จากนวนิยายสูภาพยนตร จากภาพยนตรสูนวนิยาย : กรณีศึกษาภาพยนตรเรื่อง "หมานคร"
และ "ฟาทะลายโจร"
โดย
นายศิววิช หงษจินดาเกศ
วิทยานิพนธนี้เปนสวนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรปริญญาศิลปมหาบัณฑิต สาขาวิชาทฤษฎีศิลป
ภาควิชาทฤษฎีศิลป
บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร ปการศึกษา 2556
ลิขสิทธิ์ของบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
และ "ฟาทะลายโจร"
โดย
นายศิววิช หงษจินดาเกศ
วิทยานิพนธนี้เปนสวนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรปริญญาศิลปมหาบัณฑิต สาขาวิชาทฤษฎีศิลป
ภาควิชาทฤษฎีศิลป
บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร ปการศึกษา 2556
ลิขสิทธิ์ของบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
AND "TEARS OF THE BLACK TIGER"
By
Mr. Sivich Hongjindakes
A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Master of Fine Arts Program in Art Theory
Department of Art Theory Graduate School, Silpakorn University
Academic Year 2013
Copyright of Graduate School, Silpakorn University
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
ภาพยนตร จากภาพยนตรสูนวนิยาย : กรณีศึกษาภาพยนตรเรื่อง "หมานคร" และ "ฟาทะลายโจร"”
เสนอโดย นายศิววิช หงษจินดาเกศ เปนสวนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรปริญญาศิลป มหาบัณฑิต สาขาวิชาทฤษฎีศิลป
……...
(รองศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทัศนวงศ) คณบดีบัณฑิตวิทยาลัย
วันที่...เดือน... พ.ศ...
อาจารยที่ปรึกษาวิทยานิพนธ
รองศาสตราจารย ดร.กฤษณา หงษอุเทน คณะกรรมการตรวจสอบวิทยานิพนธ
... ประธานกรรมการ (อาจารยมาณพ อิศรเดช)
.../.../...
... กรรมการ (นายวิศิษฏ ศาสนเที่ยง)
.../.../...
... กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร.กฤษณา หงษอุเทน) .../.../...
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
ง
คําสําคัญ: ฟาทะลายโจร / หมานคร / จากภาพยนตรสูนวนิยาย / จากนวนิยายสูภาพยนตร
ศิววิช หงษจินดาเกศ: จากนวนิยายสูภาพยนตร จากภาพยนตรสูนวนิยาย: กรณีศึกษา ภาพยนตรเรื่อง "หมานคร" และ "ฟาทะลายโจร". อาจารยที่ปรึกษาวิทยานิพนธ: รศ.ดร.กฤษณา หงษอุเทน. 151 หนา.
ภาพยนตรเรื่อง “ฟาทะลายโจร” (Tears of the Black Tiger) (พ.ศ.2543) และ “หมา นคร” (Citizen Dog) (พ.ศ.2547) เปนภาพยนตรที่สรางขึ้นในชวงหลังยุควิกฤตทางเศรษฐกิจป พ.ศ.
2540 และมีรูปแบบ เนื้อหา การนําเสนอที่ชัดเจนและแปลกไปกวาภาพยนตรเรื่องอื่นในยุคกอนและ ภาพยนตรรวมยุคเดียวกัน ไมเพียงเทานั้น ที่นาสนใจคือภาพยนตรเรื่อง “หมานคร” สรางมาจากบท ประพันธ ในขณะที่ “ฟาทะลายโจร” ถูกเขียนเปนบทภาพยนตรมาตั้งแตตน และในเวลาตอมาไดถูก นําไปเขียนเปนนวนิยาย โดยนักประพันธผูเขียนนวนิยายเรื่องหมานคร
ภาพยนตรทั้งสองเรื่องนี้เปนผลงานที่สรางจากผูกํากับคนเดียวกัน คือ วิศิษฏ ศาสนเที่ยง และผูแตงนวนิยายทั้งสองเรื่องนี้ก็มาจากบุคคลเดียวกันเชนกัน คือ ศิริพรรณ เตชจินดาวงศ ภาพยนตร
ทั้งสองเรื่องนี้มีความคลายคลึงกันในหลายแงมุม ทั้งการใชเทคนิคการปรับแตงสีสันใหฉูดฉาดจัดจาน เกินจริงในแบบฉากละครหรือลิเก หรือการสะทอนภาพความประทับใจจากภาพยนตรไทยหลายเรื่อง ในอดีต ในดานเนื้อหา “หมานคร” เปนภาพยนตรที่มีเนื้อหาในเชิงวิพากษวิจารณสังคมปจจุบันใน ลักษณะสอเสียดและขบขัน แต “ฟาทะลายโจร” สะทอนความประทับใจในรูปแบบการสราง ภาพยนตรไทยในอดีตของผูกํากับ ซึ่งความประทับใจนี้สงผานไปถึงผูประพันธนวนิยายเรื่องนี้ดวย เชนกัน ความโดดเดนในการออกแบบภาพ ฉาก การแสดง การนําเสนอเนื้อหาในประเด็นที่แตกตางกัน ของสังคมไทยในอดีตและปจจุบัน รวมทั้งรูปแบบการสรางภาพยนตรที่เปนเอกลักษณของผูกํากับของ ภาพยนตรทั้งสองเรื่องนี้ นําไปสูความสนใจในการศึกษาความเชื่อมโยงระหวางภาพยนตรและนว นิยายทั้งสองเรื่องนี้ ดวยเหตุนี้ขาพเจาจึงเลือกศึกษาวิเคราะหการแปลงบทนวนิยายไปสูภาพยนตรจาก เรื่อง “หมานคร” และจากบทภาพยนตรไปสูนวนิยายใน “ฟาทะลายโจร” เพื่อชี้ใหเห็นประเด็นสําคัญ ของความแตกตางระหวางสื่อภาพยนตรและนวนิยาย รวมถึงอิทธิพลของผูกํากับภาพยนตรและผู
แตงนวนิยายวาสงผลอยางไรบางตอการสรางสรรคผลงาน
ภาควิชาทฤษฎีศิลป บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร ลายมือชื่อนักศึกษา ... ปการศึกษา 2556 ลายมือชื่ออาจารยที่ปรึกษาวิทยานิพนธ ...
