Criteria for claiming compensation for secondary psychiatric victims in English law and its application in Iranian law
Sayyed Hussein Safaei Moafi*
Ph.D. Student in in Private Law, Department of Law, Faculty of Literature and Humanities. university of Guilan. Rasht. iran.
Akbar Imanpour
Assistant Professor, Department of Law, Faculty of Literature and Humanities.
university of Guilan. Rasht. iran.
(Email: [email protected]) Reza Daryaee
Assistant Professor, Department of Law, Faculty of Literature and Humanities.
university of Guilan. Rasht. iran.
(Email: [email protected])
(Received: 2021/11/26, Accepted: 2022/01/19)
Abstract
Psychiatric damage is any damage to the psyche of people that causes their illness.
Sometimes the victim himself is not exposed to the accident, but as a result of the accident to another person, suffers from Psychiatric injury, which are called
"secondary victims". Given that the scope of such victim is wide, more restrictions should be applied to compensate for the Psychiatric damage of such victims.
Designing and identifying an appropriate and efficient rule in this subject requires examining various aspects of the subject and comparative study. A study of British jurisprudence reveals the richness of this legal system in the face of this challenge.
Accordingly, the main question of this article is what are the criteria for claiming compensation for secondary victims in English and Iranian law? In England, special and mandatory conditions are set to limit the scope of these victims, while in Iranian law there are no special rules. In England, the victim must have a close emotional tie with the immediate victim and must be close in time and space to the accident and must observe the accident. In addition, his psychiatric damage must have resulted from a sudden shock and a horrific event. This study shows that the restrictive mechanisms of psychological compensation used in English law have some shortcomings, but can be useful in Iranian law to achieve foreseeability and directness of damages.
Keywords
tort, psychiatric damage, psychiatric illness, secondary victims, foreseeability.
* Corresponding Author; Email: [email protected], Tel: +989113475193, Fax: 01333690280.
ۀرود 13 ۀرامش ، 1
ناتسبات و راهب 1401
تاحفص 257
ات 278 یملع(
- )یشهوژپ
نایز تراسخ ۀبلاطم طباوض قوقح رد یناور ۀیوناث ناگدید
ناریا قوقح رد نآ دربراک و ناتسلگنا
دیس یفاعم ییافص نیسح
*
دکشناد ،قوقح هورگ ،یصوصخ قوقح یرتکد یوجشناد ۀ
هاگشناد ،یناسنا مولع و تایبدا
.ناریا ،نلایگ ،نلایگ روپنامیا ربکا
.ناریا ،نلایگ ،نلایگ هاگشناد ،یناسنا مولع و تایبدا ۀدکشناد ،قوقح هورگ رایداتسا
(Email: [email protected])
ییایرد اضر
داتسا .ناریا ،نلایگ ،نلایگ هاگشناد ،یناسنا مولع و تایبدا ۀدکشناد ،قوقح هورگ رای
(Email: [email protected])
( رات ی خ رد ی تفا : 05 / 09 / 1400 ، :شریذپ خیرات 29
/ 10 / 1400 )
هدیکچ
ددربگ نابنا یبشوخان بجوم هک صاخشا ناور هب همطل هنوگره زا تسا ترابع یناور تراسخ نایز یهاگ ید
رابچد یرگید یارب هثداح عوقو رثا رب اما ،تسین هثداح ضرعم رد شدوخ یناور ۀد
یم یناور تاملأت ًاحلاطصا اهنا هب هک دوش
« نایز هیوناث ناگدید »
یم ةنماد هکنا هب هجوت اب دنیوگ
نایز نینچ تیدودحم دیاب ،تسا هدرتسگ یناگدید
نبیا یناور تراسخ ناربج یارب یرتشیب یاه
نایز تسد د
هب ناگدی نبیا رد دبماراک و بسانم ۀدبعاق ییابسانش و یبحارا دوبش هبتفرگ راک
ییابیق ةبیور ةبعلاطم تبسا یقیبطت ةعلاطم و عوضوم فلتخم ناوج یسررب دنمزاین صوصخ ، ابسا نیبمه ربب دراد الابچ نبیا ابب ههجاوم رد یقوقح ماظن نیا یانغ زا تیاکح ناتسلگنا هک تسا نیا رضاح راتشون یلصا اسرپ نابیز یناور تراسخ ةبلاطم یارب یطباوض هچ
ناگدبید
یصاخ و یمازلا طیارش ،ناتسلگنا یقوقح ماظن رد ؟دراد دوجو ناریا و ناتسلگنا قوقح رد هیوناث نایز نیا ۀریاد ات هدش عضو هژبیو طباوبض ناربیا قوبقح رد هک یلاحرد ،دوش دودحم ناگدید
یا نایز اب تسیابیم هدیدنایز ،ناتسلگنا رد تسا هدشن ریبدت یبکیدزن یفاابع ةبطبار هبیلوا ۀدبید
هبب دبنک هدهاشم ار نا و دشاب رضاح هثداح هب کیدزن یناکم و نامز رد و هتشاد یبسا ،هولابع
هب یناهگان کوش کی زا دیاب ًامتح وا یناور رد دبشاب کابنلوه دادیور کی زا لصاح و هدما دوجو
یم هداد ناشن اهوژپ نیا یاهراکوزاس ،دوش
هبب ِیناور تراسخ ناربج ۀدننکدودحم هبتفرگ رابک
یتساک ناتسلگنا قوقح رد هدش یم نکیل ،دراد ییاه
لباق طرش زارحا یارب ناریا قوقح رد دناوت
ایپ دریگرارق هدافتسا دروم تراسخ ندوب میقتسم و ینیب
یدیلک ناگژاو
نایز ،یناور تراسخ ،یناور یسا ایپ تیلباق ،هیوناث ناگدید
،ینیب یندم تیلوئسم
* لوئسم ۀدنسیون ؛
:نفلت 09113475193 Email: [email protected]
همدقم
هثداح رثا رب دارفا ،عقاوم رتشیب یم قافتا ناشدوخ یارب هک یا
رارق رطخ ضرعم رد ار نانا و دتفا
یم یم یناور تاملأت راچد ،دهد وش
هثداح نینچ عوقو رثا رب یهاگ اما دن دوبخ نازبیزع یاربب یا
یم یناور یسا لمحتم )نایانشا و ماوقا لثم(
ضاو رایسب دنوش یبمن هبک تبسا ح
یوبلج ناوبت
هدش یتراسخ لمحتم قحان هب هکارچ ،تفرگ ار نانا یوس زا اوعد حرا دوبش ناربج دیاب هک دنا
