NGHIEN CIAJ
Ciào due dai hpc Viét Nam trong bòi cành thành làp Còng dòng Kinh té ASEAN (AEC)
KNguyfcTliuyMi
Ti'uòng Dai hoc kinh té - Dal hoc Quóc già Ha Nói (VNU)
S
au làn dàu lièn luyèn bó muc tiéu hinh Ihành Còng dóng Kinh lé ASEAN (AEC) tal Hòi nghi Thuong dinh ASEAN 9 nàm 2003 va dua ra Ké hoach long Ihè xày dung AEC (/\EC Blueprinl) lai cuòc hop eàc Bó tmong Kinh té ASEAN làn Ihù 38 nàm 2006, càe nhà lành dao ASEAN dà ky kèl Tuyèn bó Koala Lumpur ve viéc thành làp AEC lai Hòi nghi thuong dinh /KSEAN làn thù 27 vào thàng 11 nàm 2015 AEC duoc Ihành làp nhàm muc dich xày dung mòl Ibi Inróng va eo so san xuàl thóng nhàt cho càc quóc gia Ihành vién ASEAN, Ihùc day dòng chu ehuyèn tu do eùa hàng hóa, dich vu, dàu lu, lao dòng eó lay nghé Irong ASEAN.1. Càc yeu lo cùa AEC tàc dòng dèn giào due tai hoc
1.1 Cam kè't AFAS trong linh vinr giào due dai hoc AEC Ihue chàl là mòl lién irinh hòi nhàp kinh lé khu vuc duoc hièn Ihuc bòa qua dàm phàn. ky kèt hàng Ioat càc hièp dlnh, Ihoa Ihuàn, luyèn bó giùa càc nuóc /\SEAN Irong dò phài kè dèn Hièp dinh khung ve Ihuong mai dich vu ASEAN (AFAS) 1995 Hièp dlnh AFAS kè Ihùa cac nói dung cua GATS, Hièp dinh Chung ve Thuong mai Dich »u cùa WTO. nhàn manh
"lu do hóa Ihuong mai dich vu bang càch m o róng chicu sàu va pham vi lu do nhùng eam kèl cua càe nuoc Ihành viòn ASEAN Iheo GATS vói muc dich hièn thuc hoa mól khu ™c l u d o Ihuong mai dich vu" Mùc liéu lu do hoa Hong khuòn khó AFAS da duoc nèu Uong Kè hoach long Ihè xàv dung AEC (AEC Bluepnni), AEC Blucpnnl dai ra càc yèu càu ve lu do ho.1 dói VOI ca 4 phuong Ihùc cung càp dich vu (Mode) la: Mode 1 c ung càp dich vu qua bién gioì. Mode 2' Tieu dung ngoàl lành Ihò, Mode 3 Hièn dièn Ihuong mai \d Mode 4 Hièn dièn Ihè nhàn.
Cho dèn nay, càe nuóc ASEAN da kv kèl 9 gol cam kel ve dich vu Irong do go, AFAS 9 duoc kv Ihàng 11 nàm 2015 lai Ihanh phó Makali, Phì-lip-pin Tuv nhièn cac go, eam kèl Irong khuón khó AFAS 9 chi'de càp den Mode ,^2,3 con Mode 4 duoc laeh ,a dàm p h L rc,,g ,ong Hiep dmh ve d, ehuvèn Ihè nhàn ASEAN (MNP) \'do nàm 2011
Ke ihùa GATS. danh mue phàn Ioa, ngành dieh vu Thong un, Xavdung, Phan phòi, Giào due, Du lieh, Mòi
huòng. Tal ehinh, Y té, Vàn hóa-Thè Ihao-Glài Ih, Vàn lai, va c à c dieh vu khàe. Nhùng ngành này duoc chla nhó thành phàn ngành, vi du ngành Giào due bao góm càe phàn ngành; Tiéu hoc, Tmng hoc. Dai hoc, Giào due cho nguòi lón, va càc dieh vu khàe. AF'AS quy djnh phuong Uiùc cung c a p d|ch vu vói ngành Giào dijc bong d ò eó phàn ngành giào diic dai hoc nhu sau;
" — • • «
. . . .
