هسسؤم ناور سانش ی و مولع برت ی ت ی Institute of Psychology and Educational Sciences
هدکشناد ناور سانش ی و مولع برت ی ت ی Faculty of Psychology and Educational Sciences
هاگشناد نارهت University of Tehran
(DOI): 10.22059/japr.2022.318642.643753
اقم ی س ۀ شخبرثا ی
روضح نامرد ی
عقاو و ی ت زاجم ی ور تقفش رب زکرمتم ی
گدوسرف ی
وشانز یی
Comparing the Effectiveness of Compassion-Focused Face-to-Face and Compassion-Focused Virtual Reality Therapies for Marital
Burnout
Mohammad Shakarami *یمرکاش دمحم
Mohammadreza Abedi **یدباع اضردمحم
Rezvan sadat Jazayeri ***یریازج تاداسلا ناوضر
Javad Rasti ****یتسار داوج
Abstract
The purpose of the present study was to compare the effects of compassion-focused face-to-face therapy and compassion-focused virtual reality therapy on marital burnout. It was applied using a quasi- experimental research design with pretest, posttest, follow-up, and control group. The statistical population included all married men of Mobarakeh Steel Company in Isfahan who showed symptoms of marital burnout in 2020. Then, 30 people were selected from them and randomly assigned to three groups: Face-to-Face Therapy, Virtual Reality Therapy, and Control Group (10 people in each group). The research instruments were the Couple Burnout Questionnaire (CBQ) and the face-to-face and virtual reality therapies, which were conducted individually in seven 45-minute sessions. Data analysis was performed using the repeated measures analysis of variance test in SPSS.26 software. The results showed that both therapies lead to a reduction in marital burnout and its components (p < 0.05) and that the effect of face-to-face therapy is greater than that of virtual reality therapy on marital burnout, mental exhaustion and physical exhaustion. For the emotional exhaustion component, both therapies were equally effective. In addition, virtual reality therapy had no significant effect on physical exhaustion (p >
0.05). The results also showed the persistence of both therapies in the follow-up phase. Considering the effectiveness of virtual reality in the therapy of burnout, this technology can be used to treat marital burnout.
Keywords: Compassion Focused Therapy, Marital Burnout, Virtual Reality.
کچ ی هد اقم ،رضاح شهوژپ زا فده ی
س ۀ ثأت ی ر نامرد ااه ی رراضح ی عقاو و ای ت
زاجم ی ور ،تقتاف راب زکرمتم ی
دراورر شهااک ی
رافانز یی دراب
دربراک ،هعلاطم ی
ن عرن زا و ی هم امزآ ی ش ی پ حرط اب ی ش
،نرمزآ سپ نرمزآ
پ و ی گ ی ر ی اعماج درب لرتنک هور اب ۀ
ماهأتم نادرام ممااف شهوژاپ
کرابم دلارر تکرف ۀ
ناهتصا اب درورر ناگناشن ی
افانز ر یی لااو رد
1399 و دندرب ی نآ زا رتن هب و باختنا اه رداصت تررص
ی هور هو رد
ررضح نامرد ی
، عقاو نامرد ی ت زاجم ی هد هورا هاوس لراتنک و هراتن
اااج ی زگ ی ن اااهرازبا دندااف ی
مانااشورپ مماااف ،شهوژااپ ۀ
درااورر ی
رفانز (یی )CBQ نامرد ، اه ی ررضح ی عقاو و ی ت زاجم ی متم زاکر راب
هب هک درب تقتف دارتنا تررص
ی اسلج تته رد و ۀ
45 قد ی هاق ا ی هائارا
لحت دندف ی م هداد رط زا اه ی ق لحت نرمزآ ی م راو ای سنا هزادانا ااب ای ر ی
مرن رد ،ررکم رازرا SPSS.26 اتن دف ماجنا ی ج ناامرد ودراه داد ناشن
درورر شهاک بجرم ی
رفانز یی هتلؤم و اه ی م نآ ی دنراف س 05 /
>0
د و p نامر ررضح ی اقم رد ی هس عقاو نامرد اب ی ت زاجم ی درورر رد ی
رفانز یی
، تلؤم رب ۀ گتسخ ی ناور ی گتسخ و ی ناماسج ی ثأات ی ر ب ی رتاش ی
تلؤم رد اما ،دراد ۀ
گتسخ ی تطاع ی
، اشخبرثا ناامرد ودراه ی
ی نااسک ی
ا نمض ؛دنراد ی هکن عقاو نامرد ی ت زاجم ی
، گتاسخ راب ی ناماسج ی راثا
رادانعم ی س درادن 05 /
<0 مه p نچ ی ن ااتن ی ج نااشن دانهد ۀ را دانام ی
لحرم رد نامرد ودره ۀ
پ ی گ ی ر ی أت هب هجرت اب درب ایی
د ارااک یی عقاو ای ت
زاجم ی درورر نامرد رد ی