یزبیزع تبحارج ای نداد تسدزا لیلد هب هک یصخش یارب ررض ةبلاطم قح هزورما هکنیا نمض هتفریذپ یرما ،مزلا طیارش دوجو تروص رد ،هدش رثأت راچد ،نیورپ( تسا هدش
1382 : 197 )
یراوبشد زا یلابخ صوصخ نیا رد دماراک و سانم ۀدعاق ییاسانش و یحارا ،نیا دوجو اب نایز دودحمان و هدرتسگ ةنماد هب هجوت اب وس کی زا اریز ،تسین ربگا ،هدبشدای یلابمتحا ناگدید
هب یواعد زا یلیس دریگ رارق شریذپ دروم اهاعدا یگلمج رادا ةبنیزه مبه هبک دابتفا دهاوخ هار
ۀ
هب ار عوضوم نیا اب ییورایور رد ییایق ماظن نایز مه و درب دهاوخ لااب تدش
تیلوئسم اب ار هدننز
هبور ینیگنس رایسب درک دهاوخ ور
(McBride and Bagshaw, 2018: 123)
نیا و دساف یلاوت اه
بپ قبلطم یفن ،رگید ییوس زا دنریگ رارق رظن دم دیاب ییاهن خساپ رد هک تسا یتاظحلام شریذ
نایز نینچ یناور تراسخ ناربج یبناور تبیمامت هبکارچ ،تسا هجاوم یتلااکشا اب مه یناگدید
نارببج ندبه ابب یندبم تیلوئبسم رد نا نتفربگ هدبیدان و تسا تیامح دنمزاین زین صاخشا نابیز مبسق نبیا هبب یبناور تراسخ لیمحت نتسناد حابم ،نا رب نوزفا تسا یفانت رد تراسخ ب نده اب ،ناگدید ییابسانش مدبع هبکنیا هچ ؛درادن یراگزاس یندم تیلوئسم قوقح یگدنرادزا
نابیز هبب هبک تسا نایز لماع هب هزاجا نیا نداد یانعم هب تیلوئسم یبناور ترابسخ ،ناگدبید
هار لابند دیاب ،ور نیا زا ؛دیامن لیمحت دوب هنایم یلح
قح اب یقیبطت ةعلاطم وترپ رد دنراد شلات هلاقم نیا ناگدنراگن ییایق ةیور هک ناتسلگنا قو
یراربقرب یاربب ،تبسا هتشاد ار نا یواعد لصف و لح و عوضوم نیا اب ییورایور اهراب ةبرجت نا ، ابسا نبیا ربب دبنرادرب ماگ ،یموب قوقح اب گنهامه و سانم ۀدعاق ییاسانش و لداعت ةطقن یطباوبض هبچ ،ناربیا و ناتبسلگنا قوبقح رد هبک تسا نیا رضاح راتشون اسرپ نارببج یاربب
نایز یناور تاراسخ یم طیارش نیا ایا ؟تسا هدش عضو هیوناث ناگدید
دنک باجیا ار تلادع دناوت
ررقم روظنم نیا یارب یطیارش نامز لوا رد ناتسلگنا ییایق ةیور ؟دشاب هتشاد یلمع ییاراک و ایپ لباق ریظن تسا هتشاد نابیم کبیدزن یفاابع ةطبار دوجو ترورض ،نایز ندوب ینیب
نابیز
نایز و هیوناث ۀدید نایز ترواجم ،هیلوا ۀدید
زبین و ،نا میقتبسم کاردا و هبثداح ابب هبیوناث ۀدید
یتبساک دوجو اب هدشدای طیارش زا یناهگان کوش کی ةجیتن رد یناور یسا دورو ترورض یابه
یم نا ایپ لباق طرش زارحا یارب ناوت یب و ینیب
هرهب ناریا قوقح رد تراسخ ندوب هطساو درب
لیبصا ،مود ثبحبم رد ،هدش فیرعت هلاقم یلصا میهافم ،تسخن ثحبم رد روظنم نیمه هب
نایز یاوعد ندوب عبات ای یبم راربق یبابیزرا دروم میقتسمریغ ناگدید
و موبس ثبحبم رد دربیگ
عضو طیارش ، یترت هب ،مراهچ یبم شلابت و دش دهاوخ یسررب ناریا و ناتسلگنا قوقح رد هدش
انتبا اب دوش ددرگ نییبت هنیمز نیا رد ناریا قوقح یور ِایپ ریسم ،یقیبطت ةعلاطم رب
1 نایز و یناور تراسخ موهفم نییبت . هیوناث ناگدید
« یناور تراسخ »
و
« نایز هیوناث ناگدید »
یم لیکشت ار رضاح راتشون یلصا میهافم نیا زا ؛دنهد
تسا یرورض میهافم نیا نییبت ،ور
1 . 1 یناور تراسخ .
د زا یصخشم ینوناق فیرعت ناریا قوقح ر
« یناور تراسخ »
ۀرصبت رد نکیل ،درادن دوجو 1
ۀدام
14 نیا یرفیک یسرداد نییا نوناق :هدش نایب هنوگ
« ابی یبحور تامدبص زا ترابع یونعم نایز
تسا یعامتجا ای یگداوناخ ،یصخش رابتعا و تیثیح کته »
یبناور ةمدص زا زین هرصبت نیا رد
هب یرکذ ایم هتسناد مه ندارتم ار ناور و حور تغل لها اما ،هدماین ن ،دبیمع( دبنا
1385 : 711 )
نوناق دارم ،نیاربانب هبب ،یبناور یتحاران هنوگره ،هررقم نیا رد یحور تامدص زا راذگ
و مبغ هژبیو
،یمیحر و ییافص( تسا جنر و درد و هودنا 1397
: 106 یسا نینچ ) یبم ییابه
کبی زا دبناوت
هداس هودنا دوش لماش ار یناور تلالاتخا هنوگره ات
هبب ار یناور تراسخ ،دوجوم نیناوق و یقوقح نیرتکد یوبنعم ترابسخ زا یقادبصم ناوبنع
یبم راربق هعلاطم دروم یونعم تراسخ ناونع تحت ار نا ناربج تیلباق و دادملق نودبب ،دبنهد
بمیحر و ییافبص( دنیامن حرطم یثحب صوصخ نیا رد لقتسم تروص هب هکنیا ،ی
1396 : 127 ؛
،نایزوتاک 1395
: 244 ،ییاباب ؛ 1396 ج ، 1 : 140 )
هتخانش و صخشم موهفم کی یناور تراسخ ،ناتسلگنا رد ،ناریا قوقح نلاخرب تبسا هدش
یم رارق هعلاطم دروم هناگادج تروص هب هک تغل زا یکی دریگ
همان یبسا فیرعت رد یقوقح یاه
یناور (
Psychiatric injury
) یم نایب :دراد
« هتخانبش یبناور یرابمیب کی للاتبخا دبننام( هدبش
یم قافتا یناهگان کوش کی طسوت هک )هثداح زا سپ رتسا و یلوبمعم هودبنا و مبغ ابب و دتفا
دراد توافت هداس بارطضا »
(
Martin, 2011: 437
) هاگداد ،هتشذگ رد نابیب یاربب سیبلگنا یاه
حلاطصا زا موهفم نیا
« یببصع کوبش »
(
Nervous shock
) یبم هدافتبسا دبندرک
(
Harpwood,
2000: 47
) فبیرعت نبیا ،دبشاب کوش زا یشان یناور یسا تسین مزلا هشیمه هک ییاجنازا اما
هارمگ زین یبصع کوش حلاطصا و داقتنا لباق تسا هدننک
زا تسا ترابع یقوقح ماظن نیا رد یناور یسا ،نیاربانب
« هتخانش یناور یرامیب کی هبک هدش
اع درکلمع یم للاتخا راچد ار زغم ید
دنک » یلک نایب هب دادبعت لمابش یبناور یبسا حلاطصا ،رت
یرامیب یدایز یم صاخ یاه
دوش
(Murphy and Witting, 2012: 76)
ماظن نیا رد ، اسا نیا رب
یرامیب اهنت یقوقح هتخانش یناور یاه
ناور ملع رد هدش یبناور یبسا فیرعت رد هک تسا یکشزپ
یم ب و دجنگ یمن رارق یناور تراسخ فیرعت رد یفااع ۀداس تاملأت ،ناریا قوقح سکعر دریگ
1 . 2 نایز . هیوناث ناگدید
هدنورپ داینب رب سیلگنا قوقح ،یناور تراسخ صوصخ رد ریظن ییاه
«
Page v Smith (1996)
و
