سیاقم ة همجرت هراعتسا یاه میرک نآرق یاه
مجرت رد ة
دنودلاوف و یدبیم
یدرجرهم یملاسا اضردمحم
*
یزکرم نارهت دحاو یملاسا دازآ هاگشناد یبرع تایبدا و نابز یرتکد یوجشناد رقاب اضریلع
رایداتسا هورگ یزکرم نارهت دحاو یملاسا دازآ هاگشناد یبرع تایبدا و نابز
( زا ص ات179 198 )
:تفايرد خيرات 13
/ 11 / 1395 :شريذپ خيرات ، 29
/ 9 / 1396
هدیکچ
صخاش زا هراعتسا و تسا ميرک نآرق زاجعا مهم هوجو زا یکي تغلاب نيرت
هولج یيابيز یاه هب یتخانش
یم رامش هتسناد نکممان ار نآ یهورگ هک تسا راوشد نانچ یبدا نف نيا نادرگرب .دور هتبلا ؛دنا
همجرت پ بوچراچ ،هتسناد نکمم ار یراک نینچ کراموین دننام یگرزب ناهوژ هویش و اه
یارب یصاخ یاه
هدرک داهنشیپ نآ هيرظن یخرب هب یهاگن و هراعتسا یارذگ فيرعت زا سپ شهوژپ نيا .دنا
و نيون یاه
هراعتسا نادرگرب ةسياقم و یسررب هب ،هراعتسا نادرگرب نوماریپ مهم هک ةمجرت رد نآرق یاه
و یدبیم ن
یم دنودلاوف رصاعم ةمجرت یم هجیتن نيا هب و دزادرپ
هویش زا نامجرتم نيا هک دسر نوگانوگ یاه
راعتسا نادرگرب ه
هتفرگ هرهب هدوبن عونت داجيا یارب اهنت ینوگانوگ نيا و دنا
و تسا تیعقاو ار یرگيد یاه
یم نايامن دزاس هلمج نآ زا هک
،
ّیمها پ و مجرتم ینامز تیعقوم ت نآ نامز رد جيار لوصا هب یو یدنبيا
همجرت ارچ ؛تسا یلوا نورق رد هک ة
همجرت رب ملاسا یم دیکات ميرک نآرق یريذپان
یم مجرتم و دش تسياب
نآ عفر یارب
، یم دیلوت زاب طقف ار نآرق تیساسح درک
.دش فرطرب تيدودحم نيا جيردت هب اما ،
هژاو یدیلک یاه :
هراعتسا ا نادرگرب ،نآرق یاه دنودلاوف ،یدبیم ،هراعتس
مجرت ، ة .نآرق
* :لوئسم ةدنسيون ةمانايار .
mohammadrezaem46@yahoo.com
ناتسمز و زییاپ 1396
1 . همدقم زا همجرت تاعوضوم
نامز زا هک تسا یمهم یاه
رود دروم و هجوت هتفرگ رارق ثحب
تسا
، تلاماعت هک ینامز زا ًاصوصخ زور یرشب
دش نوزفا تسا ه
و ناسنا یارب اه و دشر
رت یق هب وزفا د ن هتسناد یاه هب نارگيد شناد
شيوخ هتخادرپ دنا تب ات او دنن ار تقبس یوگ
ابرب دني ربانب ؛ ،نيا و دش زاغآ نامز نامه زا همجرت راک رد هکنيا ات تفاي رارمتسا
ههد یاه
ریخا لومشم ،رگيد تاعوضوم دننام ینیبزیت و یرگنزاب
رارق یملع یاه و تفرگ
چ بوچرا ياه ی یملع همجرت یارب حرطم
ش هيرظن کنيا .د ورملق رد ینوگانوگ یملع یاه
يدپ همجرت رتم هار غارچ هک تسا هدش راد
ج رد نام هتشر تسا نوگانوگ یاه .
مهم زا یکي ناونع هب هراعتسا هولج نيرت
ابيز یاه یي
یتخانش و
نابز تغلاب ،
رد
ههد یاه ریخا تسا هتفرگ رارق هجوت دروم شیپ زا شیب و
همجرت ،ناهوژپ ینوگانوگ یارآ
رد ار ةراب هدرک حرط نآ نادرگرب .دنا
نيا رد هچنآ دش دهاوخ هتخادرپ نادب راتشون
،
ةسياقم هویش اعتسا نادرگرب یاه هر
ینآرق یاه رد
مجرت ود ة
دنودلاوف و یدبیم .تسا
لیلد همجرت ود نيا باختنا تسا نآ
مجرت هک دیشر لضفلاوبا ة
یدبیم نيدلا
( 530 ق
زا)
همجرت اد لااو یرابتعا و هاگياج ،یبدا و ینابز ثیح زا و تسا نهک ةتسجرب یاه در
.
ةمجرت دمحم دنودلاوف یدهم زین
زا نآرق هاگن همجرت و ناهوژپ
رامش رد ،ناسانش
همجرت یاه .تسا قیقد و بوخ
شهوژپ نيا رد رصتخم یثحب زا سپ
ةرابرد و هراعتسا رد نوگانوگ یارآ
نادرگرب ةراب
،رگيد ینابز هب نآ هک دش دهاوخ نايامن شسرپ نيا خساپ
هچ زا مجرتم ود نيا
هویش ياه یارب ی راعتسا نادرگرب
ه ینآرق یاه هتفرگ هرهب
هچ ،هنیمز نيا رد و دنا
توافت ؟دراد دوجو اهنآ راک رد یياه
2 . هراعتسا
2 - 1 . هراعتسا موهفم
هشير زا هراعتسا
« ع رو
» ضرق و تيراع هب نآ یوغل یانعم و
ِنتفرگ تسا یزیچ لا(
زار ي
،
1987 : 297
؛ فولعم
، 1992 : 537 و رذآ
،شون 1379 : 469
حلاطصا رد اما )،
، یزاجم تسا هک
هقلاع تهباشم شا دشاب
نياجرج(
، 1389 : 47 ةمادق؛ نب رفعج
، 1302 : 104 و
،یلضاف 1388 : 204 )
نآ فيرعت رد و.
