ۀرود ،یژرنا قوقح تاعلاطم 6
ۀرامش ، 2 اپ ، ناتسمز و زیی 9911
تاحفص ، 594
- 911 )یشهوژپ یملع هلاقم(
هویش و ینابم شزرا درکیور ساسارب تمارغ یبایزرا یاه
یراذگ
یرواد رد نآ زا هدافتسا و یرازاب تفن تعنص یاه
یدزی یمولع اضردیمح
قوقح ۀدکشناد یصوصخ قوقح هورگ رایشناد یسایس مولع و
ۀملاع هاگشناد ابطابط
ئ ی
یمشیربا مدقم یلع
رایداتسا قوقح ۀدکشناد یصوصخ قوقح هورگ لع و
یسایس مو ۀملاع هاگشناد
ابطابط ئ ی
ونشر یدهم
تفن یاهدادرارق تیریدم یرتکد قوقح ۀدکشناد زاگو
یسایس مولع و هاگشناد
لاع ابطابط ۀم ئ ی
:تفایرد خیرات(
71 / 71 / 7931 - :بیوصت خیرات 81
/ 8 / 7933 )
هدیکچ
ب تفن تعنص ه
طیحم لیلد تفُارپ
زیخو نآ
، هیامرس تافلاتخا رتسب یراذگ
ا تس مهم . لماع نیرت
لح رد هیامرس تافلاتخا لصفو یراذگ
، ۀبساحم تمارغ تسا هویش زا یکی . یبایزرا جیار یاه
تقفاوم اب نآ زا هدافتسا هک تسا یرازاب درکیور زا هدافتسا ،تمارغ تفلاخم و اه
هارمه ییاه
تمیق دایز تاناسون .تسا تمیق ندوبن هنافصنم و هسیاقم تیلباق مدع ،ماهس یاه
هسیاقم یا
، زا
هدافتسا للع ندرکن
رد شور نیا زا یارآ
عناوم عفر یارب .تسا هدش ملاعا یرواد هدشدای
،
تبسن یزاسدرادناتسا ،ماهس تمیق نیگنایم زا هدافتسا تکرش نایم توافت نتفرگ رظن رد و اه
اه
.دیدرگ داهنشیپ م
ومع
ًلا هبساحم تمیق تبم شور یجورخ زا یرازاب درکیور طسوت هدش
رب ین
ییاراد رتمک دمآرد رب ینتبم شور زا و رتشیب اه تسا
ناریا تفن تعنص رد .
، یم اهنت زا ناوت
تبسن شور هدافتسا اه
درک زا هدافتسا ناکما ،ناوارف تلایدعت ماجنا ترورض هب هجوت اب هک
رد شور نیا ۀبساحم
ناوید رد تمارغ .تفای دهاوخ شهاک یرواد یاه
ژاو ناگ یدیلک
یرواد ،تفن تعنص یاه یبایزرا شور
هسیاقم یا ، شزرا درکیور ،یبسن یبایزرا شور یراذگ
،یرازاب ۀبساحم تمارغ .
لوئسم ۀدنسیون
[email protected] Email:
همدقم رد ش هب هتشذگ ی
هو اه ی لام ی بساحم ۀ قوقح تاعلاطم رد تمارغ ی
رتمک هجوت م ی ا و دش ی ن
هتشون رد ثحابم اه
ی قوقح ی اج یی لحت .تشادن ی
ل اه ی قوقح ی اضق و یی نابم رب ی قوقح ی
واعد ی زکرمت تشاد ا هب و ی ن سم ئ هل أر رودص زا سپ تراسخ رادقم هک ی
،دوب دهاوخ هچ
م هجوت رتمک ی
لاس رد .دش اه
ی خا ی ر
، ا ی ن ور ی ه غت یی ر ی هتفا ز تاعلاطم و ی
دا ی رد ۀراب و هبساحم
زرا ی با ی تمارغ و تاراسخ اه
ی شان ی امرس تافلاتخا زا ی
ه راذگ ی مها .تسا هدش ماجنا ی
ت
بساحم ۀ غ تمار
، زاب هب اهنت ی
نارگ قوقح ی اضق و یی فرط و هدشن رصحنم ی
ن اهاوعد ی
امرس ی ه راذگ ی ن ی ز ا هب ی ن ا رب .دنراد هجوت رما ی
ن ساسا
، فرط ی ن اهاوعد ی امرس ی ه راذگ ی
، هن اهنت
ُب هب قوقح دع ی أر ی ب هکلب ،دنراد هجوت هرداص ه
ا لابند ی ن سم ئ هل عت تمارغ هک دنتسه یی
ن هدش
زا دعب رف ای دن پ ی چ ی هد نامز و قوقح رب ی ا ؟دوب دهاوخ ردقچ ی
ن شسرپ پ زا سپ هک ی
گ ی ر ی و
زه و نامز فرص ی
،هن م هچ ی ناز تمارغ بیصن ز صخش ی
نا د ی هد م ی رد ،دوش زاغآ
پ و ی گ ی ر ی
واعد ی امرس ی ه راذگ ی م ؤ رث دوب دهاوخ
( Marboe, 2009: 2
.)
زا وس ی د ی رگ
،
،تفن تعنص رد اهدادرارق
ی م هدقعنم ی نا امرس ی ه ذگ ب نارا ی ن للملا ی و
اهروشک ی امرس ی ه ذپ ی ر و هدوب تدمدنلب رایسب
ثأت تحت ی ر قی تم تفن تسا ب . ه هام تلع ی ت
ناسون ی ق ی تم ثأت تحت و تفن ی
ر ره عفانم نتفرگ رارق ی
ک فرط زا ی ن تافلاتخا زورب ،دادرارق
رگ ی ذپانز ی ر دوب دهاوخ
( Abdala, 2009: 541
.)
زا ای ن ،ور بساحم ۀ افلاتخا لح رد تمارغ ت
امرس ی ه راذگ ی تفن تعنص رد سب
ی را مهم و رورض ی تسا .
89 هدنورپ زا دصرد اه
یی اپ ات هک ی نا لاس 8171 ب زکرم رد ی
ن للملا ی وست ی ۀ تافلاتخا
امرس ی ه راذگ
7ی هدش حرطم رد ،دنا
زوح ۀ بط عبانم و تفن تعنص ی
ع ی هدوب ا زا .دنا ی ن م ی نا
، 17
تن هب دصرد ی
هج سر ی هد و دنورپ ۀ نآ همتاخ اه یا
هتف
(تسا
ICSID, 2019
.)