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
จ
KEY WORD: TEARS OF THE BLACK TIGER / CITIZEN DOG / FROM FILM TO NOVEL / FROM NOVEL TO FILM
SIVICH HONGJINDAKES: FROM NOVEL TO FILM - FROM FILM TO NOVEL:
LOOK IN "CITIZEN DOG" AND "TEARS OF THE BLACK TIGER". THESIS ADVISOR:
ASSOC.PROF.KRISANA HOUNGUTAIN,Ph.D. 151 pp.
Tears of the Black Tiger (2000) and Citizen Dog (2004), Both films was created after the economic crisis in 1997. The films have style, content, presentation and stranger than the earlier film and in the same era. Of interest is the movie "Citizen Dog" made up from novel, while "Tears of the Black Tiger" was originally written as a screenplay. And later was brought in to write a novel.
By the author who wrote the novel "Citizen Dog".
Both films are created by the same director Wisit Sasanatieng, and author of two novels, this story came from the same person, Siripun Taechachiadawong. In addition, both films are similar in many aspects. Both in terms of tuning techniques colors similars to Thai traditional dramatic performance. Or a visual impression of many Thai films in the past. In terms of content,
"Citizen Dog" is a movie with the content of critical current society in a sneaky and comedy, but
"Tears of the Black Tiger" refers to impress in old style of Thai movies from director. This impression, which is passed to the author of the novel as well. Prominent in visual design, production design, acting and presentation in different aspects of social Thailand in the past and present of both films. Including the creation of a unique film director . Led to an interest in studying the links between film and novel. For this reason I chose to study media conversion between novels to films from "Citizen Dog" and the screenplay into a novel from " Tears of the Black Tiger ", to point out the key points of difference between films and novels. Including the influence of film director and author of the novel as a result of how the creative process.
Department of Art Theory Graduate School, Silpakorn University Student's signature ... Academic Year 2013 Thesis Advisor's signature ...
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
ฉ
วิทยานิพนธฉบับนี้สําเร็จลุลวงไปไดดวยดี เพราะไดรับความอนุเคราะหจากหลายทาน ตอง ขอขอบพระคุณ รองศาสตราจารย ดร.กฤษณา หงษอุเทน อาจารยที่ปรึกษาซึ่งกรุณาใหคําแนะนําที่เปน ประโยชนอยางยิ่ง รวมไปถึงการใหความชวยเหลือ เคี่ยวเข็ญ และตรวจแกไขใหวิทยานิพนธฉบับนี้มี
ความสมบูรณมากที่สุด ขอขอบพระคุณอาจารยมาณพ อิศรเดช ประธานกรรมการสอบวิทยานิพนธ คุณ วิศิษฏ ศาสนเที่ยง และ คุณศิริพรรณ เตชจินดาวงศ ผูกํากับภาพยนตรและผูแตงนวนิยายเรื่อง “ฟาทะลาย โจร” และ “หมานคร” สําหรับคําแนะนําและขอคิดเห็นที่เปนประโยชนอยางยิ่งสําหรับวิทยานิพนธฉบับ นี้ ตลอดจนการใหความรวมมือดานขอมูลและการสัมภาษณเปนอยางดี
ขอขอบพระคุณอาจารยทุกทานในภาควิชาทฤษฏีศิลป คณะจิตรกรรมประติมากรรมและ ภาพพิมพ มหาวิทยาลัยศิลปากร ที่ใหความรู ความเมตตา และสั่งสอนประสบการณอันมีคายิ่ง ขอบพระคุณผูสรางภาพยนตรทุกเรื่อง เจาของหนังสือ วารสาร บทความ เอกสารทางวิชาการ เว็บไซต
และวิทยานิพนธทุกเลม ที่เปนแหลงคนควา จนทําใหขอมูลในวิทยานิพนธฉบับนี้สมบูรณ
ขอขอบพระคุณบิดา มารดา และพี่ชาย ที่เปนกําลังใจ และใหความชวยเหลือตลอดมา อาจารยหลายทานที่เคยอบรมสั่งสอนและแนะนําความรูอันมีคา และขอขอบคุณเพื่อนๆ พี่ๆ ที่ศึกษา รวมกันที่ภาควิชาทฤษฏีศิลป คณะจิตรกรรมประติมากรรมและภาพพิมพ มหาวิทยาลัยศิลปากร สําหรับ ความชวยเหลือเปนอยางดีตลอดมาตั้งแตเริ่มศึกษาจนกระทั่งทําวิทยานิพนธ
สุดทายนี้ขอขอบคุณภาพยนตรคุณภาพทุกเรื่องสําหรับแรงบันดาลใจที่ดีเสมอ
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
ช
หนา บทคัดยอภาษาไทย ... ง บทคัดยอภาษาอังกฤษ ... จ กิตติกรรมประกาศ ... ฉ สารบัญภาพ ... ฌ บทที่
1 บทนํา ... 1
