Dßng mÕn Th¸nh gi¸ ®Çu thÕ kØ XX

(1)

Dßng mÕn Th¸nh gi¸ ®Çu thÕ kØ XX

(Qua cuèn: PhÐp dßng chÞ em mÕn C©u rót §øc Chóa Giªsu )

1. Vµi nÐt vÒ v¨n b¶n

Dßng MÕn Th¸nh gi¸ lμ dßng tu n÷ ®−îc lËp ë ViÖt Nam. N¨m 1670, c¬ së ®Çu tiªn cña dßng ®−îc thμnh lËp t¹i lμng Kiªn Lao gi¸o phËn Bïi Chu vμ B¸i Vμng, gi¸o phËn Hμ Néi vμo ngμy LÔ Tro (19-2). Gi¸ng Sinh n¨m 1671, mét c¬ së míi cña dßng ®−îc thμnh lËp t¹i An ChØ (Qu¶ng Ng·i). Thèng kª n¨m 2003 cho biÕt, “tæng sè n÷ tu cña 23 Héi dßng MÕn Th¸nh gi¸ ë ViÖt Nam lμ 3.059 chÞ khÊn trän, 1.391 chÞ khÊn t¹m, tæng céng lμ 4.450 chÞ. C¸c em tËp sinh n¨m I lμ 275, n¨m II lμ 273, tæng céng lμ 548. Ngoμi ra, cßn cã 501 em tiÒn tËp vμ 2.172 em ®Ö tö”⁽¹⁾.

Ng−êi s¸ng lËp dßng lμ Gi¸m môc Lambert de la Motte (L©m BÝch). “Piere Lambert de la Motte (1624-1679) sinh t¹i Lisieux (Ph¸p), ngμy 16-1-1624, ®−îc bæ nhiÖm Gi¸m môc HiÖu toμ Berythe 29-7- 1658, Gi¸m môc T«ng toμ §μng Trong 9- 9-1659, ®−îc tÊn phong Gi¸m môc t¹i nguyÖn ®−êng dßng Th¨m ViÕng ë Paris 11-6-1660; Lªn tÇu tõ Marseille 27-11- 1660 ®i nhËn nhiÖm së §μng Trong; V×

t×nh h×nh khã kh¨n, nªn Gi¸m môc th−êng ë Ayuthia, kinh ®« Xiªm (Th¸i Lan); §Õn §μng Ngoμi 1 lÇn (1669), tíi

§μng Trong 2 lÇn (1671,1675), mçi lÇn Gi¸m môc chØ cã thÓ ë l¹i 4 - 5 th¸ng råi

NguyÔn Hång D−¬ng^(*)

ph¶i vÒ Ayuthia; Qua ®êi t¹i Ayuthia ngμy 15-6-1679”⁽²⁾.

Còng nh− c¸c dßng tu kh¸c, dßng MÕn Th¸nh gi¸ cã LuËt dßng cña m×nh, cho

®Õn ®Çu thÕ kØ XX víi dßng MÕn Th¸nh gi¸ ®−îc gäi lμ phÐp dßng. Chóng t«i hiÖn ch−a tiÕp xóc ®−îc víi b¶n v¨n gèc vÒ luËt dßng tiªn khëi. Theo NguyÔn V¨n KiÖm, “LuËt lÖ cña dßng ChÞ em MÕn C©u rót n¨m 1670 do ThÕ diÖn T«ng toμ Lamotte Lambert so¹n n¨m 1670”⁽³⁾. Tuy nhiªn «ng kh«ng cho biÕt b¶n v¨n ®−îc viÕt (hay in) b»ng tiÕng g×. Linh môc §ç Quang ChÝnh trong t¸c phÈm Dßng MÕn Th¸nh gi¸ nh÷ng n¨m ®Çu viÕt: “Nh−

chóng ta ®· râ, hai b¶n luËt dßng MÕn Th¸nh gi¸, mét cña MÕn Th¸nh gi¸ §μng Ngoμi th¸ng 2 n¨m 1670, mét cña MÕn Th¸nh gi¸ §μng Trong th¸ng 12-1671,

®Òu gièng nhau hoμn toμn. B¹n ®äc cã thÓ thÊy b¶n luËt b»ng tiÕng Ph¸p ®· ®−îc ®Ö

*. PGS. TS., ViÖn Nghiªn cøu T«n gi¸o.

1. V¨n phßng Tæng th− kÝ Héi ®ång Gi¸m môc ViÖt Nam. Gi¸o héi C«ng gi¸o ViÖt Nam niªn gi¸m 2004.

Nxb. T«n gi¸o, Hµ Néi, 2004, tr. 391.

2. §ç Quang ChÝnh. S. J. Dßng MÕn Th¸nh gi¸

nh÷ng n¨m ®Çu. Tp. Hå ChÝ Minh 2003 (S¸ch do t¸c gi¶ tù in), tr. 6.

3. NguyÔn V¨n KiÖm. Sù du nhËp cña ®¹o Thiªn Chóa vµo ViÖt Nam tõ thÕ kØ XVII ®Õn thÕ kØ XIX. Héi khoa häc lÞch sö ViÖt Nam, Trung t©m UNESCO b¶o tån vµ ph¸t triÓn v¨n ho¸ d©n téc ViÖt Nam, xuÊt b¶n 2001, tr. 308.

(2)

tr×nh Th¸nh Bé TruyÒn gi¸o trong thËp niªn 1670, hoÆc b¶n ®· ®−îc phiªn dÞch sang tiÕng ViÖt tõ b¶n gèc La ng÷ (Th¸nh Bé TruyÒn gi¸o, Archivo Storico, S.O.C.P., Indie Orientali, Vol. 3, tr. 152a – 154a) vμo n¨m 1998 t¹i thμnh phè Hå ChÝ Minh”⁽⁴⁾. Còng theo Linh môc §ç Quang ChÝnh th× hiÖn t¹i «ng ch−a t×m ra b¶n phiªn dÞch gèc sang ch÷ N«m hay ch÷ Quèc ng÷ vμo thÕ kØ XVII. B¶n dÞch

“LuËt tiªn khëi dßng n÷ MÕn Th¸nh gi¸

Chóa Giªsu-Kit«” mμ Linh môc dÉn trong t¸c phÈm: Dßng MÕn Th¸nh gi¸

nh÷ng n¨m ®Çu lμ lÊy l¹i b¶n dÞch tõ La ng÷ sang tiÕng ViÖt trong cuèn TiÓu sö - bót tÝch §øc cha Phª-r«-Maria Lambert de la Motte ®Êng s¸ng lËp dßng MÕn Th¸nh gi¸ cña Nhãm Nghiªn cøu Linh ®¹o MÕn Th¸nh gi¸, t¸i b¶n lÇn thø nhÊt cã bæ sung, 1998 (L−u hμnh néi bé, tr. 119 - tr. 125). VÒ thêi

®iÓm so¹n th¶o: Trong nguyªn b¶n tiÕng Latinh kh«ng thÊy ghi. B¶n dÞch tiÕng Ph¸p ®¨ng trong A. Launay cã ghi chó: Lμm t¹i §μng Ngoμi, ngμy ... th¸ng 2 n¨m 1670⁽⁵⁾.

