University of Tehran Press 2023, 14(1), 15-30
Home Page: https://japr.ut.ac.ir Online ISSN: 2676-4504
Identifying Tissue Components in Resilient Schools: A Systematic Review
Leila Afzali1 , Simin Hosseinian2* , Zahra Naghsh3
1. Ph .D., Department of Educational Psychology, Faculty of Psychology and Education, university of Tehran, Tehran, Iran.
2. Corresponding Author, Professor, Department of Counselling, Faculty of Educational and Psychology, University of AlZahra, Tehran, Iran. Email:[email protected]
3. Associate Professor, Department of Counseling and Educational Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University ofTehran, Tehran, Iran.
ARTICLE INFO ABSTRACT
Article type:
Systematic Review
Using a method of systematic review, the intention of this study is to identify the tissue components in the resilient school. Articles pertinent to the research topic were analyzed for research purposes. Purposeful research in resilience literature (2006- 2021) was conducted using articles and publications from the Eric, Elsevier, Scopus, Noormags, Iran Doc, Magiran, and SID databases. Among 400 researches relating to resilience issues and school processes, data mining was limited to articles describing how every aspect of the school context supports resilience. Finally, 32 studies were chosen for a comprehensive evaluation. The first factor emphasizes the significance of the teacher’s role and includes supporting student autonomy, student participation and engagement, teacher support and encouragement, respectful communication with students, and setting student expectations. The second factor refers to the overall context of the school and consists of six components: equality and fairness in school, avoiding labeling, a safe learning environment, a positive school atmosphere, meeting students’ basic requirements in school, and extracurricular activities. The third factor refers to the role of peers and considers peers to be permanent supporters of resilience. This factor includes peers’ acceptance and support of students, participation and mutual unity in completing assignments, and the use of student peacemaking circles to resolve behavioral problems. The fourth factor considers the function of adult guidance and parental support in a child’s education. The fifth axis refers to the resilience of teachers. Regarding this, three issues have been raised: the assistance of psychologists to teachers, the role of school ecology in teacher resilience, and the need to increase their awareness of resilience processes.
Article History:
Received: 26 May 2022 Revised: 15 Jul 2022 Accepted: 6 Aug 2022 Published Online: 8 May 2023
Keywords:
Academic Resilience, Resilient Context, Resilient School.
Cite this article: Afzali, L., Hosseinian, S., & Naghsh, Z. (2023). Identifying Tissue Components in Resilient Schools: A Systematic Review. Journal of Applied Psychological Research, 14(1), 15-30. doi: 10.22059/japr.2023.343533.644275
© The Author(s). Publisher: University of Tehran Press DOI: http://doi.org/10.22059/japr.2023.343533.644275
تاراشتنا اد ن اگش نارهت ه 15-30
(, 1 ) ,14 1402
شن تیاس :هیر https://japr.ut.ac.ir يكينورتكلا اپاش
: 4507 - 2676
اسانش یی هفلؤم اه ی تفاب ی سردم رد ۀ
بات رورم :روآ ی
ماظن دنم
لی لا لضفا
1ي س ، ی م ی ن سح ین ی
2نا
، *
شقن ارهز
3
1 . یرتکد ، هورگ ناور ناور هدکشناد ،یتیبرت یسانش ناد یتیبرت مولع و یسانش
ناریا ،نارهت ،نارهت هاگش
.
2 . لوئسم هدنسیون ،
داتسا ، هورگ هرواشم ، هدکشناد مولع یتیبرت و ناور ،یسانش هاگشناد ارهزلا ، هت ار ن ، .ناریا :همانایار [email protected] hos
3 . رایشناد ، هورگ هرواشم یتیبرت یسانشناور و ،
هدکشناد مولع برت یتی و ناور ،یسانش هاگشناد ناریا ،نارهت ،نارهت .
هلاقم تاعلاطا هدیکچ
:هلاقم عون ماظن یرورم دنم
رات خی :هلاقم ياه
رات ی خ رد ی تفا : 05 / 03 / 1401
رات ی خ يرگنزاب : 24 / 04 / 1401
رات ی خ ذپ ی شر : 14 / 05 / 1401
ت ا ر ی خ راشتنا : 18 / 02 / 1402 اسانش فده اب رضاح شهوژپ
یی هفلؤم اه ی تفاب ی سردم رد ۀ بات علاطم شور اب روآ ۀ
رورررم ی ماظن ماررمنا دررنم
ارب .تفرگ ی شهوژپ عوضوم اب طبترم تلااقم ،نآ مامنا
ارب .دش هعلاطم ی
ا هب نتخادرپ ی
ن تررسج ،رما وجو
ی
دنمفده ی بدا رد ی تا بات روآ ی ( 2021 - 2006 قم رد ) رشن و تلاا ی
تا پ رد دوجوم ای هاگ ارره ی تاررعلاطا ی را رری
،ک
وزلا ی
،ر
،سوپوکسا ا ،گمرون ی نار ا گم ،کاد ی
نار اپ و ی هاگ ملع تاعلاطا زکرم ی
هاگشناد داهج ی
و دش مامنا
م زا ی نا 400 سا ،شهوژپ هداد جارخت
اه اتن هب ی م ی ضوت هک دش دودحم ی
ح م ی دنهد هبنج ره هنوگچ ا
ی ررفاب زا ت
هسردم باررت زا وآ ر ی تررشپ ی ناب ی م ی دررنک هنرد . ا رری ت 32 ارررب شهوژررپ ی
ررسررب ی قد رری ق .دندررش باررختنا رورررم
شهوژپ اه ی بات نتم و تفاب اب طبترم ناروآ
ۀ تفاب رصانع داد ناشن هسردم ی
ررلوقم هررس رد هررسردم رد رررضاح ۀ
م لع ندب ،م ۀ لک ی لباق نلااسمه و هسردم ررسررب
ی تررسا هررب . را وررصخرد مرررها ود ،هولاع ت
ررب م ر ؤررم طا رری نا
اد شن و نلااسگرزب و نازومآ نچمه
ی ن بات هب کمک روآ
ی م هس رانک رد ،ملعم لوق
ۀ لصا ی م ی دناوت بات تفاب روآ
ا هسردم رد ی دام مها رب ،لوا روحم .دنک ی
ت کأت ملعم شقن ی
د لؤم لماش و دراد هف
اه ی امح رری ت راررتخمدوخ زا ی
شناد تکراشم ،زومآ شناد
امح ،زومآ ی ت رگ ی قوشم و بو د
،ملعم ن طابترا ظنت تاراررظتنا و هررنامرتحم ی
م زا هدررش
شناد فاب هب مود روحم .تسا نازومآ لک ت
ی ررربارب :تسا هفلؤم شش لماش و دراد هراشا هسردم ی
رد تلادررع و
بسچرب زا بانتجا ،هسردم نز
ی
، حم ی ط ی گدا ی ر ی ن عفر ،هسردم وج ،نما ی
اهزا ی لوا ی ه شناد زومآ ررسردم رد نا و ه
لاعف ی ت اه ی تارف ر زا مانرب ۀ سرد ی . موس ی ن نتبم روحم ی ماح ار نلااسمه هک تسا نلااسمه شقن رب ی
نا مئاد ی
ت با روآ ی م ی دناد ذپ لماش و ی شر امح و ی ت شناد وس زا زومآ ی ماررمنا رد لررباقتم داحتا و تکراشم ،نلااسمه
لاکت ی ف هقلح زا هدافتسا و اه
ی حلص شناد زاس زومآ ی ارب ی راتفر تلاکشم لح ی
عوضوم .تسا مراررهچ روررحم
اس ی ر اده شقن و تسا نلااسگرزب ی
ت رگ ی امح و نلااسگرزب ی
ت دلاو ی ن صحت زا ی ل ف هداد رارق رظندم ار نادنزر
نتبم ممنپ روحم .تسا ی
بات رب روآ ی ا رد .تسا ملعم ی
ن مک وصخرد عوضوم هس ،اتسار ناور ک
هب ناسانش
ن ،ناملعم ژولوکا شق ی د هسردم بات ر وآ ر ی ازفا و ملعم ی ش هاگآ ی نآ ارف زا اه ی دن اه ی بات روآ ی .دش حرطم
:هژاودیلک بات تفاب روآ
،
بات روآ ی صحت یل ی ،
سردم ۀ بات روآ .
