*Corresponding author
Copyright©2020, University of Isfahan. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/BY-NC-ND/4.0), which permits others to download this work and share it with others as long as they credit it, but they can’t change it in any way or use it commercially.
Doi: 10.22108/srspi.2020.117156.1409
Strategic Rssearch on Social Problems in Iran E-ISSN: 2645-7539
Document Type: Research Paper
Vol. 9, Issue 3, No.30, Autumn 2020, pp. 31-48 Received: 21.05.2019 Accepted: 04.10.2020 http://ui.ac.ir/en
Investigating the Inequality of Communication Structure in the Iranian Stock Market through Social Network Analysis Approach
Reza Taghizadeh
Assistant Professor, Department of Accounting, Faculty of Economy, Management and Accounting, Yazd University, Yazd, Iran
[email protected] Ali Ruhani *
Associate Professor, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences Yazd University, Yazd, Iran [email protected]
Introduction
Stock markets are considered as complex types of multi-agent networks due to the interaction of different companies and investors. Studies dealing with financial data modeling have shown that network models of financial data refer to many features related to the stock market. The stock market is one of the main predisposing factors of wealth equality as far as everyone could almost invest in it; however, unfortunately, a vast majority of the stock market wealth is in hands of rich people leading to inequalities and concerns. According to Carlson (2018), companies mostly focus on shareholders rather than workers, and the main part of corporate profits is distributed among shareholders after paying the employees’ salary and benefits, taxes, etc. As a result, it can be concluded that the shareholders of a company earn more profit than the workers in a company. The present study, as an interdisciplinary study, sought to investigate inequality in the communication structure of the Iran stock market. Concerning the significance of inequality in power distribution in the stock market, this interdisciplinary research could reveal and highlight the hidden layers of communication power distribution in the Iran stock market. In this way, it is possible to inform the policymakers of the existing and real trend, hidden behind the scenes, and provide a desirable space for making changes.
Materials and Methods
This research was a quantitative network analysis study based on data collection and analysis. The main approach of this study was the use of graphic techniques based on Graph Theory (a branch of topology) that allowed investigating the relationship between actors (nodes) in a network, visually, algebraically, and logically, with the help of matrix algebra. This study was carried out at five levels of industries, companies, shareholders, board members or managing directors, and the auditing firms in the Iran stock market. The statistical population of this study included all industries, companies, shareholders, board members, managing directors, and auditing firms that were present at the stock market from 2011 to 2017, whose data were available, and no sampling needed to be done. The required data were collected mainly through data banks of the Tehran Stock Exchange Organization and Rahavard Software. Moreover, data analysis was done using the network analysis method and Excel (version 2016), PreMap (Version 1), and UCINET (Version 6).
Discussion of Results and Conclusions
The research findings showed that the stock market had
skewness at the level of industries, companies, shareholders, auditing firms, board members, and managing directors and the communication power was not evenly distributed among them. Although there was a difference between how the units were related to each other, most of them were interrelated. However, some units were in a better position than others in establishing such a relationship. Some gaps were found among the position of units which made a huge difference and created a stratified structure (there were also some units in relation to the board members that acted as a bridge for other units making them connected to the main part of the communication network, and created some kind of bus morphology). A better position has made these units confront less intermediary to access other units that have quick access and gain higher capability in getting information through clusters of network members. Moreover, there were units in the communication path of other units with the result of gaining power to influence others. As far as these units were located in the path of information flow, they had access to information more easily and faster than others. This made it possible for them to make right decisions at certain moments and grow, or conversely misuse the position and create
Strategic Rssearch on Social Problems in Iran University of Isfahan, Vol. 9, Issue 3, No. 30, Autumn 2020 32
information rent for themselves and cause inequality and even bubble. Concerning the research findings, it could be argued that there was a governing inequality in all studied aspects of the Iran stock market which could lead to information and economic rent. Although the results of other studies in different countries have confirmed this finding, the situation seems to be more complicated in the Iran stock market. It is worth noting that such a complicated and unequal position in Iran could lead to an increasing gap between different classes and the growing inequality of ownership between upper and lower classes in society. Moreover, it could have many social consequences such as the growing feeling of relative deprivation, social distrust, lack of social participation, etc. However, concerning the findings and uncovering the hidden side of unequal reality in the distribution of communication power in the Iran stock market, social planners could take steps to make this market more equitable through changing political and governance strategies so that the disadvantaged minority could also benefit from material resources.
Keywords: Structural Inequality, Iran Stock Market, Analysis of Social Network, Economic Development, Pareto Distribution.
References
Abbasi, A., Hossain, L., & Leydesdorff, L. (2012) Betweenness centrality as a driver of preferential attachment in the evolution of research collaboration networks. Journal of Info Metrics, 6 (3), 403-412 [in Persian].
Afrouq, E. (1998) Space and Social Inequality. Tehran:
Tarbiat Modarres University Publications [in Persian].
Blau, M. M. (2018) Income inequality, poverty, and the liquidity of stock markets. Journal of Development Economics, 33 (130), 113-126.
Carlson, B. (2018) Inequality in the Stock Market. cited at the website: shorturl.at/eqEI3
Daniali Dehoz, M., & Mansouri, H. (2012) Investigating the efficiency of tehran stock exchange at the weak level and prioritization of effective factors. Economic Bulletin (Iranian- Islamic Approach), 12 (47), 71-96.
De Nooy, W., Mrvar, A., & Batagelj, V. (2005) Exploratory Social Network Analysis with Pajek, structural analysis in the social sciences.
Cambridge: Cambridge University Press.
Edwards, G. (2010) Mixed-method approaches to social network analysis. National Centre for Research Methods. London: ESRC National Centre for Research Methods Review.
Garton, L., Haythornthwaite, C., & Wellman, B. (1999) Studying online social networks. In Jones S. (Ed.) (1999) Doing Internet Research: Critical Issues and Methods for Examining the Net. Thousand Oaks: Sage.
Glattfelder, J. B. (2010) Ownership networks and
corporate control: mapping economic power in a globalized world. PhD Thesis, Eth Zurich University.
Huang, W. Q., Zhuang, X. T., & Yao, S. (2009) A network analysis of the chinese stock market.
Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 338 (14), 2956-2964.
Ibrahimi, M., & Alemorad, M. (2011) Developing financial markets and income inequality in iran.
Quarterly of Money and Economics, 2 (6), 109-131 [in Persian].
Kamali, A. (2000) An Introduction to the Sociology of Social Inequality. Tehran: Samt Publication [in Persian].
Mathew, E. (2008) Stock Markets and Income Inequality: A Cross-Country Study. PhD Thesis, Singapore Management University.
Mirzaei, Kh. (2009) Research, Researcher, and Research Work. Tehran: Sociologists Publication [in Persian].
Piran, P. (2004) Globalization: History and its application. Majlis and Research, 1 (43), 12-34 [in Persian].
Pourtaheri, R. (1991) Pareto distribution and its application. MA Thesis, Shahid Beheshti University, Tehran.
Ritzer, J. (2005) The Contemporary Sociological Theory. Translated by Mohsen Salasi. Tehran:
Scientific Publication [in Persian]
Rotundo, G., & D’Arcangelis, A. M. (2010) Ownership and control in shareholding networks. Journal of Economic Interaction and Coordination, 5 (2), 191- 219.
Sankowska, A., & Siudak, D. (2016) The small world phenomenon and assortative mixing in polish corporate board and director networks. Physica A, Statistical Mechanics and its Applications 443 (10), 309-315.
Scott, J. (2000) Social Network Analysis: A Handbook.
London: Sage Publications.
Sharepour, M. (2007) The role of social networks in the reproduction of educational inequality. Journal of Education, 23 (91), 165-18 [in Persian].
Singh, D., & Delios, A. (2017) Corporate governance, board networks, and growth in domestic and international markets: evidence from india. Journal of World Business, 17 (1), 615-627.
Souma, W., Aoyama, H., Fujiwara, Y., Ikeda, Y., Iyetomi, H., & Kaizoji, T. (2006) Correlation in business networks. Statistical Mechanics and its Applications, 370 (1), 151-155.
Tamin, M. (1994) Sociology of Classification and Social Inequalities. Translated by Abdulhossein Nikgohar, Tehran: Totia Publication [in Persian].
Wasserman, S., Faust, K. (1994) Social Network Analysis: Methods and Applications. Cambridge:
Cambridge University Press.
Withers, M., Kim, J. Y., & Howard, M. (2018) The evolution of the board interlock network following sarbanes-oxley. Social Networks, 52 (1), 56-67.
شهوژپ ناریا یعامتجا لئاسم یدربهار یاه
لاس مهن
، هرامش یپايپ ( 03
،) هرامش س مو
، زيیاپ 9011 صص ، 09 - 84
یشهوژپ :هلاقم عون
خیرات :تفایرد 09 / 2 / 9014 خیرات :شریذپ 90 / 7 / 9011
اب ناریا ماهس رازاب رد یطابترا راتخاس یرباربان یسررب ور
ی درک لحت ی ل هکبش اه ی عامتجا ی
یقت اضر ،هداز
رایداتسا هورگ ، یرادباسح ،
یرادباسح و تیریدم ،داصتقا هدکشناد
، دزی هاگشناد
،
،دزی ناریا
یناحور یلع
،
رايشناد هورگ ، هعماج یسانش ، یعامتجا مولع هدکشناد
، دزی هاگشناد
،
،دزی ناریا
کچ ی هد ماهس رازاب
، مهم شقن ی عسوت رد ۀ داصتقا ی اهروشک
؛دراد هب هنوگ ا ی هلمجزا هک یاهرايعم عسوت مهم ۀ داصتقا ی اهروشک رد ی تسا فلتخم
؛ ااما
زاب ماهس را ناشن ۀدنهد رباربان ی راتخاس ی هعماج رد
؛تسا ز ی ار هورگ اه ی م رادروخرب ی
دنناوت دصرد ماهس ب ي رتش ی تکراش زا ااه ی دااصتقا ی و
راجت ی .دننک دوخ نآ زا ار رباربان
ی راتخاس ی ماهس رازاب رد رد
لاحرد عماوج هعسوت
، دومن و ع ين ي ت ب ي رتش ی هب دوخ م ی گ ي در و تلود ن ي ز شاقن
هدمع ا ی رد ا ی ن مي نا
؛دراد ا زا ی ن
،ور ا ی ن شهوژپ
، رباربان ی یطابترا راتخاس ا ماهس رازاب رد
ی نار ار اب ور ی دراک ی م اي نا هتاشر ا ی و شور لحت اي ل
هکبش اه ی عامتجا ی رد جنپ انص حطس ی
،ع تکرش و نارادماهس ،اه اضعا
ی تئيه هریدم و دم ی نار لماع یاسرباسح تاسسؤم و و
رد زااب ۀ ناامز ی
9043 - 9011 ت یم ليلح دنک . ی هتفا اه ی م ناشن شهوژپ ی
دهد انص حطس رد ماهس رازاب ی
،ع تکرش و نارادماهس ،اه اضعا
ی تئيه هریدم و دام ی نار
لماع یسرباسح تاسسؤم و اب
تردق یطابترا ی ناسک زوت ی ع .تسا هدشن هب
ظاحل مي ناز ،،اابترا اضعب ی عقوم رد اهداحاو زا اي
ت راتهب ی راراق
تح .دنراد ی خرب رد ی هکبش ه ب ا ي ن عقوم ي ت فاکش اهدحاو
، ای داج و م شحاف فلاتخا ی
دوش راتخاس و ی تاقبط ی م دوجو هب ار ی
دروآ کباش رد . ۀ
طابترا ی اضعا ی تئيه
،هریدم اهدحاو یی ارب ار لپ شقن هک دراد دوجو ی
د ی رگ اهدحاو دراد
، لاصا شاخب هب اهنآ لاصتا ثعاب ی
کباش ۀ طاابترا ی
م ی دوش هب و عون ی تخیر یسانش دم ی نار ا سوبوت ی ا ی داج م ی عقوم .دنک ي ت طابترا ی خرب رتهب ی اهداحاو
، هاب اسرتسد رد تلوهاس ی
راس ی ع رات هاب
تاعلاطا ا .تسا هدش رجنم ی
ن زاب شقن اهدحاو ی
نارگ لک ي د ی مکاح راتخاس رد ار دراد هدهع رب
. نچمه ي
،ن اتن ی ج زوت هب ،وبرم ای
ع نااشن وترااپ
م ی دهد زوت ی ع تردق یطابترا بي ن نارادماهس تاسسؤم و
ًابیرقت ،یسرباسح هب
روط مي گنا ي ن هب تباسن 77 - 27 تاسا
؛ ی انع ی 77 ترداق داصرد
یطابترا تسد رد 27 دصرد اهنآ تس .