Alcock v Chief Constable of South Yorkshire Police (1992)
» نابیم ،
« نابیز ناگدبید
هیلوا » و
« نایز هیوناث ناگدید »
یم لامعا ار یتوافتم دعاوق دبیامن
(
Finch and Fafinski, 2017:
20-21
)
« ز ی نا د ی د ۀ هیلوا » (
Primary victim
هب هک تسا یصخش ) هبثداح رد میقتبسم تروبص
« رویح
» دراد ،لباقم رد ؛
« نایز هیوناث ۀدید »
(
Secondary victim
) هب هثداح رد میقتسم تروص
« رویح
» درادن
، اما جیتن رد ة بم هچنا ی بی دبن بم ابی ی دونبش ترابسخ لبمحتم یبناور
بم ی وبش د
(
Harpwood, 2009: 50
) موهفم ققحت یارب
« هثداح رد رویح »
نابیز زا هوربگ ود نیا قراف هک
یم هجوت نیا هب ،تسا ناگدید نایز ،هثداح ةجیتن رد ایا هک دوش
لمحتم هدشدای ۀدید
« تراسخ
یندب » هدش زین ،خبساپ ندوب تبثم تروص رد ؟تسا هتشاد رارق تراسخ عون نیا ضرعم رد ای و
نایز فیدر رد هدربمان نایز فیدر رد ،خساپ ندوب یفنم تروص رد و هیلوا ناگدید
هبیوناث ناگدید
یم رارق دریگ (
Elliotand Quinn, 2017: 101-102
) ترابسخ نارببج یارب ناتسلگنا قوقح رد
نیا زا مادک ره ِیناور تسا هدش عضو یصاخ طیارش ،هتسد ود
یقوبقح ربثا أبشنم هبک یوحن هب ییایق ةیور و نیناوق رد کیکفت نیا ناریا قوقح رد نکیل یمن هدهاشم ،دشاب یم یخرب ملاک یاوحف زا ،لاح نیا اب دوش
یبلع هبک تفایرد ناوت مدبع مبغر
هتشاد نهذ رد ار یزیامت نینچ ،حیرص وحن هب کیکفت لامعا شیا دنا
نایز نا رد هبک ار یناگدبید
یبم )یوبنعم تراسخ( یناور همدص راچد دوخ ناکیدزن زا یکی یمسج یسا ای توف رثا دنوبش
یبم اوبعد ةبماقا رد لیبصا ار نابنا ،هدومن ادج ،نابیزوتاک( دبنناد
1395 ج ، 1 : 269 و ییافبص ؛
،یببمیحر 1396
: 140 :نیورببپ ؛ 1382
: 194 هدببع ) نودببب زببین نارگببشهوژپ زا رببگید یا هببکنا
هب نایز زا هورگ کی تحارص هبتفایرد ار یزیابمت نیبنچ لبمعرد ،دبنمانب یلبصا ار ناگدبید
دبنا
یناطلس(
،داژن 1394 : 253 ،کسیا یرجا ؛ 1395
: 22 ،یناتبساب میهاربب و یناید ؛ 1396
: 147 )
هتبسد یپ رد تایرظن نیا عیمج هک تسا نا تیمها زئاح ةتکن نابیز یدبنب
ابی یبناور ناگدبید
هب یونعم یسا هکلب ،دنتسین یلصاریغ و یلصا
تحارج زا هک ینارگید و ،یلصا ار یندب ناگدید
هدید یناور ةمدص اهنا یم یعرف ،دنا
هب و دنناد یوس زا یونعم تراسخ ةبلاطم ناکما نتفای لابند
زا هوربگ ود نبیا نابیم کبیکفت ییاسانش مدع هب رظن ،تقیقح رد دنتسه ناریا قوقح رد نانا نایز اگدید نابیز یناور تراسخ ةبلاطم طیارش ،حقنم و نشور وحن هب ن هبب زبین هبیوناث ناگدبید
لبباق ترابسخ یموبمع طیارش ةیاپ رب ًلاوصا و تسا هتفرگن رارق هعلاطم دروم یصاصتخا تروص هتخادرپ عوضوم لصف و لح هب یقوقح ناگدنسیون ،ناریا قوقح رد ناربج دنا
2 . ز یاوعد للاقتسا مدع ای للاقتسا نای
هیوناث ناگدید
نایز یاوعد ایا نایز یاوعد زا هیوناث ناگدید
یم تیعبت میقتسم ناگدید یاوبعد دوخ هکنا ای دنک
قوقح زا یخرب ؟تسا یلقتسم نابیز یزوربیپ دبندقتعم یبسیلگنا ناناد
یاوبعد رد هبیوناث ۀدبید
تبقارم هب فیلکت ضقن تابثا رب عرف ،یناور تراسخ ةبلاطم (
Duty of care
) زا نایز یوس هدننز
نایز هب تبسن یمن اذل ؛تسا هیلوا ۀدید
نیبمه ربب تبسناد مبه زا لقتبسم ار اوعد ود نیا ناوت
یب و تراسخ دوجو مدع نوچ یتایعافد ، اسا کرتبشم یاایتحا
(
Contributory negligence
)
نایز لباقم رد هک نایز ربارب رد ،تسا دانتسا لباق هیلوا ۀدید
زبین هیوناث ناگدید یبم
دروبم دبناوت
دریگرارق کسمت نابیز ربگا دوب دهاوخن یقطنم هک تسا هدش للادتسا هاگدید نیا تیوقت رد رد هبیوناث ۀدبید
نایز هیلع ایاوعد نابیز هبک یلاحرد ؛دوش زوریپ هدننز
ترابسخ نارببج دبناوتن میقتبسم ۀدبید
نایز نامه زا ار ایوخ ابعد نبیا نابیم للاقتسا ییاسانش مدع دهاوخب هدننز
یلابت نبیا زا ،یو
یم یریگولج دساف دنک
(
LawCommission, 1998: 17
) نایز رگا ، اسا نیا رب میقتبسم ۀدبید
تراسخ دناوتن ناربج ار دوخ
نایز ،یلوا قیرا هب سپ ،دنک یاوبعد عبات ایاوعد هک هیوناث ۀدید
نایز نایز هک ییاجرد هنومن یارب دوش ناربج اتراسخ دیابن مه تسا میقتسم ۀدید هبیلوا ۀدید
تیاضر ریظن یلیلاد هب (
Volens
) نایز لمع هب تبسن یب ای راب
،نا بابکترا رد کرتشم یاایتحا
یم عطق ًائزج ای ًلاک ار تیببس ةطبار یمن دراو وا هب یتحارج و یسا هک ییاجرد یتح ای و دنک
نایز ربارب رد نایز لماع نتسناد لوئسم ،دیا یعقاوبم نیبنچ رد هبیوناث ناگدید
تبسین یبنلاقع
(
ScottishLawCommission, 2002: 38-39
) دروبم زبین نیناوق زا یخرب یوصت رد قطنم نیا
نایز یاوعد للاقتسا ییاسانش ،ور نیا زا تسا هتفرگ رارق هجوت هدبشدای تارربقم اب هیوناث ۀدید
داوببم قباببطم ،لاببثم یارببب دوببب دببهاوخ راگزاببسان 8
و 9 یرتببسگداد ۀرادا نوناببق 1982
(
Administration of Justice Act 1982
)،
یسا صخش ماوقا یوس زا اوعد حرا ناکما هبب هدید
هنیزه ةبلاطم ةتساوخ هنیزه دننام ،یو یارب مزلا تامدخ نراعتم یاه
نارببج ابی یرادهگن یاه
نایز یسا صخش یوس زا تامدخ ةئارا مدع زا یشان یاه نبیا رظنم زا دراد دوجو اهنا هب هدید
نوناق هتساوخ هتساوخ هدشدای یاه نایز یاوعد نامه رب نوزفا و یفاضا یاه
هب یلصا ۀدید رامبش
یم نایز ربارب رد هدناوخ هک یعافد هنوگره ، اسا نیمه رب دنیا یبم یلبصا ۀدبید
حربطم دبناوت
هتساوخ نیا لباقم رد ،دیامن تسا حرا لباق زین یعرف یاه
قوقح یخرب ةتشون زا زین ناریا قوقح رد نابیز یاوبعد للاقتسا مدع ،ناناد
هبیوناث ناگدبید
نابیز ،تبسا دبقتعم ناگدنسیون زا یکی هنومن یارب تسا مهف لباق یبمن هبیوناث ناگدبید
دبنناوت
«
ًلاقتسم » ،ولکیراب( دننک تراسخ ناربج 1397
: 260 یم للادتسا یو ) ک
قوبقح رد نوبچ ،دن
یسا یارب )ناریا و( ملاسا نایز یندب یاه
