http://dx.doi.org/10.22108/jas https://dorl.net/dor https://jas.ui.ac.ir/?lang=en Journal of Applied Sociology E-ISSN: 2322-343X Vol

(1)

* Corresponding author

Mirzaie, M., Kermani, M., Sedigh Ouraee, G., Asgharpour, A. (2022). The relationship between the economic action pattern and resilience in the face of crisis.Journal of Applied Sociology, 33(2), 93-116.

This is an open access article under the CC BY-NC-ND/4.0/ License (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/).

http://dx.doi.org/10.22108/jas.2022.130949.2194 https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1401.33.2.7.2 https://jas.ui.ac.ir/?lang=en

Journal of Applied Sociology E-ISSN: 2322-343X

Vol. 33, Issue 2, No.86, Summer 2022, pp. 93-116 Received: 11.10.2021 Accepted: 25.01.2022

Research Paper

The Relationship between the Economic Action Pattern and Resilience in the Face of Crisis

Mojtaba Mirzaie

Ph.D. Student in Economic Sociology and Development, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran [email protected]

Mahdi Kermani

Assistant Professor, Department of Social Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran [email protected]

Gholamreza Sedighouraee

Ahmadreza Asgharpour Masouleh

Introduction

After the 2008 crisis, the concept of resilience was introduced as one of the most important key factors in reducing vulnerability to crises. After this period, studies were more intensively done around this concept, to which special attention was paid in social sciences and sociology. Yet, studying the concept of resilience and paying attention to it in different dimensions is more important to countries with a high risk. One of the most risky countries with both natural and unnatural causes is Iran, a country that frequently faces various economic shocks and crises in terms of both its geographical location and type of connection to the outside world.

Each type of crisis can threaten livelihoods of families and reduce welfare in the society. Lack of attention to the concept of resilience has caused the Iranian society to undergo a crisis period in recent years. It no longer has its normal function. In such an event, people's participations in the overcoming process of crisis have decreased and the negative effects of risks have increased.

Due to the high impact of resilience on enhancing social resistance and the declining trend of social harms, as well as the need for the further study of the Iranian society in this area, the present research focused on the concept of resilience despite providing its accurate description. Also, it tried to identify the extent of its impact on the economic actions of households in adverse economic conditions with regard to its current situation in various dimensions.

Materials and Methods

The current investigation was of a survey type, besides being of an applied type due to the possibility of using its results by the authorities. The statistical population of this study included all the household heads in Mashhad City in 2022.

According to the statistical yearbook of 2016, this city had a population of 3001184 people and consisted of 817250 families. It should be noted that the sample individuals had the necessary dispersion to obtain valid and generalizable information and data. In other words, different social classes were sufficiently present in the sample. Using Cochran's formula, the sample size was calculated to include 399

people, which increased to 450 people so as to better allocate the sample to the subgroups of the statistical population and prevent error reduction. Finally, by removing the unusable items, the sample size was determined to consist of 427 people. Also, a proportionally allocated stratified sampling method was applied. In this way, an attempt was made to equally examine the different social classes of the households.

Discussion of Results and Conclusions

In summary, it should be noted that the subjects’ economic actions were analyzed in the 3 areas of resistance, recovery,

(2)

Journal of Applied Sociology, Vol. 33, Issue 2, No. 86, Summer 2022

http://dx.doi.org/10.22108/jas.2022.130949.2194 https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1401.33.2.7.2 94

and creative economic actions, the application of each of which was affected by different variables. The important point to be mentioned in this section was the household heads’ tendencies to use resistance and then recovery actions.

In other words, in the current situation, the heads of the households first tried to use resistance economic actions to earn a living and lead their daily lives. The majority of people sought to provide subsistence for themselves and their families on a daily basis and was less inclined to take long- term economic actions. This was understandable in our society, where most people had an income of less than 5 million tomans. By increasing the cost of living in the society, only the extended use of resistance actions could sustain household economy. The results also showed that the households tended to use economic recovery actions. This tendency, however, was more prevalent in the middle-class households. In other words, the households that were relatively better off financially tried to return to their pre- crisis conditions (recent economic turmoil and Corona epidemic) by using actions based on recovery strategies.

Regarding creative actions, the results revealed that the use of these actions was increasing with the increase of the households’ social class.

Creative economic activities had the highest average level in the upper classes and the lowest average level in the lower classes. This result is in line with those obtained by Royla et al. (2017). The researchers also found that by changing the social classes of the households and individuals, their types of action and economic action strategies altered. Finally, according to the results of the present study, it should be noted that paying attention to the concept of resilience can be very effective in overcoming the difficult and critical situations in societies. In addition to reducing the destructive effects of various economic shocks, resilience of any societies and their individuals provides the conditions for their growth and progress.

Keywords: Resilience, Resistance Strategy, Recovery Strategy, Individual Resilience, Head of Household

References

Adger, W. N. (2000). Social and ecological resilience: are they related?‚ Progress in Human Geography, 24 (3), 347-364.

Aguirre, B. E. (2006). On the concept of resilience, University of Delaware.

Almedom, A. M. (2005). Resilience, hardiness, sense of coherence, and posttraumatic growth: all paths leading to light at the end of the tunnel?. Journal of Loss and Trauma, 10 (3), 253-265.

Berkes, F., & Colding, J., & Folke, C. (Eds.). (2008).

Navigating social-ecological systems: building resilience for complexity and change‚ Cambridge: University press.

Breton, M. (2001). Neighborhood resiliency‚ Journal of Community Practice, 9 (1), 21-36.

Briguglio, L., Cordina, G., Farrugia, N., & Vella, S. (2009).

Economic vulnerability and resilience: concepts and measurements‚ Oxford Development Studies, 37 (3), 229- 247.

Brown, K. (2015). Resilience, development and global change‚ Routledge.

Carpenter, S., Walker, B., Anderies, J. M., & Abel, N.

(2001). From metaphor to measurement: resilience of

what to what?‚ Ecosystems, 4 (8), 765-781.

Dagdeviren, H., & Donoghue, M. (2019). Resilience, agency and coping with hardship: evidence from europe during the great recession‚ Journal of Social Policy, 48 (3), 547- 567.

Farnsworth, L. M. (2013). An assessment of intrapersonal and interpersonal resilience factors among trans people:

a literature review and quantitative investigation‚ Oregon StateL University.

Folke, C. (2006). Resilience: the emergence of a perspective for social–ecological systems analyses‚ Global Environmental Change, 16 (3), 253-267.

Folke, C. (2016). Resilience (republished)‚ Ecology and Society, 21 (4)‚ 1-30.

