The “Ijtihadi” Interpretation Theory and its Place in Interpreting the Constitution of the
Islamic Republic of Iran
(Type of Paper: Research Article)
Tavakkol Habibzadeh1, Mohammad Bahadori Jahromi2*, Mohammadreza Asghari Shoorestani3
Abstract
The process of interpretation needs an interpretive theory more than it needs methods and schools of interpretation. A theory that responds well to the essential question of the nature of interpretation and legitimizes the interpretation provided by the interpreter. This paper, using a descriptive-analytical approach and utilizing library resources, attempts to respond to the question of what constitutes the correct interpretive theory and what its elements are. For this purpose, it will introduce the
“ijtihadi” (scholarly effort) interpretation theory. This theory considers interpretation as part of the legal system and its response to the issue at hand. Furthermore, considering the two important pillars of any legal system namely the principles and goals of the system, this theory believes that correct interpretation is an interpretation that from an existential point of view is based on the foundations of the legal system and from a functional point of view fulfills the objectives of the legal system.
Keywords
constitution, the Guardian Council, ijtihadi interpretation theory, interpretive theory, legal theory.
___________________________________________________________________
1.Associate Prof., Department of Public Law, Imam Sadiq University, Tehran, Iran.
Email: t_habibzadeh@isu.ac.ir
2. Assistant Prof., Department of Public Law, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran (Corresponding Author). Email: m.bahadori@modares.ac.ir
3.Assistant Prof., Department of Public Law, University of Judicial Sciences and Administrative Services, Tehran, Iran. Email: m.asghari@ujsas.ac.ir
Received: November 3, 2019 - Accepted: February 17, 2020
This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution 4.0 International, which permits others to download this work, share it with others and Adapt the material for any purpose.
« یداهتجا ریسفت ۀیرظن »
یساسا نوناق ریسفت رد نآ هاگیاج و ناریا یملاسا یروهمج
یملع :هلاقم عون(
)یشهوژپ _
بیبح لکوت
1هداز یمرهج یرداهب دمحم ،
2
یناتسروش یرغصا اضردمحم ،* 3
هدیکچ
شور و بتاکم دنمزاین هکنآ زا شیب و شیپ ریسفت دنیارف میدوفم ددنمزاین ،دشاب یریسفت یاه
هیرظن ؛تسا یریسفت ۀیرظن مان هب دهدب لیبق لباق خساپ ریسفت تسیچ نلاک شسرپ هب هک یا
تیعورشم دنایتب و هئارا ریسافت جنس
فید یت شور ادب هدلا م ادیا يددشاب ردسفم ییدس زا هدش -
هروب و لیلحت هناخباتک عبانم زا یریگ
یحد یریدسفت ۀدیرظن هدک شسرپ ایا هب خساپ رد ،یا
هچ و تسیچ هفلؤم
،دراد یاه
« یداوتجا ریسفت ۀیرظن »
زا دئزج ار ریسفت ًلاوا هک هدرک هئارا ار
و قی ح ماظن خساپ
م لاتبا دریم ۀلئسم هب قی ح ماظن دوم ادکر ود هدب هدجیت اب ًایناث ؛دناد
نعی قی ح ماظن
« نابم » و
« فادها
» ددععب رد هدک تسا یریسفت ، یح ریسفت تسا د تعم ،
دمآرب یدیجو ایمأت یدرکراک دععب رد و قی ح ماظن نابم زا ه
يدشاب قی ح ماظن فادها ۀدننک
ناگژاودیلک
هب ریسفت ۀیرظن ،نابوگن یاریش ، ساسا نیناق ریسفت ،یریدسفت ۀیرظن ، قی ح ماظن خساپ ۀباثم
ي قی ح ۀیرظن
___________________________________________________________________
1 ي ایب و میمع قی ح هورگ رایشناد ناریا ،ناروت ،)ع( قدا ماما هاگشناد للملا
. Email: t_habibzadeh@isu.ac.ir
2 ي ، میمع قی ح هورگ رایداتسا دکشناد
ۀ اگشناد قی ح برت ه
ی ت سردم ناریا ،ناروت ، ي)لیئسم ۀدنسیین(
Email: m.bahadori@modares.ac.ir
3 ي ناریا ،ناروت ،یرادا تامدخ و یاضق میلع هاگشناد قی ح ۀدکشناد ، میمع قی ح هورگ رایداتسا ي
Email: m.asghari@ujsas.ac.ir
:تفایرد خیرات 12
/ 80 / 1330 - :شریذپ خیرات 20
/ 11 / 1330
همدقم
هب نیناق ریسفت ترورض و میوفم هدب ساسا نیناق ریسفت و ماع تری
رید عیدضیم ،،ادخ ت
هب قی ح لع رد هرایمه هک تسا هلئسم ناینع
هدهرب رد ددنچره يتسا هدیب حرطم وم یا زا یا
هاگدید ،نامز ،نادیزیتاک( نآ تدیعنام و تیعماج و نیناق تیافک هب دانتسا اب یاه
1301 : 201 ،)
،ییکستنم( ایق کیکفت ض ن زا زیهرپ 1332
: 484 قید ح تدیعماج هدب دا تعا زین و ) و یردطف
، عنا ( هعیضیم اینایق رد نآ ساکعنا 1303
: 424 ادب ادما ،دندیب اینایق ریسفت ترورض رکنم )
هاگدید ایا تسردان ندش اشور ار نینادق ریدسفت ترورض هک تسا هاگدید اب هبلغ هزورما ،اه