• • - " - • •
Bìmt 1. Cic hi>)l « k i i a i i D U P kkìn d,ck v»
Giu4fck
kbichhlng)
SS"
M i o m g c i p d l d u T i numSlmrecIhlilIfp
V l d f t n i i G D D a
C m n m s D a - ^ o -
U u h « = , J ,
'È'S^
Wluln. fusilli ;oe!
^ • ' « ( « « i l W t
Co ata DiDi pUi Dik
KhAquù tf dtk Inni UiteUphmiiihK phAbi^nhàtiduf
N|iy d u i Altre qui
LI phucroj Ade |iy BUAI DinfacliilJlllbiquiilfa
1.2 Ành h u ò n g cùa Thóa uóc thùa nhàn làn nhau (MRA) tói giào due dai hoc
Dièu V cùa AFAS chi ró: "Mói nuóc thành vién co thè Ihùa nhàn trinh d ò giào due, kinh nghiém, tièu chuàn, ho^ic bang càp, chiing chi duoc càp lai m^l nuòc thành vién ASEAN khàe mién là chùng phàn ành dùng m u c dich c à p bang hoàc chung chi. Sy Ihùa nhàn này co Ihé càn c u vào hiép dinh hoàc Ihòa ifóc giùa c à c nuóc Ihành vièn lién quan hoàc dupc chàp nhàn mot càch tu dóng.Tuàn Iheo AFAS,Thóa uóc thùa nhàn làn nhau CMRA) ra dói, cho phép chùng chi cùa càc nhà cung cap dich vu duoc càp bòi càc co quan chuc nàng tuong ung tal quòe già cùa minh sé duoc Ihùa nhàn bòi càc nuóc thành vién khàe trong khu vuc. Hién nay thành vién ASEAN dà dàm phàn va ky két thành cóngMIiA trong linh vuc dich vy ky thiiàl (2005), MRA trong linh vuc djch vu diéu diróng (2006), MRA trong linh vuc dich vu kién trùc (2007), MRA trong linh vuc k é toàn, MRA dòi vói nghè bàc sy va nha sj (2008) va MRA ve du Ijch (2009). Dièu 4 cùa MRA quy dinh Co quan quàn ly nghè nghièp cùa nuóc chù nhà sé càp phép hành nghè cho nhùng lao d0ng co bang càp duoc cóng nhàn Irong khu vuc . Vièc cóng nhàn bang càp n h u nhau tao dièu kièn cho sinh vièn Irong
nuoc co the hr do luu ehuyèn hoc tàp tai càc nuóc thanh vièn Uong khu vuc, dòng Ihòi, càc co so dào tao dai hpc trong nuóc co thè lièp nhàn Ihèm sinh vién lù nuoc ASEAN khàe dèn hoc tàp.Kbóng chi duoc còng nhàn chung ehi qua MRA, càe sinh vièn Ihuòc khu vu?
ASEAN con co co hòi duoc ehuyèn dói Un chi hoc làp giua càc chuong hinh dào tao cùa càc huòng dai hoc thuóc mang ludi càc huóng dai hoc hàng dàu Dóno Nam A (AUN) theo ehuàn AUN-QA .
Trén co so eàc MliA va chuàn AUN-QA. sinh vién khu vuc Gòng Nam A eó Uièm eo hòi lua ehon co hòi hoc làp lai eàc nuóc Uong khu vuc.Diéu này làng cuong nhu eàu xuàl nhàp khàu dich vu giào due dai hoc óeàc ngành nghè qua ba phuong thùc cung càp dich vu lai khu vuc ASEAN.
