An Examination of the Legitimacy of French Military Action in Mali in Light of [the rule on] Intervention by Invitation
Asma Salari1
1. Assistant Professor, Department of Law, University of Zabol, Zabol, Iran. Emails: [email protected]
Article Info Abstract
Article Type:
Research Article
Intervention by invitation is a rule of customary international law, which is occasionally invoked by states despite it not being prescribed by the Charter of the United Nations or other legally-binding instruments of international law. France’s 2013 intervention in Mali was justified under this legal concept. Intervention by invitation is related to such principles of international law as the prohibition of intervention, the right to self-determination and, according to some, the prohibition on the use of force. Therefore, it is crucial to investigate this doctrine’s nature and its dimensions based on the crisis in Mali.
This paper has an analytical-descriptive method, and is based on library resources. In order to evaluate French intervention in Mali, first the status and terms of the intervention-by-invitation rule in international law will be examined, and then it will be analyzed whether French intervention in Mali was legal. We will also examine the French government’s other justifications for the military action, i.e., self-defense and Security Council resolutions.
Pages: 121-137 Received:
2022/01/17 Accepted:
2022/05/22 Published online:
2023/04/19 Keywords:
The Crisis in Mail, Intervention by Invitation, Self- defense, Effective Control, Democratic Legitimacy.
How To Cite
Salari, Asma (2023). An Examination of the Legitimacy of French Military Action in Mali in Light of [the rule on] Intervention by Invitation. Public Law Studies Quarterly, 53 (1), 121-137. DOI:
https://doi.com/10.22059/JPLSQ.2022.337611.3005
DOI 10.22059/JPLSQ.2022.337611.3005
Publisher University of Tehran Press.
یلام رد هسنارف یماظن مادقا تیعورشم یسررب
ءامسا یرلااس
1
1 . ناریا ،لباز ،لباز هاگشناد ،قوقح هورگ ،رایداتسا .
:همانایار [email protected]
هلاقم تاعلاطا هدیکچ
:هلاقم عون یشهوژپ
هلمج زا هلخادم هب توعد سأت
ی س اه قوقح ی بی ن للملا تسا هک هب مغر یررصت مدع
م روشنم رد مزلا دانسا و دحتم لل نیب قوقح یارجلاا
اهرورشک دانتسا دروم ،ماع للملا
رارق م ی گ ی در ةیوناژ رد یلام رد هسنارف ةلخادم . 2013
تروص یقوقح موهفم نیا لیذ
نیب قوقح لوصا یخرب اب هلخادم هب توعد .تفریذپ رح و هرلخادم رنم نوچ للملا
هب و تشونرس نییعت وز هب لسوت نم یخرب معز
نیازا ؛دراد طابترا ر تیهام یسررب ور
یم تیمها و ترورض یلام نارحب یاقو رب هیکت اب نآ داعبا و هریکت ارب هلاقم نیا .دبای
هناخباتک بانم رب یلیلحت شور اب و یا
- هب .تسا هتفرگ ماجنا یفیصوت یباریزرا روظنم
تروص ةلخادم نیب قوقح رد هلخادم هب توعد تیعورشم ادتبا ،هتفرگ
ا یاررش و لرلمل
و لریلحت سیرسأت نریا طوررش ارب یلام رد هسنارف هلخادم یاقو قابطنا سپس و نآ یم یسررب ارفد ینعی هسنارف تادانتسا ریاس هب هاتوک یضیرعت ،ثحب روخارف هب .دوش
همانعطق و ورشم .دش دهاوخ هدز زین تینما یاروش یاه
:تاحفص 121 - 137
:تفایرد خیرات 27 / 10 / 1400
یرات خ شریذپ :
01 / 03 / 1401 راشتنا خیرات طخرب
:
30 / 01 / 1402
هژاودیلک :اه ارفد ،هرلخادم هب توعد ،یلام نارحب تیعورررشم ،ررشررم لرررتنک ، ورررشم .کیتارکومد
دانتسا ءامسا ،یرلااس
( 1402 .) یلام رد هسنارف یماظن مادقا تیعورشم یسررب تاعلاطم.
قوقح یمومع ، 53 ( 1 ،) 121 - 137 .
DOI: https://doi.com/10.22059/JPLSQ.2022.337611.3005
DOI 10.22059/JPLSQ.2022.337611.3005
.نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسشم رشان
همدقم ةیوناژ لیاوا زا یلام روشک 2012
یمارآان ةنحص شروش و اه
و ناریماظن یارتدوک ارب هک دش هدنکارپ یاه
سیئر ندز رانک هرینایب رودرص ارب تینما یاروش .دیسر دوخ جوا هب نآ ینوناق روهمج
هرمانعطق و اره ییاره
روشک نیا تیعضو زا ار دوخ ینارگن ررکم
هب و درک راهظا تیرومأم
نیب تیامح یللملا
رفآ ی ارق یلارم رد یی
پ نیز(
امیسفآ س ی فرظ داد هزاجا )1
ک لاس ،ارنرا نریا رد .درنک مادرقا رورشک نریا رد یماظن ةلخادم هب
پی ورش ی اه ترلود ،یرنارحب یاررش دارجیا ارب و ترفای هعسوت یلام بونج تمس هب لامش زا نایشروش ی
ةیوناژ رد یماظن ةلخادم هب تبسن هسنارف 2013
رسوت هرلخادم ترساوخرد هسنارف تلود .دیزرو تردابم
.درک فیصوت شمادقا ینابم ار تینما یاروش ةمانعطق و مسیرورت لباقم رد ورشم افد ،ینوناق تاماقم رد و هرتفرگ راررق دانتسا دروم اهراب هک تساهروشک یماظن تلاخادم ینابم هلمج زا هلخادم هب توعد
هزات رت ی ن هب زین نیارکوا هیلع هیسور ینعی یماظن ةلمح هراشا نآ هب مهبم وحن
.تسا هدش هلخادم ون نیا2
و تلود تیمکاح زا دودحم رد دوخ ورملق رب نآ لماک رادتقا
ة نیب قوقح للملا
یشان م ی دوش تارماقم هرک
هورگ اب هلباقم یارب و ربتعم یتیاضر اب نآ ینوناق هرتخادنا ررطخ هب ار تیمکاح تابر هک یشروش یاه
،درنا
مادقا م ی ننک د
.(Hafner, 2009: 415)
روشنم رد ةریواز .ترسا هدرماین نایم هب نخس هلخادم هب توعد تیعونمم ای تیعورشم زا دحتم للم
هرب نآ یرسررب ددرصرد یرخرب .تسا توافتم زین یماظن مادقا ون نیا هب یقوقح نادنمشیدنا دید ناورنع
هرب لسوت نم لصا و یقوقح سیسأت نیا نایم یخرب و دنتسه روز هب لسوت نم لصا رب یفرع ییانثتسا ز یطابترا رو من
ی ی دنبا هب ؛ رد رظن توافت نیا .تسا ریغتم نآ تیعونمم ات تیعورشم زا نیرتکد ضوم ، بت
نیدب ،دراد دوجو زین یلام رد هسنارف ةلخادم صوصخ رد هرلخادم هب توعد تیعورشم ضرف رب هک یضوت
