ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺎﺑ ﯽﺑﺮﭼ ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ژﻼﯿﺳﻮﻣ
ﻪﻧاد ﺎﯿﭼ ي )
Salvia hispanica L.
( ﺮﺑ
ﯽﮔﮋﯾو ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ ،ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﺋر يﺎﻫ
و ﯽﺴﺣ ﯽﻨﻏور ﮏﯿﮐ
ﯽﻟودرﺎﻬﭼ ﻢﯾﺮﻣ ﯽﻬﻠﻟاﺪﺳا ﻦﯿﻤﯿﺳ ،
12
رﻮﭘ ﺪﯿﺷرﻮﺧ نﮋﯿﺑ ،
3
1 - ﻦﯿﻣارو ﺪﺣاو ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ يﻮﺠﺸﻧاد -
هﺎﮕﺸﻧاد ،اﻮﺸﯿﭘ ناﺮﯾا ،ﻦﯿﻣارو ،ﯽﻣﻼﺳا دازآ
.
*2 - ﻦﯿﻣارو ﺪﺣاو ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،رﺎﯾدﺎﺘﺳا -
ناﺮﯾا ،ﻦﯿﻣارو ،ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،اﻮﺸﯿﭘ .
3 - ﻦﯿﻣارو ﺪﺣاو ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،ﯽﻤﻠﻋ تﺎﯿﻫ ﻮﻀﻋ -
ناﺮﯾا ،ﻦﯿﻣارو ،ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،اﻮﺸﯿﭘ .
) رﺎﺗ ﯾ ﺦ رد ﯾ ﺖﻓﺎ : 19 / 09 / 96 ﺎﺗ رﯾ ﺦ ﺬﭘ ﯾ شﺮ : 28 / 03 / 97 (
هﺪﯿﮑﭼ
ﮏﯿﮐ و نﺎﻧ ،ﺖﺨﭘ تﻻﻮﺼﺤﻣ نﺎﯿﻣ رد
، ﺪﻨﺘﺴﻫ فﺮﺼﻣ خﺮﻧ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﺎﺑ ﯽﺗﻻﻮﺼﺤﻣ ﺎﻣا
ﯽﺘﻣﻼﺳ تﻼﮑﺸﻣ و ﯽﻗﺎﭼ ،تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا تﺪﻣ ﯽﻧﻻﻮﻃ فﺮﺼﻣ
ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ .
ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ رد
،ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ نﺎﮑﻣا
هدﺎﻔﺘﺳا زا حﻮﻄﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ ژﻼﯿﺳﻮﻣ ﻪﻧاد ﺎﯿﭼ )
،ﺮﻔﺻ 5/
0
% ، 75 /0
% ، 1
% ، 25 /1 (%
ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ
ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ﯽﺑﺮﭼ
، ﺮﺑ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﺋر
ﺮﯿﻤﺧ ) ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو و ﻪﺘﯿﺴﻧاد (،
تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ
) ،يﺮﻟﺎﮐ ،ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ،ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ،ﯽﺑﺮﭼ ،ﺖﺑﻮﻃر
ﯽﺠﻨﺳ ﮓﻧر و صﻮﺼﺨﻣ ﻢﺠﺣ (
ﯽﺗﺎﯿﺑ ، و ﯽﺴﺣ ) ﯽﻠﮐ شﺮﯾﺬﭘ و ﺖﻓﺎﺑ ،ﻢﻌﻃ ،ﮓﻧر (
ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ ﮏﯿﮐ ﯽﻨﻏور درﻮﻣ ﯽﺳرﺮﺑ راﺮﻗ ﺖﻓﺮﮔ .ﺑ و ﻪﯾﺰﺠﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪ
زا ﺎﻫ هداد ﻞﯿﻠﺤﺗ حﺮﻃ
ﻼﻣﺎﮐ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا و
ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎﻫ ﻂﺳﻮﺗ نﻮﻣزآ ﻪﻨﻣاد ﺪﻨﭼ ﻦﮑﻧاد لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد و 1
ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ مﺎﺠﻧا ﺪﺻرد .
ﻖﺒﻃ
،ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ندوﺰﻓا ﺖﻈﻠﻏ
،ﺎﯿﭼ ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ ناﺰﯿﻣ
،ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ،ﺖﺑﻮﻃر ﯽﺗﺎﯿﺑ و صﻮﺼﺨﻣ ﻢﺠﺣ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺷ ﺪﻫﺎ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﻣا ناﺰﯿﻣ
،ﯽﺑﺮﭼ
ﻪﺘﯿﺴﻧاد و ﺮﯿﻤﺧ ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻫ ﯽﮕﻧر ، L*
و a*
ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ b*
. رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﯽﺑﺎﯾزرا
ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ ﯽﺴﺣ
، ﭼ ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ﺢﻄﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﯿ
،ﺎ
ناﺰﯿﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﯿﻟﻮﺒﻘﻣ ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﺎﻫ
.
،ﺞﯾﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺎﯿﭼ ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ ﺎﺑ ﮏﯿﮐ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد ﯽﺑﺮﭼ ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ
ﺢﻄﺳ ﺎﺗ 20 ﺪﺻرد ) يوﺎﺣ 5/
0 ﺪﺻرد
ﺎﯿﭼ ژﻼﯿﺳﻮﻣ (
ﻆﻔﺣ ﺐﺟﻮﻣ لﻮﺼﺤﻣ ﯽﺴﺣ و يدﺮﺑرﺎﮐ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ
اﺬﻟ ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯾا رﺎﻤﯿﺗ ﯽﻓﺮﻌﻣ ﺮﺗﺮﺑ رﺎﻤﯿﺗ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺪﺷ
.
ﺪﯿﻠﮐ نﺎﮔژاو : ،ﯽﻨﻏور ﮏﯿﮐ ،ﯽﺑﺮﭼ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ،ﺎﯿﭼ ﺧ
ﯽﺴﺣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ،ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ تﺎﯿﺻﻮﺼ
تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ لﻮﺌﺴﻣ
:
asadollahi@iauvaramin.ac.ir
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
هدروآﺮـﻓ و تﻼﻏ ﺎـﺤﻟ زا نآ يﺎـﻫ
ﻪـﯾﺬﻐﺗ ظ زا ﯽـﻤﻬﻣ ﻊـﺒﻨﻣ يا
،تارﺪـﯿﻫﻮﺑﺮﮐ ،ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ﻦﯿﻣﺎـﺘﯾو
ﺎـﻫ هوﺮـﮔ ي ﺮـﺒﯿﻓ و ﻦـﻫآ ،B
ﯽﻣ زﺎـﯿﻧ درﻮـﻣ ﻦﯿﺌﺗوﺮـﭘ و يژﺮﻧا ﻦﯿﻣﺄﺗ رد ﯽﻤﻬﻣ ﻢﻬﺳ و ﺪﻨﺷﺎﺑ
ﺪﻧراد نﺎﺴﻧا نﺪﺑ .
ﻢـﻬﻣ زا ﯽﮑﯾ هدروآﺮـﻓ ﻦﯾﺮـﺗ
زا ﻞـﺻﺎﺣ يﺎـﻫ
ﺖﺳا ﮏﯿﮐ ،تﻼﻏ .
ﯽـﻠﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻖﺑﺎﻄﻣ ناﺮـﯾا
، ﮏـﯿﮐ ، ﯽﻋﻮـﻧ
ﻣﺮﻧ و ﺖﻓﺎﺑ ﺎﺑ ﯽﻨﯾﺮﯿﺷ صﻮﺼﺨﻣ ﯽ
هدﻮﺑ ،درآ نآ ﯽﻠـﺻا داﻮﻣ ﻪﮐ
غﺮﻣ ﻢﺨﺗ و ﺮﮑﺷ ،ﻦﻏور ﯽﻣ
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﺗرﻮﺻ رد و ﻦﻏور ناﺰﯿﻣ ﻪﮐ
ﻞﻗاﺪﺣ نآ هﺪﺷ هدوﺰﻓا 10
ﺪـﺷﺎﺑ لﻮﺼـﺤﻣ نزو ﺪـﺻرد نآ ﻪـﺑ ،
ﻪﺘﻔﮔ ﯽﻨﻏور ﮏﯿﮐ ﯽﻣ
دﻮﺷ 1] يﺎـﻫ هدروآﺮـﻓ رد ﯽـﺑﺮﭼ راﺪﻘﻣ .[
ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ﯽﯾاﻮﻧﺎﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻪﺑ
ﻪﻧﻮﮔ ﻪﮐ يا ﻪﺑ ﯽﺑﺮﭼ رد ﻪﺘﻓر رﺎﮐ
ــﺧﺮﺑ لﻮــﻣﺮﻓ هدروآﺮــﻓ ﯽ
ﻦﯿﯾﺎــﭘ نﺎــﻧ ﺪــﻨﻧﺎﻣ ﺎــﻫ
، ﺎــﻣا ﺮﯾﺎــﺳ رد
هدروآﺮﻓ ﮏﯿﮐ ﺮﯿﻈﻧ ﯽﯾاﻮﻧﺎﻧ يﺎﻫ ﺎـﻫ
ﺖـﺳﻻﺎﺑ . رد ﯽـﺑﺮﭼ ﺶﻫﺎـﮐ
هدروآﺮﻓ دﺎـﺠﯾا ﺚﻋﺎﺑ ﯽﺑﺮﭼ اﺮﯾز ﺖﺳا راﻮﺷد رﺎﯿﺴﺑ ﯽﯾاﺬﻏ يﺎﻫ هدﺎـﻣ رد بﻮـﻠﻄﻣ ﺖـﻓﺎﺑ و ﯽﻧﺎـﻫد سﺎﺴـﺣا ،ﻢﻌﻃ ،ﺮﻄﻋ ،ﺮﻫﺎﻇ
ﯽﻣ ﯽﯾاﺬﻏ ددﺮﮔ . هدروآﺮﻓ ﺮﺜﮐا رد ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺎـﮕﻨﻫ رد ﯽﯾاﺬﻏ يﺎﻫ
م
ﺎﻔﯾا ار ﯽﺑﺮﭼ ﺶﻘﻧ ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﻪﮐ ﺮﮕﯾد ﯽﻧدوﺰﻓا ﮏﯾ زا ،ﯽﺑﺮﭼ فﺬﺣ دﻮــﺷ بﻮــﻠﻄﻣ لﻮﺼــﺤﻣ ﺪــﯿﻟﻮﺗ ﺚــﻋﺎﺑ و هدﺮــﮐ
، هدﺎﻔﺘــﺳا
ﯽﻣ ددﺮﮔ 2] و 3 ﺎﯿﭼ.[
ﯽﻤﻠﻋ مﺎﻧ ﺎﺑ1
) Salvia hispanica L.
( ،
هداﻮﻧﺎﺧ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﯽﻫﺎﯿﮔ نﺎﯿﺋﺎﻨﻌﻧ ي
ﺖﺳا 2
. هزوﺮﻣا ﻪﻧاد ﺎـﯿﭼ يﺎﻫ
ﻪﺑ ﯽﻧدوﺰﻓا و يﺬﻐﻣ داﻮﻣ زا ﯽﻨﻏ ﯽﻌﺒﻨﻣ ناﻮﻨﻋ ﯽـﮑﯾ ،ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ
ﻪﻧاد زا بﻮﺴـﺤﻣ ﯽﯾاﺬـﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ رد ﻪﻗﻼﻋ درﻮﻣ يﺎﻫ
ﯽﻣ دﻮﺷ و هرﺎﻗ يﺎﻫرﻮﺸﮐ رد يرﺎﺠﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺎﮑﯾﺮﻣا ي
، ﺖﺸﮐ
ﯽﻣ ﻪﺿﺮﻋ رازﺎﺑ ﻪﺑ و دﺮﮔ
د.