ความเปนมาและความสําคัญของปญหา ... 1
วัตถุประสงคของการศึกษา ... 3
สมมติฐานของการศึกษา ... 3
ขอบเขตการศึกษา ... 4
ขั้นตอนของการศึกษา ... 4
วิธีการศึกษา ... 5
แหลงขอมูล ... 5
2 ประวัติศาสตรและพัฒนาการอุตสาหกรรมภาพยนตรไทย ... 7
ประวัติศาสตรและพัฒนาการทางเทคโนโลยีภาพยนตร ... 9
ยุคเริ่มตนภาพยนตรในประเทศไทย : ภาพยนตรเงียบ ฟลม 35 มม. ขาว-ดํา ... 16
การเขามาของภาพยนตรจากตางประเทศ และการเริ่มถายทําภาพยนตร เชิงสารคดีในไทย ... 16
ภาพยนตรเรื่อง “นางสาวสุวรรณ” และการสรางภาพยนตรบันเทิง ในประเทศไทยยุคแรก ... 21
ยุคภาพยนตรเสียง และภาพยนตรไทยพากย พ.ศ. 2470 – พ.ศ. 2585 ... 24
ยุคเริ่มตนภาพยนตรเสียง ฟลม 35 มม. ขาว-ดํา ของไทย ... 24
ยุคเริ่มตนภาพยนตรไทยพากย ... 29
ภาพยนตรไทยยุคหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 พ.ศ. 2488 – พ.ศ. 2515 ... 31
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
ซ
ภาพยนตรไทยพากย 16 มม. สีธรรมชาติ ยุคฟนตัว พ.ศ. 2488 – พ.ศ. 2500 ... 31
ภาพยนตรไทยมาตรฐานฟลม 35 มม. เสียงในฟลม ... 31
ภาพยนตรไทยพากย 16 มม. สีธรรมชาติ ยุคเฟองฟู พ.ศ. 2500 - 2515 ... 32
จุดเปลี่ยนวงการภาพยนตรไทย พ.ศ. 2513 – พ.ศ. 2515 ... 34
ยุคใหมของภาพยนตรไทย พ.ศ. 2515 – พ.ศ. 2529 ... 36
ภาพยนตรที่นําเสนอประเด็นทางเพศ หรือ “หนังโป” พ.ศ. 2515 – พ.ศ. 2518... 36
กลุมคลื่นลูกใหม : ภาพยนตรสะทอนสังคม พ.ศ. 2515 – พ.ศ. 2529 ... 38
ภาพยนตรไทยยุคอุตสาหกรรมเติบโต พ.ศ. 2530 – พ.ศ. 2539 ... 40
ภาพยนตรไทยยุคหลังเศรษฐกิจตกต่ํา พ.ศ. 2540 – พ.ศ. 2549... 43
3 ภาพยนตรกับนวนิยาย ... 50
การนําวรรณกรรมมาสรางเปนภาพยนตรของไทย ... 53
นวนิยาย ... 56
ภาพยนตร ... 59
จากนวนิยายสูภาพยนตร ... 66
4 “หมานคร” กับการแปลงสื่อจากนวนิยายสูภาพยนตร ... 76
นวนิยายเรื่อง “หมานคร” ... 76
กลวิธีการประพันธของนวนิยาย ... 79
จากนวนิยายสูภาพยนตรของ “หมานคร” ... 86
5 “ฟาทะลายโจร” กับการแปลงสื่อจากภาพยนตรสูนวนิยาย ... 108
ภาพยนตรเรื่อง “ฟาทะลายโจร”... 108
การนําเสนอภาพยนตรเรื่อง “ฟาทะลายโจร” ... 112
จากภาพยนตรสูนวนิยายเรื่อง “ฟาทะลายโจร” ... 128
6 บทสรุป “หมานคร” การแปลงสื่อจากนวนิยายสูภาพยนตร และ “ฟาทะลายโจร” การแปลงสื่อจากภาพยนตรสูนวนิยาย ... 137
รายการอางอิง ... 147
ประวัติผูวิจัย ... 151
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
ฌ
ภาพที่ หนา
1 ภาพในโรงงานปลากระปองที่มีปายคําเตือนระวังนิ้ว ... 92
2 การใชภาพเพื่อชวยบอกความรูสึกของปอดที่เห็นจินดูสวยในชุดสีฟา ... 92
3 ภาพการจัดฉากคลายฉากลิเกตอนที่กลาวถึงละครวิทยุ... 93
4 สีที่เขมขนชวยสรางความกลมกลืนของความเหนือจริงในฉากฝนตกเปนหมวกกันน็อก ... 93
5 ภาพการนําภาพโฆษณาเกาๆ มาประกอบในฉาก ... 94
6 ภาพเลียนใบปดภาพยนตรเกาบนผนังหองเชาของปอด ... 94
7 ฉากบานนอกของปอดที่มีลักษณะแบนๆ คลายกับฉากลิเก ... 95
8 ฉากเลาประวัติของหมวยที่มีภาพดานหลังเปนเหมือนฉากที่เขียนขึ้น ... 95
9 การขึ้นตัวอักษรเกริ่นนําตัวละครนองแหมม ... 96
10 การปรับสีของภาพยนตรในกระบวนการ Post-production ... 98
11 การใชเทคนิค composition ของภาพยนตรในกระบวนการ Post-production ... 100
12 การใชเทคนิค CGI Compositing ของภาพยนตรในกระบวนการ Post-production ... 102
13 การวางทายิงปนตามแบบภาพยนตรไทยยุค 16 มม. ของ “เสือฝาย” ... 114
14 การวางทายิงปนเลียนแบบภาพยนตรไทยยุค 16 มม. ของ “เสือดํา” ... 115
15 การวางทายิงปนของไชยา สุริยัน จากโปสเตอรภาพยนตรเรื่องเรือนแพ (พ.ศ. 2504) ... 115
16 ภาพแสดงการตกแตงสีของฉากตามความตองการของผูกํากับ ... 116
17 ภาพแสดงความสวยงามของ “ศาลารอนาง” และการสรางบรรยากาศที่สอดคลองกับ อารมณตัวละคร ... 117
18 ภาพแสดงการสรางฉากดวยการเขียนเปนรูปดังเชนการละเลนลิเก ... 118
19 ภาพแสดงเครื่องแตงกายของกลุมโจรของภาพยนตรแตละเรื่อง อันไดแก ฟาทะลายโจร (พ.ศ. 2543) จอมโจรมเหศวร (พ.ศ. 2513) และ เสือใบ (พ.ศ. 2527) ... 120
20 การใชมุมกลองเสยแทนสายตากําจรเพื่อสื่อความหมายถึงการพายแพตอเสือฝาย ... 121
21 การใชมุมกลองกดแทนสายตาเสือดําเพื่อสื่อความหมายถึงการมีอํานาจเหนืออีกฝาย ... 122
22 การปรับสีใหเปนสีน้ําตาลซีดในเหตุการณที่แสดงอดีตในวัยเด็กของดําและรําเพย ... 123
23 การขึ้นขอความซอนบนภาพเพื่อบอกเวลาของเหตุการณใหผูชมไดทราบ ... 124