م کیدزن ویدب یرما هب يدناد
وم هلمج زا هب نیناق هک تسا نآ هاگدید ایا لیلاد ایرت
هفسلف ببس نآ ایودت یارب هک یا
ظن نعی ،هدش هتفرگ رظن رد من ،هعماج هب شخب
ادب زین راذگنیناق و دشاب لیحتم هرایمه دنایت
من ،رایسب شلات دیجو ار نیناق دنایت
نانچنآ یده هدب زادین هدک ددسیینب ادشور و فافش هدنیگ
دیاین شیپ یریسفت دراد دیجو تاعیضیم خرب هرایمه هکارچ ،1
م ناونپ وا شچ زا هک و دنام
م ریوظ و زورب نیناق یارجا دنیارف رد دبای
تیفرظ زا تمکح رس زا هاگ تح و رد دیدجیم یاه
م هدافتسا ماوبا و لامجا
2يدنک شدناد( ردگید دددعتم لدیلاد رادنک رد لیلاد ایا ،هوودپ
1303 :
___________________________________________________________________
1 هتبلا ي ماوبا هیجیت نعم هب اخس ایا لامجا ای
هب هک اینایق رد دیجیم هجیمریغ یاه ترید راذدگنیناق لادمها ۀطساو
دنب لاثم یارب يتسین ،تسا هتفرگ 4
ۀدام 80 بیصم یریشک تامدخ تیریدم نیناق 0
/ 7 / 1308 یاریدش دلجم
:تسا هدرک رر م هک ملاسا
« کمک نیزه ۀ هلئاع دلاوا و یددنم ييي
اددنمراک هدفیظو و هتدسشنزاب و لغادش نز ن ردیگب
داتفاراکزا ای و لیلعم نانآ رسمه ای و هدیبن رسمه یاراد هک نیناق ایا لیمشم ۀ
م لک هدب دیدخ ای و دشاب یادونت
دنتسه نادنزرف جراخم لفکتم
، کمک یایازم زا نیزه
ۀ هلئاع هروب دنب ایا عیضیم یدنم دم ددنم
دنیدش
» هدب ، دترو
هک تسا هدش یظنت قیف یاطعا ناکما ۀبئاش
هلئاع ۀداعلا هدب ار تدلود ددنمراک دردجم نانز هب یدنم و هدروآ دیدجو
ۀرامش ۀمانداد رود هب تح 811
- 814 خریم 10 / 7 / 1338 ردجنم یرادا تلاددع نایدید میدمع تأدیه ییدس زا
تمدسق رد ررد م دکح هدب دنتدسم هکلب ؛تسا هدش یاده
3 و 4 ددنب 3 تدسایس ا یراذدگنیناق دلک یاده دغلاب
8 / 7 / 1330 رب هک یربهر ظعم ما م
« ماوبا مدع و تیفافش »
زین و
« بدا رد ماکحتدسا دی
تا قید ح تاحلاطد ا و »
هب هفلؤم ناینع نیناق یاه
تح تسا فظیم راذگنیناق ،تسا هدرک دیکأت بیلطم سیین تحلدصم هک مادام و ناکملاا
دسیینب ماوبا نودب و فافش ار نیناق ،درادن دیجو یرتلااب يدسرب لقادح هب ریسفت هب زاین ات
2 ي لد ا یدظنت ۀیدحن ،یدصخ رد ساسا نیناق یاون سررب لجم یئر بیان 111
دیارچ و دساسا نینادق
ۀژاو زا هدافتسا
« لجر » :دند تعم
« ریط ار ل ا ادتبا ی
ظنت ی ر هک دندیب هدرک ی
ًاح م یگب تسایخ دی
د ردظن زا
ملاسا من نایناب ئر دننایت ی ریومج ا هک دنیش ی ا أر ی ن ی دروا
؛ دتح فلادخم ارآ نیدچ ادو ف زا
ی رد ردضاح
ز هسلج ی دا اربانب يدیب ی ا ا هب ی ا ساسا نیناق هک دمآرد تری اب هب
شک تسب ی هد دیشن
؛ لو هدک ددشاب میدلعم
ای ا سم ئ اب نامز دنور رد هل ی
د گب رارق هجیت دریم نانچمه ی
در ييي اربانب ی ا ا ام ضرع ی ا دساسا نینادق هدک تسا
ف لع
، نآ
،
ِردق ،تسا هتفگ ار لسم ی
نع بهذم لاجر م
عف و دنشاب رادمامز دننایت
ًلا نانز هب عجار
، دسم ئ ار هل
تقو ات هتشاذگ تیکسم مز هک
ی ن ۀ تها ف درتسگ ۀ هب نآ م عقیم نآ رد يدیش هدامآ اشور تری ا نایت
دی ا ار
یصت هب و درک حرطم ی
ب ر دناس سر هلحرم نآ هب و ی
د » ، تشوب(
1338 : 10 - 18 ي)
237 - 238 ردض زا هک تسا هداد هاگدید هب ار لمع و یرظن ۀبلغ ) هدکلب و نینادق ریدسفت ترو
م اخس ،نآ تهادب يدییگ
هب نیناق ریسفت ترورض ،یصخ رد هک لیلاد رانک رد هدب هدجیت ،تدسا هددش هدماقا مادع تری
گویو و اتدشاد دقلاخا ۀۀبد و تابث ،ندیب عازتنا ،ندیب لک دننام ساسا نیناق اصتخا یاه
دخدک( دساسا قید ح تادیبدا و عبادنم دشر ترورض زین ، دمروج یردادوب و یاد
1337 : 13 - 14 )
تابثا میهادفم رادنک رد ار ریدسفت یادپ لیلاد ایا عیمجم يتسا ساسا نیناق ریسفت ترورض ۀدننک
راجنه نیچمه فرع ،1
هیور و2
هب ،3
يتسا هدرک زاب قی ح لع ۀ رع هب قی ح ماظن یازجا ناینع
4
وم تدسا نآ تادیلمع دنیارف ،ریسفت ترورض تابثا زا رت نایلادس لیدط رد ریدظنم ایدمه هدب ي
بتاکم ،یدامتم یاهدرکیور و1
هدب لدین یاردب کدیره و هدادون دیدجو ۀ رع هب اپ یریسفت فلتخم8
شور زا ،دیخ د ا م هدتفرگ هردوب ييي و لید ا ریدسفت شور ، طنم ریسفت شور نیچمه یاه
ددنا
7
،یدورگنل یرفعج(
1380 : 178 ب ساسا نیناق رسفم ،ایا دیجو اب ي) ه
هرایدمه ،دیخ ناسنا هجو ببس
ادیازا و دراد و هتدشاد ریدسفت ددنیارف رد شندک و شیاردگ ،شندیب ۀزیدح هس رد یاهدورف و زارف ور
من ؛دردک دساسا نینادق لدک ریسفت یارب ،،اخ شور ای ،اخ بتکم زا تیعبت هب مزلم ار یو نایت
م دنچره دجنا یاردب ار اخ شور ای بتکم رگا تسایخ یو زا نایت
هدب ،تدسا هددیزگرب ریدسفت ما
دنادب زین نآ مزایل رد نذا ،ار ش رد نذا حلاط ا رد و دشاب دنبیاپ زین نآ تامازلا هدب اخس ایا اما ؛0
___________________________________________________________________
1.Norm 2.Custom 3.Construction
( ایکلاب کج Jack M.Balkin
ۀلا م رد )
« خیرادت تدسبراک و ددیدج یارگأشنم ( »
The New Originalism and the
uses of history ( دساسا ریدسفت نادیم زیادمت ار دیدج یارگأشنم ۀتسه ،)
