Strategic Modeling of the Corruption in the Oil Industry of Iran: An Application of System Dynamic Approach
Mohammad Reza Mehregan
Department of Industrial management, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran
Mahnaz Hosseinzadeh
Department of Industrial management, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran
Marzieh Samadi Foroushani1
Phd Candidate of Operation Research Management, Kish International Campus, University of Tehran, Kish, Iran
(Received: 2019/04/07 -Accepted: 2019/07/24) Abstract
The oil industry is the most important source of government revenue and acts a commanding power in the economy, and due to the strategic importance, high volume of transactions in the industry,the concentration of revenue flows in one point, the complexity and natural monopolies in the industry, it is quite vulnerable against corruption. This research is aimed modeling and simulating the strategic problem of corruption in the oil industry to develop policies for controlling corruption in a twenty year horizon. To this end, using the system dynamics approach, the complexity variables of the corruption problem as to the oil industry system were identified in the form of feedback loops in accordance with Parsons' theory of systems. After initial simulation of the model, considering the existing situation, the development of anti-corruption strategies and policies in the oil industry has been addressed. Three strategies, including reducing the opportunities for corruption in the oil industry, reducing the demand for corruption in the oil industry, and increasing the capacity to fight corruption, as well as combined policies, were investigated. The results of the policy implementation for each strategy were analyzed, and a combination of three strategies was presented as the best anti-corruption policy in the oil industry of Iran.
Keywords
Corruption in Oil Industry, Anti-Corruption Policies, Strategic Modeling, System Dynamics, Feedback Approach.
Copyright © 2019 The Authors. Published by Faculty of Law & Political Science, University of Tehran.
This Work Is licensed under a CreativeCommons Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0)
1 - Corresponding Author; Email: [email protected]
همانلصف یملع - یشهوژپ یراذگتسایس
،یمومع هرود 5 ، هرامش 3 ، زییاپ 1398
، تاحفص 187 - 164
لدم ناریا تفن تعنص رد داسف اب هزرابم کیژتارتسا یزاس
:
متسیس ییایوپ درکیور زا یدربراک
اضردمحم ناگرهم
نارهت هاگشناد یتعنص تیریدم داتسا ناریا ،نارهت ،
نیسح زانهم هداز
یتعنص تیریدم رایداتسا نارهت هاگشناد
ناریا ،نارهت ،
یناشورف یدمص هیضرم
1
تایلمع رد قیقحت تیریدم یرتکد یوجشناد نیب سیدرپ
نارهت هاگشناد شیک للملا ناریا ،شیک ،
:تفایرد خیرات(
18 / 1 / 98 - :شریذپ خیرات 2
/ 5 / 98 )
هدیکچ
مهم تفن تعنص یهدنامرف هّلق و تلود دمآرد عبنم نیرت
مجح ،یدربهار تّیمها لیلد هب و تس ا داص تقا رد
تنار ،تلاماعم بیسآ رایسب داسف لباقم رد یعیبط راصحنا و یگدیچیپ ،اهدمآرد نایرج زکرمت ،یداصتقا یاه
ریذپ
یم دییشاب لدم هب شهوژپ نیا رد.
هیبییش و یزاییس تفن تعنییص ماظن داییسف هلئییسم کیژتارتییسا یزاییس
اب فده
،هلاس تس یب قفا رد داس ف اب هزرابم یراذگتس ایس .تس ا هدش هتخادرپ
نیدب
،روظنم ییایوپ درکیور زا هدافتس ا اب
متس یس
،تفن تعنص ماظن داس ف هلئس م یگدیچیپ یاهریغتم ، ماظن هیرظن اب قباطم
زنوس راپ یاه رد یّلع تروص هب
هقلح بلاق ییاس انش یدروخزاب یاه .دندش
هیبش زا سپ هعس وت هب ،دوجوم تیعض و هب هجوت اب لدم هیلوا یزاس
تص رف شهاک یژتارتس ا هس بلاق رد داس ف اب هزرابم یراذگتس ایس و یژتارتس ا شهاک ،تفن تعنص ماظن داس ف
اب هزرابم تیفرظ شیازفا و تفن تعنص ماظن داسف یاضاقت یژتارتسا زین و داسف
هجیتن رد .دش هتخادرپ یبیکرت یاه
هیبش هار یزاس دیدرگ هئارا راکهار نیرتهب ناونع هب یژتارتسا هس زا یبیکرت ،یداهنشیپ یاهراک
.
:یدیلک ناگژاو
تسایس ،تفن تعنص ماظن داسف لدم ،داسف اب هزرابم یاه
،متسیس ییایوپ ،کیژتارتسا یزاس
.یدروخزاب درکیور
1 -لوئسم هدنسیونEmail:[email protected]
همدقم لیلد هب و تسا داصتقا رد یهدنامرف هّلق و تلود دمآرد عبنم نیرتمهم تفن تعنص ا
تّیمه
تنار ،تلاماعم مجح ،یدربهار صحنا و یگدیچیپ ،اهدمآرد نایرج زکرمت ،یداصتقا یاه
یاهرا
بیسآ داسف لباقم رد یعیبط یم ریذپ
دشاب متجا یگدیچیپ کی ار داسف هلئسم هچنانچ.
،مینادب یعا
اچ متسیس لئاسم اب ههجاوم و نتخادرپ رد یلصا شل مه یعامتجا هدیچیپ یاه
داسف نوچ د
کی ر
،کیژتارتسا تعنص اب ههجاوم رد متسیس راتفر ییاسانش و هلئسم یدنبراتخاس یگنوگچ
س -تسای
میمصت هب کمک ،متسیس ییایوپ فده .تسا یذاختا یاه دیچیپ تخانش و کرد یارب ناریگ
-یگ
ات تسا متسیس یاه
،هلخادم اب دنناوتب مطا فادها اب ناشتامیمصت راتفر بسانت زا
دنبای نانی
(
Moorcroft, 2015
.) هب عماوج همه ور داسف عاونا زا یحوطس اب هعسوت لاحرد عماوج صوصخ
ورب
ّما ،دنتسه نآ ا هچ اهروشک زیامت ببس هتفرشیپ ی
هعسوت دنیآرف رد دراد دوجو
هوحن ، م نانآ ههجاو
داسف هدیدپ اب و
ذاختا تسایس لباقم و هناریگشیپ یاه ه
یا سا ( ت
Transparency International, 2011
.)