Gautam, Y., & Andersen, P. (2016). Rural livelihood diversification and household well-being: Insights from humla, nepal‚ Journal of Rural Studies, 44 (1), 239-249.

Gunderson, L. H., & Holling, C. S. (Eds.). (2002). Panarchy:

understanding transformations in human and natural systems‚ Island press.

Gukurume, S. (2015). Livelihood resilience in a hyperinflationary environment: experiences of people engaging in money-burning (kubhena mari) transactions in harare, zimbabwe‚ Social Dynamics, 41 (2), 219-234.

Harrison, E. (2013). Bouncing back? recession, resilience and everyday lives. critical social Policy, Critical Social Policy‚ 33 (1), 97-113.

Hallegatte, S. (2014). Economic resilience: definition and measurement. world bank Policy Research Working Paper, (6852)‚ 1-46.

Holling, C. S. (1973). Resilience and stability of ecological systems. annual review of ecology and systematics, Annual Review of Ecology and Systematics‚ 4 (1), 1-23.

Hatami,Y., & Zakerhaghighi, K. (2020). Evaluating the components of urban resilience in the concept and approach of transition, case study: district one of Hamedan city. Geography and Development, 18 (58), 155-174. (In Persian)

Hatami Nejad, H., Farhadikhah, H., Arvin, M., & Rahim Pour, N., (2017). Investigation the dimensions influencing urban resilience using Interpretive Structural Modeling (ISM) (Case study: Ahwaz city). Disaster Prev. Manag. Know. 7 (1), 35-45. (In Persian)

Hooper, L. M. (2009). Individual and family resilience:

definitions, research, and frameworks felevant for all counselors‚ Alabama Counseling Association Journal, 35 (1), 19-26.

Kapoor, S. (2010). The financial crisis-causes & cures‚

Friedrich-Ebert-Stiftung: EU Office Brussels.

Keck, M., & Sakdapolrak, P. (2013). What is social resilience? lessons learned and ways forward‚ Erdkunde, 67 (1)‚ 5-19.

Kimhi, S., & Shamai, M. (2004). Community resilience and the impact of stress: adult response to israel's withdrawal from lebanon‚ Journal of Community Psychology, 32 (4), 439-451.

Landau, J. & Saul, J. (2004). Facilitating family and community resilience in F. Walsh & M. McGoldrick (Eds.), Living beyond loss: Death in the family (pp. 285–

309).

Lowndes, V., & McCaughie, K. (2013). Weathering the perfect storm? austerity and institutional resilience in local government‚ Policy & Politics, 41 (4), 533-549.

(3)

The Relationship between the Economic Action Pattern and Resilience in the Face of Crisis Mojtaba Mirzaie et al.

http://dx.doi.org/10.22108/jas.2022.130949.2194 https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1401.33.2.7.2

95

Mačerinskienė, I., Ivaškevičiūtė, L., & Railienė, G. (2014).

The financial crisis impact on credit risk management in commercial banks. KSI transactions on knowledge society, KSI Transactions on Knowledge Society‚ 7 (1)‚

5-16.

Maguire, B., & Hagan, P. (2007). Disasters and communities:

understanding social resilience‚Australian Journal of Emergency Management, 22 (2), 16-20.

Mansouri, S., & Afghah, S. (2018). Investigating Iran's economic and social resilience with a passive defense approach. Defense Economics, 2(6), 73-98. (In Persian) Matyas, D., & Pelling, M. (2015). Positioning resilience for

2015: the role of resistance, incremental adjustment and transformation in disaster risk management policy‚

Disasters, 39 (1), 1-18.

Mirzaie, M., Sedighuraee, G., Kermani, M., &

Asgharpourmasouleh, A. (2021). Strategies for coping with economic crises: The qualitative meta synthesis of scientific articles from 2005 to 2020. Journal of Economic & Developmental Sociology, 10(1), 297-320.

(In Persian)

Mohammadi, T., Shakeri, A., Taghavi, M., & Ahmadi, M.

(2017). Explaining the concepts, dimensions and components of economic resilience. Basij Strategic Studies, 20(75), 89-120. (In Persian)

Omand, D. (2005). Developing national resilience‚ The RUSI Journal, 150 (4), 14-18.

Pimm, S. L. (1984). The complexity and stability of

ecosystems‚ Nature, 307 (5949), 321-326.

Reinhart, C. M., & Rogoff, K. S. (2009). This time is different: eight centuries of financial folly‚ Princeton:

University Press.

Revilla, J. C., & Martín, P., & de Castro, C. (2018). The reconstruction of resilience as a social and collective phenomenon: poverty and coping capacity during the economic crisis‚ European Societies, 20 (1), 89-110.

Rose, A. (2007). Economic resilience to natural and man- made disasters: multidisciplinary origins and contextual dimensions‚ Environmental Hazards, 7 (4), 383-398.

Saja, A. A., Teo, M., Goonetilleke, A., & Ziyath, A. M.

(2018). An inclusive and adaptive framework for measuring social resilience to disasters‚ International Journal of Disaster Risk Reduction, 28 (1), 862-873.

Van Bergeijk, P. A., Brakman, S., & van Marrewijk, C.

(2017). Heterogeneous economic resilience and the great recession's world trade collapse‚ Papers in Regional Science, 96 (1), 3-12.

Walker, B., & Salt, D. (2012). Resilience thinking: sustaining ecosystems and people in a changing world‚ Island press.

(4)

Journal of Applied Sociology, Vol. 33, Issue 2, No. 86, Summer 2022

http://dx.doi.org/10.22108/jas.2022.130949.2194 https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1401.33.2.7.2 96

(5)

هیرشن هعماج يسانش يدربراك

لاس و يس موس

، هرامش يپايپ ( 86

،) هرامش مود

، ناتسبات 1041 ص ، 39 - 116

خیرات :تفایرد 13 / 7 / 1044 خیرات :شریذپ 5 / 11 / 1044

http://dx.doi.org/10.22108/jas.2022.130949.2194

https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1401.33.2.7.2 یشهوژپ هلاقم

بات و یداصتقا شنک یوگلا ۀطبار نارحب اب ههجاوم رد یروآ

یئازریم یبتجم

،هعسوت و يداصتقا يسانش هعماج يارتكد يوجشناد،

،يتعیرش يلع رتكد يناسنا مولع و تايبدا هدکشناد هاگشناد

دهشم ،دهشم يسودرف

، ناریا

[email protected]