نیب قوقح تروص توعد ایآ ،للملا
رد ور ره هب .تسا هتشاد ار ررقم یارش هتفرگ یاقو ریس ادتبا هلاقم نیا
یم نییبت هسنارف ةلخادم ات رد جردرنم زورجم ، وررشم ارفد ررب لمترشم هرسنارف تاریعافد سپس .دوش
همانعطق هب تینما یاروش یاه یم یسررب رصتخم روط
هرب توعد طورش دوبن ای دوجو یبایزرا زا شیپ .دوش
یقوقح سیسأت نیا داعبا و موهفم ،یلام نارحب رد هلخادم نیب قوقح رد
یم یسررب للملا .دوش
1. The African-led International Support Mission in Mali (AFSIMA)
2 . ئر ی س روهمج هرارشا هدناوخدوخ یروهمج ود نارس توعد هب ناوید هب یمیدقت ةحیلا و ینارنخس رد یو ةدنیامن و هیسور
هدرک هب توعد یقوقح سیسأت هب دانتسا تهج تسا نکمم هژاو نیا .دنا رد یرلبق تیارضر ارب یمارظن کمک ای هلخادم
نیب هناحلسم ةمصاخم زا رتمک یتاعزانم .دشاب یللملا
http://en.kremlin.ru/events/president/news/67843; see also Document (with annexes) from the Russian Federation setting out its position regarding the alleged “lack of jurisdiction” of the Court in the case, 7/3/2022, https://www.icj-cij.org/public/files/case-related/182/182-20220307-OTH-01-00- EN.pdf
1 . ةیوناژ زا عیاقو ریس 2012
ةیوناژ رد هسنارف ةلخادم ات 2013
و لاگنرس ،هنیگ ،رجین ،وسافانیکروب ،ریازجلا اب هک اقیرفآ برغ رد قاو ،یکشخ رد طاحم تسا یروشک یلام یناتیروم مه زرم یم میسقت یروشک ةیحان تشه هب و تسا
1.دوش 94 ریعمج دصرد ت
بی ترس و ری ک نوریلیم
یمارآان .دنتسه ناملسم نآ یرفن ةلمح اب اه
17 ةیوناژ 2012 گراوت یشروش شبنج (2
و رلاوکس لم
ی اررگ و )
لا ما نا رد .دش زاغآ وئاگ ةیحان رد اکانم رهش هب3
22
،سرام ترسایر تارباختنا یرازرگرب زا شیپ هتفه کی
اتپاک یربهر اب ییایلام نایماظن زا یهورگ ،یروهمج وگناسایاه ودامآ ن
و دندرک اتدوک4
سیرئر رورهمج ،ترقو
هروت یناموت ودامآ نیب یاهداهن و اهروشک تیموکحم دروم مادقا نیا .دندز رانک ار5
ضو اب .تفرگ رارق یللملا
رحت ی م اه ساوکا یوس زا دیدش ی (6
یداصتقا ةعماج تلود
یاه
،اقیرفآ ةیداحتا و )اقیرفآ برغ یمارظن نمجنا
زتلا اتدوک .دررک ملاعا ار تاباختنا یرازگرب و روشک یراج دعاوق لامعِا هب دوخ ما و ساورکا ناریم تارکاذرم
لیروآ رد یقفاوت و تفرگ ماجنا نارگاتدوک 2012
هرورئارت ادرنکنوید ،نآ ربط هرک درش درقعنم هرب7
ناورنع
سیئر دش نییعت تقوم روهمج
(ICC prosecutor report, situation in Mali, 2012: 8,11)
.
هورگ ،روکذم تاقفاوت و تارکاذم اب نامزمه ررب وئارجوم و میرقع ،نیدلارارصنا درننام یملاسا یفلس یاه
یمارآان رد هک ییاج ات دندوزفا روشک لامش یاه 2
فررصت ار وتکوبمیت و لادیک ،وئاگ گرزب یاهرهش ،لیروآ
وبمیت یحاون ،نئوژ رخاوا رد .دندنار بونج هب ار تلود یاهورین و دندرک و نیدلارارصنا ةرطیس رد لادیک و وتک
دمآرد وئاجوم فرصت هب وئاگ ةیحان
(ICC prosecutor report, situation in Mali, 2012: 9
.)
کری زا ساورکا .دزادرپب نایشروش بوکرس هب ات درک کمک تساوخرد ساوکا زا ربماتپس رد تقوم تلود سیئر هب وس صنا اب هرکاذم تیرومأم وسافانیکروب روهمج
هب نیدلارا لرح هرب کرمک و هدرعاقلا زا ییادج روظنم
ورضوم ساکعنا اب .درک تینما یاروش زا کمک ذخا هب یوشت ار تقوم تلود رگید یوس زا و داد ار نارحب رد داهن نیا ،تینما یاروش هب 12
ةمانعطق ،ربتکا 2071
ناربکترم تیلوئسم یروآدای نمض و درک بیوصت ار
ضقن اه درشب و رشب قوقح ی نیرب ةلخادم حرط تساوخ اقیرفآ ةیداحتا و ساوکا زا ،هناتسو
ار یلارم رد یرللملا
فرظ و میسرت 45
رد ساوکا .دننک میلست اروش هب زور 11
ربماون 2012 ةرلخادم اب ارآ قافتا هب 3300
یررفن
درک ملاعا اروش هب ار نآ و تقفاوم امیسفآ بوچراچ رد دوخ
.(Onuoha & Thurston, 2013: 4)
وش ةمانعطق یط تینما یار 2085
خروم 20 ربماسد 2012 و دییأت ار حرط ، تلود
اه هرب ار ییاقیرفآ ی
ی تدم فرظ نآ یارجا ک
لاس هرب ار یلارقتنا ترلود تارماقم ،لارح نیرع رد روکذم ةمانعطق .درک مزلم
اب هرکاذم فرط
اه اب ار ناشطابترا هک ریگرد ی نامزاس
اه طق یتسیرورت ی هدرک
دنا ک یوشت ، .در
1. Gao, Kayes, Kidal, Koulikoro, Mopti, Ségou,Sikasso, Timbuktu and the capital district Bamako.
2. Tuareg
3. National Movement for the Liberation of Azawad, 4. Amadou Haya SANOGO
5. Amadou Toumani Touré
6. Economic Community ofWest African States (ECOWAS) 7. Dioncounda Traore
هب وس کی زا دوجو ببس
شلاچ اه ،اهورین شزومآ هب طوبرم ی مأت
ی ن ،یکیترسیجل تادریهمت و هنیزه
نایاپ تلاح نیرتهب رد ساوکا ورین مازعا 2013
پ ی ش بی رن ارب ساورکا تارکاذرم ،ررگید یورس زا و درش ی
فرط اه اب ریگرد ی نب
تسب نوزفا .دش هجاوم تایلمع ،نآ رب
9 یورشیپ ،نایشروش ةیوناژ آ
ارهن تمرس هرب
رد و بونج آی
هدن ا ار یلام کاخ لک فرصت ،کیدزن ی رق
ی ب ورقولا تخارس
(Lunn et al., 2013:1)
رد .
هب هسنارف تلود .دندرک کمک تساوخرد هسنارف زا تقوم تلود تاماقم ،جنرغب یارش نیا و مادرقا تعرس
رد 11 ةیوناژ 2013 لاورس تایلمع تحت ، هب ییاوه تلامح1
ت فقوت روظنم رد نایرشروش ةناحلرسم مجاه
هب بیرق هلصافلاب و درک زاغآ ار یلام بونج 4500
یرتینما و یعافد یاهورین زا تیامح رد ،ینیمز یورین
دنتفرگ رارق داچ نایماظن یهارمه دروم هک درک مازعا یلام
(Bannelier & Christakis, 2013: 856)
.
نایب هب وسنارف ی اه هب تایلمع نیا ، یپ فقوت روظنم
هورگ یورش زا ترعنامم ،یترسیرورت و یدارهج یاره
باکترا مرج اه رتشیب ی هب
سو یل نیا ة هورگ اه تینما زا نانیمطا و لامعا نیا ماجنا لیسناتپ شهاک ،بونج رد
5000 دوب یلام رد ییاپورا نادنورهش رگید و یوسنارف
.(Lunn et al., 2013: 4)
ف مان رد هسنار ة
مسر ی دورخ
رد 11 وناژ ةی 2013 اروش هب ی نما ی ت رم دحتم للم نامزاس ی
وگ ری د :
« هرسنارف کرمک ترساوخرد هرب زوررما
سیئر تقوم روهمج روهمج
ی لام ی
، اقآ ی دی ادنوکنو ارت هروئ ترسا هداد خساپ .
