورشم ساسارب
لصا ود دنب 110
تسایس یارجا رب تراظن یلک حطس ًافرص یم رب رد ار اه
هداد حیضوت ،دریگ دنا
تسایس یارجا رب تراظن هک تلاخد هب یزاین اذل و تسین روما یمامت رب تراظن مزلتسم یلک یاه
یتحا ور نیا زا .تسین یئزج و ییارجا لئاسم رد زا .دوب دهاوخن عیسو تلایکشت داجیا هب یجا
یم لماش ار هوق هس ره و تسین اوق زا یکی تامادقا رب رظان ارجا ظفل یفرط هب ًادنتسم اذل ،دوش
و ییارجا روما زا فرصنم ود دنب قلاطا ،یساسا نوناق یرگنزاب یاروش تارکاذم حورشم یمن و تسا روما تایئزج دایپ ییارجا لحارم مامت ناوت
تسایس ندش ه رب تراظن لومشم ار اه
تسایس یارجا تسناد اه
(
Haji Ali Khamse, 2018: 168-69
حیرصت نیققحم زا هتسد نیا هتبلا )
هدومن تسایس میقتسم یارجا ناکما مدع یانعم هب تشادرب نیا هک دنا تقد ًاقافتا هکلب ،تسین اه
تسایس نیا یاوتحم رد و اهدرکیور هک داد دهاوخ ناشن اه
تهج یریگ تسایس رد روکذم یاه اه
یارجا رب تراظن هنماد نکیل ،دریگب رارق کلام دیاب و تسا تیمها زئاح حوطس یمامت رد دهاوخ یفکم یتلود تاررقم حطس ات تراظن و تسا ییارجا لحارم زا فرصنم یلک یاهتسایس نآره و یملاسا یاروش سلجم تابوصم ،درکیور نیا رد نیناوق زا روظنم .دوب هک تسا یزیچ
مه ای و یداع نیناوق مکح رد تئیه تابوصم رب هولاع زین تاررقم زا دارم .دشاب نانآ هبترم
نآره ،ناریزو ماع و یعون تامیمصت ناونع هب ناریا یقوقح ماظن رد هک تسا یزیچ
یاوق لومشلا
هس یم هتخانش یمومع یاهداهن و هناگ (دوش
Haji Ali Khamse, 2018: 170-71
یلئاق ) نیا هب ن
هتشاگن نینچ رظن نیا دئاوف و راثآ نایب رد رظن یم ثعاب درکیور نیا هک دنا
ققحت اب ات دوش
تسایس هیلا یمامت لمع ماقم رد تاررقم و نیناوق رد ماظن یلک یاه یتح فلتخم حوطس و اه
تسایس رظندم فادها ققحت تمدخ رد ییارجا لحارم نیناوق بیوصت زا سپ هکارچ .دنشاب اه
و تسایس یارجا یارب مزلا تاررقم نیناوق رد روکذم یتراظن یاهرازبا و اهراکوزاس ریاس اه
دصر اب و دش دنهاوخ ارجا راکدوخ تاررقم و نیناوق یارجا نیمضت تهج یداع و یساسا تسایس ققحت یاتسار رد تاررقم و نیناوق یارجا زا مه ربهر یفرط زا .دومن دنهاوخ لمع اه
ا لحارم رب تراظن یب ییارج
یم ظوحلم زین یساسا ننقم تاظحلام و دوب دهاوخ زاین دشاب
(
Haji Ali Khamse, 2018: 171-73
.ددرگ نشور ،عوضوم دنچ دیاب درکیور نیا یسررب یارب .)