تسم ۀدید نابیز ،تبسا هدبش نییعت هید میق
ناگدبید
یمن هیوناث نایز هب یتخادرپ ةید نمض رد ناشتاراسخ و دننک تفایرد یزیچ هید رب هولاع دنناوت
یم ناربج میقتسسم ناگدید ،ولکیراب( دوش
1397 : 261 نا تحبص و راوبشد ،ربظن نیا لوبق )
هب تسا دیدرت دروم یم رظن
تیلوئسم دوجو لصا نیب دیاب دسر نابیز لاببق رد لقتسم
ناگدبید
دوببن یبیارچ هبب خبساپ زا هدبشدای للادتبسا میبشاب کبیکفت هب لئاق نا ناربج ۀویش و هیوناث نایز لابق رد لقتسم تیلوئسم نبیا ترابسخ نارببج ۀویش اهنت اریز ،تسا رصاق هیوناث ناگدید
نایز تسد یم نایب ار )هید تخادرپ قیرا زا( ناگدید
وناق هکنا لاح دنک ن
ۀدابم رد یبناریا راذگ
14 ربگا هبک تبسا هتسناد زیاج ار یونعم تراسخ یلامریغ ناربج ،یرفیک یسرداد نییا نوناق
یمن ،دهدب ناکیدزن تراسخ یلامریغ ناربج هب مکح هاگداد رد نابشیا تارابسخ هبک تفگ ناوت
یم ناربج هید نمض نایز و دوش
درادن یتیلوئسم ناشیا لابق رد هدننز
،لباقم رد هدع
نایز یاوعد ندوب لقتسم هب لئاق یا ربگا ابهنا ربظن هب دنتسه هیوناث ناگدید
نایز یارب یناور تراسخ ةبلاطم طیارش ایبپ لبباق یلوبقعم وحن هب و دوش عمج هیوناث ناگدید
نایز هک دشاب ینیب نایز لمع رثا رد هیوناث ۀدید
نابیز ،دبش دبهاوخ یبناور یسا لمحتم هدننز
و ربارب رد هدننز هدربمان هک تسا یتیلوئسم زا لقتسم و ادج تیلوئسم نیا هک دراد تیلوئسم ی
نایز لابق رد نایز رگا یتح ، اسا نیمه رب دراد هیلوا ۀدید
یبابکترا لبمع هب تبسن هیلوا ۀدید
یب کترم رگا ای دشاب هتشاد تیاضر نایز لماع ربب دراوبم نبیا دبیابن ،ددرگ تکراشم یاایتحا
نایز یاوعد ۀدید
دراذگ ریثأت هیوناث
ناتسلگنا یقوقح نویسیمک شریذبپ مدبع ،تبسا دبقتعم و هدوبمن یوربیپ ربیخا هاگدبید زا1
نایز یاوعد للاقتسا میسقت زا یشان یمگردرس زا ناگدید
نایز یدنب یم لصاح یناور ناگدید
دوش
نایز یاوعد نتسناد یعبت ،نیا رب هولاع لگنا قوقح ینونک تیعضو اب هیوناث ناگدید
یراگزابس ناتس
یلع ،یواعد زا یخرب رد هکلب ،درادن نایز هب یبیسا هکنیا مغر
نایز ،هدماین دراو میقتسم ۀدید ۀدبید
تسا هتفای قیفوت یناور تراسخ ةبلاطم رد هیوناث (2
18 - LawCommission, 1998: 17
)
1 ۀدام قباطم 1
نویسیمک نوناق ناتسلگنا قوقح یاه
1965 ( Law Commissions Act 1965 هبب )
یابقترا روبظنم
حاص زا یتئیه ،زلو و ناتسلگنا نیناوق حلاصا نارظن
یم لیکشت ددرگ هب هک هتخانبش یقوقح نویسیمک ناونع
یم لیعم و لئاسم زا ییعب صوصخ رد و دنوش یم رظن راهظا یقوقح یاه
دننک
2 نایز هک مه یدراوم رد نویسیمک نیا ،تسا رکذ نایاش نایز اب هدننز
تیلوئبسم مدبع رب ینبم یقفاوت ،هیلوا ۀدید
ئسم دقاف یرگید قیرا ره هب ای و دراد ربارب رد تیلو
یبناور ترابسخ یاوعد حرا ناکما نانچمه ،تسا وا ار
زا
نایز یوس دید ۀ یم شریذپ لباق ،طیارش دوجو تروص رد هیوناث نایز تیفاعم رب یلیلد تسا دقتعم و دناد
هدبننز
نایز لابق رد ( درادن دوجو هیوناث ۀدید
LawCommission, 1998: 18 )
یاوبعد رد لابثم یاربب
«
Dooley v Cammel Liard (1951)
» ندبنار لابح رد نابهاوخ ،
قثرج هب هک دوب هلکسا رد یلی بکترم نابهاوخ هکنیا نودب ،لیقثرج بانا ندوب بویعم ةطساو
دابتفا ،دبندوب ربضاح نا رد یو ناراکمه هک یتشک یور رب لیقثرج نیگنس راب ،ددرگ یریصقت یرابمیب رابچد نابهاوخ ،هثداح نیا ةجیتن رد اما ،دماین دراو یندب یسا یسک هب هثداح نیا رد رد دش یناور موبکحم ،دوب هحناس عوقو یلصا بس هک ار هدناوخ دش قفوم ناهاوخ ،هدنورپ نیا
دیامن (
Steel, 2014: 323
) نانچ یاوعد رد رویلا درل هک
«
Alcock
» :تشاد راهظا
« تسا نکمم
نایز هب ،لاثم یارب دشاب هتشادن دوجو ًلاصا هیلوا ۀدید ربثا رب ینیدلاو هک تسا روصت لباق یتحار
ف ۀدهاشم هناراکاطخ لع
هراابخم رایبسب یتیعقوبم رد ار نابشدنزرف هک یا یبم راربق زبیما
،دبهد
هبب یبیبسا آیبه هبثداح نا رد تسا نکمم هچرگا ؛دندرگ یندب و یناور زا معا یبیسا لمحتم دیاین دراو دنزرف »
(
Stephenson, 2000: 219
) شریذبپ لباق زین ناریا قوقح رد للادتسا نیمه
م ،انبم نیا رب تسا نابیز ةبجوتم یندبب تراسخ ریظن یتراسخ هک ییاجرد تسین هنافصن
ۀدبید
یمن هیلوا نایز ،تسا یفتنم ،هید تخادرپ نوچمه ،وا تراسخ ناربج و دوش
زا زین ار هیوناث ۀدید
زبین یتخادرپ ةید تیافک للادتسا ،دراوم نیا رد ،تقیقح رد مینادب مورحم تراسخ ناربج قح و دش دهاوخ هجاوم لأخ اب درادن ییاراک
نابیز یاوعد یارب للاقتسا ییاسانش ،هجیتن رد یرتبشیب یبلیلحت توبق زا ،هبیوناث ناگدبید
تسا رادروخرب ةبلزنم هبب ،اوبعد نبیا یارب لقتسم تیهام ییاسانش هک تشاد رظنرد دیاب هتبلا
نایز یناور تراسخ ناربج شریذپ یم شلات همادا رد تسین دراوم ةمه رد ناگدید
طیاربش دوش
نایز یارب یناور تراسخ ةبلاطم دوش نایب ناریا و سیلگنا قوقح رد هیوناث ناگدید
3 . هئارا طباوض ناتسلگنا قوقح رد هدش
نایز یوس زا یناور تراسخ ةبلاطم زیوجت زا یلیبس اب ار ییایق ةیور تسا نکمم ،هیوناث ناگدید
هب رما نیا دنک هجاوم یواعد راب لیمحت رب نوزفا دوخ ةبون
شود ربب لبمحت لبباقریغ و نیگنس
بابجیا تلادع داد دهاوخ ایازفا یریگمشچ وحن هب زین ار ییایق ماظن ۀرادا ةنیزه ،نایز لماع یم هار ییابسانش و یوابعد نیا قلطم شریذپ مدع ،یواعد نیا قلطم شریذپ نایم زا دنک یبلح
نم ،لداعت ةطقن یرارقرب یارب دوش هتفرگ ایپرد ریخا هار ،نیبانیب صابخ یطیاربش تسا سا
نایز یناور تراسخ ةبلاطم یارب دراوبم نا هبب ترابسخ نارببج و دوبش یبحارا هیوناث ناگدید
نایز تراسخ ناربج صاخ طیارش ،همادا رد ددرگ دودحم رربقم هبیوناث ناگدید
قوبقح رد هدبش
تفرگ دهاوخ رارق هعلاطم دروم ناتسلگنا
3 . 1 شیپ تیلباق . فراعتم ینیب
ییایق ماظن یأر قباطم سیلگنا