ینامرک یدهم

،

،يعامتجا مولع هورگ رایداتسا ،يتعیرش يلع رتكد يناسنا مولع و تايبدا هدکشناد

،دهشم يسودرف هاگشناد

دهشم

، ناریا

[email protected]

یعروا قیدص اضرملاغ

،يعامتجا مولع هورگ رایداتسا،

رتكد يناسنا مولع و تايبدا هدکشناد ،يتعیرش يلع

يسودرف هاگشناد

دهشم ،دهشم

، ناریا

[email protected]

هلوسام روپرغصا اضردمحا

،يعامتجا مولع هورگ رایداتسا ،

،يتعیرش يلع رتكد يناسنا مولع و تايبدا هدکشناد يسودرف هاگشناد

دهشم ،دهشم

، ناریا

[email protected]

هدیكچ هب يزورما ۀعماج رد عاضوا ليلد

نارحب اب عماوج ،ررکم و دیدش تارييغت و صاخ يیم هجاوم نانيمطا نتشادن زا يتيعقوم و اه

يعایضوا دنویش

يب هك شخب نآ اب هلباقم يارب يهجوت يم دیدهت ار هعماج فلتخم ياه

زا هك دنك يم نآ ۀلمج شنك هب ناوت

هرایشا اهراوناخ و مدرم يداصتقا ياه

بات يگژیو دوجو ،لاح نیا اب درك هعماج نتشاد و هعماج رد يروآ

بات يا هب روآ يراذگرثا زا تدش نارحب يفنم ياه

يم اه ایب دیهاك هیب هیجوت

بات طیارش ات تسا هدش ششوك رضاح قيقحت رد ،هلئسم نيمه شنیك عوین ریب نآ ریثا و نارییا ۀعماج يروآ

يیسررب راونایخ يدایصتقا يایه

زا هدافتسا اب و يشیاميپ شور هب رضاح شهوژپ دوش ۀنومن مجح اب همانشسرپ رازبا

027 رد رفن يلااب( يدهشم راوناخ ناتسرپرس نيب 18

)لایس

لاس رد 1044 ماجنا هنومن شور زا و هتفرگ هقبط يريگ

هییزجت ياریب و هدافتیسا يفداصت و يا و

هداد لیيلحت مرین زا زیين ایه

يایهرازفا SPSS و

Smart PLS تسا هدش هدافتسا

ك داد ناشن قيقحت جیاتن رتشيب ه

شنك رد يداصتقا ياه شنیك عوین زا راونایخ ناتیسرپرس نيب

يدایصتقا يایه

شنك نیا نيگنايم تسا يتمواقم رد اه

هعلاطم دارفا نيب اب ربارب ،هدش

42 / 02 دریبهار يینعی ،ریگید يیشنك دریبهار ود نيگنايم زا هك تسا دصرد

دوب نیا رگنايب جیاتن تسا رتشيب تيقلاخ دربهار و يبایزاب شنك ،نيیاپ تاقبط رد هك

شنیك ،طسوتم تاقبط رد و يتمواقم ياه و يباییزاب يایه

شنك ،لااب تاقبط رد يم هدافتسا يرتشيب قلاخ ياه

لداعم يوگلا هب طوبرم جیاتن دوش بات هك داد ناشن زين يراتخاس ياه

یریض( يدرف يروآ

= اتب 096 / 4 - هب ار يراذگرثا نیرتشيب ) تروص

شنك رب سوکعم اه

يیسررب ۀیعماج هیك داد نایشن جیایتن ،نينچمه تسا هتشاد يتمواقم ي هدیش

هب بات تيعضو ظاحل بات درادن يدعاسم عاضوا يروآ

نيگنایيم ،يدریف حطس رد يروآ 00

/ 53 نيگنایيم ،يعایمتجا حطیس رد ،دیصرد 61

/ 51

نيگنايم زين يداصتقا حطس رد و دصرد 94

/ 26 تسا هداد ناشن ار دصرد

هژاو یدیلک یاه :

بات بات ،يبایزاب دربهار ،يتمواقم دربهار ،يروآ راوناخ تسرپرس ،يدرف يروآ

لوؤسم هدنسیون

يئازريم

،

؛ م ينامرك

،

؛ م يعروا قیدص

، و غ هلوسام روپرغصا ،

ا ( 1041 )

« بات و يداصتقا شنك يوگلا ۀطبار نارحب اب ههجاوم رد يروآ

هیرشن » يدربرایك يیسانش هعماج ،

99 ( 2 ،)

39 - 116

This is an open access article under the CC-BY-NC-ND 4.0 License (https://creativecommons.org/licenses BY-NC-ND 4.0)

(6)

38 هیرشن

هعماج يسانش

،يدربراك لاس و يس موس

، ناتسبات 1041

https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1401.33.2.7.2

هلئسم نایب و همدقم تسيب نرق لوا ۀهد زاغآ اب و

دهایش ایيند ياهرویشك رتیشيب مکی

نارحب يیب يایه و يیگنهرف ،يعایمتجا ،يلایم ،يدایصتقا ۀقبایس

هدویب يیسايس ( دینا

Mačerinskienė et al., 2014; Kapoor, 2010;

Reinhart & Rogoff, 2009

هیب ) لایس رد صویصخ زا دیعب يایه

يلام نارحب داجیا 2448

هرطاخم ، دایجیا تاریييغت و ایه رد هدیش

هزوییح ریاییس رییب يداییصتقا ازوییح ايس ازوییح لیی م اییه

،يییس

تسیز هب و يطيحم ریثا يعامتجا صوصخ

دویب راذیگ (

و يییازريم

،نارایکمه

يیاپورا ياهروشك زا يرايسب ،نارحب نیا زا دعب )1044

ریثا اب ناتسلگنا و لاغترپ ،دنلریا ،ايلاتیا ،ايناپسا نوچ رايیسب يایه

رثا دندش هجاوم يفنم ادقا عورش هب هك يیاه

م رد يتیضایر يایه

رد و ديماجنا اهروشك نیا رد ،تیاهن

تيمورحم ۀجيتن دیدیش ياه

هب مدرم هافر و يگدنز حطس ،يدام رد ایما ؛تیفای شهایك تدش

هییب ناتییسهل و ناییملآ نوییچ يیاهروییشك ،هرود نيییمه تبییسن

تییحت رد و دیینتفرگن رارییق نارییحب نیییا ريثیییت ریاییس اییب هییسیاقم

ذگ و يدایع دنور يیاپورا ياهروشك دنتیشاد ار دویخ ۀتیش

& (

Donoghue, 2019 Dagdeviren

يیخرب هیك داد نایشن هلئسم نیا )

