یلیمکت تلایصحت تنواعم هدکشناد و تایبدا ی یناسنا مولع
و نابز یشزومآ هوگر یسرفا تایبدا
نایاپ هجرد تفایرد یارب همان دشرا یسانشراک ی
هتشر رد نابز ی
و تایبدا یسراف
:ناونع
هناشن یسانش مشچ و تاقّلعتم نآ
رد تایلزغ ظفاح
ساسارب هیرظن
ی زلراچ سردنس سریپ
رگشهوژپ :
یمشاه همیهف
داتسا امنهار :
رتکد یحلاص رگسع
داتسا رواشم :
رتکد شناد میهاربا
ناتسبات 1399
نع ناو :روآدیدپ مان و هناشن
یسانش مشچ و تاقّلعتم نآ رد تایلزغ ساسارب ظفاح هیرظن
ی زلراچ
سردنس سریپ / یمشاه همیهف
داتسا نا امنهار : رتکد یحلاص رگسع
داتسا :رواشم نا رتکد
شناد میهاربا
خیرات :عافد 31
/ 06 / 1397
دادعت حفص :تا 109
.ص
نایاپ هرامش :همان
یسراف تایبدا و نابز یشزومآ هورگ
هدیكچ : فده شهوژپ نیا زا فده هناشن
یسانش مشچ و تاقّلعتم نآ رد تایلزغ ساسارب ظفاح هیرظن
ی
زلراچ سردنس سریپ .دشاب یم
: شهوژپ یسانش شور یفیصوت شور ساسارب شهوژپ نیا رد
- یهجو هس لوصا یلیلحت
هناشن زا ظفاح تایلزغ رد سریپ یسانش هناشن رظنم
هتفرگ رارق ثحب دروم یمشچ تاطابترا و اه
تسا : اه هتفای هناشن ماظن یدرکیور یسانش نامزاس و دنم
هیب هوییش نیا .تسا نوتم یسررب یارب هتفای
هناشن یاهدنیارف یسررب تللاد یاقلا رظنم زا یتخانش
هناشن رد بطاخم هب اه تخانیش و ییسانش
ناهج و هاگن ای هدنسیون ینیب
یم رعاش زا سریپ .دزادرپ هیرظن هلمج
یلماک هویش هک تسا ینازادرپ
هیاپ ار و هژیبا ایی عوضوم ،دامن ای دومنزاب یاراد هناشن کی وا ی هیرظن ساسارب .تسا هدرک یراذگ
.تسا ریسفت :یریگ هجیتن هدیسر هجیتن نیا هب تیاهن رد
یراریقرب یاریب میشچ تلااح رتشیب زا ظفاح هک میا
طابترا ویشعم میشچ چایخ یرایمخ و ییابیز نایب یارب ،مشچ تلاح نیرتدماسبرپ ،هدرب هرهب ،یرایکبیرف و همیشرک ،تییمهاو هجوت ،مهفو شنیب دعُب زا یرگید ددعتم تاراشا نینچمه .تسا
.دراد دوجو ظفاحراعشا رد وزرآ و دیما هژاو یدیلک یاه :
هناشن ،ظفاح ،مشچ ،سریپ .تایلزغ ،یسانش
1 - فده و همدقم
1-1 -
ّدقم هم
نآ ۀصخشم هچ هنوگ ریاس زا ار نآ و تسا یبدا نابز
یم زیامتم نخس یاه نیا ،دنک
چاخ یاهدرگش اب تایبدا رد لومعم نابز هک تسا ن و رعاش
،هدرشف ،تیوقت ،هدنسیو
یم هنوگژاو یتح ای هدیزگ
؛دوش هب تایبدا رد نابز ،هجیتن رد هنوگ
و ابیز یا بیرغ
عبت هب و
کی تایبدا رد ام یانشآ یایند نآ ب
یم انشآان هرا وش
تفایرد ،هرمزور راتفگ رد .د زا ام یاه
للام و یرارکت ،نآ هب شنکاو و تیعقاو هب و روآ
موتا یترابع یم یداع و کیتا
اما ،دوش
هناشن اب و هنوگزمر نابز اب تایبدا زا رادناج و دیدج و جیهم یتفایرد هب ار ام دوخ یاه
یم وس یگدنز یم رترود یکدوک نارود زا هچره ام نهذ .دهد
هب ،دوش نآ جیردت هب نانچ
اشم ه ۀد هدیدپ راخ یاه یم وخ دوخ نوماریپ یایند هداعلا
نآ رگید هک دریگ یمن ار اه
-
هناشن تیمها .دنیب نیمه زا زین یسانش
اج نشور یم تداع زا ار نهذ هک دوش رود یگدز
یم .دنک
« هناشن هب هزورما شیب یسانش
ۀبنج زا رت یملع
یم هتسیرگن ات ،دوش
اج یی هب ار نآ هک -
هخاش ناونع نابز ملع زا یا
یم رظن رد یسانش هویش هب دراد دصق هک دنریگ
هب یرظن یا
ار ۀطب لاد نایم لولدم و اه
هب هناشن زا روسوس هک یفیرعت اب .دزادرپب نابز ماظن لک رد اه
یم تسد هب ار نآ و دهد
ع ناون
« ۀطساو ای لولدم و لاد داحتا ریوصت اب موهفم کی یگناگی
یم فیرعت نآ ییاوآ دنک
» (
،تراب 1370 : 51 هناشن .) ۀبنج اهنت هن یسانش هب ینابز فرص
یم دوخ ؛دریگ هب هکلب ع
ًارصحنم ار نآ دیاب یرظن یملع ناون
« هطبار قیرط زا هناشن هک یا
-
نآ یسررب هب ینعی ؛درک فیرعت ،دنراد نابز ماظن یاهدحاو رگید اب اه ۀبنج زا اه
یبلس
هناشن یاوتحم هب و تخادرپ یم ببس هک اه
نآ یباجیا قیرط هب دوش ،میروآ رظن رد ار اه
درکن یتافتلا نادنچ (»
:کر جس
،یدو 1388 : 108 .)
هناشن هب زورما یسانش یتاراشا ناتساب نارود زا هچرگا هک تسا یدیدج شناد ناونع
گنهرف رد هدنکارپ م یاه
،هتشاد دوجو نآ عوضوم هب فلتخ نرق رد نآ ینابم و ثحابم
4 هناشن
یسانش مشچ و تاقّلعتم نآ رد تایلزغ ظفاح رب ساسا ...
کی ماظن کی تروص هب متسیب هب نونکا و تسا هدش مجسنم و نیودت هچراپ
یشناد ناونع
ًابیرقت شور ،ینابم اب لقتسم یم هتخانش چاخ فادها و یسانش
زا سپ هچرگا .دوش
نونکا و تفرگ لکش نآ ینابم هب یتوافتم یاهدرکیور ،متسیب نرق رد شناد نیا نیوکت هناشن شناد یمن ار یسانش
ودحم ینیعم فادها و شور هدودحم رد ناوت .درک هضرع و د
ۀباثم هب ،شناد نیا ع رد ،لیلحت رازبا کی
هزوح و مول هتفرگ راک هب یتوافتم یتفرعم یاه
یم یم ار توافتم یریسم ،درکیور ره رد و دوش مهم .دیامیپ
هناشن زا ،همه زا رت رد یسانش
ۀعلاطم یم هدافتسا نابز هناشن نینچمه .دوش
ۀباثم هب ،یسانش رازبا
هزوح رد لیلحت ییاه
،رتائت ،امنیس ،یرامعم ،یبدا تاعلاطم نوچمه یشاقن
(دراد دربراک ...و :کر
،کیراکم
1383 : 326 .)