2. Cam ket cùa Viét Nam mmg AEC ié linh nn;
9iao due Sai hoc
Trong khuón khò AFAS 8, Vièt Nam mói ehi Cam két mó eùa th| huóng dich vu vói 11/12 ngành (Vù Thanh Huong va Tran Vièt Dùng. 2015). Ve mùc dò cam kèl bong AFAS 8, nhin chung, Vièl Nam eò mùc dò mo cùa khà cao vói Mode 2; Ihàn Uong mó cùa vói Mode 1, Mode 3 va hàù nhu chua cam kèl vói Mode 4 Trong càc ngành, mùc dò Cam kèl mò cùa Ihàp nhàl doi VOI dich vu vàn hoà, giài w, thè thao va dich vu giào dgc (Vù Thanh Huong, 2013). Dèn AFAS 9 Vièl Nam mo róng pham vi cam két toàn bó 12 ngài^hvói 124 phàn ngành, làng 13 phàn ngành so vói AFAS 8
che NT vói Mode 1. Mode 2. dòi vói Mode 3 giù nguyèn nhu AFAS 8. Nhu vày co Ihè thày. Viét Nam dang dàn mó ròng mire dò tiép càn vói dich vu giào due dai hoc dàc bièt là vói Mode 1: Cung càp d|cb vu qua bién giói va Mode 2; Tièu dùng ngoài lành thè.
3. Thvc trang giào due dai lioc Viét Nam Meo càc piiuong ttiirc cung cap dìcii n i giào due dai lioc dieo cac quy djnli cùa Afe
Tinh dèn nàm 2015. so luong càc co so giào due dai hoc còng làp vàn chièm da so vói 348 Inróng dal hoc va eao dàng còng làpso vói 91 co so giào due dai hoc ngoài còng lap (Bó Giào due va Dào Tao. 2015).
Nhu vày khu vuc cóng làp vàn giù vai Irò chù dao uong cung ùng d|ch vugiào due dai hoc. Tuy nhièn cung vói qua binh Vièl Nam hòi nhàp AEC va Ihuc hién càc eam két Uong AFAS, du kién linh vuc cung ung dich vu giào due dai hoc cùa Vièl Nam sé mang tinh canh hanh cao hon dòng thòi da dang hon ve loai bình, phuong diùe va nhà cung càp dieh vu.
3.1. Phuong thiic I : Cung c i p dich vu giào due da, hoc qua bièn giói
Khi Iham gia ky kèì AFAS 9, Vièl Nam eam kèl
khong han che bèp càn MA va NT dói phàn ngành giào due dal hoc vói Mode 1.« l ™ ! i C „ L l , a , v » N „ J , u . . e a ( „ , , , ^ l ^ M t M t ^ c l i ^
OìKhàufluadU ORhdnihua.^
t H . A » « . r * , ^ „ C T T 1
.icóVk.,hfiki aiKhni 1
D|oji[f.VtiiNiii
-.'.t^U^'rtuAé.mlilM.i
|g«wK,uJHi.KHidflA.^gB,BCTn^
''l^-^U'^'-'Ì..l.yi*lim,n.^At;,SI..IAFASf Theo bang 2. Cam kèì cùa Vièt Nam phàn ngành giao due da, hóc trong AFAS 8 là khóng han che mode 2 khóng eam kèt mode I va mode 4 (ngoal bù eàc dich vu mode 4 lièi kè Iheo chièu ngang) Uong lièo
• f n " ' . ! ' r S " * K ' ™ ' "' " ' ° ' '^ 1 " * 8 « WT). Dói vii Mode 3, khòng han che MA hi nàm 2010, mùc han che NT yèn càu giao vién làm vièc tal càc huòng dàu tu nuoc ngoa, phài eó il nhàl 5 nàm kinh nghiém vói bang cap duoc co quan co tham quyén cóng nhàn.
1^1^ i. i ^ ^ " ' ' ^ S'^° ""^ "«i l'oc Vìél Nam khóng han che MA voi cà mode dòng thòi khòng han
- Nhap khàu dich vu giào due dai hoc Vièl Nam theo Mode 1 : Nhàp khàu dich vu giào due dai hoc Iheo phuong Ihùc I duoc hièu là vièc nguòi hoc Viél Nam theo hoc càc khoà dào lao lù xa cùa eàc nhà cùng càp dich vu nuóc ngoài. Tinh dèn nàm 2015 Vièl Nam eó 136.090 nguòi dang Iheo hoc càc chuong binh giào due hi xa bàc dai hoc (Bò Giào due va Dào Tao, 2015) Nàm 2007, Bó Giào dùc va Dào Tao (Bò GDDT) dà co nhung quy dlnh ro ràng Irong viéc còng nhàn bang cap doi VOI eàc chuong hinh dào lao tu xa- "Vàn bang do co so giào due nuóc ngoài cap cho nguòi hoc theo hinh Uiùc hoc lù xa ehi duoe còng nhàn khi càc chuong hinh giào due hr xa de càp vàn bang da duoc co quan kiém dlnh chàl luong giào due nuóc dò cóng nhàn va duoc Bò GDDT Viét Nam cho phép dào tao hoae lien kèt dào tao tai Vièt Nam".