نینچ هدش هتفگ تسا
عضو نآ یارب هچنآ زا ریغ رد ظفل ندرب راک هب :
یعرف و یلصا یانعم نایم تهباشم ةقلاع اب مه نآ ،هدش هارمه هب
يرق هن زا عنام هک یا
دوش یقیقح یانعم ةدارا
؛ دننام
لا هانلزنا ٌباتک « روّنلا یلا تاملظلا نم ساّنلا جرختل ک ي
»
میهاربا(
: 1
:)
« ميدرک لزان وت رب ار نآ هک تسا یباتک ات
یکيرات زا ار مدرم یوس هب اه
يانشور یرب زاب ی .
» زا دوصقم هک
« تاملظ
»
زا دوصقم و یهارمگ« رون
»
ياده تسا ت؛
زین یهورگ هتبلا هراعتسا
ار یهیبشت هتسناد
دنا زا یکي هک فرط ود
هدش فذح نآ دشاب
مراجلا(
، 1372 : 64
. )
لاح ره هب
، تسا هراعتسا زا معا زاجم و
هراعتسا ره تسا زاجم یا
، اما
جم ره تسین هراعتسا یزا .
،تغلاب نادنمشناد هاگن زا و تسا زاجم زا رترب هراعتسا
نانوچ یدياوف هدنز
ندوب ، حوضو ، راصتخا
، میظعت ، زت ئ نی
، و ریغصت زیهرپ
زا نخس
ن ،دراد تسياشا یلاح رد
رد ًامازلا زاجم هک ةدنرادرب
نینچ دراوم ی تسین نياجرج(
، 1389 :
47 ؛ سودعلاوبا
، 1430 : 206 و
،غابص 1385 : 25
. )
ا رد
ّیمه هاقلادبع هک سب نیمه هراعتسا ت ر
یناجرج یم
ب :ديوگ ه هراعتسا ةلیسو یب
ناج ار ناج راد ار گنگ ، نابز
روآ ار ناهنپ یناعم و
یم راکشآ ..ینیب
یب ناگژاو رد یتکرح هراعتسا هک تسا دقتعم رگيد یبيدا و . اي انعم
یزاب ب تسین تاملک ا
، لق شرگن و قیمع یفطاع ساسحا هکلب ب
هبشم هب ی اه
یي هک تسا
ِتاملک رد هدش هتفرگ تيراع هب
، لکش تسا هتفرگ
( زاوک
، 1386 : 374
.)
2 - 2 . رت ةمج هراعتسا
همجرت متسیب ةدس رخاوا زا دننام یناهوژپ
توگاد (
Dagut 1973 ،
،)
یبروه لنسأ (
Asnel
Hoorbi 1998 ،
،)
زراولآ (
Alvarez 1993 ،
،)
نوسیم (
Mason 1987 ،
،)
نیجوي اديان
(
Eugene Nida 1964 ،
،)
سيار (
Reiss 1971 ، و )
کراموین (
Newmark 1988 ،
هب )
هيرظن یزادرپ رد .دنتخادرپ هراعتسا نادرگرب ةراب نایم رد
،دارفا نيا زيامتم نايرج هس
:تفرگ لکش تسخن نايرج
، همجرت ريذپ ی دش یعّدم و درک راکنا ار هراعتسا ًاساسا هک
یمن راعتسا ناوت ة
لقتنم رگيد نابز هب ار نابز کي رک
د
؛ یلصا نایعدم زا اديان و توگاد
دندوب هيرظن نيا .
مود نايرج
، رب هراعتسا هک دوب هدیقع نيا هولج رگيد دننام زین
یاه
یبدا همجرت هژيو هاگن هب و تسا ريذپ یزاین
درادن ؛ هيرظن نيا ناقفاوم زا سيار و نوسیم
دندوب . موس نايرج اما هک یلاح رد
هراعتسا همجرت ار یم ريذپ
هک دوب رواب نيا رب ،تسناد
هب دياب هيرظن نآ یارب هژيو لکش درک یزادرپ
ار و راکه یلمع یاه .داد ناشن
ند نو
( کورب
Van den broek
رتیپ و )
زا کراموین ناراداوه
نايرج تايرظن .دندوب هيرظن نيا
ّوا مود و ل یمن هجوم
؛ديامن ارچ هراعتسا رگا هک همجرت
ريذپ شابن د
، شخب ًلامع یگرزب
زا
راثآ زین و یبدا مهم دقم نوتم
یس ق نوچمه ميرک نآر
همجرت ةرياد زا نوریب
یم نام و د زا
،رگيد یوس هراعتسا رگا
اه یب چیه هطباض دنوش همجرت یا
، هولج زا یرایسب یاه
یئابيز یتخانش یم لوفغم ینابز راثآ
دنام ربانب ؛ یارآ ،نيا موس نايرج
، بم تخاسريز ثحا
دوب دهاوخ راتشون نيا هک ینايرج ؛
دنيامن ة هزاوآرپ یا هب کراموین مان
، همجرت و هوژپ
مجرتم
، هلمج زا یرایسب راثآ ميرک نآرق
یسیلگنا نابز هب دراد
( رقاب
، 1391 : 57 )
رف لک هب هک یصاخ هاگن رب نوزفا کراموین آ
دراد همجرت دني
، ار یاهراکه هژيو
ار یا
رت یارب ةمج رایسب هک تسا هدرک داهنشیپ هراعتسا دروم
و هجوت رارق یسررب و دقن هتفرگ
.تسا ت هک توگاد زا داقتنا اب یو همجر
هراعتسا یريذپ راکنا ار
،تسا هدرک یم روآداي
دوش
هک وا گنهرف نایم کرتشم براجت هبرجت نامه اي و نوگانوگ یاه
نورب یاه ار یگنهرف
تسا هتفرگ هديدان
( وب هشاشت
، 2004 : 87
نوناک ار هراعتسا هک کراموین ).