constitutional Interpretation و )
( ساسا ۀیور constitutional construction
م ) م یداون ار نآ ساسا ۀیور فیرعت رد و دناد لیط رد هک دناد
شنک رثا رب نامز هیرظن زا شان یاه
م لکش اهداون تامادقا و اه ( دریگ
Balkin, 2013: 641 ي)
4 ي م قی ح ماظن زا ئزج ار ریسفت ارچ هکنیا ،یصخ رد هلا م ایمه ۀمادا رد یضیت ، یناد
يداد یهایخ 5. Interpretive schools 6.Interpretation approaches
7 ي تقو رسفم ور ی درک اخ م ذاختا ار
،دنک اهرازبا زا ی فلتخم ارب ی دسفت بدتکم فدده ق حت ی
ر ی هدافتدسا دیدخ
م دنک ي یارب سک رگا لاثم ور
ی درک ی ا سفت شور زا تسا اکمم ،دنک ذاختا ار ارگدصق بتکم ی
ر طنم ی ا لید ا
یا رات ی خ ارب يييو ی سفت بتکم رد يدنک هدافتسا ان م دارم فشک ی
ر ی فده رسفم اردب و دراد ،اخ
ی دسر ی ند هدب
شور زا فده نآ اه
ی و هک ی دناسرب دص م هب ار
، م هروب گ ی در ي یارب اتم بتکم فده لاثم ارگ
دی ن و دی ز بدتکم
سفت ی ر تحت ظفللا انعم فشک ی سفت رد دند تعم و تسا ظافلا ی
ر اب ی د هب ناعم فشک لابند ن و دیب ظافلا
دی ز دهار
ارب هک ی ن ی ل ا هب ی ا پ فده ی داونش م دننک لاحرد ي ارگدصق بتکم رد هک ی
تدسا ان م دارم فشک فده یاردب(
فلخ :کير ساسا نیناق ریسفت یاهدرکیور و بتاکم ،یصخ رد رتشیب ۀعلاطم ،نایریصنم و یاضر
1333 ي)
0 ي هک نذا راثآ زا کی هب
هدب يتدسا زدین نآ مزایدل رد نذا ش رد نذا هک تسا ایا ،تسا هدمآرد زین هدعاق تری
ئاق ای لام بحا هاگ ره هدعاق ایا بجیم خدش ،ددهدب ار لادم فردصت رد نذا دسک هب یو عرش ما م
ب ، لماع :کير رتشیب لیصفت یارب( دیب دهایخ نوذأم زین نآ مزایل ۀیلک رد ریخا ج ،ات
1 : 238 )ي
بسن نعم دم هئارا رسفم ییس زا هک ار یریسفت ره هکنآ ات تسین ریسفت تح رد یارگ
ادب ،دیدش
ع زا رثأتم ًاعبط و تسا ناسنا وا هکنیا هب دانتسا ي ینک لت یح ،تسا هداد رظن فلتخم لمای
کدی زا ردسفم هب ،اخ یریسفت شور کی لیمحت ناکما مدع نعی ،روذحم ود ایا عفر یارب هجنس دیجو ترورض و یس هدئارا ریسافت تسردان ای تسرد وف یارب یا
زا ،ردسفم بدناج زا هددش
ا شسرپ ایا یارب خساپ اتفای پ رد رضاح راتشین ،رگید ییس و تدسیچ یح ریسفت هک تس
هفلؤم هچ م ش ن یافیا ناریا ملاسا یریومج ساسا نیناق ریسفت رد هنیگچ و دراد یاه
؟دنک
نامه رظن هکریط ی
ه زادرپ ی هام ،یصخ رد ی
ت فرع ورپ(
ی
،ا 1332 ) ، رااجنه نادوج(
دب ی ا و
جرگ نایردنزا
، 1330 ) و ور ی ه ن(
ی
،داونیک 1337 ) ن و ی ز ک ره درکراک ماد
ن رد قید ح مادظ
، نآ زا
ثیح ازجا زا هک ی
قی ح ماظن ا
رما ،دن ی رورض ی شهووپ و هدیب اه
ی ن ار ی ز هداد ،اصتخا دیخ هب
ن و ریۀث و دودح دیش میلعم هکنآ ات تسا ی
ز م ی ناز ش ن رفآ ین ره ی ک هچ و تری هچ هب هزاددنا
یا
تسا ادضتقا ظادحل ادب تسا مزلا و تسین انثتسم هدعاق ایا زا زین ریسفت ، ، قید ح مادظن کدی تائ
هیرظن نایدتب ادت دیدش هدتخادرپ و هتخادس نآ تسبراک ۀییش و ریسفت تیهام هب تبسن قی ح یا
هب هدب ف و ایا اب يدرک بایزرا و دیجنس ار رسفم مادقا نآ ۀطساو دم ردظن
یهادفم رادنک رد ددسر
هیرظن ترورض ،دیجیم ره هک انبم ایا اب ساسا نیناق ریسفت ،یصخ رد یزادرپ
دیاب قی ح ماظن
نابم ظاحل اب ،تدسا هدتفرگ لکدش ،ادونآ قد حت یاردب هک فادها و هدش رایتسا نآ یور رب هک یا
،هدیرظن نآ ظادحل اب رسفم ات دنارورپب ار نآ ای دیایب ار دیخ قی ح ماظن اب بسانتم یریسفت ۀیرظن هروب هب مادقا شور و بتاکم زا یریگ
بانتجا یرما ،دنک یریسفت یاه ان
يدشاب ریذپ
هب تح و هلا م ایا ل ا شسرپ هب خساپ ریظنم حرطم ۀیضرف جنس
ردضاح راتدشین ،هدش
هفلؤم و تخادرپ دهایخ قی ح ۀیرظن میوفم هب ادتبا ،تمسق هس ط ددهایخ اییبت ار نآ یاه
ریدسفت میدوفم هب تبسن توافتم اییبت ۀیاپ رب هک ار قی حت راتخم یریسفت ۀیرظن پس ؛درک هیاپ لاثم تیاون رد و ؛داد دهایخ یضیت ،تسا هدش یزیر ۀیرظن یراذگریثأت گنیگچ زا ار یاه
اییبت یریسفت يدرک دهایخ نایب ناریا ملاسا یریومج ساسا نیناق ریسفت دنیارف رب هدش
هفلؤم و موهفم یقوقح ۀیرظن یاه
میوفم
« ای هیرظن
Theory
» باتک رد هن بلغا باتک رد هک ،تۀل یاه
ه شور یا ،قدی حت دسانش
رد ،نا حم خرب لاح ایا اب ؛تسا هدش اییبت و حرطم ، عامتجا میلع ۀزیح رد رتشیب ه نآ هدرک هئارا نییبت نآ ،یصخ رد و هتخادرپ هژاو ایا هب زین قی ح و و ف تا ی حت امض ؛ددنا
هب دنچره م رظن
ید ح تاد ی حت دضعب رد ،هژاو ادیا زا هدافتسا هب تبسن دسر رد مادست ، ق
يتسا هتفرگ تری ریبعت
1
___________________________________________________________________
1 م هنیمن یارب ي ناینع ۀمجرت هب نایت
The Political form of the constitution هب
« دساسا نیناق سایس ۀیرظن »
باتک رد هتسد ، عامتجا میلع ۀزیح یاه هجیت یهافم نایم طابترا گویو هب ،فیراعت زا یا
هعیمجم ار ملع ۀیرظن کی و هدرک هرازگ و یهافم زا یا
دم اه نادیم ادباور رگنادیب هدک ددنناد
( دنتسه یهافم
Land, 1971: 180
ار هیرظن رگید فیراعت ي) هدچراپکی ۀدعیمجم
یا ادب ،ادباور زا
