114
زا ﻞﺻﺎﺣ ﻖﻠﻌﻣ تاﺪﻣﺎﺟ و تروﺪﻛ فﺬﺣ رد ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻲﻳارﺎﻛ ﻲﺳرﺮﺑ
ﺪﻨﺗ ﻲﻨﺷ ﻲﻓﺎﺻ يﻮﺸﺘﺴﺷ بﺎﺴﭘ
نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ :
يرﺎﻳ ﺎﺿر ﺪﻤﺣا
،1
نﺎﻳرﻮﺼﻨﻣ يﺮﻔﻌﺟ ﻦﻴﺴﺣ ،2
ﻪﺠﮕﻨﻳ ﻲﻣﻼﻏ ﺪﻤﺻ يﺪﻴﺠﻣ ﺐﻳﺮﻏ ،3
4
1 . هﺪﻨﻳﻻآ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺰﻛﺮﻣ ،ﻂﻴﺤﻣ ﺖﺷاﺪﻬﺑ ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ رﺎﻳدﺎﺘﺳا ﻢﻗ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻲﻄﻴﺤﻣ يﺎﻫ
2 . دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،نﺎﮕﺒﺨﻧ و ناﻮﺟ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ هﺎﮕﺷﺎﺑ و ناﺪﻫاز ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻣﻼﺳ ءﺎﻘﺗرا تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺰﻛﺮﻣ ﻲﺑﺮﻣ
ناﺪﻤﻫ ﺪﺣاو ،ﻲﻣﻼﺳا
3 . هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻂﻴﺤﻣ ﺖﺷاﺪﻬﺑ ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﻛ ﻢﻗ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ
4 . لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ :
ﻢﻗ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻂﻴﺤﻣ ﺖﺷاﺪﻬﺑ ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﻛ
سﺎﻤﺗ ﻦﻔﻠﺗ : 09119470147 Email:[email protected]
ﺖﺷاﺪﻬﺑ عﻮﻠﻃ
ﻲﻤﻠﻋ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﻣ ود ﻲﺸﻫوﮋﭘ
دﺰﻳ ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﻜﺸﻧاد ﻢﻫدﺰﻧﺎﭘ لﺎﺳ
هرﺎﻤﺷ : مود
ﺮﻴﺗ و دادﺮﺧ 1395
ﻞﺴﻠﺴﻣ هرﺎﻤﺷ 56 :
لﻮﺻو ﺦﻳرﺎﺗ :
8 / 4 / 1394
شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :
17 / 5 / 1394
هﺪﻴﻜﭼ
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﺎﺑ: شور يﺎﻫ ﻲﻣ ﺐﺳﺎﻨﻣ ناﻮﺗ زا ﺶﻴﺑ 95 ﺪﺻرد بﺎﺴﭘ يﻮﺸﺘﺴﺷ سﻮﻜﻌﻣ ﺮﺘﻠﻴﻓ ار ﺖﻓﺎﻳزﺎﺑ دﻮﻤﻧ . فﺪﻫ
تروﺪﻛ فﺬﺣ رد ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﻳارﺎﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا مﺎﺠﻧا زا و
تاﺪﻣﺎﺟ ﻖﻠﻌﻣ زا بﺎﺴﭘ
يﻮﺸﺘﺴﺷ ﻲﻓﺎﺻ ﻲﻨﺷ ﺪﻨﺗ جﺮﻛ ﻚﻳ هرﺎﻤﺷ بآ ﻪﻧﺎﺧ ﻪﻴﻔﺼﺗ ﻲﻣ
ﺪﺷﺎﺑ .
ﻲﺳرﺮﺑ شور
ﻪﺘﺳﻮﻴﭘﺎﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳ رد تﻮﻠﻳﺎﭘ ترﻮﺻ ﻪﺑ و ﻲﻫﺎﮕﺸﻳﺎﻣزآ سﺎﻴﻘﻣ رد ﻲﺑﺮﺠﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا:
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا . ﻢﺠﺣ ﺎﺑ سﻼﮔ ﻲﺴﻛﻼﭘ ﺲﻨﺟ ﺎﺑ ﻲﻧﺰﺨﻣ 4
يوﺎﺣ ،ﺮﺘﻴﻟ 4
ﻪﺤﻔﺻ دوﺮﺘﻜﻟا دﺪﻋ و مﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ ﺲﻨﺟ زا يا
ﺪﺷ ﻞﺼﺘﻣ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ نﺎﻳﺮﺟ ﻪﻳﺬﻐﺗ ﻊﺒﻨﻣ ﻚﻳ ﻪﺑ ﻦﻫآ .
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﻫ ﺎﻫ 15 رﻮﺘﻛار ﻪﻧﺎﻴﻣ زا ﻪﻘﻴﻗد هزاﺪﻧا ﺖﻬﺟ
يﺮﻴﮔ
ﻊﻤﺟ ﻖﻠﻌﻣ تاﺪﻣﺎﺟ و تروﺪﻛ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺶﻳﺎﻣزآ درﻮﻣ و يروآ
. ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻪﺘﻴﺴﻧاد ﻞﻴﺒﻗ زا ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ و ﺶﻨﻛاو نﺎﻣز ،نﺎﻳﺮﺟ .
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞﻛ داﺪﻌﺗ ﺶﻳﺎﻣزآ درﻮﻣ يﺎﻫ
48 ﻪﻧﻮﻤﻧ
دﻮﺑ . ﺪﻣﺎﺟ داﻮﻣ ﻞﻛ و يﺮﺘﻣﻮﻠﻔﻧ شور ﻪﺑ تروﺪﻛ ﺪﺷ ﺶﺠﻨﺳ ﻲﺠﻨﺳ نزو شور ﻪﺑ ﻖﻠﻌﻣ
.
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ ﺶﻨﻛاو نﺎﻣز رد ﻖﻠﻌﻣ تاﺪﻣﺎﺟ و تروﺪﻛ فﺬﺣ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ : 60
نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺘﻴﺴﻧاد ،ﻪﻘﻴﻗد
mA/cm2 10
ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ فﻼﺘﺧا و 45
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺖﻟو .
ﻲﻣﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ دوﺮﺘﻜﻟا رد تروﺪﻛ فﺬﺣ نﺎﻣﺪﻧار ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ
ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻲﻨﻫآ و 83
/ 96
و ﺪﺻرد
77 / 83 دﻮﺑ ﺪﺻرد . رد ﻖﻠﻌﻣ تاﺪﻣﺎﺟ فﺬﺣ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻲﻨﻫآ و ﻲﻣﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ دوﺮﺘﻜﻟا 73
/ 96 و ﺪﺻرد 22 / 86 دﻮﺑ ﺪﺻرد .
ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ ﻲﻣ ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ : فﺬﺣ ياﺮﺑ ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ ﻪﻨﻳﺰﮔ ﺪﻧاﻮﺗ
تروﺪﻛ و تاﺪﻣﺎﺟ ﻖﻠﻌﻣ زا بﺎﺴﭘ يﻮﺸﺘﺴﺷ ﻲﻓﺎﺻ ﻲﻨﺷ ﺪﺷﺎﺑ ﺪﻨﺗ . ﻲﻳارﺎﻛ دوﺮﺘﻜﻟا ﻲﻣﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ رد
فﺬﺣ
تروﺪﻛ و تاﺪﻣﺎﺟ ﻖﻠﻌﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ زا دوﺮﺘﻜﻟا ﻲﻨﻫآ دﻮﺑ .
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ ﻲﻓﺎﺻ ،ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا دﺎﻘﻌﻧا:
ﻲﻨﺷ ﺪﻨﺗ ، يﻮﺸﺘﺴﺷ ﻖﻠﻌﻣ تاﺪﻣﺎﺟ ،تروﺪﻛ ،سﻮﻜﻌﻣ
115
و تروﺪﻛ فﺬﺣ رد ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻲﻳارﺎﻛ ﻲﺳرﺮﺑ بﺎﺴﭘ زا ﻞﺻﺎﺣ ﻖﻠﻌﻣ تاﺪﻣﺎﺟ
...
ﻪﻣﺪﻘﻣ
،بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ندﻮﺑ دوﺪﺤﻣ و بآ فﺮﺼﻣ ياﺮﺑ ﺎﺿﺎﻘﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻣ رﺎﻜﺷآ ﺶﻴﭘ زا ﺶﻴﺑ ار بﺎﺴﭘ زا دﺪﺠﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﻴﻤﻫا دزﺎﺳ
) 1 (.
بﺎﺴﭘ ﻫ ﻲﻳﺎ ﻪﻛ ﻲﺘﺳرد ﻪﺑ ﻪﻴﻔﺼﺗ
هﺪﺷ ﺪﻧا ار ﻲﻣ ناﻮﺗ ﻊﺒﻨﻣ
ﺪﺟ ﺪﻳ بآ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ دروآ ﻪﻛ ﻞﻴﻟد هﺪﻤﻋ نآ ﺖﻟﻮﻬﺳ
،ﻲﺳﺮﺘﺳد
نﺎﺳﻮﻧ مﺪﻋ رد
ناﺰﻴﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ نآ رد لﻮﻃ لﺎﺳ و مﺪﻋ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا
ناﺰﻴﻣ ﻲﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻪﻧﻻﺎﺳ ﺖﺳا ) 2 ( .