هناشن همجرت ،یسانش
Semiology
ای
Semiotics
هشیر زا هتفرگرب هملک نیا .تسا
ینانوی
Semeion
یانعم هب
« تسا هناشن »
نابز روسوسود نانیدرف .تسا یسیئوس سانش
رود رد ی ه نابز حلاطصا نیا ،دش رشتنم وا تشذگرد زا سپ هک یمومع یسانش هب ار
-
هناشن زا وا .درک حرطم دیدج یشناد ناونع ریگارف و عیسو رایسب یشناد ناونع هب یسانش
نابز و نابز هعلاطم و تفرگ دهاوخ لکش هدنیآ رد هک درک دای زا یشخب عقاو رد یسانش
هناشن شناد هناشن رب روسوس زکرمت ،دمآ دهاوخ رامش هب یسانش
مه .دوب ینابز یاه اب نامز
نم ،روسوس قط
هرابرد سریپ سردنس زلراچ ،ییاکیرمآ ناد هناشن موهفم ی
عاونا نییبت و
نآ لیلحت و مهف و هناشن ماظن رد اه
هناشن توافتم یاه هدرتسگ تاعلاطم یا
و درک یا
ّتبلا هک تفای تسد هراب نیا رد یجیاتن هب ،روسوس زا لقتسم نآ اب ه
روسوسود نانیدرف هچ
توافت دوب هدرک حرطم د ییاه
.تشا
یم هجو ود زا هدش لیکشت ار هناشن روسوس لاد .)ینعم( لولدم و )تروص( لاد ،دناد
یم تللاد نآ هب یتوص ریوصت ینعی ؛لاد هک تسا یریوصت لولدم و یتوص ریوصت کی -
نانچ و دنک هب نآ زا هک دراد دوجو یطابترا ،لولدم و لاد نیب ،تسا صخشم هک
« تللاد » یم ریبعت عقاو رد .دوش
نیا مزلا طرش ار نکر هس ره ندمآ عمج دیق روسوس
یم هب یزیچ زا ام هک دناد لاد نیب دنویپ زا یشان یتیلک ار هناشن وا .مینک دای هناشن ناونع
یم لولدم و هطبار و لولدم ،لاد :دناد
نآ نیب ی (تللاد ینعی ؛اه
:کر
،یدوجس 1387
:
19-18 هرود رد روسوس دوخ ؛) نابز ی
ینچ یمومع یسانش یم هراشا هتکن نیا هب ن
:دنک
« ( هناشن ار یتوص یریوصت و موهفم بیکرت
Signe
یم ) نیا ،جیار دربراک رد یلو ،میمان
فده و همدقم 5
( هژاو کی لاثم یتوص ریوصت هب اهنت امومع حلاطصا
arbor
یم لاطا )...هریغ و تخرد = -
یم شومارف عوضوم نیا بلغا .ددرگ رگا هک دوش
arbor
اهنت ،هدش هدیمان هناشن ، نآ هب
موهفم هک تسا رطاخ
« تخرد » هشیدنا بیترت نیا هب و دراد ربرد ار شخب رد هک یا
تسه زین هژاو نیا رد هشیدنا تیلک نمضتم ،دراد دوجو هژاو سوسحم (»
،روسوس 1378 :
97 .)
« هناشن معط ،اهادص ،ریواصت ،تاملک لکش اه یم ار ءایشا ای و تاکرح ،اه
ره اما ،دنریگ
نآ زا کی رد اه
یب دوخ تاذ یم لدبم هناشن هب ینامز اهنت و دنتسه انعم
ره هب هک دنوش
نآ زا کی یم راهظا اتسار نیا رد سریپ .میهدب چاصتخا ییانعم اه
هناشن زیچ چیه .دنک
نیا رگم ،تسین یم ینامز ات یزیچ ره دوش ریسفت هناشن دننام هک
دوش ریبعت هناشن دناوت
ی ؛دشاب هتشاد یزیچ رب تللاد هک عاجرا شدوخ زا ریغ یزیچ هب ار نآ صخش ینع
دهد
» (
،رویغ 1393 : 30 .)
هیرظن نیب رد فیرعت نیرتهب زا یکی نازادرپ
ار هناشن سریپ .تسا سریپ فیرعت ،اه
یم فیرعت نینچ :دنک
« رگید زیچ یاج هب یتیفرظ ای یتهج زا یسک دید زا هک یزیچ ره
یم دنیشن (»
،یدوجس 1387
: 26 .)
فورعم رت ی ن رعت ی ف پ ی هناشن زا سر کاح اه
ی پ زا ی ش ضرف اه ی تسه ی و هناسانش
تخانش هناسانش ی ور ی درک لک ی سا ملع و هفسلف هب وا :ت
« هناشن ی ا چ نومنزاب ی
ز ی هب هک تسا لیلد
لباق ی ت ی ی ا هبنج یا
، ارب ی سک ی ام هب زا ا ی
چ ی ز ی د ی رگ سک هب باطخ هناشن .تسا ی
تسا
؛ ی نع ی هناشن ،صخش نآ نهذ رد یا
لداعم
یا اش ی د هناشن مه یا
پ ی چ ی هد رت م قلخ ی دنک ا . ی ن هنایشن ی هناشنِ نامجرت ار هدش قلخ ی
م لّوا ی اشن .ممان هن
ام هب ازا ی چ ی ز ی د ی رگ ی ؛ نع ی ام هب ازا ی هژباُ
تسا شا .
سپ ،رکفت هنوگره
عقاو اب لماعت و کاردا ی
ت هطساو اب ی هناشن م تروص اه ی
یگ در رط زا . ی ق ه هب ،ساوح ی
چ
من هجو ی ناوت ی م عقاو هب ی ت تسد روما نشخ ی
با ی م . هژبُا یاه پ ی دوجوم سر ی
ت یاه دام ی
،
دنا ی هش لمع ،اه اه و ین ز نامتفگ –اه
زا ی ک هملک ی ات هتفرگ درفنم ی
ک هناخباتک یا
ح ت ی
نتم لک یاه ناهج ار –
لماش یم دنوش م و ی دنناوت هژبُا ی [ وحن ی نع ی هب مه ]لوعفم
آ باسح ی دن . نامجرت هناشن اه اه یی نآ کمک هب دارفا هک دنتسه عقاوِ هّجوتم ار دوخ اه
ی ت
چ ی اهز نامتفگ و اهدادخر ، اه
ی م نوگانوگ ی
نآ اب و دننک م لماعت اه
ی ی دنبا هن نامجرت .
سفت لماع ی
رگر رهوج هن و تسا ی
اوتحم هک ی
دناِ
ی هش اه ی امنزاب ار صخش ی
د نامجرت .
6 هناشن
یسانش مشچ و تاقّلعتم نآ رد تایلزغ ظفاح رب ساسا ...
هناشن یا جرت دوخ هک تسا نام
د ی رگ ی م ارف ار ی مه و دناوخ ی
ن ب ات روط ی اهن ی ت ا . ی ن نوناق
دنا ره هک ی
– هش هناشن هب یدنا – هش هناشن ی د ی رگ ی همجرت یا سفت ی ر م ی دوش
، ه ی چ
انثتسا یی مامت هک گرم ماگنه رد رگم درادن ی
دنا ی هش اپ هب اه ی نا ی ناهگان ی اهن و یی م -ی
دنسر . سفت و همجرت سپ ی
ر ارف ، ی دن دم موا عقاو اب ناسنا لماعت ی
ت هن و تسا ی
ک لمع
هک دحاو ی
ک ارب راب ی مه ی هش دپ ، ی هد اه ی ب ی نور ی رط زا ار ی ق هناسر ی هناشن نورد اه ی .دنک
من ی وگ یئ م سفت لماع هک ی
رگر ارب ی مه ی هش عقاو زا ی ت دام ی عامتجا و ی
هدش ادج
، ز ی ار
پ ی مان عضوم رکنم سر ارگ
ی نا ار تخانش هک تسا
« رصحنم » ب ه هناشن م اه ی هصلاخ .دنناد
ای ن هناشن هک چ اه ی تس ی ن ام شنادِ
ی دنتس گنوگچ ، ی سرِ
ی ند چ تخانش هب ام ی
اهز یی دنتسه
راد قح هک ی
م وگب یئ م م ی ناد ی م
» (
،نامه 34 .)