1 . شزرا یاهدرکیور و یراذگ
بساحم ۀ تمارغ
شزرا یاهدرکیور و یراذگ
بساحم ۀ ریز حرش هب تمارغ تسا
(:
Kantor, 2008: 7 )
دمآرد رب ینتبم درکیور شور زا :2
یم هدافتسا ییاه یتآ یداصتقا یاهدوس و عفانم هک دنک
شیپ ار ینیب رک نآ یلعف شزرا و هد عم ار اه
شزرا رای یم رظن رد یراذگ
.دریگ
ییاراد رب ینتبم درکیور
9اه : ییاراد شزرا ،درکیور نیا رد هیامرس و اه
یراذگ یاه
ماجنا هبساحم ار هدش رک
هد یهدب شزرا و یم رسک نآ زا اه
یقاب غلبم .دوش شزرا ربارب هدنام
هیامرس ماجنا یراذگ .دوب دهاوخ هدش
1. International Centre For settlement of investment disputes (ICSID)
2. Income Based Approach 3. Asset Based Approach
هویش و ینابم شزرا درکیور ساسارب تمارغ یبایزرا یاه
...رد نآ زا هدافتسا و یرازاب یراذگ 549
هسیاقم /یرازاب درکیور یا
یبسن ای :9
هسیاقم رایعم زا شور نیا رد یارب
یبایزرا
هیامرس یم هدافتسا یراذگ دوش
؛ هب نیا هیامرس هک تروص یراذگ
دروم رازاب رد هک هباشم یاه
هتفرگ رارق هلماعم شزرا یانبم ،دنا
یم یراذگ وش
هیامرس غلبم .دن زا هدافتسا اب هباشم یراذگ
صخاش هیامرس و هدش لیدعت ییاه راذگ
یم یبایزرا رظندم ی
(دوش
Kantor, 2008: 8
.)
قیقحت نیا فده
، شزرا درکیور یسررب رد یرازاب یراذگ
بساحم ۀ تافلاتخا رد تمارغ
تفن تعنص تسا
. زا نیا ،ور شزرا درکیور شور و هدش نییبت یرازاب یراذگ
نآ فلتخم یاه
یواکاو یم دوش
؛ هدافتسا للع یسررب اب سپس ندرکن
د رد شور نیا زا ناوی
،یرواد یاه
یم رارق یسررب دروم عناوم نیا عفر یاهراکهار دعب شخب رد .دریگ
، هژورپ تاصخشم یاه
نایاپ رد و هدش حیرشت یرازاب درکیور و یتفن
، یبایزرا رد یرازاب درکیور زا هدافتسا یسررب هب
هژورپ یم هتخادرپ ناریا تفن تعنص یاه .دوش
1 . 1 . شزرا درکیور /یرازاب یراذگ
هسیاقم یبسن ای یا
2
مهم هدنورپ رد یرازاب درکیور زا هدافتسا رد هک یشلاچ نیرت یم زورب یرواد یاه
دنک
، تسا نیا
دشاب هتشاد ار هسیاقم تیلباق هک دوش ادیپ یتکرش هک .
یاضف رد تسا نکمم
،یرظن ناکما
دشاب هتشاد دوجو یتکرش نینچ باختنا
، اما
ًاقیقد هک یتکرش لمع رد قم تیلباق
هتشاد ار هسیا
دشاب
، لاد هاگداد .درادن دوجو
9رو یم هراشا هتکن نیا هب :هک دنک
« تکرش درکیور زا هدافتسا یاه
هسیاقم هسیاقم تیلباق و تهابش نازیم هب یا یبایزرا تکرش یا
یگتسب هباشم تکرش و هدنوش
رد .دراد هراپ
یا تکرش نایم فلاتخا ،دراوم زا یم بجوم اه
رازاب درکیور دوش ی
، تیلباق
دافتسا ۀ دهد تسد زا ار دوخ
(»
Re Radiology, 1991: 234
. )
یامنهار رامش ه شش یاهدرادناتسا نیب
شزرا یللملا تروص هب ار یرازاب درکیور ،یراذگ
یم فیرعت ریز :دنک
تکرش ماهس شورف تمیق زا هدافتسا اب هباشم یاه
، یم هیامرس ناوت ار رظن دروم یراذگ
تمیق یراذگ رک د ب . ساسا نیا ر
، تکرش نتفای و هسیاقم تیلباق بسک و اه
زا هباشم یاهراکو
مهم شزرا ینابم نیرت یرازاب یراذگ
تسه .دن
شور نیا رد
، لاس یرازاب تلاماعم زا تسا نکمم یاه
تشذگ ۀ هدافتسا رظن دروم تکرش
رک د نیارد هک تروص دیاب لیدعت عون ود وش ماجنا
هب هک یتلایدعت و ینامز لیدعت :د طساو
ۀ
تسا هدمآ دوجو هب طیارش رد رییغت
( IVSC, 2007: 242 4)
.
1. Market/Comparable Based Approach
8 . شزرا شور ۀژاو زا قیقحت نیا رد راذگ
شور نیزگیاج ناونع هب یرازاب ی هسیاقم یاه
.تسا هدش هدافتسا یبسن ای یا 3. Delaware Court of Chancery
4. IVSC (International Valuation Standards Council)
تکرش تمیق ،یرازاب درکیور رد ب و سروب رد هک ییاه
ه یم هلماعم یمومع تروص دنوش
،
تمیق یانبم تکرش یارب یراذگ
یم رارق ییاه نآ ماهس و هدوب هباشم هک دریگ
ب اه ه تروص
یمن هلماعم یمومع
( دوش
West & Jones, 1999: 197
تمیق نینچمه .)
ییاراد یرازاب یاه شقن اه
شزرا رد ار یمهم یدراوم یراذگ
نوچمه نیشام یم افیا تازیهجت و تلاآ
( دنک
Bealmear,
1999: 132
.)
شزرا یامنهار نیب یراذگ
یللملا یامرس ۀ یم هراشا هتکن نیا هب یصوصخ زا هدافتسا هک دنک
شزرا یارب یرازاب درکیور هیامرس یراذگ
گ یراذ بسک هک تسا بسانم ییاه هب هطوبرم راکو
و هدیسر غولب یاراد
یم هراشا زین هتکن نیا هب هتبلا .دشاب دمآرد زا یتابثاب نایرج نیا هک دنک
تکرش یارب شور نایز یاه
تسا هدافتسا لباق زین هد
؛ نایز هک طرش نیا هب و هدوب یتقوم اه
ار نایز و دوس ناوتب یعیبط تروص هب
روآرد د .
یامنهار تیمک
ۀ نیب یاهدرادناتسا شزرا یللملا
یراذگ هباشم تکرش باختنا رد یارب
ار ریز دراوم ،یبایزرا روآدای
یم :دوش
)لوا هسیاقم تکرش رب یداصتقا نلاک لماوع ریثأت هکنیا ای هدش باختنا هباشم تعنص زا یا
نآ دشاب ناسکی اه
؛
)مود زادنا ۀ بسک سیاقم لباق و هباشم اهراکو دشاب ه
؛
)موس تمیق رد ینابت ای و تیدودحم و هدوب هنافصنم رازاب رد هباشم تکرش تمیق
ملاعا .دشاب هتشادن دوجو هدش
1 . 2 . لماوع م ؤ رث یرازاب درکیور زا هدافتسا رب
1 . 2 . 1 . شزرا نامز یراذگ
هسیاقم نامز ،یرازاب درکیور زا هدافتسا رد مهم لئاسم زا یکی
( تسا
Kantor, 2008: 125
.)