_ Ó Mèi Nam Irong thói gian vùa qua xuàl hièn mól so chuong uinh dào lao Ime luyèn khóng nàm trong danh sàch eàc chuong trinh dào tao lièn kèl vói nuóc ngoai dà duoc Bó GDDT phè duyél nhu chuong Irinh dao tao lù xa cùa Tmòng dai hoc Còng nghè Moseow (MTl) va Dal hoc The People . Dièu này già làng nguy co xàm nhàp cùa eàc Inróng dai hoc khòng duoe kièm dmh chàl luong vào Vièl Nam, dàc bièt là sau khi cong dóng AEC duoc Ihành làp 2015, dai ra yèu càu ve vièc Bó GDDT càn quan làm hon nùa Irong viéc quàn ly cac nhà cung ùng dich vu va bang eàp Iheo hinh Ihùc này.
- Xuàt khàu dich vu giào due dai hoc Vièl Nam Iheo Mode I . Vièc xuàt khàu dieh vu giào due dai hoc Iheo
15
NGHIÉNCUU
phuong thùc cung càp qua bién giói co thè thuc hién thòng qua viéc sinh vién nuóc ngoài tham gia vào càc chuong Irinh dào tao lù xa hoàc chuong trình dào tao truc tuyén cua càc truòng dai hpc lai Vièt Nam. Tuy nhién, thuc tién xuàt khàu dich vu giào due dai hoc cùa Viél Nam theo phuong thùc này con chua phàt trién.mòt phàn vi càc truòng dai hoc khòng quan tàm phàt trién phuong thùc này, mòl phàn vi co so vài chàl. cóng nghé va ky thuàt ó nhièu truòng con han che, khòng dàp ùng duoc dièu kién giàng day, hoc tàp cùa du hoc sinh. Vàn de dat ra dói vói loai hinh dào tao này là viéc quàn ly, kiém dinh chat luong dào tao, yèu càu tàng cuòng dàu lu càc phucmg tién thiél b|, tàng cuóng dành già, quàn ly, xày dung mot chuong trình dào tao chuàn de nàng cao chat luong dào tao tryc tuyèn. Vièt Nam dà gia nhàp mang E-leaming Chàu À (Asia E-leaming Network — AEN), vói su tham gia cùa Bó GDDT, Bò Khoa hoc - Còng nghèvà Bó Buu chinh Vién Thóng. Vièt Nam hièn co chucmg trinh dào tao cu nhàn truc tuyén TOPICA hop làc vói Dai hoc Tra Vinh, Dai hoc Kinh lé Quóc dàn va Dai hpc Thài Nguyèn ùng dung cóng nghé E-leaming dà ky thoà Ihuàn hpp tàc vói Dai hoc AMA cùa Phi-lip-pin nàm 2013, làn dàu tièn xuàl khàu dich vy giào due dai hoc lyc tuyén Viél Nam ra khu vuc Khòng chi xày dung chuong trình dào tao truc tuyé'n, truòng dai hoc truc luyén dàu lièn cùa Viét Nam, truòng dai hoc tmc tuyé'n FUNiX (thuóc he Ihòng giào due FPT) duoc thành làp nàm 2015, cung càp bang Cu nhàn Còng ngh? thòng tin, eàc chùng chi nghè nghiép va ky nàng mèm,thu hùt hoc vién tu My, Nhàt, Phàp, Australia va Philippines
3.2. Phuong thirc 2: Tièu dùng ngoài lành thò Cam kèt cua Vièt Nam trong AFAS 9 là khòng han che tiép càn MA va NT dòi vói phàn ngành giào due dgi hoc vói Mode 2.