رد اهروشك نارحب لباقم

ار يتوایفتم تمواقم نازيم ،فلتخم ياه

رد هب ؛دنراد اهروشك ریاس اب هسیاقم يروط

هب يخرب هك لماك روط

تحت يم رارق ريثیت ب ،دنريگ

زا زیين اهرویشك يیخرب و رتمك يخر

کوش نينچ يمن رثا يیاه

( دنریذپ

van Bergeijk et al., 2017

)

ارایبرد يیقيبطت تاعلاطم هب ار ناققحم هجوت هلئسم نيمه داد قوس يداصتقا نارحب رد اهنآ عاضوا و يیاپورا ياهروشك

بات موهفم تاعلاطم نیا رد يیکی يروآ

میهم زا لیماوع نیریت

يسآ شهاك رد يديلك رد يریذپ

نارحب لباقم دیش يیفرعم اه

تدیش ایب مویهفم نییا روحم لوح تاعلاطم ،هرود نیا زا دعب مولع و تفرگ تروص يرتشيب هیعماج و يعامتجا

زیين يیسانش

دندرك يصاخ هجوت موهفم نیا هب نیا زا بایت مویهفم زا هدافتسا ور مویلع رد يروآ

يعایمتجا ایت

مویلع رد مویهفم نییا ۀیشیر تیسا دیدج يدودح ادیيپ يیعيبط

يم رد دارفا هنوگچ هك تسا هدش هداد حيضوت نآ رد هك دوش ریبارب

ريغ تلاوحت نارحب ،ایلاب دننام هبقرتم

رطخ و اه يیم خساپ اه

دینهد

(

Holling, 1973; Berkes et al., 2008

مولع رد اما ؛) دربرایك يعامتجا

بات موهفم للاتخا شیازفا اب يروآ

و يعيبط يایلاب ،يعامتجا ياه

رثا راوناخ هافر رب هك يداصتقا گرزب ياهدوكر راذگ

عیریست ،هدویب

هب درکیور نیا زا و تسا هدش روط

هدنیازف هار کرد ياریب يا يایه

هدافتیسا يتخیس ریب هبلغ و لمحت يیم

دریکیور تیيبوبحم دویش

بات ات يروآ هیب يدیح طیاریش رد داریفا هیب نآ تیب م هایگن لیيلد

( تییسا يراوییشد

Lowndes & Mccaughie, 2013; Rose, 2007

)

بات درکیور ناشن ،تاعلاطم ریاس فلاخرب يروآ

تیسا نیا ادنهد

ارفا هك عایضوا دینرداق هیك دنتیسه ينلاماع هکلب ،دنتسين ينابرق د

( دنشخب دوبهب ار دوخ تيعضو و دننك لرتنك ار دوخ

Dagdeviren

& Donoghue, 2019; Harrison, 2013

)

ناریحب هك تسا نیا مهم ۀتکن شنیت و ایه

يیپ يایه رد

يیپ

هیرظن هب يسررب و ثحب ترورض ثعاب ،ايند رد يداصتقا و اه

هدیا فاطعنا ياه بایت و يریذیپ

رد يروآ هینيمز فیلتخم يایه

ار يعایمتجا هیتبلا و يیسايس و يدایصتقا تیسا هدیش بیس

هب و هعیسوت هیب يبايتیسد ياریب عیماوج زا يرايیسب هك يوحن

هدايپ ،تيقفوم تسايس يزاس

بات ياه رد يروآ بارب و ایهرييغت ر

يسآ هداد رارق دوخ راك روتسد رد ار اه ( دینا

Briguglio et al.,

يیسآ هیك يیاجنآ زا و )2009

ناریحب و ایه و يعایمتجا يایه

رد رب تیاهن مه هافر ندروخ نيگنیس تایعبت زا يیکی ،يعامتجا

میلامان بایت ۀیعلاطم تروریض ،تیسا يداصتقا ياه هیب يروآ

بانتجا يرما ایب تیسا هدش لیدبت ریذپان

،ریما نییا هیب هیجوت

يم موایقم شیازیفا اب ناوت يراگزایس و تایبث دایجیا و يزایس

رد شنت ربارب رطخ ،اه

تيفرظ ،اه ليسناتپ و اه

هیعماج یی ياه

رد اهنآ زا و درك يزاسزاب ار کوش ربارب

شيیپ يایه يینيب

هدیشن

ره ،تروص نیا رد درك هدافتسا بایت هیچ

عایمتجا یی يروآ

يسآ ،دشاب رتشيب يریذپ

ناریحب زا هیعماج نآ يعایمتجا و ایه

شنت تفای دهاوخ شهاك اه

بات موهفم ۀعلاطم فیلتخم دایعبا رد نآ هیب هجوت و يروآ

هرطاخم اب يیاهروشك يارب دراد يرتیشيب تیيمها ،داییز يایه

(7)

بات و يداصتقا شنك يوگلا ۀطبار نارحب اب ههجاوم رد يروآ

يئازريم يبتجم ناراکمه و

33

هرطاخم زا يکی هب هچ اهروشك نیرتزيمآ

يیعيبط ظایحل هیچ و1

ريغ هب مه هك يروشك تسا ناریا روشك ،يعيبط تيعقوم ظاحل

هب مه و يیايفارغج طایبترا عون ليلد

، رایخ يایيند ایب شیایه

هب روط کوش اب ررکم نارحب و يداصتقا فلتخم ياه

هیجاوم اه

نارحب تسا ریه هك يیاه

و راونایخ تیشيعم دییدهت هیب مادیك

يم يهتنم هعماج دارفا هافر شهاك دوش

اس رد ل يب زين هتشذگ ياه بایت مویهفم هیب يهجویت

،يروآ

بس تسا هدش ناریا ۀعماج

دركرایك ،ناریحب ارود رد لایمرن

دوخ ار هتشادن دشاب ،يدادیخر نيینچ رد تكرایشم

رد داریفا

وریخ زا ناریحب دایی

،هدییش شهایك يیم دییبای و ریما نییا هییب

قيمعت نديشخب رثا ياه يفنم رطاخم ه مك اه يیم ( دینك

ۀیمانهام

رب ،همان

هب )1930

بایت دوبن ،يترابع هیب ار هیعماج ،يروآ

تمیس

تیدودحم يم نومنهر نآ ياه

دنك

هب رضاح قيقحت رد بایت يراذگرثا دایز یرض ليلد

يروآ

ور دنور و يعامتجا تمواقم شیازفا رب هب

يیسآ شهایك يایه

اطم هیب نارییا ۀیعماج زاين نينچمه و يعامتجا يیسررب و هیعل

مویهفم ریب زكرمت اب ات تسا هدش ششوك ،هزوح نیا رد رتشيب بات دویجوم تيعیضو زا يیقيقد فيیصوت ۀئارا دوجواب يروآ

