PDF یجرگ نابز هب یسودرف همانهاش دیدج ۀمجرت

100 

1390 دنفسا و نمهب ،مهن و لهچ ةرامش ،مجنپ لاس ،مود ةرود

یجرگ نابز هب یسودرف همانهاش دیدج ۀمجرت

.یسودرف.ۀمانهاش.ۀمجرت.ۀچخیرات.اب.ثاریم.شرازگ.ناگدنناوخ .دنتسه.علطم.و.دنا.هدش.انــشآ.نآ.یطخ.خــسن.و.یجرگ.نابز.هب ....یجرگ.نابز.هب.همانهاش.یاه.ناتــساد.ددعتم.یاه.همجرت«.هک .هدینادرگرب.رثن.و.مظن.هب.یدلایم.مهدجه.یلا.هدزناپ.نورــق.رد .اب.مه.نیا.زا.شیپ.ناــیجرگ.هک.دور.یم.لامتحا.یلو.،دنا.هدــش .هب.ای.یهافــش.تایاور.قیرط.زا.رثا.نیا.یاه.ناتــساد.زا.یضعب .¹.»دنشاب.هدش.انشآ.یولهپ.»کمان.یادخ«.طسوت .یسانش.همانهاش.هدش.ثعاب.همانهاش.یجرگ.تایاور.دوجو .و.یسانش.ناریا.یاه.هخاش.نیرت.مهم.زا.یکی.هب.ناتــسجرگ.رد .یجرگ.و.یسراف.تایبدا.تاکارتــشا..دوش.لدب.یــسانش.یجرگ .هدروآ.مهارف.یــسانش.ناریا.تاعلاطم.یارب.یزیخلصاح.نــیمز .یجرگ.تایاور.راشتنا.و.یــسررب.یارب.شلات.،ناــس.نیدب..دوب .لباق.جیاتن.اــما.دــش.زاغآ.یدلایم.مهدزون.نرق.زا.همانها��ش .متــسیب.نرق.لیاوا.رد.ًابیرقت.شلات.نیا.ریگمــشچ.و.هظحلام .رازگناینب.،)1934-1864(.²راــم.یلاوــکین..تــسشن.راــب.هب .هب.ار.دوخ.یملع.تاقیقحت.نیلوا.،ناتــسجرگ.رد.یــسانش.ناریا .صاصتخا.یسراف.تایبدا.کیسلاک.راثآ.و.یــسودرف.ۀمانهاش -1876(.³یلیوشیخاواج.هناویا.نوچ.یناسک.،یو.نادرگاش..داد .هاگشناد.نیرت.یمیدق(.سیلفت.یتلود.هاگشناد.رازگناینب.،)1940

.تاعلاطم.ریسم..)1935-1893(.⁴رام.یروی.و.،)زاقفق.ۀقطنم.رد .رد.یسانش.همانهاش.و.دنتفرگ.یپ.ار.دوخ.داتــسا.یــسانش.ناریا .یو.نادرگاــش.و.)1962-1874(^.5هزدلاوبآ.هنیتــسوی.یاهراک .⁷هزدــیبوک.تــیواد.و.)1994-1902.(.⁶هزدــیماراب.ردناــسکلا ..درک.ادیپ.یرتشیب.یافرژ.)1981-1906(

.هک.لصفم.تــسا.یثحب.ناتــسجرگ.رد.یــسانش.همانهاش .هب.ًافرص.،اجنیا.رد..دــهاوخ.یم.رت.خارف.یلاجم.نادــب.نتخادرپ .نرق.یط.هــک.موــش.یم.روآدای.،هلاقم.نیا.عوــضوم.ترورــض .⁸تفای.راشتنا.همانهاش.یجرگ.نهک.تایاور.زا.دلجم.هس.،متسیب .⁹..دراد.همادا.ناکامک.نامروشک.رد.یسانش.همانهاش.تاعلاطم.و .ناسانش.همانهاش.تامحز.دراوم.بلغا.رد.هک.تسا.فــسأت.یاج .یناریا.نارگــشهوژپ.یتح.و..¹⁰دوــش.یم.هتفرگ.هدیدان.یــجرگ .نیا.ءانثتسا.اهنت.دیاــش..دنرادن.اهراک.نیا.زا.یعلاطا.نادنچ.زین .»)وا.همانهاــش.و.یــسودرف.هب.یهاگن(.هچیرد.هدزناپ.زا«.هدعاق .رتکد.رظن.ریز.1377.لاــس.رد.هک.دــشاب.¹¹آودوت.یلاگام.فیلأت .پاچ.هب.نلایگ.هاگشناد.تاراشتنا.طسوت.روپ.فسوی.مظاکدمحم .¹².دیسر