Do c¨n cø vμo b¶n dÞch tiÕng Ph¸p nªn nhiÒu nhμ nghiªn cøu cho r»ng B¶n luËt dßng MÕn Th¸nh gi¸ tiªn khëi ®−îc ra ®êi vμo n¨m 1670, vμ ®«i khi ®−îc gäi t¾t lμ B¶n LuËt n¨m 1670⁽⁶⁾. KÓ tõ B¶n LuËt n¨m 1670 ®Õn tr−íc khi cã b¶n n¨m 1869 ®−îc in kh¾c l¹i t¹i Ph¸t DiÖm n¨m 1909 mμ chóng t«i sÏ ®Ò cËp tíi trong bμi viÕt nμy, dßng MÕn Th¸nh gi¸ cßn cã nh÷ng b¶n luËt nμo? Chóng t«i ®· vμ

®ang tiÕp tôc t×m hiÓu. NguyÔn V¨n KiÖm trong cuèn Sù du nhËp cña ®¹o Thiªn Chóa vμo ViÖt Nam tõ thÕ kØ XVII

®Õn thÕ kØ XIX, phÇn phô lôc II2 ®· tr−ng

dÉn: B¶n chuyÓn qua tiÕng ViÖt dÔ ®äc mét sè ®o¹n trong “S¸ch phÐp” cña Dßng

“ChÞ em MÕn C©u rót §. C. J”. Theo t¸c gi¶ th× b¶n nμy “§−îc viÕt b»ng ch÷ quèc ng÷ chØ Ýt l©u hay ngay sau khi dßng nμy

®−îc thμnh lËp - Ng−êi so¹n s¸ch kÝ tªn lμ CaVoLus Cao ë d−íi trang cuèi”⁽⁷⁾.

§o¹n tr−ng dÉn cña t¸c gi¶ NguyÔn V¨n KiÖm cã mét sè ®iÓm ®¸ng l−u ý: Kh«ng ghi ®Çy ®ñ tªn s¸ch, thêi gian s¸ch ®−îc so¹n kh«ng cô thÓ, t− liÖu trÝch tõ Phô lôc luËn v¨n Cao häc cña A. Leveau.

Së dÜ chóng t«i ®Ò cËp h¬i dμi nh−

vËy lμ v× b¶n PhÐp dßng chÞ em MÕn C©u rót §øc Chóa Giªsu n¨m 1869, kh¾c in l¹i t¹i Ph¸t DiÖm n¨m 1909 (®−îc gäi lμ b¶n B) phÇn néi dung vÒ c¬

b¶n gièng nh− b¶n “S¸ch phÐp dßng chÞ em MÕn §.C.J” mμ NguyÔn V¨n KiÖm

®· dÉn (®−îc gäi lμ b¶n A). C¶ hai b¶n (A-B) cÊu tróc nh− nhau. Cã phÇn ®Çu s¸ch, sau ®ã lμ c¸c ®o¹n tõ 1 ®Õn 26.

Trong cuèn s¸ch Sù du nhËp cña ®¹o Thiªn Chóa vμo ViÖt Nam... NguyÔn V¨n KiÖm chØ trÝch dÉn ®o¹n më ®Çu vμ c¸c ®o¹n 1, 2, 3, 4 cña b¶n A, nh−ng tiªu ®Ò vμ néi dung mçi ®o¹n cña hai b¶n vÒ ®¹i thÓ gièng nhau. D−íi ®©y lμ b¶n ®èi s¸nh:

4. §ç Quang ChÝnh. S. J. Dßng MÕn Th¸nh gi¸

nh÷ng n¨m ®Çu. S®d., tr. 100.

5. TiÓu sö –Bót tÝch §øc cha Phª r« - Maria Lambert de la Motte, §Êng s¸ng lËp dßng MÕn Th¸nh gi¸, t¸i b¶n lÇn thø nhÊt (cã bæ sung). Nhãm Nghiªn cøu Linh ®¹o MÕn Th¸nh gi¸ 1998, tr. 125.

6. Xem: §ç Quang ChÝnh. S. J. Dßng MÕn Th¸nh gi¸

nh÷ng n¨m ®Çu. S®d., tr. 100; NguyÔn V¨n KiÖm. Sù du nhËp cña ®¹o Thiªn Chóa vµo ViÖt Nam. S®d., tr.

309.

7. NguyÔn V¨n KiÖm. Sù du nhËp cña ®¹o Thiªn Chóa vµo ViÖt Nam. S®d., tr. 313.

(3)

B¶n A

PhÇn më ®Çu⁽⁸⁾

Ighera(?) lμm Beri⁽⁹⁾ Vit vå Berita Vacario apostolico thay mÆt Toμ Th¸nh coi sãc vÒ phÇn hån bæn ®¹o Annam, §¹i Minh cïng nhiÒu n−íc kh¸c, göi lêi th¨m chÞ em, cïng lµm dÊu cÇu cïng §.C.B. (§øc Chóa Blêi- NVK. chó thÝch) cho chÞ em mäi sù lµnh. Tõ ngµy thµy sang n−íc Annam nµy th× thµy mét hái c¸c sù vÒ J.G.Ga n·y (?), ®· th−a ta lμ sù chÞ em ®· khÊn cã lêi riªng v× §.C.B. gi÷

m×nh s¹ch sÏ trän ®êi th× thµy mõng rì béi phÇn, v× khÊn lêi träng lµm vËy, lµ dÊu thËt

§.C.B. cã th−¬ng mÕn c¸c chÞ em, h¬n bæn

®¹o n−íc kh¸c, ¾t lµ chÞ em ph¶i t¹ ¬n tr¶

nghÜa §.C.B, h¬n nh÷ng ng−êi ch−a ®−îc ¬n träng Êy, nh©n v× sù träng Êy, thµy ph¶i liÖu ë