- Nhàp khàu dich vu giào due dai hoc Vièt Nam Iheo Mode 2: Nhàp khàu dich vu giào due dai hoc cùa Viel Nam theo phuong thùc lièu dùng ngoài lành tho chinh là vi^c hoc sinh, sinh vién Viét Nam ra nuóc ngoai hoc làp, nghièn cuu. So lièu thÒng ké cùa UNESCO cho thày so luong sinh vièn Vièt Nam di du hoc ca theo dièn hoc bóng va lu lue lién tue lane qua cac nàm, cu thè nàm 20B con so này là ,53.546, tàng
Theo Hinh I, sinh vién Viét Nam hién nay t§p mino nhièu ó càc riuóc co nén giào dyc phat trién nhu M^
Oc va Chàu Àu, trong dò My va Oc là hai diém déiì duoc nhièu nguòi quan tàm nhal vói làn lupi sS lupno du hpc sinh là 15.762 va 12.898, chiém lói 54% tóng luong du hoc sinh. Ben canh do, hai cuòng quóc chàu À nhu Nhàt Bàn va Hàn Quóc cùng don mòl lui?nfl sinh vién khóng nhó tu Viét Nam vói long stì 6364 sinh vièn, chiém 12%.
Hièn nay, càc nuóc ASEAN dèu khóng nàm trong so càc quòe già diém dén hàp dàn nhàl dÓi vói sinh vièn Viél Nam.Nàm 2013-2014, tóng so sinh vién Wél Nam dang theo hpc taiThàì Lan, Malaysia va Lào là 1.725 nguòi, chiém 3.2% tóng so du hoc sinh Y\él Nam ó nuóc ngoài. Tuy nhièn con so này eó thè sé tàng lén trong thói gian tói, dàc bièt sau khi AEC du<?c thành làp vi càc loi thè ma càc quòe gia này co nhu: sy gàn gùi ve mat dja ly, vàn hoà, dàc biét là hoc phi, chi phi sinh hoal Ihàp. Càc quòe già nhu Singapore, Malaysia, Thài Lan dèu dà va dang de ra va thuc hièn càc chién lupe quòe gia cu thè de thu hùt du hpc sinh trong khu vuc ASEAN nói rìèng va trèn the gioì nói chung.
- Xuàt khàu dich vu giào due dai hpc Vi^l Nam theo Mode 2; Hoat dòng xuàl khàu giào dyc dgi hoc cùa Vièt Nam dieo phuong thùc 2 hièn vàn con khièm tò'n, Theo sò lièu diong ké eùa UNESCO, hièn nay eó 2.540 liiu hpc sinh nuóc ngoài dang hpc tàp ó Vi?t Nam bao gòm sinh vién dupc nhan hoc bóng cùa Chinh phù, càe dia phuong va eàc truòng dai hpc cùa Viét Nam hoàc sinh vièn tu tue va nhàn hoc bÓng cùa càc toròng nuóc ngoài. Sò luu hpc sinh nuóc ngoài nhièu nhàl dén lù khu Chàu A, dàc bièl là khu vyc Dóng Nam A, dung dàu là Lào ( 1.442), Uép dò là Campuchia (443), Tmng Quóc (273) va Hàn quòe (257). Sinh vièn Dòng Nam À hièn dang hpc tàp lai Vièl Nam là 1.905, chiém 75% long so luu hoc sinh (UNESCO, 2015). Dói vói eàc nuóc Hoa Ky, Anh, Ùc, Chàu Àu, sinh vièn dén Vièt Nam hoc làp thòng qua eàc chuong trình Irao dói vói eàc co sò giào due Vièt Nam hoàc theo chuong ù-ình du hoc cùa eàc truòng nuòc ngoài.