دانتسا : لضفا ی
، سح ،.ل ین ی
،نا ( .ز ،شقن و ،.س 1402
اسانش .) یی اه هفلوم ی تفاب ی هسردم رد :روآ بات ی ک ماظن رورم .دنم لصف شهوژپ همان اه ی دربراک ی تخانررشناور ی
، 14 ( 1
،) 30 - 15 .
doi: 10.22059/japr.2023.343533.64427 .ناگدنسیون©
:رشان گشناد تاراشتنا اه
نارهت
DOI:http://doi.org/10.22059/japr.2023.343533.64427
همدقم رد روضح ناناوجون و ناکدوک یارب هسردم مهم
ا تس
؛ مهم اریز رت نی طیحم یارب حم یریگدای و دشر م بوس
ی دوش ،هسردم رد .
تصرف اه ی ی عسوت یارب ۀ
تیحلاص راهم و ت اه ی تراهم بسک ییاناوت و یعامتجا اه
ی هفرح ا ی اب یراکمه ،تلاکشم لح ،
فده یارب نارگید ی
هب و اخ لکروط
ی هدامآ دورو یارب ندش ایهم یلاسگرزب هب قفوم
ا دوجو اب .تس م ،ایازم نیا
روضح تلاکش
هب یگتسبلد و هسردم رد
دش لیدبت یناهج لکشم کی هب ،نآ ه
( تسا سلاوا و رکس ،
2020 هک تسا نیا تیعقاو .) نایم رد
شناد زومآ یداع و یلیصحت یگدنز هک دراد دوجو یتامیلامان ،نا
نآ اه رد ار هاتوک م دیدهت تدمدنلب و تدم ی
دنک . یاهدمایپ
هاتوک ،یلیصحت تفا لماش رما نیا تدم ا یاوزنا ،هسردم فیلاکت زا یرود
ج ت لامتحا زورب ،یعام یریگرد و یلام و ینوناق لئاسم ی
لاکشم ،هانگ ساسحا ،لیصحت کرت لماش تدمدنلب یاهدمایپ .تسا نیدلاو اب هفرح یگدنز رد تلاکشم ،یداصتقا ت
ا ی ،جاودزا و
تلاکشم و داوم فرصمءوس یلاسگرزب یناور
( تسا ،ینرک و ردنانروف 2019
؛ ایاداپوی و ورآ لاملاس ،
2014 .)
اب اوجون و ناکدوک هنوگچ هک تسا حرطم لاؤس نیا ،یبرامت نینچ دوجو یارب ار دوخ زاین دروم یاهرازبا نان
هدنزاس ییورایور
شلاچ اب و عناوم ،اه
ا تلاکشم م دامی
ی دننک . بات روآ
1 ی هب روص ت بات و یلک روآ
ی حت لیص
2 ی هب هک تسا یموهفم ، اخ روط
شناد هب زومآ شرگن ناونع ی
و تبثم یدربهار سرتسا لماوع هب خساپ رد ،ر ؤم هب از
م راک ی دریگ رما نیا و و توق طاقن رب زکرمت اب
نیهب درکلمع ۀ
م رسیم ناریگارف ی
دوش ( ویوا
،ییانیک و ارآوم ،
2018 ) بات . روآ ی کی رف ای دن وپ دشر ای هب یانعم ب لماعت نی ندرکرطخ
طاتحم و هب ندوب نورد تروص درف
ی ب و نی یدرف میتن هک تسا ۀ
نآ
، ف کی رد رطخ لماوع تار ا حلاصا ( تسا در
،ریتودروراه
لوج سوی ریتود ،نوسدنوماگ و 2015
هب .) لکروط ی بات ، روآ ی هب ع ن لا ناو یاهوگ ی یلمع یرعت م ف ی دوش شناد هب هک هزاجا نازومآ
یم هب دهد نآ رب ،دنوش هجاوم تلاکشم اب هدنزاس روط ایور نایرج رد و دنبای دوبهب ،دننک هبلغ اه
تسکش و عناوم اب ییور یاه
ایب یلیصحت ( دنزوم
رنیکسا تیپ و ،رز 2012 ؛ و رگی ،کئود 2012 )؛
شلاچ طیارش رگا ،نیاربانب گنارب
زی یارب یناسکی زیمآدیدهت ای
مه ۀ م یدارفا ،دشاب هتشاد دوجو ناگدنریگدای ی
دنناوت دادیور سرتسا یاه تصرف هب ار از
اه یی ر یارب فن و دش دننک لیدبت یصخش ع
بات هک روآ ی یلیصحت ب شی ارب .دنراد یرت نی
ساسا نآ ، ه ا رظ یاراد اگزاس تیف
نآ خساپ و دنتسه دمآراک یر دوجوم تاراظتنا هب اه
اناوت هب ،هسردم رد یی
یاه نآ من بیسآ اه ی
.دناسر ب ر نآ ،سکع اش اب اه
یگتسی یاه یاقترا مزاب تیعقوم هب هتفا ی
دندرگ ( و شوتناس
،زمیج 2013 .) نیا رما یم ناشن شناد دهد
ازومآ ن بات یلیصحت رظن زا یلیصحت درکلمع و هزیگنا ًلاامتحا روآ
یدنمتردق
ار
یلع شلاچ طیارش مغر رب
نآ هک زیگنا یم رارق لیصحت رد فیعض درکلمع رطخ ضرعم رد ار اه
یم ظفح ،دهد ( دننک
ارآوم ،ویوا
و
،ییانیک 2018 )؛
اربانب رگا ،نی شلاچ طیارش گنارب
زی ای ت ه یمآدید رب یناسکی ز مه یا
ۀ یدارفا ،دشاب هتشاد دوجو ناگدنریگدای
م ی دنناوت سرتسا یاهدادیور تصرف هب ار از
اه یی بات هک دننک لیدبت یصخش عفن و دشر یارب وآ
ر ی ب یلیصحت شی
.دنراد یرت
قحت ی تاق مت بر ی نچمه ی ن بات تسا هداد ناشن روآ
ی صحت یل ی شقن دعت لی هدننک یا گدوسرف رد ی
صحت یل ی ا ی اف م ی دنک
( ایسراگ - ودرآوگزیا ناراکمه و
، 2015 ) م و ی دناوت پی تفرش صحت ی ل ی شناد ار نازومآ یدایز تقد اب
پ شی ینیب ( دنک گناوم و ی