جدوب ،نآ زا یشان بیسآ اریز ،هتشاد رارق هجوت دروم هراومه تفن تعنص داسف هلئسم یمومع ه
یم رطخ هب ار یمومع هافر ًاتیاهن و .دزادنا
یفافش نامزاس یبایزرا جیاتن هب انب عیانص ت
فن(یجارختسا لودج رد هک روطنامه ،)زاگ و ت
1 یم هدهاشم دوش
تیعضو تیفافش
ّلم تکرش ی
ناریا تفن
(NIOC)
ینارحب تسا هدش شرازگ نآ زا و
مدع هک ییاج یلصا لماع تیفافش
و
هنیمز زاس ،تسا تفن تعنص داسف نآ رب هولاع .تسا هتفای ترورض هلئسم تیعضو یسررب
دنور
)داسف کاردا( تیفافش صخاش دصرد ایرد نازیم اب هک تیفافش نامزاس شرازگ هب ناریا
و تف
دودح رد یسایس نارازگراک و تلود نانکراک نیب رد سلاتخا و هوشر تخادرپ 170
روشک
یم یبایزرا لودج رد یناهج کناب داسف لرتنک صخاش نینچمه و دوش
2 هدش هداد ناشن ا
.تس
لودج 1 - ناریا تفن یّلم تکرش تیفافش صخاش
تیفافش تلود هب تخادرپ تیفافش
نامزاس تایلمع همانرب
یاه داسف اب هزرا م
ناریا تفن یّلم تکرش 23
دصرد 19
دصرد رفص
تکرش نیگنایم ناهج یتفن یاه
53 1
دصرد 65
دصرد 43
دصرد
لودج 2 - ناریا رد داسف لرتنک صخاش و تیفافش صخاش
لاس 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
تیفافش 27
25 23 18 22 27 28 25 27 27 29
1 - National Oil Companies (NOCs) & International Oil Companies (IOCs)
لرتنک 38 داسف 34 24 20 17 20 23 27 31 31 25
هبتر 105 131 141 168 146 120 133 144 136 130 131
شرازگ جیاتن نیب یاه
تسا نآ زا یکاح یللملا هک
هار فلاخرب دایز رایسب یاهراک
اب هزرابم
یبولطم تیعضو رد داسف هلئسم ،هدش حرطم داسف نیاربانب .درادن رارق
شهوژپ نیا رد هدافتسا اب
متسیس ییایوپ هیرظن زا تفن تعنص داسف هلئسم یگدیچیپ یاهریغتم ،
هیرظن اب قباطم ماظن
یاه
زنوسراپ تفن تعنص ماظن داسف یایوپ لدم و ییاسانش ، س فده اب
اب هزرابم یراذگتسای هک داسف
هیبش تردق و یزاسلدم مظن تسایس اب ههجاوم رد متسیس راتفر یزاس
پ ار یذاختا یاه ینابیتش
،دنک .تسا هدیدرگ یحارط
زاگ و تفن تعنص رد داسف نیب تیفافش نامزاس و یناهج کناب للملا
داسف 1
تردق( یتلود تارایتخا زا هدافتساءوس ار
بسک یارب )یمومع یم )یصوصخ( یصخش عفانم
.دنناد یدنمتردق و دنمتورث شخب رد داسف
هندب هب ار یبرخم تارثا ،تفن دننام هزوح رد طقف هن تموکح
تفن دراو داصتقا لک هب هکلب
یم یم ریگرد ار روشک داصتقا لک تعرس هب یرسم یرامیب لثم شخب نیا داسف .دنک راثآ و دنک
نایز لومشم طقف نآ برخم یبناج هدولاش هب هکلب ،تسین یداصتقا یاه
یگدنز و تموکح ی
یم دراو بیسآ مدرم ( دنک
Campos & Pradhan, 2007
ینغ یعیبط عبانم یاراد هک ییاهروشک بلغا .)
تنار هدیدپ راچد ،دنتسه
2ییوج یم زا ار لماوع اهنت هن دمآراکان دمآرد تیریدم راتخاس ،دنشاب
جا یاهداهن هکلب ،جراخ دیلوت شخب یم فیعضت زین ار نیناوق شقن و یعامت
شکمشک و دنک یاه
یم داجیا عبانم تنار زا یرادروخرب یارب یعیسو یسایس و یداصتقا تردق زکرمت بجوم هک دنک
هورگ تسد رد یم صاخ یاه
یم هدافتسا تردق ظفح یارب نآ زا هک دوش ( دننک
Gylfason, 2002
.)
تخس نیناوق بوچراچ رد تیلاعف یفرط زا یگ
لکش ببس یتلود هنار تنار یاهراتفر یریگ
هنایوج
یم داسف شرتسگ و ( دوش
Bhattacharyya, 2010
تکرش لماعت .) تنار یاه
تلود اب راوخ یاه
یم تیوقت ،یسارکومد دوبن و یسایس تباقر نادقف ببس هب دساف ( ددرگ
Bulte & Damania, 2008
.)
روشک مامت رد یاه
زل یتفن تورث ،تفن هدننک دیلوت ًامو
.تسین رتشیب داسف یانعم هب
یلع یم ناشن ار داسف و تفن نیب تبثم یطخ هطبار ناققحم ،نیا مغر دنهد
(
Brollo, 2013; Vicente, 2010; Arezki, 2012
.) لاح رد یاهروشک فیرعت اب ینغ عبانم یاراد هعسوت
1 - Www.Trancparency.org 2 - Rent-Seeking
راتخاس و تیکلام قوقح فیعض تنار ،ینوناق
تسایس ییوج یم ایهم ار نارادم
( دننک
Zhan, 2011
.)
نآ زا ،تفن یّلم تعنص اب یاهروشک رد ناگدننکدیلوت ،تسا تلود رایتخا رد یعیبط عبانم هک اج
هب هطبار لابند ( دنتسه تنار بسک یارب یتلود تاماقم اب کیدزن ی
Rahmani and Golestani,2009
.)
یماگنه ناربهر هک تنار تعرس هب دندش راچد داسف هب روشک یسایس تاماقم و
داسف و ییوج
یم ارف ار هعماج لک یداصتقا .دریگ
یگژیو تفن تعنص یاه و
داسف تیبا ج و زاگ
1 - تفن تعنص یدر هار تیمها همه نابیتشپ تفن :
خادم ریس .تسا تلود درکلمع هبناج هل
تکرش سیسات رب تراظن و راتخاس لرتنک هب و عورش عبانم تیکلام زا تلود خ یتفن یاه
مت
یم یم مهارف داسف تصرف تعنص رد تلود تلاخادم .دوش .دنک
2 - تعنص یتلاماعم تیفرظ
:تفن نیب یژرنا سناژآ تسیب رد یللملا
هیامرس رلاد نویلیرت هس هدنیآ لاس جنپو اذگ
شخب رد یر
ت ار زاگ و تفن .تسا هدز نیمخ
یم فارحنا یارب یّدج هسوسو ،تفن تورث مجح .دشاب
3 - :تفن تعنص یگدیچیپ و تراجت قوقح و نیناوق ،یراتخاس و ینف ظاحل زا تفن تعنص
همانرب یم هدیچیپ ،یلام یاه ،یصصخت و راوشد رایسب یلام یسرباسح لیلد هب .دشاب
ه هنیز ،یزاس
ف و ییوشلوپ ،یتایلام رارف یم هدهاشم روفو هب یلام داس
.دوش 4 - عنص یعی ط راصحنا :تفن ت
هزوح رد تلود راصحنا هیاس رد لمح دننام ییاه
هنایاپ ،هلول طوطخ و لقنو دنب و اه
هاگر لرتنک ،اه
تصرف و دراد دوجو یراصحنا تراظن و هدافتساءوس یارب ییاه
یم داجیا .دنک 5 - زکرمت نایرج
:دمآرد س هب یتفن یاهدمآرد یم هناور تلود تم
خساپ و دوش ودحم مدرم هب تلود ییوگ
تسا د
(
McPherson, 2007
.)