Nhu vày, phàn lón sinh vién quòe lé tói hpc tàp va nghièn cuu lai càc tmòng Dai hpc cùa Vi§t Nam là Irèn co sò thóa thuàn, trao dói giùa Vi^t Nam va nuóc ngoài, trong khi dò, sÒ sinh vién thuóc dièn du hpc ly fucilai càe tmòng dai hpc cùa Viél Namcòn rat h^n che. Dièu này phàn nào phàn ành còng tàc quàng bà hinh ành eùa eàc truòng dai hpc cùa Vi^l Nam con chua tó'l.Vì vày, sau khi AEC dupc thành l$p, càc Iruòng dai hoc cùa Vièt Nam càn nàng cao chat luyng dào tao va chù dpng quàng bà tèn tuoi cùa minh de thu hùt sinh vièn quóc té dàc bièt là sinh vièn Dóng Nam A dén hpc.
3.3. Phuong thiic 3: Hién dièn thtnmg m^i Theo AFAS 9, Viét Nam khóng han che MA dói vói phàn ngành giào due dai hpc vói Mode 3 nhung myc
dàu hr nuòc ngoài phài co II nhàl 5 nàm kmh nghiém VOI bang càp duoe co quan eó tham quyén cóng nhàn.
- Nhàp khàu dIch vu giào due dai hoc Vièt Nam Iheo Mode 3 : O Vièl Nam hièn nay vièc nhàp khàu dich vu giao due dai hoc Ibeu Mode 3 duoc Ihè hièn ò 2 hinh Ihùe: eàc Uuòng dal hoc nuòc ngoài Ihành làp eo so dao lao lai Vièt Nam va eàc chuong uinh lièn kèl dào lao giùa co sò dào lao Uong nuóc vói Uuòng dai hoc nuòc ngoài.
Ve càc huóng nuòc ngoài Ihành làp càc co so dào lao lai Vièt Nam. bièn nay dà co mot so huòng n h u Bai hoc RMrr, Tmòng eao dàng Quòe lè Kent. Bai hoc Anh quóc Vièl Nam (BUV). Tmòng Cao Bang Quòe lè Celana PSB Intemational Collège Singapore. Hoc vién Thièl kè va Thói bang London...
Ve eàc chucmg uinh lièn két. theo thóng ké cùa Bò GDDT, tinh dèn thàng 6/2016 cà nuòc eò 286 chuong Irinh lièn kèl dào lao vói nuòc ngoài tal 83 Imòng Dal hoc Vièt Nam da duoc Bò GDDT phè duyèt . Ve quy mò va phàn bò eàc chucmg uinh lièn kèt, phàn Iòn eàc chuong trinh lièn kèt duoe thuc hièn tai càc Oiành phó Iòn nhu Ha Nói (155/286 chuong hinh) chièm 54%
tòng chuong hinh va TP. Ho chi Minh (115/28673 chuong Uinh). chiém 40.2% long so chuong uinh lién kèt Xél ve ngành dào tao. càe ngành Kjnh tè. Quàn tri kinh doanh, Luàl, Tài ehinh ngàn hàng, Cóng nghèlhóng Un chièm hon 70% long sò ehuyèn ngành dào tao. Ve vièc lua ehon dói làc, da phàn càe Uuòng dèu lua ehon dói làc dèn lù eàc nén giào due hièn dai Uén thè giói nhu Phàp, Oc, My. Anh. . hoàc càc nuóc làng gièng co nén giào due lién ben nhu Singapore Tmng Quóc. Malaysia, Thài Lan va Philippines.
Co Ihè nhàn Ihày hoal dòng nhàp khàu dich vu giào due dai hoc theo phucmg thùc hièn dlén Ihuong mal là hinh thùc phó bièn nhàt bong 3 phuong thùc.
Diéu này mot phàn thè hién chinh sàch cùa Bó GDDT bóng vièc phàt Uièn càe chuong binh dào lao quòe tè nhu là mòl phuong càch nhàm tàng cuóng chat luong giào dùc va dal duoe càe lièu chuàn va Irinh dò khu vuc va quóc lè Tuy nhièn, chat luong cùa eàc chuong trinh dào tao này co nhièu khàe bièl, phu Ihuòc vào co so dào tao Ifong nuòc va dòi tàc nuóc ngoài. Mól so chuong trinh dào tao duce Ihành làp cùng su bop tàc cùa càc eo sò dói tàc co danh tiéng, Irong khi mòl sò chuong innh khàe khòng dal vàn de chat luong lén hàng dàu ma quan làm nhièu hon dén vSn de doanh thu va bang càp.