« مهم زا یکی یگژیو نیرت
هناشن یاه هس کرد ساسارب هناشن یسررب ،سریپ یسانش
-
:تسا هدرک یفرعم ار یهجو هس ییوگلا سریپ .تسا نآ زا یدعُب هس ای هناگ - یم دوخ هب هناشن هک یتروص :)دومن( نومنزاب .تسین یدام ًاموزل و دریگ
- یم لصاح هناشن زا هک ییانعم هکلب ،رگریسفت هن :)ریبعت( ریسفت .دوش
- یم عاجرا نآ هب هناشن هک :)هژبا( عوضوم دهد
» (
،نامه 27 .)
« ییامنزاب هک تسا یزیچ نآ دحاو ،هناشن .دشاب هتشاد ار ءزج هس نیا دیاب هناشن -یم
یم ادیپ دومنزاب هناشن نآ هنوگچ ،دوش هناشن ره هنوگچ و ،)ییامنزاب( دنک
ریسفت یا
یم دوش
» (
،رویغ()ریسفت 1393
: 47 .)
« هناشن سریپ هدرک میسقت دامن و هیامن ،لیامش فورعم هتسد هس هب ار اه
تسا
» (
،نوتسلآ 1381 : 137 .)
« هب زونه هدرتسگ روط هناشن تاعلاطم رد یا
هب یتخانش
هقبط هس یدنب یم عاجرا سریپ هناگ
هقبط نیا دوخ سریپ .دوش یداینب ار یدنب
نیرت
میسقت هناشن یدنب یم اه
دناد
» (
،یدوجس 1387
: 30 هناشن یو .) میسقت عون هس هب ار اه
یم :دنک
فده و همدقم 7
لیکشت ءزج هس درکلمع کی هدنهد
ۀبعج کی یور بسچرب دننام هناشن هک تسا هریت
یم مشچ هب بسچرب کی اب هبعج کی اهنت ادتبا .تسا ءیش کی یواح یوتحم هک دیآ
یم ار بسچرب هک یتقو و تسا یزیچ یم هبعج یاوتحم هب یپ میناوخ
دنیارف میرب
« هناشن یسانش » یم نآ هجوتم هک یزیچ نیلوا .تسا بیترت نیمه هب زین ییاشگزمر ای -
ا نآ یور بسچرب و هبعج میوش نیا زا ،تسا ییامنزاب هک تس
یمرد اج هبعج نیا میبای
یپ و عوضوم نیا کرد .تسا ءیش یوتحم ریسفت زا هدافتسا اب هبعج یاوتحم هب ندرب
یم تروص هراعتسا عقاورد بسچرب ندناوخ .دریگ
رف یارب تسا یا ا
.هناشن ییاشگزمر دنی
هتکن نیا مهم ی .تسا ناهنپ هناشن هب طوبرم ءیش هک تسا اج
یمن ام ار هبعج میناوت
یم ءیش رگا هک تسا حضاو لاماک رما نیا لیلد .مینیبب ار شنورد میقتسم و هدرکزاب -
هب تسناوت هئارا یارب هناشن هب یزاین دوش هتخانش میقتسم روط
رد ام یهاگآ .دوبن نآ ی
هلحرم رد و هبعج ،بسچرب هب دودحم اهنت هناشن دروم یور بسچرب ندناوخ یدعب ی
هبعج یم ریسفت و ءیش ،ییامنزاب نیب لماعت ماگنه اهنت ،هناشن ناهنپ ءیش نیاربانب ،دش
یم کرد و هتخانش دوش
،رویغ(
1393 : 48 .)
لزغ نایم رد عونتم ظفاح ،نایارس
هدنناوخ ره هک لصا نیا رب ،دراد ار اهرعش نیرت و یا
و قشع نخس یادص ظفاح لزغ .دناشک یم دوخ یوس هب ار یبطاخم ره و تسا ینادواج
رب نامز هچ ره یمن نآ تولاح و فطل زا درذگب نآ
و هتفهن یزوس ملاک نیا رد هچ ،دهاک
لد نابز هجاوخ ملاک .دشک یم دوخ یوس هب ار اهلد هک تسا هدنبات نآ زا یتقیقح غورف اص ره و دنیشن یم لد رب مرجلا ،تسا یم دجو هب ار یقوذ بح
دروآ ظفاح(
، 1371 : 28 .)
یکی ظفاح زا توافتم یلکش هب ار یبدا نابز هک تسا یدنمرنه نارعاش دودعم زا
هب نارگید یم راک
همه دیاش ای و رتشیب لاومعم ظفاح راعشا رثکا رد .دریگ و تاملک ی
هباج ناکما اذل .دنتسه یزاتمم و چاخ شقن یاراد ،تابیکرت نآ رییغت و ییاج
زا ثعاب ،اه
یم یو رعش یلک ماظن یگدیشاپ مه دوش
یکگنچ مکح رد ظفاح رعش تاملک زا یخرب .
هب ار رعش یتوص و یونعم یازجا مامت هعطق دننام و تسا هتسویپ مه
نهآ ی هک تسا ییابر
هدارُب یم لکش و تهج ار نهآ یاه هعطق نیا هک یتقو و دهد
نهآ ی هباج ابر هتشادرب ای اج
یم ییوس هب ،ازجا نیا زا مادک ره ،دوش شیامن رگید هک دنور
و یرنه ماظن و مظن نآ رگ
هزجعم (تسین اسآ :کر
یعیفش ک
،ینکد 1368 : 29 .)
« هب ظفاح رعش هطساو
ندوب راشرس ی
طابترا زا تیلباق نیرتشیب دیاش یرنه راکشآ یاه
رد لیلحت و دقن و ریسفت یارب ار اه
8 هناشن
یسانش مشچ و تاقّلعتم نآ رد تایلزغ ظفاح رب ساسا ...
ثحب هناشن هلمج زا فلتخم یاه هب اب ظفاح .دراد یسانش
هنادنمرنه ندرب راک ی
یاهدنفرت
نآ نیرت هتسجرب و ،عیدب و نایب ،یناعم زا معا ،یغلاب ،)هیبشت ،هراعتسا ،حیملت ،ماهیا( اه
هب و ناتسود بدا تیانع و هجوت روخرد شیب زا شیب ار دوخ رعش هدرک نخس ناداقن هژیو
ماظن تسا یرعش ،ظفاح رعش .تسا کت هک ،هتسویپ مه هب و دنم
خن اب نآ رصانع کت یاه
و کزان نآ ،ییانعم و یظفل نیمشیربا هدش هدینت مه هب نانچ
شرف ،عومجم رد هک دنا
هتفاب یب یا شقن زا ار هدننکروحسم و ریظن یب یاه
باجعا و لیدب مشچ شیپ رد ،روآ
یم راکشآ سانشرنه بطاخم دنک
» ( هپس ،یدنو 1391 : 57 یم ظفاح رعش رد ام .) میناوت
وص هب ار یرنه و یبدا یاهدربراک یمامت زا هدافتسا هلمج زا ،مینک هدهاشم هناشن تر
تاحلاطصا ،یزاسرهاوج ،یطاطخ ،یفاّرص تاحلاطصا ،خیرات هب هراشا ،ینافرع تاحلاطصا موسر و بادآ زا هدافتسا ،ینآرق و یبهذم تادقتعم هب هراشا ،یهقف تاحلاطصا ،یبدا بان لاطصا ،یریسفت تاحلاطصا ،یموجن تاحلاطصا ،یبدا تاحلاطصا ،جیار و یسدنه تاح
و ناتساد زا هدافتسا و هنایماع یاهرواب زا هدافتسا ،یزابرامق تاحلاطصا ،یسدنهم .هروطسا
هب هناشن یوگلا ساسا رب شهوژپ نیا ،ظفاح رعش رد ینف و ییانعم یانغ تهج یسانش
هناشن ییاشگزمر و یسررب هب سریپ یهجو هس اه
طوبرم ی رد نآ تاقلعتم و مشچ هب
ظفاح تایلزغ درپ
تسا هتخا هعلاطم ساسا رب شهوژپ نیا رد هدش هئارا تاعلاطا .
