The Territory of Hayat Davoud and the Role of its Landlords During Political and Economic Events of the North Side of the
Persian Gulf in Qajar and Pahlavi Era
Hossein Abdollahpor1& Habibollah Saeedinia2 (67-98)
Abstract
The territory of Hayat Davoud is a geographical district alongside the Persian Gulf which is now located in Bushehr Province. By the middle of Zandiye era to the end of Pahlavi kingdom, Genaveh and Rig; two historical ports, and also Kharg and Khargou islands made up this block. The adventuresome history of the territory roots in the beginning of Safavid dynasty when a group of migrant Lors called [Hayat Gheybi] resided there and comes to end by the Pahlavi`s fall. The new comers assigned their ancestors` title to the area; Hayat Davoud.Considering the importance of this district alongshore the Persian Gulf and its islands and also its political events during the time limit of this study, the research aims to investigate the geographical history of the area, the landlords of Hayat Davoud and their governing history and finally those governor's` roles in political and economic up and downs of the territory which can be considered as the main objective of the study. By doing this research, the following questions are going to be answered: the etymology of Hayat Davoud? What are the influential factors evolving the territory politically and economically during the Qajar and Pahlavi era? And, what happened to the landlords and executive officers of the Hayat Davoud block? This historical research is done on a descriptive-analytic method and the historical documents, library resources and oral history have been applied as the material of the study.
Keyword: The Persian Gulf, Hayat Davoud Territory, KhanAli Khan, migration, Qajar and Pahlavi Kingdom.
1. Master student in the history of Persian Gulf studies, Persian Gulf University, Bushehr, Iran.
2. Email of the corresponding author: h_saeedinia@yahoo.com
Associate Professor, Department of History, Persian Gulf University, Bushehr, Iran.
Historical Sciences Studies
Volume 13, Issue 4, Serial Number 28, Winter 2022
10.22059/jhss.2022.332553.4734896Print ISSN: 2251-9254-Online ISSN: 2676-3370https://jhss.ut.ac.ir
Received: 18, October, 2021; Accepted: 16, March, 2022
رد نآ ﻦﯿﻧاﻮﺧ ﺶﻘﻧ و دواد تﺎﯿﺣ كﻮﻠﺑ ﻪﻧاﺮﮐ يدﺎﺼﺘﻗا و ﯽﺳﺎﯿﺳ تﻻﻮﺤﺗ
يﺎﻫ
ﺞﯿﻠﺧ ﯽﻟﺎﻤﺷ يﻮﻠﻬﭘ و رﺎﺟﺎﻗ نارود رد سرﺎﻓ
ﻪﻟاﺪﺒﻋ ﻦﯿﺴﺣ رﻮﭘ
تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺶﯾاﺮﮔ ﺦﯾرﺎﺗ ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ يﻮﺠﺸﻧاد ﺞﯿﻠﺧ
سرﺎﻓ ، هﺎﮕﺸﻧاد ﺞﯿﻠﺧ سرﺎﻓ
، ﺮﻬﺷﻮﺑ
، ناﺮﯾا
. 1ﺎﯿﻧ يﺪﯿﻌﺳﻪﻟاﺐﯿﺒﺣ
ﺦﯾرﺎﺗ هوﺮﮔ رﺎﯿﺸﻧاد هﺎﮕﺸﻧاد
ﺞﯿﻠﺧ سرﺎﻓ
، ﺮﻬﺷﻮﺑ ، ناﺮﯾا .
:ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺖﻓﺎﯾرد ﺦﯾرﺎﺗ ۲۶
/ ۰۷ / ۱۴۰۰ :ﻪﻟﺎﻘﻣ شﺮﯾﺬﭘ ﺦﯾرﺎﺗ ؛ ۲۵
/ ۱۲ / ۱۴۰۰
ﯽﻤﻠﻋ – ﯽﺸﻫوﮋﭘ
هﺪﯿﮑﭼ
ﻪﺑ دواد تﺎﯿﺣ كﻮﻠﺑ هدوﺪﺤﻣ
يا ﻞﺣﺎﺳ رد ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﺞﯿﻠﺧ
سرﺎﻓ ﯽﻠﻌﻓ نﺎﺘﺳا رد و ﺮﻬﺷﻮﺑ
ﻪﺘﻔﮔ ﯽﻣ
دﻮﺷﻮﮔرﺎﺧ وگرﺎﺧ ﺮﯾاﺰﺟ و ﮓﯾر و هوﺎﻨﮔ ﯽﺨﯾرﺎﺗ رﺪﻨﺑ وديﻮﻠﻬﭘ هرود ﺮﺧاوا ﺎﺗ ﻪﯾﺪﻧز هرود ﻂﺳاوا زا ﻪﮐ ار كﻮﻠﺑ ﻦﯾاﺐﯿﺸﻧوزاﺮﻓﺮﭘ و ﺮﺻﺎﻌﻣ ﺦﯾرﺎﺗ .ﺖﺳا هﺪﺷﯽﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﺪﺼﻘﻣ ﻪﮐ ﻪﯾﻮﻔﺻ ﺖﻣﻮﮑﺣ ﻞﯾاوا دوﺪﺣ زا
ﺮﻟ ﻪﻔﯾﺎﻃ زا ﯽﻫوﺮﮔ و
ﺮﺟﺎﻬﻣ
» ﯽﺒﯿﻏ تﺎﯿﺣ
« راﺮﻗ ﯽﻣ دﺮﯿﮔ و زﺎﻏآ ، نﺎﯾﺎﭘ ﺎﺗ ﺖﻣﻮﮑﺣ يﻮﻠﻬﭘ ﻪﺘﺷاد ﻪﻣادا
.ﺖﺳا يﺎﺟ مﺎﻧ ﺮﺛﺄﺘﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا داﺪﺟا مﺎﻧ زا
يدواد تﺎﯿﺣ ﻦﯿﻧاﻮﺧ ﯽﻨﻌﯾ نآ نﺎﻧاﺮﻤﮑﺣ ﺖﺴﻫ
. ﺖﯾﺎﻨﻋ ﺎﺑ
ﺮﯾاﺰﺟ و ﻞﺣاﻮﺳ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ ﺖﯿﻤﻫا ﻪﺑ ﺞﯿﻠﺧ
سرﺎﻓ ﺨﯾرﺎﺗ يﺎﻫداﺪﺧر ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و
ﯽ ،نﺎﮑﻣ ﻦﯾا ﯽﺨﯾرﺎﺗ يﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ دﺪﺻرد ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ؛ ﺮﻈﻧدرﻮﻣ يﺎﻫهرود رد هﮋﯾوﻪﺑ نآ ﺮﯿﺳﺖﺴﻫ كﻮﻠﺑ ﻦﯾا يدﺎﺼﺘﻗا و ﯽﺳﺎﯿﺳ تﻻﻮﺤﺗ ردﺎﻫنآ ﺶﻘﻧ ﯽﺳرﺮﺑ و يدواد تﺎﯿﺣ ﻦﯿﻧاﻮﺧﯽﻧاﺮﻤﮑﺣ ﻪﮐ :زا ﺖﺳاﺪﻧاترﺎﺒﻋ صﻮﺼﺧ ﻦﯾا ردهﺪﺷحﺮﻄﻣتﻻاﺆﺳ .دﻮﺷﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﺰﯿﻧ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا فﺪﻫﯽﻋﻮﻧﻪﺑ ﻪﺟو ﻪﯿﻤﺴﺗ ؟ﺖﺴﯿﭼ دواد تﺎﯿﺣ يدﺎﺼﺘﻗا و ﯽﺳﺎﯿﺳ عﺎﺿوا ﺮﺑ راﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ ﻞﻣاﻮﻋ و ﻞﻠﻋ
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا
رد يﺎﻫﻪﺘﻓﺎﯾ ؟ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﭽﻧآ ﻦﯿﻄﺑﺎﺿ و ﻦﯿﻧاﻮﺧ مﺎﺠﻧاﺮﺳ و هدﻮﺑ ﻪﭼ يﻮﻠﻬﭘ و رﺎﺟﺎﻗ يﺎﻫهرود ﺶﻫوﮋﭘ
دواد تﺎﯿﺣ كﻮﻠﺑ ﺲﯿﺳﺄﺗ و ءﺎﯿﺣا ﻪﮐ ﺖﺳا نآ زا ﯽﮐﺎﺣ ﻪﺑ
ﻪﻠﯿﺳو ﻂﺳاوا زا و يدواد تﺎﯿﺣ ﻦﯿﻧاﻮﺧ داﺪﺟا
ﺐﺒﺳ و هدﻮﺑ ﻪﯾﻮﻔﺻ هرود مﺎﻧ
يراﺬﮔ مﻮﻗ ﻦﯾا نﺎﮔرﺰﺑ زا ﻦﺗ ود مﺎﻧ زا ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ ﻢﻫ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا ﺖﺴﻫ
.
ﻦﯾا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و هﺪﻣآﺖﺳدﻪﺑ دﺎﻨﺳا ﺮﺑ ﻪﯿﮑﺗ ﺎﺑ و ﯽﻠﯿﻠﺤﺗ -ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ شور ﻪﺑ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﺶﻫوﮋﭘ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ يا ﯽﻫﺎﻔﺷ ﺦﯾرﺎﺗ و مﺎﺠﻧا
هﺪﺷ ﺖﺳا .
هژاو يﺎﻫ ﺪﯿﻠﮐ ي :
ﺞﯿﻠﺧ سرﺎﻓ ، كﻮﻠﺑ
،دواد تﺎﯿﺣ نﺎﺧ
ﯽﻠﻋ نﺎﺧ ، ،تﺮﺟﺎﻬﻣ يﻮﻠﻬﭘ و رﺎﺟﺎﻗ ﺖﻣﻮﮑﺣ .
1.
ﻪﻣﺪﻘﻣ رد زﻮﺣ ة تﻻﻮﺤﺗ نﻮﻣاﺮﯿﭘ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ
ﺞﯿﻠﺧ سرﺎﻓ
، يوﺎﮐاو و شﺎﮑﻨﮐ رد ﺖﺷﺬﮔﺮﺳ
و ﻒﯾاﻮﻃ ناﺪﻧﺎﺧ
يﺎﻫ ﺖﻣﻮﮑﺣ ﺮﮔ ﻦﮐﺎﺳ رد ﻪﻧاﺮﮐ يﺎﻫ ﯽﻠﺣﺎﺳ نآ ﻪﺑ هﮋﯾو ﻪﺑ ﻪﯾﻮﻔﺻ هرود زا
ﻪﮐ ﺪﻌﺑ و ماﻮﻗا ﺪﺼﻘﻣ هوﺮﮔ
يﺎﻫ ﺮﺟﺎﻬﻣ ﻊﻗاو هﺪﺷ ﺖﺳا ﻪﺟﻮﺗ نﺎﯾﺎﺷ ، .
ﺎﺗ ﯽﯾﺎﺟ ﻪﮐ ﯽﻣ
ناﻮﺗ ار ﯽﺑآ ﻪﻨﻬﭘ ﻦﯾا ﺢﻄﺳ رد هدادخر ﻞﺋﺎﺴﻣ زاياهﺪﻤﻋ ﺶﺨﺑ و تﺎﺒﺳﺎﻨﻣ زا يﺪﻨﯾآﺮﺑ
تﺎﻋزﺎﻨﻣ ﻦﯿﻤﻫ
هوﺮﮔ ﺎﻫ و ﺮﮕﯾﺪﻤﻫ ﺎﺑ ﺎﺑ
ﺮﯾﺎﺳ ترﺪﻗ يﺎﻫ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا رد ﺮﺿﺎﺣ
، ﺮﯿﻈﻧ
لود يﺎﻫهوﺮﮔ تﺮﺟﺎﻬﻣ هﺪﯾﺪﭘ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ؛ دروآبﺎﺴﺣﻪﺑ ناﺮﯾا يﺰﮐﺮﻣ ﺖﻟود و ﯽﺟرﺎﺧ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﻪﮐ ﺮﺜﮐا نآ ﺎﻫ ﻒﯾاﻮﻃ زا ﻞﯾﺎﺒﻗ و
بﺮﻋ نﺎﺑز ﻞﺣاﻮﺳ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ ﯽﺑﻮﻨﺟ ﻞﺣاﻮﺳ ﺖﻤﺳ زا و
1 :لﻮﺌﺴﻣ ةﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﻪﻣﺎﻧﺎﯾار .