نابیز یوبس زا یناور تراسخ ةبلاطم یارب ،Page
،هبیلوا ۀدبید
« ایپ لباق نراعتم ندوب ینیب
» (
Reasonably foreseeable
) زا مبعا ترابسخ دورو
« ابی یندبب
یناور » یم یفاک ار نابیز هبب یناور تراسخ ةبلاطم صوصخ رد هک تسا یلاحرد نیا دناد
ۀدبید
حت دیاب ًارصحنم ،هیوناث تراسخ لیم
« یناور » ایپ لباق وا هب ایپ و دشاب ینیب
ینیب بپ ندوبب ریذ
یمن تیافک وا هب یندب تراسخ
1دنک
،نبیا ربب هولابع یاوبعد رد
«
White and others v Chief Constable of South Yorkshire
(1998)
» نایز یناور یسا هک تشاد نایب نایعا سلجم ییایق ةتیمک ، ز اهنت هیوناث ناگدید
یبم ینام
هب دناوت ایپ لباق ییلاقع روا اب صخش کی هک دوش ضرف ینیب
« نرابعتم یراببدرب »
(
Reasonable
fortitude
) تسا نیا نراعتم یرابدرب اب یصخش زا دارم ددرگ یناور یسا لمحتم یتیعقوم نانچ رد
رق یدارفا ،لباقم رد دشاب هتشاد ار یفااع ماود و ورین زا یداع ةجرد درف نا هک ربه هببانب هک دنراد را
هب ،یتلع کوش ثداوح ۀدهاشم رثا رد نارگید زا رتشیب لومعم روا یم یناور یسا لمحتم روا
دنوبش
(
Quinn, 2012: 115
) ررقم ۀدعاق اهنت و تسین یدیدج ۀدعاق نیا هتبلا یاوعد رد هدش
«
Bourhill v
Young (1943)
» ةبجیتن رد ،هدبنورپ نبیا رد تبسا هدرک دییأت ار ،نیبشام و روبتوم نابیم یفدابصت
یم توف راوسروتوم رابب تمبسق زا ایوخ لیاسو تشادرب و راطق زا جورخ لاح رد یرادراب مناخ دنک
نامه دراو ًادعب هدربمان دینش ار هثداح عوقو یادص ،نداصت ةنحص ۀدهاشم مدع دوجو اب هک دوب راطق ش اره راچد ،نابایخ نینوخ ةنحص ندید اب و دش نابایخ دبیدرگ طقبس شدنزرف ،یتدم زا دعب و د
هبب هک ناهاوخ ربارب رد دوب نداصت ةثداح بسم هک ار راوسروتوم ،نایعا سلجم ییایق ةتیمک ناوبنع
هب وا اریز ؛تسنادن تبقارم هب فیلکت یاراد ،دوب هتفرگ رارق هثداح ریثأت تحت رذگهر یبمن ییلاقع روا
ایپ تسناوت د یلومعم درف کی هک دنک ینیب
هب ،تشاد رارق ناهاوخ هک یتیعقوم نامه ر یبب ةطبساو
دبش دهاوخ رثأتم یو یاایتحا
(Hedley and Padfield, 2011: 74-75)
نابمه دبش نابیب هبک روبا
نیا دنراد قح ناگدننار هعماج یداع دارفا هک دننک ضرف هنوگ
« نابنچ لبمحت یاربب یفابک یراببدرب
نانچ ،دنراد ار یتافداصت اظتنا ینامز ره هک
یم ر یسا ندید و نداصت کی یادص لثم ،دتفا قافتا دور
صاخشا یگدید »
(
Stephenson, 2000: 200
) لوبمعمریغ تیساسح یاراد هک یصاخشا ،انبم نیا رب
هب و دنا یم یناور یسا راچد یگداس دنام دنهاوخ ماکان ایوخ تاراسخ ناربج رد ،دنوش
3 . 2 کیدزن یفطاع ۀطبار دوجو .
نایز اث ۀدید نایز اب یگتسبلد و قشع رب ینتبم یفااع کیدزن ةطبار یاراد دیاب هیون میقتبسم ۀدبید
هب زین تبارق نیا نازیم و هدوب نایز یارب ار یناور یسا هک دشاب یدح
ایپ لباق هدننز دبیامن ینیب
نییعت ایپزا صاخشا هب دودحم یراصحنا تروص هب رایعم نیا هتبلا هدش
نادبنزرف ابی نیدلاو ریظن
1. Page v Smith [1996] AC 155, 190, per Lord Lloyd.
تسین
(Cooke, 2015: 74)
ۀدنورپ رد زین ییایق ةیور رد
«
Alcock
»1
زا یأر ۀدننکردابص تایق ،
هورگ نییعت دندومن یراددوخ ناگتسب زا یصخشم یاه
(
Giliker, 2017: 4-24
)
هدبشدای یفاابع ةبقلع ققحت یارب یگداوناخ ةطبار دوجو نرص هک تشاد رود رظن زا دیابن یمن تیافک هچ دنک
اب اسب یگتبسبلد و قبشع ربب یبنتبم یفااع ةطبار ،یگداوناخ طابترا دوجو
هتکن نیا دشابن دوجوم یاوعد رد هک تسا یا
«
McLoughlin v O'Brian (1983)
» درل رظن دم ،
رفربلیو نایز نایم یفااع یکیدزن تابثا یارب وا رظن زا تفرگ رارق2
نابیز و هیوناث ۀدید ۀدبید
یگداوناخ ةطبار نرص ،میقتسم دبح رد دبیاب هطبار نیا هکلب ؛تسین یفاک
« یبسپاولد » ( ) Care
دشاب
(Quinn, 2012: 116)
ناهاوخ زا یخرب دش جوم هدشدای لیلحت یاوعد یاه
«
Alcock
»
وروبزلیه هاگشزرو ةثداح رد ناشردارب یسا ةجیتن رد هک هبب ،دبندوب هدبش یناور یسا راچد3
کبی دوبجو رب ینبم یلیلد ةئارا مدع ةطساو ابب یگتبسبلد و قبشع ربب یبنتبم یفاابع ةبطبار
دندرگ مورحم تراسخ تفایرد زا ،ناشردارب (
LawCommission, 1998: 19
) تبسا یلاحرد نیا
ۀدبنورپ رد قبطنم نیبمه لابمعا هبک
«
McCarthy v Chief Constable of South Yorkshire
Police (1996)
» ثداح نیمه رد وا ینتان ردارب هک یصخش ات دش جوم ، قفوم ،دوب هدرک توف ه
مبهم نیا تابثا یارب یفاک لیلاد ناهاوخ هدنورپ نیا رد هاگداد رظن زا ددرگ تراسخ تفایرد هب ربب ینتبم کیدزن رایسب یفااع ةطبار ،ینتان ردارب ود نایم طابترا رد هلمجزا اهنا ۀداوناخ رد هک دومن هئارا ،دراد دوجو تیمیمص (
LawCommission, 1998: 19
)
لا صخش رسمه و نادنزرف ،نیدلاو هک دراد دوجو ضرف نیا سیلگنا قوقح رد ،تسا رکذ هب مز
نایز هب رظندم یفااع ةطبار یاراد ،میقتسم ۀدید یم رامش
4دنیا (
24 - Giliker, 2017: 4
) نبیا اریز ،
1
« Alcock v Chief Constable of south YorkshirePolice (1992)
» هدنورپ ، طیاربش ۀراببرد ناتبسلگنا قوقح رد رایعم یا
نایز تراسخ ةبلاطم وروببزلیه ةبعجاف رد ربیگرد نارگاشامت ناتسود و ماوقا زا یدادعت یوس زا هک تسا هیوناث ناگدید
( Hillsborough disaster همین یزاب لوا رد ،دش رجنم اوعد نیا حرا هب هک یتاقافتا دش هدرب هاگداد هب )
لاببتوف ییابهن
میت نیب ناتسلگنا یفذح ماج ( لوپرویل یاه
Liverpool ( تبسراف ماگنیتان و ) Nottingham Forest
طیبلب مابمت داد خر )
هب یزاب و دش هتخورف یزاب یارب هاگشزرو یاه ت قیرا زا میقتسم روا
هاگبشزرو هبب هبک هناخ رد نارگاشامت هب نویزیول
یم هداد ایامن ،دندوب هدماین دادبعت ،دوبب هدبش هداد هزابجا هبکنا هبب هبجوت اب تشاد یدب ماجنارس یزاب نیا نکل ،دش