رد هک یتکرش زوح
ۀ لاس رد یتارباخم تاطابترا 7333
تسا هدوب لاعف
، یتکرش اب هسیاقم لباق
لاس رد هزوح نیمه رد 8117
ن
؛تسی یداصتقا نلاک لماوع اریز نوچمه
دشر خرن ،مروت ،هرهب
زرا خرن و
، رد لاس نیا .تسا هتشاذگ ریثأت هسیاقم تیلباق رب و هتفای رییغت اه
1 . 2 . 2 . ۀلماعم لباقم رد سروب رد ماهس یمومع ۀلماعم
ماهس یصوصخ
یمن هلماعم سروب رد یبایزرا دروم تکرش ماهس رگا ایآ ،دوش
دیابن هسیاقم تکرش رد زین یا
یم هنوگچ ؟دوش هلماعم سروب تیلباق ناوت
لماعم ۀ و تفرگ رظن رد ار سروب رد تکرش ماهس
شزرا رد ار نآ رثا ظاحل یراذگ
رک د ماوع ؟ یل نوچمه یلام نیمأت عبانم هب یسرتسد
، هلمجزا
رد هک تسا یلماوع ۀراب
تکرش دراد دوجو سروب رد هلماعم دروم یاه
؛ یلاحرد نیا هک
هویش و ینابم شزرا درکیور ساسارب تمارغ یبایزرا یاه
...رد نآ زا هدافتسا و یرازاب یراذگ 549
تکرش رد تلایهست ریغ یاه
.درادن دوجو یسروب ناسانشراک
ًابلاغ توافت رد ار یقیقد غلبم
تکرش شزرا ریغ و یسروب یاه
یمن ملاعا یسروب دننک
اما ، رثا شزرا رد ار نآ رد یراذگ
رظن
یم .دنریگ
1 . 2 . 3 . تلاوصحم و تامدخ رازاب
تکرش ایآ هسیاقم یاه
یا
، یم هضرع یهباشم یاهرازاب رد ار دوخ تامدخ و تلاوصحم ؟دننک
یم ایآ رکیپ هاگورین ناوت رد یتدمدنلب دادرارق هک ار 7
ۀراب ضرع ۀ درادن قرب
، یفورعم تکرش اب
اقم اکیرمآ رازاب رد هسی
رک د تکرش ؟ فورعم یاه
ضرع ۀ اکیرمآ رازاب رد قرب
، یاهدادرارق
نآ شورف و هتشاد رازاب رد قرب شورف تدمدنلب هدش یعطق اه
تسا نیاربانب .
، سیاقم ۀ تکرش
هزات تدمدنلب یاهدادرارق اب یتکرش اب سیسأت هدوب تسردان
شزرا و قیرط نیا زا یراذگ
.دوب دهاوخن حیحص 1 . 2 . 4 . رغج ناکم ییایفا
یم ییایفارغج ناکم توافت بجوم دناوت
یتایلام نیناوق ،یسایس لئاسم ،یرازاب لماوع رد ییاه
توافت ریاس و زرا خرن کسیر ،یتراظن و ددرگ یداصتقا نلاک یاه
یارب ؛ لاثم
، رد رکیپ هاگورین
تلاایا هدحتم هدش عقاو اکیرمآ
؛تسا یلاحرد هسیاقم تکرش هک رق اپورا بونج رد نآ یا
را
چیه هک هتفرگ هنوگ
ضرع ۀ .تسا هتشادن اکیرمآ رد یژرنا
1 . 2 . 5 . ۀزادنا تکرش اه
زادنا ۀ هرهب رب هک تسا یلماع تکرش تلایهست و یلام عبانم زا یریگ
م ؤ رث تسا نینچمه . زادنا
ۀ
تکرش نآ یتایلمع کسیر رب اه تکرش شزرا رب و هتشاذگ ریثأت اه
م ؤ رث دوب دهاوخ
( Kantor,
2008: 128
.)
1 . 2 . 6 . راتخاس ۀیامرس تکرش اه
تکرش زا یضعب اه
، راتخاس یامرس ۀ هدیچیپ نآ هیامرس هب یهدب تبسن و هتشاد یا رایسب اه
لااب تس و هتشاذگ ریثأت تکرش کسیر رب لماع نیا . رد
نآ شزرا رب تیاهن م
ؤ رث .دوب دهاوخ
یم نارواد لماوع ریثأت یتسیاب
شیپ هتفگ شزرا رد ار رش یراذگ
تک دنهد رارق رظندم اه
( California Court, 2007: 32
.)
1. merchant peaker
2 . شور عاونا نآ زا هدافتسا و یرازاب یاه
رد اه بساحم ۀ یرواد ءارآ تمارغ
یامنهار رامش
ۀ شش نیب یاهدرادناتسا شزرا یللملا
شور رد هداد یلصا عبانم ،یراذگ یاه
ت و ماغدا رازاب ،ماهس رازاب یمومع تلاماعم ار یرازاب شورفودیرخ یلبق تلاماعم و کلم
یم یفرعم رظن دروم ماهس
( دنک
Marboe, 2009: 191
.)
شخب نیا رد
، شور هب لماوع و اه
یم هراشا یرازاب درکیور زا یددعتم .دوش
2 . 1 . تمیق ماهس رازاب یاه
1
هداس تکرش یبایزرا شور نیرت یم هلماعم ماهس یمومع رازاب رد هک ییاه
زا هدافتسا ،دنوش
نآ یرازاب شزرا یبایزرا یارب اه
تسا لصاح(
.)ماهس دادعت رد ماهس تمیق برض
طیارش نیا رد
، ب هظحل ره رد تکرش تمیق ه
ساسارب ناگدنشورف و نارادیرخ و هدش زور
تمیق هب رظن دروم یاه لماعم
ۀ یم ماهس یلخاد رابخا و تاعلاطا ساسارب ماهس تمیق .دنزادرپ
تکرش رییغت اه رک هد وع و یلما نوچمه تکرش یاهدمآرد و عفانم دصرد و یدقن تانایرج ،اه
دوس تمیق تارییغت رب یمیسقت م
ؤ رث
( تسا
Pratt et al, 2000: 118
.)
رد دنورپ ۀ نشکرت انولسراب
،8
هدناوخ و ناهاوخ
، ب ار ماهس یرازاب تمیق ه
تاناسون لیلد
دنتفریذپن ماهس تمیق
( White, 1972: 52
.)
رد دنورپ ۀ سیسکنیر کناب هیلع
یوست ۀ نیب یللملا
، 9
مکحم ه هلماعم ماهس تمیق ب ار هدش
ه شزرا یانبم ناونع رما نیا تلع .تفریذپن یراذگ
، لباق
هلماعم ماهس تمیق ندوبن اکتا دیدرگ ملاعا هدش
( Reineccius et al, 2002: 41
.)
رد دنورپ ۀ ناتسلگنا تلود هیلع وگیلا م ار ماهس تمیق زا هدافتسا ناهاوخ ،4
هنافصنم یانب یا
ملاعا و تسنادن تمارغ یبایزرا یارب رک
د لصاح زا یغلبم ،ماهس تمیق رد تبسن کی برض
رادیرخ .دزادرپب تکرش ماهس دیرخ تهج بغار رادیرخ هک دش دهاوخن هبساحم هدربمان
دیکأت ،
مشچ رب یرتشیب شزرا رد زین ار لماوع نآ و هتشاد تکرش یداصتقا زادنا
رظن رد یراذگ
یم یارب یرتلااب غلبم و هتشاد یرتشیب شزرا یتیریدم و یلرتنک ماهس بحاصت نینچمه .دریگ
یم تخادرپ ماهس نیا کلمت
( دوش
Lithgow et al, 1986: 98
.)
زا نیا ،ور ب ار ماهس تمیق هاگداد ه
یرایعم ناونع یارب
هیامرس یبایزرا شور ریاس اب هسیاقم یارب نآ زا و تفریذپن یراذگ
یاه
ا شزر هدافتسا یراذگ رک
(د
Lithgow et al, 1986: 112
.)