هژاو اه ی دیلک ی : رباربان ی راتخاس ی
، ا ماهس رازاب ی
نار لحت ، ي ل بش هک اه ی عامتجا ی
، عسوت ۀ داصتقا ی
، زوت ی ع وتراپ .
:لوؤسم هدنسیون
31923188792
Copyright©2020, University of Isfahan. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/BY-NC-ND/4.0), which permits others to download this work and share it with others as long as they credit it, but they can’t change it in any way or use it commercially.
Doi: 10.22108/srspi.2020.117156.1409
شهوژپ 08 ،ناریا یعامتجا لئاسم یدربهار یاه لاس
مهن
، هرامش یپايپ ( 03
،) هرامش س مو
، زيیاپ 9011
همدقم هزورما زا ، امرس رازاب درکلمع ی
ه رد اهروشک ی پ ي هتفراش هاب ناوانع
صخاش ی ارب ی زرا ی با ی س ي تاسا ت ،ااه ايي تار لاام ی
، دااصتقا ی و
ناگرزاب ی هدافتسا یم دوش لاعف موادت . ي
ت رازاب ماهس ،رواشک راه رد
هب لزنم ۀ دااصتقا لماکت و دشر لحارم موادت ی
هاب ام راماش ی .دور
رازاب ماهس داصتقا مهم ناکرا زا ی
م بوسحم ی
لاام عبانم هک دوش ی
مزلا اب نآ عمج روآ ی م ی ارب و دوش ی عسوت و دشر ۀ
اهرواشک هاب
یم راک دور لصا شقن . ی
رازاب ماهس
، اده و بذج ی
ت اپ اهزادانا
دقن و ی گن ی نادرگرس و هدنکارپ رد داصتقا هب وس ی سم ي اهر ی هب ي ان ۀ
نآ تسا
؛ هب هنوگ یا هک هب صخت ي ص هب ين ۀ عبانم مک ي با لام ی راجنم
دوش (
ناد ي لا ی هد روصنم و ضوح ی
،
.)9019
نينچمه
، اهرازاب ی ماهس ااب
هااجوت هااب لااماعت عاواانا تکرااش اااه و امرااس ی ه
،ناراذااگ عواان ی زا
هکبش اه ی پ ي چ ي هد لماعدانچ ی بواسحم ام
ی دواش (
Huang et al.,
.)2009
تاعلاطم ماجنا هدش رد مز ي ان ۀ لدام زااس ی هداد ااه ی لاام ی
ناشن م ی دهد لدم اه ی هکبش ا ی زا هداد اه ی لاام ی
، هاب اسب ي را ی زا
و ی گژ ی اه ی طبترم اب رازاب ماهس هراشا هتشاد تاسا (
Rotundo and
D’Arcangelis, 2010
.)
نوااسلراک (9
)2018
ب ااي نا اام ی داانک رازاااب ماهااس
، ی ااک ی زا
لصا ی رت ی ن مز ي هن اهزاس ی ربارب ی تورث تسا
؛ ز ای ار اسک راه ی
م ی دناوت امرس نآ رد ی
ه راذگ ی دنک
؛ اما تم أ ،هنافس رتاشيب توراث
ماهس رازاب دزن
نادانمتورث زوراب هاب هاک تاسا هداش زاکرمتم
رباربان ی اه ن و نارگ ی اه یی رجنم م ی دواش هاب . و ماعز ی
، زاکرمت
رتشيب تکرش اه رب نارادماهس تسا
ات نارگراک و نازايم ۀدامع
دوس تکرش اه اپ زا تاخادرپ واقح
و یاایازم ،ناانکراک
تايلام و
،هريغ نيب نارادماهس عیزوت
یم ؛دواش ،نیارباانب نایا
هجيتن لصاح یم دوش هک رد هسیاقم اب نارگراک لغاش رد ای
،تکرش نارادماهس نآ
،تکرش دوس یرتشيب اسک یام ؛داننک
دنچره نیا هاطبار ناکمم تاسا رد تکراش ییااه هاک ناایز
ییاسانش هدرک
،دنا ضقن دوش .
رد شهوژااپ رااضاح
، هااب ناواانع ااشهوژپ ی م ااي نا هتااشر ا ،ی
رباربان ی راتخاس هداد ساسارب یطابترا یاه
ماهاس رازااب ا
ای نار
1 Carlson
هب تقد و اب ئزج ي
،تا صخاش رد اه
ی فلتخم و یسررب لحت
ي ل
یم دوش ؛ اربانب ی
،ن مها هب هجوت اب ي
ت رباربان ی زوت رد ی ع ترداق
،ماهس رازاب رد شهوژپ
م ي نا هتاشر ا ی راضاح
، لا ای ه ااه ی نااهن
زوت ی ع تردق یطابترا ار رد رازاب ماهس روشک صخشم یم دنک
و گنوگچ ی طباور زوت ی ع تردق ار رد ا ای ن تکراش ااه نااشن
یم دهد . دب ی ن رط ی ق م ی ناوات هامانرب ر ای ناز و تاسايس ناراذاگ
عااامتجا ی ار زا داانور دوااجوم و ااعقاو ی اااما(
ناااهن رد تااشپ
هنحص ) هاگآ درک و اضف ی بولطم ی ارب ی ت يي ر دروآ دوجو هب .
پی ش ین ۀ شهوژپ
رد زوح ۀ رباربان
،ی شهوژاپ ااه
ی اناوارف ی رد ا ای نار و نااهج
هدش ماجنا تسا
؛ اما رد ند يا ی راجت ی و رد رازااب ماهاس
، اخ
شهوژپ ی رد ا ی ن مز ي هن هب روط
ًلاماک م صخش اح ام ی دواش .