بات موهفم دیم ۀیعماج رد فیلتخم داعبا رد يروآ

نازیيم ،ریظن

شنییك رییب نآ يراذییگرثا طیارییش رد اییهراوناخ يداییصتقا ياییه

دوش يسررب ،يداصتقا بولطمان

بات یروآ بات موهفم ارابرد ریطم يعوینتم يموهفم ياهدرکیور ،يروآ

بایت رتشيب ،نوتم زا يرايسب رد تسا هدش هیب ار يروآ

ناوینع

ناریحب زا لیبق دریکلمع هیب تیشگزاب ایی و قع هب تشگزاب يم ريسفت ( دننك

Hooper, 2009

رتشيب زكرمت ،هاگن عون نیا رد )

ب شلات رب رد تمواقم يار

یفح ياریب نآ لریتنك و رييغت ربارب

بات تسا تابث فایطعنا ،يینهه عباینم رتشيب يروآ

و يریذیپ

اب ناریا1

نيیمز و يیایيفارغج تیيعقوم هب هجوت زا ،دویخ يیسانش

هد هیلمج رویشك

هحناس هب ناهج زيخ يم رامش

يسآ اب هراومه هك دور تسا هدش هجاوم يناوارف ياه

يمتاح(

،ناراکمه و داژن 1936

)

يروآون يم مهارف لوحت يارب ار اه يیم و دنك

لیدیبت رد دیناوت

( دیشاب رثؤیم زیين تیصرف یی هیب نارحب ی

Folke, 2016

)

رد تم ياهدرکیور ،عومجم بات ارابرد يعون

هدیش رطم يروآ

هب هك تسا روط

هس هب يلك يیم هیصلاخ يلصا ۀتسد

هیك دنویش

هبنج اهدرکیور نیا و تیمواقم ،يگداتیسیا رد يكرتیشم يایه

دنراد رييغت ای راشف هب تب م شنكاو رد گنيلاه بایت مویهفم یلاق

متیسيس موادیت ،يروآ و ایه

و يگتفیشآ و ریييغت بذج رد ار اهنآ يیاناوت یفح نيینچمه

( درك يسررب طباور

Holling, 1973

بایت درکیور نیا ) ار يروآ

يم لبق تلاح هب تشگزاب يیاناوت هب ار نآ و دناد

رادقم تروص

يم فیرعت يللاتخا تیلاح هیب هکنیا زا لبق متسيس ی هك دنك

يم ،دوش لقتنم رگید نچ دنك بذج ای لمحت دناوت

زا يكرد ني

( دراد يساسا توافت نآ ينمض يانعم اب تابث اژاو

Carpenter

et al., 2001

هب ) يم حیرشت ار يتيعضو تابث ،يترابع هیك دینك

للاتیخا یی زا زیپ لدایعت تیلاح هب تشگزاب يارب متسيس یعت هیب تیشگزاب يارب زين نامز رصنع و رارق نآ رد تقوم لدا

هییب تاییبث و يرادیییاپ زا قییطنم رییييغت دراد يییناوارف تییيمها بات يگژیو زا هتسد نآ رب يروآ يم ديكیت يیاه

متیسيس هك دنك

يم رداق ار يب و للاتخا رد دزاس

نيینچمه و دینك يگدنز يتابث

فاییطعنا شیازییفا متییسيس رد ار يراگدیینام زناییش و يریذییپ

يم ( دهد

keck & Sakdapolrak, 2013

)

دعب بات ۀیداحتا اه

2يروآ رب هك بایت يور متیسيس يروآ

يایه

يعامتجا - تسیز يم راك يطيحم دنك

، بات هب ار يروآ لزنم

ۀ تیيفرظ

يلایحرد ددیجم يهدنامزایس و يگتفیشآ بذج يارب متسيس ی يم فیرعت دنك

هك رد ،دریکلمع نایمه ناینچمه ایت تیسا ریييغت

ایب و تییوه ،راتخاس دینك یفح ار دروخز

و يیبرجت تایعلاطم

لکیش ثیعاب هزوح نیا يرظن ميهافم ییروئتارف يویگلا يریيگ

اب يقابطنا ۀخرچ ناونع دش9

(

keck & Sakdapolrak, 2013

)

ییخرچ ۀ يقاییبطنا تییيهام0

باییت يلماییکت حيییضوت ار يروآ

2 Resilience Alliance

3 Adaptive cycle

يویگلا0

رایهچ ۀیخرچ هیك يفایشتكا متیسيس زا ازینورد يزایف

يعایمتجا يایه -

تسیز متسيس ریاس و يطيحم يم ریوصت هب ار هديچيپ يقيبطت ياه

دشك

(8)

144 هیرشن

يم دهد هرود نيیب هخرچ نیا يایه

،ينلاویط عیمجت

لیدیبت و

هرود و عبانم هاتوك ياه

تصرف هك رت دایجیا يروآون يارب يیاه

يم هب و تسا بوانتم ،دنك لزنم

ۀ رایتفر کرد يارب يساسا دحاو

متسيس لولیس زا هدیيچيپ ياه متیسيسوكا ایت ایه

عیماوج و ایه

يییم داهنییشيپ دوییش

يیایییوپ يارییب متییسيس و متییسيسوكا ياییه

يعامتجا - تسیز يم هك يطيحم ایب دناوت

يقایبطنا ۀیخرچ یی

بات راهچ ،دوش هداد ناشن يروآ

لحرم ۀ هدیش شخیشم ازیجم

ییسا :ت 1 ) هرییهب اییی دییشر يرادرییب

(

؛)r

2 ) تییظافح (

؛)k

9 )