رد ناوید ناریا یرواد -
تلاایا هدحتم اکیرمآ
، تمیق شور زا هدافتسا هب تبسن یتبثم هاگدید
رد .تشاد دوجو ماهس دنورپ
ۀ ا نکیرم پورگ لانشنرتنیا هیلع5
شزرا هک دش ملاعا ناریا یراذگ
1. Stock Prices
2. Barcelona Traction Case,February 5, 1970.
3. Reineccius et al v Bank for International Settlements 4. Lithgow et al v United Kingdom
5. American International Group V Iran
هویش و ینابم شزرا درکیور ساسارب تمارغ یبایزرا یاه
...رد نآ زا هدافتسا و یرازاب یراذگ 544
هبساحم ماهس یرازاب شزرا ساسارب وش
(د
American International Group V Iran, 1983: 101 )
.
شزرا شور ،هرداصم نامز رد یرازاب تاعلاطا دوبن لیلد هب نینچمه دروم زین یرگید یراذگ
.تفرگ رارق هدافتسا رد دنورپ ۀ یهاشورسخ تکرش یملاسا یروهمج هیلع
شزرا همکحم ،ناریا رب ار یراذگ
ماهس تمیق یانبم تشه
اصم زا لبق هام ملاعا و تفریذپ هرد
درک ب ه یرازاب تمیق هکنیا لیلد
شزرا یارب رایعم نیرتهب ماهس تکرش ماهس یراذگ
تسا یم ، هلماعم ماهس تمیق زا ناوت هدش
هدافتسا رک
(د
Khosrowshahi v Iran, 1994: 10
. )
و ناریا بلاقنا تاریثأت هکنیا یارب نینچمه راثآ
،دوش هتفرگ رظن رد نآ یداصتقا 85
ات 91 هبساحم شزرا زا دصرد و رئورب .دیدرگ رسک هدش
هکچورب عمج نیا هب 7
ماهس تمیق هک دندیسر یدنب
، شزرا رد یمهم صخاش یراذگ
ناوید
یرواد ناریا - تلاایا هدحتم و هدوب اکیرمآ دنتفگ
ییاراد یارب یلاعف رازاب هک ییاج رد
هرداصم ایعم نیرتهب یرازاب شزرا ،دشاب هتشاد دوجو هدش شزرا یارب ر
و یراذگ بساحم
ۀ
دوب دهاوخ تمارغ
( Brower & Brueschke, 1998: 85
.)
مه نچ نا هک تشذگ ن ناسکی تمارغ یبایزرا رد ماهس تمیق شور زا هدافتسا ، تسی
رد .
ب ماهس تمیق یدراوم ه
هدش در شور نیا زا هدافتسا یدراوم رد و ملاعا شور نیرتهب ناونع
مهم .تسا تسا هک یلیلاد نیرت
یمن بسانم ار ماهس تمیق زا هداف دناد
، ریز حرش هب :تسا
7 . لماع غت یی تار ق ی تم مه ،ماهس ی هش داصتقا لماوع ی
ن فرص ی تس و یهاگ س لماوع ی سا ی
ناور و ی زین م ؤ رث
؛تسا
8 . یمومع رازاب رد لماعم
ۀ تارییغت زا یضعب و هدوب مهم زین اضاقت و هضرع لداعت ،ماهس
ًافرص تمیق لداعتم یارب
اس تخ ن اضاقت و هضرع یم ماجنا
وش و د
،هجیتن رد ق
ی تم ماهس
ًاموزل ب ی رگنا ن نآ شزرا
( تسی
Marboe, 2009: 192
؛ )
9 . رد رتشیب دراوم
، کلمت لک تکرش تخا رد و ی را دم لرتنک نتفرگ ی
ر یت ی ق ،نآ ی تم رتلااب ی
و هتشاد اب ق ی تم ماهس ی هک رد رازاب ماهس هلماعم م ی دوش
، ی ناسک ن تسی .
اب هجوت تیدودحم هب یاه
،لااب تسد هب یم
یآ هلماعم ماهس رازاب رد هک یماهس تمیق هک د
یم شور ریاس نیزگیاج ،دوش شزرا یاه
یم و هدوبن یراذگ ب دناوت
ه یسایقم ناونع یارب
یبایزرا گید ر شور شزرا یاه دریگ رارق هدافتسا دروم یراذگ
( Brealey & Myers, 2006
.)
2 . 2 . ماجنا تلاماعم
2هدش
ماجنا تلاماعم هویش زا یکی ،هدش
شزرا یاه یرازارب دررکیور یراذگ
ترسه .دن رتکن ۀ رد یلرصا
1. Brower and Brueschke
2. Prior Transactions
تمیق لیدعت ،شور نیا زا هدافتسا دیدج طیارش ساسارب اه
؛ترسا رد روکذرم تلامارعم ارریز
هداتفا قافتا هتشذگ نامز رد ررییغت و یدارصتقا طیاررش رییغت ،نامز تشذگ لماش تلایدعت .دنا
بسک و تعنص راکو
( تسا
IVSC, 2007: 38
.)
رد دنورپ ۀ رصم هیلع کیفیسپ نرتاس شورف تمیق ساسارب ار تکرش لک شزرا ناهاوخ ،7
داهنشیپ هژورپ زا یشخب اد
د ملاعا هدناوخ . درک
تمیق هبساحم یاه هک تسا یتمیق ساسارب هدش
هاش ب رادیرخ کی و هدوب نآ تخادرپ هب رضاح یدوعس ناگداز ه
گره یعیبط تروص نینچ ز
تمیق زا .درک دهاوخن تخادرپ ار ییاه هاگن
ب هک تسا شریذپ لباق یتمیق ،همکحم ه
تروص
ًلاماک روکذم رازاب و هدش صخشم بغار هدنشورف و رادیرخ کی نایم هنافصنم و هدوب یتباقر
لرتنک نآ رد یاه
یجراخ ای دادرارق دوجو یراصحنا دشاب هتشادن
.
،نیاربانب تمیق یماهس هک
تخورف ه هدش زا قیرط رکاذم ۀ یصوصخ قفاوت
هدش دوب . هاگداد تلاماعم هک دیسر هجیتن نیا هب
ماهس ماجنا دش ۀ یلبق
، شزرا یارب یبسانم رایعم ن ماهس یراذگ
( تسی
Southern Pacific v Egypt,
)1995
. رد دنورپ ۀ ناریا هیلع گنیسوه تراتسا تمیق ،8
نامتراپآ زا یدادعت شورف زا هک ییاه یاه
ورپ ژ ۀ نامتخاس گرزب شزرا رد ار یمهم شقن ،دندوب هدش صخشم یزاس
.دندرک یزاب یراذگ
ب ،دندوبن تکرش شورف تمیق رگنایب دراوم نیا دنچره ه
شیپ یارب یرایعم ناونع دمآرد ینیب
نامتراپآ شورف زا یشان یتآ دندش هتفرگ رظن رد اه
( Starrett Housing v Iran, 1987: 124
.)