ﺎﭘورا ﻪﯾدﺎﺤﺗا
،ﺰﯿﻧ لﺎﺳ رد 2009 ﺎﯿﭼ
ﺎﺗ ﺪﯾﺪﺟ ياﺬﻏ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار ﯾ
نآ ندوﺰﻓا و ﺪﯿ ار
ﺎﺗ 5 ﺪـﺻرد
ﻪﺑ نﺎﻧ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ هدﻮﻤﻧ ﺐﯾﻮﺼﺗ
ﺖﺳا 4] ﯽـﻤﯾژر يﺎﻫﺮﺒﯿﻓ ﻪﺑ.[
ﻪﻧاد بآ رد لﻮﻠﺤﻣ ﻪـﺘﻔﮔ ژﻼﯿـﺳﻮﻣ ،ﺎﯿﭼ يﺎﻫ
ﯽـﻣ دﻮـﺷ ﺎـﺑ ﻪـﮐ
شور جاﺮﺨﺘـﺳا ﯽـﺑآ ﺎـﯾ يﺪﯿـﺳا ،ﯽﻟﻮﻧﺎـﺗا ﺮـﯿﻈﻧ ﯽـﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﯽﻣ دﻮﺷ . ﻣ بآ رد يدﺎﯾز رﺎﯿﺴﺑ ﺖﯿﻟﻼﺣ ﺎﯿﭼ ژﻼﯿﺳﻮ ﻪﺘﺷاد
ﺎـﺑ و
و دﻮﺧ نزو ﺮﺑاﺮﺑ ﻦﯾﺪﻨﭼ ﺎﺗ بآ بﺬﺟ ﺎﺑ
لژ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﮏﯾ دﺎﺠﯾا
،ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺮﺑ ﯽﺑﺮﭼ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ تارﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ ﻪﯾﺎﭘ
، ﯽﺧﺮﺑ
ﺶﻘﻧ و تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ زا ﺎﻔﯾا ار ﯽﺑﺮﭼ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﺪﻨﮐ 5] ﻪـﻧاد.[
يﺎـﻫ
ﺎﯿﭼ ا زا ﯽـﮑﯿﺘﻧژ رﻮﻃ ﻪﺑ و ﺪﻧراد ﯽﻌﯿﺒﻃ ﺪﺷر ر
ﺮـﯿﯿﻐﺗ ﯽﻤﺴـﯿﻧﺎﮔ
ﯽـﻤﻧ ﻞﺻﺎﺣ ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ و ﻪﺘﻓﺎﯾ و ﺪﻧﻮـﺷ
ﻦﺗﻮـﻠﮔ ﺪـﻗﺎﻓ ﻪـﺠﯿﺘﻧ رد
ﯽﻣ ﯽﻣ و ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺳ يرﺎﻤﯿﺑ ﻪﺑ نﺎﯾﻼﺘﺒﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
كﺎﯿﻠﯿ فﺮﺼﻣ
1. Chia
ﺪﻧﻮﺷ 6] ﻪﻧاد ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ناﺰﯿﻣ.[
ﻦﯿـﺑ ،ﺎﯿﭼ يﺎﻫ 15
ﺎـﺗ 23 ﺪـﺻرد
ﻪــﻤﻫ ﻞﻣﺎــﺷ و ﺖـﺳا هﮋــﯾو ﻪــﺑ يروﺮــﺿ يﺎــﻫ ﻪــﻨﯿﻣآ ﺪﯿــﺳا ي
،ﻦﯿـﻧﻻآ ﻞـﯿﻨﻓ ،ﻦﯿﻧﻻآ ،ﺪﯿﺳا ﮏﯿﺗرﺎﭙﺳآ ،ﻦﯿﻧژرآ ،ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻣﺎﺗﻮﻠﮔ ﺖﺳا ﻦﯾﺮﺳ ،ﻦﯿﺳﻮﻟ .
ﻦـﻏور زا ﯽﺑﻮﺧ رﺎﯿﺴﺑ ﻊﺒﻨﻣ ﺎﯿﭼ يﺎﻫ ﻪﻧاد
) 25 ﺎﺗ 40 ﺪﺻرد ( ﺪﻨﺷﺎﺑ ﯽﻣ و زرا ش ﻪﻧاد ي ياﺮـﺑ ﺎـﺳﺎﺳا ﺎـﯿﭼ
رد ﮓﻨﯿﻨﺗرﻮـﺷ ﻦﻏور ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺎﯿﭼ ﻦﻏور ،ﺖﺳا نآ ﻦﻏور لﻮﺼﺤﻣ ﯽﻣﺮﻧ و ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﻫداﻮﻫ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﯽﻨﯾﺮﯿﺷ ﺎﯾ ﮏﯿﮐ ﺮﯿﻤﺧ ﯽﻣ ددﺮﮔ 5] ﻪﻧاد.[
ﻊﺒﻨﻣ ﮏﯾ ،نﺎﺸﻨﻏور ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﯿﭼ يﺎﻫ
عﺎﺒــﺷا بﺮــﭼ يﺎــﻫ ﺪﯿــﺳا زا ﯽــﻨﻏ (PUFA)1
ﺎــﮕﻣا ﺮــﯿﻈﻧ -
3
ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻨﻟﻮﻨﯿﻟ )
زا ﺮﺘﺸﯿﺑ 60 ﺪﺻرد ( ﺎـﮕﻣا و - 6 ﺪﯿـﺳا ﮏـﯿﺌﻟﻮﻨﯿﻟ
) زا ﺮﺘﺸﯿﺑ 20 ﺪﺻرد ( ﺪﻨﺘﺴﻫ . ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ياراد ﺎﯿﭼ ﻦﻏور
ﺎﻔﻟآ راﺪﻘﻣ - هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺒﻨﻣ ﺮﻫ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻨﻟﻮﻨﯿﻟ
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ 7] ﯽﯾﺎﯾرد ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻊﻤﻃ و ﺮﻄﻋ ﺪﻗﺎﻓ ﻦﻏور ﻦﯾا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ.[
ﺒﺴﻧ ﺎﯿﭼ ﻪﻧاد يﺮﺗﺮﺑ ﻞﯾﻻد زا ﺮﮕﯾد ﯽﮑﯾ ﺮﻣا ﻦﯾا ﻪﮐ ،ﺖﺳا ﻪـﺑ ﺖ
ﻪﯾﺬﻐﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺮﯾﺎﺳ يا
دﻮﺷ ﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ .
زا يﺎﻫ ﻪﺒﻨﺟ ﺮﮕﯾد درﻮﻣ
ﻪﺟﻮﺗ نآ يﻻﺎﺑ ﺮﺒﯿﻓ ناﺰﯿﻣ ،ﻪﻧاد ﻦﯾا )
دوﺪﺣ 36 ﺎﺗ 40 ﺮﻫ رد مﺮﮔ
100 مﺮﮔ ( ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﻧاد ي دوﺪﺣ يوﺎﺣ ﺎﯿﭼ 5
ژﻼﯿﺳﻮﻣ ﺪﺻرد
ﯽﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺪﻨﮐ ﻞﻤﻋ لﻮﻠﺤﻣ ﺮﺒﯿﻓ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
. ﺎـﯿﭼ ژﻼﯿﺳﻮﻣ
ﻪﺧﺎﺷ ﺪﯾرﺎﮐﺎﺳ ﯽﻠﭘ ا ﺎﺑ يا
ﻪﺘﯾﺪﯿﺳ ،زﻮﻠﯾﺰﮔ يوﺎﺣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻻﺎﺑ ي
ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻧورﻮﮐﻮﻠﮔو ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻧورﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ،ﺰﮐﻮﻠﮔ ،زﻮﻨﯿﺑارآ ،زﻮﻧﺎﻣ و هدﻮﺑ دﻮـﺷ فﺬـﺣ نﻮﯿـﺳارﺪﯿﻫ زا ﺲـﭘ ﺪـﻧاﻮﺗ ﯽـﻣ ﯽﺘﺣار ﻪﺑ
بآ ﻆﻔﺣ ﺖﯿﻓﺮﻇ يارادو ﺎﺗ
27 دﻮﺧ نزو ﺮﺑاﺮﺑ ﺖـﺳا
8] و 9 .[
ﮏـﯾ ﻞﯿﮑﺸﺗ و دراد بآ رد يدﺎﯾز رﺎﯿﺴﺑ ﺖﯿﻟﻼﺣ ﺎﯿﭼ ژﻼﯿﺳﻮﻣ ﯿﺴﺑ لﻮﻠﺤﻣ ﯽﻣ ﻦﯿﯾﺎﭘ يﺎﻫ ﺖﻈﻠﻏ رد زﻮﮑﺴﯾو رﺎ
ﺪﻫد . ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ
ﻪﻧاد ي ناﺪﯿﺴﮐا ﯽﺘﻧآ زا ﯽﻨﻏ ﯽﻌﺒﻨﻣ ﺎﯿﭼ ﯽﻠـﺻا و ﮏﯾژﺮﻨﯿـﺳ يﺎﻫ
،ﻦﯿﺘـﺳﺮﯿﻣ ،ﺪﯿـﺳا ﮏـﯿﺌﻓﺎﮐ ،ﺪﯿـﺳا ﮏـﯿﻧژوﺮﻠﮐ ،ﺎﻫ لﻮﻧوﻼﻓ ﺮﯿﻈﻧ ناﺪﯿﺴــﮐا ﯽــﺘﻧآ ﺰــﯿﻧ و لوﺮﻔﻣﺎــﮐ ،ﻦﯿﺘــﺳﺮﺋﻮﮐ ﯽــﻌﯿﺒﻃ يﺎــﻫ
لوﺮﻓﻮﮐﻮﺗﺮﯿﻈﻧ لوﺮﺘﺳا ﻮﺘﯿﻓ ،ﺎﻫ
ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻨﺗورﺎﮐ ،ﺎﻫ ﻪـﮐ هدﻮﺑ
ـﺟو دﻮ
رد ﯽــﻤﻬﻣ ﺶــﻘﻧ تﺎــﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦــﯾا ﻦﺘــﺷاﺪﻬﮕﻧ ﻦﯿﯾﺎــﭘ
ﺢﻄــﺳ
ﺶﯾاﺰــﻓا و ﺎــﯿﭼ ﻦــﻏور نﻮﯿﺳاﺪﯿﺴــﮐاﻮﺗا نﺎــﻣز
يرﺎﮔﺪــﻧﺎﻣ نآ
ﺪﻧراد 10] و 11 نارﺎﮑﻤﻫ و ﻮﺌﻧرﻮﺑ.[
) 2010 ( ، لژ زا ﻪﻧاد ي ﺎﯿﭼ
ناﺰـﯿﻣ ﻪﺑ غﺮﻣ ﻢﺨﺗ ﺎﯾ ﯽﺑﺮﭼ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ 25
، 50 و 75
ﮏﯿﮐ ﺪﻧﻮﭘ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد ﺪﺻرد ﻪﺑ و ﺪﻧدﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا3
ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا
ﺢﻄـﺳ ﺎـﺗ ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎـﺟ ﻪﮐ ﺪﻧﺪﯿﺳر 25
ﻆـﻔﺣ ﻪـﺑ ﺮـﺠﻨﻣ ﺪـﺻرد
ﯽﯾﺎـﻬﻧ لﻮﺼﺤﻣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﯽـﻣ
دﻮـﺷ . ﺮـﮕﯾد يﻮـﺳ زا ﻢـﺠﺣ
ﮏﯿﮐ صﻮﺼﺨﻣ ﮕﯾﺎـﺟ حﻮﻄﺳ ﺎﺑ يﺪﯿﻟﻮﺗ يﺎﻫ
زا ﺮﺗﻻﺎـﺑ ﯽﻨﯾﺰ 50
ﺪﺻرد
، ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺮـﺗ ﻢﮐاﺮـﺘﻣ و ﺮـﺘﻤﮐ ﯽﻫداﻮـﻫ ندﻮـﺑ
لﻮﺼـﺤﻣ ،
ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﻞـﺑﺎﻗ ﺮـﯿﯿﻐﺗ ﯽﺘﺧاﻮـﻨﮑﯾ و نرﺎﻘﺗ ظﺎﺤﻟ زا ﻪﭼ ﺮﮔا
ﻮﺗ ﯽﻬﺟ ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ 6]
نارﺎﮑﻤﻫ و وراﺰﯿﭘ ﺎﻧﻮﻟ .[
) 2013 ( ، تاﺮﺛا
ﺎﯿﭼ ﻞﻣﺎﮐ درآ طﻼﺘﺧا ﺪـﻧﻮﭘ رد ار ﻪـﻧژورﺪﯿﻫ ﯽﻫﺎـﯿﮔ ﻦﻏور و 1
اد راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ ﮏﯿﮐ د
درآ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﻪـﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ و ﺪﻧ
يﺬﻐﻣ داﻮﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﺎﯿﭼ ﻞﻣﺎﮐ
، بﺮـﭼ ﺪﯿﺳا صﻮﺼﺧ ﻪﺑ
ﺎﮕﻣا - 3 ﺎﮕﻣا ﺖﺒﺴﻧ و ﺪﯿﺳا ﮏﯿﻧﻮﻨﯿﻟ ﺎﻔﻟآ -
3 ﻪﺑ ﺎﮕﻣا - 6 ﯽﻣ دﻮﺷ .
