QUY HOACH
DO THI
PHAT TRIEN
TllS,IITS,tEMIMHÀNH|
Khoa Quy hoach Trudng BHKJ HN
XAN
Mddàu
Qua trình dò thi hóa dà khai thàc và sù dgng trièt de tài nguyèn thièn nhièn, nàng lUpng. Diéu này làm mòi truòng ò dó thj ngày càng bj ó nhièm, tài nguyèn thién nhién suy thoài. Sue khòe nguctì dàn dò thj do dó cùng bi ành huÒng. Trong bào cào mài nhàt, ADB dua ra s6 liéu cho thay trong vòng 30 nàm tù 1980 dén 2010 dà eó tòi mot ty nguòi bò nóng thòn bàm thành thj de sinh song và sè co thèm 11^ nguòi nùa nhàp cu vào càc sièu dò thj ò chàu A tù nay cho tòi nàm 2040, nhU the co nghla là hdn mot nùa dàn cu cùa chàu lue sè sinh song trong càc thành phó Iòn. Trong khi dó, càc dò thj Iòn lai khòng dUpc dàu tu phàt trìén thoà dàng ve moi phUdng dièn de dàp ùng và dòn bàt xu huòng ay. Dàc bièt là mòi tn/òng sình thài bi ò nhièm nàng và ed SÒ ha tàng dò th! bj qua tài tram trpng. Chàng h ^ nhu eó tòi 67% tét cà càe thành phó ò chàu A khòng dàp ùng nói tièu chuan ve dò frong s^ch trong khóng khi cùa EU.
ò nuòc ta, còng cuòc "Doi mài" (1986) dà mò ra mot thòi ky phàt trién dó thj hóa nhanh. Nàm 1990, cà nuòc mòi eò 500 dò thj, dén nàm 2000 tong so dà là 649 và dén nay tóng so dò thj Ò nUòc ta dà dgt tòi 772. Hàu hét càc dó thj déu quy hoach, xày dgng và phàt trién theo phUdng phàp truyén thóng. Dó thi dàc bièt và càc dó thi logi 1,2 dang phài dòi mat vdi ò nhièm mói truòng, giao thóng tac nghèn, diéu kién song xéu, sue khòe còng doig bj ành hUÒng. Chfnh vi vày, quy hoach và xày dgng dó thj xanh, dó thi sinh thài và dó thi ben vùng ve mói trUòng là mot huòng di mòi, càn dupc nghièn cùu ky lUóng và àp dgng trong thgc tien.
Dàc bièt, vàn de xanh dó thi hay là phàt tnén cày xanh dò thi dà la mot diém nóng de toàn dàn quan tàm, huòng Ong và bào ve, Vièc phàt trién dò thi xanh, bào ve mói tniòng xanh là cuc ky quan trong và nhat thiét phài phàt trién
S.XD 5^73 2015
^ k i é n Chuyèn giaTJJUI.|IUÌÌ?1
Càc ^ 1 tièu co i>àn
Hièn nay Vièt Nam chUa eó mot khài niém nào rò ràng, cg thè ve dò thi xanh. Tuy nhièn, tnang càc vàn bàn phàp luàt, quy chuan, tièu chuan cung dà de càp dén phàn xanh trong dò thj, dò là he thóng cày xanh, màt nuòc.
Cg thè Luàt Quy hogch dò thj, tgi Diéu 33 ve nói dung thiét ké dò thi, Luàt dà quy dinh khòng gian cày xanh, màt nuòc, san vuòn là mot nói dung can thiét trong càc dó àn quy hogch. Tai Khoàn 2, Diéu 58, nguyèn tàc quàn ly khòng gian, kién trùc, cành quan dò thj, Luàt yèu càu phài xin phép ed quan quàn ly co tham quyén khi eó eàc hành dòng ành huòng dén cày xanh.