شهوژپ هنیشیپ لدم شهوژپ هنیشیپ :شخب هس رد تفن تعنص داسف متسیس ییایوپ یزاس
1 - زورب لماوع
هار و داسف هزرابم یاهراک
2 - و تفن تعنص داسف 3
- م یسررب متسیس ییایوپ یزاسلدم ی
.ددرگ
1 - ههد رد هنیمز رد رتشیب تاقیقحت ریخا یاه و داسف زورب لماوع و للع
یسررب ور نیب طبا
لماوع هتشاد دیکات دنا
(
Kaufmann, 2005; Rose-Ackerma, 1999; Johnston, 1998; Azimi, 2012; Tavakoli,
2012
.) شهوژپ زکرم هار و اهدمایپ ،داسف زورب لماوع و للع ،یشهوژپ رد سلجم یاه
اک یاهر
ابم ( تسا هداد رارق یسررب دروم لیصفت هب ار هزر
The Parliment Research Center, 2018
.)
2 - لماوع در و دییأت و یداصتقا داسف رب تفن دمآرد تارثا رتشیب تفن تعنص داسف هنیمز رد
صخاش اب دمآرد هطبار دروآرب و هجوت دروم یداصتقا نلاک یاه
تسا شهوژپ و یدربراک یاه
هب رجنم هک هار هئارا
یم هدید رتمک ،ددرگ داسف هزرابم یلمع راک .دوش
3 - لدم هنیمز رد یزاسلدم زین داسف اب هزرابم یایوپ یاه
یم دودحم اه رد .دنشاب
همادا
شهوژپ یاه تفن تعنص داسف یدربراک لدم و
یم هراشا داسف یمتسیس یایوپ یاه .ددرگ
لودج 3 - شهوژپ وپ یزاسلدم و تفن تعنص داسف یاه داسف ای
شهوژپ ناونع لاس/فلؤم
ناریا یداصتقا داسف رب یتفن یاهدمآرد رثا Dadgar & Nazari, 2012
یداصتقا داسف و تفن دمآرد نیب هطبار شیازفا تروصب
دصرد کی ی شیازفا بجوم تفن دمآرد 15
ات 43 د و هوشر دصر
دانسا لعج و سلاتخا .تسا هدش هدز نیمخت
هاتوک تارثا و تدم داسف رب یتفن یاهدمآرد تدمدنلب ناریا رد یداصتقا
Ezzati Morteza et al, 2016
شیازفا دصرد کی شیازفا ثعاب ،یتفن یاهدمآرد
0.29 دصرد ی یم هنارس یداصتقا داسف .دوش
عبانم یناوارف ط
یعیب بجوم
تصرف تنار داسف حطس نییعت لماع هک تسا ییوج .تسا
تیلاعف بیکرت رثا داصتقا یاه
:داسف رب ی کپوا یاهروشک و ناریا Rahmani 2016
بیکرت رثا مد ،داسف و شزرا ،یتفن تنار ،یسارک شزرا و تعنص هدوزفا
تامدخ هدوزفا داد ناشن
اب هک شیازفا شزرا هدوزفا
شزرا شیازفا اب و شهاک داسف ،تعنص شخب شیازفا داسف تامدخ شخب هدوزفا
یم .دبای
رد داسف و یعیبط عبانم تنار کپوا یاهروشک
Falahi et al. 2014
رثا تفن تنار ی و داصتقا ندوب زاب هجرد و یسارکمد ،هنارس دمآرد یاهریغتم تسا هدش دروآرب
تللاد جیاتن. تفن تنار دنراد
دراد طابترا رتشیب داسف اب .
پوا یتفن یاهروشک رد داسف حطس شیازفا و ینیمزریز عبانم تیکلام هطبار Shahiki Tash and ک
Majidzadeh Badrabadi, 2015
هطبار داسف و صلاخان دیلوت و نوناق تیمکاح ،تلود یدمآراک ،یتفن عبانم ریغتم نایم دوجو یفنم ی
د .درا
تفن هدننکرداص یاهروشک رد یتلود تابث و داسف رب تفن تنار رثا Arezki, 2012
فیعضت ار یسایس قوقح و شیازفا ار داسف یرادانعم روط هب یتفن تنار رد شیازفا یم
.دنک
هیرجین زاگ و تفن تعنص رد داسف DONWA et al. 2015
هب و دراد دوجو یبایرازاب و شیلااپ ات فاشتکا زا و دراد یداصتقا دشر رب یمهم ریثأت هیرجین رد داسف داصتقا یگتسباو لیلد
،تفن هب شخب همه یتفن داسف یم رارق ریثأت تحت ار یسایس و یعامتجا ،یداصتقا یاه
.دهد
ناریا رد یرادا داسف لیلحت یارب ایوپ لدم هعسوت Esmikhani and Haghigi
Rad, 2016
هتفای قباطم اه لدم ی ییوگخساپ شیازفا ،یدمآرد یرباربان شهاک اب ، زیم شیازفا و مروت شهاک ،کیتارکمد
صلاخان دیلوت نا
لرتنک داسف ،تیمکاح تابث و نوناق و مظن شیازفا اب و دوبهب داسف هبتر یم
.ددرگ
متسیس ییایوپ درکیور زا هدافتسا اب داسف عماج لدم Amanullah et al. 2013
هبنج هب هجوت اب لدم نیا رد تسایس یسایس ،یعامتجا ،یداصتقا یاه
تسا هدش هئارا داسف لرتنک یاه .