،نينچمه لحت
اي ل کباش ۀ عاامتجا
،ی زا شور ااه یی تاسا هاک
هب گزات ی رد ا ی نار قنور ی هتفا و زونه نانچنآ هاک اب ای د داشر و
شرتااسگ ن ي هااتفا تااسا . رد ا اای ن م ااي نا
، شهوژااپ اااه یی هااک زا
مشچ زادنا ی جا عامت ی و هعماج تخانش ،ی رازاب ماهاس و راتخااس
نآ
،دننک یسررب ار رتمک
د ی هد هداش تاسا
؛ هاب امه ي ن ،تالع
شهوژپ اه یی هک رد ا ای ن شاخب شرازاگ هداش تاسا
، الغا
هب روط غ ي قتسمر ي م اب عوضوم شهوژپ طبترم تسا .
هب داقتعا عراش روپ ( 9047 )
، تأ ديک نارگليلحت هکباش
یا راب
ۀعلاطم راتخاس عامتجا ی تاسا . تأ دايک راب راتخااس یعاامتجا
،
هب ینعی ارچ مدرم راتفر یی هجوت
امن ی دواش
؛ هاکلب زاکرمت راب
تیدودحم یاه
یراتخاس مکااح
راب شناک یااه مدرام تاسا .
نیدب
، يترت راگید هاب نااهج هاب ترواص یاهدانويپ
یدارا و
هاانابلطواد رگن
ی هتااس اامن ی دوااش
؛ هااکلب ناااهج هااعومجم ، یا
زا
یاهدنويپ نراقتمان
ااب خااس رات هلاسلس یابتارم رد راظن هاتفرگ
یم دوش . رد ای مااظن ،یعاامتجا عباانم
، عایزوت یوااسم اای
یفداصت ن دراد و یسرتسد رباربان هب عبانم
،بايمک دواخ باس
یاام دوااش نراااقتمان ندوااب اهداانويپ شیازاافا داابای
؛ زا ناایا ور
،
نارگشنک
، ره هزادنا رد ی راتخاس یعامتجا
، کبش ۀ یعاامتجا
هدرتسگ یرت تشاد ه
،دنشاب لامتحا یرادروخرب زا
عبانم باايمک
هکبش ليلحت درکیور اب ناریا ماهس رازاب رد یطابترا راتخاس یرباربان یسررب یعامتجا یاه
یقت اضر یناحور یلع و هداز 07
یارب اهنآ رتشيب یم دواش . یااهوگلا دانويپ
نياب یااضعا ای
،هکبش مه یعون تصرف و مه یعون تیدوداحم تاسا
؛ ارایز
نیا اهوگلا رب نازيم یسرتسد دارفا هب یعبانم دننام ، ،تااعلاطا
تورث و تردق رثا دراد . زا هاگداید راگليلحت هکباش
یا
، مااظن
متجا یعا هب تروص هکبش یا زا طباور هب مه هتسباو تاسا هاک
رد نآ
، دارفا
، یسرتسد ینااسکی هاب
عباانم باايمک دانرادن
؛ زا
نیا ور
، رگشهوژپ یعاامتجا
دایاب رد نيايبت رااتفر هاب عایزوت
تصرف اه ( ینعی یسرتسد رباربان
هب یعباانم داننام ، ،تااعلاطا
،تورث ذوفن و راتخاس یاسرتسد هاب
نایا عباانم ) هاجوت دانک
(
Vollman, 1983
،
زا لقن هب عراش روپ
،
.)9047
هاربا ي م ی و لآ دارام ( 9013 اشهوژپ رد )
،ی عاسوت ۀ ااهرازاب ی
لام ی رباربان و ی ا رد دمآرد ی
نار داندرک یسررب ار ااتن .
ی ج شهوژاپ
عسوت داد ناشن اهنآ ۀ
هاتوک و تدمدنلب رد لوپ رازاب تدام
، باس
رباربان شهاک ی
م دمآرد ی دوش نچمه . ي
،ن ران داواساب ی داشر و
داصتقا ی
، رباربان ی ام شهااک ار دمآرد ی
داهد
؛ اطبار ااما ۀ اجرد ۀ
رباربان و داصتقا ندوبزاب ی
دمآرد
، .تسا تبثم
تم ااي
9و ( دوااخ شهوژااپ رد )2008
، و ماهااس رازاااب ،ااابترا
رباربان ی دمآرد ار ب رد ي ن اهروشک ی فلتخم درک یسررب اتن .
ی ج
و شهوژپ ی
لاح رد داد ناشن ی
زادنا هک ۀ ازاب هب ماهس ر تروص
سوکعم زا رباربان ی دمآرد یام یراياسب ريثأات ، درايگ
، دهاواش
یکدنا ارب ی ريثأت یگدنوشدقن رباربان شهاک رب
ی دواجو دمآرد
دوجو اب .دراد نیا
دهاوش ، ی مکحم ارب ی ريثأات لاعف اي ت رازااب
رباربان رب ماهس ی
.درادن دوجو دمآرد
2ولب ( علاطم رد )2018
ۀ دوخ
، رباربان ،ابترا ی
و رقف ،دمآرد
یگدنوشدقن اهرازاب رد ار
ی سررب ماهس ی
ااتن .دراک ی ج اعلاطم ۀ
یو داد ناشن ،یگدنواشدقن
ربارباان رد ی ار دامآرد یداح اات
شهاک دهد .
