^ '^'^P chi Khoa hoc - Cong nghe Thdy sdn
KET QUA NGHIEN COu DAO TAO SAU DAI HOC
ANH HlTOfNG CUA MAT DO LEN TOC DO SINH TRlTCflNG, TY LE SONG CUA NGHEU BEN TRE {Meretrix lyrata Sowerby, 1851)
U'ONG TRONG AO TAI THAI BINH
EFFECT OF DENSITIES ON GROWTH, SURVIVAL RATE OF BEN TRE CLAM (Meretrix lyrata Sowerby, 1851) REARED IN POND IN THAI BINH
Nguyen Thf Minh Nguyef, LeAnh Tudn', Nguyin Quang HUng' Ngiy nhan bai: 16/8/2013; Ngay phdn bien ihong qua. 18/9/2013; Ngay duyel dang: 02/6.^014
TOM TAT
Mat dp uong id mgl trong nhiing yeu id quan trong dnh hudng true dip den tdc do sinh inrdng, tyle song vd hieu qud uang gidng cua nhieu lodi thuy sdn ndi chung vd ngheu noi rieng Bdi bdo trinh bdy kel qud nghien cuu dnh hucmg cua 4 mat do uong gidng ngheu Ben Tre (3.000, 4 000, 5 000 vd 6.000 con/m^) nhdm dm ra mat do thich hop cho qud trinh uang giong ngheu trong ao ddt Nghiin cuu duac thuc hien tir thdng 5 den thdng 8 ndm 2012 tat ao nudc ip thugc xa Bong Minh, huy?n Tien Hdi, tinh Thai Binh. Ket qud nghien cdu cho thdy. ngheu uang d mat dg 3.000 con/m- cho tdc dg tdng truang tucmg dol theo chieu ddi (0,92 %/ngdy) vd khoi luang (1,59 %/ngdy) la cao nhdt so vai cdc mat dg uang khde (p< 0,05) Toe dg tdng trudng tuang ddi ve chieu ddi vd khoi lucmg cua ngheu uang d mat do 4000 con/m'(0.77 %^ngdy;
1,43 %/ngdy) vd mat do 5000 con/n^ (0,8 %/ngdy; 1.46 %/ngdy) khdng cd sif khde biit coy nghia thdng ke vai nhau nhung CO khde biit so vdi mat do uang 3000 con/m- vd 6.000 con/m' Ty le song cua ngheu khi uang a mat do 3 000 con/rr^ Id cao nhat dat 92 % vd thdp nhdt a mdt do 6.000 con/m'(88%). Tir nghien cuu ndy co thi thdy, mdt dp uang ngheu ihich hap Id dual 5 000 con/m' nhdm ddm bdo tdc dp stnh irudng, ty le song lot nhdt ctia ngheu khi ucmg trong ao
Tic khoa: mat do uang, ly li song ngheu Ben Tre ABSTRACT
Rearing density is one of the important factors that strongly effect on growth rale, survival rate and reanng efficiency of many aquatic species as well as Ben Tre clams This study presents the results on ^ects of four densities (3.000, 4.000, 5 000 and 6.000 individuaUm'in order to identify the suitable density for rearing this species in pond The study was conducted from May to August. 2012 in brackishwater pond belonged to Dong Minh village. Hen Hai district.
Thai Binh province. Results showed that the clams reared at the density of 3,000 individual/m' was highest of relative growth rate in length and weight (0.92%/day and I 59%/day. respectively (p<0.05) There were no significant differences in relative growth rate in length and weight between the density of 4,000 individuaUm^ (0.77%/day: 1.43%/day) and 5000 individual/m' (0.8%/day; 1.46%/day) bul there were significant differences when compared to those in desity of 3,000 individual^ and 6,000 mdividual/m'. This clams reared at ihe densities of3.000 individual/m' was highest (92%) and lowest al density of 6,000 individual/m' (88%). From this result, it could be suggested that the most suitable density for rearing Ihe Ben Tre clams in pond should be less than 5,000 individual/m' in order to optimize the growth, survival rate of seed.