هدیچ یاهراصح ات دش جوم نانیا ۀرابکی دورو ،دنوش اهوکس دراو نارگاشامت زا یدایز اهوکبس ندربک ادج تهج هدش
نیمز زا دادعت ،هعقاو نیا رثا رد دنوش هدرشف ،لابتوف نمچ 95
و دندرم نایچاشامت نیا زا رفن 400
ببس هبب رگید رفن
،دبش هتخانبش لوئبسم هاگشزرو ماظتنا ۀوحن لیلد هب سیلپ ،تیاهن رد دندش هدرب ناتسرامیب هب ناشیا رب هدراو یسا لهس میمصت اریز اهرد ندومن زاب رب ینبم سیلپ ةناراگنا
،دنوبش هاگبشزرو دراو یریثک تیعمج دش بس هک یجورخ ی
( دوب هثداح عوقو تلع https://www.bbc.com/news/uk-19545126
) 2.Lord Wilberforce
3.Hillsborough
4 ( ثیک درل Lord Keith هب اما تسناد ضورفم مه دزمان صوصخ رد ار ترواجم ةمزلا طرش نیا )
تابیق مبه ربظن
ۀدنورپ
« Alcock هون ،گرزبردام و گرزبردپ نیب ار یضرف نینچ ،» یبمن ،نارهاوبخ و نارداربب ،ابه
ربظنرد ناوبت
ایپ لباق یلوقعم وحن هب اذل و تسا نراعتم یرما مهم طیاربش رد صاخبشا نبیا هبک تبسا ینیب
د و صاخ هب ناشناج ای هدید یسا اهنا نازیزع هک یتروص ر یرابمیب هبب لاتبا ضرعم رد ،دتفا رطخ
دنریگ رارق یناور
(Ellliot and Quinn, 2017: 108)
هبک تبسا یرورض هتکن نیا رکذت ،لاح نیا اب
ار ابهنا انادبنزرف دلوت زا دعب هک یردام صوصخ رد لاثم یارب ؛دراد دوجو ضرف نیا ضقن ناکما هب آیه و هدرک اهر دوخ لاح نا هاگ
یمن ،هثداح عوقو نامز ات تسا هدیدن ار اه یفاابع ةبطبار ناوت
نیمه تسناد ضورفم ار کیدزن نودبب ینلاوبا تدبم یاربب هک یرهوش و نز تیعضو تسا روا
یم یگدنز مه زا ادج ،دوش عقاو قلاا اهنا نایم هکنا دنراد رفنت مه زا و دننک
1
3 . 3 اب ترواجم . هثداح
ةببلاطم یاربب مزلا طربش ،یوابعد زا یلیبس ندبش یراج صوصخ رد ینارگن وریپ سیلگنا قوقح نایز یوس زا یناور تراسخ عوبقو لبحم هبب کبیدزن ناکم و نامز رد ناشرویح ار هیوناث ناگدید
یم هثداح
2دناد (
025 - Giliker, 2017: n.4
) مابمت و دراد رویح هثداح ةنحص رد ناهاوخ هک ییاج
هچنا یم قافتا هک ار یم ایوخ نامشچ اب دتفا
هب طرش نیا ،دنیب ربکذ نایابش تسا ققحم یتحار
یاوعد رد هرداص یأر هب هجوت اب تسا
«
Taylor v A Novo (UK) Ltd (2013)
» تروابجم موهفم ،
ناهاوخ هک یدراوم هب تبسن ینامسج
« یروف دمایپ »
(
Immediate aftermath
) هبظحلام ار هثداح
یم زین دنک تفای هعسوت
(Finch and Fafinski, 2017: 22)
و ندابصت هک تفگ دیاب ، اسا نیا رب
تسا هثداح دوخ زا یئزج زین نا یروف دمایپ هکلب ،تسین عوقو ةظحل لماش ًافرص هعقاو یم ار درکیور نیا یاوبعد رد ناوبت
«
McLoughlin v O'Brian (1983)
» نبیا رد دوبمن هبظحلام
نزرف و رسمه ،هدنورپ نابمز رد هبک ناهاوخ دندش حورجم یگدننار یدج نداصت کی رد ناهاوخ ناد
یب ،دوبن اهنا هارمه نداصت عوقو رد دنابسر ناتسرامیب هب ار دوخ و دش هاگا نا زا هثداح زا سپ گنرد
دابیز ربت و درد لبمحت زا و دبندوب نغور و کاخ زا هدیشوپ هک یلاح رد ار انادنزرف و رسمه اجنا یم دایرف ک هب هدربمان درک هدهاشم ،دندیش هنحبص نیا ندید ةطساو
یگدربسفا رابچد شاربخلد یابه
ینیلاب (
Clinical depression
) تیبصخش ربییغت زبین و (
Personality change
) ییابیق ةبتیمک دبش
ةبظحلام دبیامن هبظحلام ار هثداح ةنحص شدوخ ناهاوخ هک تسین مزلا ،تشاد نایب نایعا سلجم ر زا یخرب میقتسم یبم ار قابفتا لبک مبه رانک رد مادک ره هک هثداح یاهدادیو
لمابش نبیا و دنزابس
یم زین هثداح یروف دمایپ ۀدهاشم درک دهاوخ تیافک ،دوش
(
Steel, 2014: 316-318
) نبیا ابسا رب
تفای هعسوت دندش مازعا نا هب ناهاوخ ۀداوناخ هک یناتسرامیب ات ،هثداح یروف دمایپ ،لیلحت
تفرگ (LawCommission, 1995: 19-20) 1. Alcock v Chief Constable of South Yorkshire Police (1992) [1992] 1 AC 310, 359-360, perParker LJ.
2 ،طرش نیا هب ًلاومعم ،ناتسلگنا رد
« جم تروا ( » proximity یم قلااا ) دوش
ةیور رد نکیل قیقد یانعم ،ییایق
« یروف دمایپ »
هاگداد و تسین صخشم رد یتوابفتم ریبابعت اه
ناطعنا صوصخ نیا رد هرداص یارا ةعلاطم اب و دنراد صوصخ نیا نابیامن ًلامابک موبهفم نبیا یریذپ
ۀدنورپ رد ،هنومن یارب تسا
«
Gali-Atkinson v Seghal (2003)
» لبحم هبب هبک دوبب یردام ناهاوخ
شرتخد نداصت دودبح تبسا هدرم شرتخد هک هدش هتفگ وا هب اما ،دیدن اجنا رد ار شرتخد وا دما
یب رکیپ هناخدرس رد دعب تعاس ود هب هک ار شدنزرف ناج
هدهابشم ،دوبب هدید یسا یکانتشحو روا
یم هناخدرس دیدزاب هک دومن نایب رظندیدجت هاگداد ،هدنورپ نیا رد درک هبب دناوت
یروبف دبمایپ ناوبنع
داح ربب یبنبم ردابم هبب نداد رببخ ابب هک تسا یتاقافتا هلسلس زا یئزج هکارچ ،دوش هتفرگ رظنرد هث ،رببخ ندوبب غورد و شرتخد ندوب هدنز دیما اب هارمه هناخدرس هب ردام نتفر اب و زاغا شرتخد ندرم
یم همادا
ْتاقافتا هلسلس نیا ًاعمج دبای یم لیکشت ار هثداح
هب دنهد نیا ،هاگداد رظن ییابج ابب هلئسم
یم ایوخ ۀدرم نیلاب رب تیوه نییعت تهج صخش هک دراد توافت دور
1
یاوبعد رد هبک تبسا یلابحرد نیا
«
Berisha v Stone Superstore Ltd (2014)
» ربسمه ،
هب ناهاوخ شرسمه ،دیسر ناتسرامیب هب یتقو ناهاوخ دید یسا دوخ راک لحم رد یدج روا
د تحت ناتسرامیب ۀژیو اخب رد هب نامر
هاگتسد ةلیسو یتایح یاه
(
Life support
) تبشاد رارق
هب کیدزن ناهاوخ 36
ات دهدب هزاجا هک دش روبجم دعب و درک ربص مودصم رتسب رانک رد تعاس
هاگتسد ابما دبش نابهاوخ هبب یناور یسا دورو جوم هلئسم نیمه دوش شوماخ یتایح یاه
طرش نیمه هب هجوت اب ار یو یاوعد هاگداد درک در ترواجم
هدبنورپ نینچ رد ارقتسا اب 2
ییابه
یم و تبسا هدبنورپ ربه قیابقح ربب ینتبم ینامسج ترواجم هب طوبرم یواعد هک تفایرد ناوت
یم یأر رودص هب مادقا دوخ دیدحلاص هبانب هاگداد دنک
3 . 4 هثداح میقتسم کاردا .