مه ناراک ، 2015 .) ،بیترت نیا هب بات
روآ ی ی ک ی زا نم مهم عبا ی فاب رد دیاب هک تسا ت
.دنک دشر هسردم
سا یک نمردنیک و رن (
2020 ) درکراک بات روآ یسررب بیسآ ربارب رد یتظفاحم و یشزیگنا رظنم ود زا ار ی م
ی لماوع و دننک
رف رد ار یتفاب و یدرف هدنیا
یا بات روآ لیخد ی م
ی .دنناد نآ اه سررب ی م ی نک دن رف هنوگچ هک ای
اهدن ی عامتجا ی و درف ی رد طیارش
سرتسا از دراو م لمع ی .دنوش نیا هب انعم هک هجاوم نامز رد ۀ
شناد زومآ اب شلاچ اه ،راکفا نیب یگنهامه یرارقرب ،یلیصحت ی
نیا دمآراکان لماعت و تسین هداس لامعا و تاساسحا رصانع
م ی دناوت شناد زومآ .دنک هجاوم تسکش اب ار وم
عق تی یاه سرتسا از
م ی دنناوت او ک ن ش اه ی ه ی نام ی ی ا سرتسا ی رحت ار ی ک ننک
،د نش درکلمع تخا
ی وقت ار ی ت ی ا ار هجوت ،دننک لخادت نآ اب زکرمتم
ی ا
هدنکارپ دنزاس شناد و مع ار نازومآ ی
ق رت هب اظو تمس ی
ف شزومآ ی شلاچ گنارب ی ز قوس دنهد ی ا نآ اه رارف ار ی ترابع هب .دنهد
دی
،رگ رتسا س شناد زومآ م مزلم ار نا ی
دنک ت ا بانم گنا ع ی شز ی
، ظنت ی م ی عامتجا و ی نامزاس ار دوخ د
ه ی م رگا و دننک ددمم ی
دنهاوخ
هب اهاضاقت اب ر ؤم روط ی
صحت ی ل ی دنوش هجاوم تامادقا ،
ماع دارا تحت و هناد ۀ
ار دوخ هب گ راک ی دنر . منیا ات ،ا ات ب روآ ی م ی دناوت
1. resilience
2. academic resilience
هب ناونع ارب رد یتظفاحم لماع لمع شلاچ ای بیسآ رب
.دنک عرد نی ح ،لا بات روآ ی گنا ی شز ی م ار ی ناوت گنهامه موهفم نک
هدن ا ی
هک تفرگ رظنرد لماش
هعوممم ا یاهدنیارف زا ی ی
م ی دوش . بات روآ ی هب شناد زومآ کمک م ی نک هب د هلئسم قایتشا ،ددرگزاب
هتشاد ههجاوم
دشاب ود و اب هراب هلئسم راتفر ،عقاورد .دوش ریگرد بات
هناروآ م ی دناوت گنا هزی یاه ر ب ییورایو یارب شلات و شلاچ ا
دهد شیازفا ار نآ لح .
علاطم ۀ بات روآ ی م ناشن ی دهد ناققحم برمت کرد رب هولاع ۀ
دارفا هناسانشرادیدپ بات
روآ دیاب فرظ ی ت حم ی ط ی ارب ی ئارا ۀ
عبانم یاقترا بات روآ ی ن ار ی ز د ترابع هب .دننک فشک ی
،رگ دشر و غولب وحن هب طونم
ۀ وگخساپ یی حم ی ط هب نی اهزا ی و ناکدوک
تسا ناناوجون (
،ناراکمه و ریتودروراه 2015
.) بات یاقترا یارب هنیمز لماوع دیاب یروآ
.درک ییاسانش ار نآ ۀدنهددشر و زاس زا
دی هاگد کا ژولو ی ک ی
، ناققحم دنتفایرد هک لماوع تظافح ی اب طبترم بات روآ ی
، لماش طاقن صخش توق ی
د ر نو ی نچمه و ی ن ظفاحم
بی نور ،ی مز هنی اه رف و ای
،اهدن امح دننام تی هداوناخ س ،اه متسی یاه عماوج و هسردم
تسا هک لامتحا سآ بی ار یریذپ م شهاک
ی دهد
( ،رگنا 2011 .)
نایم رد حم طی هبرمت کدوک هک یفلتخم یاه م
ی دنک ردم ، هداوناخ و هس نوناک
ی نیرت م ح طی تسا کدوک یارب اه
؛ لاحرد ی هک
گداوناخ تارطخ ی
و ز م ی هن ا ی م ی دناوت اتن عنام ی ج ارب تبثم ی سب ی را ی هوقلاب عبنم سرادم ،دوش ناناوج زا ا
ی م هئارا ی دنهد هک
م ی دناوت رف ای اهدن ی بات روآ ی ست ار ه ی ل لع هک دنک ی
مغر ا دوجو ی ن اتن ،تارطخ ی
ج لاس م ی هب دوجو م ی دروآ ( ،ناراکمه و گربنبیل
2016 .) ( ناراکمه و زلازنوگ 2019
) لیلحت درکیور ساسارب یشهوژپ قباوس یسررب اب م ناشن
ی دنهد عقوم تی یاه سرتسا از د ر
ردم و هس کرحم اه ،هسردم رد دوجوم یفنم ی مهم
رت نی ماع و یریگرد تفا رد ل بات
روآ ی ت ح یلیص و هسردم هب یفنم شرگن ،
.تسا هسردم زا عانتما
رد ناققحم ی
هتفا دنا أت تحت هسردم رد روضح لکشم هک ی
ر و یگژی یدرف یاه حم و نلااسمه ،هداوناخ ،
ی ط
هسردم یم رارق دریگ ( واه ی ک
،گاوسترا و ورب ،
2015
؛ کم ک ی لارادلاک و
، 2016 .) شهوژپ زا یخرب بات درومرد هک ییاه
یروآ
ا م و سلاک وج هک تسا نآ زا یکاح ،هدش مامن اقترا رد هسرد
ی بات یروآ شناد زومآ تیقفوم و یریگدای هب و دراد شقن نا
نآ اه
یم کمک هدنیآ رد ( دنک
،ناراکمه و اراک 2021
؛
،ریتودروراه
لوج سوی ریتود نوسدنوماگ و ،
2015
؛ و رجوه نوسناهوج ،
2013 .)