، م ی نارت ا زا ی ن روانر ی مز رد ی ان ۀ للاسم ۀ
درورر ی رفانز یی تسج هرهب
هژاو اه ی لک ی د ی : دراورر ،تقتاف راب زکرمتم نامرد ی
رافانز یی
،
عقاو ی ت زاجم ی
ناﺮﯾا ،نﺎﻬﻔﺻا ،نﺎﻬﻔﺻا هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻰﺳﺎﻨﺷ ناور و ﯽﺘﯿﺑﺮﺗ مﻮﻠﻋ هﺪﮑﺸﻧاد ،هروﺎﺸﻣ يﺮﺘﮐد * ون**
ی هدنس لوئسم : مرلع هدکشناد ،هرواشم هور داتوا یتیبرت
ناور و
،یوانف هاگشناد ،ناهتصا ،ناهتصا ناریا
ناﺮﯾا ،نﺎﻬﻔﺻا ،نﺎﻬﻔﺻا هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻰﺳﺎﻨﺷناور و ﯽﺘﯿﺑﺮﺗ مﻮﻠﻋ هﺪﮑﺸﻧاد ،هروﺎﺸﻣ هوﺮﮔ رﺎﯿﺸﻧاد***
*
ناﺮﯾا ،نﺎﻬﻔﺻا ،نﺎﻬﻔﺻا هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ و ﯽﻨﻓ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﮑﺷﺰﭘ ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ هوﺮﮔ رﺎﯾدﺎﺘﺳا***
ناﺮﯾا
Email: [email protected] یشهوژپ یملع :هلاقم عون
Received: 7 Feb 2021 Accepted: 19 Apr 2021 00/01/30:شریذپ 99/11/19 :تفایرد
همدقم سرتوا ی دنز یاه ار داررا ،
ماو ی دراد نآ هب ات یخواپ اه هئارا
بوانمان هک دننک نیا ندرب
خواپ اه م ی دنارت
ی درورر اهدمایپ نیا زا یکی دفاب هتفاد داررا یارب ییاهدمایپ س توا 1
چلاام و نانیک -
،سنیپ 2007
ۀهد رد ادتبا هک ی درورر 1970
،ناخس دف حرطم یلغف ۀنیمز رد و یدلایم 2012
ناققحم ۀقلاع ،
ب ی رامف و هلاقم یرایسب دادعت نآ دررمرد و درک بلج درخ هب ار ی باتک
و ،پاچ سنارتنک یاه یدایز راز رب
دف ،شلسم و رتیل ،یلرافس 2009
ۀمه دراو و هبنج
اه حت دننام داررا ی دنز ی طباور ،شزرو ،تلایص
،انیلوراکس دف ییرفانز و ی دارناخ طباور ،یعامتجا 2010
ماچ و نا ،گناز ؛ ،
2007 ییرفانز ی درورر هب2
هیرظن و ناققحم داقتعا هب نازادرپ
یجوز ی دنز هک توا یناور و یتطاع ،ینامسج طرتم یگتسخ زا یتلاح ،
یم متخم ار درر شهاک ار درر یژرنا و دنک
م ی دهد هب ینامز ی درورر عرن نیا یم درجو
تابلاطم هک دیآ
نیمأت هطبار زا درر یتطاع من
ی رف د ،نراگنیلس 2004
وا و مرد ی ی دبا ۀطبار هناقفاع شا هب هتسنارتن دنز
ی شا
و طرتم یگتسخ ،یژرنا شهاک قیرط زا ،ینامسج یگتسخ دهد انعم هرتس
ا تیاکف زا ی و ینامسج یاه
ناور یم زورب ینت یتطاع یگتسخ دنک
ربرد ی دنر بیرر و یدیماان ،ی دنامرد ساسحا ۀ توا
یگتسخ و ،
،کنرب و یلرافس دراد هرافا ی دنز و راک ،درخ هب یتنم شرگن دفر هب یناور 2003
ی درورر ،رگید هاگن زا
یب ،یگناگیب ساسحا اب هک توا رسمه هب یتطاع یگتسبلد شهاک نامه ییرفانز یب و یگقلاع
تواتت ی
هب یتنم فطارع ینیزگیاج بجرم و توا هارمه رگیدکی هب نیجوز ،رزیاکس توا تبثم فطارع یاج
1996
مکف ینامز و دراد یجیردت و مارآ یدنور ییرفانز ی درورر م
ی ی در هب داررا هک رد تسکف و ینارتان تلع
و یداقتنادرخ هب عورف ،ییرفانز ۀطبار زا درخ تاراظتنا هب ندیور شنزرو
رخ یم د رد ،درخ هب تقتف و دننک
نآ یم شهاک اه و درخ هب تقتف رادانعم و یتنم طابترا رب یرایسب ناققحم ،بلطم نیا دییأت رد دبای
،کتیز و نلآ ،ثرو هنرمن یاربس دنراد دیکأت ی درورر 2020
،یرچ و رک ؛ 2019
،فیکلیواو و تررکنایلیو ؛
2020 ،یتمدخ ؛ 1399
شلات هنیمز نیا رد یاه
شهاک یارب ،داررا رد درخ هب تقتف شرتس یارب یقررم
نآ ی درورر هنرمن یاربس توا هترر تررص اه
هرود ا ،ینمیا و یدمحمرای ،رادیاپ یقوذ ،ی 1398
،یمفاه ؛
1397 ،دنلنار و مورتوآ ،رودنرمرج ،نرسکیرا ؛ 2018
دیدهت ناجیه میظنت متسیو هو ،تقتف رب زکرمتم نامرد -
تظاتح قئاو ،3
- رب یگتخیگنا نیکست و 4
ار 5
یارب ار ناسنا ۀمه درکراک دنراد مه اب یتواتتم یاهدرکراک هک توا مئاق اه
دیدهت متسیو -
،تظاتح فشک
اهدیدهت و ماجنا شنکاو یاه هلباقم ا دننام ی ندرکرارر ،ندیگنج ای
تباث و ب ی تکرح هب و ،ندنام زورب هولاع
ناجیه
،بارطضا ریظن ییاه مشخ
ای ،تربلی س توا یرازیب 2010
فلا متسیو قئاو - هب یگتخیگنارب
مکف یری تاواسحا نآ رد هزیگنا داجیا و داررا رد تبثم
یم رجنم اه یارب شلات رد داررا قرشم و درف
1. burnout 2. marital burnout
3 . threat- protection emotional regulation system 4 . rive-excitement
5 . Soothing
توا برلطم یاهزیچ هب ندیور یارب رپاکت و یبایماک رپدس
نوررم و -
،یکسنیپورتوا 2005
متسیو
نیکست ا بجرم ی دنهد و شمارآ داجی
ی دروآ هب داررا یبایتود و لداعت
،تربلی س توا 2010
نیا فلا