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻞﻗاﺪـﺣ ﻪـﺑ ﺐـﺟﻮﻣ ﻪـﻧژورﺪﯿﻫ ﯽﻫﺎـﯿﮔ ﻦﻏور دﻮﺟو
ﺎﯿﭼ ﻞﻣﺎﮐ درآ ﯽﺒﻧﺎﺟ ضراﻮﻋ نﺪﻧﺎﺳر و صﻮﺼـﺨﻣ ﻢـﺠﺣ رد
ﮏﯿﮐ ﯽﺘﻔﺳ ﺪﯾدﺮﮔ
12] نارﺎﮑﻤﻫ اﺮﯾرﻮﻣ.[
) 2013 ( ، ﺮﺛا درآ ﺎـﯿﭼ
ﺎﻫ ﺪﯿﺋﻮﻠﮐورﺪﯿﻫ و ﺮﯿﻈﻧ ﯽﯾ
) ،راﻮـﮔ ﻎﻤﺻ ﻞـﯿﭘوﺮﭘ ﯽﺴـﮐورﺪﯿﻫ
ﺰﻟﻮﻠــﺳ ﻞــﯿﺘﻣ (
ار ﻒــﻠﺘﺨﻣ يﺎــﻫ ﺖــﻈﻠﻏ رد ﺮــﺑ
تﺎﯿﺻﻮﺼــﺧ
طﻮـﻠﺑ هﺎـﺷ درآ ي ﻪﯾﺎﭘ ﺮﺑ ﻦﺗﻮﻠﮔ ﺪﻗﺎﻓ ﺮﯿﻤﺧ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﺋر
، درﻮـﻣ
ﺪــﻧداد راﺮــﻗ ﯽــﺳرﺮﺑ .
ﻖــﺒﻃ ﺞﯾﺎــﺘﻧ
، و ﺎــﯿﭼ نﺎــﻣز ﻢــﻫ رﻮﻀــﺣ
ﯽﮑﯾژﻮـﻟﻮﺋر تﺎﯿﺻﻮﺼـﺧ ﯽﻬﺟﻮـﺗ ﻞﺑﺎﻗ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻠﮐورﺪﯿﻫ حﻼﺻا ار ﺎﻫﺮﯿﻤﺧ دﻮﻤﻧ
. ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ﻪﮐ يا رد يﺮﻫﺎـﻇ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو
ﺖﺑﺎﺛ شﺮﺑ خﺮﻧ هﺮﯿﺧذ لوﺪﻣ و 2
و يزﺎﺳ فﻼـﺗا
،3
ﺲﻧﺎـﮐﺮﻓ رد
ﻪﯾواز ﺖﺑﺎﺛ ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻠﮐورﺪﯿﻫ ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ4
ﺶﻫﺎﮐ داد نﺎﺸﻧ . زا
ﻖﺒﻃ ﺮﮕﯾد يﻮﺳ هداد
شﺰـﺧ يﺎﯿﺣا يﺎﻫ
،5
ﺎـﻫﺮﯿﻤﺧ ﺶﺸـﮐ ـﺑ6
ﺎ
دﻮﺒﻬﺑ ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻠﮐورﺪﯿﻫ رﻮﻀﺣ و
ﺶﯾاﺰـﻓا ﺎـﺑ نﺪـﺷ ﻪﻨﯿﺗﻻژ يﺎﻣد
ﯽﻧدوﺰﻓا ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺎﻫ
ﺖﻓﺎﯾ 13] ﺮـﮐذ ﺐـﻟﺎﻄﻣ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ.[
ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ ،هﺪﺷ
ﯽﻣ ﺎﯿﭼ ي ﺗ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎـﺟ ﮏـﯾ ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ ﺪـﻧاﻮ
ﯽﺑﺮﭼ فﺮﺼﻣ ﺖﻣﻼﺳ دﻮﺒﻬﺑ و يﺮﻟﺎﮐ ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻬﺟ هﺪﻨﻨﮐ
ﺮﻓ زا يرﺎﯿﺴﺑ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد آ
هدرو ﺪـﯿﻟﻮﺗ رﻮـﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﯽﯾاﺬﻏ يﺎﻫ
ﺮﻓ آ هدرو بﺮﭼ ﻢﮐ يﺎﻫ دﺮﯿﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ
. ﻖـﯿﻘﺤﺗ رد اﺬـﻟ
ﺮﺿﺎﺣ ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ﺮﺛا ژﻼﯿﺳﻮﻣ
ﻪﻧاد رد دﻮـﺟﻮﻣ ﻦـﻏور ﺎـﺑ ﺎﯿﭼ ي
ﻪﺑ ﯽﻨﻏور ﮏﯿﮐ يﺮﻟﺎﮐ ﻢﮐ ﮏﯿﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ رﻮﻈﻨﻣ
راﺮـﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ
ﺖﻓﺮﮔ .
2 - شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
2 - 1 - ﺎﯿﭼ ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ يزﺎﺳ هدﺎﻣآ
1. Whole Chia Flour 2. Constant shear rate 3. Storage and loss modulus 4. Constant angular frequency 5. Creep recovery
6. Dough elasticity
ﻪﻧاد زا ژﻼﯿﺳﻮﻣ اﺪﺘﺑا ﺪﯾدﺮﮔ جاﺮﺨﺘﺳا ﺎﯿﭼ يﺎﻫ
. مﺎﺠﻧا ﺖﻬﺟ
ﻪﻧاد ﻪﺑ ،جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨﯾآﺮﻓ ﺎﯿﭼ يﺎﻫ
) ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ 1:20
( ﻪﻓﺎﺿا بآ
زا ﺲﭘ و ﺪﺷ 30
هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺎﺑ و ﻪﻘﯿﻗد ﻪﻧاد
مرﻮﺘﻣ يﺎﻫ هﺪﺷ
و
نآ فاﺮﻃا رد لژ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ،ﺎﻫ
ژﻮﻔﯾﺮﺘﻧﺎﺳ هﺎﮕﺘﺳد نورد ﺎﻫ
) تﺪﻣ ﻪﺑ 20 يﺎﻣد و ﻪﻘﯿﻗد 4
سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد (
ﺪﻧﺪﺷ هداد راﺮﻗ .
هرﺎﺼﻋ نوآ نورد ،هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا ي )
تﺪﻣ ﻪﺑ 2 يﺎﻣد و ﺖﻋﺎﺳ
50 سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد (
ردﻮﭘ بﺎﯿﺳآ ي ﻪﻠﯿﺳو ﻪﺑ ﺲﭙﺳ ،ﮏﺸﺧ
ﺪﺷ . ﻪﺴﯿﮐ رد ﻞﺻﺎﺣ ردﻮﭘ ﺮﻗ ﯽﻨﻠﯿﺗا ﯽﻠﭘ يﺎﻫ
ﺎﺗ و ﺪﺷ هداد را
ﺪﯾدﺮﮔ يراﺪﻬﮕﻧ ﮏﻨﺧ و ﮏﺸﺧ يﺎﺟ رد فﺮﺼﻣ نﺎﻣز 14]
.[
2 - 2 - هدﺎﻣآ ﯽﻨﻏور ﮏﯿﮐ يزﺎﺳ
مﺪﻨﮔ درآ ﻞﻣﺎﺷ ﺶﯾﺎﻣزآ مﺎﺠﻧا ﺖﻬﺟ ﻪﯿﻟوا داﻮﻣ اﺪﺘﺑا )
ﺖﮐﺮﺷ
ﺎﻬﻠﮔ ( ﻊﯾﺎﻣ ﻦﻏور ، )
ندﻻ ﺖﮐﺮﺷ (
ﺮﮑﺷ ، ) ندﻻ ﺖﮐﺮﺷ (
ﻢﺨﺗ ،
غﺮﻣ ) ﻪﻧازور ﺖﮐﺮﺷ (
ﺎﯿﭼ ﻪﻧاد ، )
ﯽﺳور ﺖﮐﺮﺷ Nutiva
( و
ردﻮﭘ ﮓﻨﯿﮑﺑ )
ﺷ ﺎﺴﻬﻣ ﺖﮐﺮ (
، و ﻪﯿﻬﺗ يوزاﺮﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
ﺪﻧﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯾزﻮﺗ لﺎﺘﯿﺠﯾد .
رد ،ﯽﻨﻏور ﮏﯿﮐ ﺮﯿﻤﺧ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺖﻬﺟ
ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﮐ طﻮﻠﺨﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﺮﮑﺷ و غﺮﻣ ﻢﺨﺗ ،لوا ي )
رﺰﺧ سرﺎﭘ
ناﺮﯾا ﺖﺧﺎﺳ (
تﺪﻣ ﻪﺑ ﻻﺎﺑ رود ﺎﺑ 3
ﺪﻧﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ ﻼﻣﺎﮐ ﻪﻘﯿﻗد .
ﻪﻠﺣﺮﻣ رد رود ﺎﺑ و ﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا طﻮﻠﺨﻣ ﻪﺑ بآ و ﻦﻏور ،مود ي
ﻻﺎﺑ ﺪﻧﺪﯾدﺮﮔ طﻮﻠﺨﻣ ،نﺰﻤﻫ ي .
ﮓﻨﯿﮑﺑ و درآ ،مﻮﺳ ي ﻪﻠﺣﺮﻣ رد
تﺪﻣ ﻪﺑ و ﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا ردﻮﭘ 3
ﻞﻤﻋ ،ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺖﻋﺮﺳ ﺎﺑ ﻪﻘﯿﻗد
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ندﺮﮐ طﻮﻠﺨﻣ .