*اـیاغروش اـئت

teashurgaia@yahoo.com./ناتسجرگ.،سیلفت.یتلود.هاگشناد.داتسا..*

.28.ص.،)1389.ریت.و.دادرخ(.39.ۀرامش.،ثاریم.شرازگ.،»همانهاش.یجرگ.نهک.یاهپاچ.و.یطخ.خسن«.،ینایلژرژ.یلیل..1

2. Nikolai Marr 3. Ivane Javakhishvili 4. Yuri Marr

5. Justine Abuladze 6. Alexandre Baramidze 7. Davit Kobidze

.مساقلاوبا..؛1916.،ناتسجرگ.یسانش.مدرم.و.خیرات.نمجنا.:سیلفت.،هزدلاوبآ.هنیتسوی.:زا.همانتاغل.و.راتفگــشیپ.،نتم.حیحصت.،لوا.دلج.،همانهاــش.یجرگ.تایاور...8 .(K. Kekelidze)هزدیل.هک.هک..ک.، (P. Ingoroqva) اوقوروگنیا..پ.،هزدیماراب..ا.،هزدلاوبآ..ی.:زا.همانتاغل.و.تاریسفت.،شیاریو.،مود.دلج.،همانهاــش.،یــسودرف .زا.همانتاغل.و.راتفگشیپ.،نتم.حیحصت.،همانهاش.یجرگ.تایاور.؛1934.:سیلفت.،.)I..Gabashvili(یلیوــشاباگ..ی.زا.یرگریوصت.،(^A.Shanidze)..هزدیناــش..آ.،

.1974.:سیلفت.،موس.دلج.،هزدیبوک..د .،یسودرف.همانهاش.رد.عیدب.نامز.هلوقم.ۀرابرد^.،.(L. Zhorzholiani)ینایلژرژ..ل.:دوش.یم.هراشا.ریخا.لاس.راهچ.ـ.هس.یاهراک.یخرب.هب.اجنیا.رد.هنومن.یارب...9 .2011.،یلاسروینوا.تاراشتنا.:سیلفت.،همانهاش.یجرگ.تایاور.صاخ.یماسا.دروم.رد.ییاه.شهوژپ.:فلؤم.نامه.زا.؛2008.،سیلفت.یتلود.هاگشناد.تاراشتنا.:سیلفت .رظن.رد.وکسم.پاچ.ۀمانهاــش.نتم.حیحصت.یارب.یجرگ.ناــسانش.همانهاش.تارظن.و.یجرگ.یاه.همجرت.خــسن.یاه.هداد.هک.دنا.هدرک.هراــشا.اهراب.ناصصختم...10 ...تسا.هدشن.هتفرگ 11. Magali Todua

.شزومآ.یارب.یسرد.کمک.باتک.ناونع.هب.1995.لاس.رد.هک.تسا.آودوت.یلاگام.ملق.هب.»وا.ۀمانهاــش.و.یــسودرف«.یراگن.کت.زا.یــسراف.یا.همجرت.باتک.نیا...12 ..تفای.راشتنا.یسییاتوک.رهش.رد.یسراف.تایبدا.خیرات