متسیس ییایوپ لدم یداصتقا دشر رب هوشر ریثات هعلاطم یارب اه
Soto-Torres, M. d., Fernandez & Pedro. (2007
تسایس و تسا هدش هتفرگ رظن رد یتلود شخب داسف لیلد ،یصوصخ و یتلود شخب قوقح توافت لدم نیا رد ییاه
د ر
هنیمز نیا .تسا هدش هئارا
شهوژپ یسانش شور متسیس یسانشایوپ درکیور زا شهوژپ نیا رد همانرب و ناریدم هب کمک فده هب1
تهج نازیر
یگدیچیپ تخانش و کرد ات تسا هدش هدافتسا ینامزاس تامیمصت اب ههجاوم رد متسیس راتفر
شور .دنبای نانیمطا ناشدصاقم اب هدنیآ رد متسیس راتفر بسانت زا دنناوتب متسیس ییایوپ یسانش
ماگ یمربرد ار ریز یاه هیضرف ییاسانش :مود ماگ ،هلئسم فیرعت و ییاسانش :لوا ماگ :دریگ
یاه
ادومن :موس ماگ ،ایوپ یّلع ر
هیبش :مراهچ ماگ ،نایرج رادومن و2
ماگ ،لدم یجنسرابتعا و یزاس
هدایپ و باختنا ،فلتخم یاهویرانس فیرعت :مجنپ زا ناگدننک تکراشم .بسانم لح هار یزاس
تفن ترازو ینامزاس هفیظو راتخاس مره ساسا رب داسف اب هزرابم هلئسم ناریگرد یاهدحاو نایم گ باختنا دنمفده تروص هب لودج .دیدر
4 تکراشم تاصخشم یم هئارا ار ناگدننک
.دهد
لودج 4 - تکراشم تاصخشم ناریا تفن تعنص زا بختنم شهوژپ ناگدننک
فیدر تلایصحت حطس یصصخت شناد
)لاس( هقباس ینامزاس هزوح
1 یرتکد
تفن یسدنهم 30>
همانرب یدربهار یزیر
2 دشرا یسانشراک یرادباسح
30>
روما و یسرباسح عماجم
3 یرتکد
یناسنا عبانم تیریدم 20>
هیامرس و تیریدم هعسوت یناسنا
4 دشرا یساشراک یمیش یسدنهم
20>
تایاکش هب ییوگخساپ و یسرزاب
5 یرتکد
یژرنا داصتقا 20>
تایاکش هب ییوگخساپ و یسرزاب
6 یرتکد
یتعنص تیریدم 20>
یعامتجا تیلوئسم روما
7 دشرا یسانشراک تفن یسدنهم
20>
یروبرکوردیه عبانم رب تراظن
8 یرتکد
یهوژپ هدنیآ 10>
هیامرس و تیریدم هعسوت یناسنا
9 دشرا یسانشراک تاعلاطا یروانف
10>
هیامرس و تیریدم هعسوت یناسنا
10 دشرا یسانشراک
> قوقح 10 یتفن یاهدادرارق و یقوقح روما
1 - System Dynamics (SD) 2 - Causal Diagrams
ناریا تفن تعنص ماظن داسف متسیس ییایوپ یزاسلدم متسیسریز ییاسانش لدم یاه
درکراکژک زا یکی ار تفن تعنص داسف رگا ی
،میریگب رظن رد تفن تعنص ماظن راتخاس یاه
ماظن هیرظن یانبم رب ،زنوسراپ یاه
یعامتجا ماظن دیاب
یراتخاس درکراکراهچ دناوتب ات دشاب هتشاد
.دنک ظفح ار نزاوت و رادیاپ مظن ماظن
یداصتقا ؛ ن قیبطت درکراک یاهزاین ندروآرب و طیحم اب ماظ
یدام ، یسایس ماظن
؛ شنک جیسب قیرط زا فده یبایتسد درکراک عبانم و نارگ
، یقوقح ماظن ؛
هعماج هدنزاس رصانع یگچراپکی درکراک میظنت و
نآ نایم طباور اه
، یگنهرف ماظن
؛ ظفح درکراک
شزرا وگلا اهچ رد داسف زورب لماوع و للع هیلک ،شهوژپ نیا رد .اه
هب هجوت اب متسیس ریز ر
یگژیو متسیس ریز نیا یازجا .دیدرگ ییاسانش ناگربخ رظن و تفن تعنص یاه و لماعت رد اه
رد داسف یاضاقت و تصرف داجیا هب رجنم یازجا شنک مه رب لصاح هک دنرگیدکی اب شنک یم تعنص یم تعنص رد داسف زورب هب رجنم داسف یاضاقت و تصرف بیکرت لصاح .ددرگ
درگ .د
متسیس ریز زا کی ره رد یفنم شنک داسف تابجوم و درک دهاوخ داجیا تفن تعنص ماظن یاه
یم تدش ار تفن تعنص ماظن یدرکراکژک .دشخب
لکش 3 - متسیسریز تفن تعنص داسف هلئسم یاه .
هقلح تخاس یلولعم و تّلع رادومن یّلع یاه
هیضرف ندرک هلومرف زا سپ تایضرف نیا ساسا رب ،ایوپ یاه
هیرظن زا ماهلا اب و رد ربتعم یاه
متسیسریز رگید اب و مه اب متسیسریز ره یاهریغتم نیب طباور ،هلئسم یرظن ینابم هزوح هب اه
لکشتم هک یلولعم و تّلع یاهرادومن بلاق رد تاعلاطا نایرج طابترا و یلولعم و تّلع تروص هقلح زا سا هدش هداد شیامن ،دنتسه یفنم و تبثم روخزاب یاه شیامن یارب اهرادومن نیا .ت
یگتسباو هژورپ کی عورش رد و هدوب بسانم روخزاب یاهدنیآرف و لباقتم یاه شقن ،یزاسلدم
لدم هیارا رد ار یرثؤم لکش رد تفن تعنص داسف هلئسم لولعم و تّلع رادومن .دنراد ینهذ یاه
4 یم هدهاشم نامزاس شقن نآ رب هولاع .ددرگ
بسح رب راذگریثات یاه هفیظو مره راتخاس
.تسا هدش هداد ناشن زین تفن تعنص رد ینامزاس
یراتخاس و یسایس لماوع یللع هطبار یداصتقا لماوع یللع هطبار
یعامتجا و یگنهرف لماوع یللع هطبار ییاضق و یقوقح لماوع یللع هطبار
نامزاس شقن(تاعلاطا نایرج اه
) راذگریثات ی
لکش 4 - رادومن تفن تعنص یرادا ماظن داسف یلولعم و تلع .