هب ک ، اخ روط یف
ی ت شناد و ملعم طباور ارب زومآ
ی پ شی ینیب شناد درکلمع و تکراشم زومآ
أت دیی تسا هدش (
،نمردنیک و رنیکسا
2020 سب .) یا زا یر هب تاعلاطم لباق روط
هجوت ی
، تسجرب شقن رب ۀ
دارفا ی هب هک برم و تسرپرس ،ملعم ناونع ی
هک د ر یتیبرت دنیارف
شناد یلیصحت و زومآ
نا دنتسه لیخد
، کأت ی د هدرک ( دنا دمحا ناراکمه و
، 2018 .)
هجوت اب ژپ هکنیا هب رب رضاح شهو
یتفاب لماوع ر ؤم
ب ر بات روآ ی کأت زا هتفرگرب نآ یرظن یانبم ،دراد دی م
د عامتجا ل ی -
ژولوکا ی ک
1 ی لدم نیا رد .تسا
، فلتخم حوطس رد یفلتخم لماوع
نورد درف ی
، ب نی یدرف
، نامزاس ی
، س و هعماج ی
تسا مومع ی رد
لکش هد ر ی راتف ر ؤم .دنتسه هولاع ارب ی
،ن عامتجا لدم ی
- ژولوکا ی ک ی گنوگچ ی لکش گ ی ر ی تصرف د و اه س ت سر ی ار اهراتفر هب
حم طسوت ی
ط عامتجا ی رظن رد درف م
ی گ ی در ( سلوکوتسا ،
1996 .) نینچمه لاوودنس - ستروک و زدنانره (
2012 ) ارب ساس یرظن ۀ
موب یسانش نورب نف ( رنرب 1979 ) م ، دل ار ی هئارا رک نآ یلصا فده هک دند
، یظنت و ییاسانش و لماوع یرظن م
هک تسا یطیارش
یم شقن دناوت ی
اقترا رد یساسا ی
بات حطس شناد یروآ
.دشاب هتشاد نازومآ
نآ اه رب ر ؤم یاهدنیارف و لماوع بات
آ یرو
شناد زومآ هب ار نا اوناخ ،یدرف لماوع تروص هورگ یعامتجا و هسردم ،یگد
یدنب ک مهم هک دندر بات دعب نیرت
رد یلیصحت یروآ
نآ لدم .تسا یدرف دعب ،اه
رورم شهوژپ اه ناشن م ی دهد و یگژی ققحم هجوت دروم هراومه ،ناناوجون و ناکدوک رد لیصحت اب طبترم یاه ا
؛تسا هدوب ن
نام دن ی اد گ ی ر ی ظنتدوخ ی م ی
، تخسرس ی ناور انش تخ ی
، اکتشپ ر حت بطنا یاهدربهار دربراک و یلیص ا ق
ی . بات روآ زا یکی زین یلیصحت ی
و یگژی یاه مهم رد شناد زومآ روحم هک تسا نا شهوژپ
اه .تسا هتفرگ رارق یدایز ی
ااب نی عوضوم رد شهوژپ ،لاح بات
روآ ی
ًامومع هب تروص زج هری ریاس زا ادج و یا مز
نی ه هک انعم نیا هب .تسا هدش مامنا اه بات
روآ ی هب ناونع هزاس ا و لقتسم ی کفت
کی ش هد
ا ریاس ز هزاس اه ی نورد درف یطیحم و ی سررب
ی هدش هک م ی عسوت دناوت ۀ
علاطم رد ،عقاورد .دزاس هجاوم تیدودحم اب ار نآ ۀ
،رضاح
هک تسا نیا رب داقتعا بات
روآ ادج دوخ تفاب زا ی
سوت و تسین ع
ۀ نآ نم عسوت هب طو ۀ
تفاب بات روآ .تسا تنرد همی
، گا هچر هکت اه ی
1. social-ecological model
زی دا ی زا لزاپ ایهم ا تس
، اسانش یی یتفاب رصانع ر ؤم
رب بات روآ لاق رد ی گلا کی ب .تسا هدوب لوفغم هراومه یدربراک و عماج یو
ئارا ۀ یلدم نینچ م
ی هب دناوت ا ی دام هعوممم ا ی نغ ی فاطعنا و ذپ ی ر رد شناد زومآ مک نا دنک ک ت ات هجاوم تیفرظ و ییاناو ۀ
دمآراک
شلاچ اب اه ت تلاکشم و صح
ی ل ی .دننک بسک ار ه
د ف لک ی ا ی ن شهوژپ
، مز هنی یهاگشزومآ یزاس
وم درومرد بات عوض
وآ ر ی .تسا
هتفای ،روظنم نیا یارب یاه
مه درگ فلتخم قطانم زا ناققحم هدش هدروآ
ب ات ا کأت دی رب نآ کرتشم طاقن اه
لدم هب ناوتب عماج
سردم ۀ بات روآ .تفای تسد
شور ۀلاقم رضاح کی طم لا ۀع یرورم ماظن دنم ارب و تسا ی
مامنا نآ تلااقم طبترم اب عوضوم شهوژپ هعلاطم دش . یارب نتخادرپ هب
نیا
،رما تسج یوجو دنمفده ی بدا رد تای بات روآ ی ( 21 20 - 06 20 رشن و تلااقم رد ) یتای
بات تاعوضوم هب هک دش مامنا روآ
ی و
ارف نی هد یا هاگشزومآ ی
.تسا طبترم تسج
و رد تلااقم یوج
اپ هاگی یاه
magiran ، Noormags ،
COPOS ،S
Elsevier ،
،Eric
Irandoc
و SID
.تفرگ تروص
هجوت اب دودح( تلااقم یلااب دادعت هب 1500
هلاقم ،)سنارفنک و هیرشن ،شهوژپ ،باتک ،
تیدودحم تسج یارب یقیقد یاه
و ناگژاو و دش نییعت وج
بترم هب ط یهاگشزومآ رصانع 1
عم ،سلاک ،هسردم زا معا ،نلااسمه ،مل
و هسردم وج
و سلاک ر تسج جیاتن یزاسدودحم یارب سیردت شو و
فتسا دروم وج فرگ رارق هدا
هک یتلااقم مامت نینچمه .ت
یبایزرا هژورپ ،تلاخادم ،اه همانرب ریاس ای اه
بات زا تیامح یارب ار یمسر یاه هدرک دنتسم یروآ
ندوب نک ،د لیلد .دندش هتشاذگ را
هب یدح ات ،رما نیا
ب رضاح شهوژپ هک دوب طوبرم نیا ه
رد لیخد یتفاب لماوع لابند بات
روآ ی شناد زومآ نا تسا هب و لابند
ییاسانش أت
ری تراهم اه رب یعامتجا و یدرف ی بات
روآ غدغد ،عقاورد .تسین ی ۀ
اهرتسب ییاسانش ققحم ا
تس
، مه هن ۀ و رصانع
رف هدنیا اج یا رگید زا .هسردم رد یر دودحم
تی رظنرد یاه هتفرگ
و تسا ینامز تیدودحم هدش م
ق هب طوبرم تلاا لاس
اه ی 2006