24 การซอนภาพขอความเหมือนเชนการเกริ่นนําบทในนวนิยาย ... 125
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
ญ
25 การแสดงภาพขอความเพื่อสรางความขบขันแกผูชม... 125 26 ภาพระยะใกลของลูกกระสุนปนวิ่งทะลุรูของเหรียญสตางค ... 126 27 ภาพแสดงการแทรกภาพสมองเขามาสั้นๆ เพื่อชวยเลาเรื่อง ... 126
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
1
บทนํา
1. ความเปนมาและความสําคัญของปญหา
ภาพยนตรเปนผลพวงจากพัฒนาการทางเทคโนโลยีของมนุษย ซึ่งไดพัฒนารูปแบบใน การนําเสนอควบคูกับพัฒนาการของสภาวะสังคมสมัยใหม (Modernist) มาโดยตลอด ซึ่งจะเห็นได
อยางชัดเจนจากการเติบโตของอุตสาหกรรมภาพยนตรที่ทําใหเกิดบริษัทสรางภาพยนตรยักษใหญ
มากมายหลายบริษัทและมีการไหลเวียนของผูคนและจํานวนเม็ดเงินอันมหาศาล นับตั้งแต
ภาพยนตรเริ่มกอตัวเปนรูปเปนรางขึ้นในชวงปลายคริสต-ศตวรรษที่ 19 ภาพยนตรก็ไดพัฒนาขึ้น เรื่อยมาจนกระทั่งกลายเปนสื่อที่มีพลังยิ่งใหญที่สุดประเภทหนึ่งในคริสตศตวรรษที่ 20 มาจนถึง ปจจุบัน
อิทธิพลของภาพยนตรในฐานะที่เปนศิลปะแขนงหนึ่ง ซึ่งมีบทบาทและทวีความสําคัญ มากขึ้น เพราะการเปน “ศิลปะมวลชน” ทําใหภาพยนตรเขาถึงตัวผูชมและขยายไปยังสังคมอื่นๆ ได
อยางรวดเร็วโดยไมมีเสนแบงดานชนชาติและภาษา ภาพยนตรไดกอตัวเปนอุตสาหกรรมที่ขยายตัว เติบโตและมีบทบาทมากขึ้น จนกลายเปนสินคาสงออกที่สําคัญของหลายประเทศ และเนื่องจากการ ที่เนื้อหาของภาพยนตรไดแฝงซึ่งแนวคิดของผูคนและวัฒนธรรมของชาติ จึงอาจกลาวไดวา ภาพยนตรที่สรางโดยชนชาติใดชนชาติหนึ่ง สามารถสะทอนใหเห็นถึงวัฒนธรรมของชาตินั้นได
เปนอยางดี
ภาพยนตรที่สรางในประเทศไทยก็เชนเดียวกับในตางประเทศที่สวนใหญมักมาจากนว นิยายที่ประสบความสําเร็จในวงการวรรณกรรม ดังนั้นวงการภาพยนตรกับวงการวรรณกรรมจึง ใกลชิดและอยูเคียงคูกัน ภาพยนตรไทยที่ประสบความสําเร็จจํานวนไมนอยมักดัดแปลงมาจากบท ประพันธ เพราะสามารถถายทอดเนื้อหาและเรื่องราวในบทประพันธออกมาไดอยางสมบูรณแบบ และถูกใจผูชม เชน ภาพยนตรเรื่อง “แผลเกา” (พ.ศ.2520) ซึ่งมาจากบทประพันธของ ไม เมืองเดิม หรือ “ขางหลังภาพ” (พ.ศ.2544) จากบทประพันธของ ศรีบูรพา หรือแมกระทั่งการนํานิทานหรือ ตํานานพื้นบานมาสรางเปนบทละครรอง และตอมาไดพัฒนามาเปนภาพยนตรที่ประสบความสําเร็จ มากคือเรื่อง “นางนาก” (พ.ศ.2542) เปนตน ดังนั้นการนําเอานวนิยายมาแปลงเปนบทภาพยนตรจึง
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
เปนสิ่งที่สําคัญมาก ผูเขียนบทภาพยนตรที่นํามาจากบทประพันธตองมีความรูความเขาใจเนื้อหา และความคิดของผูประพันธ รวมทั้งตองสามารถตีความเนื้อหาในนวนิยายเรื่องนั้นๆ เพื่อนํามา แปลงเปนบทภาพยนตรใหเหมาะสมกับการนําเสนอตามแนวทางของศิลปะการทําภาพยนตร
ภาพยนตรเรื่อง “ฟาทะลายโจร” (Tears of the Black Tiger) (พ.ศ. 2543) และ “หมา นคร” (Citizen Dog) (พ.ศ. 2547) เปนภาพยนตรที่สรางขึ้นในชวงหลังยุควิกฤตทางเศรษฐกิจป พ.ศ.
2540 ทั้ง 2 เรื่อง และสรางในระยะเวลาไมหางกันมากนัก ภาพยนตรทั้งสองเรื่องนั้นเปนตัวอยางที่
นาสนใจของภาพยนตรในชวงยุคพุทธทศวรรษ 2540 เพราะภาพยนตรทั้ง 2 เรื่องนี้มีรูปแบบ เนื้อหา และการนําเสนอที่ชัดเจนและแปลกไปกวาภาพยนตรเรื่องอื่นในยุคกอนหนาและภาพยนตรรวมยุค เดียวกัน โดยเฉพาะเทคนิคดานภาพ อีกทั้งยังเปนภาพยนตรที่ไดรับการวิจารณที่ดีมากจากนัก วิจารณจํานวนไมนอย ดังนั้นจึงเหมาะสําหรับนํามาศึกษาวิเคราะหและวิจารณในเชิงวิชาการเปน อยางมาก ไมเพียงเทานั้น ที่นาสนใจคือภาพยนตรเรื่อง “หมานคร” สรางมาจากบทประพันธ
ในขณะที่ “ฟาทะลายโจร” ถูกเขียนเปนบทภาพยนตรมาตั้งแตตน และในเวลาตอมาไดถูกนําไป เขียนเปนนวนิยาย โดยนักประพันธผูเขียนนวนิยายเรื่องมหานคร
ภาพยนตรทั้งสองเรื่องนี้เปนผลงานที่สรางจากผูกํากับคนเดียวกัน คือ วิศิษฏ ศาสน เที่ยง (“ฟาทะลายโจร” เปนผลงานการกํากับภาพยนตรเรื่องแรกของวิศิษฏ สวน “หมานคร “เปน ลําดับที่สอง) และผูแตงนวนิยายทั้งสองเรื่องนี้ก็มาจากบุคคลเดียวกันเชนกัน คือ ศิริพรรณ เตชจินดา วงศ นอกจากนั้น ภาพยนตรทั้งสองเรื่องนี้มีความคลายคลึงกันในหลายแงมุม ทั้งในแงการใชเทคนิค การปรับแตงสีสันใหฉูดฉาดจัดจานเกินจริงในแบบฉากละคร หรือการสะทอนภาพความประทับใจ จากภาพยนตรหลายเรื่องในอดีต นอกจากนั้นยังเปนภาพยนตรที่ถึงแมจะไดรับเสียงตอบรับอยางดี