مهم زا یکی یارجا رب رظان داهن هک تسا نیا تسا هدش انب نآ رب قوف هیرظن هک ینابم نیرت
تسایس یربهر ًارصحنم اه لصا ود دنب و تسا
110 تراظن عاونا همه رب یصیصخت ، دوجوم یاه
نیا .تفرگ دهاوخ رارق داقتنا دروم تشادرب نیا ور شیپ بلاطم رد هک تسا یساسا نوناق رد تسایس ققحت یارب بولطم یوگلا کی داهنشیپ ریسم رد درکیور زارتحا تهج و ماظن یلک یاه
ان داهن ناونع هب یربهر دورو هلئسم زا تسایس یارجا رب رظ
نینچ روما تایئزج هب یلک یاه
یم رظن هب .تسا هدش یحارط نآ ،دسر
ناونع هب یساسا نوناق یرگنزاب تارکاذم حورشم رد هچ
هیور لصا ود دنب لومش ،تسا هتفرگ رارق ییاسانش دروم بولطمریغ یا 110
تایئزج دروم رد
تسایس رب تراظن لصا هن تسا ... و روما ظن یلک یاه
نانچ .ما نیا هب لئاق مرتحم نانادقوقح هک
هدومن حیرصت رظن یارجا هنیمز رد یملاسا یروهمج ماظن رد لوئسم یاهداهن و اوق یمامت دنا
تسایس نتفرگ رظن رد یقوقح ماظن رد فیلکت نیا شریذپ ءاضتقا و دوب دنهاوخ فظوم اه
تنامض ب اذل .دوب دهاوخ روکذم فیاظو زا یطخت یارب مزلا یاه یم رظن ه
للادتسا دسر یاه
قوف لصا ود دنب رد روکذم تراظن لومش مدع شریذپ رد رکذلا 110
هب تبسن )یربهر تراظن(
یم ییارجا لحارم تراظن دوجو شریذپ ضرف رد نکیل ،دشاب کرد لباق دناوت
نیا رد رگید یاه
تسایس یارجا رب تراظن ناکما مدع رب یلیلد ،هنیمز ییارجا لحارم حطس رد اه
دهاوخن دوجو
نیا مه مود هتکن .تشاد و نوناق نودب هک دتفیب یقافتا ییارجا لحارم رد هک یضرف رد هک
هبوصم تسایس دافم یا
،دوش ضقن نلاک حطس رد یلک یاه یم رظن هب1
تراظن تلاح نیا رد دسر
نانچ .دوب دهاوخ هجوم زین یربهر امادقا زا یخرب هک تسا هدش هدهاشم دراوم یخرب رد هک
ت
هررقم ای و هبوصم هنوگره نودب نلاک حطس رد ییارجا تسایس ضقان یا
هدوب ماظن یلک یاه
یم یلک نایب کی رد .تسا نیناوق حطس و تراظن یلک حطس نایم همزلام یرارقرب هک تفگ ناوت
.دوب دهاوخ لوبقم ،دوش بلاغ هجو رب لمح رظن نیا رگا هتبلا ،تسین هجوم نادنچ تاررقم و ققحم هتبلا تسایس ققحت یارب بولطم یوگلا کی هئارا یاتسار رد رظن نیا هب لئاق نی
یلک یاه
هدومن هئارا یداهنشیپ نینچ ماظن تراظن ناکما رکنم و دشاب یراج تاررقم حطس ات تراظن هک دنا
یمن بولطم ار نآ هکلب ،دنتسین ییارجا لحارم رب هتکن اب .دنناد
شیپ هک یا راکشآ ،دش هراشا رت
1 - یعقاو زا رود نآ ضرف نکیل ،دش اب هتش ادن یدایز قیداص م ،تس ا نکمم .تس ین لاحم یتلاح نینچ ضرف رظن هب ت
یاه
.تسین ناریا یقوقح ماظن رد دوجوم
هک دش تسایس هک یدراوم یارب وگلا نیا هار ،دوش ضقن ییارجا تامادقا حطس رد یلک یاه
.داد دهاوخ تسد زا ار دوخ تیبولطم ثیح نیا زا و تشاد دهاوخن یلح تسایس یارجا رب تراظن لومش ییارجا لحارم و تاررقم ،نیناوق رب یلک یاه
تسایس یارجا نسح ،مراهچ درکیور هب لئاق نانادقوقح ار اه
هتسناد ققحم ینامز ًافرص دنا
فادها هب جتنم و هدمآرد ارجا هلحرم هب دوخ حیحص لکش رد ،تسایس کی ققحت لحارم هیلک هک یمن اذل .دشاب راذگتسایس رظندم راکنا اسب هچ .دش رکنم حوطس زا یخرب رد ار تراظن موزل ناوت
تسایس یارجا رب تراظن زا یحطس یب مزلتسم اه
تسایس ندنام هجیتن دشاب یراذگ
(
Mousazadeh & Nemat, 2013: 33
تسایس یارجا رب تراظن ققحت زین رگید یخرب ) یلک یاه
هس یاوق درکلمع و لامعا ،تامیمصت رب تراظن مزلتسم ار ماظن یفرعم اهداهنریاس و هناگ
هدومن تسایس و یتلود تاررقم و نیناوق یفرعم نمض اتسار نیا رد هتبلا .دنا ع هب ییارجا یاه
ناون
یلجو هس یاوق لامعا و تامیمصت قادصم تسایس زا یرادساپ و تنایص ،هناگ
و یلک یاه
ییارجا نآ ندش تسایس اب ضراعتم و قباس تاررقم و نیناوق حلاصا دنمزاین ار اه بیوصت ای و اه
تسایس اب بسانتم دیدج تاررقم و نیناوق هتسناد اه
دنا (
Tahan Nazif, 2019: 10 and 16
.)