و نﺪﺷ هدﺎﻣآ زا ﺲﭘ ﺮﯿﻤﺧ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد
ﺐﻟﺎﻗ ﻪﺑ لﺎﻘﺘﻧا تﺪﻣ ﻪﺑ ،ﺮﻈﻧ درﻮﻣ يﺎﻫ
30 يﺎﻣد رد و ﻪﻘﯿﻗد
175 ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺘﺨﭘ سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد .
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد ﮐ يﺎﻫ
ﮏﯿ
ﻪﺴﯿﮐ رد ،ﻂﯿﺤﻣ يﺎﻣد رد نﺪﺷ ﮏﻨﺧ زا ﺲﭘ ﯽﻨﻠﯿﺗا ﯽﻠﭘ يﺎﻫ
يﺪﻨﺑ ﻪﺘﺴﺑ ﺪﻧﺪﯾدﺮﮔ
15] يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ.[
ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻞﻣﺎﺷ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ي
ﮏﯿﮐ ﯽﻨﻏور ﺪﻫﺎﺷ يوﺎﺣ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ و 5/
0 % ، 75 /0 % ، 1 % و
25 /1 % ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ ﺎﯿﭼ ي
لوﺪﺟ رد ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﺑ 1
ﻪﺑ ﺎﻫ نآ
هرﺎﺷا هﺪﺷ ﺖﺳا . نﻮﻣزآ عﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻫ
لوﺪﺟ رد هﺪﺷ ﺮﮐذ يﺎ
يﺎﻫ 2 و 3 دوﺪﺣ ،نﻮﻣزآ ﺮﻫ ياﺮﺑ راﺮﮑﺗ ﻪﺳ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد و
4 و لﻮﻧ مﺪﻨﮔ درآ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ 20
ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ مﺮﮔ ﻪﯿﻬﺗ ﺎﯿﭼ ي
ﺪﯾدﺮﮔ . ﻪﯿﻠﮐ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﮏﯿﮐ
يﺎﻫ درﻮﻣ ﺮﻈﻧ رد
،ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد
ﺪﻧﺪﯾدﺮﮔ ﺖﺨﭘ و هدﺎﻣآ ناﺮﻬﺗ ﺮﻬﺷ رد ﻊﻗاو ﺮﺤﺳ نﺎﻧ ﺖﮐﺮﺷ .
زا
ﺮﮕﯾد يﻮﺳ نﻮﻣزآ
يﺎﻫ و ﯽﺑآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ،ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺗﺎﯿﺑ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯿﻤﺧ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو نﻮﻣزآ داﻮﻣ هﺎﮕﺸﻫوﮋﭘ رد ﮏﯿﮐ يﺎﻫ
ﻖﯿﻘﺤﺗ رد ﺮﻈﻧ درﻮﻣ يﺎﻫ نﻮﻣزآ ﺮﯾﺎﺳ و جﺮﮐ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﯽﯾاﺬﻏ ﻪﻧاد زا ژﻼﯿﺳﻮﻣ جاﺮﺨﺘﺳا ﺰﯿﻧ و ناﺰﯿﻣ هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ رد ﺎﯿﭼ يﺎﻫ
ﺪﻧﺪﺷ مﺎﺠﻧا جﺮﮐ دﺎﮔرﺎﺳﺎﭘ ﺶﺠﻨﺳ .
Table 1 Treatments of study
Percentage of replacing chia mucilage powder based on the weight of flour
Percentage of oil loss
Code of treatments
0 0
C
0.5 20
T1
0.75 40
T2
1 60
T3
1.25 80
T4
2 - 3 - نﻮﻣزآ ﻖﯿﻘﺤﺗ يﺎﻫ
2 - 3 - 1 - نﻮﻣزآ يﺎﻫ ﻮﮑﯾﺰﯿﻓ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ يور ﺮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ مﺪﻨﮔ درآ هﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﻨﻏور ﮏﯿﮐ و
نﻮﻣزآ
يﺎﻫ ﻮﮑﯾﺰﯿﻓ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ درآ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ يور ﺮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
لوﺪﺟ رد هﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﻨﻏور ﮏﯿﮐ و مﺪﻨﮔ 2
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﯾارا .
Table 2 Chemical tests conducted on wheat flour and oil cake samples References
Test method
Test type
[16]
AACC. No(44-16)
Moisture
[16]
AACC. No(01-08) Ash
[16]
AACC. No(46-12) Protein
[16]
AACC. No(30-10) Fat
[16]
AACC. No(32-10) Fiber
[17]
Iranian National Standard, No: 37
pH
2 - 3 - 2 - هزاﺪﻧا يﺮﻟﺎﮐ يﺮﯿﮔ
هزاﺪﻧا ﺎﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ تارﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ و ﯽﺑﺮﭼ ،ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ يﺮﯿﮔ ـﯿﻣ ،ﺎـﻫ
ناﺰ
ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺮﻟﺎﮐ ﮏﯿﮐ يﺎﻫ
ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯿﯿﻌﺗ 15]
.[
2 - 3 - 3 - ﮓﻧر نﻮﻣزآ ﯽﺠﻨﺳ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮓﻧر ﻦﯿﯿﻌﺗ نﻮﻣزآ مﺎﺠﻧا ﺖﻬﺟ ﮏﯿﮐ يﺎﻫ
، هﺎﮕﺘﺳد زا
ﺐﻟﺮﺘﻧﺎﻫ ) D25-9000 نﺎﻤﻟآ ﺖﺧﺎﺳ
( ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﮓﻧر
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﮏﯿﮐ يﺎﻫ ﻪﻄﺳاو
بﺎﺗزﺎﺑ رﻮﻧ ﮓﻧر يور ﺮﺑ ﺞﻨﺳ
يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺎﺑ ،ﺐﻟﺮﺘﻧﺎﻫ ،L*
و a*
هزاﺪﻧا b*
يﺮﯿﮔ ﺪﺷ . ﺺﺧﺎﺷ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻨﺷور ناﺰﯿﻣ فﺮﻌﻣL*
ﺎﻫ هدﻮﺑ ﻪﻨﻣاد و ﺮﻔﺻ زا نآ ي )
ﺺﻟﺎﺧ هﺎﯿﺳ (
ﺎﺗ 100 ) ﺺﻟﺎﺧ ﺪﯿﻔﺳ (
ﺖﺳا ﺮﯿﻐﺘﻣ .
ﺺﺧﺎﺷ a*
نﺎﺸﻧ ار ﺰﻣﺮﻗ و ﺰﺒﺳ يﺎﻫ ﮓﻧر ﻪﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮓﻧر ﯽﮑﯾدﺰﻧ ناﺰﯿﻣ ﯽﻣ ﻪﻨﻣاد و ﺪﻫد نآ ي
ﻦﯿﺑ 120 - ) ﺺﻟﺎﺧ ﺰﺒﺳ (
ﺎﺗ 120 ) + ﺰﻣﺮﻗ
ﺺﻟﺎﺧ ( ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﺺﺧﺎﺷ ﺰﯿﻣ ﺰﯿﻧ b*
ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮓﻧر ﯽﮑﯾدﺰﻧ نا
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار درز و ﯽﺑآ يﺎﻫ ﮓﻧر ﻪﺑ ﻪﻨﻣاد و ﺪﻫد
زا نآ ي 120 -
) ﺺﻟﺎﺧ ﯽﺑآ (
ﺎﺗ 120 ) + ﺺﻟﺎﺧ درز (
ﯽﻣ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
E هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ∆ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮓﻧر فﻼﺘﺧا ي
ﺖﺳا ﺪﻫﺎﺷ ﺎﺑ ﺎﻫ 18]
.[
) 1 (
∆E =
2 - 3 - 4 - هزاﺪﻧا يﺮﯿﮔ صﻮﺼﺨﻣ ﻢﺠﺣ
صﻮﺼﺨﻣ ﻢﺠﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ندروآ ﺖﺳﺪﺑ زا ﺲﭘ ،ﮏﯿﮐ يﺎﻫ
ﻪﻄﺑار زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ،ﻪﺘﯿﺴﻧاد ي
2 ﻪﺑ ﺪﻣآ ﺖﺳد 19]
.[
) 2 ( M=
نآ رد ﻪــﮐ :
=ρ ﯽﻟﺎــﮕﭼ ) g/cm3 ( و =M صﻮﺼــﺨﻣ ﻢــﺠﺣ
) cm3/g ( ﯽﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ .
2 - 3 - 5 - ﺖﻓﺎﺑ ﯽﺠﻨﺳ ) ﯽﺗﺎﯿﺑ (
ﯽﻧﺎــﻣز ﻞــﺻاﻮﻓ رد نﻮــﻣزآ ﻦــﯾا 1
، 2 و 3 ﺖــﺨﭘ زا ﺲــﭘ زور
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺎﻫ .
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﺖـﻓﺎﺑ ﯽﺑﺎـﯾزرا ياﺮـﺑ زا ﮏـﯿﮐ يﺎـﻫ
ناﺮﺘﺴﻨﯾا ﺞﻨﺳ ﺖﻓﺎﺑ هﺎﮕﺘﺳد )
Testometric M350-10CT
نﺎﺘﺴﻠﮕﻧا ﺖﺧﺎﺳ (
بوﺮﭘ ﺮﻄﻗ ﺎﺑ 2
ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺘﻣ و بوﺮـﭘ ﺖﻋﺮـﺳ 2
ﯽﻠﯿﻣ ﻪﯿﻧﺎﺛ ﺮﺑ ﺮﺘﻣ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا
. ﻪـﺑ هﺪﺷ دراو يرﺎﺸﻓ يوﺮﯿﻧ ناﺰﯿﻣ
شراﺰﮔ ﻦﺗﻮﯿﻧ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﯾدﺮﮔ
يرﻮﻃ ﻪﺑ ﻦﯾﺮﺘﺸـﯿﺑ ﻪﮐ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ هﺪﺷ دراو يوﺮﯿﻧ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﺮﺘﺸـﯿﺑ ﯽﺘﻔـﺳ ﻪـﺑ ﺖﻟﻻد ﺎﻫ
ﺎـﻫ
ﺖﺷاد 15] .[
2 - 3 - 6 - يور ﺮـﺑ هﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﺋر يﺎﻫ نﻮﻣزآ
ﯽﻨﻏور ﮏﯿﮐ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯿﻤﺧ
نﻮﻣزآ يﺎﻫ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﺋر ﻪﻧﻮﻤﻧ يور ﺮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
رد ﺮﯿﻤﺧ يﺎﻫ
لوﺪﺟ 3 هﺪﺷ ﻪﯾارا ﺖﺳا .
Table 3 Rheological tests conducted on dough cake samples
Test type
Test method References Viscosity(Pa.s) AACC.
No(74-09) [16]
Density(g/cm3) AACC.