Keywords: rearing densities, survival rate, Ben Tre clam
I. DAT V A N D £ ky thuat nuoi dan gian, ehu ky nudi ngan, von ddu tu Ngheu Bin Tre la ddi tu^ng ding vat thdn mem it nhung hidu qua kmh te eao. Vcfi tiem ndng vd didn hai manh vd gia tri kinh te cao, de dang sinh trudng tich bdi triiu san cd va <Seu kien moi trud-ng phu va phat triln i} eae vung trieu eua sdng nude ta do hi^p, nghdu Bin Tre (Meretrix lyrata) duac di nhdp ' Nguyen Thj Mmh Nguy#t. Cao hpc Nuoi trong IhOy san 2010 - Tnrang Dai hpc Nha Trang
' TS. Le Anh Tulin- Vi§n Nuoi tr6ng thuy sdn - Tru&ng Dal hpc Nha Trang n s . Nguyen Quang Hiing- Vi#n NghiSn ci>u hdi sdn Hai Phdng
TRUONG OAI HOC NHA TRANG • 129
Tap chi Khoa hoc - Cong nghe Thuy san So 2/2014
v l nudi tgi Thdi Binh trong nhilu nam qua [7]. Tuynhidn, do thdi gian vdn ehuyen con giong keo ddi nen ehit luang con gidng giam, ty Id sdng thip, ehl phi giong eao da han che ndng suit vd san lug-ng nghdu nuoi trong TTnh. De khde phMC tinh trgng tren, mdt so hp nudi da cdi tgo mdt phin di^n tich ao nuac la nudi tdm SLI hieu qud thip sang uang nghdu giong vd budc dau dgt ket qud t i t [6]. Lfang nghdu gidng trong ao nudc 10- eo the chu ddng kiem sodt duge eac y l u td d i u vdo nhu eon gidng, mdi trudng, dich bgnh. tir do ndng cao ty Id sdng cua ngheu gidng, hgn ehl nji ro do bgnh djch gdy ra. Tuy nhidn, phuang phdp uang nghdu gidng trong ao nude lg hien nay chu y l u Id dua vdo kmh nghiem Id chinh chua co quy trinh ky thugt cy the, Vi t h l , vifc nghidn cuu anh hudng cua mgt dp len toe dg sinh trudng va ty le sdng cua ngheu gidng uong trong ao Id h i t sire can thiet, gop phan ehu ddng ddp irng lugng ngheu gidng ea Idn c6 chit lugng cao, kip thdi vu cho nhu eau nudi ngheu thuang pham tren bai tneu eua ngudi dan tai Thdi Binh, II. VAT LIEU VA PHU'aNG P H A P NGHIEN CI>U 1. Thdi gian va dja diem nghien cuu
Thdi gian nghidn euu: TCr thdng 5 den thdng 8 ndm 2012
Dja diem nghien cuu: Ao nudc Ig thugc xa Ddng Mmh. huyfn Tiln Hdi, tinh Thai Binh.
2. Vat lieu nghien ciru
Ddi tuang nghien cii^u: Ngheu Ben Tre {Meretrix lyrata) duae mua tir Ben Tre ve. Cd ngheu gidng thd ban diu 40.000 con/kg, chieu ddi dao ddng tir 2,93 ± 0,14 den 3,43 ± 0,13 mm. Ngheu dugc uang trong ao nudc Ig c6 didn tich 2.000 m^/ao nen day ao dugc cai tgo, bo sung cat min. Chit day cd t^ Id cat/biin la 88 , 12%.
3. Phuang phdp bo tri thi nghidm
Thi nghigm anh hudng eOa mgt dp dugc bd trf d 4 nghiem thi>e cd mat dO uang khac nhau Id:
3.000, 4.000, 5,000, 6 000 eon/m^ trong dien tich 50 m'. Cac nghigm thire dugc ldp lai 3 lan va giua cac nghidm thuc duge ngan edeh bdng xam ludi {Politylen) ed mat ludi 2a = 2,5 - 3,0 mm.
4. Phueng phap thu thap sd l i f u
Cac yeu td moi trudng nhu nhiet dp, pH, dp trong, dp sdu, do man duge duge do tgi hien trudng tgi 3 diem khde nhau trong ao nuoi.