اهر ای يشاپورف ندش

Ω(

؛) 0 نامزاس ) ( ددجم يهد ) α

لكش 1 - ۀخرچ یقابطنا بات یروآ

Fig 1- Adaptive resilience cycle

د ود ر ییلحرم ۀ راتخاییس ،تییسخن متییسيس ياییهدركراك و اه

يم لکش ريگ دن يم هعسوت و دینبای

یمادا ایب ۀ یلحرم ۀ ،تیظافح

رد متسيس هناکت ربارب

يینوريب يایه

، دیهاوخ يریتمك فایطعنا

تشاد رد لحرم ،شنت زورب اب ،هجيتن ۀ

ر ای يشاپورف ایه

يگدیش

يم خر نامزایس ۀیلحرم هیب متیسيس و دیهد دراو ددیجم يیهد

يم هب هخرچ نیا رگا دوش روص

ت یتارم هلیسلس رد و موادم

رد يرتلااب هخرچ اب و دوش رارکت نامز يط

يقایبطنا ددعتم ياه

يیم يشراناپ نآ هب لاطصا رد ،ميشاب هجاوم دینیوگ

(

keck &

Sakdapolrak, 2013

؛) بایت زا يباییزاب دریکیور نیارباینب يروآ

تشگزاب يارب هعماج يیاناوت ارابرد تسا هتشذگ هب

درکیور ينوگرگد

، 1

بات هیعماج درویخرب تيفرظ ار يروآ

1 Transformation

رد يم يقلت رييغت لباقم هب هعماج نآ رد هك دنك

تیشگزاب يایج

لبق تلاح هب هداس

، م ي دناوت دییدپ دویخ رد ار يدیدج تلاح

هك دروآ تیسا رترادیاپ دوجوم طيحم رد (

Matyas & Pelling,

درکیور نیا )2015

بات هب يروآ

، یی شنكاو يگنوگچ کرد

هعماج ار يیم رسيم تارييغت هب دزایس

يیم و ریييغت هیك دریذیپ

بانتجا ریذپان هب و تسا رایشف لیماع یی ار رييغت هکنیا ياج

رد يزيچ ار نآ ،دنادب يم رظن

ایيحا ياریب نآ هب هعماج هك دريگ

يلصا تلاح هب ا

دراد زاين ش (

Brown, 2015

)

(9)

141

https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1401.33.2.7.2 لودج -1 ۀصلاخ یاهدركیور یموهفم

هب بات یروآ

Table 1- Summary of Conceptual Approaches to Resilience

درکیور هصلاخ

يرادیاپ هیك تیسا هیتفای طیسب يکیژویلوكا تاعلاطم زا درکیور نیا

بات هیب و لیبق تیلاح هیب تشگزاب يیاناوت ار يروآ ترویص

قم يم فیرعت يللاتخا راد هب هکنیا زا لبق متسيس ی هك دنك

يم ،دوش لقتنم يرگید تلاح دنك بذج ای لمحت دناوت

يبایزاب هتیشذگ هیب تشگزاب يارب هعماج يیاناوت ارابرد درکیور نیا

هب تشگرب و راشف لماع ای رييغت زا و تیسا نآ ۀیيلوا تیلاح

فرص نامز اب هك تسیرايعم ارب هعماج ی ادش

زا يباییزاب ي

هزادنا رييغت يم يريگ دوش

راذگ بات اب رتشيب شنیكاو ياریب هعماج تيفرظ و يعامتجا يروآ

بایت ،راذیگ درکیور ،رگید ترابع هب تسا رييغت هب ار يروآ

يیم يیفرعم هیعماج رد تارييغت کرحم لماع هیب دینك

يایج

هب هداس تشگزاب يم ،لبق تلاح

هب دناوت هب رييغت يانعم تیلاح

ج دریکیور نیا تسا رترادیاپ دوجوم طيحم رد هك دشاب دید رد تیسا ثداوح اب عماوج قابطنا و يراگزاس ارابرد رتشيب

يعامتجا متسيس -

بات یژولوكا يارب يليسناتپ ،للاتخا ،روآ

و يروآوین ياریب دییدج يایهراك ۀبرجت يارب تصرف داجیا يم دیدپ هعسوت حا ،يزایسون دیننام يميهافم اب هك دروآ

و ایي

تسا هارمه يهدنامزاسدوخ

رد بات هك درك نايب دیاب ،تیاهن يعایمتجا ازویح رد يروآ

هب ،هوریگ ،هداونایخ لی م( يعایمتجا دایهن یی تیيفرظ ناونع

میلاماین هیب تیب م خیساپ ای تشگرب يارب )هعماج فییرعت ایه

يیم ( دویش

Almedom, 2005; Landau & Saul, 2004; Omand,

2005

بات اجنیا رد ) هس اب يروآ

يیوگخیساپ اویحن زا يگژیو

يیم هتخانیش اهدییدهت هیب مدریم تیمواقم :دویش

يباییزاب ،1

و2

تيقلاخ (9

Kimhi & Shamai, 2004

)

نيعم ضرف هب هینوگنآ ،هعماج ی لمحت ۀناتسآ دح ندوب

لکش رد هك 2

یی شلایت هیب تمواقم ،تسا هدش هداد ناشن

رد يگداتیسیا ياریب هعماج نآ ياهدیمايپ و ناریحب یی ریبارب

1 Resistance

2 Recovery

3 Creativity

يم طوبرم تمواقم دوش

ۀلصاف نيب حطس درکلمع

،هعماج لبق

زا نارحب و ی لمحت ۀناتسآ تسا

هك رتارف زا

،نآ هعماج رداق

هب گزاب تش هب تلاح لومعم دوخ دهاوخن ایب عیماوج رد دویب

داییز لمحت ۀناتسآ و هعماج درکلمع نيب ۀلصاف ،دایز تمواقم ییدزن هلیصاف نییا ریتمك تمواقم اب عماوج يارب و تسا ریت

( تسا

Maguire & Hagan, 2007

هب يبایزاب اما ؛) يیاناوت

هیعماج

رد روبع زا رحب نا طوبرم يیم ( دویش

Kimhi & Shamai, 2004,

Adger, 2000

نیا ) تيصاخ بات زا هیب يروآ رویط ميقتیسم هیب

ادیا هعماج تشگزاب هب

حطس ،دویخ دریکلمع لیبق

زا ناریحب

هراشا ( دراد

Berton, 2001

ۀعماج ) بات

،رتروآ عیرس و دیمآراك

هب تلاح لبق زا نارحب يمرب

؛ددرگ رد يلاح هیك ریتمك ۀیعماج

بات

،روآ اب تعرس يرتمك دویبهب يیم دیبای ایی رد لیصا دویبهب

دهاوخن ( تفای

Aguirre, 2006

يدوبهب اجنیا رد هتبلا ؛) بویلطم

طقف تشگزاب هب ۀطقن ت لداع هيلوا ،تیسين هیکلب يیم ناویت ایب

يراگزاس اب

عایضوا دییدج و يريگدایی زا

ۀیبرجت ،هیعجاف هیب

وطس يرتلااب زا درکلمع تیسد تیفای نییا يیگژیو نایمه

بایت مویهفم رد )ينویگرگد( تيقلاخ ( تیسا يروآ

Kimhi &

Shamai, 2004

)