بوچراچ رظن
ی
رد زوح ۀ رباربان ی اه ی عامتجا
،ی تاعلاطم هدرتسگ ا ی رد موالع
عامتجا ی هدش ماجنا تسا
؛ هاب هانوگ ا ی هاک رتاسگ ۀ نآ زا موزال و
1 Mathew
2 Blau
ک درکرا رباربان ی ات زا اب ي ن ندراب ربارباان ی اراب ی رابارب ی نااهج
،ی
عونتم تسا . ارگدرکراک ی
نا هب مها ي ت و درکراک رباربان ی رد هاعماج
یم هجوت
؛دننک اما رکفتم ا ن پچ
، بي رتش رب پ ي اهدما ی رباربان ی ت أ ک ي د
دنراد . اهنآ دندقتعم رباربان ی م اجو ام ی دواش نااسنا ااه دانناوتن
ک ي ف ي ت و اش ی گتس ی ب وقلا ۀ دوخ ار نااشن دانهد و اش ی گتاس ی ااه ی
نانآ رد رتسب رات ی خ ی و داصتقا ی رباربان لکش گ ي در
؛ هب هنوگ ا ی هاک
ارب ی لاثم
، تسينيمف یاه سکرام ي تس اانعم دندقتعم ی
اش ی گتاس
،ی
انعم یی رات رد هک تسا ی
خ داصتقا رباربان ی
عامتجا و ی لکش هاتفرگ
تسا . هب روط لک
،ی رد ا ی ن شهوژپ یم ششوک دوش
ب ه رواط ًلامااک
لامجا ی و رصتخم هب ور ی اهدرک ی لصا
،ی ا رد دااضتم و طلسم ای
ن
هزوح هجوت .دوش
رظن ی ه ارگدرکرااک نازادرپ یی
نااهج هاجو زا ی
مه و ي گاش ی
رباربان ی تن ي هج م ی گ ي دنر رباربان هک
،ی ساسا هجو ی
نامزااس ره
عامتجا ی ترورض و تسا ی
هک تسا یارب درکراک رثؤم هاعماج
یم راک هب دور
د . ی و ی روم و
، ارب ار هدمع کلام ود ی
مها اي ت
درکراک ی ی عقوم ي ت هائارا ام ی داننک : فالا ) م اي ناز مک اي با ی
عقوم ي ت رد اقم ی هس اب اس ی ر عقوم اي ت ااه
؛ ب ) م اي ناز گتاسباو ی
اس ی ر عقوم ي ت اه هب عقوم ي ت رظندم . زا د ای هاگد ناانآ
، ربارباان ی
عامتجا
،ی حرط ی هناهاگآان تاسا هاک ااب نآ
، عاماوج نئامطم
اام ی دنوااش هااک مااهم راات ی ن عقوم ااي ت اااه ار هااب روااط هاااگآدوخ
،
اش ی هتس رت ی ن دارفا لا شا هاوخ ن د رک د (
،غورفا 9077 :
.)972
هب کرام رظن
، انبم رب ی عقوم ي ت اه ااظو و ی ف نوگاانوگ ی هاک
لوت راتخاس رد دارفا ي
د قبط ،دنراد هعماج ۀ
عامتجا ی م لکش ی گ اي در .
افا و تاسا هیامراس تايکلام راب یانتبم ،یعامتجا ۀقبط هاک یدار
راراق یرتلاااب یعاامتجا ۀاقبط رد ،دنراد یرتشيب ۀیامرس تيکلام یم .دنريگ هب رواب و ی
، داصتقا قطنم ی
امراس ماظن رب مکاح ی
ه راد
،ی
نارحب و تساز نارحب از یی و نارحب ز ی ندوب ا ی ن ماظن
، ربارباان ی ار
رد دوخ ارب ی مه ي هش لوت ي د و لوتزاب ي د داهاوخ دراک (
پ اي
،نار
.)9040
کعرب ت سف ي ر کرام زا پ ي اد ی ش رباربان ی ااه ی عاامتجا ی اپرب ۀای
دعب داصتقا
،ی هک وا نآ ار ماهم رات ی ن هزااس رد گدانز ی عاامتجا ی
م ی د ی
،د کام ربو رب ا ی ن رواب دوب هک ئارا ۀ سفت ي ر ی ات داعب ی زا
دپ ی د ۀ عامتجا ی پ ي چ اي هد ا
،ی مه نواچ ربارباان ی ااه ی عاامتجا ی زا
شهوژپ 01 ،ناریا یعامتجا لئاسم یدربهار یاه لاس
مهن
، هرامش یپايپ ( 03
،) هرامش س مو
، زيیاپ 9011
مها ي ت ا ای ن دپ ای هد ام ی داهاک (
لاامک ی
، 9071 :
.)934
رابو
، مها اي ت
صخاش اه ی دااصتقا ی ار رد داشر یااهرباربان عاامتجا
ی دان ای هد
اامن ی گ ااي در . ارااب ی وا ن ااي ز مه نوااچ
، کرااام کلام
ااي ت
، شااقن
عت يي ن هدننک ا ی رد زوت ی ع تاناکما هضرع هدش هاب دراف ای ا هاب هاقبط
دراد . اب ا ی ن
،فصو وا هب ا ی ن دعب داصتقا
،ی ود داعب د ی راگ هفااضا
درک : تردق و ح يث ي ت . رد هاگن وا
، کلام اي
،ت ترداق و ح يث اي ت ااب
دوجو گتسباو ی لباقتم ، هس نب ي نا امتم ی دنز هاک مااظن دنبراشق ی رد
ره هعماج ا رب ی اهنآ نامااس ام ی ی دابا . تواافت رد رادرواخرب ی
زا
کلام ي ت لاوما
، أشنم هاقبط دانب ی عاامتجا ی تاسا . اسقت ي م ربارباان
تردق ب ه کشت ي ل بازحا س ي سا ی ام ی داماجنا و تااجرد ح يث اي ت
نوگانوگ
، شنم أ پ ي اد ی ش اهرشق ی عامتجا ی تسا هاک زا ناگدانراد
اپ ی هاگ اه ی عامتجا ی هباشم کشت ي ل هدش تسا (
نيمأت
، 9071 : 1 -
.)93
دارفا یارب یبايتسد هب
،تاعلاطا عباانم
و تايعقوم ،ااه هاب
طباور یصخش و ناکیدزن دواخ یاکتم دنتاسه . نایا ،طاباور
ۀکبش یعامتجا درف
ار ليکشت یم دهد و نآ ، متسيس یعاامتجا
ار هب دوجو یم دروآ (
عراش روپ
، 9047 :
.)973
ی هکبش هاب ناوانع
هعومجم ا ی زا هرگ اه ی لصتم
، ااب ،واطخ رعت ای ف ام ی دواش .