رد دنورپ ۀ ینکت کیزکم هیلع ساک شزرا یارب شور نیا زا دیسکا یرواد ،9
ترمارغ یراذگ
هدافتسا رک د لاس رد ساکینکت تکرش . 7331
، نامتخارس ،نیمز زا یشخب یرنف تازریهجت و اره
ییاراد شزرا یارب ییانبم ار یتخادرپ تمیق همکحم و دوب هدیرخ هدیازم قیرط زا ار دوخ رد اه
لاس 7331 کیزکم .داد رارق رظندم ملاعا
درک قریرط زا هرک یتمیق دریازم
ۀ ارخترسا یمورمع
ییاراد شزرا نییعت یارب یبسانم شور ،هدش هتخورف یاه
هدش تسا ار مزلا تلایدرعت همکحم .
لاررس تررمیق اررت داد ماررجنا 7331
لاررس رد ار 7331
هبررساحم ررنک
د یررتارییغت و نوررچمه
هیامرس یراذگ رظندم ار تکرش یروآدوس و دیدج یاه داد راررق
( Technicas V Mexico, 2004:
)52
. لباقم رد
، رد دنورپ ۀ نیتناژرآ هیلع سکیروزآ رد هرک ار یرتمیق همکحم ،4
رصقانم ۀ یمورمع
رایعم ،دوب هدش تخادرپ بساحم
ۀ ملارعا و ترفرگن ررظن رد ترمارغ دررک
رد یرتخادرپ ترمیق
شزرا ربارب هصقانم نافصنم
ۀ ن ییاراد
( تسی
Azurix Corp V Argentina, 2006: 98
.)
1. Southern Pacific v Egypt
2. Starrett Housing v Iran
3. Técnicas Medioambientales v Mexico 4. Azurix corp v Argentina
هویش و ینابم شزرا درکیور ساسارب تمارغ یبایزرا یاه
...رد نآ زا هدافتسا و یرازاب یراذگ 544
رد دنورپ ۀ وکدس تکرش هیلع
ناریا تفن یلم تکرش ملاعا وکدس تکرش ،7
درک لکد یاه
ب هک یرافح ه
هدش باختنا هسیاقم ناونع دنا
،
ُد رد یرتشیب تمیق اب ،رتمک تازیهجت دوجو اب یب
هدش هبساحم ناریا رد هک یتمیق و هدش هتخورف
، شورف درکیور همکحم .تسا نییاپ رایسب
قم هسیا ب اهنت ار یا ه
شور نیا زا و تفریذپ امنهار ناونع یارب
شزرا هدافتسا یراذگ ن
رک د
( Sedco V NIOC, 1987: 25
.)
هب هجوت اب بلاطم
شیپ
،هتفگ یم هظحلام همکحم هک دوش
تلامارعم ریز دراوم هب هجوت اب اه
ماجنا یبسانم درکیور ار هدش یارب
یمن تمارغ یبایزرا :دنناد
7 . لماعم ه رد رازاب تباقر ی هدشن ماجنا و
ق ی تم عت یی ن هدش رد ارش ی ط راصحنا ی هدوب تسا
؛
8 . و ی گژ ی اراد یی اه ی هلماعم هدش توافتم هدوب و ق ی تم نآ اه لباق ق ی سا ن
؛تسی
9 . تشذگ نامز و غت یی ر ارش ی ط
، لباق ی ت اقم ی س ۀ لماعم ۀ ماجنا دش ۀ لبق ی ار شهاک هداد
تسا . شور نیا زا هدافتسا هتبلا یارب
یبایزرا گید ر شور .دوب دهاوخ بسانم اه
2 . 3 . ثلاث صاخشا طسوت تمیق داهنشیپ
2
شور زا یکی یم حرطم یرازاب درکیور رد هک ییاه
ثرلاث اخرشا طسوت تمیق داهنشیپ ،دوش
یم هک تسا .دریگ رارق تکرش یبایزرا یانبم دناوت
رد دنورپ ۀ یس . ما . هیلع یا روهمج ی
9کچ هیامرس شزرا ، ب یراذگ
ساسار ق ی تم پ ی داهنرش ی
م ؤ سس ۀ دناکسا ی وان ی دله دوب رضاح هک ی
گن هناسر ا ی س ی . ما .ا ی ،درخب ار صخشم ش د . م ؤ سس ۀ
روکذم ا ی ن تساوخرد ار
شش هرداصم زا لبق هام ملاعا
رک هد دوب ا هب همکحم . ی
ن تن ی هج سر ی د هک
ی ک ی صخاش زا اه
ی رازارب شزرا بسانم ی
، قی رتم ی هرک ترسا م
ؤ رسس ۀ هدرشدای اررب ی رخ ری د
س ی . ما .ا ی ملاعا رک هد دوب . دادرارق شورف روکذم اریم ن فررط ی ن ارهن یی هدرش دورب و ا ری ن لرماع
بجوم دش همکحم دناوتب زا ق ی تم هلماعم ب ه ناونع صخاش ی زا شزرا بسک راکو هدافترسا رنک د
( CME v Czech Republic, 2003: 62
؛)
ه ر هاررتوک تدررم دررنچ ی
،دادرارررق زا سررپ م
ؤ ررسس ۀ
دناکسا ی وان ی رق زا و ترفر رانک دادرا نآ
دادراررق ا ارج یری درشن ق هرچرگا . ی
ترم رربارب دادراررق
دصراهچ م
یل ی نو دوب رلاد
، د ی ناو رواد ی دعت ماجنا اب ی
تلا ی
، شزرا م ؤ هسس ار 831 م یل ری نو رلاد
زرا ی با ی رک د اریز ؛ غلبم ی هک م ؤ سس ۀ دناکسا ی وان ی اب ی د یم ترخادرپ
، رب و هدوربن درقن ه
ترورص
کلام ی ت تکرش ماهس رد اه
ی گ وس زا .تسا هدوب هور ی
د ی رگ
، رخ ی د هفاضا و رک ند برسک رارکو
1. Sedco v NIOC
2. Offerings
3. CME v Czech Republic
دج ی د هب م ؤ سس ۀ دناکسا ی وان ی بجوم نتفر لااب مه
ازفا یی تکرش هورگ رد اه
ی هدش نآ و تسا
،هجیتن رد رتلااب غلبم دوب رضاح
ی .دزادرپب ار
رد دنورپ ۀ ج ی زم ِا ی قاس ی لع ی ه ا ی
7نار
، تساوخرد بتک
ی رخ ی راد ی هک زا لبق لاس جنپ
انبم ،دوب هدش لاسرا هرداصم ی
شزرا راذگ ی ملاعا همکحم .تفرگ رارق درک
رخ تساوخرد ی
د
،روکذم صخاش بسانم ی زا شزرا ماهس هدوب دعت ماجنا تروص رد و ی
تلا ی یارب زرا ی با ی دنورپ ۀ
رضاح لباق هدافتسا دهاوخ
(دوب
James A Saghi V Iran, 1993: 25
.)
رد دنورپ ۀ م ی لد ای تس تنمس لع ی ه م
8رص یبتک تساوخرد ناهاوخ ، ار
صخش طسوت هک
دوب هدش هئارا یتشک دیرخ یارب یثلاث
، ب ه داهنشیپ یبایزرا رایعم ناونع داد
. مکحم ۀ سکا ی
9د
یانبم هدشدای تفریذپن ار و
اهنت ن ی م ی زا شزرا طاقسا تشک ی ار رد رظن
( تفرگ
Middle East
Cement v Egypt, 2002: 112 )
.