จากนักวิจารณและประสบความสําเร็จในเวทีประกวดตางประเทศ แตก็กลับประสบความลมเหลว ดานรายไดในประเทศไทย
ในดานเนื้อหา “หมานคร” เปนภาพยนตรที่มีเนื้อหาในเชิงวิพากษวิจารณสังคมปจจุบัน ในลักษณะสอเสียดและขบขัน แต “ฟาทะลายโจร” สะทอนความประทับใจในรูปแบบการสราง ภาพยนตรไทยในอดีตของผูกํากับ ซึ่งความประทับใจนี้สงผานไปถึงผูประพันธนวนิยายเรื่องนี้ดวย เชนกัน
ความโดดเดนในการออกแบบภาพ ฉาก การแสดง และการนําเสนอเนื้อหาในประเด็น ที่แตกตางกันของสังคมไทยในอดีตและปจจุบันของภาพยนตรทั้งสองเรื่องนี้ นําไปสูความสนใจใน การศึกษาวิเคราะหการแปลงบทประพันธไปสูบทภาพยนตร และการแปลงบทภาพยนตรไปสูนว นิยาย รวมทั้งรูปแบบการสรางภาพยนตรที่เปนเอกลักษณของผูกํากับ ไมวาจะเปนรูปแบบของ
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
ภาพยนตร บทภาพยนตร ภาพ การตัดตอ ฉาก เสียง ทั้งดนตรีประกอบ เสียงประกอบ รวมไปถึงบท พูด
ดวยเหตุนี้วิทยานิพนธฉบับนี้จึงมุงศึกษาวิเคราะหภาพยนตรทั้งสองเรื่องนี้ โดยการ เปรียบเทียบบทประพันธกับบทภาพยนตรเพื่อหาความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นจากการแปลงบท ประพันธใหเปนบทภาพยนตรและจากการแปลงบทภาพยนตรใหกลายเปนบทประพันธ สําหรับ ภาพยนตรเรื่อง “หมานคร” จะนําบทประพันธที่เขียนขึ้นกอนมาเปรียบเทียบกับบทภาพยนตร สวน ภาพยนตรเรื่อง “ฟาทะลายโจร” จะนําบทภาพยนตรที่เขียนขึ้นกอนมาเปรียบเทียบกับบทประพันธ
ที่เปนภาคขยายความมาจากบทภาพยนตร นอกจากนี้ยังศึกษาความเปนทัศนศิลปของภาพยนตรจาก บทภาพยนตร การลําดับภาพ การตัดตอ การจัดฉาก การจัดมุมกลอง การจัดแสงและสี การใชดนตรี
และเสียงประกอบฉาก เพื่อนํามาวิเคราะหถึงการสื่อความหมายดวยภาพในแบบฉบับของศิลปะการ สรางภาพยนตร รวมไปถึงแนวคิดเรื่องสังคม แรงบันดาลใจ และแนวคิดอื่นๆ ที่สอดแทรกอยูใน ภาพยนตรทั้งสองเรื่องนี้ดวย
2. วัตถุประสงคของการศึกษา
2.1. ศึกษาประวัติศาสตรและพัฒนาการของอุตสาหกรรมภาพยนตรในประเทศไทย 2.2. ศึกษาและวิเคราะหโดยการเปรียบเทียบเรื่อง “หมานคร” ที่นําบทประพันธมา ตีความและดัดแปลงมาเปนบทภาพยนตร
2.3. ศึกษาและวิเคราะหโดยการเปรียบเทียบ “ฟาทะลายโจร” กับนวนิยายที่เขียนขึ้น ภายหลัง
2.4. ศึกษาวิเคราะหองคประกอบของภาพยนตรเรื่อง “ฟาทะลายโจร” และ “หมานคร”
โดย ศึกษาจากบทภาพยนตร ภาพ ฉาก เสียงประกอบ เทคนิคการถายทําภาพยนตร ตลอดจน องคประกอบอื่นๆ ที่ใชในการถายทอดเนื้อหาและสื่อความหมายในภาพยนตรทั้ง 2 เรื่องนี้
2.5. ศึกษาสิ่งที่สอดแทรกอยูในภาพยนตรทั้ง 2 เรื่อง ทั้งดานวัฒนธรรมทางสังคม วัฒนธรรมทางภาพยนตรไทยและภาพยนตรตางประเทศ แรงบันดาลใจของผูสรางภาพยนตร
ตลอดจนศิลปกรรมในแขนงอื่นที่เกี่ยวของ เพื่อเชื่อมโยงใหเห็นประเด็นที่นาสนใจที่เกิดจากการ แปลงสื่อวรรณกรรมใหเปนสื่อภาพยนตร และการแปลงสื่อภาพยนตรใหกลายเปนสื่อวรรณกรรม 3. สมมติฐานของการศึกษา
“ฟาทะลายโจร” และ “หมานคร” เปนภาพยนตรที่นับวาประสบผลสําเร็จเรื่องหนึ่งของ ไทย โดยวัดจากกระแสวิจารณที่ดีทั้งจากนักวิจารณในประเทศไทยและจากผูชมในตางประเทศ
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
ความสําเร็จสวนหนึ่งนาจะมาจากรูปแบบที่แปลกใหมของภาพยนตร การผสมผสานหลากหลาย รูปแบบของภาพยนตรไวในเรื่องเดียวกัน การนําเสนอเนื้อหาเรื่องราวที่ไมซ้ําใครของภาพยนตร
รวมไปถึงกลิ่นอายความประทับใจภาพยนตร เพลง และวิถีชีวิตในอดีตที่สอดแทรกในภาพยนตร
ความนาสนใจของภาพยนตร 2 เรื่องนี้ คือ การดัดแปลง ตีความ และเพิ่มเติมเนื้อหาบางอยางจากบท ประพันธมาถายทอดเปนบทภาพยนตรในเรื่อง “หมานคร” และการนําบทภาพยนตรมาดัดแปลง เปนนวนิยายใน “ฟาทะลายโจร” ซึ่งเปนประเด็นสําคัญในการศึกษาวิเคราะหการเปลี่ยนแปลงสื่อ การนําเสนอเนื้อหาจากตัวอักษรในบทประพันธมาเปนภาพในภาพยนตร วากอใหเกิดผลกระทบ หรือปญหาใดบางตอการสรางและความสําเร็จของภาพยนตร
4. ขอบเขตการศึกษา
ศึกษาการแปลงบทภาพยนตรเปนนวนิยายใน “ฟาทะลายโจร” และการแปลงบท ประพันธใหเปนบทภาพยนตรใน “หมานคร” โดยจะมุงเนนการศึกษาวิเคราะหการเปลี่ยนแปลงสื่อ การนําเสนอเนื้อหาจากตัวอักษรในนวนิยายมาเปนภาพในภาพยนตรวา เกิดผลกระทบใดบางตอการ สรางและความสําเร็จของภาพยนตร ตลอดจนการนําบทภาพยนตรมาดัดแปลงเปนนวนิยายนั้นเปน การเพิ่มเติมเนื้อหาหรือขยายความจากบทภาพยนตรอยางไร
5. ขั้นตอนของการศึกษา
ขั้นตอนการดําเนินการ
เดือน กรกฎาคม พ.ศ. 2554 ถึง เดือน มีนาคม พ.ศ. 2557 ก.ค.