ﻲﻓﺎﺻ يﺎﻫ ﺪﻨﺗ ﻲﻨﺷ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻲﻳﺎﻬﻧ رد ﻪﻴﻔﺼﺗ بآ
درﻮﻣ ﻲﻧﺪﻴﻣﺎﺷآ هدﺎﻔﺘﺳا
راﺮﻗ ﻲﻣ ﺪﻧﺮﻴﮔ . ﺪﻨﻳاﺮﻓ فﺬﺣ تارذ
ﻂﺳﻮﺗ ﻲﻓﺎﺻ هﺪﻴﭽﻴﭘ هدﻮﺑ و ﻪﺑ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ يدﺪﻌﺘﻣ
ﻲﮕﺘﺴﺑ دراد .
هﺮﻬﺑ ﻲﻓﺎﺻ زا ﺐﺳﺎﻨﻣ يرادﺮﺑ ﺖﺴﺷ تﺎﻴﻠﻤﻋ ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ،ﺎﻫ
و يﻮﺷ
بآ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و ﻂﺳﻮﺘﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﻛ ،ﺖﺳا سﻮﻜﻌﻣ ﺮﻫ يدورو 15
ﺎﺗ 36 ﻲﻣ مﺎﺠﻧا ﺖﻋﺎﺳ دﻮﺷ
) 3 .(
درﻮﻣ بآ ﻢﺠﺣ
ﻲﻓﺎﺻ يﻮﺸﺘﺴﺷ رد زﺎﻴﻧ ﺎﻫ
3 ﺎﺗ 6
ﻪﺑ يدورو بآ ﻢﺠﺣ زا ﺪﺻرد
ﻪﻴﻔﺼﺗ ﻲﻣ دروآﺮﺑ ﻪﻧﺎﺧ ﻪﻴﻔﺼﺗ راﺪﻣ زا ﻼﻤﻋ ﻪﻠﺻﺎﺣ بﺎﺴﭘ ﻪﻛ دﻮﺷ
ﻲﻣ جرﺎﺧ دﻮﺷ ) 4 .(
ءﺰﺟ ﺎﻫ ﻲﻓﺎﺻ يﻮﺸﺘﺴﺷ زا ﻞﺻﺎﺣ بﺎﺴﭘ
و هدﻮﺑ ﻲﺑﺎﻳزﺎﺑ ﻞﺑﺎﻗ عﻮﻧ زا بآ ﻪﻧﺎﺧ ﻪﻴﻔﺼﺗ تاﺪﺋاز ﻪﭼﺮﮔ
ﻪﺑ رﻮﻃ
مﻮﺳﺮﻣ رد ﻪﻴﻔﺼﺗ ﻪﻧﺎﺧ يﺎﻫ
،بآ بﺎﺴﭘ يﻮﺸﺘﺴﺷ ﻲﻓﺎﺻ ﺎﻫ ار ﺪﻌﺑ
زا ﻚﻳ ﻪﺗ ﻲﻨﻴﺸﻧ ﻪﺑ ياﺪﺘﺑا ﻪﻴﻔﺼﺗ ﻪﻧﺎﺧ ﺖﺸﮔﺮﺑ ﻲﻣ ﺪﻨﻫد ﻲﻟو رد
دراﻮﻣ يرﺎﻴﺴﺑ ﻦﻳا
رﺎﻛ رﻮﻄﺑ ﻢﻈﻨﻣ مﺎﺠﻧا ﻲﻤﻧ دﺮﻴﮔ و ﺎﻳ نوﺪﺑ
هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻧﻮﮕﭽﻴﻫ يﺪﻴﻔﻣ
زا نآ ﻪﺑ رود ﻪﺘﺨﻳر ﻲﻣ دﻮﺷ . ﺮﺑ سﺎﺳا
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ترﻮﺻ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻲﻣ ناﻮﺗ ﺎﺑ شور يﺎﻫ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺶﻴﺑ زا 95
ﺪﺻرد بآ يﻮﺸﺘﺴﺷ سﻮﻜﻌﻣ ﺮﺘﻠﻴﻓ ار ﺖﻓﺎﻳزﺎﺑ دﻮﻤﻧ ) 1،3 .(
تروﺪﻛ رد بآ
ًﺎﻣﻮﻤﻋ ﻂﺳﻮﺗ داﻮﻣ ﻖﻠﻌﻣ ﻞﺜﻣ كﺎﺧ ﻞﮔو و
،يﻻ داﻮﻣ ﻲﻟآ و ﻲﻧﺪﻌﻣ
،ﺰﻳر تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ﻲﻟآ لﻮﻠﺤﻣ ﻲﮕﻧر و
نﻮﺘﻜﻧﻼﭘ ﺎﻫ و ﺮﻳﺎﺳ ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ ﺎﻫ
ﻲﻣ دﺎﺠﻳا دﻮﺷ
) 5 ( .
ﻲﻣ تروﺪﻛ ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ زا ﺖﻇﺎﻔﺣ ﺐﺒﺳ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺎﻫ
ﺶﻳاﺰﻓا ار ادزﺪﻨﮔ هدﺎﻣ فﺮﺼﻣ راﺪﻘﻣ و دﻮﺷ ادزﺪﻨﮔ داﻮﻣ ﺪﻫد ) 6 ( . ﻪﺒﻨﺟ و ﺖﻴﻤﻫا ﻞﻣﺎﺷ تروﺪﻛ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ يﺎﻫ
ﻢﺴﻴﻧﺎﮔراوﺮﻜﻴﻣ نﺪﻴﺒﺴﭼ
ﺪﻨﻳاﺮﻓ رد ﻞﺧاﺪﺗ و تارذ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﻲﻣ ﻲﻳادزﺪﻨﮔ ﺪﺷﺎﺑ
) 7 ( . تارذ
،ﻚﭼﻮﻛ ﻪﺑ
هﮋﻳو ﻲﺗارذ ﺎﺑ
ﻲﻟﺎﮕﭼ ﻚﻳدﺰﻧ ﻪﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ بآ يﺮﺘﻛﺎﺑ ﺎﻫ و تارذ يﺪﻴﻳﻮﻠﻛ ﻦﻜﻤﻣ
ﺖﺳا ﻪﺗ ﺰﮔﺮﻫ ﻦﻴﺸﻧ ﺪﻧﻮﺸﻧ و نﺎﻨﭽﻤﻫ رد بآ راﺪﻳﺎﭘ ،ﺪﻨﻧﺎﻤﺑ
ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻢﻛاﺮﺗ تارذ و ﻪﺑ ﻢﻫ ﻦﺘﺳﻮﻴﭘ ﺎﻬﻧآ يروﺮﺿ مﺎﮔ ياﺮﺑ
فﺬﺣ ﺎﻬﻧآ ﻂﺳﻮﺗ بﻮﺳر ﻲﻫد ﺖﺳا ) 8 .(
هﺪﻨﻨﻛﺪﻘﻌﻨﻣ يﺎﻫ
مﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ تﺎﻔﻟﻮﺳ )
مﻮﻟآ ( و ﺪﻳﺮﻠﻛ ﻚﻳﺮﻓ
دﺮﺑرﺎﻛ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ار
رد فﺬﺣ تروﺪﻛ زا ﻖﻠﻌﻣ تاﺪﻣﺎﺟ و بآ
و
بﺎﺴﭘ ﺪﻧراد ﺖﻳدوﺪﺤﻣ. يﺎﻫ
هدﺎﻔﺘﺳا زا ﻚﻤﻧ
،مﻮﻟآ مﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ
هﺪﻧﺎﻤﻴﻗﺎﺑ و ندﻮﺑ كﻮﻜﺸﻣ طﺎﺒﺗرا
يرﺎﻤﻴﺑ ﺮﻤﻳاﺰﻟآ نآ ﺎﺑ .ﺖﺳا
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ هدﺎﻔﺘﺳا زا ﺪﻳﺮﻠﻛ ﻚﻳﺮﻓ رد تروﺪﻛ فﺬﺣ ﺎﺑ
دﺎﺠﻳا
ﮓﻧر رد بآ هاﺮﻤﻫ ﺖﺳا ﻪﻛ يور ﺮﺑ مﺎﺴﺟا ﻪﻜﻟ درز ﻞﻳﺎﻤﺘﻣ ﻪﺑ
ﺰﻣﺮﻗ هﻮﻬﻗ يا ﻲﻣ دﺎﺠﻳا ﺪﻨﻛ و ﺮﮔا راﺪﻘﻣ نآ رد بآ ﺮﺘﺸﻴﺑ زا
ﻲﻠﻴﻣ ﻚﻳ رد مﺮﮔ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺘﻴﻟ ﺐﺟﻮﻣ تروﺪﻛ هﺪﺷ و هﺰﻣ ﻲﻳوراد
ﻪﺑ ﻲﻣ بآ ﺪﻫد ) 9 .(
ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ دﺮﺑرﺎﻛ يور ﺮﺑ يرﺎﻴﺴﺑ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﻴﺧا يﺎﻬﻟﺎﺳ رد ﻴﺤﻣ ﺎﺑ يرﺎﮔزﺎﺳ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ بﻼﺿﺎﻓ و بآ ﻪﻴﻔﺼﺗ رد ﻪﺘﻴﺴﻳﺮﺘﻜﻟا ﻂ
ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺎﻫزﺎﮔ و تﺎﻌﻳﺎﻣ ،تاﺪﻣﺎﺟ ﻪﻴﻔﺼﺗ نﺎﻜﻣا و )
10 ( .
ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷوﺮﺘﻜﻟا ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻚﻳ ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا دﺎﻘﻌﻧا
ﻚﻤﻛ ﻪﺑ
هﺪﻨﻳﻻآ ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا نﺎﻳﺮﺟ ﻲﺑآ ﻂﻴﺤﻣ رد لﻮﻠﺤﻣ و ﻖﻠﻌﻣ يﺎﻫ
ﻲﻣ راﺪﻳﺎﭘﺎﻧ ﺪﻧﻮﺷ
) 12
، 11 .(
نﻮﭼ ﻲﻳﺎﻳاﺰﻣ ﻞﻴﻟﺪﺑ شور ﻦﻳا
،ندﻮﺑ ﻦﻤﻳا ،هدﺎﺳ تاﺮﻴﻬﺠﺗ ،ﻻﺎﺑ نﺎﻣﺪﻧار ،ندﻮﺑ يدﺎﺼﺘﻗا
116
دﺰﻳ ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﻜﺸﻧاد ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻤﻠﻋ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﻣود
هﺮﻬﺑ
،كﺪﻧا ﻲﻌﻓد ﻦﺠﻟ ،نﺎﺳآ يرادﺮﺑ ﺸﻧ ﻪﺗ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ
بﻮﺧ ﻲﻨﻴ
، ﻦﺠﻟ ﺐﺳﺎﻨﻣ يﺮﻴﮕﺑآ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ، ﻦﺠﻟ ﺖﻌﺳو ،هﺎﺗﻮﻛ ﺪﻧﺎﻣ نﺎﻣز
هﺪﻨﻳﻻآ عاﻮﻧا فﺬﺣ ياﺮﺑ ﻞﻤﻋ داﻮﻣ فﺮﺼﻣ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ مﺪﻋ و ﺎﻫ
بﻼﺿﺎﻓ عاﻮﻧا ﻪﻴﻔﺼﺗ ياﺮﺑ صﺎﺧ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ ﻲﻣ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ
) 14 ، 13 .(
مﺎﺠﻧا ﻪﻛ ﺖﺳا ﺰﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا شور ﻚﻳ ًﺎﺳﺎﺳا ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا دﺎﻘﻌﻧا ﺶﻨﻛاو ﻴﻤﻴﺷوﺮﺘﻜﻟا يﺎﻫ ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ لﺎﻤﻋا مﺰﻠﺘﺴﻣ نآ رد ﻲﻳﺎ
رد ﺶﻨﻛاو مﺎﺠﻧا ﺖﻬﺟ دوﺮﺘﻜﻟا ﺪﻨﭼ ﺎﻳ ود ﻦﻴﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا ﻊﺒﻨﻣ ﻚﻳ ﻖﻳﺮﻃ زا لﻮﻠﺤﻣ و دوﺮﺘﻜﻟا كﺮﺘﺸﻣ ﺢﻄﺳ ﺖﺳا ﻲﺟرﺎﺧ .
ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا لﻮﻠﺳ ﻚﻳ دﺎﻘﻌﻧا رﻮﺘﻛار ﻚﻳ
ﻲﻣ ﺪﺗﺎﻛ و ﺪﻧآ يوﺎﺣ ﺰﻠﻓ ﻚﻳ ﺪﻧآ ﺲﻨﺟ لﻮﻤﻌﻣ رﻮﻄﺑ و ﺪﺷﺎﺑ
ﻮﻟآ ﺪﻨﻧﺎﻣ يدﺎﻫ ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا ژرﺎﺷ دﺎﺠﻳا ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻫآ و مﻮﻴﻨﻴﻣ
ﻲﺜﻨﺧ ﺚﻋﺎﺑ هﺪﻨﻳﻻآ فﺬﺣ و يزﺎﺳ
ﻲﻣ ﺎﻫ ددﺮﮔ . ﺪﻨﻳاﺮﻓ رد دﺎﻘﻌﻧا
،ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا ﺪﻴﺴﻛورﺪﻴﻫ
ﻲﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ يﺰﻠﻓ يﺎﻫ دﻮﺷ
.
ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا نﺎﻳﺮﺟ لﺎﻤﻋا ﺎﺑ يﺰﻠﻓ يﺎﻫﺪﻴﺴﻛورﺪﻴﻫ ﻲﻃ
ﺶﻨﻛاو ﺶﻳﺎﺴﻛا يﺎﻫ -
ﻲﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺮﻳز ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺶﻫﺎﻛ دﻮﺷ
:
) 16
، 15 (
M Mn+ + ne- (1) 2H2O+ 2e- 2OH- + H2 (2)
هﺪﻨﻳﻻآ ﺎﺑ يﺰﻠﻓ يﺎﻫﺪﻴﺴﻛورﺪﻴﻫ ﻲﻣ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﺎﻫ
ﺚﻋﺎﺑ و ﺪﻧﻮﺷ
ﻪﺘﺨﻟ دﺎﺠﻳا ﻲﻣ ﺮﺘﮔرﺰﺑ يﺎﻫ
ﺪﻧدﺮﮔ .
نﺪﻣآ ﻻﺎﺑ ﺎﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
بﺎﺒﺣ ﻲﻣ روﺎﻨﺷ ﻚﺒﺳ تارذ ،رﻮﺘﻛار ﺢﻄﺳ رد اﻮﻫ يﺎﻫ ﺪﻧﻮﺷ
) 12 ( . ﻞﻣﺎﺷ ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا دﺎﻘﻌﻧا رد ﻲﻠﺻا ﻢﺴﻴﻧﺎﻜﻣ ﻪﺳ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﻌﻨﻣ هدﺎﻣ ﻞﻴﻜﺸﺗ ﺴﻛا ﺮﺛا رد هﺪﻨﻨﻛ ﺪﻘ
ــ ﻜﻟا نﻮﻴﺳاﺪﻴ ــ
،دوﺮﺘ
ﺳراﺪﻳﺎﭘﺎﻧ ـ هﺪﻨﻳﻻآ يزﺎ ﻫ
ـ ﺼﺗا و ﺎ ـ ياﺮﺑ هﺪﺷ راﺪﻳﺎﭘﺎﻧ تارذ لﺎ
ﻲﻣ ﻪﺘﺨﻟ ﻞﻴﻜﺸﺗ ﺪﺷﺎﺑ
) 18
، 17 .(
وﺮﺘﻜﻟا ﺪﻨﻳاﺮﻓ
ﻪﺑ نﻮﻴﺳﻻﻮﮔاﻮﻛ ﻪﺑ يﺰﻴﻣآ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ رﻮﻃ
رﻮﻈﻨﻣ
بﻼﺿﺎﻓ ﻪﻴﻔﺼﺗ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻲﻳﺎﻫ
،ﻲﻏﺎﺑد و نﻮﺘﻳز ﻦﻏور ،يزﺎﺳﺬﻏﺎﻛ
،يﺮﻬﺷ بﻼﺿﺎﻓ
يﻮﺸﺘﺧر ،ﻦﻴﮕﻨﺳ تاﺰﻠﻓ يوﺎﺣ بﻼﺿﺎﻓ ،ﻪﻧﺎﺧ
بﻼﺿﺎﻓ ،تاﺮﺘﻴﻧ يوﺎﺣ بﻼﺿﺎﻓ ،ﻲﻨﻴﺗوﺮﭘ و ﻲﻳاﺬﻏ ﻊﻳﺎﻨﺻ
ﻪﺑاﺮﻴﺷ ،ﺲﭙﻴﭼ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪﻧﺎﺧرﺎﻛ ،نارﻮﺘﺳر بﻼﺿﺎﻓ ،ﻲﻨﻏور ﻞﺤﻣ ي
،ﻦﻓد فﺬﺣ بآ زا ﻲﺘﺨﺳ ﮓﻧر و
بﻼﺿﺎﻓ زا ﻲﻳادز ﻲﺟﺎﺴﻧ
ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا )
16
، 14
، 10 .(
ﺮﺑ هوﻼﻋ ،نﻮﻴﺳﻻﻮﮔاﻮﻛوﺮﺘﻜﻟا
ﺑ ﻪﻜﻨﻳا فﺬﺣ ﻲﻳارﺎﻛ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻲﻳﺎﻳاﺰﻣ ،دراد زﺎﻴﻧ هدﺎﺳ تاﺰﻴﻬﺠﺗ ﻪ ًﺎﺘﺒﺴﻧ ﻪﻨﻳﺰﻫ ، هﺪﺷ هدﺮﺸﻓ ﻪﻴﻔﺼﺗ تﺎﺴﻴﺳﺄﺗ ، ﻢﻛ ﺪﻧﺎﻣ نﺎﻣز ،ﻻﺎﺑ
ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ اراد هدﺎﺳ يرادﺮﺑ هﺮﻬﺑ و ﻦﻴﻳﺎﭘ .
ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ ﺎﻫ ﻲﮔﮋﻳو ﻦﻳا
هداد ﺖﺒﺴﻧ ﻲﺘﻌﻨﺻ يﺎﻫدﺮﺑرﺎﻛ ياﺮﺑ يرادﺮﺑ هﺮﻬﺑ يﺎﻫ ﻪﻨﻳﺰﻫ
دﻮﺷ ﻲﻣ ) 21
، 20 .(
دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﻳارﺎﻛ ﻲﺳرﺮﺑ فﺪﻫ ﺎﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا
فﺬﺣ رد ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا تروﺪﻛ
و تاﺪﻣﺎﺟ ﻖﻠﻌﻣ
زا بﺎﺴﭘ
يﻮﺸﺘﺴﺷ ﻲﻓﺎﺻ
ﻲﻨﺷ جﺮﻛ ﻚﻳ هرﺎﻤﺷ بآ ﻪﻧﺎﺧ ﻪﻴﻔﺼﺗ ﺪﻨﺗ
ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ .
ﻲﺳرﺮﺑ شور
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﻳا رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ يﺎﻫ
بﺎﺴﭘ ﻲﺟوﺮﺧ زا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
جﺮﻛ ﻚﻳ هرﺎﻤﺷ بآ ﻪﻧﺎﺧ ﻪﻴﻔﺼﺗ ﺪﻨﺗ ﻲﻨﺷ ﻲﻓﺎﺻ يﻮﺸﺘﺴﺷ ﺪﻳدﺮﮔ ﺖﺷادﺮﺑ .