- Xuàì khàu dich vu giào due dai hoc Viél Nam Iheo Mode 3: Vièc .vuàl khàu dich vu giào due dai hoc dico phuong Ihùe hièn dièn Uiuong mai co Ihè thuc hièn Ihòng qua cac chuong irinh lièn kèl dào lao Ihue hién o nuóc ngoàl. hoàc thành làp eàc chi nhành lai nuòc ngoàl. Cho dén nay, chua co Ihòng kè nào cho Ihàv co mot tmòng dai hoc Vièt Nam Ihành làp ehi nhành ò nuòc ngoài hay Iham già chuong trinh iièn kèt dào lao Ihuc hièn ó nuóc ngoài.
4. Dir bào ành iiinnig *à nhinig van l é ma hòi nhàp AEC il|l ra dio giào due dal hoc Vièt Nam'
Vièc Ihành làp Cóng dòng iCinh lè AEC du bào sé eó mot sò tàc dòng nhàt dlnh dói vói càe phucmg Ihùe cung càp dich vu giào due dai hoc eùa Viél Nam bong Uiòi gian tòi. Cu thè, vói phuong thùc 1, cung eàp dich vu giào due dai hoc qua bièn giòi, hièn nay hàu nhu chua co chuong uinh dào tao bue tuyèn eùa càc nuóc ASEAN co màt lai Vièt Nam. Tuy nhièn, qua uinh hòi nhàp AEC co thè giùp càe chuong trinh dào tao bue hiyén eó chat luong cùa Viél Nam vuon ra va bèp càn Un huóng khu vuc. Trong phuong ihùc hèu dùng ngoài lành thò, hièn nay chù yèu sinh vièn di du hoc ò càc nuóc phài trièn nhu My va càe nuóc phuong Tày Ckhóàn76%) va Uong klil so lutrng này ó càc nuòc Dòng Nam À là rat han che, nhung xu huóng này dang eò chièu huòng manh lèn. Do dò. vói vièc thành làp AEC. dàc bièt bong bòi canti thuc thi eàc cam kèt MiìA ve còng nhàn chùng chi nghè nghiép va bang eàp eùa eàc co sò giào due, sò luong du hoc sinh Vièl Nam sang càc nuóc bong khu vuc hoc eó thè sé làng lénnhanh cbòng hon Uong Ihòi gian tòi, cùng vói dò là luóng di ehuyèn lao dóng Uong nói khói eàc nuóc ASEAN cùng tàng lèn Ngucre lai, néu Viél Nam eó chièn luoe lói de Ihu bùi sinh vièn lù eàc nuòc bong kbòi Ibi so slnh vién nuóc ngoài ó Vièt Nam cùng sé già làng, Uiay vi chi chù yèu lièn hành trao dói sinh vièn Iheo muc dich ngoai giao vói mòl sò nuòc nhu bièn nay Càc chuong Irinh lién kèl dào tao hièn cùng ehù yèu dèn tu eàc nuòc phàt trièn nhu My va càc nuòc phuong Tày Sò luong chuong binh lièn kèt vói cac quóc gia Dóng Nam A con rat han che. So luong chuong Irinh eò thè gia lang nhe Irong thòi gian lòi nhung khòng nhiéu do yèu càu va quy dinh cùa càc huòng dai hoc Viét Namvé uy Un. xèp bang va ngành nghé cùa Uuòng dòi làc. Cuòi cùng, Uong Ihòi gian lói, cung vói su phàt tnèn ve chat luong va quy mó cùa minh, eàc Uuòng dai hoc Mèi Nam hoàn loàn eó Ihè hjng buóc xuàl khàu dich vu giào due dai hoc sang cac nuòc khàe Irong khu vuc Dóng Nam A, làn dung nhung co bòi ma Còng dòng kinh lé AEC dem lai.
