KHOA HOC VA GANG NGHE MO _|3]2
Q N G DONG VIEN THAM VA CONG NGHE GIS XAY OUNG BAN DO NGAP LUT KHU VU'C HA TINH
ThS. NGUYEN THj MINH H A N G , TS. DOAN HA PHONG Vien Khoa hge Khi tug-ng Thuy van va Mdi tru&ng
Hi I ang nam vao mOa mua bao, trSn dja ban tinh H i TTnh nii ri§ng thuong bi anh huong ' hoac kit hpp anh huing cua bao, ap thap nhiet d i i tgo ra eac dpt mua Ion trin dipn rong gay ra lu va ngap Iut tren eac luu vuc sing sudi. Trpn lij nam 2010 xay ra tren dja ban tinh Ha TTnh da gay ra tinh trgng ngap Iut, tdn thit nang v l nguai va cua ddi vol nguai dan trong tinh.
Viln tham cb vai trb quan trpng trong vi§c giam sat va danh gia tae ding eua thien tai giup quan sat tren khu vuc rpng Ion, dac biet la luu vuc sbng, giup ich viec quan sat rb nuic tai cae luu vuc s6ng se chay qua khu vuc sbng nao Tir d6 xay dung cac ban dd ngap Iut, viing ngap nuac. l/ng dung vien tham va cong nghe GIS trong viec xac dinh khu vuc thuang xay ra ngap Iut do 10 gay ra, gbp phln chu dpng phong tranh ID eho dia phuang va nguai dan va day cung la phuang phap tan dung dupc nhilu uu dilm d l thanh lap ban d i ngap Iut khu vuc tlnh Ha TTnh.
1. Khu vuc nghien ciru
Ha TTnh thupc viing Ble Trung b i (vung duyen hai Miln Trung), cb tog dp dia ly tir 17*'53'50" din 18°45'40" vT do Ble va 105"65'50" d i n 106°30'20"
kinh dp Dbng
H. 1. Khu vuc tinh Hd Tfnh.
Khi hau Ha Tinh cb hai mua ro rpt la miia kho va miia mua. Mua kho tir thang 12 din thang 7 nam sau, la mua nlng git, cb gib Tay Nam (thii tii' Lao) kho, nbng, lupng bdc hoi lan. Miia mua tif ha tuIn thang 8 din trung tuIn thang 11, luong mua ehilm 54 % tdng lupng mua ea nam. Vao thai gian nay hang nam H i TTnh thuang hung chju nhifng can bao tif biln Ding gay nen lu Iut. Cac vung cua Ha Tlnh c i luang mua binh quan hang nam tren 2000 mm, ca biet c6 nai tren 3000 mm.
Bang 1. Dac tnmg Iran iu do mwa gay ra
Song Ngan Ph6 Ngan Sau NgSn Sau
La
Tram Sffn Diem
Chu L i Hoa Duy^t Unh Cam
Luang mua. mm Ngay
LN 252.7 548.1 502.2 242.0
T6ng3 ngSy LN
542,6 808,5 875,2 5729
tir ngay 16-17/10/2010.
Hm.<
Hman,
cm 1299 1656 ,1283 .728
T.gian xuat hi^n 8""/17/10 19""/16/10
9""/17/10 23°"/17/10
Th&i gian ISn.
gi&
55 66 57 68
AH.
cm 689 1050 883 682
Cuong suat cm^gio Trung
binh 13 16 15 10
Ltm nhat 141 53 59 107
cap bao ddng
<lll
>lll
>lll
> l l l 3. Phuxyng phap nghien cu'u va tai lieu SLP dung
Phuang phap dupc sif dung d l thanh lap ban dd ngap Igt Ha TTnh la phuang phap hipn ehinh dO' lieu dja hinh (tif cac tu lieu ban dd da cb trong q u i trinh thu thap, hien chinh Igi npi dung
thong tin nln dja ly theo dau hipu anh mai nhat) va phuang phap k i t hpp eong ngh§ viln tham va GIS (su dgng anh viln tham d l chiit tach cac l i p thbng tin, su dgng GIS xay dung co so du lipu, chdng ghip cac l i p thing tin l i n ban do nln, thanh lap b i n dd ngdp Igt).
C6NGNGHl|PMds03-2012
^ ^
KHOA HOC VA C O N G N G H C M O Tai li?u si> dung bao g o m ' Anh radar ngay16.10 2010. Ban d6 hanh chinh tinh Hi Tlnh; B i n da hien trang s u dung dat tinh Ha TTnh; Cac de tai nghien c u u v^ cac tran iu d i l n hinh nam 2010..