لارم ی رورت ررصانع ارب ی
ترس ی زا
لامش مامت رضاح لاح رد هک ی
ت ضرا ی دوجوم و ی تلود ت نما و ی ت عمج ی ت دهت ار نآ ی د یم دنک هدرش هجاوم
و نی اهور ی هب خساپ رد ،هسنارف لسم ا
ی ن گنهامه رد و تساوخرد ی
اکرش اب ی هرب ،ارم و ری هژ ارهنآ یی رد هرک
،دنتسه هقطنم هب
امح ی ت اهدحاو زا ی لام ی رورت اب هزرابم رد ی
تس اه م ی زادرپ د
»
.(S/2013/17)
یاهرهش و یحاون یزاسدازآ بجوم داچ و هسنارف یاهورین ینابیتشپ اب یلام یاهورین تلامح و یلارم یلامرش
هورگ ندش هدنهانپ ییاوره یوررین تلامح زا زین طانم نیا هتبلا هک دش لامش یناتسهوک طانم هب یشروش یاه
رد .دنامن ناما رد هسنارف 6
سرام 2013 لیروآ زا هسنارف یاهورین هک درک دییأت هسنارف تلود 2013
یلارم کرت هب
وشک نیا رد تینما ،ییاقیرفآ یاهورین و مادقا یم هدهع هب ار ر
دنریگ
.(Lunn et al., 2013: 5)
نیرب ةعماج دییأت دروم یلام رد اقیرفآ و هسنارف یماظن تلاخادم هرب یرضارتعا و ترفرگ راررق یرللملا
تلود زا یرایسب .دشن هسنارف نامزاس ،اه
هقطنم یاه
،یا درحتم لرلم نامزارس لرکریبد ترینما یارورش و
دحتم للم نامزاس
(preamble of S/RES 2100, 25 April 2013)
.دندرک ملاعا ار دوخ تیامح
فرص قوقح رظنم زا هسنارف لیلاد یبایزرا ،هدرتسگ دییأت زا رظن بی
ن للملا ةرجراخ رریزو .دراد تیمها
تسخن کمک تساوخرد ار هلخادم لیلاد ،هسنارف تقو رربارب رد یرعمج وررشم ارفد ،یلارم تقوم ریزو
و یتسیرورت تامادقا مانعطق
ة 2085 درک ملاعا تینما یاروش ناریم رد وررشم ارفد ،اهدرعب هرتبلا هک2
دشن رارکت هسنارف مادقا ینابم
.(Bannelier & Christakis, 2013: 857-858)
1. Serval
2. Press conference by M. Laurent Fabius, French MFA,11 January 2013, at:
www.basedoc.diplomatie.gouv.fr/vues/Kiosque/FranceDiplomatie/kiosque.php?fichier=
baen2013-01-14.html qtd. in Bannelier & Christakis, 2013: 858
2 . عافد تینما یاروش زوجم و عورشم
هرحورطم لریلاد ررگید ترسا هتسیاش ،هلخادم هب توعد ینعی هسنارف تلود یلصا افد رب لمأت زا شیپ ی هب تینما یاروش زوجم و ورشم افد ینع .دوش یبایزرا رصتخم روط
2 . 1 عورشم عافد .
هرمادا رد نکل ،درک دانتسا نآ هب یلام هب هلمح زاغآ رد هسنارف هک دوب یلیلاد هلمج زا یعمج ورشم افد م .دیشوپ مشچ نآ زا هب سیسأت نیا هک اجنآ زا فصولا
رم رد هرلخادم یناربم زا یرکی ناونع هتخانرش یلا
یم یرم هرارشا هلخادم هب توعد و نآ نایم طابترا هب ًاضعب و دوش ،یئورکین و ینارمز( دورش
1396 : 290 ،)
.میتسه نآ یبایزرا هب ریزگان و وررشم ارفد ؛دش هتفریذپ نآ رب انثتسا ود اهنت و ونمم روز هب لسوت ،دحتم للم روشنم میظنت اب
ناوید .تینما یاروش زوجم نیب
للملا رد یرتسگداد ی أر
ی لاعف ی ت اه یرلبق ررظن ارب ورسمه وگنک یماظن ی
رد دوخ أر ی لاعف ی ت اه هبش و یماظن ی دنب ،هئوگاراکین رد اکیرمآ یماظن
4 ةدام 2 لرسوت نم لصا( روشنم
،مترفه لرصف لریذ ترینما یارورش مادقا دراوم زج هک درک دیکأت و تسناد روشنم یانب گنس ار )روز هب تلود اه جم ًافرص رد مادقا هب زا دودحم
ی ت اه ةدارم رد جردرنم تخس ی 51
دنترسه رورشنم
(ICJ, 2005:
para.148)
. یم نآ ساسارب اهروشک هک تسا یقح ورشم افد ییاهرورشک زا نیرنچمه و دوخ زا دنناوت
سکع اب ،دنراد یتینما و یسایس یگتسبمه اهنآ اب هک هب یروف یماظن لمعلا
لرباقم ،یعمج ای یدارفنا روط
،ناشنرز و ییادخدک( دننک افد هناحلسم ةلمح 1376
: 87 ح نیا .) ةدام رد
51 سکعنرم روشنم هدرش
و
نورچ یطوررش تریاعر رارنک رد هرکنآ هلمج زا ،تسا هدرک رایتخا هررقم نآ زا یضم ریسفت ًاتدمع ناوید نایارش راررآ و هرنماد ارب هناحلرسم ةرلمح وقو ،بسانت و تیروف ،ترورض هرجوت
(ICJ Reports 2003:
para.51)
ترسا هترسناد هدارم نریا هرب دانتسا یارب مزلا طرش ار
(ICJ, 2004: para.139)
هرک یطررش ؛
هولاع
،روشنم ماظن رب شیپ
ترسا زرین یرفرع قورقح رد ورشم افد طرش
ICJ Rep 1986, para.195)
،)
هب یقطنم هتبلا رظن
م ی دسر هنوگچ ،هلمح نودب هکارچ ، م
ی ناوت بسانت و ترورض .دیجنس ار افد
ةیضق رد ناوید یأر بط لاعف
ی ت اه هبش و یماظن ی یرعمج ورشم افد ،هئوگاراکین رد اکیرمآ یماظن
.درشاب هدررک ملاعا ار دوخ هب ضرعت ینابرق تلود ،هناحلسم ةلمح وقو زا سپ هک تسا ربتعم یتروص رد تساوخرد هب هتسباو ، ورشم افد یمومع طورش تیاعر نمض افد نیا ینابرق تلود
ترسا
.(ICJ Rep
1986, paras. 103-4)
هب یورس زا ارفد تساوخرد یعمج ورشم افد ،لئاح راوید ةیضق رد ناوید نایب
تسا هناحلسم ةلمح لباقم رد تلود کی
.(ICJ, 2004: para.139)
هب ار نایشروش تامادقا ،ارجام زاغآ رد هسنارف تلود هناحلرسم ةرلمح ةلزنم
رفرعم رب و دررک ی هرب هرجوت ا
،تسناد قحم ار یعمج ورشم افد ،یلام تاماقم تساوخرد یلاحرد
هورگ یماظن تامادقا هک یرشروش یاه
تامادرقا دارعبا رگا یتح .دوش هتفرگ رظن رد هناحلسم ةلمح هک تسین یسایقم رد ارهنآ
نریا ،درشاب هدرترسگ
اق زین تلود ریغ سوت هناحلسم ةلمح ایآ هک تسا فلاتخا دروم هلئسم ،یلارم ناررحب رد .ترسا بارکترا لب
شروش هدمع ماجنا یاه
.تفرگ تروص رگید لود بناج زا یتح ای سوت هن و روشک نیا ابتا سوت هتفرگ
ورشم افد هب دانتسا ناکما رد هلمح ییایفارغج ناکم نتشادن/نتشاد تیعوضوم ،رگید ةلئسم ترسا
هب هک ةدام رد یرصت مدع ببس 51
فلاتخا لحم روشنم ةلمح دراد ترورض ایآ هک تسا نآ هلئسم .تسا
نریا .دورش رقتسم افد رب ح ات دریذپ تروص ینابرق روشک رب اهزرم جراخ زا هناحلسم م
رد ورضو أر
ی
نیب ناوید یتروشم ةدام ناوید و دش حرطم لئاح راوید ةیضق رد یرتسگداد یللملا