شور هباشم ،ثلاث اخشا طسوت تمیق داهنشیپ قیرط زا یبایزرا لماعم
ۀ ماجنا دش ۀ یلبق
تسا
؛ هلماعم هب تمیق داهنشیپ اجنیا رد هک توافت نیا اب ماجنین
ی نیاربانب .تسا هد
، و تیعطق
شور نیا زا هدافتسا تیلباق
، نییاپ رت شور زا لماعم ۀ ماجنا دش ۀ هب .تسا یلبق ه
هجوت اب و لاحر
هب قیرط زا تکرش یبایزرا ناکما و یبایزرا دروم تکرش طیارش رگید
شور شزرا یاه ،یراذگ
شور نیا زا هدافتسا یدراوم رد
مزلا تلایدعت ماجنا اب هدش ماجنا
.تسا
2 . 4 . تبسن )بیارض( اه
4
تبسن شور زا یکی بیارض و اه یرازاب درکیور دربراکرپ یاه
تسه هب .دن نیا هک تروص
تبسن رش یاه تک هسیاقم یاه رب یا
یانبم تمیق ،نآ ساسارب و هدش هبساحم یرازاب تاعلاطا
یم هبساحم رظندم تکرش وش
د یارب ؛ لاثم
، تکرش رد دوس هب تمیق تبسن نیگنایم لاعف یاه
ربارب نامتخاس تعنص رد جنپ
.تسا هدوب چنانچ
نامتخاس تعنص رد یبایزرا دروم تکرش ه
ددع رد ار نآ دوس ،دشاب جنپ
برض رک هد یم هبساحم نآ تمیق و رایسب شور نیا .دوش
تکرش ماهس یبایزرا رد و هدوب ناسآ و یدربراک یم رارق هدافتسا دروم اه
شور نیا .دریگ
شزرا بسک یارب رتشیب یراذگ یم هیصوت کچوک یاهراکو
دوش
؛ رد دنچره یارب لمع
تکرش زین گرزب یاه هب
یم هتفرگ راک وش
.د
رد دنورپ ۀ را ساموت ل
5نیاپ هعومجمریز زا تکرش ود ناهاوخ ، عیانص رد هک ار شیاه
ملیف دندوب لاعف کینورتکلا و یزاس
، دوس هب تمیق بیرض زا هدافتسا و یبسن شور ساسارب
1. James A Saghi v Iran
2. Middle East Cement v Egypt 3. ICSID
4. Multiples
5. Thomas Earl Payne
هویش و ینابم شزرا درکیور ساسارب تمارغ یبایزرا یاه
...رد نآ زا هدافتسا و یرازاب یراذگ 541
یبایزرا رک د لصاح زا روکذم تکرش ود یراج شزرا درک داهنشیپ ناهاوخ . ددع برض
هد رد
حم هرداصم زا لبق لاس هس صلاخ دوس نیگنایم ملاعا ساموت .ددرگ هبسا
درک ددع هد رایسب
هظفاحم بسک تابث ضرف اب و هدوب هناراک تکرش نیا راکو
تسا هدش هتفرگ رظن رد اه
( Thomas
Earl Payne, 1986: 12
.)
رد دنورپ ۀ سپلف اد هیلع ناریا داهنشیپ ناهاوخ ،7
درک شزرا تمیق تبسن ساسارب یراذگ
دوس هب وش ماجنا زا ،تبسن نیا .د تکرش دوس بیارض نیگنایم
تعنص نیمه لاعف یاه دیلوت(
تبسن شور زا هدافتسا همکحم .دوب هدش هبساحم اکیرمآ رد )میس و لباک در ار اه
رک د
؛ اریز
م ؤ تاسس بسک و هسیاقم لباق ناریا رازاب رد لاعف یاپون تکرش اب اکیرمآ رد لاعف یاهراکو
دندوبن
( Thomas Earl Payne, 1986: 29
.)
مه نانچ هراشا هک ش
تبسن شور ،د ناسآ و یدربراک رایسب اه
،تسا اما نآ رد هسیاقم تیلباق
رایسب دراد تیمها یانبم و دوش هدافتسا یتبسن هچ زا هکنیا .
ۀبساحم نآ دشاب هنوگچ
، لحم
تسا فلاتخا اما ؛
نآ زا هدافتسا یارب
ِیبایزرا رگید ۀجیتن شور
.دوب دهاوخ بسانم یبایزرا یاه
2 . 5 . هدافتسا للع ندرکن
ارآ رد یرازاب درکیور زا ی
یرواد
هدافتسا للع یسررب ندرکن
نریا زا ارت هدورمن صخرشم ار نآ یور شیپ عناوم ،درکیور نیا زا
قیرط
، صخشم ار عناوم عفر یاهراکهار ناوتب رک
د شخب نیا رد .
، هدنورپ هب زا هدافتسا هک ییاه
نآ رد یرازاب درکیور هدش در اه
، م و هراشا مه هدافترسا یارب همکحم لیلاد نیرت ندررکن
نریا زا
.تسا هدش ملاعا شور فیدر هدنورپ مان
هدافتسا تلع ندرکن
شزرا درکیور زا یرازاب یراذگ
7 نشکرت انولسراب
تفلاخم 8
هدناوخ و ناهاوخ رد
شور نیا زا هدافتسا
8 سیسکنیر
هیلع کرناب ۀیورست
نیب یللملا
9
ماعم ماهس ندوبن اکتا لباق هل
ب سروب رد هدش ه
لیلد
تمیق دایز تاناسون
9 ناتسلگنا تلود هیلع وگیلا
4
تبسن زا هدافتسا رادیرخ راظتنا دروم شزرا رگنایب اه
دوب دهاوخن بغار
4 یس
. ما . نیتناژرآ هیلع سا تیلباق مدع 5
ۀسیاقم تکرش یفرعم زاگ لاقتنا یاه هدش
5 نیتناژرآ هیلع نورنا
هدافتسا لباق 1
ب ماهس تمیق ندوبن ه
دودحم لیلد ندوب
1. Phelps Dodge v Iran
2. Barcelona Traction Case
3. Reineccius et al v Bank for International Settlements 4. Lithgow et al v United Kingdom
5. CMS v Argentina 6. Enron v Argentina
نیتناژرآ ماهس رازاب یگدنوشدقن ندوب نییاپ و تلاماعم مجح
1 نیتناژرآ هیلع سکیروزآ
رد هدش ملاعا تمیق ندوبن هنافصنم 7
ۀصقانم یمومع
1 لدیم
رصم هیلع تنمس تسیا بغار رادیرخ طسوت هک یبتک شزرا نتسنادن بسانم 8
هدش ملاعا
1 وکدس
ترفن یلم تکرش هیلع ناریا
9
لکد شزرا نتفرگن رظن رد هسیاقم یاه
هتخورف یا هدش
ُد رد ب یب ه لیلد ندوب نکممان هسیاقم
3 سپلف
د ا ناریا هیلع تیلباق مدع 4
سیاقم ۀ تکرش اب اکیرمآ لباک دیلوت یاه
تبسن زا هدافتسا یارب ناریا رد یبایزرا دروم تکرش اه
عمج رد یلک یدنب
، سا للع هدافت ندرکن زا شور یاه شزرا یرم ار یرازارب یراذگ رد ناورت
هصلاخ ریز دراوم رک
د :
7 . تمیق دایز تاناسون ماهس رازاب رد اه
؛
8 . تیلباق مدع سیاقم
ۀ لماعم ۀ ماجنا تیعضو اب هدش دنورپ
ۀ دوجوم .