Vàn de cày xanh dò thi eùng dUde nèu t^i Diéu 68 Xìuàn ly cày xanh, cóng vièn, cành quan ti/ nhièn và mài nuòc" Ben cgnh dò, Nghi dinh 37 cùa Chinh phù ve làp, tham dinh, phè duyèt và quàn ly quy hoach dò thi eò nèu tai Mgc b, Khoàn 5, Dièu 15. Nói dung dó àn quy hoach chung thành phó tn;c thuóc Trung Udng yéu càu xàc dmh cóng vién cày xanh và khòng gian xanh, mat nuòc là mot trong càc dinh huòng phàt trién khòng gian cho khu vuc dò thi tmng tàm. Diéu 17, nói dung dó àn quy hoach chung thj tran, dó thi lo^i V chua cóng nhàn là thj tran Nghi dmh yéu càu phài xàc dinh còng vièn cày xanh và khóng gian mò cùa dò thi trong Djnh hUòng phàt trién khòng gian. Ve nói dung dó àn quy hoach chi tiét dUpc quy djnh tai Diéu 20.
Nghi dmh quy djnh phài xàc djnh tó chùc cày xanh cóng còng, san vuòn, cày xanh dUòng phó và màt nuòc trong khu vUc quy hoach.
Ngoài ra, Thòng tu 34 cùa Bó Xày dung ngày 30/9/2009 co mot so nói dung quy dinh ve cày xanh dò thi. Theo dó, quy dinh còng vièn cày xanh thuòc he thòng còng trình ha tàng ky tìiuàt dó thi và dua ra hai chi tièu ve cày xanh de làm càn cu khi phàn loai dó thi, dó là chi tiéu dàt cày xanh dó thi (tù 5-15m^/ngUòi) và chi tièu dàt cày xanh còng còng khu vUc nói thi (tù 3-7mVngUòì). So sành chi tièu dàt cày xanh dó thi ma Thòng tU quy dinh vói chf tiéu cày xanh thuc té tai mot so dó thj nhU:
Thài Nguyèn, Nha Trang, Phù Tho, Cam Ranh... Co the nhàn thày chi tièu dàt cày xanh dó thj hièn tai Ò nhiéu dó thi Vièt Nam cùng dà dat dUdc theo quy dinh.
Tuy nhièn, dó thi xanh khòng pha là mot dò th! vói nhiéu cày xanh ma mot dò thj xanh là
mot dò thj ben vùng thàn thièn vói con ngUòt, tiét kièm nàng lUdng và dat dUde 7 tiéu chi:
• Quy hoach sùdung óà\ dò f i j hdp ly và bào dàm khóng gian xanh là b'èu chi dàu tién cùa dó thi xanh.
• He thóng cày xanh: Làm tàng ^àm my cành quan dó thi, tao ra càm giàc ém dju ve mau sàc và khi hàu, tòn cao già tn tìiém my cóng trình kién tnic.
• Cóng nghièp xanh: Phài phàt trién còng nghièp xanh vói càc tièu chi ed bàn: Sù dgng nàng lUdng, nguyèn vàt lièu co hiéu qua cao, tue là tiéu thg nàng lupng, nguyèn vàt lièu, phàt sinh chat thài it nhàt, san xuàt ra càc san phém nhiéu nhàt; phàt ^èn còng nghièp phàt thài carbon thàp
• Còng trình kién tnic xanh (Green Building):
Càc còng trình kién tnic phài dUdc thiét ké và xày dgng theo càc tièu chi: Xanh hòa cóng trình; tiét kièm và sù dgng hop ly nàng lUdng;
tiét kièm nguón nuòc; thài chat thài ra mòi truòng xung quanh it nhàt; mói tn/òng trong nhà xanh,
• Bào lón cành quan thièn nhièn, danh lam thàng cành vàn hóa, lich sù.
• Chat lUdng mói truòng dó thi xanh: Dat dUpc chat lupng mói tn/òng khòng khi, nguwi nuòc s^ch; quàn ly chat thài ràn tòt; ve sinh duòng phó luòn sach.