اب مأوت ی
ّمأت لزغ تیب هب تیب ل ظفاح یاه
.تسا هناشن جارختسا زا سپ هقبط ،اه
رب یدنب ساسا
تفرگ ماجنا تایبا یانعم ه
سا ،یباختنا رصانع و تسا هتفرگ رارق لیلحت و فیصوت سا
و
نآ دییأت و نییبت یارب دانتسا ربتعم عبانم هب اه
تسا هدش .
هناشن زا وا راظتنا و انعم زا ظفاح کاردا قفا هب ندیسر یارب ناهج عون نآ زا دیاب ،اه
-
،دیحوت ،دوخ دوصقم لزنمرس هب ندیسر یارب و هتخیمآرد نافرع و قشع اب هک ینیب هبرجت قشع و انف ،رکس رگ هدش
یلجت زا یریسفت میناوتب ات میشاب هتشاد یروصت ،تسا
.میهد هئارا )ناگژاو قفا رد( یلجت شنیرفآ و شنیرفآ بان رد ظفاح هزوح هدرک یعس هناهاگآ ،دوخ تایلزغ نیرت
هناشن فلتخم یاه هب ار اه
کیدزن مه هس تحاس .دزاس رت
هناگ هبنج وا لزغ ی و یعامتجا ،)یلزغت( هناقشاع یاه
فراع یم مه درگ ار هنا هناشن ای انشآ یزمر ،کی ره یارب و دروآ
یم عیدب یا رد ظفاح .دروآ
هناشن و هدرک داجیا یعمج تحاس هس ره نیا نایم زا هک یتایلزغ هتسد نآ بسانتم یاه
فده و همدقم 9
نآ زا کی ره اب هویش هب ار اه
فیطل کرد اب ،تسا هدرب راک هب لزغ لک رد تسد کی یا
لا و نابطاخم زا یعیسو هی
نآ یناسفن یاوق زا یعونتم یاه نآ ندرک ریگرد نینچمه ،اه
اه
زا نادقتنم تشادرب هب اعطق ،شیوخ ناگزمر و دوخ اب
« غیلب ملاک »
یم کیدزن .دوش
یلزغت تحاس هس نیب عمج دنچره
، یم هدید تایلزغ رثکا رد یعامتجا و ینافرع ،دوش
نآ ندش یتحاس هس لمع و رعاش تغلاب جوا دیاب ار اه
یارب ؛تسناد لاح یاضتقم هب
هزوح رد هنومن یم هناشن ی
:درک حرطم ار ریز تایبا ناوت
ندید یانعم رد
ّجوت هب توعد ه
ندیزگ یورسخ رب ییادگ وا یوک رد ندید رای رادید ،تلود تسیچ هک یناد ،ظفاح(
1371 : 534 )
یهاشداپ رب ار ناغم ریپ ناتسآ ییادگ ظفاح تنطلس و
همه اب و هداد یرترب و رقف ی
ار دوخ ینافرع و یناسنا ماقم ،تکلاف و نوصم
یدنر اب لزغ نایاپ رد و هتشاد ظوفحم
شیورد هاش هک هدرک هراشا یمن ندیرورپ
ریش فراع رعاش و دناد و تسا هدرک شومارف ار زا
هژاو اب یم دوخ هب ار هاش هجوت ندید ی .دبلط
سر :عوضوم /هجوت بلج :دومن :ریسفت /تداعس و تلود هب ندی
ندید اب یدنمتداعس
.رای هزمغ هاگیاج رد یراكبیرف
هزمغ ثیدح نکیل تسا نسح زجعم تلامج تسا نیبم رحس تا
،نامه(
78 )
هوشع هزجعم دوخ تقلخ رد سپ ،تسا نارحاس گنرین و بیرف اراکشآ مشچ ی ی
دراد یقیقح هوشع و تاکرح رد و
و رحس یرگ بیرف نارحاس یوداج
ار هناشن تیب نیا .راک
هب ؛دراد ینتمارف تروص اکبیرف زا نخس ناگژاو رهاظ رد ینعی
ر تقیقح رد اما ،تسا ی
مشچ یربلد ینعی ؛یراکبیرف و هزمغ هک تسا وشعم لامج ییابیز تیاهن زا نخس .تسا رتشیب و رتلااب مه شلامج ییابیز زا وشعم
وضوم /مشچ یراکبیرف :دومن ع
: ییابیز / ریسفت : یب ییابیز رطاخ هب ندروخ بیرف -
.تیاهن
10 هناشن
یسانش مشچ و تاقّلعتم نآ رد تایلزغ ظفاح رب ساسا ...