101 

1390 دنفسا و نمهب ،مهن و لهچ ةرامش ،مجنپ لاس ،مود ةرود

.نابز.هب.یــسودرف.همانهاــش.ۀمجرت.رضاح.ۀلاقم.عوضوم .رد.ناریا.یملاسا.یروهمج.ینزیار.تیامح.اب.هک.تــسا.یجرگ .لاس.باتک.یناهج.ۀزیاج.ۀدنرب.1390.لاس.رد.و.رشتنم.سیلفت .ۀنیشیپ.هب.هاتوک.یا.هراشا.باتک.نیا.یفرعم.زا.لبق..تسا.هدــش .متسیب.نرق.رد.هک.یجرگ.نابز.هب.یسودرف.ۀسامح.یاه.همجرت ...دسر.یم.رظن.هب.هتسیاب.هتفای.ماجنا .خیرات.رد.،متــسیب.نرق.،یکبــس.و.یعوضوم.عونت.رــظن.زا .رد..دراد.یصاخ.هاگیاج.یجرگ.ناــبز.هب.یــسراف.تایبدا.ۀمجرت .یسامح.راثآ.ندنادرگرب.ۀمادا.نمض.یجرگ.نیمجرتم.،هرود.نیا .یور.زین.ناریا.رصاعم.تایبدا.و.ییانغ.راعشا.ۀمجرت.هب.،یــسراف ..دندروآ .و.تنوکــس.فطل.هب.هک.)1940-1878(.¹³هزیدلچ.وکابمآ .هب.ار.یسراف.نابز.دوب.هدش.قفوم.ناریا.رد.دوخ.ۀلاسدنچ.لاغتشا .هب.وگ.یسراپ.نارعاــش.راثآ.یفرعم.و.همجرت.،دزومایب.یلمع.روط .ۀعومجم.رد.یو..درک.زاغآ.ار.ناتسجرگ.تــسود.گنهرف.ۀعماج .ۀمجرت.دیدرگ.رشتنم.1933.لاس.رد.هک.ی��سراف یيانغ رعش .ۀمدقم.رد.،هدومن.جرد.ار.یجرگ.نابز.هب.یسودرف.رثا.زا.دنچ.یتیب :دنک.یم.هراشا.نآ .یو.ۀــسامح..مروآ.یم.یــسودرف.زا.زیچان.یا.هراپ.اجنیا.نم .یو.زا.یــشوپ.مشچ.اما..دبلط.یم.ار.یرگید.هاگیاج.و.لحم .یرفاــسم.هک.دوب.یم.نآ.مکح.رد.یــسراف.تایبدا.نادیم.رد .هجوتم.¹⁴»یگبزاق«.هوک.دوجو.زا.و.دنک.رفــس.ناتــسجرگ.هب ..¹⁵.دوشن تاياور.مود.دلج.،یسودرف.ۀرازه.تبــسانم.هب.و.دعب.لاس.کی .عنام.یعون.هب.دادیور.نیا.هتبلا..تفای.راشتنا.همانها��ش یجرگ .دنچ.نآ.زا.سپ.اریز.تــشگ.لدب.یجرگ.نیمجرتم.یارب.یــنهذ .یجرگ.نابز.هب.همانهاش.زا.دیدج.یاه.همجرت.ات.تشذگ.یا.ههد .تایبدا.راثآ.هعومجم.لوا.دــلج.هب.دیاب.اتــسار.نیا.رد..دمآ.دیدپ .هب.طوبرم.تمسق.رد.هک.درک.هراشا.¹⁶یناغمرا.ناونع.تحت.قرش .یکی.:دوب.هدش.یفرعم.یسودرف.راثآ.زا.همجرت.ود.یسراف.تایبدا .یرگید.و.»دومحم.ناطلــس.ۀمانوجه«.زا.آودوت.یلاگام.ۀمجرت .هب.کاحض.ناتــساد.زا.یجرگ.نهک.روثنم.تیاور(.»ینایکااض«