لداعت رد ییاوران نامه ای درر ۀنیهب دفر مدع ،دنتسه ی درورر راچد هک ار یداررا مکشم ،نامرد متسیو یم ناجیه میظنت یاه ،نتنیه و نموور ،نمراهس دناد
2011 یم بجرم هنیهب دفر مدع نیا درف
یتقو یم رارق ینوریب و ینورد یازراشر ممارع ضرعم رد داررا دیدهت متسیو ،دنری
- ناشتظاتح بی
ش لاعر ایس
دیدهت رب زکرمتم ینمیا یاهدربهار زا و درف
بلط ی هتوارخان بقارع ناشیارب هک دننک هداتتوا نیا دراد یا
تم نامرد رد ،هللسم نیا مح یارب توا ی درورر نامه هتوارخان بقارع شلات تقتف رب زکرم
یم درف اب
ناجیه دنیارر میهست زا هداتتوا نهذ داجیا و اه
تقتف مآ ی ز و نمیا ،مر ینورد براجت اب راک و شمارآ
شخب ،
درک کمک داررا رد متسیو نیا لداعت یبایزاب و ناجیه میظنت متسیو دفر هب ،یتقتفدرخ و تقتف قیرط زا ،نتنیه و نموور ،نمراهس 2011
نیارر ناجیه میهست د ناجیه اب داررا ۀلباقم ییانارت هک ییاه
ملاوان یاه
یم مهارر ار تراهم قیرط زا ،دروآ
،هناقتشم راترر ،هناقتشم للادتوا ،هناقتشم هجرت مماف هناقتشم یاه
زا هداتتوا اب و هناقتشم کاردا و ،هناقتشم تاواسحا ،هناقتشم تاررصت نکت
ی ک اه ینهذ یزادرپریرصت ریظن یی
مظنم ستنت ،هناقتشم کست
ی ن شخب نهذ ، تررص و هناقتشم ۀمان نتفرن ،یها آ م
ی ی در ،تربلی س 2014
تقتف رب زکرمتم نامرد یارجا م1
ی دنارت یزاجم تیعقاو یروانر زا هداتتوا اب دری تررص 2
نانچ ؛ هک
س ناراکمه و رنرکلار 2014
س ناراکمه و رنرکلار و 2016
ینامرد شور نیا زا و ی درسرا شهاک یارب
درخ یر داقتنا ک هداتتوا داررا3
رد هک ررکذم تاقیقحت رد دندرک دییأت ار ینامرد شور نیا ندربرثؤم و دندر
نآ اه ،تربلی لواپ هب
نارنع زا یکی نب ی نا ناراذ ،تفاد ررضح تقتف رب زکرمتم نامرد یلصا ندرمزآ
ی اه
ییاهریرانو یط تراهم
اه ارجا ار هناقتشم ی م
ی دندرک تررص تقتف رب زکرمتم نامرد قیرط نیا زا و
یم ؛ترر یارب رگنامرد قاتا یاضر ،اهریرانو زا یکی رد هنرمن هب
تررص یزاجم تیعقاو بف
ی ه زاو و دف ی
هیر لاح رد قاتا رد یکدرک مشچ هب ار یزاجم تیعقاو توده ،یندرمزآ هک یماگنه درب ندرک
م ی دز اب ،
هجارم نایر کدرک م
ی دف دیاب و هب تررص یم راتت و راترر یو اب هناقتشم تراهم قیرط نیا زا و درک
مکف یو رد نارگید اب تقتف م
ی ترر یم ناشن قیقحت نیا جیاتن نازیم دهد
هناشن اه و ی درسرا ی
یر داقتنادرخ ندرمزآ
ی اه توا هترای یرادانعم شهاک
یزاجم تیعقاو زا هداتتوا ۀدیا هک توا رکذ نایاف نامرد رد
ناور یاه ۀهد هب ،یتخانف
1990 و
نامرد اه ههجارم ی یا
ساره راچد داررا نامرد ریظن ،ثررن و ثررنس زاورپ زا سرت دننام صاخ یاه
1994 و
،مبرک و ثررن ،ثررن س عاتترا زا سرت 1995
مزاب ی ددر صیخشت ریظن یددعتم درارم رد زین نآ زا سپ اما ،
راکژک ی اه م درکلمع ی
4زغ س ،یتن اپ و ینیپلآ ،یریبراب ،اترم ،یزودنم 1998
بیوآدرخ حلاصا ، یناور
رد 5
1. compassion-focused therapy 2. virtual reality
3. self-criticism 4. brain dysfunction 5. self-harm
هچب نو و نمادس اه ،کپوارد
2018 ایورا ،امووا ،لاتربس گرو نامرد ، -
،شرناب و نلی ،سریولاپ 2008
،
تربکنع زا سرت ایورا س 1
- ،لاترب و سنرر ،نیلراک ،نمراه ،سریولاپ 2002
کورو زا سرت ، س2
رب و لات
،ناراکمه 2005
هحناو زا سپ سرتوا للاتخا ، ،نمراه و دیتیدس 3
2002 لاترب ؛ ایورا و سرناب ،رنارو ، -
،سریولاپ 2015
،نرنایپ و اتسن ،ررتواپ ،نیرام ،میتپواس نادرم یسنج درکلمع للاتخا ، 2003
للاتخا ،
،ناراکمه و وزیرس ناکدرک رد هجرت دربمک 2000
نرمزآ و یبایزرا و ، ،کنارک و ثررن ،ثررن س بارطضا
2004 هب تیقررم اب هترای نینچمه دف هترر راک
یم ناشن یددعتم تاعلاطم یاه یاهریدیو دهد
360 ،هجرد
و دنراد ینامرد یدربراک م
ی دننارت ،سرلب مماک و ندروو نو ،لدنیر ،نادرجس دنرف قلخ یدربهب بجرم
2018 ،ناراکمه و تیاو ؛ 2018
یایند کی یزاجم تیعقاو هو
دعب ی هتخاو هدف یرادربملیر ای هنایار طورت نیبرود زا هداتتوا اب هدف
یاه
360 یم صخف نآ رد هک توا هجرد ؛دنک مماعت نآ اب و دنک تکرح فارطا هب دنارت
هب هنر یا ًاعقاو راگنا هک
هب یزاجم تیعقاو توا یلایخ ناکم کی رد نمرده راترر کیرحت نارنع
یسح کیرحت زا ،مسینا را رد د
یم هداتتوا یعرنصم ؛دنک
لاحرد ی هک ای مک یها آ ،تلاخد نیا زا ،مسینا را ه
ی چ هنر ،گنینوربس درادن یها آ
،لاولا و تنررل ،رپیر نو ،گانمیم 2020
هب ای یم فیرعت یتیعضو نارنع ،یسح تاعلاطا نآ رد هک درف
یم داجیا رتریپماک رتشیب دنک
