KHOA HQC CdNG NGHE
AIXIH H U O I V G CIJA CAC IVILTC BOIXI D A M V A IVIAT D O 5 A D O I V O I GIOIXIG LLJA I M G A I M IXIGAY I V I T I B c s T A I H U Y E I V SOIXI T f l V H , T I I V H Q U A I X I G I V G A I
T r ^ Van ManhS Nguydn Minh Hi^u^ Nguyin Nhu H4i^ Nguyin Thi Mo^
T6MTAT
Nghien ciiu nay nh4ra muc ti&u xac dinh dugrc cong thuc phan bon va mat do sa thich hop de tham canh tang nSng suat gidng liia ngan ngay MTlScs tren dat phu sa khong duoc boi hang nam tai huySn Son Tinh, tinh Quang Ngai. Thi nghifm 2 nhan td duoc bo tri theo kieu 6 chinh 6 phu (Split - Plot Design), 3 Idn lap lai, dien tich 6 chinh 40 m^, dien tich 0 phu 10 ml TTii nghiem gom 16 cong thiic voi 4 lieu luong dam: 80, 100,120 va 140 kg N/ha Q-en n^n 5 tan phan chuong + 80 kg PaOs/ha + 90 kg KgO; va voi 4 mat do: 70, 90, 110 vA 130 kg th6c gidng/ha. Li^u luong A^m la y^u td chinh duoc bd tri tr&n d chinh; m^t dp sa la y^u td phu dupe bd tri tren 6 phu. K^t qua thi nghidm cho thay: Cac ydu td luong dam va mat do s? a cac cdng thirc thi ngbi&m khdng anh huong nhi^u ddn thoi gian sinh tnrcmg, chieu cao cOa gidng MT18cs. Nhung cdng thijrc co mat dp sa thua ddn trung binh (70- 90 kg gidng/ha) cd sd nhanh de va sd nhanh him hi^u cao ban vol cdc cdng thuc cd mat dp srt qud d^y (130 kg gidng/ha). Cac cdng thuc sa vdi m?t dp 120 kg gidng/ha cho ham lupng chat khd cao nhiit. Cac miic dam bdn khac nhau khdng anh hudng dang kd den kha nang tich luy chat kho. Cac cong thiic co mat dp s? day (130 kg/ha) va lupng dam bdn cao (140 kg N/ha) bi nhidm cac logi sSu, benh hai nang hon so vdi cac cdng thiic khac. Ve nang su^t: Y^u td li^u lupng dam vk mat dd sa a cic cong thuc thi nghidm cd anh hudng den cAc y^u td cau thanh nang su^t va nang suiit cua gidng liia MT18cs. Cdng thiic bdn 120 kg N/ha tr6n nen 5 tan phan chudng + 80 kg PjOg/ha + 90 kg KjO va sa mat dp 90 kg/ha cbo nang suat cao nhat (vu dongxuan: 64,8 ta/ha; he thu: 65,1 ta/ha).
Tu khda: Lieu luong bdn dam, m$t dd sa, gidng liia ngin ngiy, nang suat 1 . DAT VAN BE
Cay lua {Oryza sativa L.) la mot trong nhirng cay luong thuc chinh cua nuoc ta va nhidu nuoc trSn thd gidi, CO vai trd rat quan trong trong san xuat n6ng nghiep. Khoang 40% dan sd tr6n the gidi sdng bing lua gao, su dung lua gao lam ngudn luong thirc chinh, 25% su dung lila gao tr^n 1/2 khau phan thuc an hang ngay (B6 Anh, 2002).
Dat phu sa la mdt trong 13 nhdm d^t chinh cua Viet Nam, phan bd d hau het eac tinh duy^n hai mien Trung. Theo nhieu nghien cuu thi dat phu sa khdng duoc boi hang nam la loai dat ngheo dinh duong tdng sd va d l ti^u, dp chua eao, ham lupng chat hUu ca va ham lugng set thap dSn den CEC va cac cation trao ddi cung rat thap. Tuy nhien, nhdm dat nay dang duoe su dung rong rai cho muc dich san xuat ndng nghiep ndi chung va san xuat lua ndi ri^ng, loi nhuan thu duoc tir san xuat d viing nay ngay cang cd vi tri dang ke trong tdng thu nhap cua ngudi san xuat.
' Trung tam Khao kiem nghiem gidng, San pham cay trong mign Trung
^ Truong Dai hpc Ndng Lam - Dai hpc Hu6
•* Cue Trdng trot- Bp Nong nghiep va PTNT
Trong nhimg yeu td ky thuat de tang nang suat cay trdng va hieu qua san xuat, ngoai su dung cac gidng lua moi nang su^t eao, thi mit do quan the va each bdn phan anh huong Ion den su smh trudng, phat trien, kha nang chdng chiu sau benh va cho nang suat cua cay lua. Vi vay, viec xac dinh cac bien phap ky thuat th&m eanh, dac biet la nghien cuu mat do sa va sir dung phan bon cho cay liia n h ^ gop phan nang cao nang suat, tang hifeu qua sir dung phan bdn la thue su can thiet.