ندرک هجوت یانعم هب ندید هب توعد ناهنپ نتم نورد رد ار دوخ نخس ظفاح ینعی ؛تسا ینتم نورد تروص هب ریز تیب
.تسا هدرک راگدنوادخ فطل و وفع هب ار ام دیدن ناتب یور وت مشچ هک ار هنارکش
شخب ،نامه(
372 )
و تسا هار ضرف هکلب ،تسین هانگ اهنت هن نایورابیز یور ندید یدنر بهذم رد یزابرظن یارجام هک یظفاح یور ندید هب ار سک همه هراومه و هتفگ شاف ار دوخ یاه
هب لزغ یفوص زا هک تسا دنخشیر و زنط هاگیاج رد اهنت ،هدرک قیوشت ندش قشاع و ابیز هطساو قشاع و ابیز یور ندیدن ی یم هنارکش ندرکن هانگ و ندشن
هنارکش نیا و دهاوخ
نآ زج تسین یزیچ فطل و وفع لومشم ات دراذگاو ناشدوخ لاح هب ار ظفاح لاثما هک
هناشن راگدنوادخ نینچمه .دندرگ یهلا هرهچ یارب تسا یرگید ی
بیکرت رد .یفوص ی
هنپ زین هناکولم وفع ،تسا یهلا فطل نامه هک راگدنوادخ فطل و وفع ینعم اریز ،تسا نا
هنامز هاشداپ و یفوص نیب یدنویپ فیرظ ماهیا نیا اب ظفاح .تسا هاشداپ راگدنوادخ رگید .دمانب یفوص ار هاشداپ رگید راب ات هدرک رارقرب
:دومن ز یور ندید /ندرک هنارکش :عوضوم /ابی
ریسفت : رارق هاشداپ فطل و وفع دروم
.نتفرگ
هدنهد یهاگآ هاگیاج رد ندید نیا ناور ورس یا یرگنب شوخ وچ هک شکم هیاس یپ ز یبوط و هردس تنم
تسین همه
،نامه(
104 )
یم وشعم هب ظفاح هیاس ربارب رد هک دیوگ
هیاس وت فطل ی نآ یتشهب ناتخرد ی
-
هیاس ،تسین هجوت لباق مه اهردق هیاس زا تدوخ ی
تخرد نیا ی مک اه
سپ ؛تسین رت
نآ تنم هب ار اه هناشن ار نتسیرگن رد تقد ظفاح تقیقح رد .شکم هیاس رطاخ
یارب یا
رب نیمز هک شاب هاگآ ینعی ؛تسا هدرک حرطم ناینامسآ و ورس زا ناسنا یرترب هب هجوت .دراد یرترب ناینامسآ رب ناسنا و نامسآ
/نداد یهاگآ :دومن عوضوم
/هیاس یارب ندیشک تنم : ریسفت
: ربارب رد ناسنا یرترب
مامت .تقلخ
فده و همدقم 11
یب نازخز انابغاب یم تربخ
دربب انعر لگ تداب هک زور نآ زا هآ منیب
،نامه(
173 ) یم هک تسا نیا روظنم انف داب ار تنینزان رمع هک زور نآ زا هآ ،یلفاغ لجا زا هک منیب
درب دهاوخ ار شیانعر لگ و تسا شیپ رد هک نازخ داب زا ار نابغاب ظفاح .دربب امغی هب گآ یم ها هناشن نآ و داب نایم بسانت اما ،دنک هیلا هب ندیسر یارب تسا یا
.رگید ییانعم ی
هب ناهنپ یلکش هب ظفاح .داب هن درب دهاوخ نیب زا ار لگ هک تسا هآ نیا هیلا نیا رد یم نابغاب یب هآ نیا ،تخیر دهاوخ ورف تیانعر لگ یهآ هب :دیوگ
ناگتخوس لد هآ کش
هنامز رد یزاریش ی
یم دزشوگ ار نآ هب هجوت و ندید ظفاح هک تسا متس .دنک
یب ،عوضوم ؛تلفغ ،دومن و شزرا نتفر نیب زا ریسفت ؛رمع رذگ نامه ای نازخ زا یربخ
.مولظم هآ تهج هب رمع هفان یوب هب داتفا نوخ هچ شنیکشم دعج بات ز دیاشگب هرط ناز ابص رخاک یا
لد رد اه (
،نامه 1 )
نیا ظفاح اج دعج بات ندید ینعی ؛هدرک حرطم رگید یناگژاو قیرط زا ار ندید
هژاو هچ رگا ،نیکشم هب و هدناوخ ارف ندید و هجوت هب ار هدنناوخ اما ،هدرواین ار ندید ی
.تسا هدرک حرطم ار عوضوم ینتمارف تروص :ریسفت /فلز زا هرط ندوشگ :عوضوم /هجوت بلج :دومن ندید زا نداتفا لد رد نوخ
.ندیشک ترسح و ییابیز ینعم فراعتمریغ یلکش هب هک تسا یتایبا یور رب هیکت شهوژپ نیا رد دنامن هتفگان
یم رییغت ار تیب هتکن ای دهد
یم تیب یرهاظ ینعم رب یا هناشن زا هتسد نیا .دیازفا
هن اه
یم کمک تیب یروص ییابیز رب اهنت ار ینعم هکلب ،دنک
یم شرتسگ داجیا نمض و دهد
مامت هچره یزاجیا شیب ار ناگژاو نایم یگنهامه و ماجسنا ،رت
یم ثعاب شیپ زا .دنوش
هزوح رد لاومعم هنومن نیا یسایس ،ینافرع ی
- شیب ظفاح و دنراد رارق یعامتجا یارب رت
هیانک و ینافرع لئاسم نامتک انتخا و متس نامز رد نتفگ نخس ولهپ ود و راو
و هناشن هب
هنومن هب اهنت شهوژپ نیا رد .تسا هدروآ یور نآ زا لصاح ینمض تللاد هک لومعم یاه
هب ار هدنناوخ اریز ؛هدشن هتخادرپ ،دنراد یراکشآ ینمض تللاد ای یدیکأت تللاد اهنت هتکن تللاد و ناهنپ یاه هک ینمض تللاد اسب هچ و دنک بلج ظفاح رعش رد ینمض یاه
دروآ یتیب یارب یم ه
حرش زا یکی رد ،دوش نآ تاحیضوت تروص نیا رد هک دشاب هدمآ اه
12 هناشن
یسانش مشچ و تاقّلعتم نآ رد تایلزغ ظفاح رب ساسا ...
هنومن زا مادک ره .دش دهاوخ هداد حرش تایبا ینعی ؛دنراد رارق دوخ صخشم هلوقم رد اه
هناشن اب بسانتم یتحار هب و دنبای لقتسم یتیصخش مادک ره قیرط نیا هب ات ،مشچ یاه
هنومن زا .دنوش هداد صیخشت رگید یاه
هناشن نایب رد ظفاح نیا زا ؛دمهفب ار ءایشا تسخن دراد یعس اه
دورو ربعم ار هناشن ور
یم حرطم نآ تخانش و ناهج هب ناهج تسخن هناشن هب ندیسر یارب رگید یوس زا .دنک
نآ ار یم نایب تسه هک روط نهذ رد یروصت ملاع ینعی ؛ینوریب ملاک نیا زا سپس و دنک
نآ مامت و هتخاس دوخ هچ
لکش هب تشاد دوجو نآ رد زیامتم و یدارفنا لکش هب هک ار
یم رد یمیهافم اب هک تسا رداق نهذ سپ نآ زا ؛دنک تللاد عون کی دارفا رب هک دروآ
هنیجنگ ،میهافم نیا زا هدافتسا یب ی
هناشن زا یتیاهن .دریگ رایتخا رد ار اه
هولاع نیا رب هنیمز رد اه هناشن ی
تفگ دیاب مشچ یسانش نامه
،لزغ بلاق هک روط
ضتقا ا یم گ دنک رارق بیترت یتح و نزو ،تاملک شنیز هب ؛فورح باختنا و نتفرگ
هنوگ یا
یم ماجنا شیب هک دوش
سپ ؛دراذگب بطاخم تاساسحا و فطاوع شزیگنا رد ار ریثأت نیرت
قبطرب .دشاب ییاشنا عون زا رتشیب ،یبدا عون نیا رد هتفر راک هب شنک هک تسا یعیبط ظن هیر نابز ی یم ناسانش همه میناوت
شنک نیا ی هخاش هس هب ار اه
،هدمع ی یراهظا
،
.مینک میسقت هنارگنایب شنک و یفیصوت و دص تیلباق تافیصوت دنچره .دراد قلعت یفیصوت شنک هب لزغ بلاق نیب نیا رد