No(55-50) [20]
2 - 3 - 7 - نﻮﻣزآ ﯽﮑﯿﺘﭙﻟﻮﻧﺎﮔرا )
ﯽﺴﺣ ( ﺮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
يور ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮏﯿﮐ يﺎﻫ
ﯽﮔﮋﯾو ﯽﺑﺎﯾزرا ياﺮﺑ ﯽﺴﺣ يﺎﻫ
يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮏﯿﮐ
، شور زا
ﻧوﺪﻫ ﮏﯿ 5 ﺷ هدﺎﻔﺘﺳا يا ﻪﻄﻘﻧ ﺪ
. ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﮐ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾﺪﺑ يﺎﻫ
،ﮏﯿﮐ داﺮﻓا زا يداﺪﻌﺗ ﻂﺳﻮﺗ ﺖﺨﭘ لوا زور رد و هﺪﯾد شزﻮﻣآ
ﺺﺼﺨﺘﻣ )
ﺖﺴﯿﻠﻨﭘ ﺎﻫ ( شﺮﯾﺬﭘ و ﺖﻓﺎﺑ ،ﻢﻌﻃ ،ﮓﻧر ظﺎﺤﻟ زا
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ ﯽﻠﮐ .
ﻦﯾا رد دﺪﻋ نﻮﻣزآ )
1 ( نﺎﺸﻧ
ﻦﯿﯾﺎﭘ هﺪﻨﻫد دﺪﻋ و زﺎﯿﺘﻣا ﻦﯾﺮﺗ
) 5 ( ﻻﺎﺑ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ زﺎﯿﺘﻣا ﻦﯾﺮﺗ
دﻮﺑ 15] .[
2 - 4 - يرﺎﻣآ ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ شور هداد
ﺎﻫ
ﻪﯾﺰﺠﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ و
ﻞﯿﻠﺤﺗ هداد نﻮﻣزآ زا ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ ﺎـﻫ
) زاﺮـﯿﻏ
ﯽﺗﺎﯿﺑ ﻪﮐ زا حﺮـﻃ ﺐـﻟﺎﻗ رد ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ﺶﯾﺎﻣزآ ﻼﻣﺎـﮐ
ﯽﻓدﺎﺼـﺗ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا (،
زا ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ و ﺪـﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا
ﻪﺴـﯾﺎﻘﻣ
هداد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ،ﺎﻫ
ﻂﺳﻮﺗ ﻨﭼ نﻮﻣزآ ﻪﻨﻣاد ﺪ
ﻦـﮑﻧاد يا و
ﺢﻄـﺳ رد
لﺎﻤﺘﺣا 1 ﺪﺻرد راﺰﻓا مﺮﻧ ﮏﻤﮐ ﻪﺑ ، ﻪﺨﺴـﻧSPSS
16 مﺎـﺠﻧا
ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ .
3 - ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ
3 - 1 - نﻮﻣزآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺑﺎﯾزرا يﺎﻫ
درآ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ
ﻪﻧﻮﻤﻧ يور ﺮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ يﺎﻫ نﻮﻣزآ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ لوﺪﺟ رد ﮏﯿﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ مﺪﻨﮔ درآ يﺎﻫ 4
نﺎﺸﻧ
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد .
ﻖﺑﺎﻄﻣ ،ﺮﻈﻧ درﻮﻣ مﺪﻨﮔ درآ ،ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
هرﺎﻤﺷ ﻪﺑ ناﺮﯾا ﯽﻠﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا 2553
ﮏﯿﮐ ﺮﯿﻤﺧ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺖﻬﺟ ،
ﺪﺷ هداد ﺺﯿﺨﺸﺗ ﺐﺳﺎﻨﻣ .
Table 4 Chemical properties of wheat flour used in production of cake
Moisture (%) pH
Fiber (%) Ash (%) Protein
(%) Fat
(%)
14.2 6.19
0.64 0.597 9.9 1.80
3 - 2 - نﻮﻣزآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺑﺎﯾزرا يﺎﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯿﻤﺧ يور ﺮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﺋر يﺎﻫ
ﮏﯿﮐ
ﺮﺑ ﺎﯿﭼ ژﻼﯿﺳﻮﻣ ردﻮﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﮔﮋﯾو ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯿﻤﺧ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﺋر يﺎﻫ ﮏﯿﮐ يﺎﻫ
ﯽﻨﻏور لوﺪﺟ رد
5 ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
Table 5 Mean comparison of density (g/cm3) and viscosity (Pa.s) tests of cake dough
samples
Density(g/cm3)
Viscosity(Pa.s)
Treatment
0.453±0.003a 47.54±0.04e
C
0.401±0.01c 57.05±0.04d
T1
0.426±0.001b 66.56±0.02c
T2
0.450±0.003a 72.63±0.05b
T3
0.450±0.003a 80.70±0.03a
T3
In each column, means with at least one common letter have no significant difference at 1% level C=control; T1= 20% oil lose + 0.5% chia mucilage powder (based on the weight of flour); T2= 40% oil lose + 0.75% chia mucilage powder (based on the
weight of flour); T3=60% oil lose + 1% chia mucilage powder (based on the weight of flour);
T4= 80% oil lose + 1.25% chia mucilage powder (based on the weight of flour)
3 - 2 - 1 - ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺑﺎﯾزرا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ
نﻮﻣزآ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو
ﺮﯿﻤﺧ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮏﯿﮐ يﺎﻫ
ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﺑ لوﺪﺟ 5 ، ندوﺰﻓا ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺎﯿﭼ ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ
،
ﺐﺒﺳ ﺮﯿﻤﺧ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ﺶﯾاﺰﻓا ﮏﯿﮐ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ
، ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد
ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﯾدﺮﮔ
ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ يا ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﮐ ﻦﯾﺮـﺘﻤﮐ زا(C)
ناﺰﯿﻣ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو و
ﻪﻧﻮﻤﻧ T4
زا ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ رادرﻮـﺧﺮﺑ نآ راﺪـﻘﻣ
ﺪﻧدﻮﺑ . ﻼﺘـﺧا رﻮﮐﺬـﻣ رﺎـﻤﯿﺗ ود ﻦﯿﺑ ﻪﮐ نآ ﻦﻤﺿ راد ﯽـﻨﻌﻣ ف
ﺪﯾدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ )
p≤ 0.01 (
. ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﻠﻋ ﺖﺳا نآ
ﻪﮐ ﺎﯿﭼ ژﻼﯿﺳﻮﻣ ندوﺰﻓا
، بآ بﺬﺟ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ ﻪـﻧﻮﻤﻧ رد
ﺎـﻫ
اﺬﻟ ﺪﯾدﺮﮔ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺮـﯿﻤﺧ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴـﯾو
ﺖـﻓﺎﯾ . ﺮـﮕﯾد يﻮـﺳ زا
طﺎﺴـﺒﻧا نﺎـﻣز ﺎـﺗ ﺪﺷ ﺐﺒﺳ ﺎﯿﭼ ژﻼﯿﺳﻮﻣ يﻻﺎﺑ حﻮﻄﺳ ندوﺰﻓا ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻞﺑﺎﻗ ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ ﺮﯿﻤﺧ ﺑﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا يا
زا ﯽﺷﺎﻧ ﺮﻣا ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪ
ﯽﻨﯿﺌﺗوﺮﭘ ﻪﮑﺒﺷ ﺎﺑ ژﻼﯿﺳﻮﻣ ﺶﻨﮐاو )
ﻦﺗﻮﻠﮔ ( درآ هدﻮﺑ ﻪـﮐ ﺐﺒـﺳ
ﺮــﯿﯿﻐﺗ رد ﯽــﮔﮋﯾو ﺖــﯿﻓﺮﻇ ﺶﻫﺎــﮐ و ﺮــﯿﻤﺧ ﻪﺘﯿﺴــﯿﺘﺳﻻا يﺎــﻫ
ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﯾﺎﻬﻧ رد و ماﻮﻗ ﺶﯾاﺰﻓا ،زﺎﮔ يراﺪﻬﮕﻧ نآ
ﺪﯾدﺮﮔ . نارﺎﮑﻤﻫ و نﺎﺸﻓا ﻦﻣاد )
1394 (،
ﻦﯿﻟﻮﻨﯾا ﺮﯿﺛﺎﺗ ار
ﻪﺳ رد
ﺢﻄــﺳ 20 ، 40 و 60 رد ﺮــﺑ ﯽــﺑﺮﭼ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎــﺟ ناﻮــﻨﻋ ﻪــﺑ ﺪــﺻ
ﯽﻨﻏور ﮏﯿﮐ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺪﻧداد راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ
. ،ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ ﺎﺑ
ﯽــﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰــﻓا ،ﯽــﺑﺮﭼ ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎــﺟ ناﺰــﯿﻣ ﺶﯾاﺰــﻓا رد يراد
ﺪﯾدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ
ﻪﮐ يا ﺎﺑ هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ رﺎﻤﯿﺗ 60
ﯽــﺑﺮﭼ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎــﺟ ﺪــﺻرد
، ﻦﯾﺮﺘﺸــﯿﺑ راﺪــﻘﻣ
رد ار ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴــﯾو
ﻤﯿﺗ ﺮﯾﺎﺳ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺎـﻫرﺎ
داد نﺎﺸـﻧ 15]
ﺲﯾرﻮـﻣ.[
نارﺎـﮑﻤﻫ و
) 2012 (،
هدﺎﻔﺘـﺳا ﮏﯿﮐ رد ﯽﺑﺮﭼ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻦﯿﻟﻮﻨﯾا زا ﻪﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ و ﺪﻧدﻮﻤﻧ زا ﯽﯾﻻﺎـﺑ ﺮﯾدﺎـﻘﻣ ندوﺰﻓا
،ﻦﯿﻟﻮـﻨﯾا ﻪـﺑ
ﺶﻨﮐاو ﻞﯿﻟد نآ
ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ،درآ ﻦﺗﻮﻠﮔ ﻪﮑﺒﺷ ﺎﺑ
ﺮﯿﻤﺧ ﯽﻣ دﻮﺷ 21] .[
3 - 2 - 2 - ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺑﺎﯾزرا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ
زآ نﻮﻣ ﺮـﯿﻤﺧ ﻪﺘﯿﺴـﻧاد
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮏﯿﮐ يﺎﻫ
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ لوﺪﺟ
5 ، ندوﺰﻓا ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺎﯿﭼ ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ
،
ﺐﺒﺳ ﺮﯿﻤﺧ ﻪﺘﯿﺴﻧاد ﺶﻫﺎﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﮏﯿﮐ يﺎﻫ
، ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد
ﺪﻫﺎﺷ ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ يا ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﮐ ﻦﯾﺮﺘﺸـﯿﺑ زا(C)
ناﺰـﯿﻣ
ﻪﺘﯿﺴﻧاد و ﻪﻧﻮﻤﻧ T1
زا رادرﻮـﺧﺮﺑ رﻮﮐﺬـﻣ ﺖﻔﺻ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ
ﻮﺑ ﺪﻧد . ﯽـﻨﻌﻣ فﻼﺘـﺧا رﻮﮐﺬـﻣ رﺎـﻤﯿﺗ ود ﻦﯿـﺑ ﻪﮐ نآ ﻦﻤﺿ راد
ﺪﯾدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ )
p≤ 0.01 .(
ﺖﻠﻋ ﺖﺳا نآ ﻞﺻﺎﺣ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﺎـﺑ ﻪﮐ
ﺶﯾاﺰﻓا ﺢﻄﺳ ﺖﯿﻌﺿو ،ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ﮏﯿﺘﺳﻻا
ﺎﻫﺮﯿﻤﺧ دﻮﺒﻬﺑ ﺖﻓﺎﯾ
و ﺮﺑ مﺎﮑﺤﺘﺳا لﻮﻠﺳ هراﻮﯾد يﺎﻫ
هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ي زﺎﮔ هدوﺰﻓا ﺪـﺷ .