51 دروم تیعضو رد ار
هب ،یسررب دیدهت دوجو لیلد
دشاعدا ه ترسنادن لارمعا لرباق ،نآ نوریب زا هن و لیئارسا لخاد رد ،
.(ICJ,
2004: para.136)
ندوب یتسیرورت رب هسنارف هتبلا هورگ
اه یشروش ی کأت
ری د رد وررشم ارفد و ترشاد
،هناحلرسم ةرلمح برکترم رگا هک دش تیوقت رظن نیا ربماتپس هدزای ةعقاو زا سپ .دوب یعدم ار نآ لباقم هورگ رورت یاه یم ،دنشاب یتسی دررک وررشم ارفد شرربارب رد یطوررش اب ناوت
(Garwood- Gowers,
2004: 4)
یتسیرورت ةلمح دیاب ،تلاح نیا رد . هب
هنوگ ا هناحلرسم ةمرصاخم درح هرب نآ تدش هک دشاب ی
دشاب رگید تلود هب بستنم تلامح نآ ،دسرب
(Ratner, 2012: 2)
ارفد زا شیپ یتسیرورت یعقاو ةلمح ،
ورشم دشاب بسانتم و یرورض ، ورشم افد رد روز زا هدافتسا و دشاب هداد خر
.(Smith, 2006: 1)
هظحلام هکنانچ م
ی دوش هوررگ تامادرقا تدرش .درادرن دورجو یلارم ةیضق رد هیرظن نیا طورش یاره
ررقم ةناتسآ هب یتسیرورت من
ی دسر تامادقا رگا یتح هکنآ نمض ، اهنآ
ز ،دشاب هناحلسم ةلمح زارتمه ینارم
یب ؛دشاب یتلود هب بستنم هک تسا ورشم افد ح تبثم رد هرک یلام نارحب رد هن یطابترا نینچ کش
.تسین تابرا و فشک لباق یرگید روشک چیه هراشا یفیرظ ةتکن هب نادنمشیدنا یخرب هدرک
دنا ةدام یتقو هک 51
لارمعا زورجم ،درحتم للم روشنم
عونمم دوجو اب ار رگید یتلود هیلع روز دنب تی
4 ةدام 2 یم روشنم یمک ،دهد
سونأمان کی یارب هک تسا
زا جراخ رد روز دربراک نودب ، ورشم افد ح لامعا زا تلود شورملق
میناررب نخرس ،
(Ratner, 2012:
. 5)
نوزفا رنم لرصا ررب ییانثترسا وررشم افد هک تشاد هجوت مهم اما فیرظ ةتکن نیا هب دیاب نیا رب
هک تسا روز هب لسوت مکاح یلصا
باور رب تلود تساه و روز دربرارک هرب یهجوت و نثترسم
نورد نآ تای
.درادن تلود کی ورملق زا هرلمح مدرع ،ترلود رسوت هنامرصخ تامادقا باکترا مدع ،هناحلسم ةلمح وقو مدع ، ومجم رد
همه زا و رگید نیمزرس مهم
رت ب ی طابترا ئارسم ررب نآ تائانثتسا و روز هب لسوت نم لصا ی کری نورد ل
یفتنم ار یلام ةیضق رد ورشم افد هب دانتسا ناکما ،روشک م
ی س از د.
2 . 2 یلام نارحب و تینما یاروش.
ةمانعطق ،هسنارف تایعافد هلمج زا 2085
یارهداهن و ارورش یارضعا ناریم دورجوم قافو و تینما یاروش
هقطنم همانعطق وضوم یلام نارحب .دوب یا هینایب و اه
ددعتم یاه .ترفرگ رارق للم نامزاس تینما یاروش
هینایب خروم یاه 26
و سرام 4 روآ ی ل 2012 ر ی تسا هینایب ،اروش یاه
هناسر ا خرورم اروش ی 22
،سرارم 9
،لیروآ 18 ،نورج 10 ،توا 21 ،ربماتپرس 11
ربمارسد 2012 و 10 ةریوناژ 2013 هرمانعطق و یاره
2065
، 2071 ، 2085 و 2100 یواح صوت ی ه اه و مصت ی م اه ی .تساروش نیا
هب اروش ،دانسا نیا رد یم موکحم ار یلام کیتارکومد بختنم تموکح ندز رانک تارک
نمض و دنک کأت
ی د
زا ،یلام یگچراپکی و تیمکاح ،یضرا تیمامت ظفح رب شلات
یاه و لرکریبد ةدنیامن ،اقیرفآ ةیداحتا ،ساوکا
هقطنم یاهداهن و لود ریاس نیب و یا
حب لح یاتسار رد یللملا یم تیامح نار
مرظن هب تشگزاب رب اروش .دنک
یلام رد یساسا نوناق رب ینتبم کأت
ی د و زارربا ار یلام لامش رد مسیرورت رطخ زا دوخ یمع ینارگن و هدیزرو
مامت ضقن اه یرم موکحم ار کیتاملپید تیامح تحت دارفا تینوصم و هناتسودرشب قوقح ی نیرنچمه .درنک
شلات یاه نامزاس اه دناسر یارب ن
کمک اه زرین ینارهج ةرعماج زا و هدرک یوشت ار مدرم هب هناتسودرشب ی
م ی دهاوخ اروش .دننک تیامح تامادقا نیا زا راکمه رب
و یلارقتنا ترلود تارماقم ناریم یدرج و کریدزن ی
صخش ی ت اه زین روشک ةتسجرب یعامتجا یسایس ی کأت
ی د یم دنک
.(S/RES/2056/2012)
کدوک و ییابر ناگورگ گ ی ر سوت ی رورت
ی تس اه شیازرفا و لوپ بسک ای یسایس یاهزایتما ذخا یارب
ب ی ناهانپ زا ناگراوآ و هغدغد
اه یبهذرم نکارما هرب همدرص ،بیرخت ،نایماظنریغ هب هلمح و تساروش ی
هب یخیرات هب وکسنوی تیرشب کرتشم ثاریم رارآ صوصخ
یم موکحم تدش تریامح نمض نینچمه .دوش
یلاقتنا تلود تاماقم زا م
ی وخ دها تفگ ارب لامرش ةقطنم یعامتجا و یسایس ینوناق ناگدنیامن اب ار اهوگو
نیب یاهداهن رگید و ساوکا تیامح ارهداهن میرکحت و دارجیا ،هار ةرشقن میرسرت هب و دنهد هعسوت یللملا
هب دنزرو مامتها ،دازآ تاباختنا یرازگرب و یتینما و یماظن یاهداهن صوصخ
.(S/RES/2071/2012)
نیا صوت ی ه اه رد و دش میخو یارش ات تشاد همادا 18
ربماتپس 2012 تسخن ، یلام یلاقتنا تلود ریزو
همان ا نآ یط و تشون نامزاس لک ریبد هب ی تساوخرد
درک اروش ی نما ی ت اب وصت ی ب همانعطق ا ی ساسارب
لصف متفه روشنم للم
،دحتم روضح ی ک ن ی ور ی ماظن ی نیب للملا ی ارب ی کمک هب ن ی اهور ی ماظن ی لارم ی
تهج سپزاب گ ی ر ی طانم فرصت هدش رد لامش لام ی ار وجت ی ز دنک یرتینما ناررحب هب یو . رب
ی هقبارس رد
و فلتخم نامرجم ،ردخم داوم نایچقاچاق سوت هقطنم هس لاغشا زا و درک هراشا یلام لامش رورت
ی تس اه
هب مدرم نیداینب قوقح ةزور ره ضقن و ارت ةرینبا بریرخت ،ترارغ ،زوارجت ،مادعا تروص
و وئارگ رد یخیر
تسا هدیسر رادشه تلاح هب روشک هناتسودرشب تیعضو درک ملاعا و داد ربخ اتکوبمیت
.(S/2012/727)
تلاخد هب مادقا رد هسنارف تلود دنتسم هچنآ ماظن
ی تسا ةمانعطق ، 2085
بورصم ارورش 20
ربمارسد
2012 تسا . یاهدنب 7،9،11،13،14 ورملق نیا هب امسیفآ مازعا زا همانعطق
یرم تریامح نارمه رد و درنک
ذ لود رب لمتشم وضع لود رگید زا لاح ی
فن م ی دهاوخ امیسفآ هب ورین کرادت رد
« کرمک ره یرضتقم
رطخ شهاک یارب ای
هدشداج هورگ سوت یتسیرورت یاه
» دهد ماجنا ار
(S/RES/2085/2012)
.