®−êng cho chÞ em mét ®µng nµo, cïng d¹y ph¶i gi÷ phÐp nµo ®Ó cho danh cha c¶ s¸ng, vµ chÞ em ®−îc nhiÒu Ých n÷a mμ thµy d¹y chÞ em gi÷ phÐp nµy, th× thµy vui lßng l¾m, v×

khi tr−íc ch−a cã nghe thÊy ai nãi ®Õn chÞ em còng chöa biÕt chÞ em lµ ai, mµ §.C. B

®· giôc lßng thµy më ®µng cho kÎ §.C.B yªu dÊu l¾m, vËy chÞ em h·y chÞu lÊy cïng gi÷

phÐp nÇy nh− phÐp §.C.B d¹y thµy truyÒn cho chÞ em vËy, Chí xem, chí kÓ phÐp nµy nh− phÐp riªng thµy lµm chi, nÕu chÞ em gi÷

phÐp nµy nªn (?) mét ®−îc s¸ng l¸ng kÝnh mÕn §.C.B. l¾m, lμ kh«ng (?) sù gåm hÕt mäi sù lµnh, vμ ®êi nµy, vµ ®êi sau chí hå nghi

®iÒu Êy lµm chi.

B¶n B

Tª di phªr«(?) VÝt vå Bedita Vicadi« ph«d«t t«lic« thay mÆt §øc Th¸nh Baba coi sãc vÒ phÇn linh hån bæn ®¹o Annam. §¹i Minh cïng nhiÒu n−íc kh¸c, göi lêi th¨m chÞ em cïng lµm dÊu cÇu cïng §øc Chóa Trêi cho chÞ em ®−îc mäi sù lµnh. Tõ ngµy thµy sang n−íc Annam nµy, th×

thµy h»ng hái c¸c sù vÒ YkÕ di gia nμy, vμ lÊy viÖc Êy lμm nhÊt mμ thμy c¶ Vicadi« Chinªla x−ng

®· th−a ta vÒ sù chÞ em ®· cã lêi riªng khÊn cïng

§øc Chóa Trêi gi÷ m×nh s¹ch sÏ län ®êi th× thµy lÊy lμm mõng rì béi phÇn v× khÊn lêi träng lµm vËy. Lµ chÝnh dÊu thËt §øc Chóa Trêi cã lßng th−¬ng yªu c¸c chÞ em h¬n c¸c bæn ®¹o n÷ kh¸c.

¾t lµ chÞ em ph¶i t¹ ¬n tr¶ nghÜa §øc Chóa Trêi h¬n nh÷ng ng−êi ch−a ®−îc ¬n träng Êy. Nh©n v×

sù Êy thµy ph¶i liÖu më cho chÞ em mét ®−êng nµo, cïng d¹y ph¶i gi÷ phÐp nµo ®Ó cho danh cha c¶ s¸ng vµ cho chÞ em ®−îc nhiÒu Ých n÷a.

Thµy d¹y chÞ em gi÷ phÐp nµy thêi thµy vui lßng l¾m. V× khi tr−íc ch−a cã nghe thÊy ai nãi ®Õn chÞ em, cïng ch−a biÕt chÞ em lµ ai, mµ §øc Chóa Trêi ®· giôc lßng thµy më ®−êng nμy cho kÎ §øc Chóa Trêi yªu dÊu l¾m. VËy chÞ em h·y chÞu lÔ cïng gi÷ phÐp nµy nh− phÐp §øc Chóa Trêi d¹y thµy truyÒn cho chÞ em gi÷ vËy, ch¼ng xem, ch¼ng kÓ phÐp nµy nh− phÐp riªng thµy lµm chi.

NÕu chÞ em cã gi÷ phÐp nµy nªn, thêi viÖc ®−îc s¸ng l¸ng, cïng kÝnh mÕn §øc Chóa Trêi l¾m, Êy lµ hai sù gåm hÕt mäi sù lµmh ë ®êi nµy vµ ®êi sau. Chí cã hå nghi ®iÒu Êy lµm chi.

Chóng t«i còng ®· lμm phÐp ®èi s¸nh c¸c ®o¹n 1, 2, 3, 4 gi÷a hai b¶n A-B vμ nhËn ra vÒ c¬ b¶n hai b¶n gièng nhau vÒ néi dung vμ phÇn lêi. Song ë b¶n B, mçi

®o¹n ®Òu cã thªm mét hoÆc mét vμi tõ chñ yÕu lμm cho râ thªm. Tuy còng cã khi lμ thªm ý. Ch¼ng h¹n ë ®o¹n thø ba phÇn cuèi cña b¶n A quy ®Þnh khi mét ng−êi

®−îc nhËn vμo dßng th× tÊt c¶ chÞ em trong dßng kh«ng ®−îc ®uæi ng−êi ®ã ra khái dßng, muèn ®uæi “ph¶i cã lêi cña §Êng BÒ

trªn”. Trong khi ®ã b¶n B ngoμi viÖc quy

®Þnh "ph¶i cã lêi §Êng BÒ trªn" cßn thªm

“hay lμ «ng Cè (linh môc ng−êi n−íc ngoμi. NHD) thay mÆt §Êng BÒ trªn”.

VËy lμ B¶n A vμ B¶n B cã sù kh¸c nhau vÒ tiÓu tiÕt. §iÒu nμy cho phÐp chóng t«i ®i ®Õn kÕt luËn ®©y lμ hai b¶n kh¸c nhau.

8. Tiªu ®Ò lµ do chóng t«i ®Æt.

9. Nh÷ng ch÷ in nghiªng lµ cã ë b¶n nµy nh−ng kh«ng cã ë b¶n kia.

(4)

Trë l¹i b¶n B: PhÐp dßng chÞ em MÕn C©u rót §øc Chóa Giªsu, ®Çu s¸ch cho biÕt, s¸ch ®−îc Gi¸m môc B¶o Léc Ph−íc⁽¹⁰⁾ san thuËt, truyÒn tö n¨m Thiªn Chóa gi¸ng sinh 1869. NghÜa lμ s¸ch ®−îc Gi¸m môc B¶o Léc Ph−íc dän l¹i theo b¶n cò vμ cho kh¾c in. VËy lμ ®· râ, khi tiÕn hμnh san thuËt, Gi¸m môc B¶o Léc Ph−íc ®· cã thÓ dän bít hoÆc cã thÓ thªm lêi thªm ý trªn c¬ së cña b¶n cò. B¶n cò ë ®©y rÊt cã thÓ lμ b¶n A mμ t¸c gi¶ cña nã, lμ Cavolus Cao, cßn thêi gian so¹n th× ch−a ®−îc x¸c

®Þnh chÝnh x¸c. Ngay c¶ Cavolus Cao lμ ng−êi nh− thÕ nμo còng ch−a thÊy NguyÔn V¨n KiÖm lμm râ.