2. flOl TUONG VA PHUONG PHAP NGHGtt CUU 2.1. Ddi tupng nghidn cuu
- Cay tiong: Gidng Itia n g ^ ngay MTlScs la gidng lua mdi do Trung tam Khao Idem nghiem gidng, San pham cay trdng mien Trung nghien ciru, chpn tao va duge danh gia qua khao nghiem cd tridn vong tai vung nghi6n cuu.
- Phan bon: Thi nghiem su dung cac loai phan bdn nhu sau: Phan chuong duoc u hoai muc tnidc khi bdn; phan ur^ cd ham luong N la 46%; phSn lan van Dien cd ham lupng P205la 15%; phan kali clorua cd ham luong K2O la 60%.
- Dat bo tri thi nghiem: dat phii sa khong dupe boi hang nam, cd do phi trung binh, cd thanh phan 45
KHOA HQC CONG NGHE
hda hoc dat diroc phan tich truoc khi thi nghifim nhu sau: PHKCI: 4,47; OM (%): 2,19; N(%): 0,123; PgOj (%):
0,048; K20(%): 0,44; P2O5 (mg/lOOg ddt): 5,5; K^O (mg/100gdat):6,6.
2.2. Noi dimg nghidn cihi
- Nghien cuu anh hudng cua eae lieu luong bdn dam va mat do sa den sinh trudng, phat trien cua gidng Ida ngdn ngay MTlScs.
- Danh gia tinh hinh mot sd sau, benh hai va kha nang chdng do cua gidng lua ngdn ngay MTlScs d cae cdng thuc thi nghidm.
- Nghien cuu anh hudng ctia cac heu luong bdn dam va mat do sa ddn cac ydu td cau thanh nang suat va nang suat cua gidng Ida ngSn ngay MTlScs.
2.3. Phuong phap nghien a h i 2.3.1. Dia diem va thoi gian nghidn ciiu - Dia diem nghien cuu: I h i nghifem duge bd tri tai Tram Khao nghi6m va Hau kiem Gidng cay trdng Son Tinh, huy^n Son Tinh, Quang Ngai.
- Thoi gian nghien euu: Thuc hi&n trong 2 vu:
d6ng xuan 2012-2013 va he thu nam 2013.
2.3.2. Phirong phap nghien ciiu
• Thi nghidm 2 nhan td bd tri theo kidu 6 chinh 6 phu (Split - Plot design), 3 lan lap lai, difin tich 6 chinh 40 m^ dien tich 6 phu 10 m^. Lidu lirgng dam la ydu td chinh, dugc bd tri tren 6 chinh; mat do sa la yeu td phu, dirge bd tri tren 6 phu.
- Cac c6ng thuc thi nghiem:
Cong thiic CTl CT2 CT3 CT4 CT5 CT6 CT7 CT8 erg CTIO CTll CT12 CT13 CT14 CTIS CT16
N„M„
NJVI„
N„M„.
N,„M„
Nn.M,„
N „ M „ N„oM„
N„uM,„
N„oM,3,
Luang dam (kg N/ha) N„: Bon 80
kgN
N„: Bon 100 kgN
N „ : Bon 120 kgN
N„: Bon 140 kgN
Mat dd sa (kg thoc giong/ha) M„:Sa70kggi6ng M^: Sa 90 kg gidng MiioiSa 110 kg giong M„n:Sa 130 kg gidng M,„:Sa70kggi6ng Mgoi Sa 90 kg gidng MiioiSa 110 kg gidng M,„:Sa 130 kg gidng M„:Sa70kggi«ng M5,:Sa90kggidng M„o:Sa 110 kg gidng M,j,:Sa 130 kg gidng M„: Sa 70 kg gidng M^; Sa 90 kg gidng M„:Sa 110 kg gidng M„:Sa 130 kg gidng Nen: 5 tan phan chudng + 80 kg Pfi^ -i 90 kg
- Phuong phap bon phan: Bon lot (truoc khi gieo sa): 100% phan chudng + 100% lan + 50S6 dam + 30)1 kali; bon thilc lan 1 (sau sa 8-10 ngay): 40% dam + 40«
kali; bon thiic lan 2 (sau thiic lan 11a 8 -10 ngay): M dam + 30% kali.
- Phuong phap gieo sa: Chuan bi hat giong co ty 1$ nay mSm t6t dat tren 90%, can lupng giong nfeng cho timg mat do sa khac nhau roi ngam u hat giong nay mam dii t e u chuan de gieo. Truoc khi tien hanh gieo dem can hat gidng nay mam chia rigng cho timg 0 thi nghiem de gieo.