ات 2021 دراو ش لیلحت سپ .دند ،یزاسدودحم زا
400 میتن ۀ تسج و لحرم رد .دنام یقاب وج ۀ
دیکچ ،دعب ۀ
و تلااقم شهوژپ
اه و
تک تسرهف ا
ب اه و دش هعلاطم نآ
اه هک یی دراوم ار ی وصخرد بات
روآ رازگ هسردم نس رد ناکدوک ی ش
م ی هکنیا نودب ،دندرک
تاحیضوت
م زا یممسن و
یگژی یاه موب تخانش یارب هسردم ی بات
وآ ر هداد جارختسا .دندش فذح ،دنهد هئارا ی دودحم یمیاتن رب اه
یم حیضوت هک دش هبنج ره هنوگچ دنهد
بات زا هسردم تفاب زا یا ینابیتشپ یروآ
یم ک ب .دن نیار تسرهف طبترم جیاتن مامت ،ساسا
و دش تسرهف نیا سپس هب
تروص م یعوضوم و
ر ت و هیزمت د انعم نادب نیا .تفرگ رارق لیلح
ا هک تس تفای ه ،هباشم یاه
هورگ یارب و دش یدنب
نآ اه بسچرب ناشن ار یلک یاوتحم هک دش هئارا ییاه م
ی .داد اهنرد تی 32 قیقد یسررب یارب شهوژپ
ا باختن دندش . رب رواد رفن ود طسوت تاعلاطم لماک نوتم م نتفرگرظنرد اب نارواد .دش یسر
عی تلااقم باختنا هب جورخ و دورو یاهرا
د و دنتخادرپ .دش تروشم موس رواد اب ،جورخ و دورو یاهرایعم تیاعر درومرد قفاوت مدع عقاوم ر
شور تیفیک یبایزرا یارب تخانش
ی مرف زا ،هیلوا تلااقم اه
ی برم ا طو هب رواد ود طسوت یبایزرا نیا و دش هدافتس لقتسم روط
مامنا .تفرگ ارواد زا ن هتساوخ دش هب ار هلاقم ره زاین دروم مرف هک ج روط
فلاتخا هنوگره .دننک رپ هناگاد ط زا رظن
و ثحب قیر
اهنرد و دش لح قفاوت ی
ت یقاب تروص رد فلاتخا ندنام
دش تروشم موس رواد اب ،رظن .
هتفای اه
م ر رو شهوژپ اه نتم و تفاب اب طبترم ی بات
ناروآ ۀ ناشن هسردم م
ی یتفاب رصانع دهد
ح هس رد هسردم رد رضا لوقم
ۀ ندب ،ملعم ۀ
و هسردم یلک
نلااسمه لباق
سررب .تسا ی هب هولاع طابترا وصخرد مرها ود ، ر ؤم
نایم شناد زومآ نینچمه و نلااسگرزب و نا
هب کمک بات روآ انک رد ،ملعم ی هس ر
لوقم ۀ یلصا م ی تفاب دنناوت بات
روآ ا هسردم رد .دننک دامی
1. School elements
1 ،ناملعم . مچرپ
راد ا ن سردم ۀ بات روآ
هست رد ناملعم شقن ی
ل بات روآ ی ومه هرا ققحم هجوت دروم ا
ن هدوب تسا
؛ اج ات یی هک یلنوک و لشور ،رگنا (
2014 ) د شرازگ دا دن
شناد طباور هک نازومآ
و رتر ؤم ملعم نی
لماع شر رد د بات روآ ی شناد ومآ ز .تسا هب بدا ، اخ روط ی
تا وجوم د اشن م ن ی دهد
ارجا اب ناملعم ی
نپ ج مسیناکم بات زا روآ ی امح ی ت م ی دننک : 1 - 1 امح . تی راتخمدوخ زا ی
شناد زومآ ، 1 - 2 گرد و تکراشم . یری
شناد زومآ ، 1 - 3 تیامح . رگ ی ملعم ، 1 - 4 هنامرتحم طابترا . و
1 - 5 ظنت تاراظتنا . می
.هدش
1 - 1 اتخمدوخ زا تیامح . ير
شناد زومآ
راتخمدوخ زا تیامح ی
شناد زومآ هسردم رد م
ی وم دناوت دشر بج بات
روآ راتفر .دوش ی بات
هناروآ سا یراتفر د درف هک ت
ههجاوم ر
اب شلاچ اه اب هرابود و ددرگرب بقع هب دناوتب تسکش تروص رد یتح ، هلئسم
بور ه قحت .دوش ور د ناشن تاقی
نیا هک تسا هدا
بقع هب تشگزاب
، رد لاعف تی لیمحت طیحم زا هک ییاه م
ی خر دوش من ی رورض رما نیمه و دهد خمدوخ زا ملعم تیامح ت
یرات
شناد زومآ دشر یارب ار
بات روآ یرورض ی م
ی یطیحم لرتنک ردقچره .دزاس کاردا
هدش یوس زا شناد
زومآ نا ب شی ،دشاب رت
بات روآ شهاک ی م
ی ی دبا ( و رنیکسا نمردنیک ، 2020 .)
1 - 2 تکراشم . و
يریگرد شناد
زومآ
گرد ی ر ندرک ناد ش آ زوم رد نا لاعف تی تکراشم شیازفا و سلاک یاه
نآ اه م ی لمحت دناوت
نآ اه زا هک یفیلاکت اب ییورایور رد ار
ییاناوت حطس شناد
زومآ ب شی تسا رت
، نیا .دهد اقترا یهست قیرط زا رما
هدنیارف ل یاش زا کاردا یارب ا
رد یگتس شناد
زومآ نا تروص
م ی یگ ر د ( ،لاد 2013 ؛ ،نوسردنه 2012
؛ نتسام ،روافلا ،یلوتوک ،زربره ، 2008
؛
،گناس لاد ،ثرام و 2013
؛ نورت و گربنبیل ،
،یدنیلام 2014 .) عقاورد تکراشم نداد شناد ومآ ز رد لاعف تی اه من ی دناوت هب اهنت زفا بجوم یی شیا
بات روآ تسا مزلا هکلب ،دوش ی
یاتسار رد و ملعم تراظن اب تکراشم نیا لاعف
تی رب ینتبم هک دشاب ییاه وقلاب
ه اه ی شناد زومآ .تسا ادام م ی و ییامنهار هک
ست لیه شم ،دشابن نایم رد ملعم یرگ ار
تک من ی هب دناوت بات روآ رمنم ی .دوش
هب کمک یارب ملعم قایتشا و هجوت نینچمه شناد
ومآ ناز اب ی اناوت یی شیازفا ناکما ،رتدودحم یاه بات
روآ مهارف ار ی
م ی ( دزاس
،ریتودروراه لوج
سوی یتود ر نوسدنوماگ و ،
2015 .)
1 - 3 تیامح . ملعم يرگ
جیاتن پ ژ شهو اه لعم تیامح هچره داد ناشن ب سیردت یاضف رد م
شی تکراشم ،دشاب رت شناد
زومآ ب ی ش دوب دهاوخ رت .