ViÖc dän bít hoÆc thªm tõ, thªm ý ®èi víi b¶n luËt dßng MÕn Th¸nh gi¸ cña Gi¸m môc B¶o Léc Ph−íc kh«ng ph¶i lμ viÖc hi h÷u. Trong: B¶n t©u xin lËp Dßng chÞ em MÕn Th¸nh gi¸, s¾c chuÈn y cña Th¸nh Bé Tu viÖn viÕt n¨m 1929 cã ®o¹n

“LuËt phÐp dßng Êy tuy c¸c ®iÒu cèt yÕu th× c¶ §«ng D−¬ng ®Òu ph¶i gi÷ nh−

nhau, mμ lÇn lÇn c¸c gi¸m môc ®· söa

®æi mét Ýt ®iÒu trong c¸c nhμ, thuéc quyÒn m×nh”⁽¹¹⁾.

Cuèn s¸ch PhÐp dßng chÞ em MÕn C©u rót §øc Chóa Giªsu mμ chóng t«i cã trong tay kh«ng ph¶i lμ b¶n gèc mμ chØ lμ b¶n chôp, do Gi¸o s− TrÇn V¨n Toμn, §¹i häc Lille - Céng hoμ Ph¸p cung cÊp. V×

vËy mμ kh«ng thÓ m« t¶ b¶n gèc. Ch¼ng nh÷ng thÕ mét sè ch÷ khi sao chôp bÞ mê hoÆc mÊt kh«ng thÓ dÞch næi, trong b¶n dÞch nh÷ng ch÷ bÞ mê hoÆc mÊt chóng t«i thay b»ng ba dÊu chÊm… NÕu c¨n cø vμo hμng ch÷: Thiªn Chóa gi¸ng sinh n¨m mét ngμn t¸m tr¨m s¸u m−¬i chÝn t¶i, rÊt dÔ nhÇm lμ s¸ch ®−îc in vμo n¨m nμy.

Song, chØ c¸ch mét dßng, dßng tiÕp theo ghi: sè danh s¸ch in t¹i Ph¸t DiÖm, T©y

lÞch 1909 niªn c¶i ®Ýnh, th× râ rμng s¸ch

®−îc in sím nhÊt còng chØ cã thÓ vμo n¨m nμy. TiÕn hμnh t×m hiÓu cuèn Môc lôc th− tÞch H¸n N«m tμng tr÷ t¹i Héi Thõa sai Ba-lª, Eglises D’asie, sÐrie Histoire xuÊt b¶n, cho thÊy s¸ch in t¹i Ph¸t DiÖm n¨m 1909. KÝ hiÖu N 19 bis/N. Khæ cña s¸ch lμ 25.4cm x 14.5cm (còng cÇn l−u ý lμ b¶n chôp kh«ng cã phÇn n¬i xuÊt b¶n n¨m xuÊt b¶n vμ còng kh«ng cã khæ s¸ch).

VËy lμ b¶n in n¨m 1909 ®· in l¹i b¶n n¨m 1869. Do in t¹i Ph¸t DiÖm nªn ®Çu s¸ch cã thèng kª c¸c lo¹i s¸ch in t¹i ®©y, kÌm theo ®ã lμ gi¸ tiÒn mçi cuèn.

S¸ch PhÐp dßng ChÞ em mÕn C©u rót

§øc Chóa Giªsu ®−îc in kh¾c b»ng ch÷

N«m, cã ®é dÇy 43 tê, tøc lμ cã 86 mÆt, mçi mÆt 9 dßng, mçi dßng 25 ch÷⁽¹²⁾. Tê

®Çu: ghi tªn s¸ch. Tê thø 2, mÆt a ghi niªn hiÖu, mÆt b ghi sè danh s¸ch in t¹i Ph¸t DiÖm. Tê thø 3, mÆt a in tiÕp sè s¸ch in t¹i Ph¸t DiÖm, mÆt b ghi Môc lôc s¸ch PhÐp dßng ChÞ em mÕn C©u rót §øc Chóa Giªsu sau ®ã ghi ®Çu ®Ò c¸c ®o¹n

10. Paul Francois Puginier Ph−íc (§øc Thµy Phan Chi C« Phóc) MEP (1835-1892) sinh ngµy 4-7-1835 t¹i Saint – AndrÐ-de Saix, gÇn Tarbes; 1858 rêi bá Paris ®i §«ng ¸, t¹m ë l¹i Hång K«ng 18 th¸ng, ch−a ®Õn gi¸o phËn Hµ Néi ®−îc v× ®ang cÊm ®¹o;

®Õn Sµi Gßn 1860; n¨m sau cha Puginier lËp tr−êng d'Adran lµ tr−êng Ph¸p ®Çu tiªn ë Sµi Gßn, sau nµy

®æi thµnh lµ Taberd; ngµy 17-12-1862, cha tíi KÎ Së; ®−îc tÊn phong gi¸m môc hiÖu toµ Mauricastre ngµy 26-1-1868 t¹i Hoµng Nguyªn, kÕ vÞ ®øc cha Theurel Chiªu coi sãc gi¸o phËn Hµ Néi... qua ®êi t¹i Hµ Néi 25-4-1892. DÉn theo §ç Quang ChÝnh.

Dßng MÕn Th¸nh gi¸ nh÷ng n¨m ®Çu. S®d., tr. 12- 13.

11. Ghi dÊu hång ©n 333 n¨m thµnh lËp dßng MÕn Th¸nh gi¸ §µng Trong, 75 n¨m c¶i tæ Héi dßng MÕn Th¸nh gi¸ Qui Nh¬n, tr. 8.

12. Ng−êi dÞch lµ Vâ Ph−¬ng Lan, NguyÔn Hång D−¬ng hiÖu ®Ýnh.

(5)

tõ ®o¹n thø nhÊt ®Õn ®o¹n thø t¸m. Tê thø 4 ghi ®Çu ®Ò c¸c ®o¹n tõ ®o¹n thø chÝn ®Õn ®o¹n thø hai m−¬i nh¨m. Tê thø 5, mÆt a ghi ®Çu ®Ò cña ®o¹n thø 26 vμ dßng cuèi cña mÆt a ghi: S¸ch phÐp nhμ chÞ em chung, mÆt b b¾t ®Çu ®i vμo phÇn néi dung víi phÇn më ®Çu, mÆt b tê thø 5 vμ mÆt a tê thø 6 vÉn lμ ghi néi dung phÇn më ®Çu. TiÕp theo tõ mÆt b tê thø 6 trë ®i lμ phÇn néi dung cña 26 ®o¹n thÓ hiÖn c¸c phÐp hay lμ luËt lÖ cña dßng MÕn Th¸nh gi¸.