هب و یبدا نوتم رد ،دنراد بذک هبنج ،دراوم بلغا رد هک ییانغ راثآ رد هژیو
ی و یعازتنا
یم دوخ هب یصخش یمن عاجرا هدنسیون ناور و نهذ یایند زج یزیچ هب ،دنریگ
نیا .دنهد
یم ار ناکما نیا هدنیوگ هب شنک شیب یدازآ اب هک دهد
.دیوگب نخس دوخ زا یرت
شنک عون زا تسد نیا زا یتاساسحا شیب رد هک تسا یفطاع یاه
یبجعت هجو هب دراوم رت
یم نایب رد سپ ؛دنوش ای یرابخا ،دشاب هچره تلامج هجو ،ییانغ عون و لزغ بلاق
شنک ،ییاشنا یم ماجنا اهراتفگ هراپ رد راب ره هک ییاه
هوق ،دریگ و بطاخم یلاعفنا ی
یم رارق فده یگتخیگنا رصنع ندرک هتسجرب معا لزغ رد یشنک ره تلع نیمه هب .دهد
پ هجو( یفیصوت ای )یرابخا هجو هب طوبرم( یراهظا زا هب همه ،)ییاشنا یبجعت ،یشسر
یم لیوأت شنک کی هب یعون شنک یعون دیاب ار نآ هک دنوش
« یبدا رابخا »
.تسناد
هولاع راک نیا ماجنا اب عقاو رد هناشن تخانش رب
هیرظن طسب و اه هناشن ی
یم ،یسانش -
هیلا عاونا هب ناوت ر کی ره رد هتفر راک هب یوگلا و تفای تسد زین ظفاح مشچ یاه
ا
فده و همدقم 13
هولاع یو دزن ینابز یاهوگلا ریاس اب طابترا رد و وا ملاک عومجم رد هک یترورض و شقن رب
یم افیا یم ،دنک .دیواک ناوت
نایاپ :تسا هتفرگ رارق لصف راهچ رب تاجردنم تسرهف زا هتشذگ بناجنیا همان
هرابرد یتایلک :لوا شخب ی
شهوژپ ؤس ،شهوژپ شور ،هلأسم نایب :لماش
و تلاا
هیضرف .تسا شهوژپ راتخاس و اه
لصف مود هب طوبرم تاحیضوت و فیراعت لماش ،تسا هدش میسقت شخب ود هب دوخ هک
هناشن هیرظن حرش و یسانش تخم یثحابم نآ مود شخب رد و سریپ ی
ص هرابرد ر هشیدنا ی
.تسا هدمآ ظفاح رعش و لصف موس نایاپ یساسا شخب هک هب طوبرم تایبا لماش ،تسا همان
هناشن یمشچ ی
هناشن ثلثم ساسارب تیب ره نآ رد هک تسا تمسق ود رد و هدش یسررب سریپ یسانش
هناشن .تسا هدمآ یونعم و یدام یاه هجیتن لماش هک دراد رارق مراهچ لصف تیاهن رد .تسا تایبا دماسب رادومن و یریگ
هناشن ییاسانش شهوژپ نیا زا فده
ّؤم و اه هفل ناوید رد مشچ یاه ات تسا ظفاح
هبنج نداد ناشن نمض ی
هنیمز رد ظفاح رعش یلاعتم میهافم زا یصاخ هناشن ی
.دوش هتشادرب یماگ زین تایلزغ رتهب تخانش رد ،یتخانش
1-2 - پ ی ش ی هن قحت ی ق
- ماگ نیتسخن هناشن دنویپ رد ار اه
باتک ،تایبدا و یسانش
« هناشن هبیاطم یسانش »
( توخا دمحا 1371
) تسا هتشادرب هک
نیا رد هتبلا .تسا تلااقم هعومجم لماش
هناشن هب هلاقم کی اهنت تلااقم هعومجم مه نآ عوضوم هک دراد چاصتخا رعش یسانش
هناشن هدنسیون .تسا دمحم ناطلس و یماظن راثآ رد یشاقن و رعش یقیبطت یسانش نیا ی
هناشن زا هلاقم ک و ییاغ ،ینامز ،یناکم ،یگنر ،یسدنه ،ییایوب ،یشنک یاه
رعش رد یدرکرا
.تسا هتفگ نخس یماظن - هلاقم
« هناشن سوواط هدنرپ یسانش
» لاس ،هیام شقن هیرشن ،یناران یخیش هیناه ،
(.مجنپ هرامش ،موس 1389
و شقن تخانش و ناگدنرپ هاگیاج یسررب هلاقم نیا تیمها .)
اهنت شهوژپ نیا عوضوم نیا هب هجوتاب .تسا هدشن یسررب نونکات هک تسا نآ ریواصت رد
هرابرد هک یفلتخم فیراعت تمسق هناشن ی
رد و دراد ام عوضوم هب یتهابش هدروآ یسانش
هرهب چیه بلاطم یقبام یمن نآ زا یا
.درب ناوت
14 هناشن
یسانش مشچ و تاقّلعتم نآ رد تایلزغ ظفاح رب ساسا ...
- هناشن زا هناشن ات ارگتخاس یسانش ،یریعش اضردیمح ،ینامتفگ یسانشانعم
ش ،یبدا دقن همانلصف 8
س 2 (.
1388 ا هدوب یطیارش یسررب هلاقم نیا فده .) هک تس
هناشن زا ار هدنناوخ تیمها زا نآ رد هدش نییعت شیپ زا یاهانعم هک ارگتخاس یسانش
تسا رادروخرب یدایز هناشن هب
و هرکاذم عبات انعم نآ رد هک ،ینامتفگ یسانشانعم
یانعم تمسق رد شهوژپ نیا .دهد وس ،تسا ینابز حوطس نیب شنت و شکمشک هناشن هابش ینابز حوطس ثحب و یسانش ت
یم و دراد ام شهوژپ اب ییاه ییامنهار دناوت
.دشاب رضاح شهوژپ یارب دروم نیا رد یرصتخم - هناشن دورف و زارف ءاطع رتکد ،شور ات شناد زا یسانش
غاب همانلصف ،لاپوک للها
هرامش ،رظن 7
(.
1368 هناشن هک شسرپ نیا هب هک تسا نیا شهوژپ نیا یلصا ثحب .) -
شور ای تسا شناد یسانش یفیراعت هنیمز رد اهنت مه شهوژپ نیا نیاربانب ،دهد خساپ
هناشن هرابرد یئزج یم یسانش
.دشاب امنهار دناوت
- هناشن ،نافرع تاعلاطم همانلصف ،یلکوت اضردیمح رتکد ،یقوقد هعقاو یسانش
ش 4 (.
1386 هنحص و اهدامن یسررب هب هک رظن نیا زا شهوژپ نیا .) یقوقد هفشاکم یاه
یم هتخادرپ وت
اما ،دشاب ام شهوژپ یارب اهدامن ییاسانش یارب ییامنهار راک ریسم رد دنا
هناشن دعُب زا رضاح شهوژپ هک تهج نآ زا ،هداد رارق لیلحت دروم ار تایلزغ ینابز یسانش
یم اهنت و درادن رضاح قیقحت هب یتهابش نادنچ مه شهوژپ نیا نیاربانب فیراعت رد دناوت
هناشن امن نتخانش و یسانش .دشاب امنهار اهد
- هناشن رصانع یسررب ناور رب هیکت اب ظفاح تایلزغ رد یراودیما یتخانش
یسانش
تبثم هرامش ،یسراف بدا و نابز یشهوژپ و یملع همانلصف ،ینیع نیرسن ،ارگ 26
- 27 ،
(.متشه لاس 1395
هجوت اب هناشن ای دامن لیلحت و یسررب هب هک رظن نیا زا شهوژپ نیا .)
هناشن هیرظن هب تسا هتشاد رظندم ار ظفاح تایلزغ و هتخادرپ سریپ زردنس زلراچ یسانش
تهابش یم و هتشاد رضاح شهوژپ اب ییاه ام شهوژپ یارب یبسانم عبنم و امنهار دناوت
هرابرد مه ام شهوژپ هکارچ ،دشاب هناشن عوضوم اب و ظفاح تایلزغ ی
.تسا یسانش
- ابق اضریلع ،ظفاح رعش رد یملاکریغ تاطابترا ،یدرجرهم عراز دوعسم ،ید
هتشر نایم تاعلاطم همانلصف هرود ،یناسنا مولع رد یا
هرامش ،متشه ی 1
(.
1394 نیا رد .)