Bdng 1. Cac chi tieu moi t r u i n g theo doi trong qud trinh thi nghifm ehi UBu
Nhi$td${"C) D$ trong (cm) D$ s9u (m) DO mdn ($%<>) pH
Dyng cg da May do NANA DTa Secchi Thudc do Khuc xg k l MaydoHANA
Thiri gian 2 lin/ngay (6ii vd 14l!) 2 lan/ngay (6h va 14h) 1 lln/ngdy 1 lan/ngay 2 lln/ngdy (6hv&14ti) Dinh ky theo chl dd thCly triiu tiln hdnh thay nudc cho ao uang.
Ty lg biin cdt cilia ddy ao dugc xdc djnh bing phuang phdp tang ggn. Tiln hanh thu miu ngau nhien trong ao nudi theo mat edt eheo, diing dng nhi^a dudng kfnh 20 mm cdm xulng nln day khodng 10 cm, thu lly miu dat trong Ing. Chat day thu duge mang ve d l rdo vd trpn deu trudc khi phan tich. Cho 100 gam chit day trpn vdi 200 ml nirdc mdy, chuyin hdn hgp sang ong dong cd dung lich 500 ml, de lang trong 2 - 3 gid. Xac djnh ty Id phan tram t h l tfch cat hoge bim chia eho tdng the tidi ciia chat ddy. M i u dna\ ddy dugc thu vd phdn tfch ty le cat/biin 2 lan trong qud trinh thi nghidm (1 lan tmdc khi tha gidng vd 1 lan culi vy nudi).
4.1. Phirong phip thu vi phan tich miu thuc i^l phOdu
Phuang phdp thu vd phdn tich mdu ttiuc i4t phu du theo Hallegraeff (manual for harmul algae study-UNESCO).
Mau dinh tinh dugc thu bang ludi thgc vat phii du dudng kinh 30 cm, kfch thude mat ludi 20 jim.
Phuang phdp thu theo kieu keo ludi hinh zic zac nhieu lln tir tang ddy Idn tang mat.
Mau dinh lugng dugc thu dong thdi vdi the tich 10 lit/mau. Mdu duge dgng trong Ig nhga, c l dinh tai hien trudng bdng dung djch Lugol 3 ml/lit mau, lac deu vd bdo qudn trong bdng tdi rdi ehuyin v l Tmng tdm Quan trie va Cdnh bdo Moi tnrdng biln -Wn Hdi sdn phan tich. Tgi phdng thi nghidm, mau duoc d l ldng, siphon vd c6 dae edn 5 - 10 ml, bo sung Lugol vd bdo qudn trong nhiet dO vd anh sdng phong, Khi phdn tieh, mdu tdo duge dim bang buIng d^rn Sedgewiek - Rafter dudi kinh hiln vi huynh quang Nikon E600, dd phong dgi 100 -1000 l l n . Thdi gian lay m i u 1 iln/thang vdo ky nudc kdm.
M i u ngheu dugc thu dmh ky 15 ngdy/lln de xdc djnh chilu dai (mm), khoi lugng (g), ty Id sdng (%) va t i e dp sinh trudng theo cdc cdng thirc sau:
- Tde dp tang trudng tuang ddi chilu dai cua ngheu (%/ngay):
130 • TRUONG DAI HOC NHA TRANG
Tgp chi Khoa hoc - Cons nghe Thdy sdn So 2/2014
SGR^ (%) --
Trong dd: L^, L,; ehieudalcuangheutuangirng vdi thdi gian tj,t,;
t,: thdi gian ban d i u ; t^: thdi gian sau thi nghigm.
- Tde dp tang trudng tuang ddi khdi lugng cua ngheu (%/ngay)-
SGR^(%)^ In^ - ln„
t,-t,
Tnsng do: W^, W, la khli lugng cua ngheu tuang Crng vdi thdi gian t^, t,
-TTle song eua nghdu:
So ngheu thu hoach Ty le song (%) • : ^ - . '• ^
So ngheu giong thd ban ddu 5. Phuang phap xtr ly sd lieu
So lieu dugc x u ly bang phan mem Microsotf Excel 2003 vd SPSS 16.0. So 1i$u dugc trinh bay dudi dang trung binh ± dp lech chuan (SD) va dugc phdn tich bang phuang phap ANOVA mpt nhdn td.