saeedinia@pgu.ac.ir
ﯽ��ر� مﻮ�ﻋ یﺎﮫ��و�
، رود ة 13 رﺎﻤﺷ ، ة 4 - رﺎﻤﺷ ة ﭘﯿ ﭘﺎ ﯽ 28 ،
،نﺎﺘﺴﻣز 1400 / 69
ﯽﻟﺎﻤﺷ مﺎﺠﻧا ﻪﺘﻓﺮﮔ ار ﯽﻣ دﻮﺷ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻒﻄﻋ ﻪﻄﻘﻧ ﮏﯾ ﺮﺻﺎﻌﻣ هرود تﻻﻮﺤﺗ رد
ﺞﯿﻠﺧ سرﺎﻓ دﺮﮐ داﺪﻤﻠﻗ . ﺮﮕﯾد فﺮﻃ زا ﻪﯿﮑﺗ ﺎﺑ
هﺎﺷ سﺎﺒﻋ ناﺮﯾا ﺖﻨﻄﻠﺳ ﺖﺨﺗ ﺮﺑ يﻮﻔﺻ و
ﻢﻫ ﯽﻧﺎﻣز نآ
ﺎﺑ و سرﺎﻓﺞﯿﻠﺧ ﻪﺑ وا هﮋﯾو ﻪﺟﻮﺗ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﺪﺷر لﺎﺣ رد هﺪﯾﺪﭘ ﻦﯾا عوﺮﺷ ﺖﯿﻤﻫا كرد
ﺎﺼﺘﻗا ،ﮏﯾﮋﺗاﺮﺘﺳا هاﺮﺑآ ﻦﯾا يرﺎﺠﺗ و يد ﯽﻣاﺪﻗا رد
هﺪﯿﺠﻨﺳ ﺖﺻﺮﻓ زا
ﺶﯿﭘ هﺪﻣآ
ﺖﻬﺟ ار هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﯾﺎﻬﻧ ﮏﭼﻮﮐ ﺮﻟ نﺎﮑﺑﺎﺗا ﻪﻠﺴﻠﺳ ﺮﯿﻣا ﻦﯾﺮﺧآ نﺎﺧيدوﺮﻫﺎﺷ شرﻮﺷ ﻊﻓد
دﺮﮐ ﺮﻟكﺎﺑﯽﺑ ﮏﺑﺎﺗا ﻦﺘﺸﮐ و ﺖﺴﮑﺷ زا ﺲﭘ و
ﻒﻠﺘﺨﻣ طﺎﻘﻧ ﻪﺑ ار مﻮﻗ ﻦﯾا ﻒﯾاﻮﻃ زا يداﺪﻌﺗ ،
ﻞﺣاﻮﺳ ﻪﺑ ﻪﻠﻤﺟزا رﻮﺸﮐ ﺞﯿﻠﺧ
سرﺎﻓ ﻮﮐ .ﺪﻧﺎﭼ
ﺮﺑ سﺎﺳا ﺪﻫاﻮﺷ و ﻦﺋاﺮﻗ
، ﻪﻧﺎﺸﯾﺪﻧارود ماﺪﻗا ﻦﯾا هﺎﺷ
سﺎﺒﻋ ار زا ﻪﺒﻨﺟ يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﯽﺨﯾرﺎﺗ
، ﯽﻣ ناﻮﺗ ﯽﺳرﺮﺑدرﻮﻣ ﻞﯿﻠﺤﺗ و
دادراﺮﻗ . ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ زا ﯽﺧﺮﺑ هﺪﯿﻘﻋ ﻪﺑ ﻦﯾا
ﺖﮐﺮﺣﻪﺑ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﯽﻣﺎﻤﺗ رد ﻊﯿﺸﺗ ﺐﻫﺬﻣ شﺮﺘﺴﮔ ﺖﻬﺟ يﻮﻔﺻ نﺎﻫﺎﺷﺖﺳﺎﯿﺳ يﺎﺘﺳار رد هﮋﯾو باﺮﻋا تﺮﺟﺎﻬﻣ جﻮﻣ رﺎﻬﻣ و ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ رﻮﻈﻨﻣﻪﺑ ًﻻﺎﻤﺘﺣا و سرﺎﻓﺞﯿﻠﺧ يﺎﻫﻪﻧاﺮﮐ رد
ًﺎﺗﺪﻤﻋ
ﺐﻫﺬﻣ ﯽﻨﺳ هدﻮﺑ
ﻪﮐ زا ﯽﺸﺨﺑ ار ﻢﻬﻣ ﻦﯾا
چﻮﮐ ﻖﯾﺮﻃ زا نداد
زا يداﺮﻓا ﻪﻔﯾﺎﻃ
ﯽﻌﯿﺷ ﺐﻫﺬﻣ ﯽﺒﯿﻏ تﺎﯿﺣ ﺖﺳا ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻖﻘﺤﻣ
. اﺬﻠﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣﺎﺑ و
ﺖﻗد رد ﺪﻧور يﺎﻫ ﯾرﺎﺗ
ﯽﺨ ﻪﺑ ناﻮﺗﯽﻣ (نآ فاﺮﻃا ﻖﻃﺎﻨﻣ و هوﺎﻨﮔ رﺪﻨﺑ )ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا ﺢﻄﺳ رد هدادخر ﯽﺠﯾﺎﺘﻧ
ﺖﺳد ﺖﻓﺎﯾ ﻪﮐ تﺎﺒﺛا ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻦﯾا
ﻪﯾ يدﺎﯾز ﺪﺣ ﺎﺗ ﮏﻤﮐ
ﯽﻣ ﺪﻨﮐ
. ندﺮﮐﻦﯿﺸﻧﺎﺠﮑﯾ و نداد چﻮﮐ ،ﺮﮕﯾد فﺮﻃ زا و ﻞﯿﺻا ماﻮﻗا زا ﯽﻫوﺮﮔ
ﻪﺸﯾر راد ﯽﻧاﺮﯾا
) (ﺮﻟ مﻮﻗ رد ﻞﺣاﻮﺳ ﺞﯿﻠﺧ سرﺎﻓ و طﺎﺒﺗرا و جاﺰﺘﻣا نآ ﺎﻫ يزﺎﺗ ماﻮﻗا ﺎﺑ تاﺮﯿﺛﺄﺗ ﺮﺑ هوﻼﻋ
ﯽﺒﻫﺬﻣ
، ﯽﻣ ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ ﺖﯾﻮﻘﺗ و ﯽﻧاﺮﯾا ﮓﻨﻫﺮﻓ ﯽﯾﺎﻧﺎﻣ نادرﻮﻧﺎﯾرد زا ﯽﻠﺴﻧ ﺖﯿﺑﺮﺗ و
ًﻼﻣﺎﮐ
ﯽﻧاﺮﯾا رد ﺰﯿﻧ ار ﺮﺘﺴﮔ
ة ﻞﺑﺎﻗ ﻪﺟﻮﺗ ﯽﻟﺎﻤﺷ ﻞﺣاﻮﺳ زا يا ﺞﯿﻠﺧ
سرﺎﻓ ﺚﻋﺎﺑ دﺮﮔ د؛
ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﺮﻫ يﻮﻔﺻ رﺎﯾﺮﻬﺷ ﺖﺳﺎﯿﺳ ﻦﯾا ﻞﺼﺣﺎﻣ ﻪﺳ
ﺪﻣﺎﯿﭘ هﺪﺷ يرﺎﻤﺷﺮﺑ ار
ﺮﺑ رد ﺘﺷاد ﻪ
و فﺮﺼﺗ و (ﻪﺑﺎﻨﺟ )هوﺎﻨﮔ ﯽﺨﯾرﺎﺗ رﺪﻨﺑ رد ﯽﻨﯿﺸﻧﺎﺠﮑﯾ راﺮﻘﺘﺳا ﺎﺑ نﺎﯾزﺮﻟ ﻦﯾﺮﺟﺎﻬﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ
نآ فاﺮﻃا مﺎﻧ ،
ود زا ﻦﺗ ﻦﯾا ﺮﺑ ار دﻮﺧ ناﺪﻧﺎﺧ نﺎﮔرﺰﺑ ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ هدوﺪﺤﻣ
و ﻪﺘﺷاﺬﮔ
ﺲﯿﺳﺄﺗ ار دواد تﺎﯿﺣ كﻮﻠﺑ و
هﺪﺳ ﺪﻨﭼ ﺎﺗ ﺪﻌﺑ
ﺮﺑ نآ ﯽﻧاﺮﻤﮑﺣ دﺮﮐ
ﺪﻧ . رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
هرود يﺎﻫ و ﯽﻟﺎﻤﺷ بﺮﻋ نﺎﮕﯾﺎﺴﻤﻫ ﺎﺑ ﻪﮐ ﯽﺒﺴﻧ و ﯽﺒﺒﺳ ﻂﺑاور ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و يﺪﻌﺑ
راﺮﻗﺮﺑ ﺮﻬﺷﻮﺑ و ﮓﯾر ،ﻢﻠﯾد ردﺎﻨﺑ رد دﻮﺧ ﯽﺑﻮﻨﺟ ﯽﻣ
ﺪﻧزﺎﺳ ﺮﯿﯿﻐﺗ رد ، ﻞﻫا زا نﺎﻧآ ﺐﻫﺬﻣ
ﻊﯿﺸﺗ ﻪﺑ ﺖﻨﺳ و
ﯽﺘﺣ ﺖﯾﻮﻫ ﯽﺑﺎﯾ نآ ﺎﻫ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﯽﻧاﺮﯾا عﺎﺒﺗا ﯽﺑ
ﺮﯿﺛﺄﺗ هدﻮﺒﻧ ﺪﻧا رد و هرود
ﻞﯾﺪﺒﺗ ﺪﻧز نارادﺎﯾرد ﻪﺑ
ﻦﯾا ﺖﻣﻮﮑﺣ ﯽﻣ
ﺪﻧﻮﺷ
. هﺪﺷمﺎﺠﻧا يﺎﻫﯽﺳرﺮﺑ و تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﻖﺒﻃ ﻪﺑ
لﺎﻤﺘﺣا دﺎﯾز عوﺮﺷ ﻦﯾا ﯽﻧاﺮﻤﮑﺣ ﯽﻤﺳر
زا ناﺪﻧﺎﺧ زا و رﺪﯿﺣ ﺪﺋﺎﻗ نﺎﻣز
د جوا ﻦﮑﻟ ،هدﻮﺑ ﻪﯾﺪﻧز هرود ﻞﯾاوا رو
يراﺪﻣﺎﻣز نا نآ
ﺎﻫ
ﻪﺑ نﺎﺧﯽﻠﻋ نﺎﺧ ﯽﻄﺑﺎﺿ نﺎﻣز رد و رﺎﺟﺎﻗ هرود ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يدﺎﺼﺘﻗا و ﯽﺳﺎﯿﺳ ظﺎﺤﻟ ﺲﭘ و
شﺪﻧزﺮﻓ وا زا رﺪﯿﺣ
نﺎﺧ تﺎﯿﺣ يدواد ) رﺪﻨﺑ ﯽﮕﯾر ( ﺖﺴﻫ . ﻊﻄﻘﻣ ﻦﯾا رد ﯽﻧﺎﻣز
) (رﺎﺟﺎﻗ
ﻞﺣاﻮﺳ زا ﯽﻌﯿﺳو هدوﺪﺤﻣ ﺞﯿﻠﺧ
سرﺎﻓ زا رﺪﻨﺑ ﻢﻠﯾد ﺎﺗ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺪﻨﺑ
ﮓﯾر تﺎﮐﻮﻠﺑ ، ﻪﻠﺣ دور
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﺮﻬﺷﻮﺑ رﺪﻨﺑ ﻊﺑاﻮﺗ زا يﺪﻤﺣا و نﺎﺘﺴﺘﺷد رد هاﺮﯾز ﺮﯿﻈﻧ ﯽﻘﻃﺎﻨﻣ و ﯽﻟﺎﮕﻧا و و گرﺎﺧ ﺮﯾاﺰﺟ رﺎﺧ
ﻮﮔ ﺖﯿﻤﮐﺎﺣ ﺖﺤﺗ نآ
ﺎﻫ ﺖﯾرﻮﻣﺄﻣ و ﻪﺘﺷاد راﺮﻗ ﻊﻤﺟ
يروآ تﺎﯿﻟﺎﻣ
ﻪﺑ رﺎﺟﺎﻗ هﺎﺷ فﺮﻃ زا ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻦﯾا نآ
ﺎﻫ دﻮﺑ هﺪﯾدﺮﮔ راﺬﮔاو
رﺎﻤﺷ س.ك.ن) ة
ود ﺖﺳﻮﯿﭘ ( .