نینچمه
ینامز بات روآ ی شناد زومآ م ی یامح شقن ملعم هک دهد شیازفا ار وا یلیصحت تکراشم دناوت عقاورد .دنک ظفح ار دوخ یت
مادام ی ناملعم هک ح
م تیا رگ رد سلاک اه ن روضح سرد ی دا
،دنشاب هتش
بات روآ شقن ی ی وم رد ،تیقف یلیصحت یریگرد و تکراشم
دهاوخن ( تشاد ،ناراکمه و دمحا 2018
قیوشت ریظن یدراوم رد ملعم تیامح .) شناد
زومآ هب هجوت ،نا نمناوت
د ی نآ یاه دامتعا ،اه
ت هب ییاناو شناد زومآ و یو یراتخمدوخ زا تیامح لباق
ررب س قیوشت زا یشان تذل .تسا ی ببس
م ی یارب یرتشیب شلات دوش
مامنا تلاکشم اب ییورایور ( دوش
،ریتودروراه لوج
سوی ریتود نوسدنوماگ و ،
2015 .)
1 - 4 هنامرتحم طابترا .
زا یکی مهم رت نی و یگژی اه وت ،ملعم اب طبترم ی یرارقرب رد یو ییانا
یمص طابترا م
ی مأوت اب مارتحا اب شناد
زومآ نا ا .تس ،رما نیا
یارب یمسر و مرتحم یروضح ناکما اد
شن زومآ مهارف سرد سلاک رد م
ی هب ار زاین دروم تینما ساسحا و دزاس شناد
زومآ لقتنم
م ی ( دنک دنانره و دوسآ ز
- ،فلوو 2014 ؛ ه و یدنوب م
ک ،نارا 2007 ؛ ،لاد 2013 ، ،یدنیلام و گربنبیل ،نورت 2014
؛ ،نورت و نورت
2014 .)
1 - 5 تاراظتنا . تن
ظ می هدش
ا تاراظتنا دامی اق
لب تسد بناج زا یبای یارب ملعم
شناد زومآ بلاق رد نا ی
ک طبار ۀ ب هنامرتحم و زاسدنمناوت ساسحا و تیقفوم ه
یگتسیاش
رد شناد زومآ نا م ی امنا دم ،لاد(
2013 ؛ ،نوسردنه 2012
؛ و رجوه نوسناهوج ،
2013 ؛ ،نتسام 2014
؛ ،نورت و نورت
2014 ؛ ،نورت 2016 .)
2 . امح ی ت رمتسم بات زا روآ ي هسردم لک رد
ای ن هب ناملعم هک دراد دوجو ناکما تروص
درف ی تب و دننا غ رد ی با امح ی ت ردم لک بات زا هس روآ
ی
، زا بات روآ ی امح ی ت اما ،دننک
ج رگا ام ع ۀ هب هسردم ناونع
ی ک دهعتم لک امح هب
ی ت بات زا روآ ی ا هب ،دشاب ی
ن نعم ی ش هک تسا هوی
یاه نامزاس هد یارب ی
بات روآ ی شور و اه یارجا ی وقت نآ ی ت م ی دشر رب یرتشیب ر ا و دوش بات
روآ اد دهاوخ ی ش
( ت ،نورت 2016 )؛
اربانب ی
،ن امح ی ت
زا هسردم لک
بات روآ ی م ی دناوت مامنا تامادقا تشپ ار ناملعم طسوت هدش
ینابی دنک و نآ اه تسگ ار شر دهد . امح ی ت نازور ۀ
بات روآ ی ز دراوم لماش هسردم لک ی
ر :تسا 2 - 1 ربارب . ی هسردم رد تلادع و ،
2 - 2 ا بانتجا . ز
بسچرب نز ی ، 2 - 3 حم . طی دای یریگ
نما ، 2 - 4 م وج . هسرد ، 2 - 5 ن عفر . یاهزای لوا هی و 2 - 6 لاعف . تی یاه سردارف ی .
2 - 1 ب . ربار هسردم رد تلادع و ي
نییعت طخ شم ی م هسردم یاه ناسکی رب ینب
مه ندوب ۀ شناد زومآ نا و یب هجوت ی هب توافت اه یعون ،یدرف ی ب
ی رد ار یتلادع
دامیا هسردم م
ی نک د و تصرف اه یریگدای ی
ار رب دارفا یا مک ناوت رت دودحم م ی .دزاس شناد نازومآ ک ی ه م ،دنراد یریگدای تلاکش
هسردم رد
ساسحا ب ی یتلادع م ی یدیماان بجوم رما نیا و دننک
زا تکراشم رد
لاعف تی یلیصحت یاه تسا هدش
( ،ریتودروراه
لوج سوی ریتود اگ و م نوسدنو ، 2015 .)
اراک ه و ( ناراکم 2021 ) همانرب رد ا ی هلخادم ا یارب هسردم رب ینتبم ی دشر
بات روآ فذح داد ناشن مورحم ناناوجون رد ی
بان بار ر ی یاقترا بجوم همانرب رد یراتخاس یاه فاطعنا
ذپ و یری بات روآ مورحم رشق ناناوجون ی یم
دوش .
2 - 2 بانتجا . زا
بسچرب نز
ي
یناکم هسردم و تسا همه یارب
آ ره هچن و روضح هرهب رادرب ی شناد مآ و ز دزاس دودحم ار هسردم زا نا
، اغم ب ری تفا بات روآ تسا .
هتفای ساسارب یاه
شهوژپ
،ریتودروراه
لوج سوی ریتود نوسدنوماگ و (
2015 ) شناد نازومآ ایزرا ساسارب هک ی ب
ریاس ای ملعم ی
شناد زومآ ا فایرد یفنم بسچرب ،ن ت
م ی برمت اب ،دندرک ۀ
قحت ساسحا ی
ر رتدوز ، ریاس زا شناد زومآ ان نا دیما م ی و دندش بات روآ ی
رد یرتمک لاعف
تی صحت یاه ناشن یلی
م ی .دنداد
2 - 3 نما يریگدای طیحم .
سردم ۀ بات نغ و روآ ی هسردم ،تصرف زا ا
ی اضف هک تسا ی
هب نآ ف روط ر گا ی ر امح طباور ی ت
ی ب ار ی ن شناد سگرزب و نازومآ ا
نلا
وقت ی ت م ی دنک اب ناناوجون . ی
د نلااسگرزب هک دنشاب هتشاد رواب
هب نآ اه مها ی ت م ی دنهد و تیامح تحت دنناوتب ات ییامنهار
اب ،نلااسگرزب هجاوم یلیصحت تخس طیارش اب یرتشیب فاطعنا
( دنوش و تیان و ،اودا 2014 .) دامیا حم ی ط اه ی ی گدا ی ر ی ا ی نم و
یسلاک راتخاس دامیا
امح ی ت هدننک بات زا روآ
،نینچمه و ی
اد هب کمک شن
نازومآ ارب ی رب طلست و فیلاکت لاعف
تی سلاک یاه ی
م ی دشر یارب نمیا ییاضف دناوت بات
روآ مهارف ی ( دزاس
،ایفس 2007 ؛ انره و دوسآ زدن
- ،فلوو 2014 ؛ ه ا
،ریتودرور لوج سوی ریتود و
نوماگ نوسد ، 2015 ؛
،نوسناج 2008 ؛ ،نتسام 2014 ؛ ،یتیناتسا و تکات ،نلاون 2014
؛ و نورت ،نورت 2014 ؛ ،نورت 2016 .)