اسارب یارجا رب تراظن هنماد رد ییارجا لحارم و تاررقم ،نیناوق حطس هس ره هاگدید نیا س
تسایس تسایس یارجا رب تراظن یلک حطس ظاحل .دش دهاوخ فیرعت اه ریسم رد یعنام اه
تراظن هژاو ًلاوا هاگدید نیا رد .دوب دهاوخ ییارجا یاهدنیآرف لخم یاه
« ارجا » تراظن حطس رد
تسایس رب یلک یاه
یانعم و تسا هدشن یقلت تاررقم و نیناوق حطس رب تراظن یارب یعنام ماظن
میمصت زین تیریدم ملع هاگدید زا هتبلا .تسا هدوب طبنتسم هژاو نیا زا یماع زا یشخب یریگ
نوناق اذل .دوب دهاوخ ارجا هلحرم میمصت قیداصم زا یکی ناونع هب یراذگ
یم یریگ هریاد رد دناوت
هدناجنگ تراظن تشاد دهاوخن دوجو یعنم تهج نیا زا و دوش
(
Hashemi et al., 2001: 383
.)
تسایس یارجا رب تراظن ًایناث رظن رد ارجا هزوح رب تراظن و نینقت هزوح رب تراظن زا معا اه
تسایس رب قبطنم نیناوق یارجا رب تراظن ارجا هزوح زا روظنم و تسا هدش هتفرگ ،تسین اه
رب تراظن هکلب تسا رظن دم یلک حطس رد هتبلا و هطساولاب ییارجا یاهدنیآرف
(
Hashemi et al., 2001: 397
یم زین نانادقوقح زا رگید یخرب راثآ زا .) درک طابنتسا نینچ ناوت
تسایس یارجا تنامض یفرعم اب هک مازلا حطس ذوفن هب ًانمض فلتخم حوطس رد ماظن یلک یاه
تسایس حوطس رد اه هدومن هراشا فلتخم
دنا (
Godarzi, 2015: 117-126
.)
تارظن ریاس یم ار یمجنپ هتسد هراشا ًافرص نیلئاق تّلق تلع هب هک دوزفا هتسدراهچ نیا هب ناوت
یلامجا یا
یم نآ هب نتم ریسفت اب نانادقوقح زا یخرب .دوش
لصا ود دنب روحم 110
قّلعتم یساسا نوناق
ارجا ًافرص ار تراظن هتسناد
یمن تراظن نیا لومشم ار نینقت حطس اذل و دنا اب عقاو رد .دنناد
لصا ود دنب زا قیضم ریسفت 110
هدرک نایب نینچ دومن تقد دیاب تاررقم و نیناوق یارجا رد ،دنا
تسایس درکیور هک تسایس اب سلجم تابوصم قیبطت اذل .دوش ظاحل اه
یهجو ،ماظن یلک یاه
( تشاد دهاوخن
Arasta et al., 2001: 402
تراظن هک ماهبا نیا هب یخساپ ،هیرظن نیا هب نیلئاق )
هدومنن هئارا تشاد دهاوخ ییانعم هچ نینقت رب تراظن ظاحل نودب ارجا رب نیا حیضوت .دنا
هک
یمن و دنتسه نوناق یارجا هب مزلم ییارجا نلاوئسم نیا هب ًلادتسم دنناوت
فلاخ ینوناق هک
تسایس ا ،تسا یلک یاه هعجارم .دننز زابرس نآ یارجا ز
یاروش تارکاذم حورشم هب یلامجا یا
هتشادن رظندم ار ارجا زا یتشادرب نینچ ًاعطق یساسا ننقم داد دهاوخ ناشن یساسا نوناق یرگنزاب
1.تسا
راتخم هیرظن نییبت ینتبم سپس و دوش نشور حیحص تشادرب تاموزلم ادتبا دیاب راتخم هیرظن نایب تهج ب
نیا ر
یگژیو زا یخرب هتبلا .دوش میسرت راتخم هیرظن روغث و دودح تاموزلم قن للاخ رد اه
یسررب و د
.تفرگ رارق هراشا دروم نیشیپ ثحابم رد دوجوم تارظن هفلؤم حیحص لیلحت یاه
یم رظن هب تسایس یارجا رب تراظن ورملق لیلحت رد دسر