.رانک.رد.رصاعم.ۀمجرت.رگید.ترابع.هب..)سانــشان.یمجرتم.ملق ..دوب.هتفرگ.رارق.یسودرف.رعش.زا.نهک.)تیاور(.همجرت .نیققحم.و.نــیمجرتم.زا.هــک.آودوــت.یــلاگام.روــسفورپ .هب.ات.دور.یــم.رامــش.هب.ناتــسجرگ.رد.یــسراف.تایبدا.ۀزاوآرپ ..تــسا.هدینادرگرب.یجرگ.هب.ار.همانها��ش.زا.ییاه.شخب.لاح .رعش.مجرتم.ناونع.هب.تیلاعف.لاــس.تصــش.زا.شیب.یط.یو .زاغآ(.همانهاش فلتخم.یاه.شخب.زا.دوخ.یاه.همجرت.،یسراف .و.اه.باتک.رد.ار.)....و.ثروــمهط.،گنــشوه.،ثرمویک.،باــتک .یاوتحم.و.بیترت..تسا.هدناسر.پاچ.هب.فلتخم.یاه.هعومجم .لک.هتــشاد.میمصت.یو.هــک.دهد.یم.ناــشن.اــه.همجرت.نــیا .نیا.مامتا.قیفوت.هنافسأتم.اما.دنادرگرب.یجرگ.هب.ار.همانها��ش .یصیخلت.آودوت.روــسفورپ.هک.دنامن.هتفگان..تــسا.هتفاین.ار.راک .1992.لاــس.رد.و.هدنادرگرب.یجرگ.رثن.هب.ار.همانها��ش.نتم.زا

17.تسا.هدرک.رشتنم .همانهاش.ۀمجرت.رد.هک.یجرگ.ریهش.نیمجرتم.زا.رگید.یکی

..18یلیوشیت.هتوک.یتشوخاو.موحرم.،هدوب.میهــس.یجرگ.نابز.هب .زا.)»باتک.زاغآ«(.یــتیب.دنچ.طقف.یو..تــسا.)2008-1935(

.نیلوا.یارب.هــک.هدینادرگرب.یجرگ.هب.ار.یــسودرف.ۀمانها��ش .ۀناخباتک«.یاه.باتک.هلسلس.زا.یدلجم.رد.1977.لاــس.رد.راب .رشتنم.دوب.هدش.هداد.صاصتخا.ناریا.رعش.هب.هک.»ناهج.تایبدا .پاچ.هب.دلجم.نیمه.رد.زین.همانهاش.زا.رگید.ییاه.هراپ..دیدرگ .بارهس.ناتساد.،کدزم.،رگنهآ.ۀواک.اب.کاحض.ناتساد..:دیسر .مناخ.طسوت.هک.هژینم.و.نژیب.ناتــساد.و.)آودوت.یلاگام.ملق.هب(

.دیدرگ.همجرت.¹⁹یلیوشاولاش.لاب همانهاش.یجرگ.مجرتم.و.رعاــش.یلیوــشاولاش.لاب.مناخ .ۀــسامح.ۀمجرت.فرص.ار.دوخ.رمع.زا.هــهد.راهچ.هب.کــیدزن .نژیب.ناتساد.راشتنا.زا.لبق.لاــس.کی..تسا.هدومن.یــسودرف .هب.)رهچونم.یهاشداپ(.همانها��ش.زا.یو.رگید.ۀمجرت.،هژینم.و .یلیوشاولاش.لاب..دیسر.پاچ.هب.)1976(.لقتــسم.یباتک.تروص .»شوایس«.هلمج.نم.،همانها��ش.زا.رگید.ناتــساد.هــس.ۀمجرت .زین.ار.)2009(.»زیورپورسخ«.و.)1987(.»سوواک.یک«.،)1979(

..تسا.هدرک.رشتنم

13. Ambako Chelidze

.ناتسجرگ.قرش.لامش.رد.دنلب.یا.هعلق.:یگبزاق...14 .63.ص.،1933.،نویساردف.تراشتنا.:سیلفت.،یسراف.ییانغ.رعش.،هزدیلچ.وکابمآ...15 .1965.،ولوتراکاس.اتوچباس.تاراشتنا.:سیلفت.،آودوت.یلاگام.نیودت.،قرش.تایبدا.زا.ییاه.هنومن.:یناغمرا...16 .1992.،(Metsniereba).ابرین.ستم.تاراشتنا.:سیلفت.،آودوت.یلاگام.طسوت.هدش.ییوگزاب.،همانهاش.،یسودرف...17 18. Vakhusti Kotetishvili 19. Bela Shalvashvili