Su sai khac giira cac nghiem thue duge so sdnh theo phuang phap Duncan (p < 0.05).
III. K £ T Q U A N G H I D N c i > u v A T H A O L U A N 1. Dilu kien moi t r v a n g ao nuoi
Sau 3 thang, ty Id cdt/biin tgi ao dao dgng tir 88 -12% tdi 84:16%. K i t qua ndy do lugng phu sa cd trong nude bien dua vao ao nudi trong qua trinh thay nudc.
Qua bang 2 ta thay, cdc thdng so mdi trudng nam trong pham vi thich hgp eho sg sinh trudng vd phdt triln cua nghdu [2], [5].
Nhiet dp nude trung binh trong qua trinh thi nghiem la 31,96 ± 2,7''C. nam trong khoang nhidt dp sdng ciia ngheu tir 13 - 40°C nhung khdng phai Id nhiet dp thi'ch hgp nhit. nghdu Ben Tre
Tao Gap - Pyirophyta 5,4%
Tao Silic- B^jDariophyta
81,1%
(Meretrix lyrata) sdng tdt trong dieu kign nhidt dp 28 - 30''C [8]. pH trong qua trinh thi nghigm dao dOng tir 7,24 d i n 8.6 n i m trong khodng thich hgp eho ngheu phdt tnln, Dd sdu 0,88 ± 0,17 m va dd mgn 13,62 ± 5,81 ppt. & mdt sd thdi diem vdo dau thdng 6 vd eudi thdng 8, anh hudng cdc dgt mua Idn (100 - 200 mm/dgt) ndn dp mgn giam ed thdi d i l m 3 ppt, nhung d muc chdm va trong khodng thdi gian ngan (2 ngay) nen khdng gay soc cho nghdu.
Bang 2. Mgt sd thong sd mdi t n i v n g cCia ao ipong Thong s6 ddnh gia
Nhiet dp ("C) pH Dg trong (cm) Do mgn (ppt) Do sau (m)
Ao Ihi nghifm Giatri
nho nhit 27,75
7.24 32 3 0,6
l,S!*nSl 37 8,6 68 23 1.2
T B t S D 31,96 ±2,7 47.03 ± 7.002
13.62 ±5.81 0,88 ± 0.17 2. Thanh phan loai vd mat do t h i ^ vat phu du trong ao u a n g
2.1. Biin ddng thanh phan loii thyc vit phii du Trong qua trinh uang gidng, thanh phan lodi thgc vgt phii du trong ao cd su khde nhau rd ret, b-ong 66 ngdnh tao Silic {Bacillanophyta) chilm ty le Idn nhat 81,1%, tilp d i n la nganh tao Lam (Cyanobactana) chiem 10,8%; tao Gidp {Pyrrophyta) chilm 5,4%; tao Mdt {Euglenophyta) cd sd lugng lodi thip nhit chiem 2,7%. K i t qua nghidn euu nay phil hgp vdi qui lugt phdn bd cua thuc vat phii du trong cac ao nudi thuy sdn nude Ig, tao Silic thudng chilm uu t h l va chung la ngudn thuc dn ehinh eiJa ngheu, thuan Igi cho nghdu smh trudng, phdt trien [5]. K i t qua nay cung phii hgp vdi k i t qud phdn tfch thanh phan lodi thge vgt phu du trong aipt ngheu nudi tgi vung trieu ven biln Thdi Binh [4].
TaoLam-Cyanophyla 10,8%
Tao Mat - Euglenopt^
2,7%
Hinh 1. Ty If cac nginh (hire v3t pbii du trong ao tbi nghifm
TRUONG DAI H O C NHA TRANG • 1 3 1
Tgp chi Khoa hoc - Cong nghe Thdy sdn So 2/2014
2.2. M$t dQ phin b6 thyc v$t phu du Qua hinh 2 ta thay, mdt dp thge vgt phu du it thi nghidm dao ddng tu 20,65 - 35,65 x 10^ tb/l vd gidm d i n theo cde thdng nudi do thdi gian l l y m i u
phdn tfch vdo ky con nude kem, l l y trudc khi ttiay nudc trong ao, ham lugng muli dmh dudng trong ao gidm d i n v l eudi vy nen mgt dd thue vdt phti du trong ao gidm d i n theo thang nudi.