هدرک فیرعت رابتعا زا نیعم طس هعیمجم ار نآ ای دنا
هک عماج شیب و ک و لک تلامج زا یا
هبنج هدیدپ ای هدیدپ نیگانیگ یاه م ابر ه هب ار یاه
هتسناد ،دنهد هعیمجم هکنیا ای دنا
زا یا
نوزفا ،ار یهافم م ریصت هک طباور رب
ایب دیش هتسناد هیرظن ،دراد دیجو یهافم ایا
رد و ددنا
هتفگ هکنیا تیاون م راکشآ و اییبت ار یزیچ هیرظن کی دنا
دمن هیرظن نودب هک دنک یتدسنایت
م هیلج هنیگامعم نامیارب ای ینیبب ار نآ ، دکیلب( دردک
1331 : 107 - 108 هدب ،ردگید دخرب ي)
هرازگ و یهافم نایم طابترا دععب نامه رد اه
هدرک هجیت هیرظن فیرعت ادیا هدک توافت ایا اب ؛دنا
هتفگ و هداد لیصفت ار طابترا هدعیمجم هیرظن دنا
هرازدگ زا یا کدی رگیددکی ادب هدک تدسا یاده
م لیکشت ار سایق للادتسا هب اونآ زا ضعب هک تری ایا هب ،دنهد
و هعیدضیم لید ا تری
هب م تللاد درایم ۀی ب رب ، طنم ریط ( دننک
Brodbeck, 1969: 385-386
ي)
هدتفگ هیرظن تری فی یت رد نا حم خرب ،ریکذم فیراعت یانبم رب ددنا
« هدیرظن
» زا بدکرم ،
هب هک تسا ایعم تیلک طس اب ،ابترم یهافم ۀرابرد ، ه هب ابترم تلامج هعیمجم دبرجت تری
نیمزآ ( دنراد ار رابتعا زا نیعم طس ،ندش هدیمزآ تری رد و دنریذپ ، کیلب
1331 : 100 - 107 ي)
هب ،ف و ایا اب م رظن
:تسا یرورض هتکن دنچ هب هجیت ،هیرظن میوفم اییبت رد دسر
- هرازگ ای یهافم هرازگ و یهافم نایم اباور رگنایب هک ه هب ابترم یاه
؛دنتسه اه
- هب
؛دننک تللاد رگید ضعب رب اونآ زا ضعب ، سایق تری - نیمزآ تیلباق ب یریذپ
ه يدنشاب هتشاد ار برجت تری
تری رد هکنیا نیمزآ دیق هیرظن یدنب
هب یریذپ میوفم ،هدش هدروآ برجت تری
« هدیرظن »
میوفم هب کیدزن رایسب ار
« هیضرف » يتسا هدرک قی ح لع رد
زا یرگید فیرعت
« هیرظن » هعیمجم زا یدحاو اییبت ۀئارا ،ار نآ هددیدپ زا یا
دم اده هدک ددناد
اع هرایمه ایازا و تسا لک و م
اییبت هب تسا د تعم ور شدسرپ هب خساپ ای ئزج یاه
،دردخ یاده
« هیرظن » من هتفگ هدرک یرصت ،فیرعت ایمه هب ناد تعم هتبلا يدیش
ردگا هدک دنا
« هدیرظن » هدب ار
هدرخ ، ینادب للادتسا رکفت قلطم یانعم خساپ
م هداد فلتخم تاعیضیم هب هک یاه اجنآ زا ،دیش
م هک م ،تسا للادتسا و رکفت ،طابنتسا رب نتب ناینع دنایت
« هیرظن » دردیگب دیخ هب قدح دلو ،1
،نییلیتساک( درک هراشا 1304
: 311 ي)
1 ي هیرادسفتسا هب خساپ رد نابوگن یاریش یدریم یاهرظن هک تسا هدیب انبم ایمه اب دیاش ترید یاده
رد هدتفرگ
ا نیناق لی ا ،یصخ ناینع اب ، ساس
« یریسفت ۀیرظن »
هدئارا تاحیدضیت اب اما ؛تسا هدش ناینع ادیا رد هددش
هب ،هلا م م رظن ناینع تحت ،درایم ایا زا تسا رتوب دسر
« یریسفت رظن »
هب و عمج تری
« یریدسفت تارظن »
میوفم ات دیش دای
« یریسفت ۀیرظن »
هب يدیش بایاج ،قی ح لع رد یح تری
م هک خساپ هک تسا نآ نایدنع ،ددهدب یدضیت ار نلاک ۀعیمجم کی دنایت
« هدیرظن » دیدخ هدب
هعیمجم هک تسا ناینع تیلاو هک اجنآ زا ،ه ف رد لاثم یارب يدریگب رد ار لاعفا زا یا
مرب گ دی در و
اب لثم میوفم اییبت
« هی ف تیلاو »
اییبت نافلکم لاعفا زا یرایسب ،نآ رب بترتم عرش ماکحا و
م م ،دیش زا نایت
« هی ف تیلاو ۀیرظن »
، کارا( تفگ اخس 1331
: 31 - 38 ي)
هعیمجم ار هیرظن ،ناگدنسیین زا یرگید هورگ فیرعت زا یا
یداددعت ۀرادبرد اهداوندشیپ و اه
ریۀتم هب ه پ ی هتسی د هتسنا فیرعت ایا ۀمه هک دنا و عیادقو زا نودم و ظنم دععب اهداونشیپ و اه
هدیدپ گتسبمه رثا رد هک ار یاه هب اهریۀتم ایا لخادت و اه
م دیجو م هئارا ،دیآ یردان( دهد
، قارن فیس و 1384
: 32 رگید خرب ي) هعیمجم
ا ی هب ه پ ی هتسی ماظن و ی هدتفا ار ادهراتفگ زا هدک
بی رگنا شخب عقاو زا ی ت ،دشاب
« رظن ی ه
» م دنمان فر(
ی ع ،ریپ 1388 : 33 )ي رگید خرب رظن
ی ه ار اده
ماد هب اه ی بشت ی ه هدرک دنا دنا هک ی نادنمش توج ی د دنلا ع و نادوج لیتدسم و نآ ندردک
نارتسگ نآ رب ندش ی
هد
،رپیپ( دنا 1378
: 83 )ي ا کرتشم هجو ی
ا راعت ی ف نآ ، رظن هدک تدسا دی
ه ار
ی ک لاعف ی ت ذ نه م دنناد چ هک ی تس
، ارچ ی گنیگچ و داددخر
بت ار دایدح یدی
ا دم يددنک
اربانب ی ا م تفگ نایت رظن
ی ه
، اعدم یا مکح ایتحم و عیضیم هب هک تسا ی
دنا ی هش م راب يدیدش
مه ی ا لاعف ی ت نهذ سر هب هک ی ند دکح هب دی
ا اعددم ی رادبرد ۀ دی ک ردجنم هلئدسم و عیدضیم
م ا تادضورفم نادمه ساسارب ،دیش لو
دی ه نادبم و نب دی دا ی ا دم ترید ذدپ
ی در تدمکح(
و ادین
،ناراکمه 1334
: 407 وم ،هورگ ایا ي) یازدجا نادیم گنهامه ،ار قی ح ماظن ره رصنع ایرت
گنهامه اینچ دند تعم و هتسناد نآ هرازگ هعیمجم رب نتبم یا
زا هدک تسا ه اب ابترم یاه
م ریبعت قی ح ۀیرظن هب نآ تمکح( دیش
و این ،ناراکمه 1334
: 418 ي)
رد اد ف ، قید ح ۀدیرظن کدی ددند تعم دخرب ،هیرظن کی ندیب لیبق لباق رایعم دریم رد نیمزآ هک تسا لیبق لباق تری ،نآ دیدجو ایدیعت و قید ح یایدتحم ایدیعت یاردب نآ یاه
تیعقاو رب نتبم ًارصحنم ظادحل زا هدک یریبادعت رد ،نآ فی یت ناکما و دشاب ناسنا راتفر یاه