ﻪﺠﯿﺘﻧ رد ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ يراﺪﻬﮕﻧ ﺮﯿﻤﺧ زﺎﮔ ﺮﺘﺸﯿﺑ
ﺪﯾدﺮﮔ و يﺎﻫ بﺎﺒﺣ
زﺎﮔ رد ﺮﯿﻤﺧ زا نﺎﮑﻣا ﻪﺑ ﻢﻫ و ﻦﺘﺳﻮﯿﭘ شﺮﺘﺴﮔ
ﻦﺘﻓﺎﯾ يﺮﺘﺸﯿﺑ
رادرﻮﺧﺮﺑ ﺪﻧﺪﺷ
اﺬﻟ لﻮﺼﺤﻣ هﺪـﺷ ﻪـﺘﺨﭘ زا
ﻢـﺠﺣ ﺮﺘﺸـﯿﺑ ﺎـﻣا ﺮﺘﻤﮐ ﻪﺘﯿﺴﻧاد
دﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ .
ﺖـﻠﻋ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻪﺘﯿﺴـﻧاد ﺶﯾاﺰـﻓا
ي
يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ T3
و T4
يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ T1
و T2
ﺖﺳا نآ ﻪـﮐ
ﻤﺧ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد ﻪﺘﻓر رﺎﮐ ﻪﺑ ﯽﺑﺮﭼ ﻪـﯾﻻ ترﻮـﺻ ﻪـﺑ ،ﺮـﯿ
يا
ﻆﻓﺎﺤﻣ
، ار هﺪﺷ ﻞﯿﮑﺸﺗ ياﻮﻫ يﺎﻫ بﺎﺒﺣ فاﺮﻃا اﺮﻓ
زا و ﺖﻓﺮﮔ
يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ﺎﻫ نآ جوﺮﺧ دﻮﻤﻧ
. ﻪـﭼ ﺮـﻫ ﺶﻫﺎـﮐ ﺎﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾﺪﺑ
ﺎـﯿﭼ ژﻼﯿـﺳﻮﻣ ناﺰـﯿﻣ ﺶﯾاﺰـﻓا و نﻮﯿـﺳﻻﻮﻣﺮﻓ زا ﯽﺑﺮﭼ ﺮﺘﺸﯿﺑ
،
بﺎﺒﺣ ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺎﺑ و ﺶﻫﺎﮐ اﻮﻫ يراﺪﻬﮕﻧ ﺖﯿﻓﺮﻇ ،اﻮـﻫ يﺎﻫ
ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺘﯿﺴﻧاد ﺖﻓﺎﯾ
. ا ﻦﻣاد نارﺎﮑﻤﻫ و نﺎﺸﻓ )
1391 ( رد ﺰـﯿﻧ ،
ﺪﻨﺘﻓﺎﯾ ﺖﺳد ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ دﻮﺧ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ 10]
.[
3 - 3 - نﻮﻣزآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺑﺎﯾزرا يﺎﻫ
ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ ﻮﻤﻧ يور ﺮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
ﻪﻧ يﺎﻫ
ﮏﯿﮐ
ﺮﺑ ﺎﯿﭼ ژﻼﯿﺳﻮﻣ ردﻮﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﮔﮋﯾو ﯿﮐ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﻮﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ لوﺪﺟ رد ﯽﻨﻏور ﮏ
6 ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
Table 6 Mean comparison of chemical tests in the samples of cake
Specific volume ) cm3/g ( Energy
(cal) Fat
(%) Protein
(%) Ash
(%) Moisture
(%) Treatment
2.18±0.01c 475.2±0.1a
25.73±0.01a 8.400±0.04a
1.170±0.01a 19.78±0.05d
C
2.49±0.04a 459.3±0.2b
22.27±0.01b 8.400±0.03a
1.173±0.01a 19.85±0.03d
T1
2.34±0.03b 451±0.3c
19.72±0.01c 8.410±0.02a
1.177±0.01a 20.46±0.04c
T2
2.22±0.02c 442.3±0.1d
14.64±0.01d 8.410±0.01a
1.183±0.01a 22.91±0.05b
T3
2.22±0.03c 416.7±0.4e
11.67±0.01e 8.433±0.05a
1.187±0.01a 24.05±0.05a
T4
In each column, means with at least one common letter have no significant difference at 1% level C=control; T1= 20% oil lose + 0.5% chia mucilage powder (based on the weight of flour); T2= 40% oil lose +
0.75% chia mucilage powder (based on the weight of flour); T3=60% oil lose + 1% chia mucilage powder (based on the weight of flour); T4= 80% oil lose + 1.25% chia mucilage powder (based on the weight of flour)
3 - 3 - 1 - ﺞﯾﺎــﺘﻧ ﯽﺑﺎــﯾزرا ﻪــﺑ طﻮــﺑﺮﻣ
نﻮــﻣزآ ﻦﯿﺌﺗوﺮــﭘ
ﻧﻮﻤﻧ ﻪ ﮏﯿﮐ يﺎﻫ
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ لوﺪﺟ ﻖﺒﻃ 6
ﺪﻫﺎـﺷ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ، )
(C ﻦﯾﺮـﺘﻤﮐ زا
راﺪﻘﻣ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ﺎﻣا رﺎﻤﯿﺗ T4
ﻦﯾﺮﺘﺸـﯿﺑ زا راﺪـﻘﻣ
رﻮﮐﺬـﻣ ﺖﻔـﺻ
دﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﺪﻧ
ﯽـﺘﺣ و رﻮﮐﺬـﻣ رﺎـﻤﯿﺗ ود ﻦﯿـﺑ ﺎﻣا مﺎـﻤﺗ ﻦﯿـﺑ
ﺪــﯾدﺮﮕﻧ هﺪﻫﺎﺸــﻣ راد ﯽــﻨﻌﻣ فﻼﺘــﺧا ﺎــﻫرﺎﻤﯿﺗ )
p>0.01 .(
ﻪــﺑ
رﺎﺒﻋ ﺮﮕﯾد ت ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ ندوﺰﻓا
ﺎـﯿﭼ ي ﻒـﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄـﺳ رد
ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ﯽﻧاﺪﻨﭼ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖـﺷاﺪﻧ
. ﺖـﻠﻋ ﻪـﺠﯿﺘﻧ
ﻪﮐ ﺖﺳا نآ هﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ ،ﺮﺿﺎﺣ ﻖﯿﻘﺤﺗ رد
،ﺎﯿﭼ ي
ﮏﯿﮐ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد و درآ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ناﺰﯿﻣ اﺬﻟ ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﻏور ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ
،
ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻣﺎﻤﺗ رد ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ
داﺪﻧ نﺎﺸﻧ راد .
ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﻠﻋ ﺎﻣا ناﺰﯿﻣ رد ﯽﺋﺰﺟ
ﮏﯿﮐ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ﺖﺒﺴـﻧ ﺎـﯿﭼ ژﻼﯿﺳﻮﻣ يوﺎﺣ يﺎﻫ
ﻦﯿﻣﻮﺒﻟآ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ﯽﺋﺰﺟ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻻﺎﻤﺘﺣا ،ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﺖﺳا نآ رد نارﺎﮑﻤﻫ و ﺪﺣﻮﻣ.
) 1392 ( دﻮﺧ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ رد ﺰﯿﻧ ،
ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﻪﮐ
ﻎﻤﺻ ندوﺰﻓا ﺰﻟﻮﻠﺳ ﻞﯿﺘﻣ ﯽﺴﮐﻮﺑﺮﮐ و نﺎﺘﻧاز يﺎﻫ
ﮏﯿﮐ ﻪﺑ ﯽﺠﻧﺮﺑ يﺎﻫ
، ﺮﺒﯿﻓ ،ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ﯽﺋﺰﺟ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ دﻮﺒﻬﺑ و
ﮏــﯿﮐ رد ﺖــﻓﺎﺑ رﻮﮐﺬــﻣ يﺎــﻫ
ﺪﻫﺎــﺷ ﻪــﻧﻮﻤﻧ ﺎــﺑ ﻪﺴــﯾﺎﻘﻣ رد
ﯽﻣ ددﺮﮔ 3] ﻮﺌﻧرﻮﺑ.[
نارﺎﮑﻤﻫ و )
2010 ( دﻮـﺧ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ رد ﺰﯿﻧ
رد ﯽـﺑﺮﭼ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎـﺟ ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ ﺎﯿﭼ لژ ندوﺰﻓا ﻪﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ﯽﺋﺰﺟ رﺎﯿﺴﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ ،ﮏﯿﮐ ﺪﻧﻮﭘ يوﺎﺣ يﺎﻫ
ﻪﻧاد لژ ﯽﻣ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﯿﭼ ي ﺮﮔ
دد 6] .[
3 - 3 - 2 - ﺞﯾﺎــﺘﻧ ﯽﺑﺎــﯾزرا ﻪــﺑ طﻮــﺑﺮﻣ
نﻮــﻣزآ ﯽــﺑﺮﭼ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮏﯿﮐ يﺎﻫ
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ لوﺪﺟ ﻖﺒﻃ 6
، رد ﺎﯿﭼ ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ ندوﺰﻓا
ﺮﺛﻮﻣ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﮏﯿﮐ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺑﺮﭼ ﺶﻫﺎﮐ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﺳا هدﻮﺑ زا (C)
ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ راﺪﻘﻣ
ﯽﺑﺮﭼ ﺎﻣا ﻪﻧﻮﻤﻧ T4
، زا ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ راﺪﻘﻣ رادرﻮﺧﺮﺑ نآ دﻮﺑ
ﺪﻧ .