يدواد تﺎﯿﺣ ﻦﯿﻧاﻮﺧ رد
هرود رﺎﺟﺎﻗ ﻪﺑ هﮋﯾو رد ﻧﺎﻬﺟ ﮓﻨﺟ زوﺮﺑ نﺎﻣز ﺪﺟ ﻪﺑ لوا ﯽ
ﺮﺛﺆﻣ ناﺮﮕﯾزﺎﺑ زا ﯽﮑﯾ ﺢﻄﺳ رد ﻪﮐﺮﻌﻣ ﻦﯾا
ﺞﯿﻠﺧ سرﺎﻓ هدﻮﺑ ﺪﻧا . و ﯽﻠﺧاد ﻊﺑﺎﻨﻣ نﺎﻋذا ﻪﺑ
ﯽﺟرﺎﺧ نﺎﻣز رد
زوﺮﺑ لوا ﯽﻧﺎﻬﺟ ﮓﻨﺟ ،
ﻪﺑ ﻞﯿﻟد ﯽﻫاﺮﻤﻫ و يرﺎﮑﻤﻫ رﺪﯿﺣ
نﺎﺧ
ﺎﺑ ﺪﯾﺪﺷ بﺎﺘﻋ و دﺎﻘﺘﻧا ﺎﺑ ، هﺎﮔدروآ ﻦﯾا رد ﺎﻫﯽﺴﯿﻠﮕﻧا بﻮﻨﺟ ﻦﯾﺪﻫﺎﺠﻣ و زرﺎﺒﻣ يﺎﻤﻠﻋ
ﻪﺟاﻮﻣ ﯽﻣ ددﺮﮔ و رﻮﺒﺠﻣ ﯽﻣ دﻮﺷ ﺎﺗ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﻪﻬﺒﺟ
يﺮﯿﮔ نازرﺎﺒﻣ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﻪﺑ ماﺪﻗا
ﮏﯾ دواد تﺎﯿﺣ و ﯽﻟﺎﮕﻧا ،هرﺎﮑﻧﺎﺒﺷ،يواﺮﯿﻟيﺎﻫكﻮﻠﺑ ﻦﯿﻧاﻮﺧ زا ﻞﮑﺸﺘﻣ فﻼﺘﺋا ﻦﯿﻤﻫ و ﺪﻨﮐ
ﺪﻫﺎﺠﻣ ياﻮﻗ ناﻮﺗ زا ﯽﺸﺨﺑ ﺶﯾﺎﺳﺮﻓ ﺐﺟﻮﻣ ﺮﻣا ﻦﯾ
رد ﯽﺴﯿﻠﮕﻧا ﻦﯾزوﺎﺠﺘﻣ ﻞﺑﺎﻘﻣ
ﯽﻣ دﻮﺷ ﻪﮐ ﺪﻧﺎﻤﻧ ﻪﺘﻔﮔﺎﻧ . تﺎﻣاﺪﻗا
رﺪﯿﺣ نﺎﺧ يو ﻦﯿﻔﻠﺗﺆﻣ و ﯽﻧﺎﻣز ﻊﻄﻘﻣ ﻦﯾا رد
ﻪﺑ
رﻮﻃ ﻟاﺪﺒﻋ ازﺮﯿﻣﺮﯿﻈﻧ رﺎﺟﺎﻗ ﺖﻟود ناراﺪﻣدﺮﺳ زا ﯽﺧﺮﺑ ﺖﯾﺎﻤﺣ و ﺪﯿﺋﺎﺗ درﻮﻣ ﻞﻣﺎﮐ ﻦﯿﺴﺤ
ﺎﻣﺮﻔﻧﺎﻣﺮﻓ )
ﮓﻨﺟ ﺮﯾزو (رﺎﺟﺎﻗ هﺎﺷﺪﻤﺣا هرود
هدﻮﺑ ﺖﺳا
) س.ك.ن ةرﺎﻤﺷ هد
(. ش 1299 لﺎﺳ هﺎﻣﺪﻨﻔﺳا مﻮﺳ يﺎﺗدﻮﮐ ﺎﺑ
،هﺎﺷﺎﺿر نﺪﻣآ رﺎﮐ يور و ﺖﺳﺎﯿﺳ
يﺎﻫ ﯽﻠﺤﻣ يﺎﻫﺖﻣﻮﮑﺣ و ﻦﯿﻧاﻮﺧ زا يرﺎﯿﺴﺑ ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ لﺰﻟﺰﺗ ﺐﺟﻮﻣ وا ﻪﻧﺎﯾاﺮﮔ ﺰﮐﺮﻤﺗ ﻪﻠﻤﺟزا
تﺎﯿﺣ يدواد ﺎﻫ ﻊﻓﺎﻨﻣ ضرﺎﻌﺗ و ﺪﺷ هﺪﺷدﺎﺠﯾا
،يﻮﻠﻬﭘ ﺖﻣﻮﮑﺣ ﺎﺑ مﻮﻗ ﻦﯾا ناﺮﺳ ﻦﯿﺑﺎﻣ
ﺖﯾﺎﻬﻧرد ﺮﺠﻨﻣ
ﻪﺑ ﻌﺒﺗ ،يﺮﯿﮕﺘﺳد يﺮﯿﮔرد ،لاﻮﻣا هردﺎﺼﻣ ،ﺪﯿ
فﺬﺣ و نآ
ﺎﻫ و ترﺪﻗ زا
ﯽﻧاﺮﻤﮑﺣ دوﺪﺣ
رﺎﻬﭼ ﻪﻫد ﺮﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ .ﺪﯾدﺮﮔ دواد تﺎﯿﺣ
ﻊﺑﺎﻨﻣ زا ﯽﺧﺮﺑ رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا عﻮﺿﻮﻣ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد ﯽﻠﺧاد
ﺮﯿﻈﻧ رﺎﺟﺎﻗ هرود ﺦﺳﺎﻧ
،يﺮﺻﺎﻧ ﻪﻣﺎﻨﺳرﺎﻓ ،ﺮﻬﭙﺳ ﺦﯾراﻮﺘﻟا ﺴﺣﺪﻤﺤﻣ ﺮﻬﺷﻮﺑ ﺦﯾرﺎﺗ
ﻌﺳ ﻦﯿ ﺢﻧاﻮﺳ و ﺢﯾاﻮﻟ ،تدﺎ
،يدﻼﺑ ﻪﻣﻼﻋ هﺪﯾد
ﺎﻫ و هﺪﯿﻨﺷ ﺎﻫ و هداز لﺎﺤﮐ بﺎﺘﮐ
ﺮﮐ ﻪﻟا ﻞﺼﻓ ﺶﺷ تﺎﯿﺣ نﺎﺧ م
ﺒﻟﺎﻄﻣ يدواد و دواد تﺎﯿﺣ كﻮﻠﺑ صﺎﺧ يﺎﻫداﺪﺧر زا ﯽﺧﺮﺑ و تﻻﻮﺤﺗ صﻮﺼﺧ رد ﯽ
ﻦﯿﻄﺑﺎﺿ تﺎﻣاﺪﻗا رد نآ
ﻒﻠﺘﺨﻣ راودا ﻪﺑ
هﮋﯾو لوا ﯽﻧﺎﻬﺟ ﮓﻨﺟ رد نﺎﯿﺑ
هﺪﺷ .ﺖﺳا
رد ﺎﻫنآ نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﻪﮐ ﯽﻌﺑﺎﻨﻣ هﮋﯾوﻪﺑ ﯽﺟرﺎﺧ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻟود ﯽﻣﺎﻈﻧ و ﯽﺳﺎﯿﺳ ﻦﯾرﻮﻣﺄﻣ
ﺮﻬﺷﻮﺑ رد ﺲﯿﻠﮕﻧا هدﻮﺑ
ﺪﻧا ﯽﻣ ناﻮﺗ ﻪﺑ بﺎﺘﮐ يﺎﻫ ﻞﺣاﻮﺳ ﺞﯿﻠﺧ سرﺎﻓ رد تﺎﯿﻠﻤﻋ ،ﺮﻤﯾرﻮﻟ
ﯽﻟﺮﺑﺎﻣ ﺰﻤﯿﺟ ناﺮﯾا دﺎﻨﺳا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و
ﻪﻤﺟﺮﺗ هﺪﺷ ﺮﯿﻈﻧ ﺮﻬﺷﻮﺑ رد ﺲﯿﻠﮕﻧا يراﺰﮔرﺎﮐ
تﺎﻣاﺪﻗا ﻪﺑ ﻪﮐ ناﺮﯾا بﻮﻨﺟ رد لوا ﯽﻧﺎﻬﺟ ﮓﻨﺟ رﺪﯿﺣ
نﺎﺧ لوا ﯽﻧﺎﻬﺟ ﮓﻨﺟ لﻮﻃ رد
ﻨﯿﻣزرد ﮥ هﺮﯾﺰﺟ رد ﯽﺴﯿﻠﮕﻧا ياﻮﻗ ياﺮﺑ تﺎﻧﺎﮑﻣا ﻦﯿﻣﺄﺗ گرﺎﺧ
سﻮﻤﺳاو يﺮﯿﮕﺘﺳد و
ﻪﺘﺷاد ﯽﺤﯾﺮﺻ تارﺎﺷا .دﺮﺑ مﺎﻧ ار
ﯽ��ر� مﻮ�ﻋ یﺎﮫ��و�
، رود ة 13 رﺎﻤﺷ ، ة 4 - رﺎﻤﺷ ة ﭘﯿ ﭘﺎ ﯽ 28 ،
،نﺎﺘﺴﻣز 1400 / 71
،قﻮﻓ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽﻣﺎﻤﺗ رد
ًﺎﻓﺮﺻ ﻪﺑ ﺶﺨﺑ ﯽﯾﺎﻫ ﯾور زا يﺎﻫداﺪ كﻮﻠﺑ
و دواد تﺎﯿﺣ
حﺮﺷ لﺎﺣ نآ ﻦﯿﻄﺑﺎﺿ ﻪﺟﻮﺗ
نﻮﻨﮐﺎﺗ ﻦﮑﻟ ،هﺪﺷ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﯽﺨﯾرﺎﺗ يﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ صﻮﺼﺧ رد
ﻪﺑ هﮋﯾو ﻪﺟو ﻪﯿﻤﺴﺗ و نآ ﺦﯾرﺎﺗ دوﺪﺣ رﺎﻬﭼ نﺮﻗ و ﺖﻧﻮﮑﺳ ﯽﻧاﺮﻤﮑﺣ
ﻪﻔﯾﺎﻃ تﺎﯿﺣ
يدواد ﺎﻫ (طﻮﻘﺳ ﺎﺗ رﻮﻀﺣ نﺎﻣز زا) ﺖﻤﺴﻗ رد
ﯽﻤﻬﻣ ﯽﻟﺎﻤﺷ ﻞﺣﺎﺳ زا ﺞﯿﻠﺧ
سرﺎﻓ يور ﺶﯿﭘ ﻖﯿﻘﺤﺗ رد .ﺖﺳا هﺪﺸﻧ ﻪﺘﺧادﺮﭘﯽﺻﺎﺼﺘﺧارﻮﻃﻪﺑ و ﻢﻈﻨﻣﺮﯿﻏ ﮏﯾترﻮﺻﻪﺑ ﺮﺑ حﺮﺷ و دواد تﺎﯿﺣ كﻮﻠﺑ مﺎﻧ يﺎﺟ ، دﺎﻨﺳا ﺮﺑﻪﯿﮑﺗ ﺎﺑ و رﺎﺑ ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ ياﺮﺑ ﺎﺗ ﻢﯿﻧآ لﺎﺣ يﺎﻫهرود رد هدادخر يدﺎﺼﺘﻗا و ﯽﺳﺎﯿﺳ تﻻﻮﺤﺗ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ نآ ﻦﯿﻄﺑﺎﺿ يﻮﻠﻬﭘ و رﺎﺟﺎﻗ
ﻪﺑ ترﻮﺻ ﯽﻠﯿﺼﻔﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ ﺪﻧﻮﺷ هداد راﺮﻗ شﺎﮑﻨﮐ و
؛ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺎﺑ ﻊﻤﺟ يروآ زا دﺎﻨﺳا
ﻊﺑﺎﻨﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا و ﯽﻫﺎﻔﺷ ﺦﯾرﺎﺗ و رﻮﺸﮐ يﻮﯿﺷرآ ﺰﮐاﺮﻣ ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ
يا و ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ شور ﻪﺑ
.ﺖﺳا هﺪﯿﺳر مﺎﺠﻧاﺮﺳ ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﯽﻠﯿﻠﺤﺗ و 2.
ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ
و ﻪﺟو ﻪﯿﻤﺴﺗ اد تﺎﯿﺣ
دو ياﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺑ دواد تﺎﯿﺣ
ﯽﻟﺎﻤﺷ ﻞﺣاﻮﺳ رد ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﺞﯿﻠﺧ
سرﺎﻓ ﯽﻠﻌﻓ نﺎﺘﺳا رد و
ﻪﺘﻔﮔ ﺮﻬﺷﻮﺑ ﯽﻣ
دﻮﺷ رد ﻪﮐ ﻞﺻﺎﻓﺪﺣ كﻮﻠﺑ ﻦﯿﺑ
ﺮﯿﻟ يوا و لﺎﻤﺷ رد ﻪﻠﺣ دور
هرﺎﮑﻧﺎﺒﺷ و
بﻮﻨﺟ رد ﻊﻗاو
هﺪﺷ و ﯽﻧاﺮﻤﮑﺣ ﻞﺤﻣ يﻮﻠﻬﭘ هرود ﺎﺗ ﻪﯾﻮﻔﺻ هرود زا ﻪﮐ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا .ﺖﺳا
ﺖﺤﺗ و فﺮﺼﺗ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ياراد ﻪﺘﺷاد راﺮﻗ يدواد تﺎﯿﺣ ﻦﯿﻧاﻮﺧ ذﻮﻔﻧ
ﺐﯿﺸﻧوزاﺮﻓﺮﭘ ﺖﺴﻫ
. ﺎﺗ رﺪﻨﺑ ود
رد ﻮﮔرﺎﺧ و گرﺎﺧ هﺮﯾﺰﺟ ود و نآ فاﺮﻃا يﺎﻫﺎﺘﺳور و ﮓﯾر و هوﺎﻨﮔ ﯽﺨﯾر
بآ يﺎﻫ ﺞﯿﻠﺧ سرﺎﻓ ﻦﯿﻧاﻮﺧ لﻮﻓا زا ﺶﯿﭘ ﺎﺗ هدﻮﺑ كﻮﻠﺑ ﻦﯾا ءﺰﺟ يدواد تﺎﯿﺣ
ﺖﺳا وﺪﺣ ﯽﺨﯾرﺎﺗ و ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ رد .(119-120 : 1394،ﺮﻤﯾرﻮﻟ) ﯽﻤﮐ ﻪﯿﺣﺎﻧ ﻦﯾا د
زا توﺎﻔﺘﻣ .ﺖﺳا هﺪﯾدﺮﮔ ﻂﺒﺿ و ﺖﺒﺛ ﻢﻫ
،يﺮﺻﺎﻧ ﻪﻣﺎﻨﺳرﺎﻓ رد ﯽﯾﺎﺴﻓ ﻦﺴﺣ ازﺮﯿﻣ دواد تﺎﯿﺣ
زا ﻞﻘﺘﺴﻣ ار هوﺎﻨﮔ
و ﻪﺘﺴﻧاد
ﺑ قﺮﺷ و بﻮﻨﺟ ﺐﻧﺎﺟ زا ار نآ دوﺪﺣ ﻪ
ﻪﯿﺣﺎﻧ ﻪﺑ لﺎﻤﺷ زا و نﺎﺘﺴﺘﺷد هرﺎﮑﻧﺎﺒﺷ ﻪﯿﺣﺎﻧ
نﺎﯿﺑ سرﺎﻓ يﺎﯾرد ﻪﺑ بﺮﻐﻣ ﺖﻤﺳ زا و هوﺎﻨﮔ ﯽﻣ
ﺪﻨﮐ نآ ﻪﺒﺼﻗ ﻪﮐ
» رﺪﻨﺑ ﮓﯾر « ﻂﺑﺎﺿ و
ار ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا ﺮﺘﻧﻼﮐ و نﺎﺧ
ﯽﻠﻋ نﺎﺧ ﯽﻓﺮﻌﻣ يدواد تﺎﯿﺣ ﯽﻣ
ﺪﻨﮐ ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ ﻪﻣادا رد .