زا یشخب تلاکشم
هيرظن انشانعم ،همجرت یاه یس
نابز و یسانش یم
دناد ، تفه و هویش ار
ار راکه یارب
نادرگرب تسا
هراع یم داهنشیپ دنک
:
1 . مجرت ة ظفل حطس رد هراعتسا
، زاب ،رگيد ترابع هب رد أدبم نابز یراعتسا ريوصت دیلوت
دصقم نابز
؛
2 . راعتسا ندرک نيزگياج ة
هراعتسا اب أدبم نابز موهفم نامه یاراد هک دصقم نابز زا یا
تسا
؛ 3 . رت ةمج راعتسا بز ة دصقم نابز رد هیبشت هب أدبم نا
؛
4 . رت ةمج نآ حیضوت اب هارمه هیبشت هب هراعتسا
؛
5 . موهفم و انعم هب هراعتسا ليدبت و
رگيد ترابع هب
، رت ةمج یموهفم حیضوت و
هراعتسا
؛
6 . نآ یراعتسا نایب و هراعتسا راتخاس فذح
؛
7 . ب ه راعتسا یریگراک ة
مجرت و حیضوت هارمه هب لداعم ة
آ یموهفم ن
،کراموین(
1386 :
158 ).
نامه هتبلا تسادیپ هک هنوگ
، ةویش ش ش سم تروص هکنآ هب هجوت اب م ئ
کاپ ار هل
یم یم هديدان ار هراعتسا و دنک دریگ
، یبسانم ةویش رت یارب
ةمج هراعتسا .تسین نيا زا
هتشذگ
، یم زین ار رگيد یاهدربهار یلک دروم دنچ رد ناوت
درک هصلاخ رت
؛ ور نيا زا
،
وت اگتفه یاهدربهار نيزگياج ار دربهار هس سایب ن
ة :تسا هدرک کراموین
1 . زاب دصقم نابز رد یراعتسا ريوصت دیلوت
؛
2 . راعتسا ليدبت ة
راعتسا هب أدبم نابز ة
دصقم نابز رد لداعم
؛
3
یحیضوت و یموهفم ةمجرت هب یراعتسا ريوصت ليدبت . (
زا لقن هب رقاب
، 1391 : 60 ).
فورعم ییحي زین
م هک تسا دقتعم زا یکي تسا ريزگان هراعتسا اب دروخرب رد مجرت
:دنيزگرب ار ريز شور راهچ
1 . هراعتسا ظفل هب ظفل ةمجرت :
یم یو
ِق نيا ديوگ تسا حیحص یتروص رد همجرت مس
دشاب جيار دصقم نابز رد نآ موهفم هک
؛ دننام
تیأر
«في ًابلعث رکسعم ودعلا
» :
« ار یهابور
مديد نمشد هاگودرا رد
» هک روظنم
، م هلیح یدر تسا هابور دننام رگ
و ام گنهرف رد
برع گنهرف دننامه
، هلیح رهظم هابور تسا یرگ
.
2 . همجرت زا دروم نيا :تقیقح هب هراعتسا ليدبت
، هراعتسا ةمجرت هک تسا یتروص رد
دشابن کرد لباق دصقم نابز رد
؛ دننام
ةحاس یف ةماعنب تيقتلا
«برلحا
:
»« رد یغرمرتش اب
بور گنج نادیم ه
مدش ور
» تسا زيرگ و سرت رهظم غرمرتش برع گنهرف رد .
، رد اما
گنهرف نینچ یسراف انعم
یي یمن هدیمهف دوش
و نياربانب ، رت ةمج کرد لباق هژاو هب هژاو
.تسین 3 . یبيرقت لداعم هب هراعتسا ینيزگياج :نآ
اعم ًلاثم
ِترابع یراعتسا لد
ةَماعنب تيقتلا «
في ةحاس برلحا
»
یم :دوش« یشوم ار د مديد گنج نادیم ر
» .
4 . هیلوا تروص هب هراعتسا ريزگان شور نيا رد :هیبشت هب هراعتسا ليدبت شا
رب یم ددرگ ؛
دننام
« ارف و وسرت یدرم ر
هب ی غرمرتش ناس ار
مديد گنج نادیم رد
» ریثأت تسا یهيدب .
تسین هیبشت اب هسياقم لباق زگره هراعتسا یغلاب
؛ عدا ،هیبشت رد اريز تسا یدننامه یا
؛
یم اّعدا ًلاثم :دوش
« رهچ ة تسا هام دننامه وا .
»
، تسا داحتا یاعدا هراعتسا رد اما نيدب ؛
هک انعم
« تسا هام دوخ وا »
( فورعم
، 1380 : 155
.)
یتن نینچ قوف ثحابم زا هج
یم یریگ هک دوش
هرهب زا یریگ هویش
یاه نادرگرب
هراعتسا
،
ّیعقوم هب ت
ّیفرظ و طيارش زین و ب دصقم و أدبم نابز ت
یمن و دراد یگتس ناوت
رد هک یعوضوم ؛درک هدافتسا هویش کي زا هراومه نآ هب راتشون نيا یناياپ لیلحت
هتخادرپ .ميا
3 . هویش رب یاه هراعتسا نادرگ رت رد ینآرق یاه
ةمج دنودلاوف و یدبیم
عماج ناونع هب دیجم نآرق یناياپ ءزج جنپ شهوژپ نيا یارب ة
تسا هدش هديزگرب یرامآ
ربارب هک تسا ینامسآ باتک نيا مشش کي اب
. هراعتسا دص دودح یسررب و ثحب زا سپ
ءزج جنپ نيا رد هک هب
تسا هتفر راک
، صخشم ش
نادرگرب یارب همجرت ود نيا رد هک د
هراعتسا اه
، شش کراموین یداهنشیپ ةویش تفه زا هویش هدرب راک هب
هک تسا هدش
ًابيرقت هویش اب یحي یداهنشیپ یاه ی
فورعم مه دراد تقباطم .