هب ربماتپس زا شیپ ات امیسفآ مازعا ،یکیتسجل تلاکشم لیلد 2013
یلمع و دوربن ییارقیرفآ نارربهر
هقطنم یورین هک دندوبن نئمطم نیازا ،دشاب نایشروش هیلع گنج ةدنرب دناوتب یا
ةمان لاسرا اب ور 8
ةیوناژ
2013 زا ،وتان هب تردق
اه .دنتساوخ کمک یبرغ ی
ةینایب رد اروش ،دعب زور ود 10
ةیوناژ 2013 نریا هرک دررک رارهظا هرسنارف ةرلمح زا شیرپ تسرد ،
خو ی م ت ر اضوا ندش هن
اهنت یم رطخ هب ار یلام یضرا تیمامت و تابر میقتسم دیدهت دجوم هکلب ،دزادنا
نیب تینما و لص هیلع یللملا
تسا مازعا هجیتن رد . رس
ی رت تلود کمک و امیسفآ شهارک تهج رد اه
رطخ ای هدشداج دش راتساوخ ار
.(SC/10878)
ارغآ ار لاورس یماظن تایلمع هسنارف دعب زور هرک دررک ز
ترفرگ رارق ساوکا ینادردق دروم
.(Statement of the President of the ECOWAS Commission
on the Situation in Mali, 006/2013 12 January 2013)
ب ةمانعطق ،هسنارف یاعدا فلاخر 2085
هب اروش ترلود هرب ار یلارم رد یماظن تلاخد زاوج تحارص اره
یمن نآ تارابع نکل ،دهد هب
هنوگ ا هب هک تسا هدش یحارط ی زاورج هرب داقتعا و سوم ریسفت بات تلوهس
اروش ةیور نیا .دراد ار یماظن مادقا -
هک ب ی هقباس زین نی تس - یم رباور یاررب ار تابر مدع و لزلزت دناوت
نیب هب ؛دنک هیده یللملا یروط
هب یتیعضو ملاعا اب هک نیب تینما و لص هیلع دیدهت ناونع
یللملا نودرب و
یاضعا یمامت انقا هب زاین مئاد
یارورش ورضع کری هرب ،هشقانم ره رد یلک یتارابع ندناجنگ اب و اروش
دوخ دیدحلاص هب یماظن مادقا ةزاجا تینما -
فانم بیقعت یارب دیاش و س
ی سا ی شا تیعضو نآ رد -
ارطعا
یم ةتکن .دنک مهم
رت ةمانعطق یلک تارابع ،هکنآ 2085
رد سوم ریسفت بات ار امیسفآ سوت یماظن مادقا
هب و دراد .تسین هسنارف یارب یزاوج قاو خروم دوخ یدعب ةمانعطق رد زین اروش 25
لیروآ 2013 ترساوخرد ارب هسنارف یاهورین یرس تایلمع ،
و درییأت ار بورنج هرب یورشیپ و مسیرورت فقوت یارب یلاقتنا تلود تاماقم شلارت
یاره ترورص هرتفرگ
هب ت ةداعا روظنم و یوسنارف یاهورین ینابیتشپ اب یلام یعافد و یتینما یاهورین سوت یلام یضرا تیمام
امسونیم داجیا هب دوخ میمصت ملاعا زا سپ اروش .درک نیسحت ار امیسفآ 1
هب یارهورین هرب ،امیرسفآ یاج
ذاختا هب هعومجم نیا زا ینابیتشپ تهج رد امسونیم راک زاغآ زا داد هزاجا یوسنارف هنوگره
ا یرضتقم مادق
دنزرو تردابم
.(S/RES/2100/2013)
یم هدهاشم هکنانچ ةمانعطق دوش
2100 یماظن مادقا ةزاجا زین اروش
زا تیامح هب دودحم ار هسنارف لاعف
ی ت اه .تسا هدرک امسونیم ی
1. United Nations Multidimensional Integrated Stabilization Mission in Mali
هظحلام هکنانچ م
ی وش د همانعطق هرسنارف هرب لاوررس تایلمع زاغآ زا شیپ اروش یوس زا هرداص یاه
اخد ةزاجا یماظن تل من
ی دهد رهم نآ رب یلام تاماقم توعد هب هراشا نمض زین هلخادم زا سپ و أت
یی د هدز
زاوج و هنوگره زا ینابیتشپ هب رصحنم ار مادقا لاعف
ی ت اه نیدرب .ترسا هدرک امسونیم ی زا یزاورج بریترت
هدهاشم یلام رد هسنارف ةلخادم یارب تینما یاروش یوس من
ی ددرگ .
3 . توعد خادم هب نیب قوقح رد هل للملا
ترلود یرلخاد ةمرصاخم رد یجرارخ ترلود یماظن ةلخادم هب توعد ،یلام تاماقم ةلخادم یاضاقت زا شیپ رد ارینک و ادرناگوا هرب اریناتیرب دورو .ترسا هداد خر یددعتم یایاضق رد ،نابزیم 1964
امح رد ری ت ترلود زا
تلاخد ،یزکرم ای
تلاا هدحتم سیلگنا و ایلاتیا ،هسنارف ، نانبل رد
1982 هب ةلخادم ،مظن ةداعا و یرارقرب روظنم
ای تلاا هدحتم نکینیمود رد 1965
ادانارگ و 1983 هب هتبلا هک تارماقم تیحلارص ندورب دریدرت لرحم لیلد
توعد دننک تلود ضارتعا دروم ة ناترسراجم رد یورورش ةرلخادم اری درش اه
1956 ، کرچ کاولرسا ی 1968 و
ناتسناغفا 1979
هب هک ب معز توعد یخر دندوب یرابجا و یگتخاس یاه
.(Doswald-Beak, 1986: 228-241)
نیب قوقح درکیور روشنم زا لبق قوقح رد .تسا هدوب توافتم روشنم زا دعب و لبق هدیدپ نیا هب للملا
،همصاخم طس عت
یی ن دننک تلاح رد .تسا هلخادم زاوج مدع ای زاوج ة
« یمارآان
1» لک رب یزکرم تلود هک
یمزرس یم لرتنک لامعا ن یم وا تساوخرد هب اهنت ،دنک
شرورش یدرعب طرس .دررک یماظن ةلخادم ناوت
2
ورنمم فررط ود رره هرب یکمک هنوگره اجنیا رد ؛دننک فرصت ار نیمزرس زا یشخب نایشروش هک تسا موادت تروص رد .تسا گرد
ی ر ی اه ،یزرکرم تلود زا رتشیب ای نازیم هب نایشروش سوت نیمزرس فرصت و
م همصاخ دیدپ3
م ی آی د و م ی ناوت درش دراو مادرک ره فن هب
(Shaw, 2017: 875)
. نریا رد رورشنم مارظن