– ก.ย.
2554 ต.ค.
– ธ.ค.
2554 ม.ค.
– เม.ย.
2555 พ.ค.
– ส.ค.
2555 ก.ย.
– ธ.ค.
2555 ม.ค.
– เม.ย.
2556 พ.ค.
– ส.ค.
2556 ก.ย.
– ธ.ค.
2556 ม.ค.
– มี.ค.
2557 1. เก็บรวบรวมขอมูลจาก
เอกสารที่เกี่ยวของ 2. เก็บรวบรวมขอมูล ภาคสนาม
3. วิเคราะหขอมูล 4. สรุปผลการศึกษา
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
ขั้นตอนการดําเนินการ
ก.ค.
– ก.ย.
2554 ต.ค.
– ธ.ค.
2554 ม.ค.
– เม.ย.
2555 พ.ค.
– ส.ค.
2555 ก.ย.
– ธ.ค.
2555 ม.ค.
– เม.ย.
2556 พ.ค.
– ส.ค.
2556 ก.ย.
– ธ.ค.
2556 ม.ค.
– มี.ค.
2557 5. เขียนรายงานการวิจัย
6. จัดทําเอกสารตนฉบับเปน รูปเลม
6. วิธีการศึกษา
6.1. ศึกษาประวัติศาสตรและพัฒนาการของภาพยนตรในประเทศไทย ตั้งแต พ.ศ.
2500 เปนตนมาจนถึงปจจุบัน จากแหลงขอมูลในหนังสือ นิตยสาร วารสาร และเว็บไซต
6.2. ศึกษาบทภาพยนตรและบทประพันธเรื่อง “ฟาทะลายโจร” และ “หมานคร”
รวมทั้งภาพยนตรและบทประพันธเรื่องอื่นๆ ที่นํามาใชเปนขอมูลในการเปรียบเทียบ จากขอมูลที่
เปนหนังสือนวนิยาย และภาพยนตร
6.3. ศึกษาและวิเคราะหภาพยนตรทั้งสองเรื่องและภาพยนตรเรื่องอื่นๆ ที่นํามา เปรียบเทียบ ตามหลักการวิเคราะหภาพยนตร เชน ภาพ ฉาก เสียงประกอบ และเทคนิคการสื่อ ความหมายดวยภาพของศิลปะการสรางภาพยนตร จากหนังสือและตําราตางๆ รวมทั้งขอมูลใน เว็บไซต
6.4. ศึกษาบทวิจารณภาพยนตรทั้งสองเรื่องจากหนังสือพิมพและนิตยสารตางๆ รวมทั้งจากบทสัมภาษณผูกํากับและนักประพันธเรื่อง “ฟาทะลายโจร” และ “หมานคร”
6.5. วิเคราะหเปรียบเทียบขอมูลที่ไดรับจากการคนควาทั้งหมดเพื่อสรุปเปนผลงานวิจัย ที่สมบูรณ
7. แหลงขอมูล
7.1. แผนบันทึกภาพยนตร เรื่อง “ฟาทะลายโจร” และ “หมานคร” และภาพยนตรเรื่อง อื่นๆ ที่นํามาใชเปนขอมูลในการเปรียบเทียบได
7.2. หนังสือนวนิยาย เรื่อง “ฟาทะลายโจร” และ “หมานคร” และบทประพันธเรื่อง อื่นๆ ที่นํามาใชเปนขอมูลในการเปรียบเทียบได
7.3. สัมภาษณผูกํากับ และนักประพันธ เรื่อง “ฟาทะลายโจร” และ “หมานคร”
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
7.4. หนังสือและตําราเกี่ยวกับศิลปะการสรางภาพยนตร และประวัติศาสตรภาพยนตร
7.5. หนังสือและตําราเกี่ยวกับการวิจัย และการวิจารณภาพยนตร
7.6. หนังสือและตําราเกี่ยวกับศิลปะการประพันธนวนิยายและบทประพันธอื่นๆ 7.7. บทความ ขอเขียนวิจารณ อื่นๆ ที่เกี่ยวเนื่องกับภาพยนตรเรื่อง “ฟาทะลายโจร”
และ “หมานคร”
7.8. อินเตอรเน็ต
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
7
ประวัติศาสตรและพัฒนาการอุตสาหกรรมภาพยนตรไทย
ภาพยนตร1เปนผลิตผลสําคัญซึ่งเปนผลพวงจากพัฒนาการทางเทคโนโลยีของมนุษย
และไดพัฒนารูปแบบในการนําเสนอมาโดยตลอดควบคูกับพัฒนาการของสภาวะสังคมสมัยใหม
(Modernist) ยิ่งเทคโนโลยีของโลกกาวล้ําหนาไปมากเทาไหร ภาพยนตรจะยิ่งเรงพัฒนาทั้งในดาน เทคโนโลยีและสุนทรียภาพของภาพยนตรไปมากขึ้นเทานั้น เมื่อภาพยนตรพัฒนามากขึ้น จํานวน
1 ภาพยนตร (Film หรือ Motion picture หรือ Movie หรือ Cinema) ในความหมาย โดยทั่วไปหมายถึง กระบวนการบันทึกภาพบนแผนฟลม และฉายภาพบนจอระนาบ 2 มิติ ใน ลักษณะภาพเคลื่อนไหว ภาพยนตรแบงประเภทออกเปน 3 ประเภทใหญๆ ตามรูปแบบการนําเสนอ (Style) อันไดแก 1.Classical Cinema หรือภาพยนตรบันเทิงคดี คือภาพยนตรที่ใชเทคนิคของ ภาพยนตรเพื่อเลาเรื่องและสรางอารมณรวมเปนหลัก ภาพยนตรบันเทิงสวนมากจัดอยูในกลุมนี้ 2.