فشک تمیق ندوبن هنافصنم ب هدش
ه :ریز لیلاد
)فلا هصقانم ندوبن هنافصنم هدیازم/
؛
)ب ق
ًاموزل ماهس رازاب تمی تسین بغار رادیرخ رظن دروم تمیق رگنایب
؛
) یداصتقا طیارش ای و نامز ندوب توافتم لماعم
ۀ ماجنا هدش
؛
)د دقن و ماهس رازاب ندوب دودحم ندشن
نآ .
یم هراشا عناوم عفر یاهراکهار هب شخب نیا رد .دوش
3 . یرازاب درکیور زا هدافتسا عناوم عفر یاهراکهار
3 . 1 . هار ماهس تمیق ناسون عفر لح
ماهرس تمیق یلااب ناسون ،یرازاب درکیور زا هدافتسا عناوم زا یکی ترسا
هرکنیا هرب هرجوت ارب .
یم هلماعم یمومع رازاب رد ماهس تمیق هار .دراد یدایز تاناسون ،دوش
شور نیا لح
، آ ن ترسا
یارب ماهس تمیق نیگنایم زا هک رود
ۀ هدافتسا یصخشم وش
د نیدب . یرم روظنم نیگناریم زا ناورت
رد ماهس تمیق رود
ۀ هدافتسا هلاس کی ات ههام هس ینامز رک
د .
1. Azurix v Argentina
2. Middle East Cement v Egypt 3. Sedco v NIOC
4. Phelps Dodge v Iran
هویش و ینابم شزرا درکیور ساسارب تمارغ یبایزرا یاه
...رد نآ زا هدافتسا و یرازاب یراذگ 599
3 . 2 . هار هسیاقم تیلباق مدع عفر لح
تبسن شزرا دررکیور زا هدافترسا نارکما و هداد شیازرفا ار هسیاقم تیلباق بیارض و اه یراذرگ
یم رتشیب ار یرازاب تبسن هلمجزا .دنک
فورعم یاه
، یم ب ناوت هرب تمیق ،دوس هب تمیق تبسن ه
تبسن ای و یرتفد شزرا هراشا تعنص کی اخ یاه
رک د .
،نیاربانب دورس هرب ترمیق نیگناریم
یرم صخرشم نآ ترمیق ،یبایزرا دروم تکرش دوس زا هدافتسا اب و هدش صخشم تعنص کی -
دوش یارب ؛ لاثم
، تکرش دوس هب تمیق نیگنایم ناریا ماهس رازاب رد لوغشم یشیلااپ یاه
ترفه
تسا . هچنانچ ربارب یبایزرا دروم تکرش مهس ره دوس 111
/ 7 شیپ ،دشاب لایر نریا تمیق ینیب
ربارب مهس 111
/ 1 لایر تسا تبسن نیا زا هدافتسا . هب ار هسیاقم تیلباق اه
یم مهارف یبوخ .دزاس
هار رگید لح
، تکرش نایم توافت لرتنک اه
تس تکررش بارختنا هرکنیا زا رظن فرص . یاره
م لباق یتقد هچ اب هسیاق یم ماجنا
وش تکرش تیاهنرد ،د یرم باختنا ییاه
تکررش ارب هرک دورش
توافت رظن دروم توافت نیا .تشاد دنهاوخ ییاه
رگنایب یدراوم رد اه یتسرد
تکررش یباریزرا
نآ ندرش یبایزرا دح زا رتمک ای و دح زا شیب رگنایب یدراوم رد و دنتسه رظن دروم ترسا
ارب .
شور زا هدافتسا اه
نویسرگر ی
، یم تکررش توارفت ناورت و ترفرگ ررظن رد ار یباریزرا رد اره
تمیق لیدعت ار اه رک
د .
3 . 3 . فشک تمیق ندوبن هنافصنم هدش
یکی رگید للع زا هک ی هدافتسا رد ندرکن
ندوربن هنافرصنم ،درش هرارشا نآ هب یرازاب درکیور زا
فشک تمیق هدش
تسا . رگا هک دسرب هجیتن نیا هب همکحم صقانم
ۀ ماجنا و هدوربن هنافرصنم هدش
فشک تمیق یمن رگید ،دشابن هنلاداع هدش
هدافترسا یباریزرا یارب شور نیا زا ناوت ررک
د نریا .
سم ئ هل حررطم زرین ترسا نییاپ نآ یگدنوشدقن هک یرازاب و یتباقرریغ رازاب رد هک یماهس یارب
تیدودحم هلمجزا دراوم نیا و هدش یرازاب درکیور زا هدافتسا یاه
تسه .دن
4 . هژورپ یبایزرا رد یرازاب درکیور زا هدافتسا یسررب تفن تعنص یاه
عسوت ۀ م ی دا ی ن هبنج رد زاگ و تفن اه
یی دننام کلام ی ت ،دادرارق عون ،عبانم ش
ی و ۀ راکمه ی
، حم ی ط
امرس ی ه راذگ ی
، رود ۀ نامز ی هرهب ،هعسوت رو
ی دارصتقا ی رسناونک و هژوررپ ی
نو اره ی رب ی ن رللملا ی
،
عضو ی ت رف هب رصحنم توافتم و د
ی
(دراد
MU Longxin, 2018: 735
. )
یگژیو هژورپ یاه تفن یاه
ریز حرش هب یرازاب درکیور اب هسیاقم رد زاگ و تسا
:
7 . هژورپ تکرش و اه تیلباق و هدوب درف هب رصحنم تفن تعنص رد لاعف یاه
سیاقم ۀ نآ اره
رما نیا .تسا راوشد رایسب رگیدکی اب
، شزرا دررکیور یرازارب یراذرگ
هرسیاقم ررب هرک ار
تسا راوتسا
، تیدودحم اب هبور
هتخاس ور یرمن هدافترسا لرباق ار نآ یمومع جیاتن و
.درناد
تبسن یزاسدرادناتسا زا هدافتسا اب دنچره یم ،اه
یرگژیو و طیاررش زا یرشخب ناورت یاره
شزرا و تفرگ رظن رد یبایزرا رد ار یراصحنا لیدعت ار یراذگ
رک د .
8 . دوس و یداصتقا عفانم هژورپ نایز و
هب تفن تعنص یاه دنیآ
ۀ دراد یگتسب تفن تمیق
؛
یلاحرد هک شور رد یاه شزرا هسیاقم تکرش هب یرازاب یراذگ یم هجوت یا
.دوش
دراوم هب هجوت اب شیپ
هتفگ هدش انب هسیاقم تیلباق رب هک یرازاب درکیور زا هدافتسا ،
،تسا اب
یگژیو هژورپ یاه نیب یاه
زاگ و تفن یللملا
ًابلاغ هک و هتشاد ییانبم فلاتخا ،دنتسه یراصحنا
تیلباق دافتسا ۀ شخب رد هک دراد یدودحم .دش دهاوخ هراشا نآ هب یدعب یاه
5 . هژورپ یبایزرا رد یرازاب درکیور زا هدافتسا ناریا تفن تعنص یاه
امرس ی ه راذگ ی ا تفن تعنص رد ی
نار ب ه تامدخ تروص ی
دش ماجنا تکرش و ه
اه ی تفن ی
بی ن للملا ی ب ه پ تروص ی راکنام ی هژورپ رد اه ی ا تفن تعنص ی
نار امرس ی ه راذگ ی م ی ا .دننک ی ن
امرس ی ه راذگ ی اه رد بلاق اهدادرارق ی ب ی ع لباقتم و 1
یا اهدادرارق ی تفن ی دج ی د ا ی
2نار ماجنا
یم وش د تکرش و اه ی تفن ی امرس هب مادقا ی
ه راذگ ی امرس لصا و هدومن روشک رد ی
ه نآ عفانم و
ر شخب شورف لحم زا ا ی
لوت تلاوصحم زا ی
د ی رد ی تفا دنهاوخ رک د .