هبنج نایم زا هلاقم طابترا لیلحت هب ،ظفاح رعش رد یطابترا فلتخم یاه
یملاکریغ یاه
هبنج مامت هکاریز ،هتخادرپ نرق لوط رد ظفاح رعش یراگدنام یاه
رد ،فلتخم یاه هوجو
فده و همدقم 15
یمن هصلاخ نآ یملاک هتشاد شقن یراگدنام نیا رد زین یملاکریغ لیلاد و دوش
اب .دنا
نیا هب هجوت هناشن زا یملاکریغ طابترا یارب هک
یم هرهب اه هب شهوژپ نیا نیاربانب میرب
هناشن یسررب یعون یم و تساه
ار ظفاح هک تهج نیا زا و دشاب رثؤم ام راک دنور رد دناوت
دروم یم رامش هب ام شهوژپ میقتسم عبانم زا نیاربانب ،هداد رارق یسررب .دور
- هناشن ،اسراپ دمحا دیس ،یجرگ یفطصم ،یدمحم هلادی ،انلاوم زا یلزغ یسانش
هرامش ،ینافرع تاعلاطم هلجم 21
(.
1394 هناشن عاونا یسررب هب هلاقم نیا .) زا یلزغ رد اه
نآ و هتخادرپ انلاوم اد رارق رظندم هچ
هناشن ،هد نیا توافت ،تسا هدوب یبدا و ینافرع یاه
،هتخادرپ لزغ کی هب اهنت ،دودحم و رصتخم رایسب هک تسا نیا رد ام شهوژپ اب شهوژپ هناشن عوضوم هک رظن نیا زا اما یم تسا یسانش
یارب میقتسمریغ یعبنم و امنهار دناوت
.دشاب ام شهوژپ
1-3 - لاؤس یاه شهوژپ
1 - هناشن رصانع یا
برم و ط هب مشچ رد ید ناو لزغ ی تا
؟دنمادک ظفاح
2 - رصانع هناشن یتخانش
ّلعتم و مشچ درکراک هچ ظفاح رعش رد نآ تاق
ی
؟دنراد
1 - 4 - قحت شور ی
ق
شور راک یفیصوت -
یلیلحت و هدامآ یزاس کچ یتسیل زا هّیرظن یاه فلتخم هرابرد ی
هناشن و یسانش هناشن یسررب و لیلحت
یسانش مشچ رد .تسا ظفاح تاّیلزغ
رد دنور راک نیا نایاپ
،همان زا هویش ی هناخباتک هدافتسا یا هدش
تسا . هعلاطم و
شیف
،یرادرب تمسق
هدمع یا زا راک قیقحت ار هب دوخ چاصتخا هداد
تسا . سپ زا
عمج یروآ و هتسد یدنب شیف
،اه تاعلاّطا یروآدرگ
هدش نیدنچ راب و ؛یناوخزاب سپس
اب
هّجوت هب عوضوم نایاپ
،همان رد لوصف فلتخم هدناجنگ هدش
تسا . نینچمه هعجارم
هب
یخرب زا تیاس اه و هدافتسا زا بلاطم نآ اه یشخبزین زا
هدوبراک .تسا
2 - قیقحت هنیشیپ و ینابم
2 - 1 - هناشن :فلا شخب یسانش
هرابرد یتاحیضوت تسخن شخب ،تسا هدش لیکشت شخب ود زا لصف نیا و هناشن ی
هناشن هشیدنا و رعش هرابرد مود شخب ؛سریپ یسانش .ظفاح ی
2-1-1 - نابز موهفم
« ف هویش هب سپس ،دندیشیدنا ناهج هب تسخن نافوسلی یم هتسناد ناهج هک یا
و ،دوش
یم نکمم ار ناهج زا شناد نآ هک یرازبا هب ماجنارس یقطنم و یعیبط هار رذگ نیا .دنک
تخانش هب کیزیفاتم زا هفسلف هفسلف هب سپس و یسانش
دنچره حرط نیا .تسا نابز ی
هداس ت هتکن اما ،تسار ار یمهم ی
یم نشور هجوت :دنک
هب
« هفسلف نابز ی » هجیتن یقطنم ی
هدس زاغآ زا .تسا برغ یفسلف نخس نیا هب مهدزون ی
هب نافوسلیف وس هنوگ
نوزفازور یا
نآ ات ،دندرک زکرمتم نابز رب ار دوخ هجوت و تقد آ زا یرایسب هک اج
ئ نی و یکیزیفاتم یاه
هفسلف رازبا اب کیسانش تخانش ی
هب هرابود نابز دره .دندمآ نایب
و رد ار نابز زا ثحب
یاهراتسج
« یناسنا خیرات »
نابز هپورگ ؛داد یاج ناگژاو و یخیرات یسانش
دقن اب ار یسانش
هزات رازبا اب هگرف ؛تخیمآ مهب یلگه کیزیفاتم هب تایضایر و قطنم رد شهوژپ زا هک یا
رد ار نابز دنچ ره لرسوه ؛دیشیدنا نابز هب ،دوب هدروآ تسد هب رارق دوخ هجوت زکرم
ّما ،دادن هیرظن شنادرگاش ا شهوژپ شباتک رد هشیر هک دندرک داجیا نابز دروم رد یا
یاه
یم ار هیرظن نآ نایب نیرتروهشم و ،تشاد یقطنم یتنوپ ولرم سیروم راثآ رد ناوت
و نابز تبسانم هب رگدیه ؛تفایزاب هیرظن و درک تقد یتسه
هرابرد یا ی
« هنارعاش نابز
»
پ مره یاشگهار هک تخادر و
ن ههد هس رد .دش نردم کیت هفسلف ،هتشذگ ی
یلیلحت ی
یکی راک یلصا ینابم زا ار ش
« ص نابز و یر » ت ریز و ،تسناد أ
نیاتشنگتیو ریث
« نابز
یعیبط » هدودحم هب مه ار ثحب ی
یکی زورما .درک دراو دوخ یاه مهم زا
هخاش نیرت یاه
هفسلف یلیلحت ی
« هفسلف نابز ی » و تسا و یکسماچ ،لرس ،نیتسآ ،یکسرات ،پانراک راثآ
هزات میهافم نارگید و شناد .تسا هدیشک شیپ یوحن یاهراتخاس و یسانشانعم رد ار یا
نخس هب یملع ههد رد هژیو
تیعقوم باتک رد راتویل .تسا هدش نابز هجوتم ،ریخا ی
نابز ،یسانشاوآ هک تسا هداد حرش نردماسپ لع رد یسانشانعم و یسانش
و یکیزیف مو
هتفای دربراک یعیبط هزات لئاسم و ،دنا
طابترا رد یا هدش حرطم یسانش
ندیرفآ هب زاین .دنا
هژیو نابز یم ساسحا کیتامروفنا رد یا
هنایار عاونا لماکت .دوش هژیو نابز و اه
نآ ی ،اه
درکراک رما ،نیشام اب نابز تبسانم أساسا و نیشام یرای هب نوتم نادرگرب ،همجرت -نابز
درکراک ،هرطاخ و نهذ کیسانش
« لقتسم » نیشام اه
؛ هداد میظنت راک و زاس ینعی یاه
رب هزات هزاسان تخانش ،اهدروخ سپ دشارف ساسا هنومن طقف کیتامگارپ رد اه
زا ییاه
هلأسم رب یملع شهوژپ زکرمت هب نابز ی
یم رامش نادنچ هفسلف و نابز نایم دنویپ .دنیآ
وشد هک تسا هدش مکحم یم را
افرص ار نسبوکای و یکسماچ ناوت
« نابز سانش » ،دیمان
ارچ شسرپ نانآ راک هک یب یفسلف یاه
هناشن ثحابم .تسا هدیرفآ یریظن رد کیسانش
هرتسگ یتیعقاو نوچمه لولدم حرط اب روسوس .دراد یفسلف تیهام دوخ ناینب رد ،نابز ی
ت دروم حرط اب سریپ و تفرگ یفسلف یعضوم نهذ رد أ
یلیو هناشن لد رد ار یسانش
هفسلف نابز زورما .داد یاج ملع ی نایارگراتخاس مشچ هب یسانش
« یرشب گنهرف یوگلا »
یم هروطسا .دیآ یاه
« ییادتبا ماوقا »
هراق یواکناور یاهدامن ،)سورتسا یول( اکیرمآ ی
هنیرید ،)ناکلا کاژ(
هناشن ،)وکوف لشیم( یناسنا مولع یسانش هزور ره یگدنز یسانش
و
یبدا نخس (
نابز ییوگلا هب راوتسا یگمه )تراب نلاور هدش لیلحت کیسانش
-
دنا
» (
،یدمحا 1370 : 12 - 11 .)