2 - 4 . هسردم وج
لاعف تی شیازفا یاتسار رد ملعم یاه بات
آ رو تکراشم ،ی ب
نی یدرف شناد زومآ نا دیابن سلاک رد یتیامح یاضف و سرد سلاک رد
رورض هکلب ،دشاب دودحم سلاک هب ی
تسا رج نای سلاک نورد یاه سایقم رد
سو عی د یرت نوریب ر هسردم لک رد و سلاک زا
ج ر .دشاب هتشاد نای لاعف
ی ت اه ی ارس م رس م هسرد ی دنناوت ازم یا ی هباشم ی همانرب اب ار ه
ا ی هباشم ی ارجا سلاک حطس رد هک
م ی
،دنوش أت و دنهد هئارا ی
ر ب ی رتش ی مهدرگ رد شناد ندروآ
نازومآ ی شاب هتشاد ن
همانرب هک د اه
ی هباشم ی دن لاعف .دنرا ی ت اه ی لک
دم ارب هسر ی عامتجا سح شرورپ ی
ب را ی مه ۀ شناد م هک تسا مهم نازومآ ی
دناوت طابترا یا پی دنو شناد هسردم اب ار نازومآ
ازفا ی ش لاعف .دهد ی ت اه ی قوف همانرب دننام همانرب اه
ی شزرو ی
، اگشاب ه اه کرتشم قئلاع ساسارب هک یی شناد
زومآ ا ن لکش
هتفرگ دنا ، همانزور اه یا ،هسردم تلامم امن
ی
،ش رنه یا سوم یق ی دنچ اهنت ن
م زا هنو لاعف تی ییاه دنتسه رد هک ندب ۀ هسردم
لباق مامنا ( دنا و رجوه نوسناهوج ،
2013 .)
قفوم هسردم وج ی
ت شناد ا ار نازومآ شیازف
م ی دهد نآ تکراشم و اه
رد لاعف تی ه ا هست ار ی ل م ی دنک . سانم وج تیوقت یارب ب
بات وآ ر ینعی ی سرتسد ی ا طباور هب ی
نم و امح ی ت هدننک نیب سمه و نلااسگرزب نلاا
ره اب شناد ،زومآ عضو ناوق ی ن اهزرم و ی
،تبا یحارط تصرف تاراظتنا و اه یاتسار رد
قفوم ی
،ت حور و ۀی ( تبقارم و مارتحا ،دامتعا
،نوسردنه
2012 ؛ ،نوسناهوج و رجوه
2013
؛ ،یولام 2011 ؛ ،نتسام 2014 ؛ ،روافلا و یلوتوک ،زربره ،نتسام 2008
.)
2 - 5 هیلوا ياهزاین عفر .
م تسا مزلا د
سرا ن هب ی اهزا ی ساسا ی کدوک نا هجوت ناناوجون و .دننک
نامز ات ی یلوا یاهزاین هک ۀ
ناکدوک هب و مورحم ناکدوک هژی
رب وآ هدر ،دوشن مأت طیارش ریاس نی من
ی ب اشگهار دناوت .دشا
رگلیهست شقن
هسردم یاتسار رد مأت
نی ن ی اهزا ی ساسا ی ناکدوک زا معا
ا و تملاس ی
نم ی هب و هژی نامز ی تسا مهم
ناکدوک هک
هناخ زا حم و اه هل اه یی م ی آی دن هک ه هب لد ر یل ی مأت زا ی ن اسا عبانم س ی ارب ی
م لفاغ اقب ی
دنوش ا . ی ن ار م ی ناوت رط زا ی ق همانرب اه ی تشادهب ی سرادم یا رط ح ه ا ی ذغت ی ه ( و رجوه نوسناهوج ،
2013 ؛ و نتسام
وم ت ی - یدینافتسا ،
2009 لیدعت ) رک .د
2 - 6 . لاعف تی ه يا يسردارف
لاعف ی ت اه ی غ ی ر لیصحت ی رد لاک زا نوریب اما( هسردم یاضف هسردم زا نوریب ای )س
ور ،شزرو دننام ، ی
اهداد ی رف گنه ی
، سوم یق ی ،
ردت ی س صوصخ ی اس و ی ر هباشم تامدخ شناد
زومآ نا د هب ی
،نارگ تصرف نداد اب ی
ارب ناکدوک هب ی
ا ی دام عسوت ،هدنزاس تاطابترا ۀ
هم ترا اناوت و اه یی اه ی بات ،هوقلاب روآ
ی ار هست ی ل م ی دنک ( ج و نرفلا و زن ی
ر 1
، 2014
؛ ،نتسام 2014
؛ ،نورت 2016 هب .) روط ،هباشم
همانرب اه ی جراخ یحیرفت
دم زا ر نام( هس دن رد شدرگ
طعت ی تلا ی ا لاعف ی ت اه ی نغ ی زاس ی رد رخآ هتفه رف )اه ای اهدن ی بات روآ ی ار
وقت ی ت م ی دنک
؛ ارب ی هب ،لاثم شناد زومآ نا م کمک ی دنک نلااسمه اب ات ی
هک مز هنی ،دنراد کرتشم یاه نامز زا ،دننک رارقرب طابترا
هب دوخ طخ ضرعم رد رتمک و دننک هدافتسا هدنزاس روط ر
اوزنا رارق گب ی دنر ( ،نتسام 2014 ؛ ،یولام 2011 ؛ نورت و نورت
، 2014 .)
اوتحم ی مانرب ۀ سرد
،ی نامز ی بات روآ ی تیوقت ار م
ی دنک هک
،نآ کمک هب
ناکدوک دنناوتب تراهم وم شناد و اه ر
ن د ی زا ار ناش
ارب ی درکلمع شیازفا تسرد
دنهد ( نه د ر ،نوس 2012 ؛ ،نتسام 2014
؛ یتوم - ،نتسام و یدینافتسا 2013
.) نچ ی ن تراهم اه یی
تراهم لماش اه
ی گدنز ی وچراچ هب دودحم و تسا ب
سرد سلاک من
ی .دوش
3 سمه . نایماح ،نلاا بات
وآ ر ي
3 - 1 ه يوس زا تیامح و شریذپ . م
س نلاا
زا نلااسمه نیب تبثم لماعت
سردم یتفاب لماوع هلمج ۀ
بات روآ رد هک تسا شهوژپ
اه تسا هدش هتخادرپ نآ هب یفلتخم ی
( ،ناراکمه و گناس 2013
؛ ،نلاون ناتسا و تکات تی
،ی 2014 ؛ ،ایفس 2007 ؛ و یدنوب
،ناراکمه 2007 یگناگیب ساسحا هراومه .)