ره یارب کنيا نيا زا کي
هویش اهنآ زا هدافتسا نازیم بسانت هب اه
، هنومن یم یياه :ميروآ
3 - 1 . دیلوتزاب
.فلا هنومن زا یياه هویش نيا مجرت رد
ة یدبیم تسا ريز رارق هب
( 60 هراعتسا 60
:)%
1
ةعاّسلا ّلاا نورظنی لهف
.نأ
تأت ي مه ةتغب
( دمحم : 18 و فرخز : 66 )
:همجرت یمن مشچ دنراد
، هب هک ار زیخاتسر رگم ديآ ناشيا
( ،یدبیم 1371 : 9 / 176
.)
« یتأ
»
تسا هدش دیلوتزاب ًاقیقد هيآ نيا رد هک تسا ندمآ یانعم هب .2
ذا و
.ا ةنلجا تفلزا
( ريوکت : 13 ) نآ و :همجرت گار تشهب ه دنرآ کيدزن
( ،یدبیم 1371 :
10 / 391
.)
« تفلزا
»
دام زا ة« فلز » کيدزن ینعم هب تسا ندش
( سراف نبا
، 1387 : 420 زارلا ؛ ي
،
1987 : م 181 نياتسب و
، ت.د : 263
.تسا هدش دیلوتزاب هک )
3
حتفلا و للهارصن ءاج اذا
.( :حتف 1
.)
وت هب للها یراي نوچ :همجرت دسرب
داشگ و
)هّکم(
(
،یدبیم 1371 : 10 / 646
.)
«
لعفءاج
»
ميرک نآرق رد ددعتم دراوم رد هبتسا هتفر راک ؛
هچ یقیقح یانعم رد
نآ یراعتسا یانعم رد هچ و
، تسا هداد تبسن یهلا ترصن هب ار ندمآ لعف اجنيا رد اّما
هب و تسا نآ یراعتسا یانعم هک .تسا هدش دیلوتزاب تقد
4
باذع طوس مبهر مهيلع َّبَصَف
.( رجف : 13 )
ات :همجرت تشهورف
نايزات ناشيا رب للها ة
باذع
(
،یدبیم 1371 : 10 / 476
.)
«
ّبص
»
ةدام زا« ببص
»
دراد تللاد لااب زا بآ نتخير رب لا(زار ي
، 1987 : 231
بغار ؛
،
یب :ات 434
رذآ و
شون
، 1379 : 354
. )
ار نتخير ميدق نوتم رد ورف
یم نتشه دنتفگ
،ادخهد(
1371 ليذ :
« ورف
»
تسا هدش دیلوتزاب هيآ نيا رد هک)
.
5
مهنع َّلَوَتَ ف
. (رمق : 61 و تايراذ : 54
:همجرت نادرگ یور ا
ناشيا ز
(
،یدبیم 1371 : 90 / 381
.)
«
ّلَوَت
» شير زا ة
« یلو » یدعتم رگا دشاب هسفنب
، زا هک دراد ار تيلاو یانعم یاضتقا
کيدزن تسا هژاو نيا هب یناعم نيرت
، هب ًاريدقت اي ًاظفل رگا یلو
« نِم » یدعتم وش د
،
یانعم یضتقم دوب دهاوخ ضارعا
بغار(
، یب :ات 855
. )
رج فرح اب لعف نيا
« نع » هب زین
عم یور یان نادرگ
تسا زارلا( ي
، 1987 : 463
لما ؛
ولع
، 1992 : 919
رذآ و
شون
، 1379 : 771
هک )
نيا یدبیم هراعتسا
زاب ار دیلوت رک .تسا هد
6
َز دَقَل و
.باصبم ءامّسلا ان ی يح
( کلم : 5 و تلصف : 12
.)
هب نیشیپ نامسآ میتسارایب :همجرت غارچ
اه
(
،یدبیم 1371 : 8 / 504 و 10 / 166
. )
« صم ا حیب
» عمج
« حابصم
» غارچ یانعم هب تسا و
هيآ نيا رد
، حیباصم زا روظنم
تسا ناگراتس
، نآ مجرتم اّما غارچ ار
هدش دیلوتزاب هملک ًانیع هک تسا هدرک ینعم اه
.تسا 7
سّفَنَ ت اذا حبّصلاو
.( ريوکت : 18
.)
هک دادم اب و :همجرت دنزرب مد
(
،یدبیم 1371 : 10 / 392
.)
« سفنت
» شير زا ة
« ن - ف - س
» تسا ندیشک سفن یانعم هب و
( روظنم نبا
، 2000 :
14 / 322
نآ نورد زا میسن جورخ و ) (
سراف نبا
، 1387 : 966
و هير هب سفن ندرک دراو و )
جراخ نآ ندرک
ولعلما(
، 1992 : 826
،)
ّما رب و عولط یانعم هيآ نيا رد ا دصق حبص ندمآ
یم دوش ارلا( ز ي ، 1987 : 424
، )
مجرتم یلو هب ار نآ
« مد رب ندز
» هدرک همجرت هک
یانعم
نآ یوغل تسا
ادخهد(
، 1371 : ليذ
« مد
»
.)
.ب هنومن زا یياه هویش نيا مجرت رد
ة دنودلاوف تسا ليذ حرش هب
( 60 هراعتسا 60
:)%
1
اذ نم
.ا ذل ًانسح ًاضرق للها ضرق ی ي
( ديدح : 11
.)
سیک :همجرت ادخ هب هک سک نآ ت
او یم .دهد وکین
ا روظنم هيآ نيا رد ضرق یاطع ز
افنا لاعتم دنوادخ هب هنسحلا .تسا ناگدنب هب ق
( سربط ی
، 1406 : 7 / 354 ) ( سوط ی
، 1409 : 9 / 524
نآ یضعب و )
لص ار ة محر و آ هب قافنا ل
)ص(دمحم هدرک ریسفت دنا
( حب نار ی
، 1417 : 5 / 283
دنودلاوف اما )،
نآ ماو و هدرک دیلوتزاب ار -
همجرت نداد تسا هدرک
.