لحت ي ل کبش ۀ یعامتجا رب
یوگلا ینيع ییاهدنويپ ت
أ ک ي د م ی دنک
هک یاضعا یدرف(
و یعمج ) هعماج یام دانويپ ماه هب ار داهد
(
رزتیر ،9
9048 :
.)777
هرگ اه
ًلاومعم نارگشنک دنتسه2
. طباور ای ا
ی لا
0اه نارگشنک ار
هب ی دک ی رگ لصتم ام ی دانک (
Garton et al.,
.)1999
رد ۀیرظن هکباش ااه ی عاامتجا ی
، لحت اي ل هکباش طاقف
رظن ی ه زا یا مولع امتجا یع ن ي تس
؛ هکلب هر ي تفا ی ارب ی اسررب ی
اهراتخاس ی عامتجا ی تسا تلع نيمه هب ؛ رد
رتشيب دراوم هاب
لحت ي ل هکبش اه ی عامتجا ی
، لحت ي ل راتخاس ی ن ي ز هتفگ م ی دوش .
رد ۀرامش لکش 9
کبش ، ۀ سب ي را هداس یا هداش ماسر تاسا
فرح ره هک
، ی هطقن یا هرگ هب(
ار )تکراش ی ،لاثم ناونع
م ناشن هکبش رد ی
دهد م ناشن فورح هب لصتم ،وطخ . ی
دهد
ای ن اهوگلا اب ،اقن ی
و ی هژ ا ی دامه هب ی رگ هداش لاصتم تاسا
هب(
تائيه واضع ،لاثم ناونع .)کرتاشم ۀریدام
پ مواهفم ي دانو
،
1 Ritzer
2 Actors
3 Ties
مهم رت ی ن ا رب تللاد ای
ن و ی اگژ ی ارباانب و تاسا هکباش ی
ن
، رد
ۀرامااش لکااش 9
پ ، ي اهداانو یی ااب ي ن تاائيه وااضع(B-A
ۀریداام
کرتشم
وB
؛ A
،)wBA
تئيه وضع(A-C
کرتاشم ۀریدم وA
؛ C
،)wAC
تئيه وضع(A-D
کرتاشم ۀریدم وA
؛ D
،)wAD
B-E
يه وضع(
تئ کرتشم ۀریدم و B
؛E
،)wBE
واضع(D-C
تئيه کرتشم ۀریدم وD
؛ C
،)wDC
تئيه وضع(E-D
ۀریدام
کرتشم وE
؛ D
،)wED
.دراد دوجو ییاسانش رب هولاع
طاقن ی
لاصتم مه هب هک هکبش زا ،تاسا
ا ای هد ااه یی راابرد ۀ چ ي تاس ی
ب تاطابترا ي
ن ا ی ن ن ،اقن ي ز دیاب ب ي نا دوش .
لکش 1 - کبش رادومن ۀ
هداس
Fig. 1- A Simple Network
تکرش ،ابترا تسا ینتفگ یکرتاشم نارادماهس قیرطزا اه
یم رارقرب تکراش نآ رد هاک دوش
تائيه واضع ،ااه اای هریدام
یم نييعت لماعریدم تکراش نیا ،نينچمه .دننک
عیاناص هاب ااه
رب زاين عیاناص ،ابترا ،قیرط نیا زا و دراد قلعت فلتخم یاسر
یم تئيه یاضعا( دارفا ،ابترا .دوش زاين )لماعریدام و هریدام
تکرش قیرطزا یم یسررب یکرتشم یاه
واضع اهنآ رد هک دوش
تئيه یاسرباسح تااسسؤم ،ابترا .دنتسه لماعریدم ای هریدم
تکرش قیرطزا زين یم یسررب یکرتشم یاه
تااسسؤم هک دوش
هدرک یسرباسح ار اهنآ ،فلتخم .دنا
شسرپ اه ی پ شهوژ
نامه هنوگ دش هتفگ هک
، ا فده ی ن شهوژاپ
، لحت اي ل ربارباان ی
راتخاس یطابترا رد ا ماهس رازاب ی
نار تاسا هاب ندياسر یاراب .
A C
B
E D wBA
wAC
wAD
wDC
wBE
wED
هکبش ليلحت درکیور اب ناریا ماهس رازاب رد یطابترا راتخاس یرباربان یسررب یعامتجا یاه
یقت اضر یناحور یلع و هداز 07
،شهوژپ فده شسرپ
یاه لیذ .تاسا هداش یاحارط یانتفگ
تااسا هااب تاالع هام ااي ت ور ی درااک لحت ااي ل کبااش ۀ عااامتجا ی
،
شهوژپ اه
ًلاومعم شسرپ روحم
؛تسا ا اات ی هاکن اضرف ي ه ااه یی
ننامه پ د ي ام ی ش اه ی عامتجا ی رد .دواش راط ا
ای ن اسم ي ر رد ،
رضاح شهوژپ یم هديشوک
دوش هب شسرپ لصا ی و شسرپ یاه
عرف ی پ ي نومار وگ خساپ نآ ی
د .
9 . زوت ی ع ترداق یطاابترا رد
رازااب ماهاس ا ای نار هاب هاچ
تروص
؟تسا 9 - 9 - زوت ی ع تردق یطابترا بي ن اناص ی ع دواجوم رد رازااب
ماهس هب هچ تروص
؟تسا
9 - 2 - زوت ی ع تردق یطابترا ب ي ن تکراش ااه ی رد دواجوم
؟تسا تروص هچ هب ماهس رازاب 9 - 0 - زوت ی ع تردق یطاابترا اب ي ن نارادماهاس دواجوم
رد
رازاب ماهس هب هچ تروص
؟تسا
9 - 8 - زوت ی ع تردق یطابترا ب ي ن ااضعا ی تائيه هریدام و
دم ی نار لماع دوجوم رد رازاب ماهس هب هچ تروص
؟تسا
2 . زوت ی ع تردق ابترا دواجوم یسرباسح تاسسؤم نيب یط
رد رازاب ماهس ا ی نار هب هچ تروص
؟تسا
شور شهوژپ
،شهوژپ نیا شهوژپ
ی یدربرااک تاسا
. راط شهوژاپ نآ
زا
عون هبش یبرجت و اب هدافتسا زا درکیور پ یدادیور (
قایرطزا
تاعلاطا هتشذگ
) تسا . نينچمه
، ای ن شهوژپ سااسارب عوان
هداد اه ی عامج روآ ی و لحت اي ل هداش
، اشهوژپ ی ا مک ی زا عوان
لحت ي ل هکبش تسا . ور ی درک لصا ی ا ی ن شهوژپ ن اي ز هدافتاسا زا
نکت ي ااه ی فارگ ي اک ی انتبم ی راب رظن ۀای فاراگ ، هخااش ا ی زا
ژولوپوت ی ناکم(
سانش ی )
، تسا هاک هاب امک رابج رتاام ی
هزاجا م ی دهد راگنا ۀ طباور نارگشنک هرگ(
)اه رد ای ،هکباش
هب روط وصت ی ر ی ی ا ربج ی و قطنم ی هعلاطم دوش .