مهم زا یخرب همادا رد هقلح نیرت
هدش یفرعم لدم یلولعم و تلع یاه :دنا
لکش رد هک روطنامه 5
یم هدهاشم تساوخرد تفن تعنص داسف شیازفا اب ددرگ
هزرابم یاه
همانرب قباطم نآ یپ رد و هتفای شیازفا داسف اب و تراظن ،داسفدض یاه
یم شیازفا یسرزاب ،دبای
تصرف ،هطبار کی رد یسرزاب و تراظن شیازفا اب تصرف شهاک تابجوم و فشک داسف یاه
اه
یم مهارف یم شهاک داسف هجیتن رد و ددرگ
لداعتم هقلح( دبای هدننک
شیازفا اب رگید هطبار رد .)B1
یسرزاب یم شیازفا داسف یاضاقت اه رگید ای و سرزاب نیاربانب و دبای
ضرعم رد زین نادنمراک
هدننکدیدشت هقلح( تفرگ دنهاوخ رارق داسف .)R1
نانچ ،یفرط زا شورف زا لصاح یاهدمآرد هچ
یم شیازفا تفن تعنص داسف و هتفای شیازفا داسف یاضاقت و تصرف دبای شیازفا تفن و دبای
یم تفن شورف زا لصاح یاهدمآرد شهاک بجوم ص هب دمآرد شهاک نیا هچرگا .دوش
ترو
هدننک لداعتم لداعتم هقلح( دش دهاوخ زین داسف شهاک بجوم یا
هدننک شهاک بجوم ،)B2
یم زین یتلود تامدخ و تلود هجدوب یاضاقت یمومع رقف شیازفا اب شهاک نیا یپ رد و ددرگ
یم مهارف تفن تعنص داسف شیازفا تابجوم و هتفای شیازفا داسف یاهدمآرد شهاک و ددرگ
فن شورف زا لصاح یم همادا هدننک دیدشت تروص هب ت
هدننکدیدشت هقلح( دبای .)R2
لکش 5 - هقلح تفن تعنص یرادا ماظن داسف یلولعم و تلع یاه .
تساوخرد و تایاکش شیازفا و تفن تعنص داسف شیازفا اب همانرب شیازفا و هزرابم یاه
یاه
لرتنک تابجوم هناریگشیپ شزومآ شیازفا اب وس کی زا داسف دض داسف اضاقت شهاک و ینورد
یم مهارف تفن تعنص داسف و لداعتم هقلح( ددرگ
هدننک شیازفا اب زین رگید یوس زا و )B3
یم شیازفا تفن تعنص داسف و داسف یاضاقت ،یسرزاب و تراظن هدننکدیدشت هقلح( دبای
.)R3
یم شیازفا داسف فشک و اشفا ،نیسرزاب شزومآ و یسرزاب شیازفا اب ،نینچمه ای
نانچ .دب هچ
شهاک تفن تعنص داسف و داسف یاضاقت ددرگ نیفلختم تازاجم شیازفا بجوم شیازفا نیا یم لداعتم هقلح( دبای هدننک
شهاک و داسف صوصخ رد حماست و لهاست و یشوپ مشچ اب و )B4
تأیه یدمآراک تفای دهاوخ شیازفا داسف یاضاقت ،ییاضق هاگتسد و تافلخت هب یگدیسر یاه
ت هقلح(
هدننکدیدش نانچ .)R4
لکش رد هچ 6
یم هدهاشم زا تفن تعنص داسف شیازفا اب دوش
یم شهاک تیمکاح یدمآراک و هتساک یمومع دامتعا زین و تفن ترازو ییوگخساپ نازیم و دبای
یم مهارف یسایس تابث مدع تابجوم میرحت زین و یسایس یتابث یب نیا هک ددرگ
اه ی نیب للملا ،ی
هیامرس کسیر اذگ
نیب هیامرس بذج و شیازفا ار یر یم شهاک ار یللملا
و دیلوت حطس و دهد
هرهب نازیم زا لصاح یاهدمآرد و تارداص نازیم نآ زا رثاتم و هتفای شهاک زین تفن تعنص یرو
یم شهاک زین تفن شورف لداعتم تروص هب تفن تعنص داسف ،اضاقت و تصرف شهاک اب و دبای
یم شهاک هدننک هقلح( دبای
لداعتم هدننک یتفن یاهدمآرد شهاک اب ،رگید فرط زا .)B5
شهاک و
هب تفن تعنص داسف و داسف یاضاقت شیازفا تابجوم رقف شیازفا و یتلود تامدخ و هجدوب یم شیازفا هدننک دیدشت تروص هدننکدیدشت هقلح( دبای
هنارای شهاک اب رگید یوس زا و )R5
فن تعنص داسف و قاچاق نازیم زا تخوس یم هتساک زین ت
لداعتم هقلح( ددرگ هدننک
.)B6
لکش 6 - هقلح تفن تعنص یرادا ماظن داسف یلولعم و تلع یاه .
یم شهاک تفن ترازو ییوگخساپ ،تفن تعنص داسف شیازفا اب نینچمه شهاک و دبای
دازآ شدرگ و راشتنا زا تیفافش مدع نیا و دش دهاوخ بجوم ار تفن تعنص ماظن تیفافش تاعلاطا یم مهارف ار داسف تصرف تابجوم و هتساک
یاضاقت داسف تصرف شیازفا اب و دروآ
یم شیازفا تفن تعنص داسف و داسف هدننکدیدشت هقلح(دبای
.)R6
تیفافش مدع رگید یوس زا
شهاک هجیتن رد و درکلمع یبایزرا و تیریدم ماظن یدمآراک شهاک بجوم تفن تعنص ماظن هتسیاش یم یرلااس یپ رد و دوش
و لیعبت شیازفا و بسانمان تاباصتنا ،یرلااس هتسیاش شهاک
یب هدننکدیدشت هقلح( دیدرگ دهاوخ داسف شیازفا زاس هنیمز یتلادع .)R7
تلاح لدم تخاس -
نایرج
تلاح لدم تخاس روظنم هب -
م رارق هجوت دروم نامز لوط رد اهریغتم یاهدنور نایرج -ی
ساسا رب و اهدنور نیا هب هجوت اب و دنریگ هب اهریغتم نیب طابترا دوجوم نیناوق
ص یضایر ترو
یم هلومرف تلاح لدم یاهریغتم .دنوش
یایوپ زا نایرج– دومن رد هدش ییاسانش یاه
و تلع را
یم یوریپ یلولعم لکش .دننک
7 تلاح لدم یم ناشن ار هلئسم نایرج–
.دهد
لکش 7 - تلاح لدم -
تفن تعنص ماظن داسف نایرج .
