Y HOC VlgT HAM THÀNG 4 • 801/2Q1S g9p Ò nhùlig bènh nhàn, kich thiTóc sói trén
lOmm, dg càn quang m?nh, thàn (t nu'óc trung binh. Oléu này rat co j nghTa góp phàn càn nhàc chi djnh dièu trj TSNCT nhlitig trifòng hòp co nhùtig d j c dilm này.
V . K É T L U ^ N
Chùng tól nhèn thay, dlèu trj sòl nièu quàn do^n lut^g bang phudng phàp tàn sòl ngoài ed thè là ptiu'òng phàp dièu trj tót, nèn du'ijc \\fa chgn iiu tièn, d^c bièt khi sòl nhò, kém càn quang, chù'c nàng th$n tót.
TAILI(UTHAMKHAO
1, va Lt ChuySn, Nguyin Vl^t CUAng, Nguyin Tlfn e « (2008), Tóng két kinh nghièm tén sòl ngiSI Cd thS sòl nl^u t;l B^nh vl$n Binh Din", K hfcthiiChành, 631+632; tr 314-323.
2. Nguyin VIft Cu«ng (2008), "Nh^n xét kSt qua dlèu tr| sòl nl^u quàn lung bang phu'òng phàp tin
sói ngoài ed thè tal b?nh vi?n Binh dàn", Y hoc thut: hành, •SS: tr 12^-327.
Nguyin Vl$t Cu'òng (2009), "Két qui dièu trj sòi th|n bSng phUOng phàp tàn sòi ngoài ed the trén mày HD-ESWL tai B?nh vi^n Binh Dan", r DUdc hoc Quàn sW, 34 (4) ; tr 92-96 Tra Anh Duy (2010), "Vai trò cùa tan sói ngoài co the trong diéu trj sói nièu quàn doan lung", tuàn vàn th^c si y hgc, Trifòng d?i hgc Y DuOc Thành phó Ho Chi Minh.
Le einh Khành (2005), "I4gt s9 yèu tS ành hi/òng dén kèt qua dlèu tr| sòi thàn co kich thuóc 20-50mm bang mày tan sói ngoài ed thè HD- ESWL VI" K A ( X : t t ( « ' A M S 0 3 ( 2 ) ; t r 2 0 - 2 3 . Nguyin Xuàn Thành (2012), 'Nghièn cuti dlèu tri sòl nièu quàn bang phu'òng phàp tàn sòl ngoài co thè t?l tiènh vlèn tinh Hai Dirong", Lu$n àn tièn sy Yhpc, Hgc vlèn Quàn Y.
e f n g Vàn Thàng (2006), "Dành glé kèt qua dièu tri sòl nièu quàn bang mày tén sòl ngoài ed thè HD-ESWL VI tiil bènh vlèn tru'dng dal hgc y khoa Hué", lu$n vàn th^ si yhoc, TruÒng d^i hgc y khoa Hué.
NGHIÈN eù'u P H A U T H U A T M * HÀM DU-frl THEO DiràNG cAx EPKER Ti^I BÉNH VI$N VIÉT NAM CUBA
TÓIMTAT
PhSu thu$t mò xudng hàm duól lì loai phiu thuàt 1 ^ hinh XUOng hàm hay sÙ dgng nhSt, co nhièu duòng phSu thuàt mò xudng hàm duòl, mJl phu'dng phàp co mèt uti nhui(lc dièm rièng. PhIu thuèt mò xuong hJm du'òi theo duòng Epker da dugc nhièu tàc già ben thè giól khuyèn dùng. VÓI kèt qua nghièn cuti khi quan trtn SS bènh nhàn dòge mÓ bSng duòng này cho thiy nèn àp diing duòng mò xuong Epker trong phiu thuàt mò xudng him duÒI t;l Vlèt Nam SUIVIIVIARY
MANDIBULAR SAGITAL SPLIT W I T H EPKER METHOD I N V I E T N A M CUBA HOSPITAL
• Khoa ring Bènh vlèn Vlèt Nam Cuba Chju ttàch nhlèm chinh; Ph?m Nhu Hai Email; phamnhuhaiaihotmall.com Ot; 0903434340 Ngiy nhin bài: 11/2/2015
Ngiy phin bièn khoa hgc; 5/3/2015 Ngiy duyèt bài; 10/3/2015
Ph?m Nhtf Hai*
Mandibular osteotomy Is the most popolar maxillar orthopedic surgery, there different mandibular sagitai split methods, each method has different advantages and dlsadvantages. The Epker method were recommended by many authors . Wlth the good ,resuits of the research on 55 patients who were
operated wlth this method showing Epker method can be applied In Vietnam
I . O A T V A N O !