طیحم ات رتشیب هئارا تقد ۀجرد و دنک ری رد ار یرتشیب سارح هچره و یعیبط
هطرغ سح ،دفاب یم رتشیب داررا رد یرو
،ررتواس درف 1992
اهادص ،ریواصت ،یعقاو ینامز رد یزاجم تیعقاو
یدورو رگید و هنایار یسح یاه
یم ماغدا مه اب ار یا هنایار یایند ات دنک
ارتب ربراک هک دنک قلخ ار یا نآ اب دن
،ریرات و کر س دفاب هتفاد مماعت 2007
عقاورد هنایار مماعت یرگلا کی یزاجم تیعقاو -
یناسنا توا نیرن4
ناربراک نآ رد هک هنایار ریواصت یجراخ رظان کی ًاررص
نافدرخ هکلب ،دنتسین یا تکرف
نا دننک رد لاعر
هنایار هک دنتسه یزاجم یایند قلخ
ررضح سح و توا هدرک ای 5
هطرغ ربراک هب یزاجم طیحم رد ار یرو
م ی دهد ،سیارپ و یل ،تیموا ،زجاه ،مابوورس 2000
یم داجیا یرگشیامن یور یزاجم طیحم درف
هک رب
رارق رو م ی ی در توا صرصخم یهلاک ای کنیع مکف هب ًلارمعم و هک
ود زا هحتص امن ی ش نریزیرلت
توا هدف هتخاو ریرتوا نررده و کچرک رات و کر س
،ری 2007
هب داررا ،مغاشم زا یخرب رد سرتوا تلع
نیا زا یکی دنتسه ی درورر ضرعم رد رتشیب ،نافراک ندرباز
هور اه نانکراک ، هناخراک
اه نآ یئزج هابتفا کی یتح هک دنتسه یزاودلارر ی اه
م ی دنارت نیگنو یاهدمایپ
هب یلام و یناج
توا هتسباو نآ داررا ۀمه درکلمع هب نامزاو یلک درکلمع هک اجنآ زا دفاب هتفاد لابند
س ،ررم و یتند ،گنچ 2007
ات دروآ مهارر ار یطیارف دیاب ، مئاسم
نیا زا یکی درف عتترم داررا تلاکشم و
مئاسم مه هک توا ی درورر ، م
ی دنارت لغف ۀنیمز رد اجنآ زا دتتیب قاتتا داررا نیا ییرفانز ۀزرح رد مه و ی
1. fear of spiders 2. fear of cockroaches
3. post-traumatic stress disorder
4. human—computer interaction paradigm 5. sense of presence
نیب هک مئاسم ییاراک رب ی دارناخ ی دنز بوانم تیعضو و دراد درجو یگنتاگنت طابترا ی دارناخ و یلغف
داررا یلغف رثؤم
توا ،شلسمس 2001
داررا ییرفانز ی درورر دربهب هب کمک ، م
ی دنارت هب تررص
راک دربهب رب میقتسمریغ طیحم رد داررا ییا
راک ی ناف ثأت ی راذ ر و ی درورر نیب طابترا هک اجنآ زا دفاب
س هدیور دییأت هب تقتف ،کتیز و نلآ ،ثرو
2020 ،یرچ و رک ؛ 2019
،فیکلیواو و تررکنایلیو ؛ 2020
؛
،یتمدخ 1399 تررص ییرفانز ی درورر رب تقتف رب زکرمتم نامرد یشخبرثا دررمرد یمک تاقیقحت و
هترر هب یررط زا توا میلد
زا هداتتوا موزل روانر
ی اه هب نیرن ی نامرد ییاراک دربهب ررظنم
یاه
ناور تقتف رب زکرمتم نامرد ریثأت یوررب فده اب رضاح شهوژپ ،یتخانف هب
تررص تیعقاو و یررضح
ترر تررص ناهتصا ۀکرابم دلارر مهأتم نانکراک ییرفانز ی درورر رب یزاجم شور ۀعماج شهوژپ یارجا شور و هنومن ،یرامآ
همین شور هب ،شهوژپ شیپ حرط اب یشیامزآ
سپ ،نرمزآ توا هدف ماجنا لرتنک هور اب یریگیپ و نرمزآ
میقثرج یاهررتارپا شخب مهأتم درمس نانکراک ۀمه مماف قیقحت یرامآ ۀعماج دلارر تکرف یتقو یاه
لاو رد ناهتصا ۀکرابم 1399
ا یرگلابرغ رد توا ،یرامآ ۀعماج نیا ۀیلو
94 ی درورر ۀمانشورپ رد رتن
زا رتشیب ۀرمن ییرفانز 63
هک دندرک بسک ناشن
دنهد نآ رد ی درورر تلاح ۀ نهرک رظن قبط ، توا اه
1
س 1986 ،یزاجح و نا رزاب ،دمرو زا مقن هب 1393
طورتم رثا ۀزادنا هب یبایتود یارب ، 7
/ 0 نارت هب ندیور و
نرمزآ 90 ب ،دصرد ا 5 هب زاین مقادح ،هور ره یارب ،اطخ دصرد 10
یندرمزآ توا ماجنا یارب هک اجنآ زا و
شهوژپ نیا هور هو
،درب زاین دررم 30
نانکراک زا رتن کلام هک یلهأتم
ار شیامزآ هب دورو یارب مزلا یاه
و باختنا دنتفاد هب
تررص ک و یزاجم تیعقاو نامرد ،یررضح نامرد هور هو رد یرداصت نیزگیاج لرتن
هور رهس دندف 10
راک دنور رتن دب
ی ن تررص یورین شزرمآ رترد زا مزلا یاهزرجم بسک زا سپ هک درب
یندرمزآ ۀیلوا تیعضو ادتبا ،ناهتصا هکرابم دلارر تکرف یناسنا ییرفانز ی درورر رد اه
هزادنا ی ر و دف ی
ندرک بسک ار هرمن نیرتشیب ریغتم نیا رد هک یناسک نیب زا رد و باختنا رظن دررم ۀنرمن ،د
هور اه هو ی هنا
مماف شهوژپ طیارف زا و دندرک اضما شهوژپ هب دورو یارب ار هناها آ تیاضر مرر داررا نیا دنترر رارق نامرد تحت هور یارب سپو دندف علطم ،یراکمه هب میامت مدع تررص رد ،شهوژپ زا جورخ قح م تیعقاو نامرد تحت هور و یررضح یزاج
7 ینامرد ۀسلج 45
قد ی هق ا ی هب تررص اما ،دف ارجا یدارتنا
سپ هور هوره زا ،ینامرد تاسلج مامتا زا سپ دشن هترر رظنرد ینامرد ،لرتنک هور یارب هترر نرمزآ