Realism คือภาพยนตรที่นําเสนอเหตุการณจริงหรือเชิงสารคดีและภาพยนตรขาว มีจุดมุงหมายเพื่อให
ความรู 3. formalism คือภาพยนตรที่สรางตามหลักทฤษฎีของศิลปะการทําภาพยนตรเพื่อหา แนวทางใหมๆ ใหกับวงการภาพยนตรโดยเนนคุณภาพเปนหลัก ซึ่งมักเปนภาพยนตรเชิงทดลอง (Experimental Film) หรือภาพยนตรที่สรางเพื่อสื่อสารเนื้อหาสาระเฉพาะบางประการที่ไมเนน ความบันเทิงหรือสารคดี แตเนนการแสดงความคิด สื่อความหมายผานสัญลักษณ สวนมากเมื่อ กลาวถึง “ภาพยนตร” มักเขาใจในความหมายโดยทั่วไปวาหมายถึงภาพยนตรประเภทบันเทิงคดี
เพราะเปนประเภทที่มีจํานวนมากที่สุดและเปนที่นิยมในวงกวาง สําหรับวิทยานิพนธฉบับนี้จะ จํากัดความหมายของคําวา “ภาพยนตร” ไวเฉพาะ “ภาพยนตรประเภทบันเทิงคดี” แตหากกลาวถึง ภาพยนตรประเภทอื่นนอกจากนี้ จะระบุประเภทของภาพยนตรไวใหชัดเจนวาเปน ภาพยนตรสาร คดี ภาพยนตรขาว หรือภาพยนตรโฆษณา เปนตน เปรียบเทียบที่ วิระชัย ตั้งสกุล และภัทรวดี จันทร ประภา, เอกสารการสอนชุดวิชาทฤษฏีและการวิจารณภาพยนตรเบื้องตน (นนทบุรี: สํานักพิมพ
มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, 2548), 22 - 30. และ ประวิทย แตงอักษร, มาทําหนังกันเถอะ (ฉบับตัดตอใหม) (กรุงเทพฯ: ก.พล (1996), 2551), 13 – 27.
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
ของผูชมก็จะแพรหลายเปนวงกวางมากขึ้น เพราะในอดีตความนิยมในภาพยนตรจะเริ่มตนจาก กลุมผูชมซึ่งสวนใหญมีอาชีพเปนผูใชแรงงานในระบบอุตสาหกรรม จํานวนของชนชั้นกรรมาชีพ ที่เพิ่มมากขึ้นตามการขยายตัวทางเศรษฐกิจที่ตองพึ่งพาระบบอุตสาหกรรม มีสวนสําคัญที่ทําให
ภาพยนตรเติบโตอยางรวดเร็วจนกลายเปนธุรกิจอุตสาหกรรมที่สําคัญ การเติบโตของอุตสาหกรรม ภาพยนตรเห็นไดอยางชัดเจนจากการเกิดบริษัทสรางภาพยนตรยักษใหญจํานวนมาก และการ ไหลเวียนของเม็ดเงินจํานวนมหาศาลเพื่อตอบรับกับกระแสผูชมที่เพิ่มจํานวนมากขึ้นหลายเทาตัว โดยไมจํากัดเพียงแคประเทศเดียว แตไดขยายตัวเปนวงกวางไปยังหลายประเทศทั่วโลก นับตั้งแต
ภาพยนตรเริ่มกอตัวเปนรูปเปนรางขึ้นราวปลายคริสตศตวรรษที่ 19 ภาพยนตรไดพัฒนาขึ้นเรื่อยมา จนกระทั่งกลายเปนพลังยิ่งใหญที่สุดในโลกบันเทิงของคริสตศตวรรษที่ 20 และจวบจนถึงปจจุบัน ความสําเร็จของภาพยนตรประการหนึ่งคือการเปนสื่อศิลปะสมัยใหมซึ่งเกี่ยวของกับ เทคโนโลยี ทําใหสามารถนําเสนอสิ่งใหมๆ ที่นาสนใจใหกับผูชมยุคใหมไดเปนอยางดี ผูสราง ภาพยนตรไดพัฒนาศิลปะภาพยนตรเพื่อตอบสนองจํานวนที่เพิ่มมากขึ้นและรสนิยมที่สูงขึ้นของ ผูชม ความสําเร็จที่สําคัญอีกประการหนึ่งของภาพยนตรมาจากการที่ภาพยนตรไมไดนําเสนอความ บันเทิงแบบไรสาระ เนื่องจากภาพยนตรนําเสนอภาพเคลื่อนไหวที่เหมือนจริง ผูสรางภาพยนตรจึง มักนําเสนอเนื้อหาที่ตอบสนองสิ่งที่ผูชมอยากชม ถึงแมวาบางครั้งเนื้อหาที่นําเสนอจะเปนเรื่องเพอ ฝนไกลตัวก็ตาม แตความสมจริงของภาพและเสียงที่ปรากฏบนจอภาพก็สามารถโนมนาวใหรูสึก ราวกับวาผูชมกําลังตกอยูในสถานการณจริงได นอกจากนั้นการนําเสนอเรื่องราวที่ใกลเคียงกับชีวิต จริงไดอยางสมจริง ก็สามารถสรางความสะเทือนใจแกผูชมไดเชนกัน ดังนั้นสําหรับผูชมภาพยนตร
แลว จุดประสงคหลักที่เขาชมภาพยนตรนอกเหนือจากจะเปน “วัฒนธรรมการพักผอน” อยางหนึ่ง ภาพยนตรยังสามารถตอบสนองความใฝฝนทางสังคม (Social romanticism) ซึ่งไมมีวันจะเกิดขึ้นได
ในชีวิตจริงอีกดวย