لدم نیا رد لصاح تنار ،هدش یسررب تاعلاطم دروآرب هب هجوت اب تعنص ندوب ریتنار نازیم
نیگنایم روط هب یتفن یاهدمآرد زا 40
رظن رد تفن شورف زا لصاح یاهدمآرد نازیم دصرد
ربارب هیاپ لاس رد تفن تعنص داسف تصرف و داسف یاضاقت نازیم نینچمه .تسا هدش هتفرگ م یخرب همادا رد .تسا هدش ضرف لودج رد لدم رد هتفر راک هب هلداعم و اهریغت
5 یفرعم
یم .ددرگ
لودج 5 - تفن تعنص ماظن داسف نایرج لدم یضایر طباور و تلاداعم یخرب
نایرج لدم رب مکاح یضایر طباور و هلداعم هزادنا دحاو
یریگ ریغتم
یّلم هعسوت قودنص -
تفن یلام عبانم -
یتفندمآرد زا هجدوب رییغت -
فا شیاز
)دمآرد INTEG انبم لاس رد تفن شورف زا لصاح دمآرد دمآرد شهاک( +
- قطانم هعسوت
زیختفن - Million
Dollar لصاح دمآرد
شورف زا تفن
هریخذ اه یلخاد فرصم( +انبم لاس رد تفن دیلوت ی -
تارداص - دیلوت حطس
INTEG)تفن Million
Dollar تفن دیلوت
و یهافر تامدخ(
یعامتجا - جدوب رد رییغت+تایلام زا تلود دمآرد رییغت زا ه
)یتفندمآرد INTEG + انبم لاس رد تلود یاهدمآرد Million Rial
یاهدمآرد تلود
نانکراک قوقح -
دیلوت و جارختسا هنیزه -
تعنص یلام عبانم رد رییغت
INTEG)تفن یژولونکت هعسوت( + انبم لاس رد تفن تعنص یلام عبانم -
زرابم هجدوب ه - Million Rial
یلام عبانم تفن تعنص
و جارختسا یژولونکت هعسوت+یّلم هعسوت قودنص زا هتفای صیصخت هجدوب )دیلوت INTEG یژولونکت هعسوت یلام عبانم(
- هیامرس نیب یراذگ لونکت هعسوت یللملا +یژو
+انبم لاس رد تفن تعنص یژولونکت هعسوت یلام عبانم Million
Dollar یلام عبانم
هعسوت یژولونکت
یژولونکت هعسوت هب یّلم هعسوت قودنص زا صیصخت -
سوت قودنص رد رییغت هع
)یّلم INTEG روشک هعسوت( +انبم لاس رد یّلم هعسوت قودنص Million Rial -
قودنص یّلم هعسوت
تصرف شهاک(
تفن تعنص داسف -
تصرف شیازفا )تفن تعنص داسف
INTEG
تصرف لاس رد تفن تعنص داسف یاه + انبم
Million Dollar داسف تصرف
تفن تعنص
تعنص داسف یاضاقت رد رییغت( + انبم لاس رد تفن تعنص داسف یاضاقت INTEG)تفن Million
Dollar داسف یاضاقت
سف اب هزرابم تیفرظ رد رییغت( + انبم لاس رد داسف اب هزرابم تیفرظ تعنص دا
INTEG)تفن Percent
هزرابم تیفرظ داسف اب
MIN) تفن تعنص داسف یاضاقت تصرف,
تفن تعنص داسف یاه Million (
Dollar تعنص داسف
تفن
دمآرد شیازفا
× +تفن تعنص رد تنار تارییغت((
1 )
× ندوب ریتنار نازیم )تعنص
Million Dollar / year شیازفا
داسف تصرف
یصوصخ) ه × یزاس یصوصخ مهس یزاس
تنار رییغت زا ) + (
تلود یرگیدصت
تنار رییغت زا تلود یرگیدصت مهس× تفن تعنص ماظن تیفافش)-(
مهس×
تنار رییغت زا تیفافش )
- تاعلاطا دازآ شدرگ و راشتنا( راشتنا مهس×
و شدرگ
تنار رییغت زا تاعلاطا (
Percent تنار تارییغت
تعنص رد تفن
تباقر ریثات(
ریثات+ هزرابم تیفرظ ریثات+نوناق تیمکاح ریثات+یریذپ هتسیاش
-
)تفن تعنص ماظن تیفافش ریثات+یرلااس
× تصرف داسف Million
Dollar / year شهاک
داسف تصرف
)داسف یاضاقت
× اضاقت رییغت خرن
× داسف تصرف هب اضاقت رییغت تبسن
+( تصرف )تفن تعنص داسف یاه رییغت بیرض( ×
Million Dollar / year رد رییغت
داسف یاضاقت
SMOOTH ((IF THEN ELSE)) تفن تعنص داسف یاضاقت
تصرف/
تفن تعنص داسف )>=
, (-1 ) × (1 تفن تعنص داسف یاضاقت داسف تصرف/
تفن تعنص ) , تفن تعنص داسف یاضاقت تفن تعنص داسف تصرف/
نامز( ((,
داسف کرد Dmnl
رییغت تبسن هب اضاقت داسف تصرف
SMOOTH ) تساوخرد و تایاکش هب تازاجم تبسن
× اه تبسن مهس
داسف یاضاقت رییغت رد تایاکش هب تازاجم نیفلختم تازاجم کرد نامز,
1/year ( تازاجم ریثات
یاضاقت رب داسف
IF THEN ELSE ) داسف اب هزرابم تساوخرد و تایاکش
>= ( هزرابم تیفرظ
داسف اب داسف اب هزرابم تیفرظ), داسف اب هزرابم تساوخرد و تایاکش,
Percent ( هب یگدیسر
و تافلخت داسف فشک
تفن تعنص یلام تیفافش + تفن تعنص یراتخاس و یسایس تیفافش Percent/year
تیفافش تفن تعنص
یزاسدرادناتسا(
× 0.95 (+) 0.42
× )ینامزاس یاهدنیآرف یزاسدنتسم Percent/year
تیفافش یراتخاس
( 1.06
× میرحت تدش اه
ی نیب للملا (+)ی 0.05 -
× (+)داسف لرتنک تیقفوم 0.08
-
×
)یسایس تابث Percent/year
کسیر هیامرس یراذگ
0.5) درکلمع یبایزرا و تیریدم× )
- 0.02( تلود یرگیدصت× Percent/year (
هتسیاش یرلااس
داسف لرتنک رد تیقفوم(
× 0.175 (+) 2.2
× )تاررقم و نوناق تیفیک Percent/year
تیمکاح نوناق
هیبش لدم یجنسرابتعا و یزاس
هیبش رازفا مرن زا هدافتسا اب یزاس
VENSIM DSS 6.4E
ینامز قفا رد 20
هتفرگ تروص هلاس