4. i j ' n g d u n g v i d n t h a m va c o n g n g h e GIS t h a n h l i p ban d d n g ? p Iut t i n h Ha T l n h
4.1. Chiet tach thong tin vung ng^p nwd>c Viec chiat tach vung ngap dut?c thgc hi$n Iran p h l n mem Envi T r u d c tiSn giai doan vUng ngap trSn anh radar, l l y m l u nhu'ng vung ngap sau dd th6ng l<e mau gom c6 gia tr max. min, gia tn trung binh, dO lach c h u i n . tu db tinh toan ngu'ong theo cfing Ihuc
DN (vung ngap) = Mean ± 2 Stdev (1) S u dgng cong cg "Density Siicing". dat gia tri max n g u o n g va gia tri mm n g u a n g , chay c h i i t tach ra vimg ngap T i i n hanh l<ilm tra d i i soat n i u k i t qua dat thi d u n g lai. n i u t h i y chu'a dat dat lai n g u o n g cho phu h a p Sau l<hi t i l n hanh nhan t h i y ngu'ong dat tii gia tn 0 d i n 9106 5 la phii h(yp P h u o n g phap nay chu y l u du(?c irng dgng d l tach biet cac d6i t u o n g co do dong n h i t tu'ong doi v l mat gia tn dd xam n h u doi t u o n g n u d c Vijng ngap sau V.t\\ c h i l t tach dup-c c h u y i n v l dmh dang *shp
Toan bO dir ii$u l<h6ng gian di^(?c xay dung, bien tap trong ha quy c h i l u q u 6 c gia V N 2 0 0 0
.;. C o s d du' li^u thupc tinh (s6 li$u t h i n g ke cac dot iil trong khu v g c nghien c d u , S l li$u do GPS cac d i l m ng§p 10; S l iiau khi tuqmq thuy van ve iuyng mua, mg*c n u d c , luu i u o n g n u d c tai cac tram ),
c. Bien t$p, thanh t$p ban do ngap lyt Ha Tinh
H 3 Ilin (iu ngap lul tinh Ha TTnh thang 10 nam 2010 d. Chong ghep viing bi ngap ten DEtJI va phan lich khong gian tren phan m e m ArcGis d l xac dmh dien tich ngap Iut
H.2. Gia tn max. min. trung binh va do loch chiinn 4.2. Thanh lap ban do ngap i^jt tren phan mem ArcGis 9.2
a. Chuyen doi khuon dang dir lieu nen co' scy dia ly tir MicroStation sang ArcGis g i m
•:• Nhom i d p thdng tm c o s d loan hoc ( l u d i c h i l u . t y i e .)
•:• Nhdm idp thdng tm ky hidu, chO' (ten xa, huyen, ten sdng ..)
•:• Nhdm idp thdng tm v l c o s d ha t i n g ( d u d n g giao thdng. c i u , cong .)
•:• Nhdm i d p thdng tin v l ranh g i d i hanh chinh (ranh gidi xa. huyen, tinh, qudc gia)
b. Xay dirng co sir dir lieu GIS
•:• C o s d du' lieu khdng gian (Anh radar ngay 16.10 2010; Ban dd hanh chinh tinh Ha TTnh. Ban dd hien trang s i l dung dat tinh cua Ha Tinh; Ban d l dja hinh t y j $ 1/10.000 d l c h i l t x u i t thdng tin dia hinh chi t i l t phuc vg cong tac xay d u n g DEM).
/ . " .•" • T . . . - B •',
H.4. Di$n lich viing ngap lul Iren DEM e. Thi^t hai do ngap lyt gay ra trong khu virc tinh Ha Tinh
Viing Dire T h o . C a n L p o h l u h i t dien tich canii tac. n h i l u iang xa da ngap c h i m trong n u d c Dien ngap len tdi 20 0 0 0 ha, N h i l u n o i ngap sau 2-3 m.
qudc id so I A cd nhieu n o i ngdp sau 0.8-1,2 m.
V i i n g Trung T h u i ^ n g Du- n h i l u viing d doc sdng Ngan Sau (huyen H u o n g Khe) cung b| ngap Iut do lii idn ngoai song v d i t i c dp nhanh, ngap sau, song thdi gian ngap chi kdo dai 1-2 ngay. Vimg ddng bang Ha TTnh; l u o n g n u d c do du'(;yc tai Bau Nudc (Ky Anh) m u a 2422.4 m m . Ky S d n 2041,1 mm. Ha TTnh 1464 m m , Trung L u d n g 1210 m m H o n 80 % sd xa cua huyen D u e T h p , 50 % so xa cac huyln Nghi X u a n , H d n g LTnh bi ngap c h i m trong n u d c .
(Xem tiep trang 35}