ﻪﯾﺮﻗ زا نآ يازارد ﻪﮐ ﺮﻬﺷﻮﺑ لﺎﻤﺷ رد ار هوﺎﻨﮔ ﻪﯿﺣﺎﻧ »
ﺮﻠُﮐ « ﻪﯾﺮﻗ ﺎﺗ » مﺎﻣا لﺎﻣ «
ﺖﻔﻫ ﻪﺑ قﺮﺸﻣ ﺐﻧﺎﺟ زا ار نآ دوﺪﺣ .ﺖﺳا هدﺮﮐ نﺎﯿﺑ ﺦﺳﺮﻓ ود ﻪﺑ ﮏﯾدﺰﻧ ار نآ يﺎﻨﻬﭘ و ﺦﺳﺮﻓ ﻪﯾﻮﻠﯿﮔ هﻮﮐ يواﺮﯿﻟ ﻪﯿﺣﺎﻧ ﻪﺑ لﺎﻤﺷ زا و ﯽﺗﻼﯿﻣ رﻮﻫﺎﻣ ﻪﯿﺣﺎﻧ يﺎﯾرد ﻪﺑ بﺮﻐﻣ ﺖﻤﺳ زا و
ﺎﻓ تﺎﯿﺣ ﻪﯿﺣﺎﻧ ﻪﺑ بﻮﻨﺟ زا و سر دواد
ناﻮﻨﻋ ﯽﻣ ﺪﻨﮐ ﻪﺒﺼﻗ ﻪﮐ نآ
» ﭗﮔ لﻮﺷ
« و ﻂﺑﺎﺿ
و ﺮﺘﻧﻼﮐ ﻢﻫ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا نﺎﺧ
ﯽﻠﻋ نﺎﺧ يدواد تﺎﯿﺣ ﺖﺴﻫ
،ﯽﯾﺎﺴﻓ) 1378 : 1327 - 1333
.( ﯽﻋﻮﻧﻪﺑ ﺪﻫدﯽﻣ ﻪﺋارا دواد تﺎﯿﺣ و هوﺎﻨﮔ زا ﻪﻣﺎﻨﺳرﺎﻓ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ تﺎﻋﻼﻃا ﻞﻣﺎﮐ
ﺖﺴﯿﻧ )
ﻪﻔﯿﻠﺧ هداز
، 1394 : 25 - 26
ﻪﮐاﺮﭼ (.
ﺮﺑ سﺎﺳا ،دﺎﻨﺳا ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﻦﺋاﺮﻗ و ﺪﻫاﻮﺷ رد
هرودﯽﻠﻋ نﺎﺧ ﺖﺳد رد ﻪﭼرﺎﭙﮑﯾ و ﻞﻣﺎﮐ رﻮﻃﻪﺑ كﻮﻠﺑ ﻦﯾا ﯽﻄﺑﺎﺿ رﺎﺟﺎﻗ هﺎﺷﻦﯾﺪﻟاﺮﺻﺎﻧ نﺎﺧ
هدﻮﺑ يدواد تﺎﯿﺣ ﺖﺳا
)
دواد تﺎﯿﺣ تﺎﯿﻟﺎﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻂﺳﻮﺗ
ﻦﯾﺪﻟاﺮﺻﺎﻧ هﺎﺷ ، 18018 :/
239 ، 46
( . ﺮﺗﻊﻣﺎﺟ ار دواد تﺎﯿﺣ دوﺪﺣ دﻮﺧ ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﮓﻨﻫﺮﻓبﺎﺘﮐ ردارآمزر زا ار نآ و ﻪﺘﺷﻮﻧ
ﻪﺑ بﺮﻏ ﺞﯿﻠﺧ سرﺎﻓ زا ، لﺎﻤﺷ بﺮﻏ ﯽﺗﻼﯿﻣ رﻮﻫﺎﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺑ لﺎﻤﺷ زا و يواﺮﯿﻟ نﺎﺘﺴﻫد ﻪﺑ
هدﺮﮐ ﻢﯿﺳﺮﺗ رﻮﺷ دور ﻪﺑ قﺮﺷ زا و ﺖﺳا
)
مزر ارآ ، 1330 : 84
.( ﻪﯿﻤﺴﺗﻪﺟو صﻮﺼﺧ رد ﯽﻠﺤﻣ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﺮﺑ نآ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﻪﻘﺑﺎﺳ و دواد تﺎﯿﺣ
ﮑﻣ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﻧروﺎﺑ ﺮﻟ ﻪﻔﯾﺎﻃ مﺎﻧ زا ﯽﻘﯿﻔﻠﺗ نﺎ
ﺮﺟﺎﻬﻣ » ﯽﺒﯿﻏ تﺎﯿﺣ «
هوﺎﻨﮔ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﻦﮐﺎﺳ
و
» يدواد ﺖﺷد
1« ﺖﺳا ،نآ فاﺮﻃا ﻖﻃﺎﻨﻣ فﺮﺼﺗ و هوﺎﻨﮔ ﻞﺣاﻮﺳ رد راﺮﻘﺘﺳا زا ﺲﭘ ﻪﮐ
ﻪﯾﻮﻔﺻ هرود ﺎﺑ نرﺎﻘﻣ ﻪﮐ نﺎﻣز نآ زا و هدﺎﻬﻧ نآ ﺮﺑ ار دﻮﺧ ﻪﻔﯾﺎﻃ مﺎﻧ ﻫ
ﺖﺴ ﻦﯾا ﻪﺑ
ﻞﺣاﻮﺳ زا هدوﺪﺤﻣ ﺞﯿﻠﺧ
سرﺎﻓ ﻪﺘﻔﮔ دواد تﺎﯿﺣ كﻮﻠﺑ ، ﯽﻣ
دﻮﺷ )
ﻪﻔﯿﻠﺧ هداز ، 1394
، 72
. (
ﻪﭽﻧآ دراو ﻪﺷﺪﺧ روﺎﺑ ﻦﯾا ﺮﺑ ﯽﻣ
ﺪﻨﮐ رد و اﺪﺘﺑا ﯽﺒﯿﻏ تﺎﯿﺣ ﺮﺟﺎﻬﻣ ﻪﻔﯾﺎﻃ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا
رد ﻪﯾﻮﻔﺻ هرود ﻞﯾاوا رﺪﻨﺑ
هوﺎﻨﮔ » ﺖﻣﺎﻗا ﻞﺣر هﺪﻨﮑﻓا
ﺪﻧا
«
،يدواد تﺎﯿﺣ) 1336
1: - 2
و (
ﻪﺑ ﺞﯾرﺪﺗ لﺎﺳ ﻦﯾﺪﻨﭼ ﯽﻃ و ناﺮﯾا رد ﺖﻣﻮﮑﺣ هرود ﺪﻨﭼ ﺖﺷﺬﮔ و يدﺎﻤﺘﻣ
ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ
ﺪﻧا ﻪﻠﺣ دور ،ﮓﯾر رﺪﻨﺑ ،هوﺎﻨﮔ نﺎﻣزﻢﻫ ﻞﻣﺎﮐ ﯽﻄﺑﺎﺿ و ﯽﻧاﺮﻤﮑﺣ ار ﻮﮔرﺎﺧ و گرﺎﺧ ﺮﯾاﺰﺟ ،
ﺦﯾرﺎﺗ تﺮﺘﻓ هرود ﻪﺑ ﻪﮐ ﻪﯾﻮﻔﺻ ﻪﻠﺴﻠﺳ طﻮﻘﺳ زا ﺲﭘ هرود رد ﻪﮑﻨﯾا ﻪﭼ .ﺪﻧﺮﯿﮕﺑ ﺖﺳد رد جﻮﻣ ﺖﺳا فوﺮﻌﻣ ناﺮﯾا هدﺮﺘﺴﮔ
يا زا بﺮﻋ ﻒﯾاﻮﻃ و ماﻮﻗا تﺮﺟﺎﻬﻣ زا ﻪﻧاﺮﮐ
يﺎﻫ ﯽﺑﻮﻨﺟ
ﺞﯿﻠﺧ سرﺎﻓ ﻪﺑ ﻪﻧاﺮﮐ يﺎﻫ ﺖﯿﻌﺿو و ﻂﯾاﺮﺷ ياراد ﻪﮐ ﯽﻟﺎﻤﺷ ﺐﺳﺎﻨﻣ
يﺮﺗ خر ،هدﻮﺑ
ﯽﻣ ﺪﻫد و (تﺮﺘﻓ نارود) نﺎﻣز ﻦﯿﻤﻫ رد.
ًﻻﺎﻤﺘﺣا رد ﯽﻨﻌﯾ نآ زا ﺶﯿﭘ ﯽﻤﮐ هرود ﺮﺧاوا
لآ بﺮﻋ ﻪﻔﯾﺎﻃ ﻪﯾﻮﻔﺻ بﺎﻋز
) ﯽﺑﺎﻋز و هدﺮﮐ تﺮﺟﺎﻬﻣ نﺎﻤﻋ ﻪﻘﻄﻨﻣ زا ( زا رﻮﺒﻋ ﺎﺑ
ﺞﯿﻠﺧ سرﺎﻓ ، رﺪﻨﺑ ﮓﯾر و ﻪﻠﺣ دور ﺐﺟﻮﻣ ﺎﺠﻧآ رد ﺖﻣﻮﮑﺣ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺎﺑ و هدﺮﮐ فﺮﺼﺗ ار
نآ ﯽﻧادﺎﺑآ و ﻖﻧور ﯽﻣ
ﺪﻧﻮﺷ . ﺎﺗ هﺪﻣآ ﻊﺑﺎﻨﻣ رد ﻪﭽﻧآ ﺶﯿﭘ
ﻦﯾازا رﺪﻨﺑ ﮓﯾر ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ ﺪﻗﺎﻓ
ﻪﺘﺷاد راﺮﻗ ناﺪﻧﺎﺧ ﻦﯾا فﺮﺼﺗ ﺖﺤﺗ ﻮﮔرﺎﺧ و گرﺎﺧ نﺎﻣز ﻦﯿﻤﻫ رد .ﺖﺳا هدﻮﺑ ﯽﻧادﺎﺑآ ﺖﺳا )
،ﻪﯿﻘﻓ 1383 25:
رﺎﺸﻓا هرود رد (.
ﺖﺳد رد ﺰﯿﻧ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻦﯾا ﺖﻣﻮﮑﺣ ،ﺪﻧز و ﺮﯿﻣ
ﺮﺻﺎﻧ نﺎﻣزﻢﻫ .ﺖﺳا هﺪﯿﺳر ءﺎﻨﻬﻣﺮﯿﻣ و ﻦﯿﺴﺣﺮﯿﻣ ﺶﻧاﺪﻧزﺮﻓ ﻪﺑ وا زا ﺲﭘ و ﯽﺑﺎﻋز ﻦﯿﻤﻫ ﺎﺑ
نارود ﺪﺋﺎﻗ رﺪﯿﺣ ) يدواد تﺎﯿﺣ هوﺎﻨﮔ
يا ار هوﺎﻨﮔ ﯽﻧاﺮﻤﮑﺣ ( ﺮﺑ
هﺪﻬﻋ ﺮﻘﻣ و ﻪﺘﺷاد
رﺪﯿﺣﺎﮐ ﻪﻌﻠﻗ يﺎﺘﺳور رد يو ﺖﻣﻮﮑﺣ ناﺪﻧﺎﺧ راﺮﻘﺘﺳا زا ﺲﭘ .ﺖﺳا هدﻮﺑ
ﯽﺑﺎﻋز رد
رﺪﻨﺑ يدواد تﺎﯿﺣ ﯽﻨﻌﯾ نﺎﺷﯽﻟﺎﻤﺷ ﻪﯾﺎﺴﻤﻫ و ﺎﻫنآ ﻦﯿﺑﮓﯾر راﺮﻗﺮﺑ ﯽﺒﺴﻧ و ﯽﺒﺒﺳ ﻪﻄﺑار ﺎﻫ
ﯽﻣ دﻮﺷ ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻪﮐ ﺪﻧوﺎﺸﯾﻮﺧ ءﺎﻨﻬﻣﺮﯿﻣ ﺎﺑ ردﺎﻣ فﺮﻃ زا رﺪﯿﺣ ﺪﺋﺎﻗ ﺖﺳا
)
،ﯽﻤﺳﺎﻘﻟا 1387 :
133
لﺎﺳ ﺎﺗ ﻪﻘﻄﻨﻣ ود ﻦﯾا رد ﯽﺘﯿﻤﮐﺎﺣ ﺪﻧور ﻦﯾا(.