نوماریپ تاظحلام دیابن یلک یاه
تسایس هاگیاج و تیهام یروحم و نیلوا اذل .تشاد رود رظن زا ار یلک یاه
نییبت رد هفلؤم نیرت
تسایس یارجا رب تراظن لومشم هرتسگ تسایس یراجنه تیهام هب هجوت اه
هاگیاج و یلک یاه
تسایس یاه یلک - یف یداع نیناوق و یساسا نوناق نیبام -
هیرظن ور نیا زا .تسا ا هک یا
هئار
یم یگژیو نیا فلاخ ًلاوا دیاب دوش لیلحت ذخّتم درکیور راثآ و جیاتن رب ینتبم ًایناث و دشابن اه
راکوزاس ای و رظان یاهداهن نتفرگ رظن رد نودب دیاب راتخم هیرظن هک تسا نیا هفلؤم نیمود .دوش
1 -
« لاثم تتتت )یناجنس فر یمش اه( سیئر بیان ملاعا یربهر
یم دندومرف ماما هک روط نامه ،دنک
« م مدرم هب امش ،دیهدب نادی
.دنزاتتسب سرادم ،دنیایب »
تلود نیا تقو نآ ،میهدب شزومآ رد یمهتتس یتتصوتتصخ شخب هب ام هک تتتسا نیا شیانعم نیا و
میظنت هحیلا هک دنتسه سلجم یم
نیا ساسارب ،دننک یم
ای .دنروآ یم رد امش لاثم ،دیوگ یجراخ تسایس
یملاسا یاهروشک نات
یظنت ار نیا تلود و سلجم رد میفظوم ام ،دینکب روج نیا )تلاماعم( یداصتقا تسایس رد ای ،دیرادب مدقم ار تروص هب مینک م
ام هک یروظنم .میروایب رد نوناق یم
یور هب ام ار ترابع نآ لااح ،تتتتسا نیا هتتتتشذگ رد میمهف یم
.میراذگ ( »
The General
Directorate of Cultural Affairs and Public Relations of the Parliment, 1970. Vol. 3, p. 1323
).
لأخ لیلحت نیا رب ینتبم و دوش هتشاگنا حیحص یلیلحت رگا هک اسب هچ .دوش لیلحت تراظن نیا هن ،دوش یریبدت دوجوم للخ ندرک رپ تهج دیاب ،دوش ساسحا یرظان داهن ای و راکوزاس هک
هفلؤم .دیامن رییغت بولطم لیلحت ،تسا هدشن نییعت یرظان داهن ای درادن دوجو یراکوزاس نوچ زین موس .دتفایب لوبقم قوقح ملاع رد دیاب هک تسا راتخم هیرظن تاعبت و راثآ هب یدنبیاپ موزل
یم نییعت یداهن یارب یفیلکت ای قح بولطم هیرظن ساسارب رگا ًانمض یقوقح تامازلا دیاب ،ددرگ
،مراهچ هفلؤم .ددرگ هئارا زین فیلکت ای و قح نیا ققحت رگا .تسا یساسا ننقم دارم هب هجوت
اث تسایس داهن سیسأت ودب زا ار یلیلحت ،یساسا ننقم دوش تب هتسناد دورطم ماظن یلک یاه
یساسا ننقم هک دوش هتشادنپ نینچ رگا هتبلا .تشاد دهاوخن یهجو روکذم لیلحت شریذپ ،تسا یعنم ،تسین یساسا ننقم یحیرصت دراوم فلاخ روکذم لیلحت و تسا هدشن یعوضوم ضّرعتم یلحت نیا شریذپ تهج یم رظن هب .تشاد دهاوخن دوجو ل
یساسا هتکن دنچ یساسا ننقم دسر
تسایس یارجا رب تراظن لومش :زا دنترابع هک تسا هتشاد رظندم ار هس یاوق رب یلک یاه
،هناگ
تسایس دافم فصو ناونع هب تیلک فصو هب هجوت دیدج تلایکشت داجیا مدع ،ماظن یلک یاه
دنب رد روکذم تراظن رما رد عیسو و لصا ود
110 ثعاب هک روما تایئزج رد یربهر دورو مدع ،
