NGHIEN ClifU TRAODOl
Xay dUhg chldn lirpc
trong cac doanh nghidp vura vd nho Vidt Nam
TS. DAO VAN TU
1. D o a n h n g h i e p viia va n h o d o i v o i n e n k i n h te
Doanh nghiep viia v i nhd ( D N W N ) la mpt luc lupng doanh nghiep chiein sO lugng Idn trong n i n kinh t l , cd vai trd quan trpng trong phat triin kinh t l ciia cac qudc gia. Theo sP lieu Clia Bp K I hoach v i D i u tu, d i n h i t nam 2009, so doanh nghiep dang ky kinh doanh da dat con sd 460.000 doanh nghiep. Neu chi tinh ve sd doanh nghiep da ding ky kinh doanh, khu vuc n i y da tang tdi 15 lln chi trong 9 nam (nam 2000 chi cd khoang 31.000 doanh nghiep). Trong dd hau h i t Ii cic D N W N v i l i doanh nghiep tu nhin. Binh quan trong giai doan 2002 d i n 2006, sd doanh nghiep d i n doanh tang g i n 22%/nam, so vdn tang tren 45%/nam.
Ning suit lao dpng ciia ngudi lao dpng tiong cac D N W N ciing da dugc cai thien dang kl.
Trong vdng 8 nim, miic doanh thu tnmg binh do mpt lao dpng trong cic D N W N tao ra da ting g i p 3, tii 225 tiieu dPng nam 2000, len tdi 710 h-ieu ddng vio n i m 2008. Ve k h i nang tao lpi nhuan, n l u n i m 2000, trung binh mpt doanh nghiep tu nhin chi cd thi tao ra dugc khoing 54 trieu ddng lpi nhuan, d i n nam 2008, con sd n i y da tang Ien gip 5 lln, dat 258 trieu ding.
Ben canh dd, day ciing li khu vuc cd tie dp tao viec Iim Idn nhlt. N l u nam 2000, hon 31 ngin doanh nghiep tu nhan tao ra dugc hon 850 ngan viec lim thi sau 9 nam thuc hien Luat Doanh nghiep, d i n cudi nam 2008, cic DN tu nhan chinh thiic da tao ra dugc 4,3 tridu viec lam, chilm hon 54% tong sd viec Iim ciia cic doanh nghiep chinh thiic tao ra v i g i p gin 4 lln tdng so viec lim m i cic DNNN trung uong tao ra, ting hon 505%.
Cic D N W N khu vuc dan doanh da cd nhiing ddng gdp quan trpng vio tie dO tang trudng v i chuyen dich co clu kinh t l ciia ci nudc, d l y nhanh chuyen dich lao dOng tii s i n xult nOng nghiep sang s i n xuat cOng nghiep - tieu thii cong nghiep d cic dia phuang, khoi day nhilu nganh nghe truyen thOng d nOng thdn v i miln niii, d i e bi^t Ii viing sau, viing xa. Ddng gdp hon 40%
GDP, chilm ty trpng 29% tOng kim ngach xult
TriJdng CO Tai chfnh quan trj kinh doanh
khiu Clia ci nudc, ddng gdp g i n 15% tong thu ngan sich N h i nudc.