PhSu thu$t t?o hinh xuBng hàm nhàm chinh sùs eàc thành phln cùa b^ xu'dng trèn khuón m^t nhàm khói phge 1^1 mói quan he glài phàu và chù'c nàng thich hijp ó nhù'ng bènh nhàn co bSt thu'Òng Ò ràng xu'dng hàm. Phàu thu$t tao hinh xu'dng hàm du'òi du'òc Hulllhen thifc hlèn tu' nàm 1846, sau dò dà duVc nhiéu tàc già cài tién cho dèn nàm 1957 2 tàc già Trauner và Obwegeser dà mò tà phiTòng phàp phIu thu$t BSSO duVc giù' cho dèn ngiy nay. Tuy nhién duòng eàt BSSO này yéu c3u bóc tàch r^ng và
Y HOC VIET HAM THANG 4 - SÒ 1/2015
khó khan khi thùc hién phau thuàt. a Viét Nam mot sò tàc già van sù dyng dùdng eàt này trang phau thuàt mò xUdng liàm duói. Tù nàm 1977 Epker dà cài tién làm_ ngàn dUòng eat ngang, dèn ngang vi tri eùa lo òng gal spix, khòng eàn bóc tàch ròng, và thao tàc tàch xUdng de dàng hdn, giùp rùt ngàn thòi gian phau thuàt, tuy nhién nguy ed cham vào òng ràng dUól và dùòng tàch xUdng khó kiem soàt hdn. Ò Viét Nam it tàc già nghién cùu ve dùdng phau thuàt mó xùdng Epker này chinh vì vày chùng tòi thùc hién de tal vói muc tìéu:
1. Àp dung dùdng phau thuàt md xu'dng hàm dùdi theo du'òng Epker
2. Oành già kèt qua dièu tri phàu thuàt mó xudng theo dùùng Epker
II. DÓl TI/QNG VÀ PHUmiG PHÀP NGHIÉN CÙU 2.1. Doi tu'dng nghién eù'u: là toàn bò bénh nhàn co chi djnh phau thuàt mó xùdng hàm duòl dùde thUc hién tal Bénh vién Viét Nam Cuba thòi gian tù 2004-2014 thòa man nhffng diéu kién sau:
- Qua phàt xùdng hàm dùòi - Tlilèu san xùdng hàm dùdi - Màt càn xùng xùdng hàm dùòi
- Sùc khòe tòt khòng eó chòng chi djnh phau thuàt toàn thàn
- Bénh nhàn tù nguyen tham già nghlén eùu Tièu chuà'n lopi trùt:
- Bénh nhàn dang mac bénh toàn thàn nang - Bénh nhàn mac bénh tàm thàn kinh - Nhffng bènh nhàn khòng tài khàm theo dói dùde
2.2. Phu'dng phàp nghlén cÙu:
Khàm chàn doàn: Khàm màt, khàm khòp càn, phim Xquang, khàm khóp thài dùdng hàm.
PhWdng tifn phàu thu$t:
m.KÉTQUÀVÀBÀNLUAN 3.1. TuSi và gidi
Bang3.1:J\XQ\ và giói
- Dung cu phuc vu cho phau thuat mò xùdng, mày eat xUdng
- Nep vit phau thuàt
Càc bWóe tién hành phàu thuàt:
- Gay tè tal cho
- Rach niém mae theo dUòng BSSO - Bòe tàch bòe lo xUóng góe hàm dUói - Dùng mùi khoan cat theo dUòng mó xUdng Epker - Dùng due tàch xUdng theo dUÓng mÓ xUóng, tàch ròi cành ngang xUdng hàm dUdl hoàn toàn khói cành lén
- CO dinh 2 hàm bang màng phau thuat chuàn bj tù trUóc
- Xép 2 dau xUdng eàt vào khóp nhau, co djnh bang nep vit phau thuat 2.0
- Khàu dóng niém mac bang Vìcryl 3.0 - £)at dan lùu góe hàm
Dành già két qua: theo tiéu chi dành già ve eàm giàc mòi [3], chùc nàng khóp thài dudng hàm [1].
Cam giàc vùng mòi càm hàm dùòi dành già dua vào hói bénh và làm test dành già:
- Hói bènh nhàn ve càm giàc cùa mòi sau 4 ngày, 3 tuàn, 3 thàng, 6 thàng, 1 nàm: khòng eó càm giàc, hàu nhù khòng eó càm giàc, eó eàm glàe ìt,eàm giàc gàn nhù bình thùdng, càm giàc mòì hoàn toàn bình thùdng.
~ Càm giàc sÓ: dùng bòng gòn vuòt lén mòi bénh nhàn.