2
ّبصف
.لع ي مبهر مه باذع طوس
( رجف : 13 )
:همجرت
)هکنآ ات(
اهنآ رس رب تراگدرورپ هنايزات
.تخاون ارف ار باذع
نامه دش رکذ ًلابق هک روط
،
«
ّبص
» تسا نتخير یانعم هب نیياپ هب لااب زا
نبا(
روظنم
، 2000 : 187 لا ؛ زار ي
، 1987 : 231 و بغار
، یب : ات 434
نآ مجرتم هک )
دیلوت زاب ار رک
هد
و تسا نآ زا یم ار هنايزات هک اج دنزاون
، نآ مجرتم ار
« ارف تخاون
» تسا هدرک همجرت
، رد
یلاح یپ روظنم هک رد
اهنآ رب باذع ندش دراو یپ تس
( یئابطابط
، 1370 : 20 / 281
تلع و )
هب راک ندرب
ّبَص تسا هدوب نوعرف موق رب اهلاب لوزن تعرس لیلد هب
( ینوباص ، 2000 :
3 / 557
.)
3
ءلاؤه َّنِا
.ا نوّب يح
لجاعل ة و مهَءارو نورذ ی قث ًامو ی
ًل ي
( ناسنا 27:
.)
تسود ار رذگدوز یایند نانيا :همجرت یزور و دنراد
نارگ راب ار
)تلفغ هب(
رس تشپ
یم دننکفا .
غل
«
تلیقث
»
تفص شير زا و هبشم ة« ث - ق - ل
» تسا ب نیگنس یانعم ه
( روظنم نبا
،
2000 : 3:30 و سراف نبا
، 1387 : 149
،)
عتسا یانعم اما نآ یرا
ی
«قلا مو ي ةما اذ ا و دئادشل
لاوهلأا
» تسا
مرخ(
لد
، 1376 : 1172
تدش ايوگ .)
نآ زور
، هک تسا ینیگنس رایسب راب
یمن ناوت هب تسا تمایق زور روظنم و دیشک ششود
( یئابطابط
، 1370 : 20 / 381
،)
یلو
دنودلاوف نآ
.تسا هدرک دیلوتزاب ار
4
جوبرلا تاذ ءامّسلاو
.( جورب : 1
.)
مجرت ب دنگوس :ه ز هدنکآ ِنامسآ ه
جرب .
« جرب
» صق و نصح یانعم هب ر
تسا
( سراف نبا
، 1387 : 76 لا و زار ي
، 1987 : 38 ) اما ،
رد
فترا و روهظ یانعم هب لصا تسا عا
لخا( رو ي
، 1403 : 33
د رتشیب رگا و )
خاک ر دنلب یاه
یم هدافتسا ش
دو
، خاک هک تسا نيا یارب رظن رد اه
اديوه و رهاظ ناگدننیب تس
، دارم یلو
تسا نامسآ رد ناگراتس عضوم اجنيا رد
( یئابطابط
، 1370 : 20 / 592
نبا جورب ليوأت رد و )
ا هدرک لقن ادخ لوسر زا سابع :دومرف هک تس
ةمئلااف جوبرلا اّما « دعب
یّلع ملهّوا ي و
)ع(ّدهلما مهرخآ
(
ي
جع
»
)( ینارحب
، 1417 : 5 / 624
.
)مجرتم
« جورب
» لوتزاب ًاقیقد هيآ نيا رد ار دی
رک .تسا هد
5
کرزِو کنع َانعَضَو و
. (،حرش 2 )
و :همجرت راب
نارگ ت ؟میتشادنرب وت زا ار
« رزو
»
تسا نیگنس راب یانعم هب( روظنم نبا
، 2000 : 15 / 202 لا ؛ زار ي
، 1987 : 453 و ونا یر
،
1382 : 4 / 3883
نآ دنودلاوف هک )
همجرت نارگ راب ار و
زاب ار نآ دیلوت رک هد تسا
، نيا رد اّما
يآ زا روظنم ه
« رزو » یم ینیگنس ناسنا تشپ رب تمایق رد هک تسا ناهانگ دنک
، یلو
دارم زا لوسر رزو عضو
)ص(ادخ ب رب هيآ قایس زا هک یروط ه یم
ديآ
، توعد هک تسا نيا
اجم و دافنا ار بانج نآ شتده
اضما ادخ هار رد ار رک
ار شتوعد تفرشیپ بابسا و د
مهارف
؛دومن نوچ رف و توعد و تلاسر یلقث نآ تاعو
نآ رب ردص حرش لابند هب هک دوب
لیمحت بانج رک
د
( یئابطابط
، 1370 : 20 / 729
هدع یلو )،
ارسفم زا رگيد یا صع هب هک ن
تم
دنتسین دقتعم ناربمایپ
،
« رزو » ار یم ربمایپ ناهانگ دیشخب ار اهنآ دنوادخ هک دنناد
( یربط
، 1421 : 15 / 876
نآ یضعب و )
ث ار یم راّفک هلتاقم لق اد
دنن
( ینارحب
، 1417 : 5 / 689
.)
6
رجشلا و مجنلا و
.ی
نادجس
( نمحرلا : 6 )
هتوب و :همجرت تخرد و
دنناياس هرهچ .
شير زا هدجس ة
« س - ج - د
» یانعم هب
«
َعَضَخ »
پ نداهن حلاطصا رد و رب یناشییور
تسا نیمز لا(
زار ي
، 1987:190 ؛
بغار
، یب : ات 353 و سراف نبا ، 1387 : 436
ا رد هک )
هيآ ني
نآ یسراف لداعم
« هرهچ اس
» ش همجرت زاب و یوغل ةمجرت نامه هک تسا هد
تسا دیلوت
،
دجس زا روظنم اجنيا رد اّما ة
يا دایقنا و عوضخ ،تخرد و هتوب رما یارب دوجوم ود ن
هک تسا دنوادخ و وشن وا رما هب
یم امن دننک
( ینارحب
، 1417 : 5 / 230 ؛ یئابطابط
، 1370 :
19 / 190 و
،لد مّرخ 1376 : 1044 .)