§Ó b¹n ®äc h×nh dung ®−îc phÇn nμo kÕt cÊu cuèn s¸ch chóng t«i xin ®−îc dÉn

®Çu ®Ò cña 26 ®o¹n.

§o¹n thø nhÊt: V× ý nμo mμ lËp dßng nμy.

§o¹n thø hai: ý trong dßng nμy lμ ý nμo.

§o¹n thø ba: Ai nªn, ai ch¼ng nªn vμo dßng nμy.

§o¹n thø bèn: D¹y nh÷ng viÖc lμnh kÎ vμo dßng nμy ph¶i lμm.

§o¹n thø n¨m: Nh÷ng phÐp chung kÎ vμo dßng nμy ph¶i lμm mçi ngμy.

§o¹n thø s¸u: PhÐp chÞ em ph¶i gi÷

ban ®ªm.

§o¹n thø b¶y: Nh÷ng phÐp kÎ vμo dßng nμy ph¶i gi÷ ngμy lÔ cïng ngμy ¨n chay.

§o¹n thø t¸m: Ph¶i coi sãc kÎ liÖt lμo trong dßng nh− thÕ nμo.

§o¹n thø chÝn: Nh÷ng viÖc lμnh ph¶i lμm ®Ó mμ cÇu cho linh hån kÎ ®· sinh th× trong dßng.

§o¹n thø m−êi: ChÞ em ph¶i n¨ng x−ng téi cïng chÞu lÔ.

§o¹n thø m−êi mét: ChÞ em ph¶i siªng n¨ng lμm ¨n.

§o¹n thø m−êi hai: PhÐp chÞ em ph¶i gi÷ vÒ sù t¾m cïng géi ®Çu.

§o¹n thø m−êi ba: Khi chÞ em ®i viÖc chi ra khái cöa nhμ ph¶i gi÷ phÐp lμm thÕ nμo.

§o¹n thø m−êi bèn: ChÞ em ph¶i gi÷

miÖng lμ thÕ nμo.

§o¹n thø m−êi l¨m: Khi chÞ em göi th− cho ai hay lμ ai göi th− cho chÞ em ph¶i gi÷ phÐp lμ thÕ nμo.

§o¹n thø m−êi s¸u: ChÞ em ph¶i mÆc

¸o chñng nμo.

§o¹n thø m−êi b¶y: ChÞ em ch¼ng nªn cÇm cña chi riªng.

§o¹n thø m−êi t¸m: Ph¶i khÊn trong dßng lμ thÕ nμo.

§o¹n thø m−êi chÝn: PhÐp chän bμ mô cïng chÞ ¶ vμ kÎ gi÷ viÖc trong nhμ.

§o¹n thø hai m−¬i: ChÝnh viÖc bμ mô cïng chÞ ¶ lμ nh÷ng viÖc nμo.

§o¹n thø hai m−¬i mèt: ChÞ gi÷ viÖc ph¶i gi÷ nh÷ng viÖc nμo cïng gi÷ lμ thÕ nμo.

§o¹n thø hai m−¬i hai: KÓ nh÷ng lçi nhÑ cïng c¸ch ph¹t lμ thÕ nμo.

§o¹n thø hai m−¬i ba: KÓ nh÷ng sù lçi nÆng, nöa nhÑ cïng c¸ch ph¹t lμ thÕ nμo.

§o¹n thø hai m−¬i t−: KÓ nh÷ng sù lçi nÆng cïng c¸ch ph¹t lμ thÕ nμo.

§o¹n thø hai m−¬i l¨m: KÓ nh÷ng lçi nÆng h¬n cïng c¸ch ph¹t lμ thÕ nμo.

§o¹n thø hai m−¬i s¸u: KÓ nh÷ng sù lçi rÊt nÆng kÎ ph¹m ®Õn ph¶i bá nã ®i cho khái nhμ dßng. Hai b¶y: s¸u m−êi chÝn ®iÒu bμ th¸nh Tªdixa (Tªresa-NHD) khuyªn b¶o chÞ em trong dßng Ng−êi ®i

®μng nh©n ®øc cho län...

S¸ch phÐp nhμ chÞ em chung.

2. Mét sè nhËn ®Þnh

- VÒ tªn gäi: Cho ®Õn tËn thêi ®iÓm in s¸ch (1909) tªn gäi cña dßng lμ; Dßng ChÞ

(6)

em MÕn C©u rót §øc Chóa Giªsu. Tuy nhiªn cã mét ®iÒu thó vÞ lμ tr−íc vμ sau thêi ®iÓm 1909 dßng cßn cã nh÷ng tªn gäi kh¸c nhau b»ng tiÕng n−íc ngoμi vμ tiÕng ViÖt mμ Linh môc §ç Quang ChÝnh ®·

thèng kª trong s¸ch Dßng MÕn Th¸nh gi¸

nh÷ng n¨m ®Çu tõ trang 6 ®Õn trang 15.

Do khu«n khæ bμi viÕt chóng t«i xin ®−îc rót gän.

Tªn gäi b»ng tiÕng n−íc ngoμi

- CongrÐgation des Amateurs de la croix de JÐsus–christ. N¨m 1664 C«ng nghÞ Ayuthia quyÕt ®Þnh lËp mét héi t«ng

®å mang tªn CongrÐgation des Amateurs de la croix de JÐsus-christ. Tõ ng÷

amateurs ®−îc dÞch bëi nguyªn ng÷ Latinh amatores, cã nghÜa lμ nh÷ng ng−êi yªu thÝch c¸i g×, bÞ hÊp dÉn bëi vËt g×... Nh−ng, sau ®ã héi t«ng ®å Amateurs de la croix kh«ng ®−îc Toμ th¸nh chÊp thuËn; V× vËy coi nh− kh«ng cã “dßng nhÊt” Amateurs de la croix, nh−ng mμ tõ ®ã l¹i cã “dßng nh×”

tøc ngμnh n÷, sau nμy mang tªn Amates de la croix (Nh÷ng ng−êi n÷ MÕn ThËp gi¸).

N¨m 1670, §øc Cha Lambert thiÕt lËp dßng MÕn Th¸nh gi¸ ë §μng Ngoμi. PhÇn më ®Çu b¶n luËt tiªn khëi theo b¶n Ph¸p v¨n (gåm 14 ®iÒu), dßng mang tªn CongrÐgation des Amateurs de la croix de JÐsus–christ (Dßng Nh÷ng ng−êi yªu thÝch ThËp gi¸ §øc Chóa Giªsu Kit«) víi khÈu hiÖu Amants de la croix du fils de Dieu (Nh÷ng ng−êi yªu mÕn ThËp gi¸ con

§øc Chóa Trêi).