شزرا ب فرط دنا تواضق هب لسیت نودب نایتب و دشاب هتشاد دیجو ، هدب ار نآ دقلاخا یاه
رادک
( تسب
Mitrophanous, 1997: 624
هب ي) م رظن تسا یاهدرکیور یاهدمایپ زا ،هاگدید ایا دسر
تسه نداد رارق انبم اب هک یادهرایعم زا ادونآ رد هدک ار تادیرظن ندیدب ملع ،رلایکس سانش
را دم راردق دیدرت دریم ،تسا هدش هتفگ اخس ،دنتسین برجت ًاموزل هک ، شز ،زرملادچ( ددنهد
1377 : 22 - 21 هاگددید ،هدیرظن کدی ندیدب دملع رد دشزرا یادهرایعم دفن زا دیص م رگا ي)
تسیییتیزیپ مزاب هبرجت و ح هب ا ف تفرعم دند تعم هک دشاب یاه
تدشاد هجیت دیاب ،ددرگ
رب ملع تفرعم هک تسیییتیزیپ راک ساسا هک هبرجت و ح هیاپ
یادنبم کدی دیدخ ،تدسا اده
تفرعم هب ح هار زا هک برجت هرازگ کی و هدیب تخانش ایازا يتسین ،دشاب هدمآ تسد
تدسور
تسه یدابم زا رثأتم ًامتح ،هیرظن دیلیت ید تعم هک هدیرظن یه و تسا ناسنا سانش
هدک یا
رعم یدابم ۀنایتشپ نودب و لاخ تف
وم و تخانش تدسه یدادبم ،نآ زا ردت
،ددشاب تخاندش
،ایناسراپ( درادن دیجو 1300
: 48 - 41 هاگدید در رد زین یرگید لیلاد ي) هددش حرطم ،ریکذم یاه
يتسین اونآ حرط لاجم اجنیا رد هک تسا هک نانادقی ح خرب هاگدید هب هجیت اب
« هیرظن » لیصحم ار
« دردکیور » ددند تعم و هتدسناد
هیرظن ۀدعیمجم هدب هدیرظن قید ح دلع رد و تدسا ،ادخ عیدضیم لدیلحت یاردب بیچراچ
هچراپکی هیضرف زا یا
،ایاضق ،اه م قلاطا طباور و اهریۀتم
،ادخ عیدضیم دوف هدب هدک دیش
شیپ و لیلحت هب ،هدش رجنم ،ددیواج( دز دهایخ تسد نیب
1331 : 21 فیرادعت هدب ردظن ادب و )
هیرظن یارب هدشرکذ هب
،یصخ عت م ،ریخا فیر تفگ نایت
« هیرظن
» هرازگ هعیمجم ، ، ظنم یاه
تسه یانبم اب و تیلک زا حطس اب ه اب ابترم و نودم هناسانش
فید یت ما م رد هک تسا یا
م و تسا جراخ تیعقاو کی ای نهذ میوفم کی ندناسانش و نآ هادگیاج ،نآ کدمک ادب نایت
افم ریاس اب طابترا رد ار تیعقاو ای میوفم تیعقاو ای یه
يدرک فشک اه
هیرظن ماسقا دریم رد هیرظن ،ناگدنسیین خرب ،اه
هتسد ود هب ار اه
« هیرظن دنییبت یاده »
و
« هیرظن یزییجت یاه »
هیرظن دند تعم و هدرک یس ت هدیرظن ، نییبت یاه
رد هدک دنتدسه یاده
شیامزآ زا پ هچنانچ و دنراد رارق عقاو اییبت ما م تسرد ددعتم یاه
هدب ،دیدش راکدشآ ادونآ
م لیدبت ویدب اینایق و لی ا ؛دنیش
لاحرد هک هیرظن هی یت ای یزییجت یاه تیهام بلغا ،یا
سایس - شیپ یرس کی ساسارب تسا اکمم و دنراد عامتجا ضرف
،کیژیلیئدیا ،یدا تعا یاه
هیرظن ایا يدنیش هئارا ملع تح و سایس ، گنهرف گددنز هب شخبدیبوب عدم اه
و یدردف
ظفاح( دنرشب عامتجا ،این
1304 : 34 ي)
دننام میهافم و هیرظن طابترا دریم رد
« بتکم » و
« شور » ًلاوا هک تفگ دیاب زین
« بدتکم »
هعیمجم بتکم هکارچ ،تسا هیرظن زا عا شیارگ زا یا
ۀدیرظن یضیت یارب هک تسا یرکف یاه
هب شناد زا هخاش کی رد ،اخ ،دیواج( تسا هدمآ دیجو
1331 : 20 - 27 ردگا ًادیناث ؛) رد
هیبدشت
هب لع کی هدنز دیجیم
،
« رظن هی
» هب ار باثم ۀ ناددب دلع نآ بلق
، ی
« شور اده
» کبدش دکح رد ۀ
قورع ا مادنا هب بلق زا ار نیخ هک دن اه
ی م فلتخم دنناسر
اربانب ي ای نادمه هدنیگ دبلق رده هدک
ن دنمزای گر و قورع اه
ی رظن ره ،تسا دیخ اب بسانتم هی
یا ن زی یدخ دربرادک رد
،شی شور یاده
و ۀوی م بلط ار دیخ دنک
ناسراپ(
،ای 1300 : 44 )ي
هفلؤم و موهفم یداهتجا ریسفت ۀیرظن یاه
هدیرظن اتفادی دپ رد ، قید ح ۀدیرظن داعبا و میوفم ندش اشور اب و تدیهام ایدیبت یاردب یا
هب ي یتسه ریسفت تسیچ سفت ثحابم رد هزورما هک تفگ دیاب همد م ناینع
،تادیرظن ،نینادق ری
و بتاکم ور
ش نلادک ۀتدسد ود لیذ بلغا ،یریسفت یاه
« یارگأدشنم
1» و
« یارگأدشنمریغ
1»
___________________________________________________________________
1.Originalism
هتفرگ یاج نامه يدنا
شور کدی زا تدیعبت هب مزلم ار رسفم نایتب هکنیا ناکما ،دش هتفگ هکریط
من هک انعم ایا هب ؛درادن دیجو ،درک یریسفت ،اخ صق هرایمه درک مزلم ار یو نایت
ای هنایارگد
ظفل هخاشریز زا ،هنایارگ تدیاغ ای یارگأشنم یاه
تحلدصم ادی هدنایارگ هخادشریز زا هدنایارگ
یاده
بدنایج ۀدظحلام ادب هدک تسا ناسنا رسفم هکارچ ؛دنک ریسفت ار ساسا نیناق ، یارگأشنمریغ ظفل سابل هاگ ،عیضیم فلتخم م یارگ
تیاغ هاگ ؛ یارگدصق سابل هاگ ،دشیپ هنایارگ
ریدسفت
م تحلصم هاگ ،دنک هیرظن هک تسا نآ ،ریسفت دنیارف رد بیلطم مادقا ایا زا يهنایارگ
قی ح یا
ًلاوا هک دیش هضرع رسفم هب ریسفت ،یصخ رد اهد ن زا
ی ردب دراو دیدجیم یادهدرکیور ددح ادت
عم ناکما و دشاب ارب هب ًایناث
بیچراچ تری یدنب
شیدپ ددنیارف دنایتب هدش ار ردسفم یور
هدب یدحن
ظفل تسبراک کلام دنادب یو ات دنک اشور یو یارب ، بیلطم تیاغ ای یارگدصق ای یارگ
یارگ
تحلصم ای يتسیچ ييي و یارگ
زا راتخم فیرعت هب تیانع اب
« هیرظن » هفلؤم و م ، قی ح ۀیرظن کی یاه :تفگ نایت
)فلا تری رد هک تسه یانبم ،ریسفت هب تبسن هناسانش
ا یناعم فشک ظافل
ۀدیرظن ،دشاب
تلا ا اب ،نآ اب بسانتم یریسفت هب ریسفت هب نداد2