( روسوس ود نانیدرف نژنوم 1913-1857
) یکی تیمها رب هک تسا یناسک نیتسخن زا
هناشن ت یسانش أ
هجیتن وا ترهش .درک دیک سرد ناونع اب هک تسا باتک کی ی
ییاه
هرابرد نابز ی یسانش لاس هب شگرم زا سپ یناگمه
1919 حلاطصا .دش رشتنم
Semiology
یقطنم هک ییانعم نایب رد ،تسا هتخاس روسوس ار هدس یاه
ار نآ شیپ ی
Semiotics
یم هناشن .دندناوخ ماظن شهوژپ ملع روسوس رظن هب یسانش
ییانعم تللاد یاه
یکی نابز .تسا ماظن نیا زا
نا تاراشا یرای هب نایمدآ .تساه ماد
،کاشوپ ماظن ،ندب یاه
ماظن ،کاروخ ماظن هناشن یاه
هچامیس زا( یگنهرف یا یاه
« ییادتبا ماوقا »
یشاقن ماظن ات
)رصاعم یدیرجت
؛ ن راتفگ و راتشون زا ادج یرازبا اب ینعی یم طابترا رگیدکی اب زی
.دنبای
هراپ یا هدعاق هب رازبا نیا زا یم طبترم یریوصت یاه
مه یرامش و دنوش هب یطابترا چیه
هناشن .دنرادن دعاوق نیا ماظن نیا تخانش ملع یسانش
رد روسوس دوخ .تسا یطابترا یاه
سرد هرابرد ییاه نابز ی
:تشون یناگمه یسانش
« هناشن زا یماظن نابز ار دیاقع هک تساه
یم نایب نیا زا و ،دنک ،نیدامن کسانم ،نایاونشان یابفلا ،شراگن ماظن اب سایق لباق ور
)دعاوق( لاکشا تملاع ،هنابدوم راتفر
یماظن یاه مهم ،اما ،نابز .تسا هریغ و
نیا نیرت
ماظن .تساه یم هناشن نیا لماکت شهوژپ شعوضوم هک دش روصتم ار یملع ناوت رد اه
ناور زا یشخب ملع نیا .دشاب یعامتجا یگدنز نیا زا و ،یعامتجا یسانش
هخاش ور زا یا
ناور هاوخ یناگمه یسانش نآ ام .دوب د
هناشن ار یم یسانش هژاو زا میناوخ
نویمس ینانوی ی
هناشن .هناشن یانعم هب هناشن هک درک دهاوخ مولعم یسانش
یم هتخاس زیچ هچ زا اه و دنوش
نآ رب مکاح نیناوق نآ زا .دنمادک اه
یمن مه یسک ،درادن دوجو ملع نیا زونه هک اج دناوت
.دوب دهاوخ یملع هنوگچ هک دیوگب شیپاشیپ شماقم و دراد دوجو نآ یارب یقح اما
نابز .تسا نشور ملع نیا زا یشخب طقف یسانش
هناشن یلک یم .تسا یسانش
ینیناوق ناوت
هناشن یرای هب هک ار یم فشک یسانش
دنوش نابز دروم رد ، زین یسانش
راک ب تس (»
،نامه
13 .) هوق اب دیابن ار نابز یشخب اهنت نابز ،تسناد یکی قطن ی
،تسا یساسا و لقتسم
هوق ِلعفلاب ِناوت یعامتجا لوصحم لاح نیع رد ،تسا نیا تقیقح هعومجم و قطن ی
زا یا
هرکیپ رد هک تسا یرورض یاهدادرارق زا هدافتسا ناکما ات تسا هدش هتفریذپ یعامتجا ی
هوق .دنک تیوقت دارفا رد ار لعفلاب ناوت نیا ،شتیلک رد نآ نتفرگ رظن رد اب ،قطن ی
دنچ
تیلاعف یناور ،یژولویزیف ،کیزیف لثم هنیمز دنچ رد و تسا سناجتمان و دراد تروص یم هلوقم زا مادک چیه رد ؛دراد زین یعامتجا و یدرف هنیمز ،دنک یمن یناسنا شنک یاه
-
یمن اریز ،دجنگ
ّذلاب یتیلک نابز ،سکعرب .درک صخشم ار شدحاو ناوت هقبط یلصا و تا
-
ضحم هب .تسا هدش یدنب نیا
شنک نایم رد هک هوق یاه
تسخن هاگیاج هب ار نآ قطن ی
هدعاق ،میهد اقترا یم هعومجم دراو ار یعیبط یا
هقبط چیه یگدامآ هک مینک یرگید یدنب
هقبط لصا نیا هب .درادن ار یم یدنب
هوق لمع هک درک ضارتعا نینچ ناوت رب قطن ی
ّتم یدادعتسا هتفرگ تعیبط زا ار نآ ام هک تسا یک
ای م یلاح رد یباستکا یرصنع نابز هک
نیا ات یعیبط هزیرغ زا تسا یعبات و یدادرارق و تسا
ّدضرب هک تفگ دیاب .دشاب نآ
زونه
ۀوق درکراک هک تسا هدشن تباث نآ ،قطن
لاماک ،دبای یم رهاظت تبحص ماگنه هب هک هنوگ
A semiotic study of the eye and its belongings in Hafez’s lyrics based on Peirce's theory / Fahimeh Hashemi
Title and Author:
Asgar Salahi (Ph. D).
Supervisor:
2020 Graduation date:
Number of pages: 104
Abstract:
Research Aim: A semiotic study of the eye and its belongings in Hafez’s lyrics based on Peirce's theory
Research method: This method examines the semiotic processes from the perspective of inducing implications to the audience and recognizing the view and worldview of the author or poet.
Findings: Semiotics is a systematic and organized approach to the study of texts.
Pierce is one of the theorists who has established a perfect method in semiotics, and according to his theory, a sign has a representation or symbol, subject or object and interpretation. In this research, based on the descriptive-analytical method, the three- dimensional principles of Pierce semiotics in Hafez's sonnets have been discussed from the perspective of signs and eye contacts.
Conclusion: Finally, we find that Hafez has used most of the eye expressions for communications, but the most common eye expressions are related to the beauty and special languishing eyes of the lover. He has also made numerous references to the insight and understanding, attention, coquetry and deception, hope and wishes.
Keywords: Pierce, Eye, Hafiz, Semiotics, poems
University of Mohaghegh Ardabili Faculty of Literature and humanities Department of Persian Language and Literature
Thesis submitted in partial fulfilment of the requirements for the degree of M.A. in Persian Language and litrature
A semiotic study of the eye and its belongings in Hafez’s lyrics based on Peirce's theory
By:
Fahimeh Hashemi
Supervisor:
Asghar Salahi (Ph.D)
Advisor:
Ebrahim Danesh (Ph.D)
Summer –2020