(10)

142 هیرشن

نامز

حطسهعماج درکلمع

یقلاخ

نامز

مواقم

نامز

یبایزاب

لكش -2 یگژیو یاه ات ب یروآ

Fig 2- Characteristics of social resilience

رد ایب ،تیاهن لوا ۀیجرد رد دییاب روكذیم یلاطم هیب هیجوت

بات هیب ار يروآ بذیج تیيفرظ یی ناوینع

و راگزایس ،هدیننك

لوحت هیب ار نآ يدیعب تایجرد رد و دریك يیفرعم ریذیپ ناوینع

يارییب يعاییمتجا ياهدیینیآرف اییی يعاییمتجا ياییهداهن يیاییناوت شيپ

،ينيب هرطاخم زا يدوبهب و يیوگخساپ هیب دریك فییرعت اه

ره و يريگویلج ياریب دییاب يعامتجا ياهدنیآرف و اهداهن ،لاح

يییسآ شهاییك هرطاییخم زا يییشان ياییه

هییب ،هدیینیآ رد اییه روییط

هناريگشيپ يیاناوت لماش رما نیا دنشاب مواقم يا يباییزرا زا يیاه

فرظ و هییعجاف زا لییبق يگداییمآ و يريگییشيپ ، ییسیر تییي

ياییه

بذج لوحت و راگزاس ،هدننك تسا هعجاف زا زپ ریذپ

نیشیپ ۀ یبرجت

هب روط ،يلك هب بات موهفم تيمها ليلد اویحن نينچمه و يروآ

نارحب اب اهراوناخ و دارفا ۀهجاوم نییا رد يدینچ تاعلاطم ،اه

رد هك تسا هتفرگ تروص هنيمز دش دهاوخ يسررب همادا

اب ادییتبا يییلخاد تاییعلاطم رد و يمتاییح ۀییعلاطم هییب دییی

( يقيقحركاه 1933

يبایزرا فده اب هك قيقحت نیا درك هراشا )

هفلؤم بات ياه مایجنا ثداویح زوریب عایضوا رد يرهش يروآ

يیسررب داریفا ،داد ناشن ،تسا هدش ( هدیش

980 يیایناوت )ریفن یخم زا زپ قابطنا و رييغت تيلباق ارابرد ار ينيیاپ

دینراد هرطا

نیا رب يسررب دارفا ،ساسا ناریحب و طیاریش ایب يتخس هب هدش

هب دوجو يیم راینك ،هدیمآ فریص ار دویخ نایمز رتیشيب و دینیآ

ماجنا ريغ روما نداد رد و يرورض

يم هثداح لحم کرت لك دننك

تیشگزاب ۀیفلؤم رد ار يرامآ ۀعماج بولطمان تيعضو ،جیاتن يم ناشن هرطاخم زا زپ قع هب د

ده

( هقفا و يروصنم قيقحت رد 1936

يایيند رد هکنیا نايب اب )

مطلات رد عماوج ينونك هرطاخم و تارييغت ،اه

راریق عونتم ياه

يم نییا ایب هیلباقم ياریب ار رادییاپ دیشر ققحت زاينشيپ ،دنريگ

هرطاخم دییدج يایهرازبا يريگرایك هب و تيعضو تخانش ،اه

يم ناد دن جیایتن نییا قیيقحت

، کاینرطخ و نگمهاین تيعیضو

بات شخاش رد يروآ و يعامتجا ياه

روشك يداصتقا ناشن ار

داد هب يروط شخب زا يرايسب رد هك تيعیضو اه

« يیب و تایبث

يب بات » يبایزرا تسا هدش هطساو جیاتن نیا ساسارب

يرگ ياه

،نامتخاس شخب ،يلام نازيم

یمآرد طسوتم ،تادراو ،يراکيب د

راخم و خ

و يیشكدوخ هب مادقا ،يیاتسور و يرهش ياهراونا

تقرس

، يبسانمان رايسب تيعضو يم ناشن ار

دهد

موركویگ ۀعلاطم هب دیاب زين يجراخ تاعلاطم رد (1

،)2015

1 Gukurume

(11)

149

اب بات ناونع يروآ

يتشيعم رد ی طيحم ۀیقطنم رد يمرویتربا

ا هوبابمیز رد هراره رد هك داد ناشن قيقحت نیا جیاتن درك هراش

لاس يلاوح 2447

وا و نارحب نتفرگ يب ياه

يدایصتقا ۀقباس

يب مروت هك يسايس و هقباس

،تیشاد هاریمه هب مدرم يارب ار يا

شلاچ اب مدرم رتشيب هرود نییا رد دندیش هجاوم يتشيعم ياه

ریه هیکنیا رانك رد يیم هدوزیفا يرایکيب میجح ریب هزور

،دیش

،يطیاریش نينچ رد دوب زيچان رايسب زين مدرم يتفایرد دزمتسد هعجاف روبع يتشيعم يا ،لایح نییا ایب دوب هدش داجیا يریذپان

هتکن بایت دویجو ،دراد دوجو هلاقم نیا رد هك يا رد يروآ

نيیب

نییا ریب دوب يداصتقا نارحب زا يقطنم روبع يارب هراره مدرم و لویپ ندنازوس يژتارتسا ،ساسا لیقن زا هدافتیسا ایی

و لایقتنا

هلدابم رد لوپ يکينورتکلا تیفرگ رارق مدرم راك روتسد رد ،اه

شزرا شهایك نيینچمه و مرویت شهایك هیب ریجنم هیك يرما ديماجنا مدرم تشيعم فح هب و دش يفرصم ياهلااك

ویگنود و نیرودگاد زا يرگید ۀعلاطم (1

ایب )2019

ناوینع

بات رد يراوشد اب ههجاوم و تيلماع ،يروآ گرزیب دویكر يط

درییکیور زا قییيقحت نیییا رد تییسا هییتفرگ تروییص اییپورا رد بات رد يروآ راینك ۀینيمز دویكر نارود رد تلاکیشم ایب ندیمآ