1183 ه /ق.
1769 م اﺮﻓ ﺎﺑ ﻪﮐ گﺮﻣ و ر
ﺮﯿﻣ ﺎﻨﻬﻣ ﻮﻘﺳ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ز لآ ط
رد بﺎﻋ رﺪﻨﺑ ﮓﯾر ﻪﺘﺸﮐ زا ﺲﭘ .ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﻪﻣادا ،ﺪﺷ
نﺪﺷ ﺮﯿﻣ ﺎﻨﻬﻣ ﺪﻨﭼ ﯽﺣﺎﺒﺻ و گرﺎﺧ هﺮﯾﺰﺟ زا جوﺮﺧ رد ار ﯽﻠﺻا ﺶﻘﻧ ﻪﮐ نﺎﻄﻠﺳ ﻦﺴﺣ
ﯽ��ر� مﻮ�ﻋ یﺎﮫ��و�
، رود ة 13 رﺎﻤﺷ ، ة 4 - رﺎﻤﺷ ة ﭘﯿ ﭘﺎ ﯽ 28 ،
،نﺎﺘﺴﻣز 1400 / 73
ﺐﻧﺎﺟ زا ﯽﻧﺎﺧ ﺐﻘﻟ ﺖﻓﺎﯾرد ﺎﺑ دﺮﮐ ﺎﻔﯾا وا ﻞﺘﻗ ﻢﯾﺮﮐ
نﺎﺧ ﻢﮐﺎﺣ ﺪﻧز رﺪﻨﺑ
ﮓﯾر ﯽﻣ دﻮﺷ .
ردرﺪﯿﺣﺪﺋﺎﻗ ﺪﻧزﺮﻓ يدواد تﺎﯿﺣ نﺎﺧﯽﻠﻋﺮﯿﻣا م1772 سرﺎﻣ/ق. ه1185لﺎﺳ ﻪﺠﺤﻟايذ نﻮﺧ مﺎﻘﺘﻧا رد ﺮﯿﻣ
ﺎﻨﻬﻣ يﺎﭘ زا ار نﺎﻄﻠﺳ ﻦﺴﺣ ، ﯽﻣرد
دروآ )
،نﺎﻤﻫ 251
ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ ياﺮﺑ و(
رﺎﺑ رﺪﻨﺑ ﮓﯾر ، ﻪﻠﺣ دور تﺎﻓﺎﻀﻣ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﻮﮔرﺎﺧ و گرﺎﺧ ،
نآ ﺎﻫ تﺎﯿﺣ فﺮﺼﺗ ﻪﺑ
يدواد ﺎﻫ ﯽﻣرد ﺪﯾآ
؛ ﯽﻌﺒﻨﻣ ﻦﯿﻟوا ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ رد يدواد تﺎﯿﺣ ﻦﯿﻧاﻮﺧ رﻮﻀﺣ ﻪﺑ ﻪﮐ
رﺪﻨﺑ ﺮﺷ نﺎﯾﺮﺟ رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﺎﺸﮔ ﯽﺘﯿﮔ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﯽﻧﺎﻬﻔﺻا ﯽﻣﺎﻧ ،ﺪﻨﮐﯽﻣ هرﺎﺷا ﮓﯾر دﺮﺒﻧ ح
ﯽﻠﻌﻔﻄﻟ نﺎﺧ ﺼﻧ ﺦﯿﺷ ﺎﺑ ﺪﻧز ﻢﮐﺎﺣ زا رﻮﮐﺬﻣ لآ ﺮ
ﮓﯾر رﺪﻨﺑ ﺮﯿﻣا
ﯽﻠﻋ نﺎﺧ يدواد تﺎﯿﺣ
مﺎﻧ ﯽﻣ دﺮﺑ نﺎﺧ يرﺎﯾ ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽﺑ
جﺎﺗ ﻪﺘﻓﺎﺘﺷ ﺪﻧز ﺖﺨﺗ و ﺖﺳا
)
،ﯽﻣﺎﻧ 1363 346:
. (
،ﺐﻟﺎﻏ ﻪﯾﺮﻈﻧ ﻖﺒﻃ ﺮﺑ نﺎﻨﭽﻤﻫ ﻢﯿﻫاﻮﺨﺑ ﺮﮔا
» مﺎﻧ يﺎﺟ « تﺎﯿﺣ زا ﯽﻘﯿﻔﻠﺗ ار دواد
يدواد ﺖﺷد و ﯽﺒﯿﻏ تﺎﯿﺣ ﻪﻔﯾﺎﻃ -
ﻪﺑ ﻪﮐ هدوﺪﺤﻣ يا ﻊﺑاﻮﺗ زا ﮓﯾر رﺪﻨﺑ يﺎﻫﺎﺘﺳور و
نآ فاﺮﻃا هﺪﯾدﺮﮔ قﻼﻃا
- ﻪﮐ ﯽﺣﺮﺷ ﺎﺑ ﻢﯾﺮﯿﮕﺑ ﺮﻈﻧ رد رﺎﺑرد
ة و هوﺎﻨﮔ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﻊﯾﺎﻗو رﺪﻨﺑ
ﮓﯾر هداد هﺪﺷ ﯽﻗﺎﺒﻄﻧا ﭻﯿﻫ ود ﻦﯾا ﻢﻫﺎﺑ
.ﺪﻧراﺪﻧ و ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﺎﺿﺮﯿﻠﻋ
ﻪﻔﯿﻠﺧ هداز بﺎﺘﮐ رد
ﯽﻟﺎﻫا ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﻦﯿﻣز ﻪﻌﻄﻗ ﮏﯾ ﻦﻫر صﻮﺼﺧ رد ﯽﻤﯾﺪﻗ يﺪﻨﺳ دﻮﺧ دواد تﺎﯿﺣ لﻮﺷ ﻪﯾﻮﻔﺻ هرود ﺮﺧاوا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﮐ هوﺎﻨﮔ لﻮﺷ يﺎﺘﺳور -
لﺎﺳ نﺎﻀﻣر 1115
ﺮﺒﻣاﻮﻧ /ق.ه
1707 م - ﺖﺳا مﺎﻨﺑ نآ رد ﻪﮐ هدﺮﮐ ﻪﺋارا ار
» دواد دﺎﯿﺣ «
هﺪﺷ هرﺎﺷا
) ﻪﻔﯿﻠﺧ هداز ، 1394 :
362
فﺮﺼﺗ زا ﻞﺒﻗ و ﻪﯾﻮﻔﺻ ﺖﻣﻮﮑﺣ نﺎﻣز رد ﻪﮐ ﺖﺳا نآ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﻦﯾا و (
ﮓﯾر رﺪﻨﺑ
و تﺎﯿﺣ مﺎﻧ ،ﺎﻫيدواد تﺎﯿﺣ ﻂﺳﻮﺗ يدواد ﺖﺷد ﯽﺿارا ﯽﺿارا و هوﺎﻨﮔ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺮﺑ دواد
قﻼﻃا نآ فاﺮﻃا ﯽﻣ
هﺪﺷ
.ﺖﺳا مﺮﮐ ﻪﻟا
ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ دﻮﺧ ﯽﺨﯾرﺎﺗ بﺎﺘﮐ لوا ﻞﺼﻓ رد يدواد تﺎﯿﺣ نﺎﺧ
» ﻪﻟﺎﺳر
ﻞﺼﻓ ﺶﺷ
« تﺎﯿﺣ ﻪﻔﯾﺎﻃ زا ار دﻮﺧ ﻪﺸﯾر ﺶﻧﺎﮐﺎﯿﻧ ندﺮﻤﺷﺮﺑ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﯽﺒﯿﻏ
يﺎﻫ مﺮﺧ
دﺎﺑآق1336،يدواد تﺎﯿﺣ )ﺪﻧاهدﺮﮐ تﺮﺟﺎﻬﻣ هوﺎﻨﮔ ﻪﺑﺎﺠﻧآزا ﻪﯾﻮﻔﺻ ﺪﻬﻋ رد ﻪﮐﺪﻧادﯽﻣ نﺎﺘﺳﺮﻟ
،
1
. (
مﺮﺧ دﺎﺑآ هﺪﺳ زا نﺎﺘﺳﺮﻟ 580
ه /ق.
1184 م لﺎﺳ ﺎﺗ 1006
ه /ق.
1597 م
ﻞﺤﻣ ﻪﻟا ﺪﻤﺣ .ﺖﺳا هدﻮﺑ ﮏﭼﻮﮐ ﺮﻟ نﺎﮑﺑﺎﺗا ﻪﻠﺴﻠﺳ ﯽﻧاﺮﻤﮑﺣ هﺪﯾﺰﮔ ﺦﯾرﺎﺗ بﺎﺘﮐ رد ﯽﻓﻮﺘﺴﻣ
ﻊﺑﺎﻨﻣ زا ﯽﮑﯾ ﻪﮐ ﺖﺳد
لوا بﻮﺴﺤﻣ ﺮﻟ مﻮﻗ و نﺎﺘﺳﺮﻟ ﺦﯾرﺎﺗ رد ﯽﻣ
دﻮﺷ داﺪﻌﺗ ،
ﺖﺴﯿﺑ رﺎﻬﭼو ار ﮏﭼﻮﮐ ﺮﻟ زا ﻪﻠﯿﺒﻗ ﯽﻣﺮﺑ
دﺮﻤﺷ زا ﯽﮑﯾ ﻪﮐ نآ
ﺎﻫ مﺎﻨﺑ
» يدواد «
ﺖﺳامﺎﻨﺑ ﺮﻟ مﻮﻗ زا ﺲَﮐ ود تﺮﺟﺎﻬﻣ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا ﯽﺧﺮﺑ رد .(550 ، ﺎﺘﯿﺑ ،ﯽﻓﻮﺘﺴﻣ) يﺎﻫ ﺎﻫنآ ،ﯽﻨﯿﺸﻧﺎﺠﮑﯾ و راﺮﻘﺘﺳا زا ﺲﭘ ﻪﮐ هﺪﺷهرﺎﺷا هوﺎﻨﮔ ﻪﺑ «دواد» و «تﺎﯿﺣ» ﻪﻔﯾﺎﻃ ار
يدواد تﺎﯿﺣ هﺪﯿﻣﺎﻧ
ﺪﻧا )
ﺶﻧاد هوﮋﭘ
، 1391 : 128
. (
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ مزر
ارآ ﯽﻣﺎﻈﻧ يﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ بﺎﺘﮐ رد
دوﺪﺣ ﻪﺑ ﺮﻟ مﻮﻗ زا يداﺪﻌﺗ نﺪﺷ هﺪﻧﺎﭼﻮﮐ ﻪﺑ هرﺎﺷا سرﺎﻓ ﻟﯿ
واﺮ ي هرﺎﮑﻧﺎﺒﺷ و دواد تﺎﯿﺣ ،
دراد )
مزر ارآ ، 1323 : 127 (.
ﺪﻨﺳ ﻖﺒﻃ ،ﺮﯿﺳﺎﻔﺗ ﻦﯾا ﻪﻤﻫ ﺎﺑ ﻪﺑ
ﺖﺳد هﺪﻣآ ، رﺪﯿﺣ نﺎﺧ ﺦﯾرﺎﺗ رد يدواد تﺎﯿﺣ 19
/ ةرﺎﻤﺷ ﻪﻣﻮﻗﺮﻣ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ رد ﻪﮐ هوﺎﻨﮔ ﻪﯿﻤﻈﻧ ﺲﯿﺋر ﻪﺑ ياﻪﻣﺎﻧ ﯽﻃ 1310/هﺎﻣﺮﻬﻣ 2877 م1931 ﺮﺒﺘﮐا 5 ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑش1310هﺎﻣﺮﻬﻣ12 خرﻮﻣ صﻮﺼﺧ رد و بﻮﻨﺟ ردﺎﻨﺑ ﺖﻣﻮﮑﺣ
تﺎﯿﺣ كﻮﻠﺑ ﻪﻘﺑﺎﺳ ﻪﺑ ،هدﻮﺑ ﺲﯿﻠﮕﻧا و ناﺮﯾا ﺖﻔﻧ ﺖﮐﺮﺷ هﺎﮔدوﺮﻓ ﻞﺤﻣ ﻦﯿﻣز ﺖﯿﮑﻟﺎﻣ هرﺎﺷا نآ ﺖﯿﮑﻟﺎﻣ و دواد ﯽﻣ
ﺪﻨﮐ هدروآ ﻦﯿﻨﭼ ﻪﻣﺎﻧ نآ زا ﯽﺘﻤﺴﻗ رد و ﻪﮐ
» دواد و تﺎﯿﺣ
رداﺮﺑ ﺮﻔﻧ ود هدﻮﺑ
ﺪﻧا ار دواد تﺎﯿﺣ كﻮﻠﺑ ﺮﯿﻤﻌﺗ يﺎﻨﺑ ﻪﮐ هدراﺬﮔ
ﺪﻧا ﻖﺑﺎﺳ داﺪﺟا ﻪﮐ
ناﺮﯿﻘﺣ هدﻮﺑ ﺪﻧا نآ ﻪﺠﯿﺘﻧ و هداﻮﻧ ناﺮﯿﻘﺣ و ﺘﺴﻫ
ﯿ ﻢ .«
ﻪﮐ هﺪﺷ ﺪﯿﮐﺄﺗ ﻪﻣﺎﻧ ﻦﯾا نﺎﯾﺎﭘ رد
» هﺪﺷ ضﺮﻋ قﻮﻓ رد ﻪﭽﻧآ مﺎﻤﺗ ﻢﮐ
دﺎﯾزو دراﺪﻧ
«
) ﻣﺎﻧ ﻪ رﺪﯿﺣ نﺎﺧ هوﺎﻨﮔ ﻪﯿﻤﻈﻧ ﻪﺑ ،
163 / 355
،
2
ﻪﺑ نﺎﺧ مﺮﮐ ﻪﻟا ﻢﻫ ﻞﺼﻓ ﺶﺷ ﻪﻟﺎﺳر بﺎﺘﮐ لوا ﻞﺼﻓ رد (.