Hinh 2. M 3 t d$ thvc v^t phu du trong ao vffng 3. Anh hirdng cua mat dp len t i c do tang trudng
cua ngheu giong
Ket qua nghien cuu d bang 2 cho thdy, mat dp uang ed anh hudng rd ret d i n tde dp sinh trudng cua ngheu. Khdng cd sg khae biet ve chieu ddi va khli lugng ban ddu ciia ngheu d ede nghidm thue thi nghiem, Sau 3 thang uang, cd sg sai khac cd y nghTa thdng ke vd tde dd tdng trudng tuang doi ve chilu dai vd khdi lugng cua ngheu d cac mgt dp uang khde nhau Tdc dp tang trudng tuang doi v l Bang 2. Toe dp tang truo'ng chieu ddi
chilu dai vd khoi lugng cua nghdu dgt cao nhit 6 mgt dp 3000 eon/m^ (0,92 %/ngay; 1,59 %/ngdy) va dgt thap nhit d mat dp 6000 con/m^ (0,66 %/ngay;
1,33 %/ngay) (p < 0,05). Khdng cd su sai khacco y nghTa thdng kd ve tdc do tdng tardng tuang dfii ve chieu ddi vd khdi lugng cua ngheu khi uong a mat dp 4000 con/m=(0,77 %/ngdy; 1,43 %/ngSy)va 5000 con/m^ (0,8 %/ngay; 1,46 %/ngdy), nhung co su sai khde ed y nghTa thing ke khi so sanh vdi m^t dp uang 3000 con/m^ vd 6000 con/m=.
vd khoi lugng cua ngheu uonig trong ao Mat do
Ctiieu dai (mm) Ban a§u Cuoi SGR^ (%/ngay) Kiioi lirong (g) Ban clau
C U O I
SGR, (%/ngay)
30DO (confm')
3.2 + 0.21"
7.25 ± 0.2"
0,92 ± 0,055"
0,025 ± 0,0003"
0,10 ± 0,001"
1.59 ±0,02"
4000 (con/m")
3,4 ± 0,23"
6,8 ± 0,2"»
0,77 ± 0,04"
0,025 ± 0,0003"
0,09 ± 0,003"
1,43 ±0,03""
5000 (con/m")
3,2 ± 0,25"
6,6 ± coe^^
0,8 ± 0,059"' 0,025 ± 0.0008"
0.09 ± 0.007"
1.46±0.13""
SOOO (con/nfl
3 ± 0.4"
6.13 ±0.1"
0.66 ± 0.064"
0,024 ± 0,0005"
0,09 ± 0.002"
1.33 ±0,08"
Cac ky Hr (a, b, c) khac nhau Iren ciing hing thi hi^n si/ khac 4. Ty le song cua ngheu d cac nghiem thire qua thdi gian thi nghiem
Ket qua nghidn ciru eho Ihay, ty lg sdng cua ngheu ty le nghjch vdi mat do uang. O mat dp uang thip (3.000 eon/m^) ngheu ed ty l# sdng la cao nhit (92%) vd ngugc lai mdt dp uang cang eao (6,000 eon/m^) thi ty le sdng eua nghdu Id thap nhat (88%) (hinh 3). Kit qua
bi$l IhSng k& (p < 0,05)
nghien cd'u ndy phu hgp vdi nghidn ci>u cua Nhu Van Can vd ctv [1]. Khi uang mat dd cSn9 cao thi sg canh tranh v l ede y l u td nhu khong gian sdng, thirc dn, dxy,... lam cho chit lugng nudc giam, dnh hudng d i n ty Id sing nghfiU- Tuy nhidn, su khde bidt ve ty 1$ sdng Id khdng ed y nghTa thdng kd d cdc mdt do 3000, 4000, 5000 con/m'.