تدسا د تعم ،نیناق ظافلا خساپ فشک ۀباثم
ادب ظدفل یادنعم حازت تری رد و دیش اتم ای ظفل میوفم اتفای فرَ دیاب رسفم ل ا تمه کلام یانعم هب ار تلا ا ،هعماج لاصم ای ان م دارم نیچمه یرگید یاه هب
تسد آ هدم ظدفل زا
لادس رد نادبوگن یاریش تاسلج خرب تارکاذم حورشم زا هاگدید ایا يداد دهایخ اتم ای یاده
لکش یادتبا تیآ لاثم یارب يتسا تشادرب لباق ،داون ایا یریگ
تدقو ریبد ، ناگیاپلگ فا للها
،یددصخ رد ثددحب رد ،ناددبوگن یاریددش مانددساسا
ۀ ملاددسا بلادد نا نارادددساپ هاپددس بیددصم
14 / 2 / 1381 هدرک نایب ملاسا یاریش لجم :دنا
« ام ایا ار هب ریط بترم هتفگ یا هدک رد ادجنآ
] ساسا نیناق یاون سررب لجم =[
داتفه رفن دندیب و دیاش یرایسب زا اونآ ایا تلایدصفت ار
کرد من دندرک ي هچره هک ظفل ایا نیناق ] دساسا نیناق =[
شدششک ار
دراد و میدوفم دفرع
،دراد ام ه نام ار دیاب یریگب
3ي»
)ب تری رد هک
تسه یانبم ،ریسفت هب تبسن هناسانش
ناقم دارم فشک ۀدیرظن ،ددشاب
هب ریسفت هب نداد تلا ا اب ،نآ اب بسانتم یریسفت تدمه تدسا د تعم ،ان م دارم فشک ۀباثم
ایازا و دشاب ان م دارم اتفای دیاب رسفم ل ا ظادفلا ۀدادفا نادیم حازت تری رد ور
داردم ادب
،ان م هب تحار هدکنیا هدب دانتسا اب ،ار ظفل یانعم زا لودع زایج
« عد َی دل َدددصصق ادم »
رداد
1.Non-Originalism
2 ي ۀژاو
« تلا ا » ا رد ی ا ثحب ، هب طیبرم ثحابم زا تسا سابتقا
« ا ی ل
» و
« لیکو » ثحب لیذ
« تلاکو
» ي ایاربادنب
یانعم هب کلام کی اتشاد تلا ا ب
شزرا ندیب کلام ریاس هدک تدسا نآ دیدص م هدکلب ؛تدسین اه ماد م رد
کلام ای کلام رب لی ا کلام ، حازت ت عرف یاه
يتشاد دهایخ مد
3 حورشم ي تارکاذم سلج ۀ خریم 28 / 2 / 1381 ي)راشتنا تسد رد( نابوگن یاریش
م دنب رد زین نابوگن یاریش يدنک 1
ۀرامش یریسفت رظن 103
/ 21 / 78 خریم 18 / 3 / 1378 نادیب
:تسا هدرک
« 1 ي تدسا ان م دارم نایب ،ریسفت زا دیص م
؛ عدسیت و قییدضت ایاربادنب ۀ
نینادق رد
من لت ،ریسفت ،تسین نیناق ماوبا عفر هک یدرایم دیش
ي»
)ج تری رد هک تسه یانبم ،ریسفت هب تبسن هناسانش
یقوقح ماظن خساپ فشک ،ددشاب
هیرظن م لکش نآ یانبم رب هک یا ایدیبت یاتدسار رد قید ح تدسا لمع هک ار ریسفت ،دریگ
ق عیضیم ای کح هک یدرایم رد نیناق زا یح وف هدب ،نینا
ادی ضرادعت ،لادمجا ،مادوبا لدیلد
م لاتبا دریم ۀلئسم هب قی ح ماظن خساپ ،تسین اشور ،تیکس مادظن اب تبسن رد ار نآ و دناد
م فیرعت قی ح قید ح مادظن یازدجا زا ریسفت ارچ هکنیا و هاگدید ایا ویجیت یانبم يدنک
م فشک ای ظافلا ناعم فشک هکنآ زا رتشیپ و رتشیب و تسا قید ح ماظن خساپ ،دشاب ان م دار
هکنآ یضیت يتسا هتفون قی ح ماظن میوفم رد ،تسلاتبا دریم ۀلئسم هب قی ح ماظن
عیمجم ۀ
نامزاس و اهداون ،دعایق ،لی ا اه
ی قی ح ابترم و گنهامه هدک تدسا رگیددکی اب
دنتبم ردب
نابم و ی هو عم شور ساسارب و ی
ا اخ عبانم زا سفت و جارختسا
ی ر هدش اپ رب و ۀی نابم و ی هو ا ی
نی ز رات رتسب رد و هدش رایتسا ی
خ گنهرف و اخ
هتفرگ لکش تسا
رعت فادها و دی
ف هددش ا ی
م لابند ار تلادع و ظن نیچ دنک
تمکح(
نی ا و اکمه
،نار 1334 : 418 ) عقاو رد هک زین ریسفت ي
فم اسیت قی ح ۀدعاق کی فشک ت ی ح رد و قی ح ۀدعاق کی نایب نج زا ددیاب ،تسا رس
نورد زا هدک تدسا ادیا رسفم نأش ،رگید نایب هب يدریذپ تری قی ح ماظن بنایج ۀظحلام اب هداد لکش ار قی ح ماظن هک فلتخم دعایق قی ح ۀدعاق نآ ،دنا
دم هدک ار یا هدب ددنایت
ۀدباثم
دسلک ناده يددنک هدئارا ریدسفت بدلاق رد ار نآ و فدشک ،دشاب لاتبا دریم ۀلئسم هب خساپ زا ،ا
هیرظن دعایق نآ هک ماظن اب هارمه دیاب ار قی ح دعایق تسا د تعم ،قی ح لع ریوشم نازادرپ دوف ، یدنک دودحم درفنم دعایق هب ار دیخ هجیت هچنانچ و ینک وف ،تسا هتفرگ لکش نآ رد
م اکممریغ قی ح تیهام
1دیش (
Kelsen, 1949: 3
ایازا ي) و رتشیب ریسفت ید تعم هک تسور
قید ح ۀددعاق ندج زا هک اجنآ زا ،دشاب ان م دارم فشک ای ظافلا ناعم فشک هکنآ زا رتشیپ م لاتبا دریم ۀلئسم هب قی ح ماظن هک تسا خساپ و هدیب قی ح ماظن هب قلعتم ،تسا يددهد
ایازا قید ح ماظن ره هک اجنآ زا و تسا قی ح ماظن خساپ فشک اب تلا ا ،ریسفت دنیارف رد ور
رب دادفم نادیم ضرادعت ماد م رد ،تسا خشم فادها ق حت پ رد و هدیب رایتسا ،اخ نابم مادظن نادبم ادب تلاد ا ، قی ح ماظن فادها و نابم اب ان م دصق تح ای نیناق اتم زا هدمآرب
يدیب دهایخ ،نآ فادها ایمأت و قی ح هعیمجم ،تامد م ایا هب هجیت اب هرازگ زا یا
پ یارب ،ابترم یاه دنعی نلاک شسرپ هب خسا
تسه یانبم اب ،ریسفت تسیچ هب ریسفت هناسانش
هیرظن بلاق رد ، قی ح ماظن زا ئزج ۀباثم یا
ناینع اب و یزییجت
« یداوتجا ریسفت ۀیرظن »
:تسا هدش هئارا و حارط تری ایا هب
___________________________________________________________________
1."It is impossible to grasp the nature of law if we limit our attention to the single isolated rule."