2. Ly d o cac d o a n h n g h i e p n h o it l a p ke h o a c h v a k h o n g co c h i e n l u a e
Nhiing thinh cdng ky dieu ciia D N W N tiong hon hai muoi nam thuc hien chinh sach ddi mdi kinh t l da tiing budc khang dinh vai tid quan tipng ciia cic D N W N trong n i n kinh tl. Mac dii vay, hing nam van cd hang ngin doanh nghiep loai niy roi vio tinh trang p h i sin, hoic bien mit tien thi trudng. Dien giii v l v i n d l niy, theo cic chuyen gia kinh tl, thi cd d i n 85% D N W N ciia Viet Nam khdng cd chien lupc hoat ddng qui hai nam. Hau hit cac doanh nghiep chi xic dinh sin phim hoic dich vu dia minh Ii gi, cdn doanh nghiep dang diing d diu, sin p h i m ciia minh d vi tri nio tien thi trudng, se nhu thi n i o trong tuong Iai gin va tuong Iai xa hon niia, thi doanh nghiep chua quan tim nhieu. Dieu nay dugc giai thich bdi nhieu ly do khic nhau nhu: Khdng cd thdi gian do chii doanh nghiep thudng l i ngudi dilu h i n h true tilp, nen thdi gian ciia hp chii yeu dugc giinh cho viec giai quyet nhiing vin de tic nghiep hing ngiy v i hlu nhu khong cdn thdi gian d l quan tim tdi viec hoach dinh dii han. Cic nha lanh dao D N W N hien nay it quan tim d i n cdng tic quin tri doanh nghiep, quan tri cdng ty, ma tap trung giai quylt cic vin de ve quan ly, cho nen khdng dua ra dugc cii nhin tdng the v l chien lugc phit trien doanh nghiep;
KhPng cd bp phan k l hoach d i u tu. BO phan ban hing v i kinh doanh ciia cac doanh nghiep niy thudng chi chd trpng v i o cdng viec chinh li bin hang v i phit trien mang ludi kinh doanh, v i it khi lap ra ke hoach hing nam cho ca doanh nghiep, tii phat trien thi trudng, sin pham, tii chinh cho tdi nhin su. Chii doanh nghiep khdng chii y tdi cdng tie xay dung chiln lupc, luc lupng nhan su mdng nen doanh nghiep thudng khdng cd bO phan ke hoach; Thilu kha nang, ky ning vl xay dung chien lugc. Cac chii D N W N do han chl vl trinh dp nen thudng thilu nhiing ky ning cin thiet de bat dau hoach dinh mpt chiln lugc, nhilu doanh nghiep chua cd kha nang lap k l hoach kinh doanh; Cic chii D N W N chua nhin nhan diing mirc ve vai tid ciia
2 0 Cine NCBltP»Ky 1, thang 4/2011 Website: www.tapchicongnghiep.vn
viec xay d u n g c h i l n lugc, chua n h a n tiiuc dugc cdng d u n g ciia hoach d i n h c h i l n lugc. Mpt Iy do q u a n tipng l i cac D N W N tiiudng t h i l u tiidng tin, khdng cd dii n h a n vien d e theo ddi tinh hinh canh tranh tien thi trudng, chua ap d u n g cdng nghe thdng tin, d i e biet la kitemet, d l tong hgp, p h i n tich thOng tin v l thi trudng trong nudc v i t h i gidi.
C i c d o a n h nghiep n i y ciing chua q u a n t i m d i n su giiip d a ciia nhieu to chiic hd trg cho cac doanh nghiep nhd a Viet N a m va tan d u n g cac n g u d n thdng tin va p h u a n g p h i p q u a n ly m i c i c to chuc n i y cimg d p . Cac d o a n h nghiep nhd d i n g khong cd n g u o n tai chinh m a n h d l m u a thdng tin thi trudng tii c i c cdng ty nghien ciiu thi trudng, nen t h u d n g di sau c i c tap d o i n Idn trong viec p h i t trien y tudng kinh d o a n h v i s i n p h i m .
3. Quy trinh hoach dinh chie'n luae cho cac D N W N
Tai sao phai xiy dtmg chien luoc kinh doanh?
C i c D N W N c i n t h i l t p h i i xay d u n g c h i l n lugc kinh d o a n h bdi c i c ly d o sau d i y :
- Xay dtmg chien lugc kinh doanh cdn kit hgp dugc sue manh cdng hudng ve mgt dich cua tit ca mgi ngudi. C h i l n lugc kinh d o a n h gidng n h u miii ten chi d u d n g cho hoat dOng kinh doanh. Mpi t h i n h vien cua docinh nghiep h u d n g theo m u c tieu, tao ra s u p h d i h g p n h i p n h a n g , tao ra siic m a n h tdng h g p trong qua trinh hoat dpng.
- Thi trudng ludn ludn bien ddng, nhu ciu aia ngudi tieu ddng cUng ludn ludn thay doi. Vi vay, n e u k h d n g x i y d i m g chien lugc kinh d o a n h se khOng cd n h i i n g h u d n g di d i i n g d a n v i thich h g p vdi h o i n c i n h mdi.