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا رﻮﮐﺬﻣ رﺎﻤﯿﺗ ود ﻦﯿﺑ ﻪﮐ نآ ﻦﻤﺿ هﺪﻫﺎﺸﻣ راد
ﺪﯾدﺮﮔ . ﻪﮐ ﻦﯾا ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻦﯿﺑ فﻼﺘﺧا
ﻪﯿﻠﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ يوﺎﺣ
ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ ﺎﯿﭼ ي
ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ ﺎﺑ ﺎﺑ و
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻫﺎﺷ ﯽﻨﻌﻣ راد
دﻮﺑ ) p≤ 0.01 .(
يوﺎﺣ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﯽﺑﺮﭼ ﺶﻫﺎﮐ ﻞﯿﻟد
ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﺎﯿﭼ ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ
ﻪﮐ ﺖﺳا نآ ژﻼﯿﺳﻮﻣ
ﻪﺑ ﺎﯿﭼ ﻪﻧاد ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ
تارﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ ﻪﯾﺎﭘ ﺮﺑ ﯽﺑﺮﭼ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ
دﻮﻤﻧ ﻞﻤﻋ ﻪﮐ
يﺎﻫ ﮏﯿﮐ ﯽﺑﺮﭼ ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ ﯽﮔﮋﯾو ﻦﯾا
يﺪﯿﻟﻮﺗ ﺪﯾدﺮﮔ . ﻮﺌﻧرﻮﺑ نارﺎﮑﻤﻫ و )
2010 ( تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ رد ﺰﯿﻧ
دﻮﺧ رد ﯽﺑﺮﭼ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺎﯿﭼ ﻪﻧاد لژ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﮏﯿﮐ
ﺪﻧدﺮﮐ نﺎﺸﻧ و ﺪﻧداد ﻪﮐ ﺐﺟﻮﻣ ﺎﯿﭼ لژ ﺎﺑ ﻦﻏور ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ
ﺎﯿﭼ لژ يوﺎﺣ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺑﺮﭼ ﺶﻫﺎﮐ ﯽﻣ
ددﺮﮔ 6] ﺎﯿﻣﻮﺳ.[
و
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2009 ( ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﻤﻧ مﻼﻋا ﺰﯿﻧ ﻎﻤﺻ ندوﺰﻓا
و راﻮﮔ يﺎﻫ
راﺪﻘﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ ،ﯽﺑﺮﭼ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ زا ﯽﺸﺨﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نﺎﺘﻧاز ﮏﯿﮐ ﯽﮑﯿﺘﭙﻟﻮﻧﺎﮔرا و ﯽﻔﯿﮐ صاﻮﺧ دﻮﺒﻬﺑ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد و ﯽﺑﺮﭼ يﺎﻫ
ﻎﻤﺻ يوﺎﺣ رﻮﮐﺬﻣ يﺎﻫ
ﯽﻣ ددﺮﮔ 2] .[
3 - 3 - 3 - ﺞﯾﺎـﺘﻧ ﯽﺑﺎـﯾزرا ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ
نﻮـﻣزآ ﺮﺘﺴــﮐﺎﺧ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮏﯿﮐ يﺎﻫ
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ لوﺪﺟ
6 ، ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ )
(C ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ زا
ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ﺎﻣا رﺎﻤﯿﺗ T4
ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ زا راﺪﻘﻣ
رادرﻮﺧﺮﺑ رﻮﮐﺬﻣ ﺖﻔﺻ
دﻮﺑ ﺪﻧ ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ ﺎﺑ ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ي ﻪﯿﻠﮐ ﯽﺘﺣ و رﻮﮐﺬﻣ رﺎﻤﯿﺗ ود ﻦﯿﺑ ﺎﻣا
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺪﯾدﺮﮕﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ راد
) p>0.01 .(
ندوﺰﻓا ﯽﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ
ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ﯽﻧاﺪﻨﭼ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ رد ﺎﯿﭼ ي
ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ﺖﺷاﺪﻧ
. ﺎﻣا ﯽﺋﺰﺟ ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﻠﻋ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻣ ار ﺎﯿﭼ ژﻼﯿﺳﻮﻣ يوﺎﺣ يﺎﻫ ژﻼﯿﺳﻮﻣ ﺖﯿﻫﺎﻣ ﻪﺑ ناﻮﺗ
ﻮﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﯽﺳرﺮﺑ ﺎﺑ ﻪﮐ اﺮﭼ ،داد ﺖﺒﺴﻧ ﺎﯿﭼ ﺺﺨﺸﻣ ﺎﯿﭼ ژﻼﯿﺳ
ﻪﮐ ﺪﯾدﺮﮔ ﯽﻧﺪﻌﻣ داﻮﻣ ناﺰﯿﻣ
نآ ﻪﻧاد ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺎﯿﭼ يﺎﻫ
ﺖﺳا نارﺎﮑﻤﻫ و ﺪﺣﻮﻣ . )
1394 ( دﻮﺧ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ رد ﺰﯿﻧ نﺎﺸﻧ
ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ ،ﻦﯿﻓﺎﻣ ﮏﯿﮐ ﻪﺑ لﺎﻘﺗﺮﭘ ﺮﺒﯿﻓ ندوﺰﻓا ﻪﮐ ﺪﻧداد دﻮﺒﻬﺑ و ﺮﺒﯿﻓ ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ،ﯽﺑﺮﭼ ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ ،ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ﯽﺴﺣ صاﻮﺧ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺎﻫ ﻘﻣ رد ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎ ﯽﻣ
ددﺮﮔ 11] .[
3 - 3 - 4 - ﺞﯾﺎــﺘﻧ ﯽﺑﺎــﯾزرا ﻪــﺑ طﻮــﺑﺮﻣ
نﻮــﻣزآ ﺖــﺑﻮﻃر
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮏﯿﮐ يﺎﻫ
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ لوﺪﺟ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ 6
، ﺎـﯿﭼ ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ ندوﺰﻓا
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﺑﻮﻃر ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﺎـﺑ ﻪﺴـﯾﺎﻘﻣ رد ﮏـﯿﮐ يﺎﻫ
ﺪﻫﺎﺷ ﺪﯾدﺮﮔ . ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ )
(C ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ زا راﺪـﻘﻣ
ﻃر ﺖﺑﻮ ﺎﻣا ﻪﻧﻮﻤﻧ T4
ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ زا راﺪﻘﻣ
رادرﻮﺧﺮﺑ رﻮﮐﺬﻣ ﺖﻔﺻ
دﻮﺑ ﺪﻧ . رﺎﻤﯿﺗ ود ﻦﯿﺑ ﻪﮐ نآ ﻦﻤﺿ رﻮﮐﺬﻣ
ﺎـﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺮﯾﺎـﺳ ﯽﺘﺣ و
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺪﯾدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ راد
) p≤0.01 .(
ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ ناﺰﯿﻣ
بﻮـﻃﺮﻣ و ﺖﺳا ﯽﯾاﺬﻏ هدﺎﻣ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ ﺖﺑﻮﻃر ﺺﺧﺎـﺷ زا ﯽـﮑﯾ ندﻮﺑ و ﺖـﺳا ﮏـﯿﮐ رد بﻮـﻠﻄﻣ يﺎـﻫ
ﻦـﯾا
ﯽﻣ ﮏﯿﮐ نﺪﺷ مﺮﻧ ﺐﺟﻮﻣ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد ﺖﯿﺻﺎﺧ دﻮﺷ
. ﻪﻧﻮﮔ نﺎﻤﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﺷ ﻪﺘﻔﮔ ﻪﮐ T4
زا،
ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ راﺪﻘﻣ ﺖﺑﻮﻃر دﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ
ﻞﯿﻟد ﻪﮐ نآ ﺎﺑ ﯽﺑﺮﭼ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ
ﺎﯿﭼ ي هدﻮـﺑ
ﺖﺳا . ﻪـﺑ ﺖﺒﺴـﻧ ار يﺮﺘﺸـﯿﺑ بآ راﺪـﻘﻣ ،ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ﺢﻄﺳ ﻦﯾا
ﻪﯿﻟوا ﺮﯿﻤﺧ ﯽﻣ هﺮﯿﺧذ دﻮﺧ رد
ﺪﻨﮐ . ﻨﭽﻤﻫ ﻦﯿ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ندﻮـﺑ ﻻﺎـﺑ
ﯽﻤﯾژر ﺮﺒﯿﻓ ناﺰﯿﻣ ژﻼﯿﺳﻮﻣ
) دوﺪﺣ 40 ﺪﺻرد (،
ﯽﻣ دﺎﺠﯾا ﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺪﻨﮐ ﮏﻤﮐ ﯽﯾاﺬﻏ ﺲﮑﯾﺮﺗﺎﻣ رد بآ ﻆﻔﺣ ﻪﺑ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ تﻻﺎﺼﺗا .
،ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ و ﺮﺒﯿﻓ ﻦﯿﺑ ﺶﻨﮐاو ،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﯽﻣ
ﺪـﻧاﻮﺗ نﻮﯿـﺳادوﺮﮔوﺮﺗر
يراﺪـﻬﮕﻧ لﻮـﻃ رد ﺖﺑﻮﻃر ﺖﻓا زا و ﻪﺘﺧاﺪﻧا ﺮﯿﺧﺎﺗ ار ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺪﻨﮐ يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ .ﺑ
ﺮـﺑاﺮﺑ ﺪـﻨﭼ ﺪـﻧردﺎﻗ ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻠﮐورﺪﯿﻫ ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪ
و هدﺮﮐ بﺬﺟ بآ دﻮﺧ نزو ﺎﺑ
ﻪﮑﺒﺷ ﻞﺧاد رد بآ يراﺪﻬﮕﻧ ي
دﻮﺧ
، بآ ﺮـﺘﻬﺑ يراﺪـﻬﮕﻧ ،ﺮـﯿﻤﺧ ﯽﻨﺗﻮﻠﮔ ﻪﮑﺒﺷ تﺎﺒﺛ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ
لﻮﺼﺤﻣ ﯽﺘﻔﺳ و ﯽﺗﺎﯿﺑ ﺶﻫﺎﮐ ،ﺮﯿﻤﺧ ﺪﻧدﺮﮔ
. ﺎﯿﭼ ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ
ﺪﯿﺋﻮﻠﮐورﺪﯿﻫ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ و
بآ بﺬـﺟ ﺖﯿـﺻﺎﺧ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ
ﺧ يﻻﺎﺑ دﻮ ﺖﺴﻧاﻮﺗ ، يﺎـﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺘﺑﻮﻃر ياﻮﺘﺤﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ
ﮏﯿﮐ ددﺮﮔ . ﻮـﺗﺮﺑ ﺲﯿﻠﻓ نارﺎـﮑﻤﻫ و
) 2015 ( ، ژﻼﯿـﺳﻮﻣ لژ زا
ﺪﻧدﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﮏﯿﮐ ﺪﻧﻮﭘ رد ﯽﺑﺮﭼ ﺶﻫﺎﮐ ياﺮﺑ ﺎﯿﭼ .
،ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ
ناﺰـﯿﻣ ، ﮏـﯿﮐ ﺪﻧﻮﭘ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد ﺎﯿﭼ ژﻼﯿﺳﻮﻣ لژ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﯽﺘﺑﻮﻃر ياﻮﺘﺤﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺎﻫ ﺶﯾاﺰﻓا ﺰﯿﻧ ﺖﻓﺎﯾ
14] .[
3 - 3 - 5 - ﺞﯾﺎــﺘﻧ ﯽﺑﺎــﯾزرا ﻪــﺑ طﻮــﺑﺮﻣ
نﻮــﻣزآ يﺮﻟﺎــﮐ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮏﯿﮐ يﺎﻫ
لوﺪﺟ ﻖﺒﻃ 6،
ﺎﯿﭼ ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ ندوﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ
ﺶﻫﺎﮐ يﺮﻟﺎـﮐ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﮏﯿﮐ يﺎﻫ ﺪﻫﺎﺷ ﻪ
ﺪﯾدﺮﮔ . ﻪـﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ
ﺪﻫﺎـﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ )
(C زا ناﺰـﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸـﯿﺑ يﺮﻟﺎـﮐ
ﺎـﻣا رﺎـﻤﯿﺗ T4
زا
ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ راﺪﻘﻣ رﻮﮐﺬﻣ ﺖﻔﺻ دﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ
ﺪﻧ . ﻦﯿﺑ ﻪﮐ نآ ﻦﻤﺿ
رﺎــﻤﯿﺗ ود ﺎــﻫرﺎﻤﯿﺗ ﺮﯾﺎــﺳ ﯽــﺘﺣ و ﯽــﻨﻌﻣ فﻼﺘــﺧا
هﺪﻫﺎﺸــﻣ راد
ﺪﯾدﺮﮔ ) p≤0.01 .(
ﺶﻫﺎـﮐ ﻞﯿﻟد يﺮﻟﺎـﮐ
يﺎـﻫ ﮏـﯿﮐ ﻪـﻧﻮﻤﻧ رد
ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﺎﯿﭼ ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ يوﺎﺣ ﻪـﮐ ﺖﺳا نآ
زا ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ
ي ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺎﯿﭼ ﻪـﯾﺎﭘ ﺮـﺑ ﯽـﺑﺮﭼ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ
تارﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا
ﺪﺷ ﻪﮐ ﯾا ناﺰـﯿﻣ ﺶﻫﺎـﮐ ﺐﺒـﺳ ﯽـﮔﮋﯾو ﻦ
ﯽﺑﺮﭼ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد يﺎﻫ ﮏﯿﮐ اﺬﻟ و يﺮﻟﺎﮐ ﺶﻫﺎﮐ ﺪﯾدﺮﮔ
. ﻮـﺌﻧرﻮﺑ و
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2010 ( ﺖﺳد ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ دﻮﺧ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ رد ﺰﯿﻧ
ﺪﻨﺘﻓﺎﯾ 6] .[
3 - 3 - 6 - ﺞﯾﺎــﺘﻧ ﯽﺑﺎــﯾزرا ﻪــﺑ طﻮــﺑﺮﻣ
نﻮــﻣزآ ﻢــﺠﺣ
صﻮﺼﺨﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﮏﯿﮐ يﺎﻫ
لوﺪﺟ ﻖﺑﺎﻄﻣ 6
، ﺪﻫﺎـﺷ ﻪـﻧﻮﻤﻧ )
( C ﻦﯾﺮـﺘﻤﮐ زا راﺪـﻘﻣ
ﻢـﺠﺣ
ﻣ صﻮﺼـﺨ ﺎـﻣا
ﻪـﻧﻮﻤﻧ T1
، ﻦﯾﺮﺘﺸـﯿﺑ زا راﺪـﻘﻣ
رﻮﮐﺬـﻣ ﺖﻔـﺻ
رادرﻮﺧﺮﺑ دﻮﺑ ﺪﻧ . ﻪـﮐ نآ ﻦﻤـﺿ ﻦﯿـﺑ
ود رﺎـﻤﯿﺗ فﻼﺘﺧارﻮﮐﺬـﻣ
ﯽﻨﻌﻣ ﺪﯾدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ راد )
p≤0.01 .(
ﯽﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ ژﻼﯿﺳﻮﻣ ندوﺰﻓا
رد ﺎﯿﭼ ﻪﻧاد صﻮﺼـﺨﻣ ﻢـﺠﺣ ﺶﯾاﺰـﻓا
رد ﮏـﯿﮐ يﺎـﻫ ﻪـﻧﻮﻤﻧ
هدﻮﺑ ﺮﺛﻮﻣ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺖﺳا
ﺪـﻨﭼ ﺮﻫ ﻪـﮐ
ﺶﯾاﺰـﻓا ﺎـﺑ
رد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯿﺑ رد ژﻼﯿﺳﻮﻣ ﺪﺻ ﺶﻫﺎﮐ ،صﻮﺼﺨﻣ ﻢﺠﺣ ،ﺎﻫ
نﺎﺸﻧ
داد . ﺖﻠﻋ ﻪﻧﻮﻤﻧ صﻮﺼﺨﻣ ﻢﺠﺣ ﺶﯾاﺰﻓا ژﻼﯿـﺳﻮﻣ يوﺎﺣ يﺎﻫ
ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﯿﭼ ﻪـﮐ ﺖﺳا نآ
زا هدﺎﻔﺘـﺳا هدﺎـﻣ ﻦـﯾا
،
دﻮﺒﻬﺑ ﺐﺟﻮﻣ ﺖﯿﺻﺎﺧ
ﮏﯿﺘﺳﻻا و ﯽﻧﺎﺴﺸﮐ ﺶﯾاﺰـﻓا و ﺎﻫﺮﯿﻤﺧ
زﺎـﮔ ي هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ يﺎﻫ لﻮﻠﺳ هراﻮﯾد مﺎﮑﺤﺘﺳا ﺖـﺳا هﺪـﯾدﺮﮔ
.
ﻪﻧﻮﻤﻧ رﺎﺘﻓر يﺎﻫ
T3
و T4
ﻦﯾا ﺰﯿﻧ ار ﯽﻣ ﻪﻧﻮﮔ
دﻮـﻤﻧ ﻪﯿﺟﻮﺗ ناﻮﺗ
ﻪﮐ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴـﯾو ﻞـﯿﻟد ﻪـﺑ ژﻼﯿـﺳﻮﻣ ﺖﻈﻠﻏ ﺪﺣ زا ﺶﯿﺑ ﺶﯾاﺰﻓا
ﺮﺗﻻﺎﺑ
، يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ ﮏﯿﮐ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﺑ اﻮﻫ يﺎﻫ بﺎﺒﺣ دورو زا دﻮﻤﻧ
اﺬﻟ جﺮﻓ و ﻞﻠﺧ هزاﺪﻧا ﺮﺗﺰﯾر ﺎﻫ
ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد ﻢﺠﺣ صﻮﺼﺨﻣ
ﮏﯿﮐ يوﺎﺣ يﺎﻫ ﺮﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫﺪﺻرد
ﻣ ژﻼﯿﺳﻮ ﻪﻧاد ﺎﯿﭼ ي ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﺻرد ﺎﺑ يﺎﻫ ﺮﺘﻨﯿﯾﺎﭘ يﺎﻫ
ژﻼﯿﺳﻮﻣ
، ﺮﺘﻤﮐ ﺪﺷ ﻮﺗﺮﺑ ﺲﯿﻠﻓ. و
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2015 ( ، ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ رد ﺶﻫﺎﮐ ياﺮﺑ ﺎﯿﭼ ژﻼﯿﺳﻮﻣ لژ زا
ﺪــﻧدﺮﮐ هدﺎﻔﺘــﺳا ﮏــﯿﮐ ﺪــﻧﻮﭘ رد ﯽــﺑﺮﭼ .
،ﺞﯾﺎــﺘﻧ ﻖــﺒﻃ ﻢــﺠﺣ
ﻪﻤﻫ صﻮﺼﺨﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﺎﯿﭼ ژﻼﯿﺳﻮﻣ لژ يوﺎﺣ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ي
ﺶﯾاﺰﻓا ،ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ داد نﺎﺸﻧ
14] .[
3 - 4 - نﻮﻣزآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺑﺎﯾزرا يﺎﻫ
ﮓﻧر
ﻪﻧﻮﻤﻧ يور ﺮﺑ هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﯽﺠﻨﺳ يﺎﻫ
ﮏﯿﮐ
ﺮﺑ ﺎﯿﭼ ژﻼﯿﺳﻮﻣ ردﻮﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﮓﻧر ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻨﻏور ﮏﯿﮐ يﺎﻫ
، لوﺪﺟ رد 7
هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ
ﺖﺳا .
Table 7 Mean comparison of colorimetric tests in the samples of cake ΔE b*
a*
L*
Treatment
55.20±0.7a 35.57±0.06a
12.39±0.01a 40.35±0.05a
C
53.57±0.5b 33.71±0.10b
11.86±0.03b 39.91±0.01a
T1
52.62±0.1c 33.79±0.03b
10.79±0.07c 38.88±0.05b
T2
49.55±0.3d 31.42±0.04c
9.93±0.05d 37.01±0.58c
T3
47.58±0.4e 30.97±0.02c
9.43±0.03e 34.87±0.58d
T4
In each column, means with at least one common letter have no significant difference at 1% level C=control; T1= 20% oil lose + 0.5% chia mucilage powder (based on the weight of flour); T2= 40% oil lose +
0.75% chia mucilage powder (based on the weight of flour); T3=60% oil lose + 1% chia mucilage powder (based on the weight of flour); T4= 80% oil lose + 1.25% chia mucilage powder (based on the weight of flour)
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ لوﺪﺟ
ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ 7
، ژﻼﯿـﺳﻮﻣ ندوﺰـﻓا
ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ رد ﺎﯿﭼ ﻪﻧاد ،
ﯽـﮕﻧر ﺺﺧﺎﺷ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ
٭ L
) ﯽﯾﺎﻨﺷور ( ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﮏﯿﮐ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﯾدﺮﮔ
. ﻪﺑ
ﻪﮐ يرﻮﻃ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ )
(C ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ياراد راﺪﻘﻣ
ﯽﯾﺎﻨـﺷور ﺎـﻣا
ﻪﻧﻮﻤﻧ T4
ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ياراد راﺪﻘﻣ
دﻮﺑ رﻮﮐﺬﻣ ﺖﻔﺻ ﺪـﻧ
. نآ ﻦﻤـﺿ
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا رﺎﻤﯿﺗ ود ﻦﯿﺑ ﻪﮐ ﺪﯾدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ راد
. ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻦﯿﺑ
ﻣﺎﻤﺗ ﯽ ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ يوﺎﺣ رﺎﻤﯿﺗ ﺰﺟ ﻪﺑ ﺎﯿﭼ ي
T1
ﺎﺑ
ﯽـﻨﻌﻣ توﺎـﻔﺗ ﺪﻫﺎـﺷ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﺪـﺷ هﺪﻫﺎﺸـﻣ راد
) p ≤ 0.01 (
.
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺺﺧﺎـﺷ ﺶﻫﺎـﮐ ﺐـﺟﻮﻣ ﺎـﯿﭼ ﻪـﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ ندوﺰﻓا
ﯽﮕﻧر
٭ ) a يﺰﻣﺮﻗ ( ﺪﻫﺎـﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﮏﯿﮐ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺪﺷ . ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ
) (C زا ﺮﺘﺸـﯿﺑ ﻦﯾ راﺪـﻘﻣ
٭ ﺎـﻣاa
ﻪﻧﻮﻤﻧ T4
زا ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ نآ راﺪﻘﻣ رادرﻮﺧﺮﺑ دﻮﺑ ﺪﻧ . ﻦﯿﺑ ﻪﮐ نآ ﻦﻤﺿ ﻣﺎﻤﺗ
ﯽ ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ يوﺎﺣ
ﺎـﯿﭼ ي ﺎـﺑ ﺪﻫﺎـﺷ ﻪـﻧﻮﻤﻧ
ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ راد
) p≤0.01 (.
ﺮﮕﯾد يﻮﺳ زا ندوﺰﻓا
ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ رد ﺎﯿﭼ ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ ،
ﺺﺧﺎـﺷ ﺶﻫﺎـﮐ ﺐﺟﻮﻣ
ﯽﮕﻧر
٭ )b يدرز ( ﮏﯿﮐ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻫﺎـﺷ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد
ﺪﯾدﺮﮔ يرﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﮐ )
( C زا ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ يدرز
ﺎﻣا
ﻪﻧﻮﻤﻧ T4
زا ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ راﺪـﻘﻣ رﻮﮐﺬـﻣ ﺖﻔـﺻ ﺪـﻧدﻮﺑ رادرﻮـﺧﺮﺑ
.
ﻦﯿﺑ ﻪﮐ نآ ﻦﻤﺿ ﻪﻧاد ژﻼﯿﺳﻮﻣ يوﺎﺣ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ مﺎﻤﺗ
ﺎـﺑ ﺎﯿﭼ ي
ﯽـﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪـﺷ هﺪﻫﺎﺸـﻣ راد
) p≤0.01 ( . ﻞـﺑﺎﻗ
ﻪﮐ ﻦﯾا ﻪﺟﻮﺗ دوﺰﻓا
ﻒـﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄـﺳ رد ﺎـﯿﭼ ﻪـﻧاد ژﻼﯿـﺳﻮﻣ ن
،
ﯽﮕﻧر ﺺﺧﺎﺷ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﮏﯿﮐ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ΔE
ﺪﻫﺎـﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﺪـﺷ
ﻪـﺑ ﻪـﻧﻮﮔ يا ﺪﻫﺎـﺷ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻪـﮐ )
( C ياراد
ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ راﺪﻘﻣ ﺎﻣاΔE ﻪﻧﻮﻤﻧ T4
ياراد ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ راﺪﻘﻣ زا ﺖﻔﺻ