هک توا رکذ نایاف ترر تررص یریگیپ زین هام کی زا سپ و دف هب
ررظنم شهوژپ یقلاخا درارم تیاعر
ینامرد تاسلج زین لرتنک هور یارب ،جیاتن یوررب زا سپ هئارا
کلام دف دندرب ترابع شهوژپ هب دورو یاه
:زا 1 زا رتشیب ۀرمن بسک 63
؛ییرفانز ی درورر ۀمانشورپ رد 2
تکرف رد یندرمزآ ندرکن هرود
اه ی
1. Cohen, J.
نامرد ای هرواشم مه
نامز ؛ 3 مدع لاتبا هب و فرصمءر دارم
و ردخم ؛مکلا 4 ترایرد یوررب یاهوراد ندرکن
ناور کفزپ کلام داررا زا میقتسم لاؤو اب ی میامت مماف زین شهوژپ زا جورخ یاه
رد تکرف ۀمادا هب نتفادن
تبیغ ،نآ زا جورخ و شهوژپ یراکمه و تاسلج رد راب ود زا شیب ندرک
درب شهوژپ رازبا هب خواپ رد ندرکن
س رازبا شجن یگدوسرف ۀمانشسرپ وشانز
(یی )CBQ
1
هب شهوژپ نیا رد هزادنا ررظنم
ی ر ی نازیم ی درورر ییرفانز
، زا ۀمانشورپ 21
یلاؤو ی درورر ییرفانز
هداتتوا هک دف زنیاپ س2
1996 ،یمرکاف و یریعم ،راکارهز ،اینرواد زا مقن هب 1393
توا هدرک یحارط
نیا رد
همانشورپ نیرتشیب
هرمن 147 و نیرتمک هرمن 21 نیرتلااب هک توا رمن
تا ناشن دنهد ۀ ی درورر توا رتشیب
نینچمه هرمن
راذ ،ی ساوارب فیط 7 هجرد یم تررص یترکیل یا سایقمریز هو مماف همانشورپ دری
تلااؤو توا یناور و یتطاع ،ینامسج یگتسخ 1
، 4 ، 7 ، 10 ، 16 و 20 یگتسخ سایقمریز دررمرد
ینامسج ،3
تلااؤو 2 ، 3 ، 5 ، 6 ، 9 ، 11 ، 14 و 17 یتطاع یگتسخ سایقمریز صرصخرد و 4
تلااؤو 8 ، 12 ،
13 ، 15 ، 18 ، 19 و 21 یناور یگتسخ سایقمریز ۀرابرد هدف حرطم 5
زا رتشیب تارمن دنا 105
موزل رگناشن ،
،یررر کمک نیب تارمن
84 یلا 105 ناشن دنهد ۀ
،نارحب درجو نیب تارمن
63 یلا 84 ناشن د دنه ۀ تلاح
نیب تارمن ،ی درورر 42
یلا 63 ی درورر رطخ رگنایب و
زا رتمک تارمن 42
ناشن زین دنهد ۀ طبار درجو ۀ
برخ نیجوز نیب توا
ناور تاعلاطا داد ناشن همانشورپ یجنو
بیرض شور هب ییایاپ نرمزآ
- نرمزآزاب
89 / 0 رود کی یارب ۀ
ی ک ههام ، 76 / 0 رود کی یارب ۀ
و ههامود 66
/ 0 یارب کی رود ۀ هو درب ههام یوررب
اب همانشورپ رابتعا یاتلآ بیرض
ریداقم ،خابنورک نیب
91 / 0 و 93 / 0 ،زنیاپس توا هداد ناشن ار 1381
و زنیاپ ؛
،زنان 2003 یدیرن زین ناریا رد س
1384 رابتعا خابنورک یاتلآ زا هداتتوا اب ار همانشورپ نیا
، 86 / 0 شراز
توا هدرک د ،ینادرو نینچمه
و یناقه ناقهد هداز س 1392 هب ررظنم همانشورپ نیا یگتسبمه ،ییاور یوررب
ار اب ۀمانشورپ تیاضر
ییرفانز چیرنا هب تود هدروآ دنا نآ رادقم هک 40
/ 0 - حطو رد و 01
/
>0 رادانعم P
توا س تربلی ینامرد تمرر ۀیاپ رب ،تقتف رب زکرمتم نامرد یررضح تاسلج یارتحم 2010
یارتحم و ب
سلج س ناراکمه و رنرکلار ینامرد تمرر ساوارب زین تقتف رب زکرمتم نامرد یزاجم تیعقاو تا 2016
و
نانکراک اب هبحاصم مهأتم
یارب توا هدف هیهت ناهتصا ۀکرابم دلارر عمتجم ییرفانز ی درورر یاراد
ینامرد ۀتسب رابتعا یوررب هت
ی ه هدف ۀزرح ناصصختم رظن زا ، هدارناخ
نامرد صصخت اب ،ی ینامرد درکیور
1. Couple Burnout Questionnaire (CBQ) 2. Pines, A.M
3. physical exhaustion 4. emotional exhaustion 5. mental exhaustion
دف هداتتوا یزاجم تیعقاو ۀزرح ناصصختم نینچمه و تقتف رب زکرمتم ب
نیا ه تررص رتن تشه هک
ینامرد درکیور اب تاسلج یارتحم بوانت و تیاتک ریظن ییاهرایعم ساوارب ار ینامرد ۀتسب صصختم نتم بوانت ،ررکذم امن
ی ش اه سح داجیا اب هطرغ
رو م تیعقاو رد زاین دررم ی دادعت ،تاسلج راتخاو ،یزاج
بوانم ،تاسلج و یوررب تاسلج نامز و تاسلج شنیچ ندرب
أت یی د قرارت بیرض دندرک ناصصختم نیب 1
76 / 0 هب تود مباق و رادانعم رادقم هک دمآ تقتف رب زکرمتم نامرد تاسلج یارتحم ۀصلاخ توا یلربق
لودج رد یررضح 1