لدم رد انبم لاس .تسا 1390
یم هداد زا و دشاب اه
ینامز یرس ی 1390
یلا 1394 یبایزرا یارب
عمج .تسا هدش هدافتسا لدم یراتفر رابتعا صخاش ینامز یرس تاعلاطا یروآ
ینامزاس یاه
هب تفن تعنص تسایر درکلمع تیریدم هناماس رد تفن ترازو درکلمع یبایزرا جیاتن دانتسا
نیب تاعلاطا زین و یروهمج و ناریا یتفن یاهدمآرد نازیم صوصخ رد کپوا یللملا
صخاش شرازگ دانتسا هب ینارمکح یاه نیب نامزاس و یناهج کناب هنایلاس یاه
تیفافش یللملا
مروت نازیم و یجارختسا عیانص شرازگ هب هجوت اب
هب یعامتجا تامدخ و ناریا رامآ زکرم یاه
یم روشک لک هجدوب شرازگ دانتسا نامزاس شرازگ دانتسا هب ییاضق ماظن یدمآراک زین و دشاب
نآ یارب ینامز یرس هک ییاهریغتم .تسا هدش هتفرگ رظن رد یناهج تلادع و تشادن دوجو اه
ریغتم زین ظن زا هدافتسا اب یفیک یاه کینکت یریگراکب اب تعنص ناگربخ ر
میمصت یاه یریگ
یمک نومزآ لماش لدم یجنسرابتعا .تسا هدیدرگ یزاس ،داعبا یراگزاس نومزآ ،یگدنزارب یاه
نومزآ ،زرم تیافک نومزآ ،یرتماراپ تیساسح نومزآ ،یرتماراپ دییات نومزآ ،یدح طیارش نومزآ ا یریگ لارگتنا یاطخ نومزآ ،راتفر دیلوتزاب لدم یاهریغتم راتفر زین یراتفر رظن زا و دش ماجن
لودج .تفرگ رارق ناگربخ دییات دروم 6
آ جیاتن یم ناشن ار ریغتم ود یراتفر نومز .دهد
لودج 6 - وناق تیمکاح ریغتم و )رلاد نویلیم(تفن دمآرد ریغتم یراتفر رابتعا نومزآ )لاس رد دصرد(ن
تفن دمآرد 2011 2012 2013 2014 نوناقتیمکاح 2011 2012 2013 2014
عجرم راتفر 118000 68000 93300 90660 عجرم راتفر 30.6 31.6 30 28.8
هیبش
یزاس 113000 67820 90670 87640 یزاسهیبش 29.9 29.9 27.7 27.7
=RMSPE
0.027 0.04=RMSPE
یژتارتسا هعسوت و باختنا ،
هدایپ یزاس تسایس
لیلحت جیاتن هب هجوت اب دانتسا هب زین و از نورب یاهریغتم یور رب لدم تیساسح
یاهراکهار
تسایس ،داسف اب هزرابم ناگربخ رظن زا هدافتسا اب تفن تعنص داسف اب هزرابم یاه
ص تفن تعن
یذ اب هبحاصم لوط رد اب سپس .دیدرگ ییاسانش یژتارتسا هس رد هلئسم ریگرد ناعفن
ا ره لامع
تسایس زا کی اه
یغتم تروص هب یساسح لیلحت جیاتن زا هدافتسا اب ،لدم رد از نورب ر
تنوم ت
تصرف لماش لدم فده یاهریغتم یور رب هدش لامعا رییغت هب تبسن لدم تیساسح ،ولراک یاه
نیدب و دش هدیجنس تفن تعنص ماظن داسف و تفن تعنص داسف یاضاقت ،تفن تعنص داسف ک ییاهریغتم ینعی لدم رد میمصت یمرها طاقن بیترت سن فده یاهریغتم و لدم راتفر ه
هب تب
نآ تارییغت لحت هزاب زا هدافتسا اب تارییغت هنماد .دیدرگ ییاسانش ،تسا ساسح اه
تیساسح لی
هدایپ یریذپ ناکما زین و عنص ناگربخ رظن زا هدافتسا اب نامزاس رد تارییغت یزاس
صخشم تفن ت
لودج رد هچنانچ .دیدرگ 7
یم هدهاشم تسایس یخرب دوش
ه ازفا دننام هدش ییاسانش یا شی
نیب تایبرجت زا هدافتسا ،تازاجم تدش شیازفا زین و داسف اب هزرابم قفوم یللملا
ت نارایمه دادع
لودج .تسا هدش هفاضا لدم هب زین سرزاب 8
یم ناشن ار لدم رد هدش لامعا تارییغت د
.ده
لودج 7 - ژتارتسا ی تسایس و اه تفن تعنص ماظن داسف لرتنک هدش ییاسانش یاه
یژتارتسا تصرف شهاک اه
ماظن داسف ی تفن تعنص تسایس
1 - تفن تعنص تاررقم و نوناق تیفیک شیازفا
تسایس 2 - تفن تعنص یرلااس هتسیاش ماظن شیازفا
تسایس 3 - یصوصخ شیازفا تفن تعنص یزاس
تسایس 4 - تعنص یریذپ تباقر شیازفا تفن
تسایس 5 - تفن تعنص راتخاس رد تلود یرگیدصت شهاک
تسایس 6 - تفن تعنص ینامزاس یاهدنیآرف یزاسدنمشوه
تسایس 7 - تفن تعنص ینامزاس یاهدنیآرف یزاسدرادناتسا
تسایس 8 - تفن تعنص یلام درکلمع تیفافش یزاسدرادناتسا
یژتارتسا ماظن داسف یاضاقت شهاک
تفن تعنص تسایس
1 - هناریگشیپ شزومآ شیازفا
تسایس 2 - هنایلاس قوقح شیازفا خرن شیازفا
تسایس 3 - لیعبت شهاک نانکراک یتخادرپ یاه
تسایس 4 - تأیه یدمآراک شیازفا اه
یرادا تافلخت هب یگدیسر ی
تسایس 5 - نیفلختم تازاجم تدش شیازفا
یژتارتسا داسف اب هزرا م تیفرظ شیازفا
تفن تعنص تسایس
1 - داسف اب هزرابم هجدوب شیازفا
تسایس 2 - نارگاشفا زا تیامح شیازفا
تسایس 3 - نیب تایبرجت زا هدافتسا داسف اب هزرابم قفوم یللملا
تسایس 4 - سرزاب نارایمه شیازفا
لودج 8 - تفن تعنص ماظن داسف لرتنک لدم یور رب یلامعا تارییغت
لدم تارییغت تحت
تسایس اه تصرف شهاک یژتارتسا یلامعا ی اه
تفن تعنص ماظن داسف ی
شیازفا 20
اهدنیآرف یزاسدنمشوه یدصرد تلود یرگیدصت یدصرد3 شهاک
شیازفا 20
نامزاس تامدخ یریذپ تباقر یدصرد یرلااس هتسیاش یدصرد20 شیازفا شیازفا
5