3 - 2 . مجرت ة یموهفم
.فلا هنومن زا یياه هویش نيا مجرت رد
ة یدبیم تسا هدمآ ريز رد
( 24 هراعتسا 24
:)%
1
في کل ّنا
.وط ًاحبس راهّنلا
ًل ی
( لّمزم : 7 )
ت :همجرت و ار لغش و ار باوخ زور رد ار ینتخادرپ
.تسا
زارد
(
،یدبیم 1371 : 10 / 262
.)
«
ًاحبس
»
دام زا ة« ح ،ب ،س
» لصا رد دنيوگ ار اوه اي بآ رد حیحص تکرح یانعم
ب لمع تعرس یارب هراعتسا روط هب هک ه
تسا هتفر راک
( روظنم نبا
، 2000 : 7 / 103 لا ؛ زار ي
،
1987 : 118 ؛ سراف نبا
، 1387 : 432 و بغار
، یب :ات 349
، )
ینعم نتخادرپ ار نآ یدبیم اما هدرک
و یگدنز روما هب نتخادرپ نآ روظنم و تسا نآ موهفم هک تسا شاعم بسک
یئابطابط(
،
1370 : 20 / 141
ب لاغتشا ار نآ یضعب و )
هتسناد تلاسر روما ه دنا
مرخ(
،لد 1376 : 1154
.)
2
واه هّم اَف
.یة
( هعراق : 9 )
:همجرت تشگزاب هب وا
تسا خزود
(
،یدبیم 1371 : 10 / 590
.)
«
ّما
»
هدام زا« أ م م
»
دنيوگ ار ءیش لصا( روظنم نبا
، 2000 : 1 / 60 لا ؛ زار ي
، 1987 : 24 و
یناتسب
، یب :ات 10 لخا و رو ي
، 1403 : 2
،)
يا رد یلو ادناعم و رافک تشگزاب روظنم هيآ ن
هب ن
تسا خزود
( یبرع
، 1388 : 2 / 845 و یسربط
، 1406 : 314 - 315
همجرت یموهفم تروص هب هک )
.تسا هدش
.
3ذلا بسح ما ی
نل نا ٌضرم مبهولق في ن يخ
مهاغضأ للها جر
( دمحم : 29 )
یم :همجرت لد رد ناشيا هک دنرادنپ
ياه ناش نامگ ا تس ناشيا زا دراین نوریب للها هک
ناشيا یاهنیک
(
،یدبیم 1371 : 9 / 188
.)
« ضرم
» تسا یرامیب نامه، یرامیب روظنم هيآ نيا رد اّما فورعم یمسج یاه
تسین
، یرامیب هکلب یاه
ادناعم بلق قامعا رد هک تسا ینورد هک تسا هدرک ذوفن ن
میب نآ نيرتدب یرا
اه تسا قافن و کش ،
( ینوباص ، 2000 : 3 / 330 و یئابطابط ، 1370 : 18 / 263 )
ملک موهفم اجنيا رد هک ة
« ضرم » .تسا هدش همجرت
4
دلحا اذهبفأ
.ی
نونهدم متنأ ث
( هعقاو : 81 )
ب :همجرت ه نخس نيا ديریگ نز غورد یم
؟
(
،یدبیم 1371 : 9 / 458 ).
« نونهدم
»شير زا ة
« ن ه د
» ندرک برچ یانعم هب نغور اب
تسا
( روظنم نبا
، 2000 :
5 / 320 ؛ بغار
، یب : ات 278 و یناتسب
، یب : ات 165
، )
غورد زا هراعتسا هملک نيا اما بيرف و یيوگ
تسا ارچ ؛ یم ناهنپ نآ ريز رد قياقح هک تسا ینغور دننام غورد هک قح ار لطاب و دوش
یم ديامن
( نبا یبرع
، 1388 : 2 / 595 ؛
،ینوباص 2000 : 3 / 493 و مرخ لد
، 1376 : 1065
. )
هيآ نيا رد
نايامن نآ موهفم و جراخ هراعتسا تلاح زا نونهدم دش
.تسا ه
5
لذت اهفوطق تلَّلَذ و
.ًل ي
( ناسنا : 14 )
و :همجرت ندیچ
هویم تسد اه ناسآ و کيدزن ار اه
(
،یدبیم 1371 : 10 / 314 )
« لیلذت
»
لصا رد« ل ل ذ » مار و عیطم یانعم هب تسا
( روظنم نبا ، 2000 : 6 / 41 لا ؛ زار ي
،
1987 :م 150 ؛ بغار
، یب ،ات 287 رولخا و ي
، 1403 : 180
،)
هک تسا نيا روظنم هيآ نيا رد اما
هویم هب یسرتسد هب هک تسا کيدزن و ناسآ رایسب یتشهب یاه
.تسا هدش همجرت یبوخ
6
في
.لع انلسرا ذا داع ي
رلا مه ی قعلا ح يم
( تايراذ : 141 )
:همجرت
( ا راکشآ یتربع و یناشن و تس
ورف هک هکنآ ،داع رد)
ناشيا رب ميداشگ زیت داب
(
،یدبیم
1371 : 9 / 306
.)
«
تغلمیقع
»
ةدام زا« م ق ع » یم لامعتسا ازان و یروراب مدع یانعم هب دوش
( نبا
روظنم
، 2000 : 10 / 236 لا ؛ زار ي
، 1987 : 29 و ا ون یر
، 1382 : ليذ
« میقع
»
یکشخ لصا رد یلو )،
رثا لوبق زا عنام هک تسا تسا
( ار بغ
، یب : ات 547
تدش و یگنت و ضومغ رب و )
تللاد
یم دنک
( سراف نبا
، 1387 : 693
. )
ةملک هيآ نيا رد
« میقع » تسا هدش هدافتسا یداب یارب
هشير ار داع موق هک ب نانچ داب نآ یگژيو و درک نک
هن هک دو روراب تردق اهنت
ندرک
تشادن رب هکلب ، .دوب رگناريو و نازوس و دنت رایسب سکع
.ب هنومن زا یياه رد هویش نيا مجرت
ة دنودلاوف یم
ديآ
( 28 هراعتسا 28
:)%
.