لودج رد یزاجم تیعقاو نامرد و 2
هئارا توا هدف
لودج 1 . صلاخ ۀ اوتحم ی تاسلج نامرد روضح ی زکرمتم رب تقفش
هسلج فده
اوتحم
لوا نهذ
ها آ انفآ ی
یی رارقرب و ی ب و طابترا ی نا نامرد فادها ی
، ور راک ی نهذ ها آ ی ر اب ستنت زا هداتتوا اب ی
مت
نهذ عارنا اب درر ندرکانفآ و ،ندب نکوا و مارآ
تقتف مود اب درخ : ذپ ی شر
درخ و تاواسحا ستنت
اب ر ی مت مارآ و ررصت گنر
،هناقتشم ا ی داج رکتت
،هناقتشم نتفرن مان ۀ
،هناقتشم هداتتوا زا
راعتوا ۀ ممح لک ی د رد لرط زور ارب ی ذپ ی شر درجو تاواسحا فلتخم و زاب ی رگ ی زابس ی ندرک زاربا
تاواسحا تواتتم
تقتف مرو اب درخ :ا ی داج
ساسحا دنمفزرا ی ستنت ر اب ی مت مارآ س قتشم درخ رب زکرمت ،نما ناکم ررصت اب هارمه ی
روآدا ی نامز اه یی د هک ی نارگ
هدرک راترر هنانابرهم درر اب زهب زا تبقارم و درخ اب هناقتشم راترر ماجنا ، دنا
ی تس ی ماجناس درخ ی ک
تذل راک ارب شخب ی
، درخ
مراهچ تقتف اب درخ : شرورپ
درخ حصت ی ح هدننک ستنت
ر اب ی مت ا ،مارآ ی داج هلصارس هناقتشم رکتت دهاشم و نترر
ۀ نادنمدرخ ۀ ارب درخ راترر ی
کمک
رگشنزرو شهاک هب ی
نرکت زا هداتتواس قتشمدرخ رب زکرمت و ی
ک قلخ ی ک ا ی لائد ارب هناقتشم ی
ازرا و شنزرو و مرف شهاک هب کمک ی
ش درخ هب تقتف
تقتف مجنپ اب دی نارگ : زکرمت
هناقتشم رب دی نارگ ستنت
اب ر ی مت
،مارآ زکرمت رب قتشمدرخ تسجس رجو و ررصت نامز اه یی هک دی نارگ اب درر هنانابرهم
راترر هدرک دنا و دررم هجرت هدرب دنا ، ای داج رکتت هناقتشم هلصارس نترر و دی ند نادنمدرخ ۀ راترر
دی نارگ
مشف تقتف
اب دی نارگ :
ور ی ورا یی ی ا طابترا اب
دی نارگ ستنت
اب ر ی مت
،مارآ رمت ی ن زکرمت هناقتشم رب دی نارگ س ی روآدا ی نامز اه یی هک ارب ی سک ی راک
هنانابرهم هدرک توا ، ماجنا اهراترر ی هناقتشم ارب ی دی نارگ ماجناس نازور ۀ ی ک راک هنانابرهم ارب ی
دی
،نارگ تبحص ندرک هنازور اب ی ک رتن و ششخب دی نارگ و زاب ی رگ ی ماجناس زاب ی رگ ی ارب ی
طابترا ندرکرارقرب اب دی نارگ
متته تقتف اب حم ی ط راک :
ماجنا لاعر یت ی تذل شخب
رد حم ی ط راک ی ستنت اب ر ی مت
،مارآ زکرمت هناقتشم رب راک هبس ی ندروآدا نامز ی قلاع دررم راک هک ۀ
و ی ، توا هدرب
حم رد هناقتشم راترر ماجنا ی
ط ماجناس راک ی ک لاعر ی ت تذل حم رد شخب ی
ط تبحص و راک اب ندرک
زاب و ناراکمه ی
رگ ی زاب ماجناس ی رگ ی ارب ی طابترا ناراکمه اب ندرکرارقرب
1. agreement coefficient
لودج 2 . صلاخ ۀ اوتحم ی تاسلج نامرد عقاو ی ت زاجم ی زکرمتم رب تقفش
هسلج فده
اوتحم
لوا نهذ
یها آ نهذ یور راک ،ینامرد فادها نایب و طابترا یرارقرب و ییانفآ
آ هداتتوا اب یها متیر اب ستنت زا
نهذ عارنا اب درر ندرکانفآ و ندب نکوا و مارآ
و درخ شریذپ :درخ اب تقتف مود راکرا و تاواسحا راعتوا زا هداتتوا ،ندب نکوا و مارآ متیر اب ستنت
ۀ تاواسحا درجو شریذپ یارب دیتو یاضر
هناقتشم رکتت داجیا و فلتخم
ساسحا داجیا :درخ اب تقتف مرو یدنمفزرا ت
هارمه مارآ متیر اب ستن اب
نامز یروآدایس قتشمدرخ رب زکرمت ،نما ناکم ررصت هک ییاه
هدرک راترر هنانابرهم درر اب نارگید درخ یتسیزهب زا تبقارم و درخ اب هناقتشم راترر ماجنا ، دنا
تذل راک کی ماجناس درخ یارب شخب
مراهچ درخ شرورپ :درخ اب تقتف
حیحصت هدننک یر اب ستنت
هلصارس هناقتشم رکتت داجیا ،مارآ مت دهاشم و نترر
ۀ نادنمدرخ ۀ نارگید و درخ راترر
کی قلخ کینکت زا هداتتواس قتشمدرخ رب زکرمت ، یرگشنزرو شهاک هب کمک یارب ای
لائد
درخ هب تقتف شیازرا و شنزرو شهاک هب کمک یارب هناقتشم و
درخ تلاح رییغت
یرگشنزرو
:نارگید اب تقتف مجنپ زکرمت
نارگید رب هناقتشم تسجس قتشم درخ رب زکرمت ،مارآ متیر اب ستنت