Qua hinh bòi nhàp AEC nói riéng va quóc lè hoà giào due dai hoc cua Viél Nam nói chung dang dal ra mot so vàn de nhu sau:
- Thuong mai hóa giào due dai hoc. Vièc mó cùa Ibi huòng giào due dai hoc nói dia cho eàc nhà cung càp dich vu nuóe ngoà, dai Viél Nam phai dói mài vói nguy co mal sue eanh hanh uén ehinh Ibi huòng Uong nuóc ve càe san jDhàm Ui thùc va dich vu giào due Vièc dàm bào cóng bang Uong giào due là mòl vàn de lièn quan lòi su vàn dòng cua cac chuong Irinh va nguòi hoc xuyèn bièn giòi Su bài binh dàng eò ihé xày ra trong van de su khàe nhau ve chàl luong giào due giùa eàc co so Uong nuóc, co sò nuòc ngoai, va eo sò dào lao lièn ket. Su bai binh dàng cùng eó Ihè ò ngay khà nàng hm kiem vièc làm sau khi lói nghièp cùa càc sinh vièn da
17
NGHIÉN Clhj
tham du nhirng loai bình chuong trinh dào tao khàe nhau. vói bang eàp duoe càp bòi càc nhà cung ùng giào due khàe nhau. uong nuòc va nuóc ngoàl.
- Dàm bào chàl luong va kièm dlnh : Mòl vàn de khàe dò là vièc dàm bào cliàl luong va quàn ly su bùng nò bong viéc Ihành làp càc chuong uinh lién két dào tao quòe lè, càc co sò giào due nuóc ngoài cùng nhu ehi nhành cùa càe huòng dai hoc ò Viél Nam. Su phong phù ve so luong va da dang ve chùng loai cùa eàc chuong hinh dào lao này dang dàt ra nhùng khó khan dói vói Bò GDDT va Chinh phù Uong viéc quàn ly, dàc bièl là bong bòi cành Vièt Nam chua eó mot bé Ihóng dàm bào chàl luong va kiém dinh Ihuc su biéu qua.
- Chày màu chàl xàm ; Cùng vói su gia tàng ve s6 luong sinh vién va càn bò Viél Nam hoc làp va nghièn cùu lai nuòc ngoài. chày màu chat xàm dang ho Ihành mòl Uong nhùng vàn de dàng quan ngai. Mól bong nhùng bièn phàp co Ihé thuc hièn Uong Uiòi gian Uuòc mài dò là vièc làng euòng eo che quàn ly sinh vién du hoc nuòc ngoài Ihuòc tal cà càe dièn hoc bóng va hr phi. dòng Ihòi quan tàm, Ihàt chat mói lién bè vói eàc sinh vièn này trong suol qua blnh hoc tàp nghièn cùu lai
nuóc ngoài, de hr dò nàng cao khà nàng ihu hill hp ve nuòc sau khi lòi nghièp hoàc sau m<il qua hinh còno li làe de lày kinh nghlèm 1^ nuóc ngoàiy. '
rài liéu tham Miào
1. iCnlghl. J. (2002), GATS - Higher Educalion Implicabons Opinions and Quesbons. Paris.
2. Vu, H. (2013), Assessing the CommiUed Inlegrahon of Vietnam Disbbution Serviees in AEC 2015, VNU Journal of Eeonomics and Business Voi 2<1 No 5E (2013), p 44-55. ' '
3. UNESCO Instilule for Slallslic, 2015 http://www.uis.uneseo.org/Edueahon/Pages/lnleraa- tionai-sludenl-l]ow-viz.aspx
4. Bò Giào due va Oào Tao (2015). Thòng kè giào due va dào tao nàm hoc 2014-2015.
5. Vu Thanh Huong va Tnin Vièl Dùng (2015) Vièl Nam vói qua blnh ly do hóa Ihuong mai d|ch w huòng tòi cóng dòng kinh tè ASEAN20I5. bang 3.
Cac nhàn tó ttiùc day dàu tu truc tiép...
Tiép theo trang 29