1َی « ِةعاّسلا نع کنولَأس اهسر م نا ای
»
تاعزان(
: 42
.)
رابرد :همجرت ة
یم وت زا زیخاتسر هک دنسرپ
ارف شندیسر تسا تقو هچ
؟
« یسرم
» ةشير زا« ر - س - و
» نعم هب لصا رد یا
« یاجرب داتسيا
» و
« دش راوتسا
»
تسا و ار یتشک رگنل
« هاسرم
»
تکرح زا ار یتشک نوچ دنيوگ یم هگندراد
( حاّیس
،
1377 : 1 / 676 لا ؛ زار ي
، 1987 : 163 ؛ بغار
، یب :ات 310 و یوحن
، 1368 : 162
. )
هدع ةشير زا ار نآ یا
« ر - س - ی » انعم نیمه هب یم
دنناد
( سراف نبا
، 1387 : 367
هب تمایق اجنيا رد اما )،
یگرزب یتشک دش هیبشت
تسا ه م رگنل هک ی
دزادنا و یموهفم ار نآ مجرتم
« ارف ندیسر »
همجرت رک .تسا هد
2
ذلا
.ی في مه ن ٍضوخ
ی نوبعل
( روط : 12 )
هب هک نانآ :همجرت هواي
مگرس ا .دن
« ضوخ
»
ورف یانعم هب هطوغ و نتفررو ندش تسا لا( زار ي
، 1987 : 130 ؛
،یحيرط 1414 :
1 / 560 ؛ یحور
، 1391 : 4 / 466 و سراف نبا
، 1387 : 303
نانچ ار ناتسرپایند هيآ نيا رد ).
ورف یم فیصوت یگدوهیب و یچوپ رد هتفر دنک
هک هدش قرغ نآ رد نانآ ايوگ دنا
؛ سپ
« هواي » یموهفم یانعم
« ضوخ »
تسا .3
دش ًاسرَح تئِل م اهاندجوف َءامسلا انسلم اَنا و
-ابهش و ًاد ی
( نج : 8 )
نامسآ رب و :همجرت میتفاي تسد
زا رپ ار نآ و .میتفاي باهش یاهریت و اناوت نانابهگن
« انسمَل
ةشير زا»
« ل - م - س » تسا ندرک سم و ندیلام تسد یانعم هب لا(
زار ي
،
1987 : 383 ؛ سراف نبا
، 1387 : 893 ؛ بغار
، یب : ات 715 و
ّرج لیلخ
، 1391 : 1785
. )
هيآ نيا رد
دندرکن سمل ار ادخ نامسآ نیطایش کش نودب
، یت زا رپ ار نامسآ هکلب باهش یاهر
لعف موهفم هک دنتفاي
« انسمل
»
تقد هب همجرت .تسا هدش4
دشل کبر شطب ّنا
.ید
( جورب : 12 )
یرآ :همجرت باقِع
.تسا نیگنس تخس تراگدرورپ
ملک
«
ةشطب
»
یانعم هب« تفرگ تّدش و تعرس هب ن
» تسا لمح هک ة قرب زا زین اسآ
تسا باب نیمه لا(
زار ي
، 1987 : 43 ؛ یحيرط
، 1414 : 1 / 161 ؛ حایس
، 1377 : 1 / 129 ؛ یحور
، 1391 :
214 و بغار
، یب :ات 86
ياجنآ زا و )
تخس و تعرس هب یهاگ دنوادخ رفیک هک ی
،تسا مجرتم
.تسا نآ موهفم هک تسا هدرک ینعم باقع ار نآ 5
لا ٍباذعب مهرشبف
.يم
( قاقشنا : 24 )
ار نانآ سپ :همجرت کاندرد یباذع زا
هد ربخ .
«
ةملکرّشب
»
لابا یارب شب غ يام هک ریخ ترا ةب تسا نارگيد تّرسم ه
دور یم راک ،
اّما
آ نيا رد اقفانم و رافک هب دنوادخ هي دعو ن
ة یم باذع دهد
؛ ا ظفل اب هتبل
« تراشب
» نيا هک
راعتسا ة هيدانع اي هیمکهت
؛تسا رگيد ترابع هب
، نيا اشب هنوگ تسا رخسمت یعون تر
ادناعم هب تبسن نآ دنودلاوف هک ن
همجرت یموهفم ار هدرک
تسا یانعم هب
« هد ربخ .»
6
تَطِش ک ءامّسلا اذا و
.( ريوکت : 11
.)
نآ و :همجرت نامسآ هک هاگ
دوش هدنک اج ز .
« طشک
» ا تسوپ ندنک دنيوگ ار رتش زلا( زار ي
، 1987 : 363 و بغار
، : ات یب 681
. )
یا هدع
طشک
هنهرب یانعم هب ار هدرک همجرت تاناویح یور زا ششوپ نتشادرب و ندرکدنا
( نبا
سراف
، 1387 : 860 ؛ حاّیس
، 1377 : 2 / 1727 و
ّرُج لیلخ
، 1391 : 1716
روظنم هيآ نيا رد یلو ،)
رب دش هدنک مجرت هک تسا نآ یدوبان و نامسآ ن
ة .تسا هدمآ هيآ رد نآ یموهفم
3 - 3 . تسا( ینیزگیاج )هراعتسا هب هراع
.فلا هنومن زا یياه هویش نيا مجرت رد
ة یدبیم دمآ ليذ حرش هب تسا ه
( 8 هراعتسا 8
%
:)
1
اهرازوأ برلحا عضت یتح
.( دمحم : 4 )
گنج ات :همجرت تخاس
ب شيوخ تسد زا دهن
(
،یدبیم 1371 : 9 / 171
.)