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﻈﻔﺤﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫ ﻲﻠﭘ يﺎﻫ
ﻢﺠﺣ ﺎﺑ ﻲﻨﻠﻴﺗا 50
ﺪﺷ ﻞﻘﺘﻨﻣ هﺎﮕﺸﻳﺎﻣزآ ﻪﺑ ﺮﺘﻴﻟ .
ﻪﻧﻮﻤﻧ لﺎﭽﺨﻳ رد ﺶﻳﺎﻣزآ نﺎﻣز ﺎﺗ ﺎﻫ
ﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ .
تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ رد ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﻧﻮﮔ ﺮﻫ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ﺖﻬﺟ
ﻪﻧﻮﻤﻧ تﺎﺸﻳﺎﻣزآ عوﺮﺷ زا ﻞﺒﻗ ﻲﻔﻴﻛ ﺪﺷ هدز ﻢﻬﺑ ادﺪﺠﻣ ﺎﻫ
. ياﺮﺑ
هار رﺎﺑ ﺮﻫ رﻮﺘﻛار يزاﺪﻧا
ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ 4 ﺪﺷ ﺖﺷادﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﺘﻴﻟ .
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞﻛ داﺪﻌﺗ ﺶﻳﺎﻣزآ درﻮﻣ يﺎﻫ
48 دﻮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ .
ﻪﺘﺳﻮﻴﭘﺎﻧ رﻮﺘﻛار ﻚﻳ رد تﺎﺸﻳﺎﻣزآ )
16
× 16
× 16 ( ﻲﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ
ﻢﺠﺣ ﺎﺑ 4 ﺮﺑاﺮﺑ رد موﺎﻘﻣ و سﻼﮔ ﻲﺴﻛﻼﭘ ﺲﻨﺟ زا ﺮﺘﻴﻟ
117
و تروﺪﻛ فﺬﺣ رد ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻲﻳارﺎﻛ ﻲﺳرﺮﺑ بﺎﺴﭘ زا ﻞﺻﺎﺣ ﻖﻠﻌﻣ تاﺪﻣﺎﺟ
...
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺪﻴﺳا ﻲﮔدرﻮﺧ .
4 ﻪﺤﻔﺻ دوﺮﺘﻜﻟا دﺪﻋ ﺲﻨﺟ زا يا
هزاﺪﻧا ﺎﺑ مﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ 14
× 14 ﻲﺘﻧﺎﺳ ﺖﻣﺎﺨﺿ و ﺮﺘﻣ 2
/ 0 ﻲﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ
ﺪﻳدﺮﮔ ﺐﺼﻧ رﻮﺘﻛار رد ﻲﺒﻄﻗ ﻚﺗ .
ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﻪﺑ ﺎﻫدوﺮﺘﻜﻟا لﺎﺼﺗا
ﻲﺒﻄﻗ ﻚﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﻳﺬﻐﺗ ﻊﺒﻨﻣ ﻪﺑ و يزاﻮﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ )
لﺎﺼﺗا
ﻲﻔﻨﻣ و ﺖﺒﺜﻣ يﺎﻫ ﺐﻄﻗ ﻪﺑ ﺎﻫدوﺮﺘﻜﻟا مﺎﻤﺗ (
دﻮﺑ . ﺶﻳﺎﻣزآ ﻦﻳا رد
لﺎﺘﻴﺠﻳد ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا لﺪﺒﻣ ﻚﻳ زا
MatrixLtd (MPS-3005I)
نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺑ يﺮﻬﺷ قﺮﺑ نﺎﻳﺮﺟ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻪﻛ ﺪﻳدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﺷاد ار ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ .
و يﺮﻬﺷ بوﺎﻨﺘﻣ قﺮﺑ ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا لﺪﺒﻣ يدورو
دﻮﺑ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ قﺮﺑ ﻲﺟوﺮﺧ .
ﻲﺘﻟﻮﻣ زا ﺮﺘﻣ Rogle هزاﺪﻧا ياﺮﺑ يﺮﻴﮔ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ فﻼﺘﺧا و نﺎﻳﺮﺟ تﺪﺷ .
تﺎﻳﻮﺘﺤﻣ ندﺰﻤﻫ
نﺰﻤﻫ ﻂﺳﻮﺗ لﻮﻠﺳ Heidolph MR 3001
ﺎﺑ rpm رود 200
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا . ﺶﻨﻛاو نﺎﻣز ﻞﻣﺎﺷ هﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ )
15
، 30 ،
45 و 60 ﻪﻘﻴﻗد ( نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺘﻴﺴﻧاد ، mA/cm2)
3
، 7 و 10 ( و
ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ )
15
، 30 و 45 ﺖﻟو ( دﻮﺑ . ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ 50
ﻲﻠﻴﻣ هﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﻲﻧﺎﻣز ﻞﺻاﻮﻓ رد و رﻮﺘﻛار ﻪﻧﺎﻴﻣ زا يﺮﺘﻴﻟ
ﺪﻳدﺮﮔ ﺖﺷادﺮﺑ .
ود ﺶﻳﺎﻣزآ ﺮﻫ ﺪﻳدﺮﮔ راﺮﻜﺗ رﺎﺑ
. نﺎﻳﺎﭘ زا ﺲﭘ
ﻪﺘﺴﺷ بآ ﻂﺳﻮﺗ ﻞﻣﺎﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺎﻫدوﺮﺘﻜﻟا ،ﺶﻳﺎﻣزآ هرود ﺮﻫ ﻪﺘﺨﻟ ﺎﺗ ﺪﻧﺪﺷ ﺪﻧﻮﺷ اﺪﺟ ﺎﻫ
. ﺲﭙﺳ رد يﺎﻣد 50 داﺮﮔ ﻲﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد
ﻪﺑ تﺪﻣ 20 ﻪﻘﻴﻗد ﻼﻣﺎﻛ ﻚﺸﺧ يوزاﺮﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و ﺪﻧﺪﺷ
لﺎﺘﻴﺠﻳد ﺪﻧﺪﺷ ﻦﻳزﻮﺗ .
هزاﺪﻧا ياﺮﺑ ﻖﻠﻌﻣ ﺪﻣﺎﺟ داﻮﻣ ﻞﻛ يﺮﻴﮔ
TSS) ( نزو شور زا
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﺠﻨﺳ .
رﻮﻓ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و ﻪﺘﺴﺷ ﺮﻄﻘﻣ بآ ﺎﺑ ﻲﻓﺎﺻ
يﺎﻣد رد 105 - 103 ﻚﺸﺧ ﺖﻋﺎﺳ ﻚﻳ تﺪﻣ ﻪﺑ داﺮﮕﻴﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد
ﺪﺷ .
ﻞﺻو ﭗﻤﭘ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ و ﺪﻳدﺮﮔ نزو ﻲﻓﺎﺻ تﺪﻣ ﻦﻳا زا ﺲﭘ
ﺪﺷ هداد رﻮﺒﻋ ﻲﻓﺎﺻ زا ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﻲﺻﺎﺧ ﻢﺠﺣ و ﺪﺷ .
ﻲﻓﺎﺻ ﺲﭙﺳ
ﻓ رد و ﺪﺷ ﻪﺘﺷاﺬﮔ ﺖﻴﻠﭘ ﻚﻳ ﻞﺧاد رد تﺪﻣ ﻪﺑ رﻮ
2 ﺖﻋﺎﺳ
يﺎﻣد ﺖﺤﺗ
105 ﺪﺷ ﻚﺸﺧ داﺮﮕﻴﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد .
تﺪﻣ ﻦﻳا زا ﺲﭘ
ﻪﻄﺑار ﻖﻳﺮﻃ زا و ﺪﻳدﺮﮔ نزو ﻲﻓﺎﺻ )
1 ( راﺪﻘﻣ ﺐﺴﺣ ﺮﺑTSS
ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺮﺘﻴﻟ رد مﺮﮔ ﻲﻠﻴﻣ .
ﻪﻄﺑار ) 1 :(
TSS = ( W-W ) × 1000 / V(ml)
ﻧ شور ﻪﺑ تروﺪﻛ ﻂﺳﻮﺗ يﺮﺘﻣﻮﻠﻔ
ﺮﺘﻤﻳﺪﻴﺑ رﻮﺗ هﺎﮕﺘﺳد 2100N
ﺪﺷ ﺶﺠﻨﺳ HACH .
ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا يﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا هدﺎﻣآ
ﻪﻛ
يرﺎﺠﺗرﻮﻄﺑ ﺖﺳا دﻮﺟﻮﻣ
تروﺪﻛ ﻪﻨﻣاد ﻦﻴﻤﺨﺗ ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ و
ﻪﻧﻮﻤﻧ و بﺎﺨﺘﻧا ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﺞﻧر ،ﺎﻫ ﻪﻈﻔﺤﻣ رد ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا
تروﺪﻛ هداد راﺮﻗ ﺞﻨﺳ ﺪﺷ
ﺖﺋاﺮﻗ نآ ناﺰﻴﻣو ﺪﻳدﺮﮔ
. ﺲﭙﺳ
ﻪﻧﻮﻤﻧ د ﺎﻫ تروﺪﻛ ﻞﺳ ﻞﺧا ﻪﺘﺨﻳر ﺞﻨﺳ
ﺪﺷ و ﻪﻈﻔﺤﻣ ﻞﺧاد رد
هداد راﺮﻗ ﺪﺷ ﺖﺋاﺮﻗ تروﺪﻛ ناﺰﻴﻣ و ﺪﻳدﺮﮔ
. ﺶﻳﺎﻣزآ ﻲﻣﺎﻤﺗ ﺎﻫ
شور ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﺶﻳﺎﻣزآ بﺎﺘﻛ رد هﺪﺷ ﺮﻛذ يﺎﻫ
دراﺪﻧﺎﺘﺳا يﺎﻫ
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا بﻼﺿﺎﻓ و بآ )
19 .(
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ فﺬﺣ رد ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﻳارﺎﻛ ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
تروﺪﻛ و تاﺪﻣﺎﺟ ﻖﻠﻌﻣ زا بﺎﺴﭘ يﻮﺸﺘﺴﺷ ﻲﻓﺎﺻ ﻲﻨﺷ ﺪﻨﺗ
ﻪﻴﻔﺼﺗ ﻪﻧﺎﺧ جﺮﻛ ﻚﻳ بآ ﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ
. ﻪﻧﻮﻤﻧ داﺪﻌﺗ درﻮﻣ يﺎﻫ
تروﺪﻛ و ﻖﻠﻌﻣ تاﺪﻣﺎﺟ ياﺮﺑ ﺶﻳﺎﻣزآ 48
دﻮﺑ ﺶﻳﺎﻣزآ .
ﺮﻳدﺎﻘﻣ
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ و ﺮﺜﻛاﺪﺣ ،ﻞﻗاﺪﺣ ياﺮﺑ ﺶﻳﺎﻣزآ درﻮﻣ يﺎﻫ
ﺮﺑاﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﻣ تاﺪﻣﺎﺟ 322
، 398 و 6 / 373 رد مﺮﮔ ﻲﻠﻴﻣ
دﻮﺑ ﺮﺘﻴﻟ . ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ و ﺮﺜﻛاﺪﺣ ،ﻞﻗاﺪﺣ ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ يﺎﻫ
ﺮﺑاﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ تروﺪﻛ ياﺮﺑ ﺶﻳﺎﻣزآ درﻮﻣ 327 NTU
،
370NTU NTUو
75 / 349 دﻮﺑ .
تروﺪﻛ فﺬﺣ نﺎﻣﺪﻧار
يﺎﻫرادﻮﻤﻧ رد ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻂﺳﻮﺗ 1
، 2 و 3 هﺪﻣآ
ﺖﺳا .
دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻂﺳﻮﺗ تروﺪﻛ فﺬﺣ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ
118
83 / 96 و ﺪﺻرد
ﺖﻟ
ﺖﻟ
ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ
ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ ف 15
ﺖﻟو
ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ ف 30
ﺖﻟو
ﻪﺑ ﻲﻨﻫآ و ﻲﻣﻮﻴ دﻮﺑ .
3mA/c
فﻼﺘﺧا و
7mA/c
فﻼﺘﺧا و
ﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ دوﺮﺘﻜﻟا 77 / 83 ﺑ ﺪﺻرد
نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺘﻴﺴ cm2
نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺘﻴﺴ cm2
نﺎﻳﺮﺟ ياﺮﺑ ﻪﻛ
ﺴﻧاد ،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﺴﻧاد ،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻪﺘﻴﺴﻧاد ،ﻪﻘﻴﻗد ﻛ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺖﻟ
نﺎﻣز رد تروﺪﻛ ﻫ
نﺎﻣز رد تروﺪﻛ ﻫ
دﺰﻳ ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﻜﺸﻧ
ﺶﻨﻛاو 60
ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ ف 45
ﺖﻟو
ﻛ فﺬﺣ نﺎﻣﺪﻧار
ﻛ فﺬﺣ نﺎﻣﺪﻧار
ﻧاد ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻤﻠﻋ ﻪﻣ
نﺎﻣز رد ﻲﻜ 10mA فﻼﺘﺧا و
رادﻮﻤﻧ 1 .
رادﻮﻤﻧ 2 .
ﻣﺎﻨﻫﺎﻣود
ﻜﻳﺮﺘﻜﻟا A/cm2
8
119
دوﺮﺘﻜﻟا ياﺮﺑ ﻪ و ﺪﺻرد 22 / 86
ﺖﻟو
ﺖﻟو
ﻪﻛ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ 73 / 96 د
ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ فﻼ 45
و
ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ فﻼﺘ 15
ﻞﻴ 45 ﻣ ﺖﻟو
ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻲﻨﻫآ
10mA/
ﻼﺘﺧا و
mA/cm 3
ﺘﺧا و
...بﺎﺴ ﻴﺴﻧﺎﺘﭘ فﻼﺘﺧا آ و ﻲﻣﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ ﺪﺻرد دﻮﺑ .
نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺘﻴﺴ cm2
نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺘﻴﺴﻧاد m2
ﺴﭘ زا ﻞﺻﺎﺣ ﻖﻠﻌﻣ ت ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻂ تاﺪﻣﺎﺟ
10m و
ﺴﻧاد ،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
نﺎﻣ
،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
و تروﺪﻛ ف تاﺪﻣﺎﺟ
ﻂﺳﻮﺗ ﻖﻠﻌﻣ تاﺪ ﺟ فﺬﺣ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳ نﺎﻳﺮﺟ mA/cm2
نﺎﻣز رد تروﺪﻛ ﻫ
ﺎﻣز رد ﻖﻠﻌﻣ تاﺪ
فﺬﺣ رد ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا ﺪﻣﺎﺟ فﺬﺣ نﺎﻣﺪ ﻲﻣ ه دﻮﺷ . ﻦﻳﺮﺗﻻﺎﺑ
6 ﻪﺘﻴﺴﻧاد ،ﻪﻘﻴﻗد
ﺪﻛ فﺬﺣ نﺎﻣﺪﻧار
ﺪﻣﺎﺟ فﺬﺣ نﺎﻣﺪﻧ
دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻲﻳارﺎﻛ راد 4 ، 5 و 6 ﺪﻧار
هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟ ﺶﻨﻛاو نﺎﻣز ر 0
رادﻮﻤﻧ 3 . ر
رادﻮﻤﻧ 4 . ﺪﻧار
ﻛ ﻲﺳرﺮﺑ رد دﻮﻤﻧ
ﻟا دﺎﻘﻌﻧا رد ﻖﻠﻌﻣ
120
3 ﺖﻟو
4 ﺖﻟو
ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ فﻼﺘ 30
ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ فﻼﺘﺧ 45
mA/cm 7
ﺘﺧا و
mA/cm 10
ﺧا و
نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺘﻴﺴﻧاد m2
نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺘﻴﺴﻧاد m2
نﺎﻣ
،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ن د ،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﺎﻣز رد ﻖﻠﻌﻣ تاﺪ
ﺎﻣز رد ﻖﻠﻌﻣ تاﺪ
دﺰﻳ ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﻜﺸﻧ
ﺪﻣﺎﺟ فﺬﺣ نﺎﻣﺪﻧ
ﺪﻣﺎﺟ فﺬﺣ نﺎﻣﺪ
ﻧاد ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻤﻠﻋ ﻪﻣ
رادﻮﻤﻧ 5 . ﺪﻧار
رادﻮﻤﻧ 6 . ﺪﻧار
ﻣﺎﻨﻫﺎﻣود
121
و تروﺪﻛ فﺬﺣ رد ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻲﻳارﺎﻛ ﻲﺳرﺮﺑ بﺎﺴﭘ زا ﻞﺻﺎﺣ ﻖﻠﻌﻣ تاﺪﻣﺎﺟ
...
ﺚﺤﺑ ﻪﺠﻴﺘﻧ و يﺮﻴﮔ
ﺲﻨﺟ ﺪﻧآ و ﺪﺗﺎﻛ ﻚﻳ ﻞﻣﺎﻋ رﺎﻴﺴﺑ ﺮﺛﻮﻣ رد ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﺚﺤﺑ دﺎﻘﻌﻧا
ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا
،ﺖﺳا ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻪﻛ ﻲﻣ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ ﺖﻤﺴﻗ
ﻲﻠﺻا
ﻢﺘﺴﻴﺳ دﺎﻘﻌﻧا ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا ﺎﻫدوﺮﺘﻜﻟا ﺲﻨﺟ
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﻲﻟﻮﻤﻌﻣ ﻦﻳﺮﺗ
ﺖﺳا مﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟا و ﻦﻫآ نﻮﻴﺳﻻﻮﮔاﻮﻛوﺮﺘﻜﻟا ياﺮﺑ دوﺮﺘﻜﻟا ﺲﻨﺟ .
ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺮﺛﻮﻣ ﺎﻤﻠﺴﻣ و سﺮﺘﺳد ﻞﺑﺎﻗ ﻲﻧﺎﺳآ ﻪﺑ ،هدﻮﺑ نازرا ﺎﻬﻧآ .
ﻲﻫﺎﮕﺸﻳﺎﻣزآ ﻂﻳاﺮﺷ رد دوﺮﺘﻜﻟا ود ﺮﻫ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺪﻧﺪﺷ ﺶﻳﺎﻣزآ نﺎﺴﻜﻳ .
نﺎﻤﻫ رﻮﻃ ﻪﻛ رد يﺎﻫرادﻮﻤﻧ 1
ﻲﻟا 6 ﺰﻴﻧ
نﺎﺸﻧ هداد ناﺰﻴﻣ ،ﺪﺷ فﺬﺣ
ﻛ تروﺪ زا رد لﻮﻠﺤﻣ دوﺮﺘﻜﻟا
ﻦﻫآ
ﻦﻴﺑ 70 ﺎﺗ 88 دوﺮﺘﻜﻟا رد و ﺪﺻرد مﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ
ﻦﻴﺑ 81 ﺎﺗ 96 ﺪﺻرد
ﻪﺑ ﺪﻣآ ﺖﺳد . ناﺰﻴﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ فﺬﺣ
زا ﻖﻠﻌﻣ تاﺪﻣﺎﺟ رد لﻮﻠﺤﻣ
دوﺮﺘﻜﻟا ﻦﻫآ ﻦﻴﺑ 66 ﺎﺗ 86 دوﺮﺘﻜﻟا رد و ﺪﺻرد مﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ
ﻦﻴﺑ
76 ﺎﺗ 96 ﻪﺑ ﺪﺻرد ﺪﻣآ ﺖﺳد .