.درادن یمکح صوصخ هچنآ
دنب رد 2 ةدام 4 ناریم رباور رد روز هرب لرسوت رنم ،هدش ونمم دنس نیا
تلود اه .تسا تلود کی ورملق نورد رد هن و نیرتکد سوت ضوم ذاختا زا نام روشنم توکس نیا هتبلا
ناگرا و .تسا هدشن للم نامزاس یاه قوقح ةسسشم
بی ن للملا ةمانعطق رد ادتبا 1975
هرلخادم هرب توعد
فرط ود ره فن هب یلخاد گنج رد ررب یرنتبم یمارظن ةلخادم یداصم صوصخ رد .درک ملاعا ونمم ار
روکذم ةمانعطق ،توعد تسرهف
ی ناربلطواد اری لرسم یارهورین مازعا :تسا هدرک رکذ حرش نیدب یلیثمت
؛داررفا نیا مادقا ای مازعا هزاجا ای یلخاد گنج رد ریگرد نیفرط زا کیره یارب یبرم ای سانشراک ،یماظن ای مظنم یاهورین شزومآ ای داجیا غ
ی مظنمر هب اری یرلخاد گنج رد ریگرد نیفرط زا کیره تیامح روظنم
یا ةزاجا نیفررط زا کریره یاررب یرگنج تاودا ریاس و تاحیلست ندرک مهارف ؛اهورین نیا شزومآ و داج
1. Rebellion
2. Insurgency 3. Belligerency
نیفررط زا کریره هب یداصتقا ای یلام کمک ؛تازیهجت نیا ندرک مهارف ةزاجا ای یلخاد گنج رد ریگرد هب یلخاد گنج رد ریگرد یروط
تحت ار گنج هجیتن هک رأت
ی ر کذرم یانثتسا هب هکنآ نودب ،دهد رارق رد رو
دنب
« ب » ةدام 3 اری یلخاد گنج رد ریگرد نیفرط زا کی ره رایتخا رد دوخ نیمزرس نداد رارق ؛دنز همطل
زا کی ره سوت نیمزرس زا هدافتسا هزاجا فرط
اه اری تاریلمع ماجنا ای تاکرادت زکرم ناونع هب روکذم ی
هاگیاپ شروش ی اه ای مظنم یاهورین روبع ای غ
ی مظنمر تاودا لاقتنا ای یمارظن تارعلاطا لارقتنا اری یگنج
هک یتقوم تموکح ییاسانش و فرط ره یارب ه
ی چ هنوگ لرتنک ررشم رورشک یدرربهار و مهم یحاون رب ی
درادرن ار طوربرم
(The Draft Report of The ILI on The Principle of Non-Intervention in Civil
Wars, 1975: Art.2)
. ةدام رد همانعطق 3
، کمک رشب یاه کمک یاطعا ،هناتسود یدارصتقا و یرنف یاه
ریرأت لامتحا هک ازسب
تدعاسم و درادن گنج ةجیتن رب یی و هیرصوت اری رورشنم باطم یاه
وجت ی هدرشز زا
یم انثتسا روکذم تسرهف زا ار للم نامزاس یوس .دنک
ربثم هرلخادم هب توعد تیعورشم هب تبسن للم نامزاس ناکرا درکیور و تابوصم ،نمجنا فلاخرب ت
یبایزرا م ی دوش دنب فلاخم موهفم ،للم نامزاس یمومع مجم بوصم زواجت فیرعت همانعطق رد . ةدارمe
3 یرمن زوارجت قادرصم ار ناربزیم ترلود تیارضر ارب یماظن یورین زا هدافتسا ، درناد
(GA Resolution
A/RES/3314)
نیازا ، .دراد تیاضر اب یماظن ةلخادم زاوج هب رظن ور
نیب ناوید یللملا
هب یرتسگداد رد ناورید .ترسا هدز درییأت رهم ،هلخادم هب توعد تیعورشم رب تحارص
تیلاعف یأر هبش و یماظن یاه
یم یرصت هئوگاراکین رد اکیرمآ یماظن :دنک
« یم لکشم یزیچ هچ تفگ ناوت
نیب قوقح رد هلخادم مدع لصا زا یم یقاب للملا
کی تلود تساوخرد اب ًلابق هک هلخادم رگا دنام لباق روشک
یم هتسناد لوبق .دشاب زاجم زین لباقم فرط تساوخرد هب ،دش
رره رد تسا زاجم یروشک ره ،تروص نآ رد
نایرشروش هاوخ تموکح تساوخرد هب هاوخ دنک هلخادم رگید تلود یلخاد روما رد نامز
.(ICJ Rep, 1986:
Para. 246)
لخادم ناوید زین وگنک نیمزرس رد یماظن تامادقا ةیضق رد یزرکرم تلود تساوخرد اب اهنت ار ه
تسناد لوبق لباق
(ICJ Rep 2005: paras.42-53)
ةمانعطق رد زین تینما یاروش . 387
و یرتاذ رح ،دورخ
ار ررگید یاهرورشک زا یهورگ ای روشک زا کمک تساوخرد یارب شتیمکاح ح لامعا رد روشک ره ورشم درک دییأت
(SC/Res, 387, 1976)
ةدام ریسفت . 20
پ شی نیب تیلوئسم سیون تلود یللملا
اره
(Draft articles
on Responsibility of States for Internationally Wrongful Acts, with commentaries 2001:72-
ةیور ،75)
تلود اه
(Nolte, 2010: 6)
نادنمرشیدنا یاهرظن و
(Shaw, 2017: 876; Dinstein, 2011: 119)
.تسوسمه ناوید اب زین ا
درننام ،ترسا توارفتم نانادرقوقح یارهرظن ،نآ تیعورشم یانبم صوصخ رد هتبل
نیب تیلوئسم قوقح رد تیاضر ،روز هب لسوت نم رب یفرع یانثتسا تریمکاح لرصا ارب دارضت مدع و یللملا
تلود اه یضرا تیمامت و هب
لیلد تلود کی نیمزرس نورد هب نتشاد صاصتخا
(Visser, 2019: 43)
.
نا فلاخم ضوم لاس رد یدعب ةمانعطق رد نمج
2011 یدح ات دعت ی ل هب ،دش یروط یماظن ةلخادم هک
ییاج ات ار شروش و یمارآان ،شنت طس رد ةمصاخم دح هب هک
رعت ی ف هدرش هرب یقارحلا مود لرکتورپ رد
نویسناونک یدازآ و ررشب قورقح لماک تیاعر اب ،یزکرم تلود فن هب اهنت ،دسرن ونژ یاه
نیدارینب یاره
زاجم م ی دناد (
(The Draft Report of the 10th commission of the ILI, 2011: Arts. 2,3
.