لحت ي ل هکبش رب تلاماعت و تاطابترا م
ي نا دارفا ی ا هورگ ااه
دراد ديکأت و
لابند هب سانشزاب ی وگلا ی راتخاس ی تااطابترا و
و ی گژ ی اه ی راتخاس ی ا ای ن تااطابترا و
ز ی هاعومجمر ااه
ی نآ تسا
(
Edwards, 2010
.) اخرب ی زا هاافم ي م رپ دربرااک رد شور
لحت ي ل کبش ۀ عامتجا
،ی هک م ی ناوات ار ااهنآ اابفلا ی ا ای ن شور
ديمان
، رد همادا رعت ی ف هدش تسا :
9 - هکبش : موهفم
« هکبش » رب ا ی ن قح ي تق ت أ ک ي د دراد هک راه
درف
، هرگ اه ی طابترا ی اب د ی رگ دارفا
،دراد اب دارفا ی هک ره مادک
زا اااهنآ هااب دااع ۀ
،مااک طااسوتم و اای ا ز اای دا ی زا د ی نارااگ هرااگ
هدروخ دنا (
Wasserman and Faust, 1994
).
2 - ۀکبش عامتجا ی : هب هعومجم ا ی زا ،نارگاشنک تااطابترا
و
هرگ اه ی طابترا ی مي نا اهنآ هراشا دراد . لحت ي رگل هکبش یم داشوک ااب
حارط ی لدم ی ارب ی ا ی ن
،طباور راتخاس هورگ ار هب واصت ی ر داشکب
(
Wasserman and Faust,1994
؛
De Nooy et al., 2010
).
0 - هرگ اه : دارفا ی ا لاماوع خد اي ل د ر هکباش
، هراگ مان اي هد
م ی دوش . هرگ اه م ی دناوت ،دارافا هوراگ ،ااه نامزااس ااه و اتح ی
اهروشک دشاب .
8 - پ ي اهدنو :
،ابترا ب ي ن هرگ اه ار پ ي دنو ی ا هطبار م ی دنمان .
7 - هراگن :9
ارب ی لحت اي ل طاباور عاامتجا ی هاب دومنزااب و
وگلا ی رص ی ح ی رد ۀراب ا ی ن طباور عامتجا ی زاين تسا اات زا نآ
رط ی ق
، هچنآ هرابرد شا تبحص یم دوش
، کرد دوش و تنرد ي
،هج
هب رازبا و رظن ی ه ارب ی لحت ي ل ا ی ن طباور ن ي زا تسا ات ااب وسمه
پي تفرش هب ام امک انک د . نارگاشنک
، ی انع ی دراوام
،ی داننام
ناسنا اه ی ا نامزاس ااه ار
، هاک هاب ناوانع هراگ و طاباور ار هاک
هب ناونع طخ اه دومن یم
،دنبای یم هب ناوت تروص هراگن ی ا ۀکبش
عاامتجا ی ( دراک ماسر
مي ازر یای
،
؛9044 Wasserman and Faust,
؛1994 De Nooy et al., 2010 Scott, 2000 ؛
).
1 - هداد یاه هاطبار یا : ود انوگ ۀ لاصا ی هداد ااه
، هداد یااه
صوصخ يت
2ی و هداد یاه هاطبار
0یا .تاسا هداد یااه هاطبار
،یا
لماش
،تاطابترا هرگ
اه
، تلااصتا و غ ي هر ا تس هک درف ی ار هاب
درف د ی رگ طبترم یم دنک و هب و ی گژ ی اه ی نلاماع درف ی فراص
لقت ااي ل یاامن ی داابا . هداد یاااه هااطبار
،یا لااصا ی راات ی ن ۀااغدغد
شهوژپ اه ی
،وبرم هب راتخاس شنک عاامتجا ی تاسا . ،طاباور
1 Graph
2 Attribute Data
3 Relational Data
شهوژپ 04 ،ناریا یعامتجا لئاسم یدربهار یاه لاس
مهن
، هرامش یپايپ ( 03
،) هرامش س مو
، زيیاپ 9011
اهراتخاس ار
یم ؛دانیرفآ ارباانب ی ن
، هاغدغد یااه راتخااس ی ااب
عاامج یروآ و لحت ااي ل هداد یاااه هااطبار یا فرااطرب یاام
وااش د .
کعرب دراوم هتفگ
،هدش رتشيب نوتم دوجوم رد ۀراب شور یااه
،شهوژپ رب ليلحت یاه تم ي ر ی ارب ی شهوژاپ ور
ی هداد یااه
صوصخ يت ی زکرمتم هدش تاسا (
De Nooy et al., 2005
؛
Scott,
االوا .)2000
ي ن و مااهم نیراات توااافت هداد یاااه د و هکبااش ی
رااگ
شهوژپ اه ا ی ن هک تسا هداد یاه هکباش
،یا نوامزآ زا لکاشتم
ی ی ا دنچ عون هطبار رد م ي نا هعومجم یا تاسا نارگاشنک زا
(
Wasserman and Faust, 1994
.)