» ندﻮﺑ ﻪﻧاﺮﯾو «
ﻦﯾا ﻪﻘﻄﻨﻣ
) هوﺎﻨﮔ ( و دﺎﺑآ ندﺮﮐ نﺎﯿﺑ ﯽﺒﻟﺎﻄﻣ شداﺪﺟا ﻂﺳﻮﺗ نآ ﯽﻣ
ﺪﻨﮐ )
،يدواد تﺎﯿﺣ 1336
: 2
(. ناﻮﺗﯽﻣ ،ﺖﻓر ﻻﺎﺑ رد ﺎﻫنآ حﺮﺷ ﻪﮐ ﯽﺨﯾرﺎﺗ تاﺪﻨﺘﺴﻣ ﻪﺑ ﺖﯾﺎﻨﻋ ﺎﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻦﯿﻨﭼ
دواد تﺎﯿﺣ مﺎﻧ ﻪﮐ دز سﺪﺣ
ًﻻﺎﻤﺘﺣا ود مﺎﻧ زا ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ ﻪﻔﯾﺎﻃ
ﺮﺟﺎﻬﻣ زا مﺎﻨﺑ ﺮﻟ مﻮﻗ
» ﯽﺒﯿﻏ تﺎﯿﺣ «
و
» يدواد « هوﺎﻨﮔ ﻞﺣاﻮﺳ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﻣآ
ﺪﻧا
َﮐ ود نﺎﻤﻫ ﺎﯾ و ود) ﺲ
(رداﺮﺑ
» تﺎﯿﺣ « و
» دواد « هدﻮﺑ ﺪﻧا نآ ﯽﻧادﺎﺑآ و ءﺎﯿﺣا ﻪﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا رد ﺖﻧﻮﮑﺳ زا ﺲﭘ ﻪﮐ
مﺎﻧ و ﻪﺘﺷﺎﻤﮔ ﺖﻤﻫ نﺎﮔرﺰﺑ
ﺎﯾ و دﻮﺧ ﻪﻔﯾﺎﻃ
نﺎﺷ ار كﻮﻠﺑ ﻦﯾا ﺮﺑ هدﺎﻬﻧ
ﺪﻧا ا . مود ضﺮﻓ ﻪﺘﺒﻟ
ﺐﻟﺎﻄﻣ و تاﺪﻨﺘﺴﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ نﺎﯿﺑ
هﺪﺷ ﻞﻤﺘﺤﻣ ﺮﺗ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﯽﻣ ﺪﺳر
.اد تﺎﯿﺣ ﻦﯿﻧاﻮﺧ ﯽﻧاﺮﻤﮑﺣ ﯽﺨﯾرﺎﺗﺮﯿﺳ وﺐﺗاﺮﻣﻪﻠﺴﻠﺳ. 3 و
يدمﺮﺧ رد دﻮﺧ ﻪﻔﯾﺎﻃ زا ﯽﯾاﺪﺟ زا ﺲﭘ ،يدواد تﺎﯿﺣ ﻦﯿﻧاﻮﺧ داﺪﺟا دﺎﺑآ
ﻞﺣاﻮﺳ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ
ﺞﯿﻠﺧ سرﺎﻓ هدﺮﮐ چﻮﮐ ﻣ رد و
ﺖﻧﻮﮑﺳ هوﺎﻨﮔ ﯽﻠﺣﺎﺳ ﻪﻘﻄﻨ ﯽﻣ
ﺪﻨﺑﺎﯾ تﺎﯾاور ﻖﺒﻃ ﺮﺑ و
ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﺮﺼﺗ ﺎﺑ طﺎﻘﻧ ﻪﺑ نﺎﺸﺗرﺪﻗ ﻂﺴﺑ و ف ﻢﻫ
راﻮﺟ ﺮﺑ ار دﻮﺧ مﺎﻧ هوﺎﻨﮔ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا
ﺮﻘﺘﺴﻣ ﯽﻣ ﺪﻧزﺎﺳ . نﺎﺧ مﺮﮐ ﻪﻟا ﯽﻣﺎﺳا
ﻦﯿﻨﭼ ار دﻮﺧ داﺪﺟا ﯽﻣﺮﺑ
درﺎﻤﺷ :
» ،رﺪﯿﺣ ﻦﺑ مﺮﮐ ﻪﻟا
ﻦﺑ نﺎﺧ ﯽﻠﻋ ﻦﺑ ،ﺮﺻﺎﻧ ﻦﺑ ،ﻞﯿﻋﺎﻤﺳا ﻦﺑ ،ﺮﺻﺎﻧ ﻦﺑ ،داﺮﻣ ﻦﺑ ،رﺪﯿﺣ ﻦﺑ ،ﺮﯿﻣا ﻦﺑ ،ﻦﯿﺴﺣ ﻦﺑ ،داﺮﻣ ﻦﺑ ،
ﯽﻠﻘﻨﯿﺴﺣ ﻦﺑ ،ﻦﯿﺴﺣﺮﯿﻣا
« ،يدواد تﺎﯿﺣ) 1336
: 1
ﯽﻧاﺮﻤﮑﺣ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﺮﯿﺳ ﻪﺑ ﻞﺧﺪﻣ ﻦﯿﻤﻫ زا .(
ﻪﺘﺧادﺮﭘ يدواد تﺎﯿﺣ ﻦﯿﻧاﻮﺧ ﯽﻣ
دﻮﺷ
. زا ﻪﭼﺮﮔا
ﯽﻠﺣﺎﺳ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺮﺑ ﻢﮐﺎﺣ ﺖﯿﻌﺿو ﺞﯿﻠﺧ
سرﺎﻓ ﻪﯾﻮﻔﺻ هرود ياﺪﺘﺑا زا
و ﯽﻘﯿﻗد ناﺪﻨﭼ تﺎﻋﻼﻃا دراﺪﻧ دﻮﺟ
،نﺮﺑﺮﻫر) 1349 : 13
،ﺖﺳا ﻢﻠﺴﻣ ﻪﭽﻧآ ﺎﻣا (
يورﺎﺑ
رﺎﮐ سﺎﺒﻋهﺎﺷ نﺪﻣآ
ﺖﻟﺎﯾا ﺎﯾ و ﻪﯿﺣﺎﻧ ﺞﻨﭘ ﻪﺑ ناﺮﯾا و داد خر يرﻮﺸﮐ تﺎﻤﯿﺴﻘﺗ رد ﯽﺗاﺮﯿﯿﻐﺗ
ﺞﻨﭘ ﻦﯾا زا ﯽﮑﯾ .ﺪﺷ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﯽﻠﺻا ﺖﻟﺎﯾا
، سرﺎﻓ ﺖﺴﻫ ﻞﺣاﻮﺳ ﻪﮐ ﺞﯿﻠﺧ
سرﺎﻓ ﺰﯿﻧ ار
ﯽﻣﺮﺑرد هزﻮﺣ ﺖﺴﯿﺑ ياراد و ﻪﺘﻓﺮﮔ ﮏﭼﻮﮐ
ﺮﺗ هدﻮﺑ ﺖﺳا )
،ﺮﻔﭙﻤﮐ 1350 : 157
ﻦﯾا رد .(
د نﺎﻣز ﺮﻓا ناﺮﯾا يﺎﻫﺎﺘﺳور و ﺎﻫﺮﻬﺷ ﺢﻄﺳ ر ،نﺎﻄﻠﺳ ،نﺎﺧ ﺮﯿﻈﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻦﯾوﺎﻨﻋ ﺎﺑ يدا
ﺮﺘﻧﻼﮐ 2 و اﺪﺧﺪﮐ 3 ﮐﺮﻫ و هدﻮﺑ لﻮﻐﺸﻣ رﻮﻣا هرادا ﻪﺑ هﺪﻬﻋ ﺮﺑ ار ﯽﻔﯾﺎﻇو ماﺪ
ﻪﺘﺷاد
ﺪﻧا .( 165-163، نﺎﻤﻫ)
ﯽ��ر� مﻮ�ﻋ یﺎﮫ��و�
، رود ة 13 رﺎﻤﺷ ، ة 4 - رﺎﻤﺷ ة ﭘﯿ ﭘﺎ ﯽ 28 ،
،نﺎﺘﺴﻣز 1400 / 75
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺑ يدواد تﺎﯿﺣ ﻪﻔﯾﺎﻃ رﻮﻀﺣ و چﻮﮐ نﺎﻣز ﺮﮔا ،تﺎﺤﯿﺿﻮﺗ ﻦﯾا ﻖﺒﻃ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺎﯾ و ﻪﯾﻮﻔﺻ هرود ﻞﯾاوا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ار ﺎﺠﻧآ فﺮﺼﺗ و هوﺎﻨﮔ ﯽﺣﺎﺒﺻ ﺪﻨﭼ
ﺲﭘ نآزا نرﺎﻘﻣ و
ترﺪﻗﺎﺑ ﯽﺑﺎﯾ هﺎﺷ سﺎﺒﻋ ﻢﯾﺮﯿﮕﺑ ﺮﻈﻧ رد يراﺪﻣﺎﻣز هرود عوﺮﺷ ﻪﮐ دراد دﻮﺟو لﺎﻤﺘﺣا ﻦﯾا ،
نآ ﺎﻫ و ﯽﻨﯿﺸﻧﺎﺠﮑﯾ زا ﺲﭘ هد
ﯽﻨﯿﺸﻧ نﺎﺷ و ﯽﯾاﺪﺧﺪﮐ مﺎﻘﻣ ياراد اﺪﺘﺑا رد و هدﻮﺑ
ﺖﯾﺎﻬﻧرد كﻮﻠﺑ يﺮﺘﻧﻼﮐ ﻪﺑ
دواد تﺎﯿﺣ ﻪﺘﻓﺎﯾءﺎﻘﺗرا
ﺪﻧا . نﺎﺧ مﺮﮐ ﻪﻟا ﻪﮑﻨﯾا ﻪﭼ ﻪﺘﮑﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ
ﻪﮐ دراد هرﺎﺷا
» زا نآ ﻊﺑاﻮﺗ و كﻮﻠﺑ ﻦﯾا ﺖﺳﺎﯾر نﺎﻣزﺮﯾد
ﺑ ) نﻮﻨﮐﺎﺗ و هدﻮﺑ لﻮﺤﻣ ﻪﻔﯾﺎﻃ ﻦﯾا ﻪ
1336 ﺖﺳا راﺮﻗ نﺎﻤﻫ ﻪﺑ (ش. ه1294/ق.ه
ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﯿﺳر رﻮﻬﻇ ﻪﺑ ﻪﻔﯾﺎﻃ ﻦﯾا زا نﺎﯾﺎﻤﻧ تﺎﻣﺪﺧ ﺲﺑ و
ناﺮﯾا ﺖﻟود هدﻮﻤﻧ
ﺪﻧا
«
،يدواد تﺎﯿﺣ) 1336
: 2
نﺎﺧ ﯽﻠﻗ مﺎﻣا ﻞﺘﻗ زا ﺲﭘ و ﯽﻔﺻ هﺎﺷ هرود رد.(
يرادا تﻼﯿﮑﺸﺗ سرﺎﻓ
ًادﺪﺠﻣ رﺎﭼد ﯽﻧﻮﮔﺮﮔد ﯽﯾﺎﻫ
ﺪﺷ ﻪﺑ دﺎﺑآ و روﺎﻨﻬﭘ ﺖﻟﺎﯾا ﻦﯾا و
ﺶﺨﺑ يﺎﻫ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ ﺪﯾدﺮﮔ
)
،ﯽﯾﺎﺴﻓ ﯽﻨﯿﺴﺣ 1378
: 473 - 474
ﮏﯾ ﺶﺨﺑ ﺮﻫ ياﺮﺑ و (
زوﺮﺑ و ﯽﻠﺣﺎﺳ ﻖﻃﺎﻨﻣ تﺎﺒﺛ ﻦﺘﻓر ﻦﯿﺑ زا ﺐﺟﻮﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﯾا .ﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ﯽﻟاو ﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ و ﯽﮕﺘﺳدﺪﻨﭼ .ﺪﺷ يﺰﮐﺮﻣ ﺖﻟود ﺖﯿﻤﮐﺎﺣ لﺎﻤﻋا ناﺰ
ﻞﯾاوا زا و ﺮﮕﯾد فﺮﻃ زا
و ﻢﻫدﺰﻧﺎﺷ نﺮﻗ ﻢﻫ
نﺎﻣز ﻒﺸﮐ ﺎﺑ نﺎﯿﺑﺮﻏ ،ناﺮﯾا رد ﻪﯾﻮﻔﺻ ﺖﻣﻮﮑﺣ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺎﺑ هار
يﺎﻫرودﺮﺧاوا رد.ﺪﻨﺘﺷاﺬﮔسرﺎﻓﺞﯿﻠﺧ ﻪﺻﺮﻋ ﻪﺑﺎﭘ و هدروآ يور قﺮﺷيﻮﺳﻪﺑ ﯽﯾﺎﯾردﺪﯾﺪﺟ ة ﻦﯿﻨﭼﻢﻫ و رﻮﺸﮐ ﯽﺑﻮﻨﺟ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺮﺑ يﺰﮐﺮﻣ ﺖﻟود ﺰﮐﺮﻤﺗ نﺪﺷ ﺮﺘﻤﮐ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﻪﯾﻮﻔﺻ هدﺮﺘﺴﮔ ﺮﺗ و رﻮﻀﺣ نﺪﺷ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ
يﺎﻫ ﺖﮐﺮﺷ يﺎﻫ ﺖﺑﺎﻗر ﺪﯾﺪﺸﺗ و ﯽﺟرﺎﺧ نآ
ﺎﻫ
و،ﺪﺷ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻦﯾا ﯽﻧادﺎﺑآ و ﻖﻧور ﺐﺟﻮﻣ ﻪﭼﺮﮔا ،نﺎﻨﯿﺸﻧﻞﺣﺎﺳ ﺎﺑ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ طﺎﺒﺗرا يراﺮﻗﺮﺑ ار ﻪﻨﯿﻣز ﻦﮑﻟ ياﺮﺑ
ﻞﮑﺷ يﺮﯿﮔ و ﺪﺷر ترﺪﻗ يﺎﻫ ﻢﻫاﺮﻓ ﯽﻠﺤﻣ ﺖﺧﺎﺳ
)
،يرﺎﯾﺮﻬﺷ 1390
: .(23
ﺪﺋﺎﻗ رﺪﯿﺣ هوﺎﻨﮔ يا تﺎﯿﺣ ﻢﺘﻔﻫ ﺪﺟ (يدواد تﺎﯿﺣ) يدواد
ﺎﻫ ﻢﮐﺎﺣ و رﺎﺒﺗ ﺮﻟ هوﺎﻨﮔ
هرود رد ﻢﯾﺮﮐ
نﺎﺧ ﺪﻧز ﺖﺴﻫ ﺶﻧﺎﻨﻤﺷد ﺮﺑ وا ﻪﺒﻠﻏ و يﺮﯿﮔ ترﺪﻗ رد ﻪﮐ ﺮﯾﺎﺳ رﺎﻨﮐ رد
،ﺪﻨﺘﻓﺎﺘﺷ وا يرﺎﯾ ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﺘﺴﺘﺷد ياﻮﻗ ﺘﺷاد ﯽﯾاﺰﺳ ﻪﺑ ﺶﻘﻧ
ﺖﺳا ﻪ
؛ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﯽﻣ
ناﻮﺗ - رﺪﯿﺣ ﺪﺋﺎﻗ ﯽﻧاﺮﻤﮑﺣ نارود عوﺮﺷ ﻪﮐ دز سﺪﺣ ﻦﯿﻨﭼ تﺎﯿﺣ ﯽﻧاﺮﻤﮑﺣ نارود زﺎﻏآ ﻪﮐ
يدواد ﺎﻫ ﺰﯿﻧ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا ﺢﻄﺳ رد ﯽﻘﻠﺗ
ﯽﻣ دﻮﺷ - و رﺎﺸﻓا ﺖﻣﻮﮑﺣ لاوز ﺎﺑ نرﺎﻘﻣ ار
جوا يﺮﯿﮔ ار نآ ﻢﻫ نﺎﻣز ﻦﺘﺴﺸﻧ ﺖﺨﺗ ﺮﺑ ﺎﺑ ﻢﯾﺮﮐ
نﺎﺧ (ﺪﻧز) هرود ﻦﯾا رد .ﺖﺴﻧاد ﺪﻧز
ﺪﺋﺎﻗ . ﺖﺴﻫ ﺪﻧز نﺎﺧ هﺎﭙﺳ نارادﺮﺳ زا و ناراﺰﮔجاﺮﺧ زا ﯽﮑﯾ رﺪﯿﺣ ﺖﻣﻮﮑﺣ لﻮﻃ رد يو
ﻖﻠﻄﻣ ﻢﮐﺎﺣ ﻪﯾﺪﻧز رﺪﻨﺑ
هوﺎﻨﮔ و هدﻮﺑ هدﻮﺑ رﺪﯿﺣﺎﮐ ﻪﻌﻠﻗ يﺎﺘﺳور رد وا ﺖﻣﻮﮑﺣ ﯽﻠﺻا ﺮﻘﻣ
ﺖﺳا )
،ﯽﯾﺎﺴﻓ ﯽﻨﯿﺴﺣ 1378
: 1333
ﺮﯿﻣا شﺪﻧزﺮﻓ رﺪﯿﺣ ﺪﺋﺎﻗ زا ﺲﭘ.(
ﯽﻠﻋ نﺎﺧ دوﺪﺣ زا لﺎﺳ
1185 /ق.ه 1772 نﺎﯾﺎﭘ ﺎﺗ م
ﯽﻧاﺮﻤﮑﺣ ﺪﻧز ﺖﻣﻮﮑﺣ ﮓﯾر رﺪﻨﺑ
ار هوﺎﻨﮔ و ﺮﺑ
هﺪﻬﻋ رد ار ﯽﻧﺎﯾﺎﺷ تﺎﻣﺪﺧ و ﻪﺘﺷاد
يﺎﺘﺳار ﺖﺳﺎﯿﺳ يﺎﻫ ﻪﺻﺮﻋ رد ﺪﻧز ﺖﻟود ﺞﯿﻠﺧ
سرﺎﻓ رﻮﻬﻇ ﻪﺼﻨﻣ ﻪﺑ ﺪﻧﺎﺳر
)
،ﯽﻤﺳﺎﻘﻟا
1387 : 251
ﺮﯿﻣا .(
ﯽﻠﻋ نﺎﺧ ﻪﺑ داﺮﻓا ﻦﯾﺮﺗرادﺎﻓو زا ﯽﮑﯾ ﯽﻠﻌﻔﻄﻟ
نﺎﺧ ﻦﯾﺮﺧآ ﺎﺗ و دﻮﺑ ﺪﻧز
دﺮﮑﻧ ﻎﯾرد وا ﺎﺑ ﯽﻫاﺮﻤﻫ و ﯽﻧﺎﺒﯿﺘﺸﭘ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ تﺎﻈﺤﻟ
،ﺰﻧﻮﺟ) 1353 : 51 - 56
طﻮﻘﺳ زا ﺲﭘ .(
رد ﺪﻧز ﺖﻣﻮﮑﺣ لﺎﺳ
1206 /ق.ه 1792 م ﺮﯿﻣا ﯽﻠﻋ نﺎﺧ تﺎﺣاﺮﺟ ﺮﺛا رد يدواد تﺎﯿﺣ
يو .ﺪﺷ ناﻮﺗﺎﻧ و ﻒﯿﻌﺿ رﺎﯿﺴﺑ ﮓﻨﺟ زا ﯽﺷﺎﻧ ﻪﺑ
ﻞﯿﻟد ﺖﯾﺎﻤﺣ يﺎﻫ ﯽﺑ ﺶﻐﯾرد هداﺰﻫﺎﺷ زا
هﺪﻧز ﻦﯾﺮﺧآ ﺎﺗ ﻪﻣادا تﺎﻈﺤﻟ
ﺖﺷاد )
،تدﺎﻌﺳ 1390 : 57 - 59
زا ﯽﻧﺎﺒﯿﺘﺸﭘ ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ ﺪﻗﺎﻓ دﻮﺧ ،(
مﺎﮑﺣ ﺐﻧﺎﺟ ﻮﺑ يرﺎﺟﺎﻗ
د؛
ﺼﻧ ﺦﯿﺷ ﺲﮑﻌﻠﺑ ﺎﻣا ﺮ
لوا ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ﺖﻬﺟ ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽﻠﻌﻔﻄﻟ
نﺎﺧ
رد ﮓﯾر رﺪﻨﺑ كﺮﺗ ﻪﺑ رﻮﺒﺠﻣ ار نﺎﺧﯽﻠﻋﺮﯿﻣا ،ﺖﺷاد راﺮﻗ يﺮﺗﺮﺑ ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ هوﺎﻨﮔ ﻪﺑ ﻦﺘﻓر و
ﺮﯿﻣا .دﺮﮐ ﯽﻠﻋ
نﺎﺧ ﻪﺑ ﻞﯿﻟد ﺪﺷ ﻪﯿﻨﺒﻟا ﻒﯿﻌﺿ رﺎﯿﺴﺑ ﯽﮕﻨﺟ ﺖﺣاﺮﺟ رد ﺖﻣوﺎﻘﻣ ناﻮﺗ و
ﺮﻃﺎﺧ ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ ﺖﺷاﺪﻧ ار وا ﻞﺑﺎﻘﻣ ﻪﺑ رﺎﭼﺎﻧ
ﻞﻘﻧ نﺎﮑﻣ گرﺎﺧ هﺮﯾﺰﺟ ﻪﺑ ﺪﺷ
)
،رﻮﻠﻓ 1389 :
108 - 107
. (
ﺼﻧ ﺦﯿﺷ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺮﺑ ﺶﺘﻣﻮﮑﺣ ﻞﻣﺎﮐ ﺖﯿﺒﺜﺗ و دﻮﺧ وﺮﻤﻠﻗ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﯽﭘ رد ﻪﮐ ﺮ
نﺎﺘﺴﺘﺷد ،دﻮﺑ نآ فاﺮﻃا تﺎﮐﻮﻠﺑ و
ًادﺪﺠﻣ ﺎﺑ گرﺎﺧ هﺮﯾﺰﺟ ﻪﺑ ﺮﻔﻧ ﺪﺼﯿﺳ ﻪﻠﻤﺣ
رو
.ﺪﺷ ﯽﺘﺣارﻪﺑ نﺎﺧﯽﻠﻋﺮﯿﻣا گﺮﻣ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﯽﻟو
ار ﻢﻠﯾد ﺎﺗ هوﺎﻨﮔ زا و فﺮﺼﺗ ار هﺮﯾﺰﺟ ﻦﯾا
مﺎﻨﺑ ﯽﺼﺨﺷ دﻮﺧ ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ ﺖﯿﺒﺜﺗ زا ﺲﭘ يو .ﺪﯾدﺮﮔ فﺮﺼﺘﻣ صﺎﻨﮔﺮﯿﻣ
)
Mir Gunos
ار(
ﺖﻣﻮﮑﺣ ﻪﺑ ﮓﯾر رﺪﻨﺑ
ﺼﻧ ﺦﯿﺷ گﺮﻣ زا ﺲﭘ .دﺮﮐ بﻮﺼﻨﻣ ﺮ
لﺎﺳ رد 1807 م ﻊﯿﺑر
لوﻻا 1222
يﺪﻨﭼ زا ﺲﭘ لﻮﺳﺮﻟاﺪﺒﻋ ﺦﯿﺷ .ﺪﺷ يو ﻦﯿﺸﻧﺎﺟ لﻮﺳﺮﻟاﺪﺒﻋ ﺦﯿﺷ شﺪﻧزﺮﻓ ق.ه ﮑﺣ ﺖﻣﻮ ﮓﯾر رﺪﻨﺑ رﻮﮐﺬﻣ لآ ﺪﻤﺣا ﺦﯿﺷ ﻪﺑ ار
هدازرداﺮﺑ شا ار هوﺎﻨﮔ ﺖﻣﻮﮑﺣ و
ًادﺪﺠﻣ
ﻪﺑنﺎﺧﯽﻠﻋﺮﯿﻣا ﺪﻧزﺮﻓ (286 : 1395 ،هداز يﺮﻔﻈﻣ )ﻦﯿﺴﺣ ﺪﺋﺎﻗ ﯽﻨﻌﯾ يدواد تﺎﯿﺣ ناﺪﻧﺎﺧ راﺬﮔاو دﺮﮐ )
،رﻮﭘ ﻪﻟاﺪﺒﻋ /ﺎﯿﻧ يﺪﯿﻌﺳ 1400
: 117 - 118
لآ نﺎﺧ لﻮﺳﺮﻟاﺪﺒﻋ ﺦﯿﺷ ﻞﺘﻗ زا ﺲﭘ (.
رد رﻮﮐﺬﻣ ﺖﺴﯿﺑ
ﺞﻨﭘو لﺎﺳ ﺐﺟر 1248
/ق.ه 1833 م ﺮﺼﻧ ﺦﯿﺷ شﺪﻧزﺮﻓ مود
وا ﻦﯿﺸﻧﺎﺟ
ﺪﯾﺪﺟ ﺦﯿﺷ .ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﺑ
ﻞﯿﻟد ،ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺟاﻮﻣ نآ ﺎﺑ رﺎﺟﺎﻗ هرود رد وا ناﺪﻧﺎﺧ ﻪﮐ ﯽﻄﯾاﺮﺷ
و ﺮﻬﺷﻮﺑ ﺖﻣﻮﮑﺣ نﻮﻣاﺮﯿﭘ يرﺎﺟﺎﻗ نﺎﮔداﺰﻫﺎﺷ ﺖﺑﺎﻗر ،ﯽﺘﻣﻮﮑﺣ دﺎﯾز تﺎﺒﻟﺎﻄﻣ ﯽﻨﻌﯾ مدﺮﻣ ﻦﯿﺑ رد رﻮﮐﺬﻣ لآ ناﺪﻧﺎﺧ ﺖﯿﺑﻮﺒﺤﻣ و ذﻮﻔﻧ ﺶﻫﺎﮐ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻪﺑ
ﻞﯿﻟد
ءﻮﺳ هدادﺖﺳدزا ار نﺎﺸﺘﯿﻤﮐﺎﺣ ﺖﺤﺗ هدوﺪﺤﻣ ﺮﺑ دﻮﺧ ﻂﻠﺴﺗ ﻢﮐﻢﮐ ، نﺎﺸﺘﯾﺮﯾﺪﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ و
ﻢﻫ راﻮﺟ و هرﺎﮑﻧﺎﺒﺷ ،هوﺎﻨﮔ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺰﯿﻧ ﮓﯾر رﺪﻨﺑ
ﯽﺑاﺮﺧ و لﻮﻓا رﺎﭼد ﻢﻫ
ﺪﻧﺪﺷ (394 : 1395 ،هدازيﺮﻔﻈﻣ و 44-42 : 1367،ﯽﻧورزﺎﮐ) يدواد تﺎﯿﺣ ﻦﯿﺴﺣ ﺪﺋﺎﻗ زا ﺲﭘ .