و نامز ررصت و رج درر اب نارگید هک ییاه
هدرک راترر هنانابرهم هدرب هجرت دررم و دنا
دنا و هلصارس هناقتشم رکتت داجیا ندید و نترر
نادنمدرخ ۀ نارگید راترر
ییورایور :نارگید اب تقتف مشف طابترا ای نارگید اب هناقتشم زکرمت نیرمت ،مارآ متیر اب ستنت
، یرگیزاب و نارگید یارب هناقتشم یاهراترر ماجنا
متته ماجنا :راک طیحم اب تقتف
تذل یتیلاعر طیحم رد شخب
یراک هبس راک رب هناقتشم زکرمت ،مارآ متیر اب ستنت
ی ندروآدا قلاع دررم راک هک ینامز ۀ
، توا هدرب یو
اترر ماجنا طابترا یارب یرگیزاب ماجناس یرگیزاب و راک طیحم رد هناقتشم ر اب ندرکرارقرب
ناراکمه
زا هداتتوا اب یزاجم تیعقاو نامرد هدزای
یندرمزآ یارب فلتخم شیامن نتم ارجا اه
و نآ یارتحم اه
اب
نیبرود یاه 360 هجرد دف یرادربملیر شیامن نیا نتم
اه اب کمک مرن یاهرازرا ار
ی هنا ا ملیر هب ی یاه
مباق هسلج ره یارتحم هب هجرت اب و میدبت یزاجم تیعقاو کنیع رد شخپ
، یارب ندرمزآ ی اه هئارا دندف رد
نتم زا یکی شیامن
،اه مشچ هب ار یزاجم تیعقاو کنیع درر یتقو م
ی دراذ
، ینامرد هور کی نورد ار درخ
م ی ب ی دن نآ رد هک
، نیریاو هب تررص اد ی هر ا رد ی هتسشن یو فارطا هب داررا زا یکی و دنا
لاح رد یبرم نارنع
شزرمآ نت و مارآ متیر اب ستنت نداد ماجنا ار ممع نیا یگمه و توا نارگید هب یمارآ
م ی دنهد نتم نیاس
نت و مارآ متیر اب ستنت شزرمآ یارب شیامن هداتتوا یمارآ
م ی درف نورد ار درخ درر ،رگید شیامن نتم رد
زا یعمج داررا م ی ب ی دن یقاتتا دررمرد هک شنکاو
اه ناشن یی م
ی دنهد عمج نآ رد رگنامرد و
، شنکاو اه ی ناش ار
متسیو هب یم طبترم تقتف رب زکرمتم نامرد ناجیه میظنت یاه
شیامن نتم نیاس دنک یارب
شزرمآ یاه
متسیو عارنا یاه
ظنت ی م هداتتوا یناجیه م
ی درف شیامن نتم رد یدعب
درر درخ ار یناتسهرک نورد هدیفرپ
فرب زا م ی ب ی دن راکرا و ش دنتسه ندفدیدپان و ندفرهاظ لاح رد مادم هک ار
، یم هدهاشم دنک
نتم رد یکی
زا رگید شیامن
،اه یلبق قاتتا مماف
ایرد محاو رد راکرا ندفدیدپان و ررهظ توا
یلبق شیامن نتم ودس
هب هداتتوا درخ ۀنادنمدرخ ندید و راکرا زا درر شلس ررظنم م
ی درف نورد ار درخ درر ،رگید شیامن نتم رد
هناخ ا اب مارآ ی هرجنپ
ا هب ور ی هعرزم
ا ی م ی ب ی دن لاح رد یمیلام یقیورم مه و هدف هدامآ ییاذغ مه هک
نتم رد و توا شخپ کی
ی زا رگید شیامن اه ر ، مارآ ییایرد محاو رد ار درخ در م
ی ب ی دن شیامن نتم ود نیاس
،
یارب هب نما ناکم ررصت و نشیسکلیر راک
یم دور رد راهچ یدعب شیامن نتم
، اب درر زا هداتتوا کنیع
یم هدهاشم ار یداررا یزاجم تیعقاو رد هک دنک
،یلوا رد ،هدف هجارم یماکان اب یمود
رد ،هدف هترر هدیدان
یمرو رم در ب ی انتعا یی توا هدف عقاو رد و
رخآ یم شنزرو ار درخ دنک
اب دیاب درر داررا نیا
دراو مماعت درف
ار هناقتشم راتت و راترر و دررمرد
دربب راک هب نانآ رکذ نایاف
هک توا رگنامرد
شنکاو نتم رد داررا یاه
امن ی ش اه یم ار دنارت غت یی ر و یتحاران زا و دهد ب
ی هجرت هب ی هجرت ات یندرمزآ هارمه و ندرک
،یندرمزآ اب ندف
شنکاو نیا باختنا رگنامرد توا تواتتم هب هجرت اب ار اه
یندرمزآ راتت و راترر زاربا دنور
، هنایار هداتتوا اب
یم ماجنا دهد
میلحت هداد اه ی عمج روآ ی هدف ا قیرط ز سنایراو میلحت نرمزآ اب
هزادنا ی ر زا هداتتوا و ررکم ی مرن
رازرا
SPSS.26 ترر تررص
ی هتفا اه تیعمج فیصوت )فلا هنومن یتخانش
تیعمج تاعلاطا یوررب یتخانف
ندرمزآ ی اه یررضح نامرد تحت هور ینو فارحنا و نیگنایم داد ناشن
81 /
± 6 20 / 39 نامرد تحت هور ،لاو یزاجم تیعقاو
86 /
± 7 60 / 37 لرتنک هور و لاو 32
/
± 5
80 / 36 و درب لاو نو نیب زین یرادانعم تواتت