رکذ اجنیا رد هتکن ود
کریکفت ررب ارهراب نادنمشیدنا و اهداهن یاهرظن رد .تسا هدیاف دیفم ترلاح
اره ی
دیکأت هعزانم م
ی دوش یرسک هرچ رفن هب هکنیا و هلخادم ناکما ،نآ ساسارب و رم
ی ناورت ،دررک دورو نیریعت
م ی وش د یلاحرد ، تلود ،لمع رد هک بلغا اه
هتسد دنب صخشم ار شروش ی من
ی دننک هترسد ره ةدعاق ناوتب ات
.درک لامعا ار هب
یم رظن هب دسر یلک روط کمک اه شرورش کری بوکررس یاررب یتلود تاماقم هب یجراخ ی
هب هتبلا ،تسا ورشم دشاب هدرک تساوخرد نابزیم تلود هک یطرش
. د نینچمه ر
عضو ی ت اه ةناترسآ نورچ یی
شاپورف .تسا لمأت لحم یکمک نینچ یاطعا ،نایشروش رشب قوقح یدج ضقن ای یزکرم تلود ی رسوت هاگ هک یرما ؛تسا یعمج ورشم افد و هلخادم هب توعد سیسأت ود ةطبار ریونت رگید ةتکن
رارق هجوت دروم ناگدنسیون من
ی گ ی در و دنرگیدکی لقتسم زا موهفم ود نیا . یتوارفتم یاررجا ةنیمز و انبم
نیدب ،دنراد نیب ناوید دییأت دروم و بلاغ هاگن ًلاوا هک یضوت
ورقو ، ورشم افد یارب یرتسگداد یللملا
یلاحرد ،تسا هناحلسم ةلمح ترلود سوت دیاب هناحلسم ةلمح ًاینار ؛درادن ار فصو نیا یلخاد تاعزانم هک
ت یلخاد تاعزانم نکل ،دشاب هتفرگ تروص نارگیزاب سو
غ ی تلودر ماجنا ی م ی ریگ د ؛
ًاثلار هیلع ورشم افد
مجاهم تلود
ًاتدمع و یلاحرد ،تسوا نیمزرس نورد ورشم افد هک
یرتلودریغ نارگیزارب ارب هلباقم یارب
تلود نیمزرس نورد توعد
هدننک تسا
.(Visser, 2019: 44)
همه زا مهم رت ییانثترسا ورشم افد ،هکنآ
ت نم لصا رب نایم باور رد روز هب لسو
تلود اه
؛تس هزوح ا .درادن یطابترا نآ هب هلخادم هب توعد هک ی
4 . بوچراچ نآ رد یلام نارحب یبایزرا و هلخادم هب توعد طیارش و تیهام
و تلود تیمکاح زا هلخادم هب توعد دودحم رد دوخ ورملق رب نآ لماک رادتقا
ة نیب قوقح للملا
یرشان رم ی دورش
تاماقم هک هوررگ اب هلباقم یارب و ربتعم یتیاضر اب نآ ینوناق
ررطخ هرب ار تریمکاح تاربر هرک یرشروش یاره
هتخادنا مادقا ،دنا م ی ننک د
.(Hafner, 2009: 415)
یم تیاضر نیا هب دناوت
هدرهاعم ریرط زا اری یدروم روط هرب1
.دوش اطعا رگید تلود تلود یلبق تیاضر
توعد هدننک خادم مدع لصا ضقن ةبئاش ، یم فترم ار هل
.دزاس
رارهظا نیا تیحلاص زا نآ ةدننک زاربا صخش و هدوب رایتخا یور زا و هنادازآ ، یرص دیاب تیاضر نیا روشک یلخاد نوناق بط توعد
هدننک نیب قوقح باطم ات دشاب رادروخرب رورشک نآ هب باستنا لباق للملا
1 . یاهورین هب هلخادم زاوج اقیرفآ ةراق رد هقطنم
ا هدناجنگ تادهاعم رد ی م
ی دوش ش لیکشت اب . و ارقیرفا ترینما و لص یارو
زرین یزرکرم ترلود تیارضر نودرب یطیارش رد هلخادم ناکما نابرود لکتورپ داقعنا و نآ هب هدرتسگ تارایتخا یاطعا پی ش بی ن ی هدش .تسا
تلود سوت هلخادم هب توعد .دوش تسد
هدناشن هب یکتم و درورم تردرق نآ روضح تهج یجراخ تردق
( ناتسراجم رد یوروش روضح دننام ،تسین دییأت 1956
( ناتسناغفا و ) 1979
رد ارکیرمآ و ) ارماناپ
( 1989 )
(Dinstein, 2011: 121-123)
. نیمزررس رد تیارضر طوررش هرب دریاب ینار تلود ،یعقاو تیاضر زارحا اب
رب و دنامب دودحم ررقم فادها و نابزیم تلود و تسا دادرتسا لباق ،روکذم تیاضر هک دشاب فقاو رما نیا
رگا هدهاعم ا درادن دوجو دادرتسا یارب یتافیرشت چیه ،دشابن نایم رد ی
.(ICJ, 2005: paras. 197-199)
و تیاضر ةدودحم رد لمع رد هرک ارجنآ ،تسا طابنتسا لباق زین زواجت فیرعت ةمانعطق زا نآ دادرتسا
ةدام مجنپ ش 3
ایب هک تسا هدرک ن هاگره
رقتسم رگید تلود نیمزرس رد هک تلود کی لسم ىاهورین
هدش ،دنا فلاخرب فاوت هب لمع هدمآ ، هب دنور راک رفاوت درورم تدرم نایاپ زا سپ دوخ روضح هب ای هرمادا
دنهد تلود تیاضر ةدودحم رد لمع زا روظنم هک تسا یهیدب هتبلا .دوب دهاوخ هناراکزواجت لمع ، توعد
هدننک تلود هک تسا نآ ، هلخادم
رگ لامعا هنوگ نآ هب عت
یی ن هدش یم نابزیم یوس زا دزرو ترداربم درناوت
دوخ هک توعد هدننک .درشاب هترشاد ار نآ ماجنا تیحلاص و رایتخا یقوقح ظاحل زا هرب
ترلود لارثم رورط
هلخادم رگ یمن پب نابزیم تیاضر اب مدرم هناتسودرشب ای رشب قوقح ضقن هب دناوت .دزادر
،هکنآ رگید ةتکن ناوتان تلود اب و دوش دوبان یزکرم تردق رگا
تیحلارص یهورگ چیه ،میوش هجاوم1
درادن ار تیاضر دادرتسا
.(Dinstein, 2011: 123)
سوت نیمزرس رب ررشم لرتنک لامعا ،رگید طرش توعد
هدرننک ینارمز ةرود رد ،ررما نریا هرک ترسا
ینلاوط رظندم و زورب و دوب دهاوخ هرکنآ رب طورشم ،نیمزرس رب ینوناق تموکح ررشم لرتنک رد هاتوک ةفق
هب یناربج مادقا یم هتشاگنا هدیدان ،دریگ تروص تعرس
،ینامز( دوش 1391
: 87 .)
فلشم طابنتسا نآ ةرابرد یدحاو رظن هک تسا حرطم هلخادم هب توعد ثحب رد زین یرگید ة من
ی دوش و
کیتارکومد تیعورشم دوجو ،نآ توعد
ک هدنن توعد تحص و رابتعا رایعم ار نآ یخرب .تسا م
ی دنناد هرک
هب لرتنک یاج ررشم
،ینامز( تسا هدش حرطم 1396
: 291 یرم یگژیو نیا دندقتعم رگید یخرب .) رد درناوت
لرتنک نادقف زا یشان لأخ ییانثتسا دراوم ررشم
،ینامز( دنک رپ ار 1391
: 84 ارهنت هک تسا نآ رگید رظن .)
هلخادم ا م ی درشاب کیتارکومد تیعورشم ةداعا یارب هک تسا زاج
(Frank, 1992: 46)
،ررگید ناریب هرب .
نآ تیعورشم رد زین هلخادم فده عت
یی ن هدننک رقتسم تلود فن هب یسایس ةشقانم لح ،دوصقم رگا .تسا
ح مدرم نآ بط هک تسا تشونرس نییعت لصا زا سوم تشادرب ،رظن نیا یانبم .تسین ورشم ،دشاب للاقتسا هک دنراد ار دوخ رظندم ماظن باختنا رب س
ی سا ی شا ترلاخد زا جرارخ
ی اره نریازا ،دورش ظرفح ور
ترسا مدرم تشونرس نییعت ح ضقن ،هشقانم نیا رد هلخادم
.(Bannelier & Christakis, 2013: 860)
بتعم ،دشاب ریگارف ینارمکح هب مدرم نابختنم ندنادرگزاب ،هلخادم زا فده رگا نینچمه .تسا ورشم و ر
1. Failed state
هب رظن م ی دسر هب کیتارکومد تیعورشم یوس هب شیارگ ینامز صوصخ
هک توعد هدننک لررتنک دقاف ررشرم
لارمعا هرک تسا یتلود یمسر تاماقم یوس زا ربتعم توعد دوجو ناکامک ،تیرثکا رظن نکل ،دراد دوجو ،تسا دراد ررشم تیمکاح
(Shaw, 2017: 877)
یعورشم در لیلاد هلمج زا . هرب کیتارکومد ت
نارکرا زا یرنکر ناورنع
و ترسین تلود تیعورشم یضاق ،یجراخ تموکح ،نیفرط یربارب لصا ساسارب هک تسا نآ هلخادم هب توعد یمن قوقح دوش ورهش
ن ناد تشونرس نییعت ح لامعا رد اهنآ
دریابن یجرارخ هرلخادم .دنک ریبعت دوخ رظنم زا ار
اب و دنک هتکید ار روشک نآ یلخاد روما دراذگب مارتحا روشک نآ یسایس تیعضو هب دی
.(Nguyen, 2019: 17)
هب هلخادم هب توعد ِتیعورشم ثیح زا ،هصلاخ روط م
ی ناوت نیب قوقح رد تفگ ةلخادم ،رصاعم للملا
زا تیامح فده اب و یلبق تیاضر اب یماظن شلات
یاه تیدوجوم ره هیلع تموکح غ
ی تلودر صاخرشا ای ی
یمزرس رد رقتسم یصوصخ توعد تلود ن
یم ماجنا هدننک ةمه رد و دریگ
عضو ی ت اه زا ررتمک هناحلرسم ی
نیب ةناحلسم ةمصاخم و شنت یتح یللملا
مارآان ی اه نوچ یلخاد ی شاشتغا
،ینارمز( ترسا لارمعا لباق
1391 : 111 صوصخ رد .) هفلشم
اه ناگدنیامن سوت نآ ملاعا ،یلبق تیاضر دوجو زین هلخادم هب توعد ی
رتنک و تلود ل
ررشم .دوش زارحا هیضق کی رد دیاب هک تسا یلماع هس نیمزرس رب نانآ سوت
شیپ تاکن وترپ رد تسخن سوت هسنارف توعد ،هتفگ
هرک یطیاررش رد ،تفرگ تروص تقوم تلود ریزو
یزرکرم ترلود رایتخا رد یلام بونج و تختیاپ اهنت و دنتشاد فرصت رد ار نیمزرس ةدمع تمسق نایشروش یب .دوب یدرت هرکنیا و تیعوررشم ارما ،تسا هدش اطعا یلام تاماقم سوت دازآ ةدارا اب و تحارص هب تیاضر د
تسخن یارتدوک یرپ رد هروئارت .تسا دیدرت لحم ،دراد ررشم لرتنک و تسا روشک ةدنیامن هروئارت تقوم ریزو
2012 هب ترختیاپ تیعضو ،هسنارف ةلمح هب یهتنم یاهزور رد و دمآ راک یور تقوم تروص یرنارحب رایرسب
هب یعطق هروئارت هب هتسباو تاماقم ینوگنرس و دوب رظن
م ی دمآ ةرعماج یورس زا هرورئارت ترلود هرک ارجنآ زا .