(داﺮﻣﺎﮐ) داﺮﻣ ﺪﺋﺎﻗ شﺪﻧزﺮﻓ ﯽﻄﺑﺎﺿ
ار دواد تﺎﯿﺣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺮﺑ
هﺪﻬﻋ ﯽﻣ دﺮﯿﮔ نﺎﻣز ﻦﯾا رد .
يﺎﺘﺳور ﺖﯾﺰﮐﺮﻣ ﻪﺑ هوﺎﻨﮔ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد يدواد تﺎﯿﺣ ﻦﯿﻧاﻮﺧ ﯽﻧاﺮﻤﮑﺣ ﺮﻘﻣ نﺎﻨﭽﻤﻫ ﺰﯿﻧ .ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺪﺋﺎﻗ لﺎﻣ
زا ﺲﭘ لﺰﻋ لﺎﺳ رد رﻮﮐﺬﻣ لآ ﺮﺼﻧ ﺦﯿﺷ 1266
ه /ق.
1851 م ﻪﮐ ﻢﻫ نﺎﻣز عوﺮﺷ ﺎﺑ
ﯽﻫﺎﺷدﺎﭘ هرود ﻦﯾﺪﻟاﺮﺻﺎﻧ
هﺎﺷ ﻦﯿﻤﻫ دوﺪﺣ رد ﺰﯿﻧ داﺮﻣ ﺪﺋﺎﻗ ،ﺖﺳا ناﺮﯾا رد رﺎﺟﺎﻗ
لﺎﺳواﺮ ﻟﯿ كﻮﻠﺑ ﻊﺑاﻮﺗ زا ﺪﻤﺣا ﻪﻨﺑ ﻪﯾﺮﻗ ﮓﻨﺟ رد و( م1852/ق1267- م1851/ق1266) ي
ﯽ��ر� مﻮ�ﻋ یﺎﮫ��و�
، رود ة 13 رﺎﻤﺷ ، ة 4 - رﺎﻤﺷ ة ﭘﯿ ﭘﺎ ﯽ 28 ،
،نﺎﺘﺴﻣز 1400 / 77
ناﺮﺘﻧﻼﮐ زا هوﺮﮔ ود ﻦﯿﺑ ﻪﮐ ﻟﯿ
واﺮ ي ﻪﺑ داﺮﻣ ﺪﺋﺎﻗ و داد خر ﺐﻧﺎﺟ
يراد جﺎﺣ زا ﺪﺒﻋ
مﺎﻣا دﻮﺷﯽﻣ ﻪﺘﺸﮐ ،هدﻮﺑ اﻮﻋد ﻦﯿﻓﺮﻃ زا ﯽﮑﯾ و شﺮﺴﻤﻫ رﺪﭘ ﻪﮐ يﺮﻀﺧ نﺎﻣز رد داﺮﻣ ﺪﺋﺎﻗ .
ﻪﺑ ﺪﻧزﺮﻓ ﻪﺳ ياراد ﺶﮔﺮﻣ مﺎﻧ
يﺎﻫ ،نﺎﺧﺪﻤﺣا نﺎﺧ
ﯽﻠﻋ نﺎﺧ .ﺖﺳا هدﻮﺑ نﺎﺧ ﻪﻟا ﺢﺘﻓ و
نﺎﺧ ﻪﻟا ﺢﺘﻓ ﺶﻟﺎﺳدﺮﺧ ﺪﻧزﺮﻓ يور ﺮﺑ ار يو مﺎﻧ ،ﮓﻨﺟ ﻦﯾا رد داﺮﻣ ﺪﺋﺎﻗ نﺪﺷ ﻪﺘﺸﮐ ﺎﺑ ار وا و ﻪﺘﺷاﺬﮔ داﺮﻣ
نﺎﺧ ﯽﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺧ . نﺎﺧﺪﻤﺣا رداﺮﺑ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ
ﺶﻧاﻮﺟﻮﻧ نﺎﺧ
ﯽﻠﻋ
نﺎﺧ دﺮﺑﯽﻣ ﺮﺳ ﻪﺑ ﯽﮕﻟﺎﺳهدزاود ﻦﺳ رد ﻪﮐ
ﮏﻤﮐ و ﯽﻧﺎﺒﯿﺘﺸﭘ ﺎﺑ نﺎﺷرﺪﭘ گﺮﻣ زا ﺲﭘ ،
(ﺖﻟود) تﻮﻟد نﺎﺷردﺎﻣ
تﺎﯿﺣ ﻦﯿﺴﺣﺮﯿﻣا /ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ) يدواد
14 / 07 / 98
ﯽﻠﺤﻣ نﺎﯿﻋﺪﻣ ﯽﻣﺎﻤﺗ (
و هدز رﺎﻨﮐ ار ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ دواد تﺎﯿﺣ ﻂﺑﺎﺿ ترﺪﻗ ﻪﮑﯾرا ﺮﺑ
ﯽﻣ ﺪﻨﯿﺸﻧ ﯽﻫاﺮﻤﻫ و ﯽﻋﺎﺴﻣ ﺎﺑ و
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺢﻄﺳ رد ﯽﻏﺎﯾ نﺎﻧاﺮﻤﮑﺣ بﻮﮐﺮﺳ رد ﺖﻗو ﺖﻣﻮﮑﺣ ﺎﺑ ﻪﮐ نﺎﺘﺴﺘﺷد
) و هاﺮﯾز
(هرﺎﮑﻧﺎﺒﺷ لﺎﺳ رد
1271 ه /ق.
1856 م نﺎﺸﻧ دﻮﺧ زا ﯽﻣ
ﺪﻫد )
نﺎﺴﻟ ،ﺮﻬﭙﺳ ﮏﻠﻤﻟا 1377
:
1280
ًﻻﺎﻤﺘﺣا(
ﺮﺑ هوﻼﻋ ﮓﯾر رﺪﻨﺑ
ﻪﺑ ﺰﯿﻧ نآ تﺎﯿﻟﺎﻣ ﺬﺧا و هاﺮﯾز و ﯽﻟﺎﮕﻧا ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ،
راﺬﮔاو يو ﯽﻣ
دﻮﺷ . ﺮﺑ سﺎﺳا ﺪﻫاﻮﺷ و ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﻦﺋاﺮﻗ نﺎﯿﺑ
هﺪﺷ و ﯽﺗﺎﯿﻟﺎﻣ ﺪﻨﺳ
ﻪﺑ ﺖﺳد هﺪﻣآ ﯽﻣ ناﻮﺗ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻪﮐ ﺖﻔﮔ قﻮﻓ
ﺮﮐﺬﻟا ياﺮﺑ ﺎﺑ ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ ر
ﯽﻄﺑﺎﺿ هرود رد
نﺎﺧﺪﻤﺣا دواد تﺎﯿﺣ ﺖﯿﻌﺑﺎﺗ ﻪﺑ
هﺪﻣآرد ﺪﻧا )
تﺎﯿﺣ ﻦﯿﻧاﻮﺧ ذﻮﻔﻧ ﺖﺤﺗ ﻖﻃﺎﻨﻣ تﺎﯿﻟﺎﻣ ﺪﻨﺳ
ﺖﺳﻮﯿﭘ ،يدواد ةرﺎﻤﺷ
2
. (
نﺎﺧﺪﻤﺣا ﺰﯿﻧ
رد ﮏﯾ اﺪﺧﺪﮐ ﺎﺑ يﺮﯿﮔرد ﯽﻟﺎﻫا و
ﻗ زا لﻮﺷ ﻪﯾﺮ
تﺎﯿﺣ كﻮﻠﺑ ﻊﺑاﻮﺗ دواد
- ﻪﮐ ﺮﺛاﺮﺑ ﻞﺋﺎﺴﻣ زا ﯽﺧﺮﺑ رد ﻪﮐ ﯽﺘﯾﺮﯾﺪﻣ
ﻪﯾﺮﻗ نآ ﻦﯿﺑﺎﻣ نآ
ﺎﻫ رﻮﻣا مﺎﻣز اﺮﺟﺎﻣ ﻦﯾازاﺲﭘ .(143-138 :1394،هدازﻪﻔﯿﻠﺧ )دﻮﺷﯽﻣ ﻪﺘﺸﮐ - داد خر ﺖﺳد رد
نﺎﺧ ﯽﻠﻋ نﺎﺧ راﺮﻗ ﺶﻣود رداﺮﺑ ﯽﻣ
دﺮﯿﮔ
. و ﺮﻬﺷﻮﺑ رد رﻮﮐﺬﻣ لآ طﻮﻘﺳ ﺎﺑ ﻢﻫ
ﯽﻧﺎﻣز ﯽﻄﺑﺎﺿ هرود ﺎﺑ نآ نﺎﺧ
ﯽﻠﻋ نﺎﺧ تﺎﯿﺣ
،يدواد ﻸﺧ ﯽﺗرﺪﻗ ﻞﺻﺎﻓﺪﺣ ﺎﺗ ﺮﻬﺷﻮﺑ رﺪﻨﺑ ﻦﯿﺑ
رﺪﻨﺑ ﻢﻠﯾد ﻪﺑ دﻮﺟو ﯽﻣ ﺪﯾآ ﻪﮐ ﻪﺑ
ﻞﯿﻟد يﺎﻫيﺮﯿﮔرد ، ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻦﯾا ﺐﺣﺎﺼﺗ ياﺮﺑ يو يﺎﻫشﻼﺗ خر ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯾا ﺢﻄﺳ رد ﯽﻧاواﺮﻓ
ﯽﻣ ﺪﻫد و ثداﻮﺣ ﻦﯾا . ﯽﻨﻣاﺎﻧ
ﺎﻫ لﺎﺳ رد ﺎﺗ ﺖﺸﮔ نآ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ 1279
ق / 1864 م
ﺎﯾ ﯽﮕﯿﺑ ﺎﯾرد نﺎﺧﺪﻤﺣا م1865/ق 1280
نﺎﺧ تﺎﻣاﺪﻗا ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ ياﺮﺑ ﺮﻬﺷﻮﺑ ناﺮﻤﮑﺣ
ﻦﯾا ﻪﺑ دواد تﺎﯿﺣ ناﻮﺟ كﻮﻠﺑ
ﺰﯿﻧ يو ﻞﺑﺎﻘﻣ رد .ﺪﻨﮐ ﯽﺸﮐﺮﮑﺸﻟ نﺎﺧ
ﯽﻠﻋ نﺎﺧ ﯽﻠﺤﻣ رد
رﻮﭘﺎﻐﭼ ﻪﻌﻠﻗ مﺎﻨﺑ ﻪﯾﺮﻗ رد ﻊﻗاو
رﺎﻬﭼ ﯽﯾﺎﺘﺳور ﻒﺻ
ﯽﯾارآ ﯽﻟو .دﺮﮐ ﻪﺑ
ﻞﯿﻟد قﻮﻔﺗ يﺮﺗﺮﺑو
ﺮﺻﺎﻨﻋ زا ﯽﺧﺮﺑ ﯽﻫاﺮﻤﻫ ﺎﺑ ﻪﮐ ﯽﺘﻟود ياﻮﻗ ﺪﺋﺎﻗ ﺮﯿﻈﻧ ﯽﻠﺤﻣ
ﺲﻤﺷ ﻦﯾﺪﻟا ﯽﻟﻮﺷ
زا) ،دﻮﺑ هاﺮﻤﻫ پﻮﺗ ﺮﯿﻈﻧ ﻦﯿﮕﻨﺳيﺎﻫحﻼﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا و(يو ﻒﻟﺎﺨﻣ نﺎﯾاﺪﺧﺪﮐ ﺮﺑ ﺖﺴﮑﺷ
ﺐﻟﺎﻏ وا ﯽﻣ دﻮﺷ
،تدﺎﻌﺳ) 1390 : 114
ﻪﺑ دﻮﺧ نﺪﻧﺎﺳر ﺎﺑ يو ﺖﯾﺎﻬﻧرد.(
پﻮﺗ رﺎﻬﭼ نداد و
نﺎﯾﺎﭘ ﮓﻨﺟ ،ناﺮﻤﮑﺣ ﻪﺑ ﯽﻤﯾﺪﻘﺗ ﯽﻣ
ﺪﺑﺎﯾ ﺶﺸﺨﺑ و ﻮﻔﻋ درﻮﻣ وا و راﺮﻗ
ﯽﻣ
دﺮﯿﮔ .(145-144: 1394،هدازﻪﻔﯿﻠﺧ)