ﻞﻴﻟد ﻦﻳا ﺮﻣا ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ﺮﻃﺎﺧ
توﺎﻔﺗ يﺰﻠﻓ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺲﻨﺟ
مﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ و
؛ﻦﻫآ و ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ توﺎﻔﺗ
رﺎﺘﺧﺎﺳ و ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻪﺘﺨﻟ يﺎﻫ ﻞﻜﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ و هﺪﻨﻳﻻآ ﺖﻴﻫﺎﻣ يﺎﻫ
دﻮﺟﻮﻣ ﺪﺷﺎﺑ . رد ﻪﺠﻴﺘﻧ ﺎﺑ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺲﻨﺟ ﺖﻟﺎﺣ ﺪﻧآ
و
،ﺪﺗﺎﻛ نﺎﻣﺪﻧار
ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺪﺷﺎﺑ توﺎﻔﺘﻣ .
لا يﺎﻧ و نارﺎﻜﻤﻫ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ يا
زا 3
،ﻦﻫآ ﺲﻨﺟ مﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ
و ﻞﻴﺘﺳا ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ دوﺮﺘﻜﻟا هدﺎﻔﺘﺳا
ﺪﻧدﺮﻛ . ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻳا ﻖﻴﻘﺤﺗ نﺎﺸﻧ داد ﻲﻧﺎﻣز مﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ ﻪﻛ ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ
دوﺮﺘﻜﻟا درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا
،ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ نﺎﻣﺪﻧار
ﻪﻴﻔﺼﺗ 5 / 2 ﺮﺑاﺮﺑ
ﺮﺘﺸﻴﺑ زا ﺖﻟﺎﺣ ﺮﮕﻳد يﺎﻫ دﻮﺑ
) 20 .(
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺪﻳاز و نارﺎﻜﻤﻫ رد
دﻮﺧ ﻖﻴﻘﺤﺗ زا
2 ﺲﻨﺟ ﻦﻫآ و مﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ دوﺮﺘﻜﻟا
هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻧدﺮﻛ . ﺎﻬﻧآ رد ﻦﻳا ﻖﻴﻘﺤﺗ نﺎﺸﻧ ﺪﻧداد ﺮﻫ ﻪﻛ ود ﺲﻨﺟ
دوﺮﺘﻜﻟا ياﺮﺑ ﺶﻫﺎﻛ وCOD ﻲﻠﭘ ﻞﻨﻓ ﻲﻳارﺎﻛ ﺎﻫ ﻲﻧﺎﺴﻜﻳ
،ﺪﻧراد
ﺎﻣا ﺎﺑ ﺶﻳاﺰﻓا نﺎﻣز ﺶﻨﻛاو ، ﺖﻋﺮﺳ COD فﺬﺣ
و ﻲﻠﭘ ﻞﻨﻓ ﺎﻫ
ﺎﺑ دوﺮﺘﻜﻟا ﻲﻛﺪﻧا راﺪﻘﻣAl
ﺮﺗﻻﺎﺑ زا دوﺮﺘﻜﻟا ﻲﻣFe
ﺪﺷﺎﺑ ) 21 .(
يﺮﺗﻻﺎﺑ ﻲﻳارﺎﻛ ﻲﻣﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ دوﺮﺘﻜﻟا ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺖﺷاد ﻖﻠﻌﻣ تاﺪﻣﺎﺟ و تروﺪﻛ فﺬﺣ رد .
ﺎﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ لا يﺎﻧ و و نارﺎﻜﻤﻫ ﺪﻳاز
و دراد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ نارﺎﻜﻤﻫ .
ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﻳآﺮﻓ يور ﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻠﻣاﻮﻋ ﻦﻳﺮﺘﻤﻬﻣ زا ﻲﻣ ﺎﺑ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ طﺎﺒﺗرا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺘﻴﺴﻧاد دراﺬﮔ
دراد ﻂﻴﺤﻣ رد هﺪﻨﻨﻛ ﺪﻘﻌﻨﻣ هدﺎﻣ ناﺰﻴﻣ )
22 ( . نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺘﻴﺴﻧاد
دوﺮﺘﻜﻟا ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد ﻲﻟﺎﻤﻋا ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ ،ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا ﺖﺳا ) 23 ( . ﺖﻋﺮﺳ ،فﺬﺣ نﺎﻣﺪﻧار نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺘﻴﺴﻧاد ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ
و يژﺮﻧا فﺮﺼﻣ ،يﺪﻴﻟﻮﺗ ﻦﺠﻟ راﺪﻘﻣ ،دوﺮﺘﻜﻟا فﺮﺼﻣ ،ﺶﻨﻛاو
ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا يﺮﺒﻫار ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺪﺑﺎﻳ
) 24 ( . ﺪﻴﻟﻮﺗ نﺎﻣﺪﻧار ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﻠﻋ
كﻼﻓ گرﺰﺑ ﻲﻳﺎﻫ ﻦﻴﮕﻨﺳ و ﺮﺗ
ﺖﺳا ﺮﺗ . ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
بﺎﺒﺣ داﺪﻌﺗ نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺘﻴﺴﻧاد ﻲﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﺎﻫ
نآ ﻪﺘﻴﺴﻧاد ﻲﻟو ﺪﺑﺎﻳ ﺎﻫ
ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا بﺎﺒﺣ ﺪﻧﺎﻣ نﺎﻣز و ﺮﺛﻮﻣ ﺢﻄﺳ اﺮﻳز ﺪﺑﺎﻳ
گرﺰﺑ يﺎﻫ ،ﺮﺗ
بﺎﺒﺣ زا ﺮﺘﻤﻛ يﺎﻫ
يزﺎﺳروﺎﻨﺷ تﺎﻴﻠﻤﻋ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺖﺳا ﺮﺘﻜﭼﻮﻛ
ﻲﻣ مﺎﺠﻧا ﺮﺘﻬﺑ بﺎﺒﺣ ﻦﻳا ﻚﻤﻛ ﺎﺑ ﻚﺒﺳ تارذ و دﺮﻴﮔ
زا ﺎﻫ
ﻲﻣ فﺬﺣ ﻂﻴﺤﻣ ﺪﻧﻮﺷ
) 24
، 12 .(
يﺎﻫرادﻮﻤﻧ رد 1
ﻲﻟا 6 ﺮﺛا ،
هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﻳآﺮﻓ نﺎﻣﺪﻧار ﺮﺑ نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺘﻴﺴﻧاد ﺖﺳا . ﻲﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﻛ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ ﻳﺮﺟ ﻪﺘﻴﺴﻧاد ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ دﻮﺷ
نﺎ
تروﺪﻛ فﺬﺣ نﺎﻣﺪﻧار ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا و
تاﺪﻣﺎﺟ ﻖﻠﻌﻣ ﺶﻳاﺰﻓا
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﻲﻛﺪﻧا .
رد ﻲﻘﻴﻘﺤﺗ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ هداﺰﻴﻠﻋ
ﻲﻧﺎﺘﺴﻠﮔ و
نارﺎﻜﻤﻫ مﺎﺠﻧا ﺪﺷ
، هداد نﺎﺸﻧ ﺪﺷ
ﻪﻛ ﺶﻫﺎﻛ تروﺪﻛ و
بﺎﺴﭘTSS هﺎﮕﺸﻳﻻﺎﭘ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ نﺎﻳﺮﺟ ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا خر
هداد ﺖﺳا
) 25 .(
رد ﻲﻘﻴﻘﺤﺗ ﻪﻛ لا سﺎﻧ و نارﺎﻜﻤﻫ مﺎﺠﻧا
،ﺪﻧداد رد مﺎﻤﺗ
ﺖﻟﺎﺣ يﺎﻫ دوﺮﺘﻜﻟا
، ﻪﺘﻴﺴﻧاد ﺶﻳاﺰﻓا نﺎﻳﺮﺟ
ﺐﺒﺳ ﺶﻳاﺰﻓا
نﺎﻣﺪﻧار فﺬﺣ زا تﺎﻔﻟﻮﺳ بﻼﺿﺎﻓ
ﺪﻳدﺮﮔ ) 20 .(
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد يا
نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺘﻴﺴﻧاد ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا نارﺎﻜﻤﻫ و يﻮﺤﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ
122
دﺰﻳ ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﻜﺸﻧاد ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻤﻠﻋ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﻣود
زا ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا mA/cm2
50 ﻪﺑ 110 يور ،ﺖﻟﺎﺒﻛ فﺬﺣ نﺎﻣﺪﻧار
ﺲﻣ و 20 ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﺻرد )
26 ( . نارﺎﻜﻤﻫ و لﺎﻳﺮﻓ ﻲﻳارﺎﻛ
زا ﻞﻜﻴﻧ و موﺮﻛ ،ﺲﻣ فﺬﺣ رد ار ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﻳاﺮﻓ يرﺎﻛﺰﻠﻓ بﻼﺿﺎﻓ metal plating)
( ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﻲﺳرﺮﺑ .
زا نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺘﻴﺴﻧاد ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ 5
/ 2 ﻪﺑ mA/cm2 10
نﺎﻣﺪﻧار ، يﺎﻫ
زا ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻞﻜﻴﻧ و موﺮﻛ ،ﺲﻣ فﺬﺣ 4
/ 45 ﻪﺑ 5 / 97
% ، 3 / 66 ﻪﺑ
2 / 93 % و 2 / 30 ﻪﺑ 1 / 74 % ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا )
27 ( . ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ
دراد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﻻﺎﺑ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ .
يﺎﻫ نﻮﻳ ﺪﻴﻟﻮﺗ ناﺰﻴﻣ ﺶﻨﻛاو نﺎﻣز Al3+
و Fe3+
زا ﻲﺷﺎﻧ
ﻲﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ ار مﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ و ﻦﻫآ يﺎﻫدوﺮﺘﻜﻟا ﺪﻨﻛ
.
فﺬﺣ ﻲﻳارﺎﻛ
نﻮﻳ و ﺪﻴﺴﻛورﺪﻴﻫ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﺑ ﺎﻤﻴﻘﺘﺴﻣ هﺪﻨﻳﻻآ يﺪﻴﻟﻮﺗ يﺰﻠﻓ يﺎﻫ
دراد ﻲﮕﺘﺴﺑ ﺎﻫدوﺮﺘﻜﻟا زا .
نﻮﻳ راﺪﻘﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﺰﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا نﺎﻣز ﺶﻳاﺰﻓا و يﺰﻠﻓ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺪﺗﺎﻛ و ﺪﻧآ رد هﺪﺷ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺪﻴﺴﻛورﺪﻴﻫ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد ،دﻮﺷ
فﺬﺣ نﺎﻣﺪﻧار ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺒﺳ و ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا يﺰﻠﻓ ﺪﻴﺴﻛورﺪﻴﻫ ﻲﻣ ﺪﻧﺎﻣ نﺎﻣز ﺶﻳاﺰﻓا ﺮﺛا رد ﻪﻴﻔﺼﺗ نﺎﻣﺪﻧار ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻟو دﻮﺷ
ﺧ ﺖﺒﺴﻧ ﻄ زا ﺲﭘ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳا و ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﻲ ﻃ
ﺮﮕﻳد ﻲﺼﺨﺸﻣ نﺎﻣز ﻲ
ﻲﻤﻧ ﻪﻴﻔﺼﺗ نﺎﻣﺪﻧار رد ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ددﺮﮔ
) 24
، 13 .(
يﺎﻫرادﻮﻤﻧ 1
ﻲﻟا 6 ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ، نﺎﻣز ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﻫد
ﺶﻳاﺰﻓا ﻖﻠﻌﻣ تاﺪﻣﺎﺟ و تروﺪﻛ فﺬﺣ نﺎﻣﺪﻧار ،ﺶﻨﻛاو ﻲﺳﻮﺴﺤﻣ ﻲﻤﻧ
.ﺪﺑﺎﻳ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﻲﻳارﺎﻛ فﺬﺣ رد 30 ﻪﻘﻴﻗد لوا خر
هداد ﺖﺳا ﺲﭘ ﻲﻣ ناﻮﺗ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﺖﻓﺮﮔ ﻪﻛ ﺖﻤﺴﻗ هﺪﻤﻋ فﺬﺣ
تروﺪﻛ رد ﻖﻠﻌﻣ تاﺪﻣﺎﺟ و 30
ﻪﻘﻴﻗد لوا خر هداد و ﺶﻳاﺰﻓا
نﺎﻣز ﺪﻧﺎﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻳاﺰﺳ ﻪﺑ رد
فﺬﺣ و تروﺪﻛ ﻖﻠﻌﻣ تاﺪﻣﺎﺟ
ﺪﻫاﻮﺨﻧ .ﺖﺷاد رد
ﻲﻘﻴﻘﺤﺗ ﻪﻛ ﻂﺳﻮﺗ ﺮﻴﺗ نارﺎﻜﻤﻫ و مﺎﺠﻧا
،ﺪﺷ رد 6 ﻪﻘﻴﻗد ،لوا
نﺎﻣﺪﻧار فﺬﺣ 89 ﺪﺻرد ﻪﺑ ﺖﺳد ﺪﻣآ . ﺎﺑ ﺶﻳاﺰﻓا نﺎﻣز ﻪﺑ 20
،ﻪﻘﻴﻗد نﺎﻣﺪﻧار فﺬﺣ تروﺪﻛ ﻪﺑ 99 ﺪﻴﺳر ﺪﺻرد )
28 ( . رد
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ نارﺎﻜﻤﻫ و يﺪﻧﻮﺧآ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ يا )
1391 ( ﺪﺷ مﺎﺠﻧا
اﺮﻓ ﻲﻳارﺎﻛ لﻮﻠﺤﻣ رد مﻮﻴﻣدﺎﻛ فﺬﺣ رد ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﻳ
يﺎﻫ
ﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﺑآ .
مﻮﻴﻣدﺎﻛ فﺬﺣ نﺎﻣﺪﻧار ﺶﻨﻛاو نﺎﻣز ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ
ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا )
29 ( .
ﺲﻣ فﺬﺣ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ نارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﺧﻮﺘﺷآ
) Cu2+
( ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻂﺳﻮﺗ
ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺲﻣ فﺬﺣ نﺎﻣﺪﻧار ،ﺶﻨﻛاو نﺎﻣز )
30 ( .
ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد هﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
نارﺎﻜﻤﻫ و نﺎﻳرﻮﺼﻨﻣ )
1392 ( ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﻳارﺎﻛ درﻮﻣ رد
بﺮﺳ فﺬﺣ رد ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ و بوﺎﻨﺘﻣ نﺎﻳﺮﺟ ﺎﺑ نﻮﻴﺳﻻﻮﮔاﻮﻛوﺮﺘﻜﻟا ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ يزﺎﺳ يﺮﺗﺎﺑ بﻼﺿﺎﻓ زا نﺎﻣز ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ
ﺪﺑﺎﻳ ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا فﺬﺣ ﻲﻳارﺎﻛ،ﺶﻨﻛاو .
ﻦﻳا زا ﻲﺷﺎﻧ ،ﺮﻣا ﻦﻳا
ﺖﻴﻌﻗاو ﺖﻈﻠﻏ ﻪﺑ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﻳارﺎﻛ ﻪﻛ ،ﺖﺳا
ﻲﮕﺘﺴﺑ ﺎﻫدوﺮﺘﻜﻟا ﻂﺳﻮﺗ يﺪﻴﻟﻮﺗ يﺰﻠﻓ يﺎﻫ نﻮﻳ و ﺪﻴﺴﻛورﺪﻴﻫ
ﺪﻴﺴﻛورﺪﻴﻫ يﺎﻫ ﻪﺘﺨﻟ و ﺎﻫ ن ﻮﻳ ﺖﻈﻠﻏ،نﺎﻣز ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ و ﻪﺘﺷاد ﺪﺑﺎﻳ ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا )
31 .(
تروﺪﻛ فﺬﺣ رد ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﻳارﺎﻛ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد و تاﺪﻣﺎﺟ ﻖﻠﻌﻣ زا بﺎﺴﭘ ﺴﺷ يﻮﺸﺘ ﻲﻓﺎﺻ ﻲﻨﺷ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﺪﻨﺗ
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻂﺳﻮﺗ تروﺪﻛ فﺬﺣ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ
ﺶﻨﻛاو نﺎﻣز رد ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا 60
نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺘﻴﺴﻧاد ،ﻪﻘﻴﻗد
mA/cm2 10
ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ فﻼﺘﺧا و 45
ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺖﻟو
ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻲﻨﻫآ و ﻲﻣﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ دوﺮﺘﻜﻟا 83
/ 96 و ﺪﺻرد
77 / 83 دﻮﺑ ﺪﺻرد .
نﺎﻣز رد ﻖﻠﻌﻣ تاﺪﻣﺎﺟ فﺬﺣ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺗﻻﺎﺑ
123
و تروﺪﻛ فﺬﺣ رد ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻲﻳارﺎﻛ ﻲﺳرﺮﺑ بﺎﺴﭘ زا ﻞﺻﺎﺣ ﻖﻠﻌﻣ تاﺪﻣﺎﺟ
...
ﺶﻨﻛاو 60 نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺘﻴﺴﻧاد ،ﻪﻘﻴﻗد mA/cm2
10
فﻼﺘﺧا و
ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ 45 ﻲﻣﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ دوﺮﺘﻜﻟا ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺖﻟو و
ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻲﻨﻫآ 73
/ 96 و ﺪﺻرد 22 / 86 دﻮﺑ ﺪﺻرد .
ﺎﺑ
ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ و نﺎﻳﺮﺟ ﻪﺘﻴﺴﻧاد ،ﺶﻨﻛاو نﺎﻣز ﺶﻳاﺰﻓا
نﺎﻣﺪﻧار فﺬﺣ تروﺪﻛ و ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا تاﺪﻣﺎﺟ .
ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻲﻣ ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﻨﻳﺰﮔ ﺪﻧاﻮﺗ
فﺬﺣ ياﺮﺑ ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ تروﺪﻛ
و تاﺪﻣﺎﺟ ﻖﻠﻌﻣ زا بﺎﺴﭘ يﻮﺸﺘﺴﺷ
ﻲﻓﺎﺻ ﻲﻨﺷ ﺪﻨﺗ ﺪﺷﺎﺑ .
ﻲﻧادرﺪﻗ و ﺮﻜﺸﺗ
ﻲﻣ مزﻻ دﻮﺧ ﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ هﺪﻜﺸﻧاد زا دراد
ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺎﻤﺣ ﺖﻬﺟ ﻢﻗ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ يﺎﻫ
ﻲﻟﺎﻣ و
يﻮﻨﻌﻣ ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ﻲﻧادرﺪﻗ و ﺮﻜﺸﺗ .