هولاع لحت رب ي ل الک ی کباش ۀ راه دراکلمع ،دارافا ای
زا
هرگ اه ی ن هکبش رد دوجوم ي
ز صخاش زا هدافتسا اب ااه
ی دراخ
سررب ی یم دوش زکرم . ی ت
، هک ی ک ی مهم زا رات ی ن هاافم ي م اخ در
لحت ي ل هکبش م بوسحم ی
،دوش مها ي ت ت و أث ي راذگر ی دارافا ار
هکبش رد یم هعلاطم
دنک زکرم . ی ت هرگ اه ی ار هکبش یم ناوت ااب
زا هدافتسا 0
ب ،هاجرد صخاش ين
ا ي ت دزن و ی اک ی هاعلاطم دراک .
جرد ۀ زکرم ی ت ی رد هرگ ی کبش ۀ عاامتجا
،ی نااشن دانهد ۀ
اس اب هرگ نآ تاطابترا دادعت ی
ر هرگ اه ی کاشت ي ل دانهد ۀ هکباش
تسا
؛ د ترابع هب ی
،رگ رد ی کبش ۀ ب طباور ي ن اجرد ،دارافا ۀ
زکرم ی ت درف ره
، ناشن دنهد ۀ و طباور دادعت ی
اس اب ی ر ااضعا ی
جرد .تسا هکبش رد رضاح ۀ
زکرم ی ت هرگ یk
ا (
pk
) اب لوامرف
ۀرامش 9 لیذ هبساحم م ی دوش :
( 9 ) لومرف رد ۀرامش
9
، هرگ دادعتn
اه ی و هکباش رد دواجوم
(
pi , pk a)
هرگ ود لاصتا تروص رد
pi
و
pk
لداعم 9 غ رد و ي ر
ای ن تروص
، لداعم رفص تسا .
ب صخاش ين ي ت ی هرگ ناشن ، ۀدنهد دادعت تاعفد ی تسا هاک نآ
هرگ رد هاتوک رت ی ن اسم ي ر م اي نا راه ود راگ ۀ د ی راگ رد هکباش راراق
اام ی گ ااي در . هرااگ اااه ی اراد ی ب ين اا ي ت لااااب ، شااقن اامهم ی رد شدرااگ
هکبااش لاااصتا و تاااعلاطا و
اج ی هاااگ ی زااکرم ی هکبااش رد دراد
.
ب صخاش ين ي ت هرگ یk
ا ( )pk اب لومرف ۀرامش 2 هبساحم م ی :دوش
( 2 )
رد لومرف ۀرامش 2
، gij( )
، هاتوک ت ر ی ن سم ي ر م اي نا لااصتا
pi
و
pj
( و )pk
هاتوک gi
رت ی ن سم ي ر مي نا لاصتا
pi
و زا هاک تاساpj pk
م ی دزن صخاش .درذگ ی
ک ی ی هرگ نااشن ، ۀدانهد م اي گنا ي ن لواط
هاتوک رت ی ن سم ي اهر ی دوجوم مي نا نآ هرگ و اس ی ر هرگ اه ی دواجوم
هراگ .تسا هکبش رد ااه
ی اراد ی دزن صخااش ی
اک ی لاااب
، ترداق
ثأت ي راذگر ی ب ي رتاش ی رد ،هکباش زاکرم شاقن ی
رات ی و هکباش رد
لباق ي ت سرتسد ذپ ی ر ی ب ي رتش ی ارب ی اس ی ر هراگ اد ااه .در صخااش
دزن ی ک ی هرگ یk
ا ( )pk
اب لومرف ۀرامش 0 هبساحم م ی :دوش
( 0 )
رد لومرف ۀرامش 0
، (
pi , pk d)
، هاتوک رت ی ن سم ي ر ود لاصتا
هرگ
pi
و ( تساpk Abbasi et al., 2012
.)
زوت ی ع اسب :وتراپ ي
را ی زا تايمک یااه یاعيبط هاب ،وابرم
دپ ی هد اه ی عامتجا ی - داصتقا ی هب زوت تروص ی
ع اه ی عم ي ان ی ااب
هلابند اه ی خ يل ی زوت تسار تمس رد دنلب ی
ع م ی دوش
؛ هب ناوانع
لاثم
، زوت هب ی ع عمج مجح ي
ت زوت ،رهش ی ع اقرت رن ی لزانت و
زوت ،ماهس ی
ع فا دمآرد دار غ و ي هر م ی ناوت هالمجزا .دراک هرااشا
دراوم ی ا هب هک ی ن تاعوضوم هدرک هجوت
زوت ، ی ع تاسا وترااپ
(
رهاطروپ ی
،
زوت .)9073
ی ع وتراپ
، زوت ی ع لامتحا ی ناوت ی هاک تسا
سب ي را ی دپ زا ی هد اه ی عامتجا ی
، ملع ی
، فوئژ ي ز ی ک ی رئوچکا و ی
صوت ار ي ف م ی دنک زوت ،عقاورد . ی
ع ب وتراپ ي نا ام ی دانک ًلاثام ،x
23 رد دص دوجوم( دارفا ی
ت اه تسد رد هک ) ۀ
م رارق لوا ی
گ ي دنر
؛
ًلاثم ،a
43 و( تورث دصرد ی
گژ ی تخا رد ار ) اي
را و دانراد ،x-1
43 تاسد رد هاک دارافا دصرد ۀ
ام راراق مود ی
گ ي دانر
؛ ،a-1
23
نوناق هب هک ،دنراد ار تورث دصرد 43
- 23 تاسا فورعم مه
؛
اما
ًاموزل اهدصرد ی هب تسد ح رد هدمآ ي
هط اه ی م فلتخ 43 - 23
ني تس م و ی دناوت 73 - 03 ی ا 13 - 83 ی ا غ ي هر .دشاب
رد ا ی ن شهوژپ رب ساسا شهوژپ اه ی امواس و ه نارااکم
9
( ،)2006
ادنوتر و ید يالجنآ (2
،)2010
ردالفتلاگ (0
،)2010
س و اکسوکنس ي
8کادو ( اس ،)2016
ي گن لد و اي
7سو ( و )2017
و ی زرت ناراکمه و (1
هافم زا )2018
ي م )نارادماهاس( ناکلام مان
1 Souma et al.
2 Rotundo and D’Arcangelis
3 Glattfelder
4 Sankowska and Siudak
5 Singh and Delios
6 Withers et al.