102 

1390 دنفسا و نمهب ،مهن و لهچ ةرامش ،مجنپ لاس ،مود ةرود

.یلیوشاولاش.لاب.مناخ.ۀلاس.لهچ.تامحز.لصاح.،هتــشذگ.لاس .هب همانهاش.یاه.شخب.زا.یو.دیدج.و.قباس.یاه.همجرت.لماش .یروهمج.ینزیار.تیامح.اب.یا.هحفص984.باــتک.کی.تروص .سیلفت.رد.»یرِکِن«.تاراشتنا.طسوت.ناتسجرگ.رد.ناریا.یملاسا .دوخ.راتفگشیپ.رد.ینایلژرژ.یلیل.رتکد.باتک.راتساریو..دش.پاچ :دهد.یم.حیضوت.تسا.هدش.هتشون.یسراف.نابز.هب..هک .هجوت.زین.»همانهاش«.یخیرات.شخب.هب.یلیوــشاولاش.لاب...

.اب.رتــشیب.تهابــش.هب.انب.همجرت.یارب.و.هدومن.زاربا.روخرد .یجرگ.ییاجه.هدراهچ.یرطسود.رعش.بلاق.یسودرف.راعشا .»همانهاش«.یمیدق.نیمجرتم.هک.یلاح.رد.،هدومن.باختنا.ار .راکب.ار.)یریاــش(.یجرگ.ییاجه.هدزناــش.ۀراپراهچ.رعــش

20.دندرب.یم .همانهاش.یداقتنا.نتم.زا.همجرت.نیا.هک.دوش.یم.روآدای.راتساریو .پاچ.یداقتنا.نتم.فلاخ.رــب.اذل.و.هدیدرگ.ماجنا.وکــسم.پاچ ..درادن.ناونع.اه.ناتساد.لوصف.،نارهت .،یجرگ.نابز.هب.مجرتم.راتفگشیپ.یواح.ثحب.دروم.باتک .تسا.یسودرف ۀمانهاش.زا.ناتــساد.12.و.»باتک.زاغآ«.ۀمجرت .،دیشمج.،ثرومهط.،گنشوه.،ثرمویک.یهاشداپ.:زا.دنترابع.هک .نژیب.،شوایس.ناتساد.،سوواکیک.،رهچونم.،نودیرف.،کاحض ..زیورپورسخ.یهاشداپ.و.ناوریشون.یرسک.یهاشداپ.،هژینم.و .بــسوی.یاهروتاینیم.زا.یــکی.باتک.دــلج.شــخب.تنیز .مود.دلج.تازایتما.زا.یکی.هک.تــسا.ینتفگ..تسا.یلیوــشاباگ .تفای.راــشتنا.1934.لاــس.رد.هک همانها��ش یجرگ تاياور .اهروتاینیم.نیا.زا.یخرب.هک.هدوب.یلیوشاباگ.بسوی.یاهروتاینیم ..تسا.هتفر.راک.هب.زین.یلیوشاولاش.لاب.ۀمجرت.یارب .یاه.همجرت.ریاــس.اب.،شور.رظن.زا.،یلیوــشاولاش.ۀمجرت .یلیوشاولاش.مناخ..دراد.توافت.،دیدج.هچ.و.نهک.هچ.،همانهاش ..دریگب.هلصاف همانهاش.یجرگ.نهک.ۀمجرت.زا.ات.هدرک.ششوک .زا.هک.دهدب.هــئارا.یا.همجرت.تــسا.هدومن.یعــس.نینچمه.یو .ۀمجرت..دــشاب.توافتم.دوخ.رصعمه.نیمجرتم.ریاــس.یاهراک ..تسوا.یرعاش.یلااو.رنه.رگنایب.و.ناور.رایــسب.یلیوــشاولاش .یوب.و.گنر.هک.لاح.نیع.رد.،یــجرگ.نهک.ناگژاو.زا.هدافتــسا .نیگنس.ار.نآ.،هدیشخب.همجرت.نتم.هب.ار.یــسودرف.رصع.نوتم .رد.تــسا.هدــش.قفوم.مجرتم.ملاک.کی.رد.و.هدرکن.هدیچیپ.و