نامه دش هراشا ًلابق هک روط
«
،رزو
»
تسا نیگنس راب یانعم هب .هب گنج هيآ نيا رد
ا ماگنه رد هک تسا هدش هیبشت یرتش یم نیمز هب ار شياهراب تحارتس
هن د
( یسربط
،
1406 : 6 / 34
هتفگ یضعب و )
گنج هکنيا ات دنا
، اکرشم یاهراب میلست ات دهن نیمز رب ار ن
یدبیم هک دنوش
« رازوا
»
هب ار« تخاس » وخ هک تسا هدرک همجرت مجرت کي د
ة
تسا راب یارب یراعتسا سورعلا(
ي
، 1434 : 3 / 21
.)
2
لخا هَّسَم اذا و
.ير
اعونم
( جراعم : 21 )
یکین نوچ و :همجرت دب لام
و دسر دَوُب هدنراد غيرد و هدنراد زاب
(
،یدبیم 1371 : 10 / 221
.)
«
َّسم
»
تسا فعاضم لعف کي هک، یانعم هب
« رک سمل ند » تسا زارلا( ي ، 1987 : 396
؛
سراف نبا
، 1387 : 914 لخا و رو ي
، 1403 : 386
،)
اجنيا رد اّما
« ندیسر
» هک تسا هدش همجرت
تسا نآ یراعتسا یانعم
( یسربط
، 1406 : 6 / 428
.)
.
3تءاج اذاف ّماّطلا
ة یبرکلا
( تاعزان : 34 )
یهاد هک زور نآ :همجرت ة
نیهم دتفیب
(
،یدبیم 1371 : 10 / 365
.)
« ج
َءا
»
ةشير زا« أ ی ج
» لداعم و
« ت أ ی » تسا ندمآ یانعم هب
( روظنم نبا
، 2000 :
248 ) لا ( زار ي
، 1987 : 84 و سراف نبا
، 1387 : 200
و )
ماطلا « ة یبرکلا
»
ا تمایق روظنم تس( یئابطابط
، 1370 : 20 / 474
یدبیم و )
« ءاج
» ار
« نداتفا » تسا هدرک ینعم
؛ وگ تمایق اي
ورف یياج زا هک تسا یمیظع ءیش یم
و دتفا .تسا نآ یراعتسا یانعم نامه نيا
4
تيلا
.َّطَت دئفلأا یلع عل ة
( هزمه : 7 )
ات :همجرت وا لدب هکنآ
دسر
(
،یدبیم 1371 : 10 / 608
.)
«
لعفَّطَت
ُعل
»
ير زا ةش« ع ل ط » طلسم یانعم هب ارف و ندش
تسا نتفرگ هک دنچره ،
« عَلَط » لااب یانعم هب دنيوگ ار هراتس و دیشروخ ندمآ
لا( زار ي
، 1987 : 258 ؛ سراف نبا
، 1387 :
580 ؛ بغار
، یب : ات 448 و یفسوي ، 1382 : 4 / 1070
،)
نآ یدبیم اّما ار
« ندیسر
» هدرک ینعم
نآ یراعتسا یانعم هک .تسا
5
ّلک
.اوناک ام مبهولق یلع نار لب ی
نوبسک
( نیففطم : 4 )
هک تسا نانچ هن :همجرت
بّذکم(
ديوگ
یم هچنآ راب و گنز هکلب )،
دننک
، لد رب ناشيا یاه
دناشن و تشن
(
،یدبیم 1371 : 10 / 411
.)
«
لعفَنار
»
دام زا ة« ر - ی - ن
» تسا رب نآ لصا و طغ
یم تللاد ششوپ و ءا دنک
نبا( سراف
، 1387 : 409 لاو زار ي
، 1987 : 176
هراعتسا مجرتم اما )،
تسا هدروآ ار نآ لداعم یا
؛
ايوگ بيذکت لامعا لیلد هب گنز ناگدننک
لد رب یرا .تسا هتسشن ناشياه
6
انّبر نم انخ انا
.رطمق ًاسوبع ًامو ی
ی ًار
( ناسنا : 10 )
یم ام :همجرت یزور دنوادخ زا میسرت
شرت تخس بعص
(
،یدبیم 1371 : 10 / 314
.)
لک
«
ةمسوبع
» غلابم مسا«
ةسباع
»
رهچ ینعم هب ةرد هدیشک مه تسا
ترابع هب و
رگيد
، دنيوگ ار رظنملا هيرک
( روظنم نبا
، 2000 : 10 / 15 ؛ سراف نبا
، 1387 : 599 و ونا یر
، 1382 :
2307
ار نآ هک تسا تمایق روظنم اجنيا رد اّما )،
هيرک یصخش هب هرهچ و رظنملا
مهرد هدرک هیبشت هدیشک ا
دن و تسا لدگنس و نشخ رایسب
؛ رگيد ترابع هب
، رایسب یزور
نیمرجم یارب تخس تسا
( ینارحب
، 1417 : 5 / 551 ؛ یسربط
، 1406 : 617 و یئابطابط
، 1370 :
20 / 355
،)
ةملک یدبیم اّما
« سوبع
»
ار« شرت » و تسا هراعتسا شدوخ هک هدرک ینعم
هراعتسا نيزگياج یيابيز هب ار نآ رگيد یا
رک .تسا هد
7
لفا
.ی الهافقَأ ٍبولق یلع مأ نآرقلا نوربدت
( دمحم : 24 )
رد دنشيدنین رد :همجرت ا
لد رب اي نآرق ني ناشيا یاه
رهم تسا
(
،یدبیم 1371 : 9 / 188
.)
« لافقا
»
برد رب بسک لحم و تویب ظفح یارب هک تسا لفق عمج یم نآ یاهدننز
بلق یارب لفق ةدافتسا و
، بلق هک تسا نآ زا هراعتسا کش نودب ه
زا دارفا زا یضعب یا
زجاع ینآرق قياقح کرد دن
؛ هفرغ نوچمه ايوگ هب هک تسا یا
هدز لفق نآ یسک و دنا
یياناوت رادن ار نآ هب ندش دراو د
، تراهم اب مجرتم اما
، ملک ة
« رهم
» نآ نيزگياج ار هدرک
هراعتسا زین نآ هک تسا
ارچ ؛ هب ار هدش رهم و کلا فرظ اي همان هک یمن یتحار
ناوت
وشگ .د