.دوشن اوق رد لمع راکتبا و رایتخا بلس
1
تسایس یارجا رب تراظن رد حلاص عجرم ماظن یلک یاه
لصا ود دنب رد یساسا نوناق تحارص دوجو اب و رضاح لاح رد 110
یفلاتخا یساسا نوناق
تسایس یارجا رب تراظن موزل لصا تهج زا لک یاه
دروم رد نکیل .درادن دوجو یربهر طسوت ی
1 -
« رکف نم هک منک ضرع . میحرلا نمحرلا للها مسب ت نمؤم دمحم یم
ص فلاخم ناونع هب هک یناردارب هک منک هب دندرک تبح
رب تراظن دندرکن فطل هدروآ ترابع رد هک یلک دیق نیا تس ایس یارجا نس ح
تبحص نویس یمک رد اجنآ رد ،یلک یاه ش
د
داهنشیپ ناردارب یضعب یم
ًلاصا نیا هک میتفگ ام .میهد رارق یربهر ماقم رایتخا رد ار یسرزاب لاثم ،دندرک ندرک دراو ،درادن انعم
روظنم هک دینک ضرف دندومرف یمتتشاه یاقآ بانج دوخ هک روط نامه زیر یاهراک رد ار یربهر تتتسا نیا نویتتسیمک
ک رگا ه
دهعتم ریغ اب هک دشاب نیا هک داد روتسد ار یلک تسایس یربهر اب و دننک رارقرب هطبار هک دییامرفب ضرف اه
.دننکن رارقرب ناشریغ
هک تسا نیمه طقف نیا رب تراظن یلک تسایس نیا یم
هدرک ار راک نیا هک دننیب ماقم رد هک تفگ ای هن ای دنا
ق اوق هیئاضق هو ینین
هک ار یم هلتتصاف ناکملاا یتح هک دتتشاب ینیناوق دننک میظنت یتتسرداد نیئآ یارب دنهاوخ مخ و چیپ نیا ار اه
نیب زا ار دایز یاه
هاگداد دنورب هک تس ین نیا ،نیا رب تراظن .دش اب یلک تس ایس نیا ،دنکب مک ،دربب نآ هب یطبر دننیبب ار اه
ن نیارب تراظن دراد
دننیبب هک تس ا نیا تلود قیرط زا و هیئاض ق ۀوق لاثم هدرک هک نوناق میظنت نیا هک
یم هداد سلجم هب دهاوخ ب
راک نیا ایآ دوش
ادا اب ندش ریگرد چیه ًلاصا تسا یلک تسایس نیا هدرکن ای هدرک ار راک نیا شلابند هب مه سلجم هدش تیاعر یاهناگرا و تار
نایاقآ هک یئارجا یم
ا ای و تتتسین نآ رد دنیامرف هتفگ سلجم هب دینک ضرف ًائادتبا هک دوب یزیچ کی رگ
یم ،هلأتتسم نوچ دوتتش
تسایس هلأسم تراظن تسا یلک یاه
یم ک تسایس نیا سلجم دوشیم زیر هک دعب هدشن ای هدش ماجنا یلک نیا هک دوش هک ار یل
نیا اما هدرک دتتشاب ساتتسا نیا رب نوناق میظنت هک تفگ وا ارجا ایآ هک
یم ارجا ای دوتتش یمن
رجا نآ رد نیا دوتتش یروط نآ تایئا
یمن لخاد همزلا هکنیا هب تسا جایتحا هک دوشب هتفگ هکنیا ات ار یربهر نویسیمک دنکب دهاوخ فیاظو لخادت شا
و تسه لاثم
نیا ندرک یس ررب نیا دش اب یربهر یارب یلص فم تلایکش ت کی هکنیا هب تس ا جایتحا ای و ندش ریگرد یلک تامیمص ت نیا هک
هک هتفرگ دراد یم میظنت یربهر هک هچنآ ساتتتسارب نیا ایآ طباور و یراذگنوناق رد ای تایئارجا ماقم رد دوتتتش ک
ناونع هب هدر
بوخ هک دنیبب ار نامه طقف دشاب یربهر تسد دیاب یلک تسایس هک دیدومرف هک دیداد شتسد هک ار نامه تسایس آ
هک روطن
دشن ای دش تفگ ( »...