• Cóng dóng dàn cU dò thi song thàn thièn vói mòi tn/òng: Còng dóng dàn cU dó thi co nhàn thùe cao và eò y thùc tu giàc song hóa hdp, dàc bièt là ùng xù co vàn hòa trong tham già giao thóng và thàn thièn vói mói truòng tu nhièn.
ThUc tièn phàt trién dó thj xanh
d Viét Nam
Trèn thgc té, càc dò thi cùa chùng ta dà và dang xày dUng theo quy ho^ch de ra nhung con nhiéu bat càp và khó khan.
Ò nhièm do càc yéu tó vàt ly, cu thè là do càc yeu tò tù trudng vdi tàn suàt và cUòng dò khàc nhau (càe tram thu - phàt song, càc duòng day truyén tài dièn nàng..), khói bui thiéu cày xanh.
Hdn nùa, cho dén bay giò chùng ta cùng ehua luòng hét dupc ve nhùng tàc dòng cùa càc I091 vàt lièu xày dgng dén sic khoè cùa con nguòi, dàc bièt là nhOng loai vàt lièu eó nguón góc tù eàc hdp chat vó Cd. Thành phò khòng nhùng bj ò nhièm ma )fhi hàu cùa nò cùng bj thay dÓi do bue xp tù vàt lièu, che dò nhièt • am, àp suàt khòng khi, che dò gió... luòn bj tàc dóng bòi qua trình dò thj hoà. Nhà càng cao thi màt dàt càng bj nhiém khuan vi ành sàng mat trdi bi che khuàt khòng dù khà nàng de tiéu diét càc lopi vi trùng co h^i
Do qua trình dò thj hoà và phàt trìén dàn sÒ dièn ra qua nhanh và qua hón dòn nèn nhùng quy tàc quy hogch khóng dUpc tòn trpng
• vi dg nhu vi ph^m ve màt dò xày dgng, ve huóng cùa eàc con duòng và cùa càc còng trình,,, làm tàng màt màt nhùng tia nang tu nhièn co Ipi cho sue khoè con nguòi và hdn thè nùa càn tièu tón thèm mot phàn nàng lUpng dàng kè de duy trì che dò vi khi hàu trong càc khóng gian song cùa con nguòi,... Dóng thòi, y thùc cùa nhùng ngUòi quàn ly và thgc hièn eàc chù tnj'Ong con chua dùng dàn nhu vièc chat 6700 eày xanh Ha Nói da bj dU luàn lèn àn, Trong nhùhg nàm gàn day, vàn de quy hoach dó thi xanh dà eó nhùng chuyèn bién tfch cgc, chfnh quyén dò thi dà dàn nhàn ra vai trò cùa khòng gian xanh dò thi trong gàn két hai hóa càc yéu té tg nhièn - con ngUÒi • xà hòi, cài thièn nàng cao chat lUdng mòi truòng sÒng và cành quan dò thi thành mgc tiéu trong tàm hàng dàu trong quy hogch phàt tnén dò thi theo huòng ben vifng. "Quy hoach chung xày dung Thù dó Ha Nói dén nàm 2030 và tàm nhin dén nàm 2050" dupc Thù tuòng Chfnh phù Nguyèn Tàn Dùng ky Quyét dinh phè duyèt sÓ 1259/QD-TTg ngày 26/7/2011 là mot dièn hinh ve quy ho?ch dó thi xanh ò Viét Nam.
Ngay tUquan diem phàt trìén, quy ho^ch dà khàng dinh Ha Nói sè là thành phó "xanh" ben vQng ve m& truòng; dó thj sinh thài, gàn két hai hóa eàc yéu tó ty nhièn • xà hòi - con nguòi; xày dung thành phò càn bang giùa yéu tó bào tón và phàt trién mòi. Day là mgc tièu hàng dàu ben canh càc mgc tièu '^àn hién - vàn minh - hièn d0".
Khóng gian xanh cùa Ha Nói dUpc quy hogch chiém ty trpng Iòn trong tÓng dièn tfch tu nhièn toàn thành phó, góm dàt nòng nghièp, làm nghièp, song ho ao, khòng gian mò ven màt nuòc và càc còng vién trong dò thj.