یوس زا هثداح میقتسم کاردا ترورض رب ناتسلگنا ییایق ةیور نایز
هب هیوناث ۀدید و هدهابشم ةطبساو
ربب دراد دبیکأت ،ینوبیزیولت اخپ ریظن هطساواب ةثداح زا نتفای علااا تیافک مدع و میقتسم ندینش هب دیاب یناور یسا ، اسا نیا هب نا یروف دمایپ ای هثداح دوخ ندینش ای ندید ةلیسو
رد ؛دبیا دوبجو
نیا ریغ اربج هب تبسن یندم تیلوئسم ،تروص نایز ربارب رد یناور تراسخ ن
درادبن دوبجو هیوناث ۀدید
(
Giliker, 2017: n.4-027
) هب یم رظن هطباض نینچ عضو تلع ،دسر تیبببس ةطبار ندش هتسکش یا
نایز لعف نیب نایز یوس زا هثداح میقتسم کاردا مدع تروص رد ،تراسخ و راب
دشاب هدید
ار هثداح عوقو یثلاث صخش رگا ،انبم نیا رب نایز هب
نارببج رد یقیفوبت ،دبهد علاباا هدید
یأر تبفای دبهاوخن ترابسخ
«
Tan v East London and city Health Authority (1999)
»
و تبفرگ ابمت ناهاوخ اب ینامرد زکرم نانکراک زا یکی ،اوعد نیا رد تسا لطم نیا رگنشور
1. https://www.casemine.com/judgement/uk/5a8ff71760d03e7f57ea768b, last visited: 3/10/2021.
2. https://ipsaloquitur.com/tort-law/cases/berisha-v-stone-superstore/, last visited: 8/11/2021.
وش طقس دیاب و هدرک توف ردام محر نورد شدنزرف هک تفگ وا هب یب ناهاوخ د
زبکرم هب گنرد
ترابسخ ةبلاطم ةتساوخ هب ینامرد زکرم زا وا دش طقس شدنزرف دعب تعاس هس و تفر ینامرد کوبش ةبعقاو اربیز ،تفریذپن ار اوعد هاگداد ،نیا دوجو اب دومن تیاکش یناور بجوم هبک یروا
اذبل وا ندبش طقبس ۀدهابشم هبن ،دوب دلوت زا لبق هچب گرم ،دش یناور تراسخ هبک ییابجنازا
یاراد ،دبش هداد وا هبب رببخ نبیا یبنفلت امت اب ًافرص و دوبن هچب گرم دهاش شدوخ ناهاوخ دشن هتسناد هعقاو اب یفاک ترواجم (
Elliot and Quinn, 2017: 113
)
کاردا یموبهفم ةعبسوت هبب ییابیق ةبیور لیامت هرداص یارا زا یخرب رد ،تسا رکذ نایاش و عابضوا یبخرب رد میقتسم یبم هدهابشم صابخ لاوبحا
ۀدبنورپ رد ًلاثبم دوبش
«
Froggatt v
Chesterfield and North Derbyshire Royal Hospital NHS Trust (2002)
» هبب کبشزپ
دروبم ار وا ،هابتبشا صیخشت نیمه ربانب و تسا ناتسپ ناارس یاراد رامیب ،تشاد نایب هابتشا تقو رامیب رسمه داد رارق ناتسپ نتشادرب یحارج نودبب رابب نیبلوا یاربب ار وا یحارج زا دعب ی
هد رسپ هب یسا نیمه دش یناور یسا راچد ،دومن هدهاشم ناتسرامیب رد ابل زبین وا ةلابس
یناور تراسخ ةبلاطم هاگداد دما دراو ،دینش ار وا تیعضو و ردام یحارج ربخ نفلت تشپ زا هک فت رد داد رارق شریذپ دروم ار رسپ و ردپ یوس زا نبیا ربب ناگدنبسیون زا یبخرب یأر نبیا ریس
ابت تبسا هدوبمن هبئارا میقتبسم کاردا زا یعسوم رایسب درکیور هدنورپ نیا رد هاگداد هک دنرواب یم زین یناسرربخ لماش هک یدح دوش
(
Cooke, 2015: 80
)
دروم نیا ایا تسا نویزیولت زا هثداح ۀدنز اخپ صوصخ نیا رد رگید ثحب لباق ةنومن یم ار یاوبعد رد ؟تبسناد ناگدبننیب یاربب هثداح میقتسم کاردا ناوت
«
Alcock
» ةبتیمک
یابشامت ،هدبنورپ نبیا رد دوبجوم قیابقح هبب هبجوت ابب تبشاد زاربا نایعا سلجم ییایق هنحص یمن ار نویزیولت رد هثداح نیا یاه دبمایپ ابی هبثداح ندینبش ابی ندید اب ربارب ناوت
تسناد نا یروف
(Giliker, 2017: n.4-028)
لمعلاروتسد ینویزیولت نلاوئسم ًلاوا اریز ؛ یاه
هنحص ۀرباخم هک ار یقلاخا یبم عوبنمم ار صخشم دارفا یسا ای و جنر یاه
تبیاعر ،دبنک
لمعلاروتسد هک درب نامگ تشاد قح ًاقطنم زین هدناوخ اذل دندرک و تبسا هدبش تیاعر اه
اخپ فلخت لیلد هب ًائانثتسا مه رگا یزیولت ناگدننک
نیبب تیبببس ةبطبار ،دشن تیاعر ینو
تفر دهاوخ نیبزا نایز و هدناوخ لعف (
Ellliot and Quinn, 2017: 114
) رد ،ناصوا نیا اب
طبض اخپ صوصخ ْتبیولوا ابیق ابب ییویدار و ینویزیولت ۀدش
نابیز دبناوتب دبیابن هدبید
یسا و گرم هک اجنازا ًایناث دنک تفایرد ار اتاراسخ خشم داربفا یگدید
هبب یبص ریوبصت
ایپ لباق ًلاقع ،دشن هدیشک هنحص نیا هک دوبن ینیب
هدنونش ای هدننیب هب کوش عوقو هب اه
دش دهاوخ رجنم ،تسا یسپاولد و ینارگن یارو یزیچ هک (
LawCommission, 1995: 28
)
یمن ًلاصا هثداح ینویزیولت یاشامت دندوب دقتعم زین یخرب یبعقاو ندینبش و ندید اب دناوت
ایق هکارچ ؛دوش
« نیبرود ،دش هرباخم وروبزلیه زا هچنا دننامب ینویزیولت ةمانرب کی ییاه
هب ار فلتخم دید یایاوز زا یم راک
هنحص و دریگ یم ناشن ار ییاه
یمن یصخش آیه هک دهد
نا ةمه ]یناسنا تاکاردا اب و یداع تلاح رد[ دناوت دنیبب ار اه
1»
اوعد حرا خیرات هب هجوت اب هتبلا ی
«
Alcock
،» رد هبکارچ ،دوبب هیجوت لباق یتایرظن نینچ
نویزیولت و دوب هدرکن تفرشیپ نادنچ یژولونکت زونه نامز نا ییادبتبا نامز نا یاه
دبندوب ربت
هناسر و یاابترا رازبا نرگش تفرشیپ و شرتسگ اب هزورما نکیل هاگتبسد لثم ،اه
تبیعقاو یابه
یمن ،یزاجم ثداح ندید هک درک نایب ناوت
یمن بوسحم میقتسم ۀدهاشم نویزیولت زا ه ابی دوبش