دسم هدب قید ح مادظن هدک تسا خساپ و تسا قی ح ماظن زا ئزج ریسفت هک اجنآ زا ۀلئ
م لاتبا دریم ریدسفت دپ ،تسا هدش رایتسا فادها و نابم اکر ود رب زین قی ح ماظن و دهد
یدرکرادک ددععب رد و قید ح مادظن نادبم زا هددمآرب یدیجو دععب رد هک تسا یریسفت ، یح ایمأت يدشاب قی ح ماظن فادها ۀدننک ، مروج یرداوب(
1334 : 42 - ي)48
هیرظن ایا لیلحت و وف رد :درک هجیت ریز تاکن هب دیاب
1 قی ح ماظن ره ي
« نابم یا » قید ح مادظن نآ تیعوردشم و رادبتعا لدیلاد هدک دراد ا
يددن
قی ح ماظن ره رد اینچمه
« فادها » ادب اتدسارمه و نادبم نادمه زا هدتفرگرب هک دراد دیجو
دشک و دوف لدباق قید ح مادظن عبادنم هدب هدعجارم ادب ،فادها و نابم ایا ؛تساونآ يتدسا ف
خساپ دم لکدش عبادنم هب عیجر اب هک یاه ،دردیگ
« یادهراجنه »
لکدش ار قید ح مادظن کدی
م م دیخ اهراجنه ایا هک دنهد دننایت
« هیور اده » رادنک رد هددشدای یهادفم يددنهد لکدش ار
« ریسفت » دم لیکدشت ار قی ح ماظن یازجا ،تسا قی ح راجنه دجیم دیخ هک ۀدتکن يددنهد
ظن ایا رد یدیلک هب ریسفت تقو هک تسا نآ هیر
م هتفریذپ قی ح ماظن زا ئزج ناینع ،دیدش
ادیا هدکارچ ؛ان م ۀدارا ای نیناق اتم ًافر هن ،دیب دهایخ قی ح ماظن ۀعیمجم ریسفت ۀنایتشپ قی ح ماظن زا شخب ،ود ا
ينآ مامت هن ،دن
2 ایا ۀیمست هجو ،یصخ رد ي
« هیرظن
» داوتجا هک اجنآ زا تفگ دیاب ، ،
هب
،یصخ یانعم رد
هییش هب هجیت اب ،هیرظن ایا ،تسا یح ریسفت ۀئارا یارب مزلا طرش ،نآ حلاط ا یارب هک یا
،هدیزگرب قی ح ماظن خساپ اتفای
« یداوتجا ریسفت ۀیرظن »
هدب يتدسا هددش یراذدگمان ترادبع
دها ، نابم تسرد وف ،ورگ رد ،ریسفت دنیارف رد رسفم مادقا هک اجنآ زا رگید مادمت ظاحل و فا
هب قی ح ماظن یازجا تبسن و یس کی زا نامأیت تری
تدییلوا و بترت وف و اونآ نایم جنس
،ردگید ییدس زا ردگید ایداینب ۀفلؤم رب ایداینب ۀفلؤم کی ای رگید فده رب فده کی یجرت و يتسا هدش هدیمان مان ایا هب هیرظن ایا ،تسا داوتجا مزلتسم
3 ي نابم هب کسمت ظن
قی ح ما سم رد تکرح و
ری قید ح مادظن فاددها
، هدب دباثم ۀ لدصف
م ی م اه ی رظن ۀی سفت ری داوتجا
،ی ه ی هاگ نعم هب دادفا هب کسمت اتشاذگ رانک و درط ۀ
ظادفلا
هب هجیت ای دارا
ۀ ن راذگنیناق
؛تسی گدنسب و افتکا رد لکشم و هلئسم هکلب اق اتم هب
نین ای دارا ۀ
سفت دنیارف رد ان م ری
نیناق ساسا تسا گدنسب هک هزادنا نامه هب ي داردم و نینادق اتدم هدب
سفت دنیارف رد ان م ری
اراد ی ا و لاکشا داری
ن اونآ اتشاذگ رانک ،تسا زی
و دراد لاکشا ایازا
ور هن
هک تسا هتسیاش طارفا ماب زا
ي یتلۀب ایرفت ۀریاد هب هک تسا هتسیاب هن و یتفیب
4 ماجسنا و طابترا رد هک یدعایق ي م لیکشت ار قی ح ماظن کی ،رگیدکی اب
دعایق اونت ،دنهد
ایازا يتسین ساسا نیناق رد ریکذم من ،ریسفت دنیارف رد ور
نایدت اتفردگ ردظن رد هدب ادونت کدی
قی ح ۀدعاق افتکا
درک اس و ری هرازگ اه دعایق و زا ار ثیح طابترا دم هدک ددنایت رازدگ ادب ۀ أددبم
دان ،دشاب هتشاد هدی
تشاگنا ایازا ي تدسخن دساسا نینادق ریسفت دنیارف رد ، ساسا نیناق رسفم ور
ار قی ح ماظن رب کاح ظن دیاب هب
بیخ هدب ار قی ح ماظن فادها و نابم پس ؛دسانشب ۀدباثم
هدب نآ عبانم هب هعجارم اب ،ریسفت دنیارف رد راذگرثا و وم زج ود و ددنک جارختدسا لدماک ترید
هداد زاین دریم یاه هب ار
عمج لماک تری نادنیمطا زا پ و هلحرم ود ایا ط زا پ ؛دنک یروآ
هداد ندیب فاک زا رد لقاددح هدک ،داوتجا رب کاح لی ا هب یدنبیاپ اب ،ریسفت یارب زاین دریم یاه
هشیر هیماما ه ف یا
هلاسرازه ل ا رد و دراد 2
هدب زدین ناریا ملاسا یریومج ساسا نیناق ۀدباثم
ب یرازبا ه تدسا هددش نادیب ملادسا یریدومج قید ح ماظن فادها ق حت ریظنم نادیم تبدسن ،1
هداد عمج یاه یروآ
ادی کاح ،ندیب دی م ای قلطم ،ندیب ،اخ ای ماع دننام لی ا کمک اب ار هدش
يدسرب لاتبا دریم ۀلئسم رد قی ح ماظن خساپ هب تیاون رد ات دنک خشم ،نآ لاثما و ندیب دراو
رثا یگنوگچ نیس و رییسفت دنیارف رب یداهتجا ریسفت ۀیرظن یراذگ
رسفم درکلمع
هب اشور ریظنم لادثم تمدسق ادیا رد ،یدادوتجا ریسفت ۀیرظن داعبا ندش رت
،یدصخ رد یاده
نینادق رسفم درکلمع شجنس زین و ساسا نیناق ریسفت دنیارف رب هیرظن ایا یراذگرثا گنیگچ دش دهایخ نایب ساسا
1 ۀژاو ریسفت .