ه هب تبسن ،نلااسم
شناد زومآ نا هجاوم یتلاکشم اب ار م
ی ییورایور هک دزاس
نآ اه ار لئاسم اب تحت
عاعشلا رارق م ی .دهد د ر
شهوژپ وراه تودر
،ری لوج سوی ریتود سدنوماگ و و
ن ( 2015 ) شناد زومآ کشم یاراد نا یریگدای تلا
ساسحا هک دنتشاد ناعذا
لاک زا ندشدرط ،نلااسمه هورگ و س
گنا هزی ظفح و لیصحت یاه بات
روآ رد ی لاعف تی یاه صحت شهاک ار یلی م
ی ،لباقم رد .دهد
1. Jones & Lafreniere
تسبمه گ نیب تیامح و ی شناد
زومآ نا م یارب شلات نازیم ، کتشپ و یلیصحت تیقفو
سم لح رد را ائ
شیازفا ار یلیصحت ل م
ی دهد
(
،ریتودروراه
لوج سوی ود ریت نوسدنوماگ و ،
2015 طباور یرارقرب عقاورد .) ب
نی کرتشم قئلاع و اهرواب ساسارب یدرف م
ی دناوت
هورگ اه ی ی ک دهد لکش ار نلااسمه زا رد رگیدکی رگیرای ه
لاعف تی ( دنتسه فلتخم یاه یل
،ناراکمه و 2021
.) تودروراه ،ری
لوج سوی ریتود نوسدنوماگ و (
2015 ) ا للادتس م ی نک ن نیب داحتا و یلدمه هک د شناد
زومآ میتن ،نا ۀ ا یزیچ نآ س
ب ملعم هک ت ه
ک لقتنم سلاک نیب یلدمه و تسا هدر
ا یرتسب رد نلااسمه لادمه یاضف ز
ن لکش ه م ی نآ رامعم ملعم هک دریگ .تسا
3 - 2 فیلاکت ماجنا رد داحتا و تکراشم .
یتقو شناد هورگ رد نازومآ اه
ی تکراشم ،ی هب تروص
،لباقتم یراکمه و ربارب
لاعف ی ت یلیصحت م ی دننک
، م ی دنناوت تراهم اه ی
عامتجا ی
، فت هب مارتحا توا
اه ی درف ی و راهم مه ت یراک هورگ ی ار شیازفا دنهد . نایاش رد لاعف تکراشم تسا رکذ عف
لا تی یاه
عسوت و یلیصحت ۀ
هلمج زا یدرف هفلؤم
یاه راتفر بات هناروآ ( تسا و رجوه نوسناهوج ،
2013 .) لاعف ی ت اه ی هنادحتم هب سلاک رد
د شنا مک نازومآ م ک
ی دنک ات لاع ی ق غ و کرتشم شمری
کرت تهابش ،دننک فشک ار دوخ اه
و توافت اه ی ناش اقم ار ی هس اب و ی ک د ی رگ
تبقارم لباقتم طباور و دننک رارقرب طابترا ی
و امح تی هدننک هب دنروآ دوجو .
نچمه ی ن تسا نکمم رد
هورگ اه ، تصرف اه یی ا ی دام دوش
هک شناد زومآ توق نا اه تسا و دع اهدا ی سلاکمه اب ار دوخ ی
یاه دنراذگب کارتشا هب دوخ (
و رجوه نوسناهوج ،
2013 .)
3 - 3 زا هدافتسا . هقلح
اه حلص ي
1 زاس يراتفر تلاکشم لح يارب
( اوداو و تیان 2014
) راهظا دوخ شهوژپ رد م
ی ادم رد هراومه هک دنراد ،سر
هورگ اه یی هک دنتسه هب
لد لی وناق ن نکش تلاکشم و ی
شم اب ار هسردم یاضف ،یراتفر ک
هجاوم یتلا م
ی و دننک
ًامومع کاو هروشک زا یرایسب سرادم رد یراج شن نیا قیلعت و جارخا ،ا
شناد زومآ نا ی .تسا ک ی ور زا ی اهدرک ی تبثم دشر شرورپ ون و ناکدوک
ا و ناناوج ی
دام تصرف ارب ی شناد ومآ سآ ناز ی ب ذپ ی ر،
مرت تلادع ی
م ی .تسا دع قیلعت و جارخا درکیور لباقم رد یمیمرت تلا اد
ن ش زومآ سا یراتفر تلاکشم یاراد نا ،یمیمرت تلادع .ت
بوچراچ ی تسا هک شناد زومآ نا هب ار لح ناونع هدننک
اه ی امرس و لکشم هی
یاه یلصا م هسردم ی و درامش رب تیوقت حلاصا و
ب طباور ی ن شناد ازومآ
،ن برم ی
،نا او دل ی ن اضعا و ی ارب هعماج ی سر ی گد ی دع .تسا زکرمتم تنوشخ و ضراعت عفر و ا
مرت تل ی م ی
هب اج ی ب ی هناگ ندرک اد شن زومآ نا نابرق ی یا رگرازآ ارب ، ی زاسدنمناوت ی
عرد و همه نی
لاح هورگ ندرکوگخساپ اه
ی راک بسانم
م ی دنک
؛ اربانب ی ن هب شناد زومآ اضف نا یی ارب ی لمأت
، و دقن رد تبثم دشر ی
ک مز ین ۀ عمج ی ینتبم رب کرد لباقتم تلادع و روحم
هداد م ی ( دوش اوداو و تیان ،
2014 .)
سرادم م ی دنناوت تلادع مرت ی م ی همانرب هلمج زا ،»دننک ارجا« فلتخم قرط هب ار اه
ی م یمنای یرگ اتمه ی
،نا هقلح اه ی
حلص زاس ی ا عامتجا لفاحم نایم ی
( نلااسمه ،اوداو و تیان
2014 لئاسم لح دیاب عقاورد .) د
شنا زومآ نا ا ،درپس ناشدوخ هب ار هتبل
اب نتفرگرظنرد
و یتراظن شقن ملعم رگتیاده
ا لاوئسم و ن نیب داحتا رما نیا .هسردم ن
نآ اه شیازفا ار م
ی و دهد دنمناوت ی یاه
یدرف نآ اه ار شیازفا م ی هد عسوت نیا .د ۀ
رایور نایرج رد هک یدرف دامیا لئاسم اب ییو
م ی زا یکی ،دوش هبنج
اه ی ا رد یساس
بات روآ .تسا ی
4 اسگرزب . هسردم اب طبترم نلا
4 - 1 و تیامح . نلااسگرزب تیاده
یاب ناناوجون و ناکدوک تلاماعت زا یرگید شخب د
هک دشاب ینلااسگرزب هب فوطعم لباق
دامتعا و تیامح رگ تسه تیاده شقن .دن رگ
یارب نلااسگرزب فده
راذگ یصخش ی شناد
زومآ ت و زکرمت و نا تیوق
شزرا اه یارب هک یی
نآ اه ،تسا دنمدوس تسا تیمها زئاح
( ،ناراکمه و یل 2021
.)
ًامومع ماوقا ای سرادم نایبرم و ناملعم ،نیدلاو لماش نلااسگرزب نیا دزن
کی .دنتسه رت
1. peacemaking circles