.رظن.زا.،یلیوــشاولاش.ۀمجرت..دراد.هــگن.هزادنا.»یــیارگ.نهک«

.تسا.لامکب.زین.هیفاق.و.نزو.،یقیسوم .تیافک.دح.هب.ار.مزلا.ریسافت.و.تاحیضوت.نینچمه.مجرتم .زاین.دروم.تاعلاطا.قیرط.نیا.زا.و.هدروآ.باتک.تاحفص.یاپ.رد

.تسا.هداد.رارق.یجرگ.ۀدنناوخ.رایتخا.رد.ار .رد.حیضوت.نــمض.باتک.راتفگــشیپ.رد.یلیوــشاولاش.لاب .دنک.یم.حیرصت.همانها��ش.ۀمجرت.هب.نتخادرپ.یگنوگچ.باــب .یرمع.رگا.و.هدرک.هــمجرت.ار.نتم.موــس.کی.زا.شیب.یمک.هک .هب.ار.باتک.وا..دناسر.دهاوخ.نایاپ.هب.ار.همانهاش ۀمجرت.دــشاب .یتشوخاو.روسفورپ.و.هزدیبوک.تیواد.روسفورپ.،دای.هدنز.دیتاــسا .ۀسامح.ندینادرگرب.رد.یو.نابیتشپ.و.قوشم.هک.یلیوشیت.هتوک .دنک.یم.میدقت.دنا.هدوب.یسودرف .ۀمجرت.هک.دــیآ.یمرب.نینچ.یلیوــشاولاش.لاب.نانخــس.زا .یتشوخاو.روسفورپ.،شداتسا.و.هدوبن.شدوخ.راکتبا.همانها��ش .دیتاــسا..تــسا.هدرک.راک.نــیا.هــب.رــما.ار.وا.،یلیوــشیت.هتوک .انشآ.یو.راعشا.اب.هک.سیلفت.یتلود.هاگــشناد.رد.یلیوــشاولاش .عورــش.ار.همانها��ش.ۀمجرت.ات.دننک.یم.بــیغرت.ار.وا.،دــندوب .ناداتــسا.لوبق.دروم.شلوا.ۀمجرت.هک.نآ.زا.دــعب.مجرتم..دــنک .هقلاع.اب.ار.دوخ.راک.،هدرــک.ادیپ.سفن.هب.دامتعا.،دوــش.یم.عقاو .مناخ..دماجنا.یم.لوط.هب.لاــس.لهچ.دنور.نیا.و.دهد.یم.همادا .زا.يرگید.رثا.چیه.یــسودرف.تایبا.زج.لاح.هب.ات.یلیوــشاولاش .هدنام.رادافو.یسودرف.ۀسامح.هب.و.هدرکن.همجرت.یسراف.تایبدا .ۀیرشن.رد.هک.تسا.یخلب.دیهش.زا.یعابر.کی.ءانثتسا.اهنت.!تسا .بلاق.رد.مه.نآ.)»ام.تایبدا«(.»Chveni Mtserloba«.یــبدا ..دیسر.پاچ.هب.مجرتم.اب.هبحاصم .یناهج.ۀزیاج.یاــطعا.اب.ناریا.یملاــسا.یروهمج.تلود .،یسودرف ۀمانها��ش یجرگ ۀمجرت.هب.1390.لاــس.باتک .سب.یاج..داهن.جرا.ار.یلیوشاولاش.لاب.مناخ.ۀلاس.لهچ.تامحز .نابز.هب همانهاش.ۀمجرت.ینرق.نیدنچ.مسر.هک.تسا.یلاحشوخ ...تسا.هداتفین.جاور.زا.زین.مکی.و.تسیب.نرق.رد.یجرگ

■

.980.ص.،2011.:سیلفت.،ینایلژرژ.یلیل.رتکد.رظن.ریز.،یلیوشاولاش.لاب.:مجرتم.،همانهاش.بختنم.یاه.ناتساد.زا.یجرگ.یاه.همجرت.هعومجم.،یسودرف.همانهاش..20