یدایز رامش هدنورپ زا
تلاایا و ناریا یرواد ناوید یاه هدحتم
درکیور قیرط زا اکیرمآ
هدش یبایزرا یرازاب دنا
.
مه نچ نا هراشا هک ش
د
، شور اه ی زرا ی با ی ور رد ی درک رازاب ی ،ماهس رازاب رد هلماعم لماش
ماجنا تلاماعم دش
پ ،ه ی داهنش ق ی تم طسوت ا خش ا ثلاث و هدافتسا زا تبسن اه ی رازاب ی تسا .
اب هجوت هب سررب ی ماجنا
،هدش ماهس تکرش اه ی پ ی راکنام لخاد ی رد رازاب ماهس هلماعم
من ی دوش . تکرش اه ی ب ی ن للملا ی ن ی ز هک ماهس نآ اه رد اهرازاب ی ب ی ن للملا ی هلماعم م ی
،دنوش لک
شزرا نآ اه رد رازاب م هلماع هدش و شزرا شخب ی زا هژورپ ماجنا لاح رد نابزیم روشک رد هک
،تسا فافش و صخشم ن تسی . زا ای ن ،ور هدافتسا زا ق ی تم ماهس تکرش اه رد رازاب ماهس رد
هژورپ اه ی تفن ی روشک لباق هبساحم ن تسی .
تلاماعم ماجنا
دش ۀ لبق ی : هچنانچ تکرش ی لماعم ۀ ماجنا دش ۀ یلبق هتشاد
،دشاب یم اوت نیا زا ن
هدافتسا تمارغ یبایزرا یارب شور رک
د یلک تروص هب .
، ا ی ن شور لباق ی ت دافتسا ۀ مومع ی
درادن و ارب ی تکرش اه یی هک شخب ی زا ماهس نآ اه هلماعم هدش
، .تسا هدافتسا لباق
پی داهنش اخشا ثلاث
: ای ن شور ن ی ز لباق ی ت دافتسا ۀ مومع ی هتشادن و اهنت رد دراوم ی هک
زا پ ی ش قافتا ا هداتف
،دشاب لباق هدافتسا دهاوخ دوب .
1. Buy Back
2. Iranian Petroleum Contract (IPC)
هویش و ینابم شزرا درکیور ساسارب تمارغ یبایزرا یاه
...رد نآ زا هدافتسا و یرازاب یراذگ 599
هدافتسا تبسن زا ارض و اه ی ب ا : ی ن ش ی هو زرا زا ی با ی
، لباق ی ت ا تفن تعنص رد هدافتسا ی
نار ار
؛دراد هب ای ن مدع هب هجوت اب هک تروص لماعم
ۀ تکرش ماهس اه
ی تفن ی ا ماهس رازاب رد ی
،نار زا
تبسن م اه ی ناوت درب هرهب دعت زا هدافتسا اب و ی
تلا ی
، تبسن ارب ار اه ی ا رازاب ی نار دعت ی ل رک د .
تبسن شور زا هدافتسا رد مهم تاکن ریز حرش هب ناریا رازاب رد اه
تسا :
شور تبسن
،اه ارش ی ط م سکعنم ار رازاب ی
ارش رد و دنک ی
ط ی دوعص رازاب هک ی
دشاب
، ا ی ن
تبسن ق اه ی تم ارش رد و دح زا رتلااب ار ی
ط ی لوزن رازاب هک ی
ق ،دشاب ی تم ار اپ یی ن رت دح زا
زرا ی با ی م ی .دنک رد تروص اقم ی س ۀ ا ی ن شور اب شور اه ی شزرا راذگ ی نتبم ی رب اراد یی اه و
شور زنت ی ل رج ی تانا دقن ی تآ
،ی هبساحم تمیق دش
ۀ تانایرج لیزنت شور زا رتمک شور نیا
شزرا شور زا رتشیب و یتآ یدقن ییاراد رب ینتبم یراذگ
.دوب دهاوخ اه رد
تروص زورب
تخا فلا م ی نا تلود ا ی نار و تکرش اه ی تفن ی
،
ًابلاغ تکرش اه ی تفن ی ب ه لد ی ل ا ی هکن یپرد بسک
عفانم ب ی رتش
،دنتسه شور زنت ی ل رج ی تانا دقن ی ار پ ی داهنش م ی دننک . رد لباقم
، روشک
امرس ی ه ذپ ی ر ب ه لابند تخادرپ رتمک
ی ن م ی ناز تمارغ تسا ا هک ی ن رط زا رادقم ی
ق زا هدافتسا
اراد شزرا یی
اه امرس و ی ه راذگ ی ماجنا م هبساحم هدش ی
ا رد .دوش ی
ن ارش ی ط
، ور ی درک رازاب ی
هنافصنم رت ی ن دهاوخ صخشم ار رادقم رک
د .
هجیتن شزرا درکیور هب هجوت اب یرازاب یراذگ
باتزاب هب ،رازاب طیارش هب و هدوب مهف لباق یگداس
سا یتیعضو یارب طیارش نیا هتبلا .دراد زاین یرتمک تاضورفم هسیاقم تکرش هک ت
هباشم یا
شور نیا یلصا فعض هطقن .دشاب زاین دروم یرتمک تلایدعت و هدوب
، ناوارف تلایدعت ماجنا
یارب .تسا هسیاقم تیلباق شیازفا
ب ه روط لک ی ا هب هجوت اب و ی
هکن لمعرد
، ی نتفا تکرش اقم ی هس ا ی بسانم راوشد هدوب و
دعت ی تلا ناوارف ی ارب ی ناکما اقم ی هس دروم ن ی زا
،تسا ناکما هدافتسا ا زا ی ن ور ی درک اب
دودحم ی ت اه ی سب ی را ی هبور ور
ًلاومعم و هدوب فرط
ی ن وعد ی د و ی ناو رواد رتمک ی رب ا ی ن شور
قفاوت م ی دننک .
پی داهنش م ی ،دادرارق داقعنا نامز رد دوش ماهس
تکرش هباشم ی ار اهرازاب رد هک ی
ب ی ن للملا ی
م هلماعم ماهس ی
دوش
، عت یی ن رک هد ب و ا رب .ددرگ قفاوت نآ ر ی
ن زورب تروص رد و ساسا
فلاتخا
، م ی ب ناوت ار ی ور زا هدافتسا ی
درک رازاب ی روکذم ماهس هب و
غت یی تار طبترم اب نآ
هعجارم رک د .