هب قيقحت نیا جیاتن تسا هدش هدافتسا گرزب نيیب يرظن ظاحل

هس ق زیامت يتخس عاضوا رد شنك زا فلتخم لکش هدیش لیئا

بذج :تسا لویحت و يقایبطنا ایی راگزاس ،هدننك

قبایطم ریذیپ

زاس رتشيب ،قيقحت و

هلباقم ياهراك ود رد يا

بذیج هورگ هدیننك

هب دنراد رارق راگزاس و دیمآرد( يگداوناخ طیارش هکنیا ،هولاع

زایس عون رد )عبانم هب يسرتسد و و

يیازیسب ریثا ،هیهجاوم رایك

يییم رد دراذییگ اییتن ،تیییاهن

ناییشن جی رییقف ضرییعم رد ادیینهد

رارق هداوناخ زا يرايسب نتفرگ هیکنیا و دویب طیسوتم ۀقبط ياه

هیینیزه شهاییك نيیینچمه و يداییصتقا تییضایر تییسايس ياییه

رثا رما نیا رد يمومع تسا هدوب راذگ

ۀعلاطم زا يرگید لاییور

و شنارایکمه (2

)2018

ایب ناوینع

1 Dagdeviren & Donoghue

2 Revilla et al.

يزاسزاب بات

يروآ هب ناونع ی ادیدپ يعامتجا و

يیعمج رد

روشك ايناپسا تروص هتفرگ تسا جیاتن نیا هیعلاطم نایشن داد

هك يگژیو ياه يعامتجا و

يعمج رب تیسا رثؤیم يیشور هیك

نارگشنك يعامتجا

يارب يدوبهب زا طیارش بولطماین هیب

رایك

يییم دیینريگ جیاییتن نيیینچمه رگناییيب

تواییفت شنییك اییه و

يژتارتسا اه ي ههجاوم اب نارحب اب هجوت هیب تیيعقوم يعایمتجا

دارفا و هداوناخ اه زين دوب نیا قيقحت نينچمه ناشن

،داد شخب

يدایز زا عبانم دارفا زا تیوضع اهنآ

رد هورگ ياه فلتخم معا

زا

،هداوناخ نمجنا ياه يلحم و هب تسد يم دیآ

عمج رد اب هزوح نیا رد يرظن و يبرجت تاعلاطم يدنب دیی

بات هك درك رطم هب يروآ

نامز رد يدج يموهفم ناونع يایه

يم هتخانش نارحب يیم نآ هیب هیجوت هیك يمویهفم دوش

دیناوت

همانرب يراذگرثا هعیسوت يایه

رد و دینك نادینچود ار يا نایمز

هرطاخم يسآ ،اه نلایك و دریخ حطیس رد ار نآ زا يشان ياه

نآ رب ار رضاح قيقحت زين ،رما نيمه دهد شهاك تیسا هتشاد

بات موهفم هب ریز قيقحت يوگلا رط اب ات ياهدربهار و يروآ

هژیو هجوت نارحب اب ههجاوم دوش يا

(12)

140 هیرشن

https://dorl.net/dor/20.1001.1.20085745.1401.33.2.7.2 لكش

3 - لدم قیقحت

Fig 3- Research model

شور یسانش ایب و تیسا يیشیاميپ عون زا رضاح شهوژپ نایکما هیب هیجوت

هئارا جیاتن زا هدافتسا ین زا ،نلاوئیسم ادیش

تیسا يدربرایك عو

راونایخ تیسرپرس نادنورهش ۀيلك ،شهوژپ نیا يرامآ ۀعماج لاس رد دهشم رهش 1044

لایس يرایمآ ۀمانلایس قبایطم تسا

1935 دهشم رهش 9441180

زا و دراد تیيعمج ریفن 817254

تیسا هدیش ليکیشت راوناخ هینومن داریفا هیك ،تیسا يینتفگ

تاعلاطا هب يبايتسد يارب ار مزلا يگدنكارپ هداد و

ریبتعم ياه ميمعت و

هب دنتشاد يندش فیلتخم يعامتجا تاقبط زا ،يترابع

دم ۀنومن رد يفاك ازادنا هب هتشاد روضح رظن

دنا

ناركویك لویمرف يازجا قيقد نييعت يارب ،شهوژپ نیا رد رب شور فلاخ جیار ياه

ناققحم نيب رد زنایراو ر كادح هك(

يم رارق کلام ار هد

ن د ينعی ؛ 45 / 4 ) يتامدقم نومزآ زا مجح اب

ۀنومن 64 رفن دش هدافتسا و

لومرف زنایراو هیب ناركویك

رویط

نييعت قيقد و يعقاو دش

399.16 =

 

 ₂ ² ²₂ ₂ s t Nd

s n Nt

رد ناركویك لومرف زا هدافتسا اب قيقحت ۀنومن مجح ،تیاهن

933 هیب هیك دش هبساحم رفن هیب هینومن ریتهب صایصتخا لیيلد

ز ری هورگ شهایك زا يريگویلج نيینچمه و يرایمآ ۀعماج ياه

همانشسرپ شهاك و اطخ هیب ایه

054 دریك ادیيپ شیازیفا ریفن

رد هدافتسا دراوم فذح اب ،تیاهن قیيقحت ۀینومن میجح ،هدیشن

027 رد دش هتفرگ رظن

هنومن شور هیب ریضاح قيقحت رد يريگ

ترویص هیقبط

،يا

نیدب تسا هدوب سانتم يفداصت تروص

تسا هدش يعس هك

هب ات روط زا ربارب يیایهراوناخ يعایمتجا فیلتخم تایقبط نيیب

هقبط اوحن رد هچنآ شور نیا رد دنوش يسررب عییزوت و يدنب

هنومن زا شهوژیپ ميت تخانش ،تسا هتفرگرارق لمع يانبم ،اه هنهپ

همين ،رادروخرب ياه مك و رادروخرب

دهیشم رهیش رادروخرب

دوخ تخانش نیا هك دوب شيیپ تاعلاطم ۀجيتن

و لقتیسم يینيب

قطانم يمومع ترهش نينچمه و شهوژپ ميت ياضعا کرتشم هییعجارم هییمين ،يرادروییخرب هییب هدییش اییی و يرادروییخرب

مییك زا هوییحن نیییا تییسا يموییمع ناییهها رد يرادروییخرب

هنومن دوب دهاوخ راذگرثا رايسب جیاتن ميمعت رد يريگ

روص عون زا رضاح قيقحت رازبا رابتعا

1ي هیعجارم اب و هدوب

حاص هب ۀبیساحم ياریب تیسا هدیش لیصاح طویبرم نارظن

هیوگ ،يیاور هدافتیسا خابنورك يافلآ یرض زا زين قيقحت ياه

تسا هدش

1 Face validity بات یروآ

یداصتقا

بات یروآ

یعامتجا

بات یروآ

یدرف

یاهدربهار هدش ذاختا

واقم دربهار م

یبایزاب دربهار

یقلاخ دربهار