هور اه س دشن هدهاشم 328
/ 0 =
27 و
F2
، 05 /
<0 p
فیصوت )ب صخاش
اه
هتلؤم و ییرفانز ی درورر ریغتم فیصرت نآ یاه
، هور هو رد
، زا هداتتوا اب صخاف
اه فارحنا و نیگنایم ی
لودج رد درادناتوا 3
توا هدمآ
لودج 3 م . ی گنا ی ن عم فارحنا و ی
را گدوسرف ی وشانز یی هفلؤم و اه ی هس لحارم رد نآ ناگ
ۀ شجنس
غتم ی لحرم ر
ۀ شجنس نامرد
روضح ی نامرد
عقاو ی ت زاجم ی هورگ
لرتنک
م ی گنا ی ن فارحنا عم ی را م ی گنا ی ن فارحنا عم ی را م ی گنا ی ن فارحنا عم ی را
درورر ی
رفانز یی پی ش نرمزآ 40
/ 83 86
/ 7 70
/ 84 83
/ 6 10
/ 85 41
/ 8
سپ نرمزآ 60
/ 62 48
/ 5 50
/ 68 99
/ 4 60
/ 87 91
/ 2
پی گ ی ر ی 70 / 59 00
/ 4 30
/ 66 4
86 92
/ 5
گتسخ ی
ناور ی پی ش نرمزآ 30
/ 26 16
/ 4 10
/ 27 54
/ 3 70
/ 26 59
/ 3
سپ نرمزآ 70
/ 17 12
/ 3 40
/ 19 13
/ 3 40
/ 27 87
/ 2
پی گ ی ر ی 10 / 16 02
/ 2 90
/ 18 92
/ 2 90
/ 26 51
/ 2
گتسخ ی
تطاع ی پی ش نرمزآ 40
/ 31 06
/ 3 50
/ 31 37
/ 3 20
/ 32 61
/ 3
سپ نرمزآ 70
/ 21 94
/ 3 90
/ 24 31
/ 3 70
/ 33 77
/ 3
پی گ ی ر ی 10 / 21 47
/ 3 70
/ 23 26
/ 3 40
/ 33 98
/ 2
گتسخ ی
نامسج ی پی ش نرمزآ 70
/ 25 11
/ 4 10
/ 26 72
/ 3 20
/ 26 26
/ 4
سپ نرمزآ 20
/ 23 01
/ 3 20
/ 24 12
/ 3 50
/ 26 27
/ 3
پی گ ی ر ی 50 / 22 06
/ 3 70
/ 23 98
/ 2 70
/ 25 94
/ 3
لودج تاعلاطا ساوارب 3
، لحرم رد ۀ پ ی ش نرمزآ ییرفانز ی درورر نیگنایم
، نامرد تحت هور
یررضح 40 / 83 یزاجم تیعقاو نامرد تحت هور ، 70
/ 84 لرتنک هور و 10
/ 85 زا دعب ریداقم نیا هک هدرب
لحرم رد و ینامرد تاسلج یارجا ۀ
سپ نرمزآ یارب هور اه هب هب بیترت 60
/ 62 ، 50 / 68 و 60 / 87 لحرم رد و ۀ
ن یریگیپ هب زی 70 / 59 ، 30 / 66 و 86 رییغت هترای همادا رد تارییغت نیا یرامآ یرادانعم یوررب توا هئارا
یم درف
)ج نومزآ اه لامرن ی
نامرد یشخبرثا یوررب یارب ییرفانز ی درورر رب یزاجم تیعقاو و یررضح یاه
، اب سنایراو میلحت زا
هزادنا ادتبا هتبلا هک هدف هداتتوا ررکم یری پی
ش ضرر اه توا هدف یوررب نآ ماجنا ی پی
ش ضرر
لامرن و ییرفانز ی درورر رد تارمن عیزرت ندرب هتلؤم
یاه نآ
، وریپاف نرمزآ زا هداتتوا اب -
کلیاو یوررب و1
سنایراو ینگمه هور
اه نرل نرمزآ زا هداتتوا اب توا نآ رگنایب2
ضورتم و لامرن تارمن عیزرت هک ۀ
ینگمه
سنایراو هور اه ب یلچرم تیورک نرمزآ توا رارقر سیرتام ینگمه یوررب یارب 3
راورک ی سنا اه ناشن زین
یم دهد شیپ نیا هتلؤم یارب ضرر س یناور یگتسخ یاه
912 / 0 = ،W 05 /
<0 س یتطاع یگتسخ ، p 912
/ 0
= ،W 05 /
< 0 س ینامسج یگتسخ و p 912
/ 0 = ،W 05 /
< 0 ،p رمن یارب و رارقرب ۀ
ی درورر مک
ب ییرفانز س تسین رارقر
730 / 0 = ،W 05 /
> 0 ؛p رمن ریستت و یوررب یارب نیاربانب ۀ
ی درورر مک
ییرفانز
، تلر نیره بیرض زا لودج رد نآ جیاتن هک هدف هداتتوا4
4 توا هدمآ
نومزآ )د ضرف
ی ه اه
قباطم لودج جیاتن 4
، هتلؤم و ییرفانز ی درورر رد ،نامز رد یرادانعم تواتت یتطاع و یناور یگتسخ یاه
س هدف مصاح هور و نامز مماعت و هور 01
/
>0 هک p ناشن دنهد ۀ نیب تواتت هور
اه فلتخم محارم رد
شیپس شجنو سپ ،نرمزآ
توا یریگیپ و نرمزآ و
یوررب قد ی ق رت تواتت نیا اه
، نرمزآ زا هداتتوا اب یبیقعت
ینورتنرب لودج رد5
5 هئارا توا هدف دررمرد
تلؤم ۀ س رادانعم تواتت داجیا دهاف زین ینامسج یگتسخ 05
/ 0
>
رد شجنو فلتخم محارم رد p هور
اه یوررب هک میتسه ئزج
ی رت لودج رد زین نآ 5
توا هدف شراز
1. Shapiro-Wilk Test 2. Leven test
3. Mauchly’s sphericity test 4. Huynh-Feldt coefficinet 5. Bonferroni post hoctest