« تلود
» لصا عوضوم ؛ 171
یساسا نوناق
ل ا 178 :تسا هدرک نایب ناریا ملاسا یریومج ساسا نیناق
« تاضق هاگداد فدلکم اه ا
زا ددن
ارجا ی یصت ی ب همان آ و اه یی ا همان اه ی تلود هک فلاخم نایق اب ی ا تارر م و ملادسا
دی ا جرادخ زا
دودح تخا ی تارا یق ۀ رجم ی ه تسا راددیخ ی ک ره و دننک م
لاطبا دنایت ا
ی ا هنیگ تارر م زا ار
د ی نای تلادع رادا ی دنک اضا ت ي»
م ،یداوتجا ریسفت ۀیرظن زا دادمتسا اب تاعیدضیم ،یصخ رد یح ریسفت ۀئارا هب نایت
ۀژاو میوفم هلمج زا ،ل ا ایا فلتخم
« تلود » تسا هیرجم ۀیق لماش اونت ،هژاو ایا ایآ هکنیا و
ای م زین ایق ریاس لماش هکنآ
2دیش يدرک تردابم ،
___________________________________________________________________
1 ي ل ا 2 ساسا نیناق ریومج
ی ملاسا ا ی نار
« : ریومج ی ملاسا
، ماظن ب تسا اپ ر ۀی ا ی نام :هب
1 - ييي
هک :هار زا
فلا ) او ف رمتسم داوتجا ی
عماج ارشلا ی ا میصعم تنس و باتک ساسا رب ی
ا لَع دهّللا عملاس ی
ِو عَمْج ا ی ا
ب ) ييي اسق س للا تسا و لدع و ی
سا داصتقا و ی عامتجا و گنهرف و
گتسبمه و لم
أت ار م ی ا م دنک
»ي
2 ي همان رد هییاضق ۀیق تقو یئر ا
خیرات هب ی 20
/ 0 / 1303 تیحلاد هدب رظادن ار لاؤدس ایدمه نادبوگن یاریش زا
،ددشاب ریدسفت هدئارا یارب نیناق اتم رد دیجیم ائارق و ظفل تلا ا ریسفت رد ام یانبم رگا ؛ ینک نیناق ریسفت هب مادقا قیرط ایمه زا تسا مزلا نانچمه
هک هب م رظن نابوگن یاریش دسر
ۀرامش یریسفت رظن ۀئارا رد 3307
/ 38 / 03 خریم 21 / 18 / 1303 :تسا هدرک ملاعا هک
« هدجیت اب
نیرق هب ۀ
« یق ۀ هیرجم » ل ا ریخا تمسق رد 178
ردیبعت زا دیدص م ساسا نیناق
« دتلود » رد
یق ل ا ایا ۀ
تسا هیرجم
» ادیا لیلحت رد زین نانادقی ح خرب و تسا هدیمیپ ار ریسم ایمه ،
هاگن ،یریسفت رظن ظافلا رهاظ هب بدا ًافر
م هک ،ار نیناق هدتبلا و تدسا یریدسفت رظن ایا أشن
هب یرفیک اینایق رد تسا بسانم و اج
دند تعم و هتسنادن بیلطم ساسا نیناق ریسفت رد ، ددیاب
یدازآ و قید ح ظفح و ایمأت هب نآ زا موم شخب هک ساسا نیناق لک رب کاح حور هب یاده
زین تسا ابترم مدرم
، دیش هجیت ،یدیمحم(
1304 : 338 )،
هب هتبلا ن م رظ ردظن دسر ریدسفت
ی
هدشدای مه اتفرگ رظن رد اب تح ۀ
تدسا هددشن ردا زین بدا ریسفت مزایل
؛ ریدسفت رد هدکارچ
من تری نیناق اتم هب ظفل هاگن ًافر بدا دریذپ
، رد ظادفلا یادنعم هب هجیت هکلب ،یدصخ
يتسا بدا ریسفت مزایل هلمج زا زین بیلۀت هکنآ یضیت
هب م رظن ع رکذ دسر تراب
« یق ۀ هیرجم »
ل ا رد 178 هدک لدیلد ادیا هدب ، دساسا نینادق ۀدمد م ردیظن ، ساسا نیناق ایدیآ
هدمان و اده
بییصت همان اه بلغا یق زا ۀ م ردا هیرجم دیش
، هدیب بیلۀت باب زا ساسا ان م و تسا
ادیا رد
رتشیب ل ا هب رظن
عیضیم اییآ بییصت و همان تسا هتشاد همان
ينآ بییصت عجرم ات
داندسا ای ل ا ایا تارکاذم حورشم هب دیاب ،دشاب ان م ۀدارا تلا ا ،ریسفت رد ام یانبم رگا ادیا تارکاذدم حوردشم هدب هدعجارم ي ینک عیجر ،دنک راکشآ ام یارب ار ان م دارم هک طبترم
م ناشن ،ل ا ل ا دهد
حرطم یاهریحم ایرت دنلع احد رد هدش
یادون دسررب دلجم1
اگنه ساسا نیناق ساسا یانبم ،ل ا ایا بییصت م
رد تاضق تیحلا تبسن ،ل ا ایا یزاس
ل ا رد نابوگن یاریش یاو ف تیحلا و ل ا ایا 4
هدب تادضق تیحلاد ددیدحت ترورض و
زا زیهرپ یاتسار رد ل ا ایا بجیم فلاتخا
اهرظن هیور و دیدحت داونشیپ و یاضق تتشتم یاه
ترابع
« ملاسا تارر م »
هب
« دم تارر م ملاسا لسم ای نو
» هدیدب ادونیا نیدماریپ ثحابم و
،ييي لجم تارکاذم حورشم تری ( 1384
ج ، 3 : 1814 میوفم هب می تسم ۀراشا و )
« تلود » و
هک درک حرطم تری ایا هب یرادا تلادع نایید
« دوددحم ایآ ۀ نایدید تارادیتخا لد ا ادیا رد یرادا تلاددع
،
بییصت لماش همان
اییآ و اه همان یق یاه ۀ اضق و هنن م ی
نامزاس و هی تابیدصم ایدنچمه و ادونآ هدب هتدسباو یاده
نابوگن یاریش یرادا تابیصم و گنهرف بلا نا لاع یاریش
، دم زدین نآ لادثما و یخدشت عمجم ادی دیدش
بییصت هب ،یصخم همان
اییآ و اه همان یق یانعم هب تلود یاه ۀ
م هیرجم دشاب
؟ »
1 ي دیق رب دیکأت
« نلع اح »
رد دساسا نینادق لید ا ،یدصخ رد تارکذدم زا یرایدسب هدک تدسا توج نآ زا
سلج نییسیمک ب تا تفه یاه
نییسیمک گنهامه تاسلج زین و هناگ هنافدسأتم هدک تدسا هتفرگ تری اه
رادشتنا ددلج رادوچ ط ساسا نیناق تارکاذم حورشم زا مک شخب اونت و تسین سرتسد رد رضاح لاح رد يتسا هدرک ادیپ میمع