ایپ لباقریغ هدناوخ یارب هب دیاش ددرگ یناور یسا لمحتم قیرا نیا زا یسک هک هدوب ینیب
هک دشاب لیلد نیمه تیمک
ة ایعا سلجم ییایق ةببلاطم یاوبعد هبنوگره حربا هبشیمه یارب ن
لت هدبنز ةبمانرب رد هبثداح ۀدهابشم ةجیتن رد یناور تراسخ نابکما و دربکن یبفتنم ار ینوبیزیو
نا شریذپ حوتفم ار
هاگداد ات تشاذگ دنشابن مزلم یمیدق ییاوعد زا تیعبت هب هدنیا رد اه
هب ریبعت نلاون یضاق و تسا ینویزیولت ۀدنز اخپ یاراد هک دننک اپرب ینشج یهورگ رگا ،2
ب ،دریگب اتا ناهگان نلاب و دنیامن ینلاب راوس ار یناکدوک نا رد یار
رد ربضاح صاخشا ناگتسب
نلاب یبم یناور یسا لمحتم و دنتسه هثداح نیا دهاش نویزیولت زا هک ةببلاطم نابکما ،دنوبش
اخپ ،لاثم نیا رد دراد دوجو تراسخ زا ناگدبننیب ندربک کبفح ییابناوت ینویزیولت ناگدننک
ایبپ لبباق هدبناوخ یارب یزیچ نینچ و دنرادن ار ریواصت نیا ندید تبسا یبنیب
(Ellliot and
Quinn, 2017: 114)
رد ینوبیزیولت ۀدبنز اخپ زا یسا ۀدهاشم هک تسا نا هتفگ نیا ةجیتن
یم یصاخ طیارش دشاب نا یروف دمایپ ای قافتا یعقاو ندینش و ندید لداعم دناوت
3 . 5 کوش دوجو .
نایز ،ناتسلگنا قوقح رد نهد ناشن دیاب نیشیپ طرش هس رب هولاع هیوناث ناگدید
یرابمیب هبک د
هب نانا یناور یناهگان کوش کی ةلیسو
(
Sudden shock
) هب کبی لصاح یریبعت هب و هدما دوجو
تبسا هدوبب کانلوه قافتا (
Harpwood, 2000: 64-65
) ،ینابهگان کوبش موبهفم صوبصخ رد
هب نکیل ،درادن دوجو ینشور فیرعت یم رظن
رنکا درل فیرعت دسر یاوعد رد3
«
Alcock
» سانم ،
شاب :تسا دقتعم ناشیا د [«
هبب هک ]هثداح[ یناهگان کرد ]زا تسا ترابع یناهگان کوش ةلیبسو
هب ،کانلوه قافتا ندینش ای ندید دیامن ناشیرپ ار زغم یتخس
»
(Stephenson, 2000: 215)
ربب
ربثا رد یدربف ابی دبشاب هقوشعم مارا گرم ۀدهاشم هودنا زا لصاح یناور ةمدص رگا ، اسا نیا کی تبقارم یب ةجیتن رد هک اماوقا زا ی
یرابمیب لبمحتم ،هدش تیلولعم راچد یرگید یاایتحا
تسا هدشن هدروارب یناهگان کوش طرش ،یگرابکی و یناهگان رصنع دوبن لیلد هب ،ددرگ یناور
1. https://www.casemine.com/judgement/uk/5a8ff8cb60d03e7f57ecd7de, last visited: 12/8/2021.
2.Nolan LJ 3. Lord Ackner
یاوعد رد لاثم یارب
«
Sion v Hampstead Health Authority (1994)
» رد نابهاوخ ربسپ ،
ناهاوخ دش حورجم یفداصت یبلق ةلمح راچد رسپ دوب شرسپ رانک یتدم و تفر ناتسرامیب هب
ابخب رد شرسپ یجیردت گرم ندید ةجیتن رد ناهاوخ درک توف تیاهنرد و تفر امک هب ،دش تبقارم یب رثا رب هک ناتسرامیب ۀژیو یاه یور رامیب یکشزپ نامرد رد هدناوخ هابتشا و یاایتحا
گداد دش یناور یرامیب لمحتم ،داد یبناور ةمدبص لاببق رد ینابمرد زبکرم نا هبک داد مکح ها
هب وا یناور یرامیب اریز ،تشادن تبقارم ةفیظو ناهاوخ هکلب ،هداتفین قافتا یناهگان یکوش ةلیسو
هب هب شدنزرف لاوز هب ور تلاح اب رورم تسا هدما دوجو
1
4 ناریا قوقح رد هئارا لباق طباوض .
هب ناریا قوقح رد مکح کی ناونع
یسا دروم رد یلک ۀدام قلااا هبانب ،یناور ناگدید
1 نونابق
یاربب تیلوئسم نیا ،ناربج لباق ررض طیارش و یندم تیلوئسم ناکرا ققحت اب ،یندم تیلوئسم نایز هب ناسر یم دوجو نایز و دیا نایز رب هدراو تاراسخ ناربج لوئسم ناسر
طیارش و تسا هدید
بجو ناگتبسب یناور تراسخ یارب یصاخ ،یمابما( درادبن دو
1395 ج ، 1 : 682 ،کبسیا یربجا ؛
1395 : 28 نانچ ) هدنورپ رد هک یم توف ینابلخ ییاوه ةحناس نایرج رد یا
نابلخ نیا ردام دنک
ییابمیپاوه تکربش هبیلع ،دوبب هدش یناور تاملأت راچد شدنزرف اهنت نداد تسدزا تلع هب هک تکرش ریصقت و تافلخت تابثا زا دعب و درک تیاکش تراسخ تباب ار یغلبم دش قفوم ،ییامیپاوه
نایز و یونعم و یدام یناطلس( دنک هبلاطم شدنزرف تشذگرد زا یشان یفااع یاه
،داژن 1394 :
164 نایز یواعد ناربج تیلباق رب هولاع ،هدنورپ نیا زا ) دوببن ،ناربیا قوبقح رد هبیوناث ناگدید
نایز یناور نایز ناربج یارب زیامتم یطیارش اگدید
یم ار هیوناث ن ،همادا رد ،نیاربانب تفایرد ناوت
نایز تاراسخ ناربج یارب یطیارش اهنت تفرگ دهاوخ رارق یبایزرا دروم اهوژپ عوضوم ِناگدید
یم ایا ددرگ صخشم ات دشاب هتشاد ییاراک ناریا قوقح یارب دناوت
4 . 1 شیپ لباق . ندوب ینیب
ایپ لباق یخرب ،ناریا قوقح رد دوب ینیب
تیلوئبسم دبننام زبین یربهق تیلوئبسم رد ار ررض ن
یم طرش یدادرارق ایپ تیلباق زا دوصقم دنناد
نارببج رربض هک تسا نا ررض ینیب دبیاب ریذبپ
هب نایز لعف هب تبسن نراعتم روا ایپ لباق راب
نابیز و دشاب ینیب زا هتبسد نا دروبم رد نابسر
ایپ لباق هک ییاهررض ا سح ًاقافتا و هدوبن ینیب
هب انثتس هر( درادن یتیلوئسم تسا هدما دوجو
،کیپ 1393 : 73 مساق ؛ ،هداز 1395 : 101 هک تشاد هجوت دیاب هتبلا )
« یبناور ررض »
لبباق دبیاب
1. https://www.bailii.org/ew/cases/EWCA/Civ/1994/26.html, last visited: 8/11/2021.