Theo càu trùc phong thuy dà djnh hinh thi: Thành phÓ sè nhu mot ngói nhà Iòn ti/a lung vào vòng cung Nùi Tàn Ba Vi, nhin ra Hó Tày mènh móng - mot Dgi Minh Duòng hinh bàn nguyét - phia tn/òc nùa, co mot Dai Thanh Long ehày theo huòng Tày Bàc, Oóng Nam, dò là song Hong vói càu trùc nhu vày, thành phó sè co nhiéu hành lang sinh khi (dàn gió) là càc tmc xuyèn tàm hinh de qugt ma trgc Thàn Lo nói tù vùng Hoà Lac, qua Dén Kim Nguu c^nh Phù Tày Hó, lèn CO Lea rói lèn Dóng Dàng sé là trgc chfnh. Vài quy mó hành chinh róng nhu thè, thi chay theo
Hinh anh do th
Q
.XD SS 73 2015H nh inh do th s nh tha dUOc xay dung va phat trien cac tmc xuyèn tàm này sé co nhùng tmc màu xanh giao nhau vài càc vành dai xanh tgo nén càc ó xanh làn. Chua hy vpng eó nhùng dò thi xanh chuan muc, nhung eó the co khu do thj sinh thài cài ràng lupe vói càc khu dó thi bè tóng.
Còng trình chay theo càc truc xuyèn tàm dàn khi và dàt trong càc ó xanh này, dù mang chùc nàng gì cùng khòng nèn là càe còng trinh cao tàng, kha lUdng dó so và càn dUpc trai ròng, thàp dàn ve phia Ho Tày và song Hong.
He thfflig cày xanh làm tàng thàm my cành quan dò thi, tao ra càm giàc ém dju ve màu sàc và khf hàu, tón cao già trj tham my cùa cóng trinh kién trùc. Càc vUòn hoa, còng vièn, khóng gian xanh và màt nUÒc là mot thành tò khòng the thiéu, Chùng phgc vg nhu càu già tri, nghi ngdi, a d^o cùa nhàn dàn và khàch du Ijch,
Két ruàn và kién nghj
Cho dén nay, vi nhiéu ly do, Viét Nam vàn chua eò dó thj xanh do chua dàp ùng dUdc càc tiéu chf khàt khe theo tièu chuan quóc té nhu, Khóng gian xanh, còng trình xanh, giao thòng xanh, còng nghièp xanh, chat lupng mói truòng dò thi xanh cùng vièc bào tón cành quan thièn nhièn, danh lam thàng cành, cóng trình lich sù, vàn hòa và tao dUdc nép song thàn thièn cùa còng dóng dàn cu vói mói trUòng và thièn nhièn). Vièt Nam mòi nói là chùng ta mói co nhùng dò thj xanh trèn ly thuyét hoàc chi mot phàn dó thi là xanh.
Trèn thuc té, ngoài càc khu vUe phia ven dó dUdc quy hoach cu the thi khòng thè khòng ké dén khu mot phàn dièn tich rài làn ò khu vuc lói dó thj hién ngutì dàn dang song vói màt dò rat cao vói mòi tniòng song khóng dàm bào TI lè cày xanh/nguòi mói dat trèn 1%, dièn tfch dàt cày xanh khoàng duòi 2m^/nguòi. Vày tàng ti !è này lèn 7m^/nguòi phài "g/a toà bòi cmg trình xày di/ng"chù khóng thè lày dièn tfch cày tróng hay còng thàm rt/ng Ò càc khu vùc ven dò de tình dién tich phù xanh cho nói thành dùdc.
Càn co mot giài phàp de tàng màt dó cày xanh trong tùng hp già dinh de cài thién mòi tn/òng song cùa nguòi dàn ma khòng càn tàng dién tich cày xanh cóng còng, phàn nào sé giài quyét dUdc vàn de còng trình xanh.