ภาพยนตรจํานวนมากถูกสรางขึ้นไปพรอมกับการพัฒนาศิลปะภาพยนตรเพื่อ ตอบสนองมวลชนหมูมากในสังคม ในขณะที่ความใฝฝนทางสังคมยังคงเปนสิ่งที่อยูเบื้องหลังการ ผลิตภาพยนตรสวนมากอยู โลกก็ไดเห็นภาพยนตรที่ถูกผลิตขึ้นมาเพื่อตอบสนอง “ความใฝฝนทาง สังคม” อื่นๆ เพิ่มจํานวนมากยิ่งขึ้นทุกที ทั้งนี้ เนื่องจากปจจัยตางๆ หลายประการที่ประกอบเขา ดวยกัน รวมทั้งการปรับตัวทางสังคมของศิลปะแขนงอื่นๆ ดวย เชน การละครและวรรณกรรม ขณะที่การจัดมหกรรมภาพยนตรระหวางประเทศไดเขามามีบทบาทในการยกระดับคุณภาพทาง ศิลปะของภาพยนตรมากขึ้น และรสนิยมของการเสพภาพยนตรก็ไดพัฒนามากขึ้นตามลําดับโดย ธรรมชาติดวย ดังนั้น ปจจุบันผูชมสวนหนึ่งจึงมีโอกาสไดชมภาพยนตรที่ตอบสนองความตองการ อื่นๆ นอกเหนือจากความบันเทิงแตอยางเดียว
สำ น ั ก หอส มุ ดกล า ง
การที่ความนิยมภาพยนตรของสาธารณชนจํานวนมากมีอัตราสูงขึ้นเปนเทาตัว ทําให
รัฐบาลในหลายประเทศมีนโยบายสงเสริมอุตสาหกรรมภาพยนตรใหเปนกิจการที่สําคัญอันดับตนๆ ของชาติ เพราะนอกจากรายไดจํานวนมหาศาลที่จะไดรับจากภาพยนตรแลว ยังตระหนักวา ภาพยนตรเปนสื่อที่มีพลังในการจูงใจดึงดูดผูชมใหคลอยตามไดมาก ดังนั้นภาพยนตรจึงเปน เครื่องมืออยางดีที่จะใชโฆษณาประชาสัมพันธภาพลักษณหรือแนวคิดบางประการใหแกคนในชาติ
และประชาคมโลก ดังเชน ภาพยนตรโฆษณาชวนเชื่อทางการเมืองในยุคสงครามเย็นที่นําเสนอ แนวคิดเรื่องสิทธิเสรีภาพและทุนนิยมแบบอเมริกันในภาพยนตรฮอลลีวูดของประเทศ สหรัฐอเมริกา หรือการสอดแทรกวัฒนธรรมที่ดีของชาติ หรือความสวยงามสมบูรณของธรรมชาติ
เพื่อแฝงการประชาสัมพันธอุตสาหกรรมการทองเที่ยว ดังตัวอยางในภาพยนตรหลายเรื่องจาก ประเทศจีน ญี่ปุน และเกาหลี เปนตน
ดังที่กลาวมาแลวขางตนวา ภาพยนตรในฐานะที่เปนศิลปะแขนงหนึ่งที่มีอิทธิพลตอ มวลชนโดยตรง ไดทวีบทบาทและความสําคัญมากขึ้น เพราะภาพยนตรเขาถึงตัวผูชมและขยายไป ยังสังคมอื่นๆ ไดอยางรวดเร็วโดยไมมีเสนแบงเขตดานชนชาติและภาษา ดวยเหตุนี้ภาพยนตรจึงกอ ตัวเปนอุตสาหกรรมที่เจริญเติบโตและขยายตัวอยางรวดเร็วจนกลายเปนสินคาสงออกที่สําคัญของ หลายประเทศ และเนื่องจากการที่เนื้อหาของภาพยนตรมักแฝงซึ่งแนวคิดของผูคนและวัฒนธรรม ของชาติ จึงอาจกลาวไดวา ภาพยนตรที่สรางโดยชาติหนึ่งชาติใดนั้น มักจะแสดงใหเห็นถึง วัฒนธรรมของชาตินั้นไดเปนอยางดี และทําใหผูชมตางชาติตางภาษาไดรับเนื้อหาสาระทาง วัฒนธรรมซึ่งปรากฏในภาพยนตรเรื่องนั้นพรอมกันไปดวยนอกเหนือจากความบันเทิง เชนเดียวกับวัฒนธรรมและวิถีชีวิตแบบไทยที่ปรากฏในภาพยนตรไทยก็สามารถเผยแพรภาพลักษณ
แบบไทยออกไปสูสายตาของประชาคมโลกไดเชนกัน 1. ประวัติศาสตรและพัฒนาการทางเทคโนโลยีภาพยนตร
ภาพเคลื่อนไหว (motion picture) คือองคประกอบหลักของภาพยนตรในการสื่อสาร กับผูชม การเคลื่อนไหวของภาพนิ่งที่ฉายผานแผนฟลมบนจอภาพไมใชเกิดจากกระบวนการทาง เทคนิคอยางเดียว แตเกิดจากกระบวนการมองเห็นของนัยนตามนุษยดวย ทฤษฏี Persistence of Vision อธิบายหลักการมองเห็นภาพตอเนื่องของนัยนตามนุษย ซึ่งเกิดจากการที่จอรับภาพ (retina) ของนัยนตาสามารถเก็บภาพที่มนุษยมองเห็นไวประมาณ 1/3 วินาที และหากภายในชวงนี้มีภาพ แทรกเขามาอีกเรื่อยๆ อยางตอเนื่องหลายๆ ภาพ สมองจะทําการเชื่อมโยงภาพเหลานั้นให
ตอเนื่องกันเปนลูกโซ ทําใหเรามองเห็นภาพนิ่งเหลานั้นเปนภาพเคลื่อนไหว ทฤษฏีนี้ไดกลายมา เปนหลักการในการสรางภาพเคลื่อนไหว (motion picture) ซึ่งเกิดจากการบันทึกภาพเคลื่อนไหวให