The General Directorate of Cultural Affairs and Public Relations of the Parliment, 1970. Vol. 3,
p. 1328
).
ناریا یقوقح ماظن رد دوجوم یاهداهن ریاس تراظن اب نآ تبسن و تراظن نیا روغث و دودح فیاظو دییقت ار یساسا نوناق رد دوجوم حیرصت نانادقوقح زا یخرب .تسا هتفای زورب یتافلاتخا هتشادنپ اهداهن ریاس یتراظن دنا
(
Haji Ali Khamse, 2018: 177-78
هب درکیور نیا ساسارب .)
تسایس یارجا رب تراظن رما رد حلاص یرگید داهن چیه یربهر زج لباقم رد .تسین یلک یاه
یلع نانادقوقح زا یرگید هتسد یارجا رب تراظن رما رد یربهر هفیظو هب ندش لئاق مغر
تسایس یحلاص دجاو زین ار رگید یتراظن یاهداهن یخرب ،ماظن یلک یاه یم تراظن ت
دنناد
(
Ansari, 2006: 195
داعبا ات تسا یلقتسم شهوژپ دنمزاین دوخ عوضوم نیا هب قیقد تخادرپ .)
هراشا تسا زاین نآ هب یدعب ثحابم رد هک یردق هب اجنیا رد .دریگ رارق یسررب دروم نآ فلتخم یم تسایس یارجا نسح رب تراظن هچرگا .دوش لصا ود دنب قباطم ماظن یلک یاه
110 نوناق
تراظن ریاس صیصخت یانعم هب نایب نیا نکیل ،تسا هدش راذگاو یربهر ماقم هب یساسا یاه
یمن ناریا یقوقح ماظن رد دوجوم نآ عقاو رد .دشاب
نلاک حطس ،تسا هدش راذگاو یربهر هب هچ
لصا لیذ ساسارب تسا نکمم هک تسا تراظن 110
ننقم .دوش راذگاو یداهن ای صخش هب
رد یساسا نیئاپ حوطس رب تراظن ضّرعتم یساسا نوناق یرگنزاب یاروش تاسلج
یارجا رت
تسایس .تسا هدومن فیلکت نییعت تراظن یلک حطس دروم رد ًافرص و تسا هدوبن ماظن یلک یاه تیوقت هنیمز رد یتراظن یاهداهن تیفرظ زا هدافتسا ناکما قوف ریرقت رب لومحم راثآ زا یکی
تسایس یارجا رب تراظن شقن ور نیا زا .دوب دهاوخ ماظن یلک یاه
نامزاس دننام ییاهداهن ینیرفآ
تسایس ققحت یاتسار رد یرتسگداد ماع مکاحم و یرادا تلادع ناوید ،روشک لک یسرزاب یاه
تسایس یارجا رب تراظن رب رظان دعاوق تیاعر اب ماظن یلک بوچراچ تیاعر اب و یلک یاه
تیحلاص روکذم یاهداهن یتاذ یاه
یم رظن هب لاکشا زا یلاخ
1.دسر
ارجا و نینقت فلتخم حوطس رب تراظن موزل یم رظن هب روکذم تاکن ساسارب تسایس رب تراظن هرتسگ ،دسر
حوطس یمامت ماظن یلک یاه
تسایس یراجنه نأش هب رگا .دش دهاوخ لماش ار ییارجا لحارم و تاررقم ،نیناوق یلک یاه
تسایس دافم و دوش هجوت ماظن هرازگ ناونع هب یلک یاه
مزلا ییاه یفرط زا و دشاب رظن رد ارجلإا
یس هاگیاج تسا
درادن دوجو یلیلد ،دوش عقاو ظوحلم یداع نیناوق و یساسا نوناق نیبام زین اه
تسایس یارجا رب تراظن ورملق زا سلجم بوصم نیناوق هک .دوش هتسناد جراخ ماظن یلک یاه
موزل تسا هدش حیرصت ًادکؤم یساسا نوناق یرگنزاب یاروش تاسلج رد هک یدراوم هلمج زا تسایس لامعا ن یلک یاه
یملاسا یروهمج ماظن رد نینقت حلاص داهن ناونع هب سلجم طسوت ماظ
1 - ( .ک.ر رتشیب هعلاطم یارب Bakeshlo, 2019: 63-80
).