- Test nhiét bang eàeh dùng 2 òng nùóc àm 50°e và nUóc lanh IS^c de lèn vùng mòi bénh nhàn - Càm nhàn kim dàm: dùng mot cày kim dau nhpn, co càn boc nhùa nang 30g, và dàm lèn mòi bénh nhàn bang trpng lue cùa kim và hói càm nhàn cùa bénh nhàn
Dành già khóp thàì dùdng hàm: Tiéng kéu khóp, ròi Ioan vàn dóng hàm, dau ed, khóp [1],[2].
"^"-.^^^^Tuói G l à i ^ ~ - ~ ^
Nam Nif tónq
^18 Só lu'dnq
12 27 39
Tylé 70.6%
71.1%
70.9%
<18 SÓ lu'dng
5 11 16
Tylé 29.4%
28.9%
29.1%
Tóng Só lu'dng
17
Tylé 30.9%
38 1 69.1%
55 1 Tóng só 55 bénh nhàn nghién cult eó dò tuoi nhiéu dò tuoi nhung chù yéu là dò tuoi thanh tmng bình là 21.4 ± 6.2, cao tuoi nhàt là 50 tuoi, nièn sau khi hét tuoi phàt trièn khi bénh nhàn da nhó tuoi nhàt là 14. Nhu' vay nhu càu dièu trj eó y thùc ve thàm my, eàe bènh nhàn lòn tuoi phàu thuat mò xu'òng hàm difói eó thè gap trén cùng eó nhu eau dièu trj nhù'ng day thu'Òng là
130
Y HOC VIET NAM THANG 4 - SO 1/2015
yéu <au ve chùc nàng do sai khóp ean. bénh nhàji nam cùng chiém 30.9% nghién cùu, nff diièm 69^1%, nhU vày nhu eau diéu tn ve thàm my cùa bénh nhàn nam eùng cao.
3.2. Thòi gian phau t h u à t :
Thdi gian phau thuàt tinh t ù khi rach niém mae mléng dén khi két thùc khàu nlém mac trung bình là 133±22 phùt, làu nhàt là 183 phùt day là trUòng hdp bénh nhàn mò gap khó khan trong qua trình két hdp xUdng. Néu so vói duòng cat xUdng Obwegeser trUde day chùng tòi hay ap dung thì thòi gian rùt ngàn d[idc khoang 30 phùt, tuy nhién néu so thòi gian phau thuat bung binh cùa càc tàc già nude ngoài trong vòng 45 - eophùt thì thòi gian phau thuàt cùa chùng tòi làu hdn nhìéu, day là do he thòng gay me theo khòng óMc tòt, trang thiét bi dành cho
phau thuàt cùa chùng tòi vàn con kém hdn, và chùng tòi van con chUa nhiéu kinh nghiém vói loai phau thuat này.
3.3. Du'ctng tàch xu'dng:
Co 5 trong tòng sò 55 trUdng hdp, ehlém 9 . 1 % co duòng tàch xUdng khòng theo dU kién, néu so vói nghién cùu cùa Mehra Plebi 2.2% bi [4] thì nghién eùu cùa chùng tòi cao hdn, dieu này là do kinh nghièm phau thuàt eùa chùng tòi chUa nhiéu nhàt là nhùng trUòng hdp dau tién, và rdi vào nhùTig trUòng hdp bénh nhàn eó càu trùc giài phau dac biét, tuy nhiéu néu so vói duòng eàt mÒ xUdng bwegeser trUóc kia chùng tói hay thùc hien thì eó dùòng gay xùdng khòng theo y muòn phùc tap hdn nhiéu.
3.4. Cam giàc m d i :
Bang 3.2; Cam giàc sau 4 ngày
Càm giàc hoàn toàn binh thu'òn^^
Càm qiàc qàn nhu' binh thu'ònq Co càm giàc it
Hau nhir khòng eó eàm giàc khónq eó eàm qlàc
Só lu'dng 9 15 13 12 6
Tylé 16.4%
27.3%
23.6%
21.8%
10.9%
Bing 3.3; Càm giàc sau 3 tuàn
Càm giàc hoàn toàn binh thu'Òng Càm giàc gàn nhu' bình thu'Òng Co eàm giàc it
Hau nhu' khóng eó càm giàc khóng eó càm giàc
Só lu'dng 12 17 14 7 5
Tylè 21.8%
30.9%
25.5%
12.7%
9.1%
Bing 3.4; Cam giàc sau 3 thàng
Càm giàc hoàn toàn binh thu'Òng Càm giàc gàn nhu' binh thu'Òng Co càm giàc it
Hau nhu' khóng eó eàm giàc khóng eó eàm giàc
Só lu'dng 25 17 11 1 1
Tyl?