References
1- Torabian A, Motalebi M. Managment Plan of Treated Effluent Reuse (Case Study: Ekbatan Town).
Journal of Environmental Studies. 2003(32):57-62. [Persian]
2- Ehteshami M, Takdastan A, Alavi N, Jafarzadeh Haghighifard N, Ahmadi Moghdam M, Khazayi M, et al.
Efficacy of HRF in COD Removal from Secondary Effluent of Yasuj Municipal Wastewater. Journal of Armaghane-danesh. 2011(4):391-9. [Persian]
3- Kawamura S. Integrated design and operation of water treatment facilities. John Willey and Sons. Inc.
2000: 20-45.
4- Huben H. Water treatment, 2nd Ed. American Water Works Association. 1995:65-76.
5- Bustamante J, Pacios F, Díaz-DelgadoR, Aragonés D. Predictive models of turbidity and water depth in the Doñana marshes using Landsat TM and ETM+ images. Journal of Environmental Management. 2009;
90(7): 2219-2225.
6- Peavy H, Rowe D, Tchobanoglous G. Environmental engineering. International ed. Singapore: McGraw- Hill; 1985.
7- Qasim SR, Motely EM, Zhu G. Water Works Engineering: Planning, Design And Operation. 2000:168- 190.
8- Annadurai G, Sung S, Lee D. Floc characteristics and removal of turbidity and humic acid from high-turbidity storm water. Journal of Environmental Engineering. 2003; 129(6): 571-575.
9- Sadeddin K, Naser A, Firas A. Removal of turbidity and suspended solids by electro-coagulation to improve feed water quality of reverse osmosis plant. Desalination. 2011; 268(1): 204-207.
124
دﺰﻳ ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﻜﺸﻧاد ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻤﻠﻋ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﻣود
10- Kashefialasl M, Khosravi M, Marandi R and Seyyedi K. Treatment of dye solution containing colored index acid yellow 36 by electrocoagulation using iron electrodes. International Journal of Environmental Science and Technology. 2006; 2(4): 365-71.
11- Ge J, Qu J, Lei P, Liu H. New bipolar electrocoagulation–electroflotation process for the treatment of laundry wastewater. Separation and Purification Technology. 2004 Apr; 36(1): 33-9.
12- Emamjomeh M and Muttucumaru S. Review of pollutants removed by electrocoagulation and electrocoagulation/flotation process. Journal of Environmental Management. 2009 Apr; 90(5): 1663-79.
13- Daneshvar A, Oladegaragoze N and Djafarzadeh N. Decolorization of basic dye solutions by electrocoagulation: Investigation of the effect of operational parameters. Journal of Hazardous Materials.
2006 Feb; 129(1-3): 116-122.
14- Malakootian M, Ahmadian M, Loloie M. Influence of fenton process on treatability of Kerman city solid waste leachate. Iran. Iranian Journal of Health and Environment. 2010; 3(2): 123-134. [Persian]
15- Mollah Y, Schennaach R, Parga J, Cocke D. Electrocoagulation (EC) - science and application. Journal of Hazardous Materials. 2001; 84: 29-41.
16- Ilhan F, Kurt U, Apaydin O, Gonullu M. Treatment of leachate by electrocoagulation usingaluminum and iron electrodes. Journal of Hazardous Materials. 2008 Jun; 154(1-3): 381-389.
17- Malakootian M, Yousefi N. The efficiency of Electrocoagulation process using aluminum electrodes in removal of hardness from water. Journal of Environmental Health Science and Engineering. 2009; 6(2): 131- 136.
18- Aleboyeh A, Daneshvar N, Kasiri M. Optimization of CI Acid Red 14 azo dye removal by electrocoagulation batch process with response surface methodology. Chemical Engineering and Processing.
2008 May; 47(5): 827-832.
19- American Water Work Association, APHA. Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater. 20th ed. American Water Work Association; 2005.
20- El-Naas MH, Al-Zuhair S, Al-Lobaney A, Makhlouf S. Assessment of electrocoagulation for the treatment of petroleum refinery wastewater. Journal of Environmental Management. 2009; 91(1):180-185.
21- Zaied M, Bellakhal N. Electrocoagulation treatment of black liquor from paper industry. Journal of Hazardous Materials. 2009; 163(2): 995-1000.
125
و تروﺪﻛ فﺬﺣ رد ﻲﻜﻳﺮﺘﻜﻟا دﺎﻘﻌﻧا ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻲﻳارﺎﻛ ﻲﺳرﺮﺑ بﺎﺴﭘ زا ﻞﺻﺎﺣ ﻖﻠﻌﻣ تاﺪﻣﺎﺟ
...
22- Holt P, Barton G , Wark M, Cynthia A, Mitchell C. A quantitative comparison between chemical dosing and electrocoagulation. Colloids and Surfaces A: Physicochemical and Engineering Aspects. 2002 Dec;
211(2-3): 233-248.
23- Chen G. Electrochemical technologies in wastewater treatment. Separation and Purification Technology.
2004 Jul; 38(1): 11-41.
24- Malakootian M, Mansoorian H, Moosazadeh M. Performance evaluation of electrocoagulation process using iron-rod electrodes for removing hardness from drinking water. Desalination. 2010 May; 255(1-3): 67- 71.
25- Alizadeh-Golestani H, Layeghizadeh H. To decrease of turbidity, TSS of waste water of Shahid Hasheminezhad Gas Refinery of Sarakhs in the form of Electrocoagulation. The First international Conference of Oil, Gas, Petrochemical and Power Plant: 2012 July. 367: Tehran, Iran.
26- Mahvi A, Mosreghani M, Karimi K, Shirejian M. Performance of Electro-Coagulation Process For theRemoval of Heavy Metals (Copper, Zinc and Cobalt) From Landfill Leachate in Tehran. Journal of Ilam University of Medical Sciences. 2013; 21(6): 71-79. [ Persian]
27- Feryal A, Selva C. Copper, chromium and nickel removal from metal plating wastewater by electrocoagulation. Desalination. 2011 March; 269(1-3): 214–222.
28- Tir M, Moulai-Mostefa N. Optimization of oil removal from oily wastewater by electrocoagulation using response surface method. Journal of Hazardous Materials. 2008; 158(1):107-115.
29- Akhondi A, Darban AK, Ganjidoust H. The Effectiveness of Electro Coagulation Process for the Removal of Cadmium from Water .Journal of Water Wastewater. 2012; 23(2): 85-92. (In Persian)
30- El-Ashtoukhy E-SZ, Zewail TM, Amin NK. Removal of heavy metal ions from aqueous solution by electrocoagulation using a horizontal expanded Al anode. Desalination and Water Treatment. 2010 Aug;
20(1-3): 72–79.
31. Jafari Mansoorian H, Mahvi AH, Bazrafshan E , Jonidi Jafari A. Efficiency of the Electrocoagulation Process with Alternating and Direct Current for Eliminating Lead from Battery Industry Wastewater by Using Metal Iron and Stainless Steel Electrodes. Journal of Toloo-e–Bedasht. 2013. 13(1):124-144.
126
دﺰﻳ ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﻜﺸﻧاد ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻤﻠﻋ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﻣود
Removal of turbidity and suspended solids backwash water from rapid sand filter by using electrocoagulation
YariA (Ph.D)1, Jafari MansoorianH (M.Sc)2, Gholami YengejeS (M.Sc)3, Nazari Sh (Ph.D. Student)4, MajidiGh (M.Sc)5
1.Assistant professor, Department of Environmental Health Engineering, Research Center for Environmental Pollutants, School of Public Health, Qom University of Medical Sciences, Qom, Iran.
2. Health Promotion Research Center, Zahedan University of Medical Sciences, and Young Researchers and Elite Club, Hamedan Branch, Islamic Azad University, Hamedan, Iran.
3. M.Sc in Environmental Health Engineering, School of Public Health, Qom University of Medical Sciences,
4. Department of Environmental Health Engineering, School of Public Health, Member of Student Research Committee, Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
5. Corresponding Author: M.Sc in Environmental Health Engineering, School of Public Health, Qom University of Medical Sciences.
Abstract
Introduction: By appropriate method can be recycled more than 95 percent effluent backwashing the filter. This study aimed to examine the efficiency of the electrocoagulation process on turbidity and suspended solids removal from backwash effluent of rapid sand filter of water treatment plants No 1 in Karaj.
Methods: This bench-scale experimental study was carried out on the samples of backwash effluent in a batch system. The Plexiglas tank with a volume of 4 liters, containing of 4 plate electrodes made of aluminum and iron was connected to a direct current power supply. Samples every 15 minutes to measure turbidity and suspended solids collected in the middle of the reactor and examined. Effect of several parameters such as current density, reaction time and voltage were studied. The total number of samples tested were 48. Turbidity and total suspended solids was measured by nephlometry and gravimetric method, respectively.
Results: The highest removal efficiency of turbidity and suspended solids in reaction time of 60 minutes, current density of 2 mA and a voltage of 45 mV was observed. The highest removal efficiency of turbidity in aluminum and iron electrodes were 96.83 and 83.77 %, respectively. Also The highest removal efficiency of suspended solids were 96.73 and 86.22 %, respectively.
Conclusion: The results showed that electro- coagulation process can be a good choice to remove turbidity and suspended from backwash of rapid sand filter. Aluminum electrode efficiency in the removal of turbidity and suspended solids was greater than the iron electrode.
Keywords: Electrocoagulation, Rapid sand filters, Backwash, Turbidity, Suspended solids