- Xa hgi khdng ngung thay ddi, ky thuat khdng ngiing tien bd, nhiing ngudi lim viec a doanh nghiep khdng ngiing thay ddi. Tien bp ky thuat v i miic song n h i n d a n d u g c n a n g cao d a n g thtic d l y sir h i n h t h i n h ciia n h i l u n g i n h dich v u mdi.
Trong tinh hinh dd, n l u d o a n h n g h i e p d i m chan tai c h l thi se bi d i o t h i i . Vi vay, d o a n h nghiep p h i i k h d n g ngiing doi mdi, m i m u d n doi mdi thi p h i i cd c h i l n lugc.
- Xu hudng qudc te hda kinh doanh. Ddi vdi c i c D N W N , viec qud'c t l h o i kinh d o a n h k h d n g p h a i l i k h d n g l i m d u g c , n h u n g m u o n l i m thi p h i i cd c h i l n lugc. H i e n n a y , Viet N a m d a n g bat d i u dd'i m a t vdi m d t thi t r u d n g c a n h t r a n h khdc li?t khi da trd t h i n h t h i n h vien ciia WTO. Vi t h i , n l u d o a n h n g h i d p Viet N a m k h d n g cd c h i l n lugc kinh d o a n h , d i n h h u d n g rd r i n g ciia m i n h thi k h d n g the t i n tai ciing n h u chien t h i n g d u g c t r o n g cuOc c a n h t r a n h n i y .
Lang nghe truyen thdng gdp phan chuyen ddi cacau kinit te - xa hdi Anh: CTV
Quy trinh hoach dinh chiin luae cho cic DNWN
Ddi vdi c i c D N W N , viec xay d u n g c h i l n lugc se khdng t h i thuc hien mOt c i c h chinh t h i n g n h u c i c d o a n h nghiep ldn. MOt quy trinh hoach dinh c h i l n lugc chinh t h i n g se la q u i n i n g n l v i khOng hieu q u i vdi cac d o a n h nghiep cd quy m d nhd. De hoach dinh chien lugc cd ich cho c i c doanh nghiep n i y , c i n thiet p h a i cd nhiing thay doi cho phii h g p vdi trinh dp v i nhirng thdi quen lam viec ctia lanh dao cac D N W N .
N g o i i ra, de hoach dinh c h i l n lugc thuc s u cd chd diing v i p h i t h u y t i c d u n g trong c i c d o a n h nghidp n i y , c i n p h a i cd t h e m m p t sd y l u td chia k h o i d a m b i o t h a n h cdng, dd l i thien chi hay s u cam ket ciia b a n l a n h d a o trong viec t u d u y d i i h a n v i ludn tinh d i n c i c suy nghi n i y trong tiing h i n h dpng. Dieu n i y ddi hdi cac n h i lanh d a o p h i i g i i n h m d i q u a n t i m t h u d n g true cho viec can nhae c i c q u y e t d i n h h i n g n g i y , trong k h u d n khd cac lua chpn d i i h a n ciia d o a n h n g h i e p ; c i n cu the h o i c i c m u c tieu v i p h u a n g tien cho viec thuc hi^n c h i l n lugc, k h d n g ehi diing lai d ldi p h i t bieu trinh trpng v l c h i l n lugc h a y c i c g i i i p h a p c h u n g c h u n g , m i c i n p h i i d u a ra d u g c m p t loat c i c m u c tieu, q u y l t d i n h v i h i n h dOng theo c i c Uch trinh d o chinh hp lap ra.
TAX LIEU T H A M K H A O C H I N H : 1. Chinh phu, Nghi djnh sd 56/2009/ND-CP ngay 30/6/2009
2. B(? Ke hoach vh Diu tu (Cue Phat triin doanh nghidp nho vk vUa), s61i$u thdng ki 2009, 2010.
3. Mqts6 website:http://www.diaoconline.vn, http://www.saga. vn, http://vneconomy. vn,
http://www.moit.gov.vn, http://virww.mpi.gov.vn, http://www.business.gov.vn, http://dddn.com.vn.
Website: www.tapchicongnghiep.vn Ky 1, thang 4/2011 «CANGNCBltP 2 1