- Les Amantes de la Croix Institlut des Amantes de la Croix de JÐsus–christ:

PhÇn më ®Çu cña luËt dßng MÕn Th¸nh gi¸ tiªn khëi 1670, còng dïng hai tiªu ®Ò trªn, ®Ó chØ cho c¸c chÞ em mÕn Th¸nh

gi¸ - Trong thùc tÕ, kÓ tõ khi §øc Cha Lambert lËp dßng MÕn Th¸nh gi¸ ë §μng Ngoμi vμ §μng Trong th× c¸c tμi liÖu lÞch sö b»ng Ph¸p v¨n, ®Òu viÕt lμ Amantes de la Croix, kh«ng cßn dïng tõ Amateurs, còng kh«ng cÇn viÕt râ lμ de JÐsus – christ, hay du fils de Dieu.

- Amatrices crucis: C«ng ®ång §«ng D−¬ng n¨m 1934 t¹i Hμ Néi, tõ kho¶n 104-110, khi nãi vÒ viÖc c¶i tæ c¸c Nhμ Ph−íc mÕn Th¸nh gi¸ thμnh dßng MÕn Th¸nh gi¸ víi ®êi sèng céng ®oμn, cã ba lêi khÊn c«ng khai, th× c«ng ®ång gäi dßng nμy trong tiÕng Latinh lμ Amatrices rucis, hoμn toμn ®ång nghÜa víi MÕn Th¸nh gi¸ trong tiÕng ViÖt, vμ víi Amantes de la croix trong tiÕng Ph¸p.

Tªn gäi b»ng tiÕng ViÖt (®−îc Linh môc §ç Quang ChÝnh kÓ theo thø tù thêi gian qua nguån tμi liÖu mμ t¸c gi¶ cã).

- Nhμ Phóc.

- C¸c mô thuéc vÒ mÕn C©u rót §øc chóa Jªsu.

- Nhμ mô.

- Nhμ Ph−íc.

- ChÞ em mÕn C©u rót §øc chóa Jªsu.

- Nhμ Ph−íc C¸i M¬ng.

- Nhμ Ph−íc Thñ Thiªm.

- Dßng c¸c bμ MÕn C©u rót.

- Nhμ dßng MÕn C©u rót.

- Nhμ Ph−íc chÞ em MÕn Th¸nh gi¸⁽¹³⁾. - VÒ th¸nh quan thμy:

Dßng “lÊy «ng th¸nh Xusai (Giuse) lμm quan thμy trªn trêi”.

13. §ç Quang ChÝnh. S.J. Dßng MÕn Th¸nh gi¸

nh÷ng n¨m ®Çu. S®d., tr. 6-15.

(7)

- VÒ tæ chøc:

Trong cuèn PhÐp dßng ChÞ em MÕn C©u rót §øc Chóa Giªsu kh«ng cã phÇn quy ®Þnh vÒ tæ chøc nh−ng c¨n cø vμo §o¹n 19 th× biÕt ®øng ®Çu dßng lμ bμ mô, tiÕp theo lμ chÞ ¶ vμ kÎ gi÷ viÖc ë vÞ trÝ thø ba.

Sau 3 n¨m c¸c chøc vô trªn ph¶i bÇu l¹i.

Mét bμ mô lμm hÕt nhiÖm k× ®Çu nÕu ®−îc tÝn nhiÖm sÏ ®−îc bÇu l¹i nhiÖm k× hai, nh−ng sau ®ã kh«ng ®−îc bÇu nhiÖm k× ba theo nguyªn t¾c mét ng−êi kh«ng ®−îc lμm mô 9 n¨m liÒn. Tr−êng hîp ®Æc biÖt ph¶i cã ý kiÕn cña gi¸m môc. Tuy nhiªn nÕu mét ng−êi lμm mô 6 n¨m liÒn, nghØ 3 n¨m, sau

®ã cã thÓ ®−îc bÇu l¹i. C¸c chøc chÞ ¶ vμ kÎ gi÷ viÖc còng nh− vËy. ViÖc bÇu theo h×nh thøc kÝn. BÇu xong chøc nμy míi ®Õn chøc kia. Nh÷ng ng−êi ®−îc bÇu ph¶i lμ ng−êi

®· ë trong nhμ dßng ®ñ 10 n¨m, tuæi tõ 30, kh«ng m¾c lçi trong dßng.

Bμ mô vμ chÞ ¶ ph¶i coi sãc chÞ em theo phÐp dßng quy ®Þnh. Bμ mô lμ ng−êi chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh. V× vËy bμ mô ph¶i sèng nh©n ®øc, g−¬ng mÉu. Khi bμ môc ®i v¾ng th× chÞ ¶ thay. Nguyªn t¾c lμ kh«ng bao giê v¾ng hai ng−êi mét lóc.

ChÞ gi÷ viÖc lμ ng−êi lμm hËu cÇn “Coi sãc ®ång tiÒn, mua ch¸c, cïng c¸c chñng lμm ¨n”⁽¹⁴⁾.

VÒ tæ chøc còng xin ®−îc nãi thªm dßng MÕn Th¸nh gi¸ lμ dßng ®Þa phËn.

Cho ®Õn thêi ®iÓm 1909 (thêi ®iÓm in b¶n PhÐp dßng...) “mçi nhμ ®Òu biÖt riªng, kh«ng tuú thuéc nhau, vμ chØ cã gi¸m môc lμm bÒ trªn c¸c nhμ trong ®Þa phËn m×nh mμ th«i”⁽¹⁵⁾.

- Môc ®Ých cña dßng

§o¹n thø hai víi ®Çu ®Ò ý trong dßng nμy lμ ý nμo thÓ hiÖn môc ®Ých cña dßng:

“KÎ vμo dßng nμy, thêi mçi ng−êi ®−îc biÕt râ, cïng mÕn §øc Chóa Trêi, mμ...

lμm cho ®−îc hai sù träng Êy. Lμ mçi ngμy mçi ng¾m sù th−¬ng khã §øc Chóa Giªsu, cïng mçi ngμy mçi h·m m×nh. Lμ chÞu sù chi khèn khã ®Õn m×nh, ch¼ng kh¸c chi nh− chÞu phÇn sù th−¬ng khã

§øc Chóa Giªsu vËy”.