نیب هتخانش یلام تلود اهنت یللملا م
ی دش لباق ررشم لرتنک رد فعض نکل ،تسا لوبق لباق روشک یگدنیامن ،
مشچ شوپ نیازا ،تسین ی تروص ةلخادم ور
خیرات رد هتفرگ ی هلخادم وقو
نع ی 11 ةیوناژ 2013 .تسین ورشم
هرورئارت ترلود زا یدرعب یرمدرم تریامح ،ترینما یاروش یدعب دییأت ،نیا دوجو اب
(Bannelier &
Christakis, 2013: 865)
لررتنک فعرض تلاح رد کیتارکومد تیعورشم یناربج شقن هب یخرب داقتعا و
ررشم یم هک تسا یلماوع ، یب رارمتسا دناوت
.دنک فقوتم ار هلخادم یرابتعا
هجیتن یریگ هرب تورعد ،یترسیرورت تامادرقا رربارب رد یرعمج ورشم افد یاعدا هس اب یلام نارحب هب هسنارف دورو
ةمانعطق دافم رد جردنم زاوج و هلخادم 2085
.تفرگ تروص تینما یاروش
یمن زونه ،تسخن دروم صوصخ رد زا ناوت
لکش گ ی ر هدعاق ی خس یفرع یا فذح هب هک دروآ نایم هب ن
ررب وررشم ارفد لارمعا هرب درقتعم رگا یتح هکنآ نمض ؛دنک تللاد ورشم افد ناکرا زا هناحلسم ةلمح نیا رب ررقم طورش و میشاب یتسیرورت تامادقا سأت
ی س ةرلمح ارب یترسیرورت تامادرقا ندورب زاررتمه نورچ
هورگ نیا دیاب ،دشاب قحم تلود کی هناحلسم تلود هب اه
ناررحب رد نریا دوجو اب ؛دنشاب بستنم رگید یاه
شروش هدمع ،یلام ماجنا یاه
.دوبن رگید لود بناج زا و تفرگ تروص روشک نیا ابتا سوت هتفرگ
هب زین هلخادم هب توعد صوصخ رد یم رظن
ناربزیم ترلود یرلبق تیارضر هرب طونم هلخادم نیا دسر
شلات زا تیامح زین هلخادم فده .تسا تموکح یاه
ررب ررشم لرتنک یاراد هک تسا ی شوررملق
و ترسا
تیدوجوم ره ،فده هورگ غ
ی تلودر توعد تلود نیمزرس رد رقتسم یصوصخ صاخشا ای ی هدننک
رد .تسا
رد رورشک نریا زا یدایز شخب هک تفرگ تروص یلاح رد یلام تقوم تاماقم توعد ،یسررب دروم ةیضق نک دقاف یزکرم تلود و تشاد رارق نایشروش فرصت .دوب مزلا ررشم لرت
،درش هدرنار نخرس هرلخادم هب توعد و یعمج ورشم افد زا هک نونکا و موس لیلد یسررب زا شیپ رگیدرکی هرب کریدزن رایسب ار سیسأت ود نیا ،ناگدنسیون هاگ .دوش نییبت یرظن یعوضوم تسا یرورض
یقلت م ی دننک یلاحرد ، افتم یارجا ةنیمز و انبم و دنرگیدکی زا لقتسم هک ،ًلاوا هرک یضوت نیدب ؛دنراد یتو
نیب ناوید دییأت دروم و بلاغ هاگن و تدرش ارب هناحلسم ةلمح وقو ، ورشم افد یارب یرتسگداد یللملا
یلاحرد تسا صاخ تدح یلخاد تاعزانم هک
ای ن هنوگ ترلود رسوت دریاب هناحلرسم ةرلمح ًارینار ؛دنتسین
زاب سوت یلخاد تاشقانم نکل ،دشاب هتفرگ تروص نارگی
غ ی تلودر ماجنا ی م ی دوش ؛
ًاثلار هیلع ورشم افد
مجاهم تلود
ًاتدمع و یلاحرد ،تسوا نیمزرس نورد ،هرلخادم هرب تورعد هرک
نارگیزارب ارب هرلباقم یاررب
تلود نیمزرس نورد یتلودریغ توعد
هدننک همه زا .تسا مهم
رت نم لصا رب ییانثتسا ورشم افد ،هکنآ
یم باور رد روز هب لسوت نا
تلود اه
؛تس هزوح ا .درادن یطابترا نآ هب هلخادم هب توعد هک ی
ةمانعطق رد جردنم زاوج ینعی هسنارف رگید لیلد صوصخ رد ور ره هب 2085
تینما یاروش م
ی ناورت ترفگ
ةریور نریا .تخارس ایهم ار یماظن مادقا هب لسوت تهج سوم ریسفت ةنیمز ،مهبم تارابع زا هدافتسا اب دنس نیا اروش - هک ب ی هقباس ن تسی - یم نیب باور هب ار تابر مدع و لزلزت دناوت هب ؛دنک لیمحت یللملا
یروط ملارعا اب هک
نیب تینما و لص هیلع دیدهت ناونع هب یتیعضو یارضعا یمارمت ارنقا هب زاین نودب و یللملا
مرئاد ارب و ارورش
هب ،هشقانم ره رد یلک یتارابع ندناجنگ تلود
اه یاهداهن ای قطنم
ها ار دورخ دیدحلارص هب یماظن مادقا ةزاجا ی
فرص .دنک اطعا و امیرسفآ یمارظن مادرقا هرب ،همانعطق یلک تارابع نآ هک تشاد هجوت دیاب ،هظحلام نیا زا رظن
تلود اه ی رفآ ی اق و تسا فوطعم یی هب
قاو بوسحم هسنارف یارب یزاوج من
ی دوش .
رد ومجم ةلدا تفگ ناوتب یقوقح فرص دید رد دیاش ، قورقح درعاوق ررظنم زا هلخادم ماگنه هسنارف
نیب نیب قوقح تیعبت اما ،تسین شریذپ لباق للملا درییأت ،یرارکمه و یرربارب ،تردق طنم هس زا للملا
تلود یهارمه و تینما یاروش یدعب تلود اب اه
هلخادم رگ یم ناررحب رد هرسنارف مادرقا ندوب ربتعم دناوت
ینارحب ؛دنکن شلاچ راچد ار یلام هک
کرت یب ی زا ی ناجک هب ارگ یی هبناجدنچ و هدشدییأت ارگ
یی زاجم .دوب