132 - TRUONG OAI HOC NHA TRANG
Tgp chi Khoa hoc - Cons nfjhe Thuy s
tl U J
Hinb 3. Ty If song IV. K^T LUAN VA KI^N NGHj
1. K i t luan
Dilu kidn mdi trudng ao trong qua trinh uang gidng nghdu phii hgp eho ngheu smh tnrdng: ty lg cat: biin: 84:16%; nhiet d^ nudc 31,96 ± 2,7''C; pH 7,24 - 8,6; dp trong 47,03 ± 7.002; dp mdn 13,62 ± 5,81 ppt vd dp sau 0,88 ± 0,17 m
Ngheu duge uong a mgt dp 3.000 eon/m^ eho tdc dp tang tnjdng tuang ddi ve ehilu ddi vd khdi lucmg cao nhat (0,92 %/ngay; 1,59 %/ngdy). thap nhat d mat dp uang 6.000 oan/m^ (0.66 %/ngay;
1,33 %/ngay).
4000 5000 6000 M § t d $ ( c o n / m ! )
nghSu qua thcri gian thi nghifm
Ti Id song eua ngheu dat cao nhat d mgt dp 3.000 con/m^ (94%) va thip nhit d mgt dp 6 000 con/m' (88%).
2. Kien nghi
Can nghien a>u dnh hudng mgt sd y l u td mdi trudng nhu; nhidt dO, hdm lugng dxy hda tan, ham lugng mudi dmh dudng, thanh phan smh vgt phii du... nham tgo mdi trudng thieh hgp cho uang gidng ngheu.
G i n nghien cuu dnh hudng cua mat d$ Idn smh trudng va ty lg sdng cCia ngheu giai dogn nudi thuang phim d l tim dugc mat dp nudi phu hgp eho ngheu smh trudng, phat trien, dgt hieu qud kmh t l .
T.\I LIEU THAM K H A O
1 Nhu Van CSn, Chu Chi Thiet va Martin S Kumar, 2009. Anh hirdng ciia mat dg nufii tha den sinh tnrcmg, ty 1? s6ng vk nang suat ciia 2 cd ngao giong (Meretrix fyrala) nuoi a cac vung bai trieu vk cac luu y trong viec san xuat giong ngao SpaL Bao cao tai Hpi tliao "Better Aquaculture Practices", Nha Trang.
2 Nguyen Vi?t Nam vk V& Ttianh Lvru, 2001. Ngufin lgi than mlm 2 v6 (Bivalvia) b ven bifin tinh Nghe An. Tuyfin t|ip bao cao khoa bpc Hpi thao dpng v|t than mem loin quoc lan thu nhat. NXB Nong nghidp, TP Ho Chi Minh.
3 Nguyen Thi Xuan Tbu, 2003. Bai giang Sinh hpc vd ky thuSt nufii dgng vat than mfim. Truong Dai hoc Nba Trang.
4 Lfi Thanb Tiing, 2001. EJanh gi5 tfing the cac m6i nguy h^i, lim hifiu nguyen nhSn gay chet dfii v6i ngao Meretrix lyrata va Meretrix meretrix nuoi lai vimg ven bien Thai Binli. So Khoa bgc - Cong ngh? Thai Binb
5 Nguyfin VSn Tuyen, 2003. Da dang sinh hpc tao trong tbiiy vuc npi dja Vi^t Nam Trien vgng va thii tbach, NXB Nfing nghifip.
TP. H6 Chi Minh.
6. Phfing Ky thuat nufii tbiiy san, 2009. Bao cdo khao sat tinb binh uong ngao giong, nuoi ngao tbuong pham trong ao d3m niroc lo ngoai de qu6c gia nam 2009. Chi cue Nuoi trfing thiiy sin That Bmh,
1 So Nong nghiep va Phat irifin nfing thon tinh Thii Binb, 2009 Bio cio tong kfil cong lac nuoi trfing thiiy san nuoc man, Ignam 2009 - Ke hoach phit trifin nufii trfing thuy san nim 2010.
8 Trung tam Bao tfin sinh v^l bifin vi Pbit trien c$ng dong (MCD), 2009. S6 tay Huong din ky thuat nufii ngao giong
TRUONG OAI HOC NHA TRANG • 133