اهدنیآرف یزاسدرادناتسا هنایلاس یدصرد تاررقم تیفیک یدصرد50 شیازفا شیازفا
5 یصوصخ هنایلاس یدصرد
یزاس یلام تیفافش یدصرد50 شیازفا
تسایس تحت لدم تارییغت اه
تفن تعنص ماظن داسف یاضاقت شهاک یژتارتسا یلامعا ی شهاک
10
نانکراک یتخادرپ لیعبت هنایلاس یدصرد نیفلختم تازاجم تدش یریارب2 شیازفا شیازفا
17 خرن یدصرد
هنایلاس قوقح شیازفا هناریگشیپ شزومآ یریارب2 شیازفا
شیازفا 20 تأیه یدمآراک یدصرد اه
یرادا تافلخت هب یگدیسر ی
تسایس تحت لدم تارییغت اه
تفن تعنص داسف اب هزرا م تیفرظ شیازفا یژتارتسا یلامعا ی شیازفا
50
نارگاشفا زا تیامح یدصرد داسفاب هزرابم هجدوب یربارب4 شیازفا هدافتسا
30 نیب تایبرجت زا یدصرد سف اب هزرابم یللملا
دا سرزاب نارایمه دادعت یربارب4 شیازفا
تصرف شهاک یژتارتسا تفن تعنص داسف یاه
نامه لکش رد هک روط 8
یم هدهاشم داسف تصرف شهاک تسایس تارییغت لامعا اب دوش
تصرف ریغتم شهاک دهاش تفن تعنص داسف یاه
تفن تعنص داسف فده ریغتم شهاک و (A)
تیفافش ،نامزاس یاهدنیآرف یزاسدنمشوه و یزاسدرادناتسا دنور شیازفا اب عقاو رد .میتسه(B)
شیازفا هب رجنم ،یلام درکلمع تیفافش شیازفا اب زین و میدیشخب دوبهب ار تفن تعنص یراتخاس تصرف شهاک و تفن تعنص ماظن تیفافش یم داسف یاه
زا .ددرگ یدصت شهاک اب یفرط
یرگ
یصوصخ شیازفا و تعنص رد تلود شیازفا و تعنص تامدخ ندرک یتباقر و یزاس
تنار نازیم شهاک هب رجنم ،یدمآرد تاعلاطا راشتنا و یزاسدنمشوه یم تفن تعنص یاه
.ددرگ
تصرف یژتارتسا نیا یم رارق فده دروم ار داسف یاه
یم و دریگ ناکما تارییغت اب ات دشوک
یذپ ر
تصرف نیا شهاک اب ینامزاس رظن زا ریذپ ناکما تارییغت نازیم .دشخب دوبهب ار داسف تیعضو ،اه
یسررب زا هدافتسا اب میمصت رظن و ینامزاس یاه
همانرب و ناگدنریگ زا کی ره رد تعنص نازیر
تسایس .تسا هدش هدیدرگ روظنم اه
(B) (A)
لکش –8 تصرف داسف یاه تفن تعنص داسف و(A)
-(B)
تصرف شهاک یژتارتسا داسف یاه
.
تفن تعنص داسف یاضاقت شهاک یژتارتسا تسایس لامعا رارق شهاک فده دروم ار داسف یاضاقت نازیم یژتارتسا نیا یاه
یم .دهد
نامه لکش رد هک روط 9
یم هدهاشم و نانکراک هنایلاس قوقح شیازفا خرن نازیم شیازفا اب دوش
نآ یتشیعم تیعضو دوبهب لیعبت شهاک اب زین و اه
شزومآ شیازفا و نانکراک یتخادرپ یاه یاه
یم دارفا ینورد لرتنک هب رجنم هک هناریگشیپ تأیه یدمآراک شیازفا اب نینچمه و ددرگ
یاه
داسف حماست و لهاست صوصخ رد یرادا تافلخت هب یگدیسر تدش شیازفا و هدش فشک یاه
داسف یاضاقت نازیم داسف و تافلخت یارب تازاجم یم شهاک(A)
نآ زا یلو دبای داسف هک اج
یم اضاقت و تصرف نازیم زا یبیکرت تفن تعنص تسایس نیا لامعا دشاب
اه یجورخ رد ییاهنت هب
اسف نازیم د
هدمع دوبهب(B)
هدرکن داجیا یا .دنا
( )B (
)A
لکش 9 - تفن تعنص داسف یاضاقت تفن تعنص داسف و(A)
–(B) داسف یاضاقت شهاک یژتارتسا .
داسف اب هزرابم تیفرظ شیازفا یژتارتسا تارییغت جیاتن لکش رد تفن تعنص رد داسف اب هزرابم تیفرظ شیازفا هدش لامعا
8 ناشن
نامه .تسا هدش هداد یم هدهاشم هک روط
تعنص ماظن داسف یاضاقت رد یکدنا تارییغت دوش
تفن تصرف و(B)
تفن تعنص ماظن داسف یاه تفن تعنص ماظن داسف فده ریغتم و(C)
(D)
یکاح یژتارتسا نیا جیاتن .دیدرگ عقاو تیفرظ شیازفا هک تسا نآ زا
و تراظن و یسرزاب یاه
یمن نارگاشفا زا یتیامح نیناوق رد یدروخزاب تارثا عقاو رد و دنشاب زاسراک ییاهنت هب دنناوت
یم داسف نازیم شهاک زا عنام ،ییاهنت هب هزرابم تیفرظ شیازفا میمصت تیعقوم نانچ .ددرگ
هچ
ب طابترا رد لدم رد یدروخزاب رثا نیا یم داسف یاضاقت شیازفا هب رجنم هک رتشیب یسرزاب ا
،ددرگ
.تسا هدش ظاحل
( )B (
)A
(C)
( )C (
)D
لکش 8 - اب هزرابم تیفرظ رادومن (A)داسف
، داسف یاضاقت
، (B) تصرف اه داسف ی ماظن داسف و(C)
تفن تعنص -(D)
داسف اب هزرابم تیفرظ شیازفا یژتارتسا .
یژتارتسا یحارط یژتارتسا نیرتهب باختنا و یبیکرت یاه
تسایس لامعا لماش یبیکرت یژتارتسا راهچ زین و نامزمه روط هب یژتارتسا ود یاه
یژتارتسا
هیلک هسیاقم رد .دش هتفرگ رظن رد یژتارتسا هس ره یلامعا تارییغت لماش هک یلک یبیکرت یژتارتسا تفن تعنص ماظن داسف شهاک یژتارتسا نیرتهب ناونع هب یلک یبیکرت یژتارتسا ،اه
یم .دشاب
لکش 9 - داسف تصرف رادومن داسف یاضاقت ،(A)
(B) و تفن تعنص داسف –(C)
یلک یبیکرت یژتارتسا
لکش رد هک روطنامه 9
تسایس زا یبیکرت هچنانچ ،تسا هدش هداد ناشن یژتارتسا هس یاه
رارق لرتنک تحت یریگمشچ تروص هب تفن تعنص رد داسف رادومن ،مینک لامعا لدم رد ار
(A) (B)