- Nh÷ng ý viÖc lμnh c¸c n÷ tu ph¶i lμm (quy ®Þnh trong ®o¹n thø bèn)

ViÖc lμnh thø nhÊt lμ “¨n chay, ®¸nh téi, h·m m×nh, nguyÖn ng¾m, thêi ph¶i hîp mét ý cïng §øc Chóa Giªsu”. Thø hai, “d¹y dç nh÷ng con g¸i nhμ cã ®¹o cho nã biÕt mäi sù c¸c con g¸i kh«n ngoan ph¶i biÕt”. Thø ba, “coi sãc nh÷ng ng−êi n÷ trÎ giμ khi liÖt lμo, dÇu ch¼ng cã ®¹o”.

Thø t−, “Ph¶i liÖu röa téi cho nh÷ng trÎ r×nh sinh th×, dÇu con nhμ ngo¹i ®¹o thêi còng nªn röa”. Thø n¨m, “Ph¶i ra søc khuyªn nh÷ng con ch¬i, cïng kÎ lμm sù « uÕ lμm vËy, cho nã trë l¹i ¨n n¨n cïng trõ nh÷ng téi Êy”. Vμ khi hä hoμn l−¬ng nÕu xin vμo dßng th× nªn cho vμo, nh−ng hä ph¶i ë nhμ riªng d−íi sù coi sãc cña mét chÞ ¶ “ch¼ng cã tÝch lçi chi”.

- VÒ ®êi sèng tu tr×

®Þnh vÒ ®êi sèng tu tr× cña c¸c n÷ tu nh−:

®äc kinh cÇu nguyÖn, ¨n chay, x−ng téi, chÞu lÔ, khÊn dßng. §äc kinh cÇu nguyÖn

®−îc quy ®Þnh trong ®o¹n thø n¨m:

Nh÷ng phÐp chung kÎ vμo dßng nμy ph¶i lμm mçi ngμy, víi néi dung gåm 5 tiÕt.

14. Do c¸c ®o¹n quy ®Þnh dµi nªn chóng t«i chØ tãm t¾t, khi nµo cÇn thiÕt míi trÝch nguyªn v¨n vµ ®Ó trong ngoÆc kÐp.

(8)

TiÕt thø nhÊt: “Sím mai ®Çu trèng n¨m thêi thøc dËy häp nhau n¬i chung mμ ®äc nh÷ng kinh sau nμy, kinh §øc Chóa Phidit« sang t« v©n v©n, kinh Lμm dÊu...

v©n v©n, kinh T¹i thiªn, kinh C¶m ¬n, kinh D©ng, kinh L¹y ©n §øc Chóa Trêi, t«i lμ kÎ cã téi v©n v©n, kinh Ave, kinh Tin kÝnh, kinh Ba ng«i, kinh C¸o m×nh v©n v©n, kinh Th©n ®øc th¸nh Ant« v©n v©n, ®o¹n ®äc kinh cÇu §øc chóa Giªsu, cïng kinh Than sau, råi lÇn hét, §øc Chóa Giªsu, kinh L¹y ¬n §øc Chóa Giªsu x−a vμo v−ên ChiÕt sai m· ni v©n v©n, kinh ¤ng th¸nh Xusai cÊt x¸c xuèng v©n v©n, ®o¹n míi ng¾m s¸ch ®ñ... Ch¼ng nªn ®äc qua vËy mμ th«i, v× sùa Êy ch¼ng kÓ lμ ngÊm ®©u. §o¹n lÇn hét n¨m chôc vμ kinh Th©n mÉu phóc, kinh CÇu C¸c Th¸nh, kinh Than sau, ®o¹n ®äc ba kinh T¹i thiªn, ba kinh Ave, kinh §øc Chóa Trêi ba ng«i. Mμ ®−¬ng khi ®äc ba kinh Êy thêi ph¶i cã ý d©ng cho m×nh hay lμ cho kÎ ®· qua ®êi hay lμ kÎ kh¸c cßn sèng. V× ®· cã n¨m chôc ngμy Ên do cho kÎ ®äc bÊy nhiªu kinh Êy. §o¹n nguyÖn Ave lμ kinh §øc Chóa Trêi sai Thiªn thÇn truyÒn tin v©n v©n. Sau cïng ®äc kinh Lßng cËy”.

TiÕt thø hai quy ®Þnh h×nh thøc khi nguyÖn ng¾m hay ®äc kinh tËp thÓ ph¶i chia lμm hai bªn, bμ mô vμ chÞ ¶ ë chÝnh gi÷a nh−ng chÞ ¶ ë phÇn gi÷a phÝa trªn, bμ mô ë phÇn gi÷a phÝa d−íi

®Ó bao qu¸t ®−îc hÕt. Mét lÔ bªn nμy

®äc kinh tr−íc, lÔ sau råi chuyÓn qua bªn kia. Khi lÇn hét mçi bªn ®äc nöa kinh Ave, nöa kinh T¹i thiªn, nöa kinh C«l«di ¸. C¸ch ®äc “ung dung, chí c−íp tiÕng nhau, mμ nãi viÖc kh¸c”. Khi ®äc kinh ph¶i quú.

Gi÷ ngμy lÔ, cïng ngμy ¨n chay ®−îc quy ®Þnh trong ®o¹n thø b¶y. S¸ch phÐp quy ®Þnh ®äc nh÷ng kinh g× trong ngμy nhÊt lÔ l¹y. Nh÷ng ngμy nhÊt lÔ l¹y, çc ngμy lÔ l¹y çc th¸nh Y kÕ di gia “thêi ch¼ng nªn lμm viÖc x¸c”. VÒ ¨n chay, tiÕt thø ba, ®o¹n thø b¶y quy ®Þnh: "Ph¶i kiªng thÞt mäi ngμy trong n¨m, ®õng kÓ ba ngμy sau nμy lμ LÔ Phôc sinh, lÔ HiÖn xuèng, lÔ Sinh nhËt §øc Chóa Giªsu b»ng ngμy ¨n chay. Thêi chÞ em ph¶i gi÷ çc ngμy Th¸nh Y kÕ di gia d¹y cïng ngμy thø s¸u... Thø b¶y suèt n¨m”. TiÕt thø t−, thø n¨m, thø s¸u cña ®o¹n thø b¶y quy ®Þnh vÒ viÖc

®¸nh téi. Nh÷ng ngμy thø s¸u cïng ngμy thø b¶y suèt n¨m, cïng tÊt c¶ mäi ngμy trong mïa chay c¶, ®äc kinh tèi xong, c¸c n÷ tu ph¶i ®¸nh téi ®ñ ba kinh ¡n n¨n téi.