45.5%
30.9%
20.0%
1.8%
1.8%
Bing 3.5; Càm giàc sau 6 thàng
Càm giàc hoàn toàn bình thu'Òng Càm qiàc qàn nhu' binh thu'Òng Co càm giàc it
I4àu nhu' khóng co càm giàc khóng eó eàm giàc
So lu'dng 34 17 4 0 0
Tylé 61.8%
30.9%
7.3%
0.0%
0.0%
Y HOC VIÈT NAM THÀNG 4 - s 6 1/2015 Bang 3.6: Cam giàc sau 1 nam
So lu'dng Tylé
Càm giàc hoàn toàn bình thùdng 37 Càm giàc gàn nhù bình thUòng
Co eàm glàe l't
Hàu nhu khòng eó eàm giac 0.0%
khòng co càm giàc
Nhu' vày càm giàc mói cùa bénh nhàn cài thièn dan sau 1 nam phau thuàt, và sau 1 nàm thì trén 2/3 bènh nhàn co càm giàc mói hoàn toàn binh thu'dng, chi 1/3 van eó eàm giàc khóng hoàn toàn bình thut/ng nhuhg vàn co càm giàc mói tot
Càc test dành già eàm giàc thàn kinh sau 1 nàm:
Bang 5.7/Test càm giàc sau 1 nàm Test dành già
Càm giàc sò Càm nhàn nhiét Co nhàn kim chàm
Hoàn toàn bình thu'dng Só lU'Ong
38 49 55
Tylé 69.1%
89.1%
100%
Giàm Só li/òng
17 6 0
Tylè 30.9%
10.9%
0%
Sau 1 nàm thi eàm giàc sò hoàn toàn binh thu'Òng chièm dèn 69.1%, con 30.9% bènh nhàn eó eàm giàc sò giàm nhe. 89.1% bènh nhàn co càm nhàn nhlèt binh thu'Òng. Tàt cà bénh nhàn dèu eó eàm giàc tót vói kim chàm.
Nhu' vày két qua càm giàc cùa bènh nhàn ehùng tól sau mó cùng tu'dng ti/ nhu' nghièn culi cùa càc tàc già khàe [3].
Bing 3.8: Oinh già trén khòp thài du'dng hàm sau 1 nàm phàu thuàt Oau khóp hàm khi khàm
Oau ed nhai
Ha mléng han che <40mm Rói lo?n vàn dpng hàm Tiéng kéu khóp
Só lu'dng 4 1 4 2 3
T * l « 7.3%
1.8%
7.3%
3.6%
5.5%
Sau 1 nàm phàu thuèt thi co 7.3% bénh nhàn co trièu chùlig dau khóp thài du'dng hàm khi khàm và han che ha miéng, dau ed nhai eò 1 bènh nhàn, rói Ioan vàn dpng hàm theo 1 hay nhiu huóng co 2 bénli nhàn, tiéng kéu khòp eó 3 bènh nhàn. Bay là ty Ié gàn tu'òng tu'òng ti/ vói nguòi binh thu'Òng khóng phàu thuàt. Nhu' v$y phàu thuàt eàt day xu'dng hàm cùa chùng tói khóng làm nàng thèm càc triéu ehùflg cùa bénh ly khòp.
IV.KÉTLUi?iN
VÓI két qua nghièn cuti trén 55 bènh nhàn du'tjc thi/c hièn du'òng phàu thuàt mò xu'dng Epker^cho thày day là dudng eàt xiTdng eó nhièu uli diém hdn so vói du'òng mò xu'òng Obwegeser vói kèt qua càm giàc, ehùe nàng tu'dng dói tót.
Tuy nhièn de dat du'dc kèt qua cao hòn dòi hòi càn eó si/ trau dói tay nghé eùa ngu'Òi phàu thuàt vlèn
TÀI LI|U THAIVI KHÀO
1. Baratoallah S., Majld E., Masoud Y., Fatemeh S., Habibollah E.: Evaluation of Maximum Mouth Opening after Bilateral Sagittal Split Osteotomy In Patients with Mandibular Prognathlsm, J Mash Dent Sch 2011; 35(1): 43-50.
2. Kartir S. P., lyotsna S. G.: Evaluation of neurosensory deficits in maxillofacial surgeiy.
Journal contemporary Dentistry, 2014; 4(2), 72-76 3. Leena Y.: Neurosensory disturbance after
bilateral sagìtal split osteotomy; academlc Dissertation to be presented wlth the assent of the Faculty of Medicine, University of Oulu, August 23rd, 2002.
4. Mehra PI, Castro V, Freitas RZ, Wolford Lr^.: Compllcations of the mandibular sagittal split ramus osteotomy associated with the presence or absence of third molars; J Orai Maxillofac Surg. 2001 Aug;59(8):854-8;