Ai cã m¾c trë kh«ng cïng chÞ em ®¸nh téi ph¶i tr×nh bμ mô, ph¶i buéc mét d©y l−ng cã gai hay lμ lμm mét viÖc kh¸c ®Ó thay do ý “cha c¶ coi sãc d¹y”. “§Õn ngμy LÔ L¸

cïng bèn ngμy sau lÔ Êy thêi ph¶i ®¸nh téi mét ngμy hai lÇn, sím mai mét lÇn ®ñ ba kinh ¡n n¨n téi, tèi mét lÇn còng ®ñ ba kinh ¡n n¨n téi n÷a. Cßn ngμy thø s¸u lÔ Êy chÝnh ngμy §øc Chóa Giªsu ®· sinh th×

thêi còng ph¶i ®¸nh téi hai lÇn. Song le sím mai ®ñ bèn kinh ¡n n¨n téi, tèi còng

®ñ bèn kinh Êy ®Ó mμ kÝnh sù th−¬ng khã

§øc Chóa Giªsu ®· chÞu chÕt v× chóng t«i”.

C¸c n÷ tu x−ng téi cïng chÞu lÔ mét lÔ mét lÇn. NÕu trong vïng thiÕu linh môc, linh môc ph¶i ®i lμm phóc xa th× bμ mô cho chÞ em thay nhau t×m ®Õn x−ng téi.

ViÖc x−ng téi Ýt nhÊt mét th¸ng mét lÇn.

KhÊn dßng lμ mét néi dung quan träng cña ®êi sèng tu tr×. §o¹n thø m−êi t¸m quy ®Þnh: “Bëi v× trong n−íc An Nam chÞ em ch¼ng cã nhμ nμo cïng n¬i nμo v÷ng

(9)

bÒn, thêi ch¼ng mÊy khi bÒ trªn cho chÞ em khÊn ba sù trong dßng. Song le bao giê ng−êi ®· xÐt ®−îc ng−êi nμo ®· cã tuæi, cïng ®· gi÷ mäi phÐp trong dßng ®·

c¸c phÐp cho kÜ h¬n n÷a. HoÆc trong chÞ em ai ®· khÊn muèn khÊn l¹i cho ®−îc söa... m×nh thêi còng ®−îc”.

- VÒ lçi vμ c¸ch ph¹t lçi

Çc ®o¹n thø hai m−¬i hai, hai m−¬i ba, hai m−¬i t−, hai m−¬i l¨m, hai m−¬i s¸u quy ®Þnh 5 lo¹i lçi, kÌm theo ®ã lμ çch ph¹t cña tõng lo¹i lçi. Thø nhÊt, lçi nhÑ, çch ph¹t lμ quú h«n ®Êt ba lÇn,

®äc kinh ¡n n¨n téi mét lÇn. Thø hai, lçi nöa nÆng, nöa nhÑ, c¸ch ph¹t lμ

“h«n ®Êt ba lÇn, ®äc kinh ¡n n¨n téi, cïng ¨n c¬m muèi, ngåi trªn ®Êt kh«ng mét ngμy, ch¼ng cã mμn, ch¼ng cã chiÕu”. Thø ba, lçi nÆng, ng−êi ph¹m lçi nμy bÞ ph¹t tr−íc mÆt chÞ em “ph¶i ®äc mét kinh ¡n n¨n téi cho ung dung, mμ

®¸nh téi cho ¨n c¬m muèi, trªn ®Êt. Thø t−, lçi nÆng h¬n, h×nh ph¹t lμ “¨n c¬m muèi trªn ®Êt 3 ngμy, cïng chÞu c¸c chÞ em cÇm roi... ng−êi ®· ph¹m sù téi Êy mçi mét ng−êi lμ 5 roi. Mμ ®−¬ng khi chÞu ®ßn thêi ng−êi Êy ph¶i ®äc kinh ¡n n¨n téi cho ®ñ hÕt c¸c chÞ em ®¸nh. Mμ trong ba ngμy Êy ph¶i bá mét m×nh mét n¬i, mô ch¼ng nªn khiÕn ng−êi Êy lμm viÖc chi. Thø n¨m, lçi rÊt nÆng, h×nh thøc ph¹t lμ ®uæi ra khái nhμ chÞ em.

Ng−êi bÞ ®uæi sau nμy ¨n n¨n trë l¹i,

®−îc chÊp nhËn vμo dßng nh−ng ph¶i chÞu ph¹t nh− sau:

Thø nhÊt, kÓ kÎ Êy nh− míi vμo dßng ngμy Êy cho nªn ph¶i ngåi rèt hÕt.

Thø hai, ch¼ng ®−îc x−íng kinh cïng

®äc s¸ch ®ñ mét n¨m tr−íc mÆt chÞ em.

Thø ba, ph¶i lμm bÕp mét lÔ hai ngμy

®ñ mét n¨m.

Thø bèn, ph¶i ¨n c¬m muèi trªn kh«ng nh÷ng ngμy thø hai cïng ngμy thø t−

còng ®ñ mét n¨m.

Thø n¨m, ngμy thø t− ph¶i ®¸nh téi tr−íc mÆt chÞ em ®ñ ba kinh ¡n n¨n téi còng ®ñ mét n¨m.

MÕn Th¸nh gi¸ lμ dßng ®Þa phËn lËp cho n÷ tu ViÖt Nam, cho ®Õn thêi ®iÓm in s¸ch (1909) c¸c n÷ tu vÉn ¨n mÆc quÇn,

ngoμi ®êi (®o¹n thø m−êi s¸u).

§øc Chóa Giªsu cßn cã nhiÒu ®o¹n quy

®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò nh−: ®èi t−îng ®−îc lùa chän vμo dßng: PhÐp ph¶i gi÷ ban

®ªm; Ph¶i coi sãc kÎ liÖt lμo trong dßng nh− thÕ nμo; Nh÷ng viÖc lμnh ph¶i lμm

®Ó mμ cÇu cho linh hån kÎ ®· sinh th×

trong dßng; Ph¶i siªng n¨ng lμm ¨n;

PhÐp vÒ sù t¾m cïng géi ®Çu; PhÐp ph¶i gi÷ khi ra khái cöa nhμ; PhÐp gi÷ miÖng;

PhÐp chÞ em göi th− cho ai hay lμ ai göi th− cho chÞ em; ChÞ em ch¼ng nªn cÇm cña chi riªng. Do khu«n khæ cña bμi viÕt chóng t«i kh«ng thÓ ph©n tÝch vμ trÝch dÉn dï mét c¸ch tãm t¾t.

Nghiªn cøu vÒ lÞch sö dßng MÕn Th¸nh gi¸, vÒ ®êi sèng tu tr× cña dßng