- Cac so lieu tong hop, xii ly thong ke theo chmmg trinh KRISTAT 5.0 va MS.EXCEL
3. KEI QUA NGHIEN CUU VA THAU LUAN
3.1. Anh huOTig ciia Mu liHTng b6n dgm v4 m^lt do sa d^n mOt sd d§c d i ^ sinh tru6ng, phdt triln cfia gidng liia n g ^ ngay MTlScs
3.1.1. Anh hudng cua Ueu luong bon d^m va mat dd sa ddn thai gian sinh trudng, kha nang de nh^h va chieu cao ciy cudi ciing ciia gidng lua MTlScs
Kdt qua danh gia tai bang 1 cho thay: cSc cong thiic thi nghidm (lieu luong bon dam va mat dd s?) cd tac ddng den thoi gian sinh tnrong CTGST) cua gidng Ilia MT8cs. Tii giai doan ket thiic de nhanh ddn chin, cay Ilia da phat tridn manh; cac cdng thiic cd mat do sa day (130 kg/ha) cd TGST ngan hon so vdi cac cdng thiic sa vdi mat dd thua (70 kg/ha) v^
luong dam bdn cao (140 kg/ha) se keo dai TGST 1 - 3 ngay so vdi cac cdng thiic bdn dam thap (tir 80 den 100 kg/ha).
Trong vii ddng xuan, cdng thiic CT5 (N„Mj,) cho sd nhanh tdi da (NTB) va nhanh hiiu hieu (NHH) cao nhat, dat 2,0 nhanh hiiu hidu/cay, tuy v4y a cdng thiic CTIO (NMMSO) ty Id NHH lai cao nhat, dat 90,5%. Cdng thiic CT8 (N,„M,3„) cd sd NHH thap nhat (1,1 nhanh/cay) va cdng thiic CTI (Niix,Mi,o) co ty le NHH thap nhat dat 56,3%.
Trong vu he thu, cdng thirc CTTIO (N,2(JVliio) cho sd NTB va NHH cao nhat (tuong ling 2,8 va 2,3 nhanh/cay), nhung cdng thiic CT5 (NmM^o) cho ty le NHH cao nhat, dat 83,3%. Cac cdng thuc cd mat dp sa 130 kg/ha (Mao) va miic bdn dam tir 120 den 140 kg N/ha cho sd NHH thap; cdng thiic CTTIZ (Ni2„M,3() cho ty le NHH thap nhat (62,5%). NhuvSy, tuong tic giOa luong dam bdn va mat do sa cd anh hudng ro ddn kha nang de nhanh va hinh thanh hiiu hieu.
NONG NGHIEP VA PHAT TRIEN NONG THON - KY 1 - THANG 11/2014
KHOA HOC CONG NGHE
B Jng 1. Anh hudng ciia cic cdng thtic thi nghidm ddn thdd gian sinh trudng, kh4 nSng de nhinh v i chidu cao Cdng
thiic
cm cn
CT3 CT4 CT5 CT6 CT7 CT8 CT9 CTIO C T l l CT12 CT13 CT14 CT15 CT16
TGST (ngay) BX
87 87 88 88 88 88 88 88 88 88 88 88 90 90 88 89
HT 76 76 76 75 76 76 76 75 77 76 77 76 78 78 77 77 CV(X) LSD„a,(m'n)
Sd nhanh tdi da/cav DX 2,0 2,2 2,2 1,5 2,4 1,7 2,1 1.7 2,3 2,1 1,9 1,6 2,4 1,9 1,9 1,9 1,87 0,06
HT 2,4 2,5 2,3 1,5 2,4 2,6 2,1 1,7 2,7 2,8 2,0 1,6 2,6 2,6 1,6 1,5 6,24 0,23
Sd nhanh hiiu hidu/cay DX
1,4 1,7 1,3 1,2 2,0 1,5 1,2 1,1 1,6 1,9 1,3 1,3 1,6 1,3 1,5 1,3 4,66 0,11
HT 1,9 2,0 1,4 1,1 2,0 2,1 1,5 1,2 2,2 2,3 1,4 1,0 2,0 2,0 1,1 1,0 2,53 0,07
Tyle nhanh hiiu hieu (%) DX 70,0 77,3 56,7 80,0 84,7 86,3 56,3 66,0 69,6 90,5 67,2 81,3 66,7 68,4 80,7 68,4
HT 79,2 80,0 63,6 64,7 83,3 80,8 71,4 70,6 81,5 82,1 70,0 62,5 76,9 76,9 68,8 66,7
Chidu cao cay (cm) DX 86,7 88,1 85,7 88,7 91,5 88,5 86,0 88,8 90,2 90,1 89,3 87,9 91,0 90,5 91,7 89,0 3,65 5,47
HT 104,3 109,8 105,3 111,8 111,3 112,3 96,0 106,3 109,8 108,5 100,8 106,0 113,0 114,8 107,0 114,3 2,61 4,76 Nghien dm anh hirong cua mat dp sa va phan Kdt qua phan tich anh hudng eua timg yeu td thi dam den chidu cao cay cudi ciing cho thay d cac cong nghi&m ddn kha nang de nhanh va chieu cao cay thuc thi nghidm chieu eao cay dao dflng 85,7 - 91,7 cm cudi cung dugc the hien d bang 2 va cho thay:
dvu dong xuan va 96,0 -114,8 cm dvu he thu.
B^ng 2. Anh hudng cua mat dp s^ ddn kha nSng d6 n h ^ h va chidu cao cay cudi cfing cda gidng Ida MTlScs Mat do
(kg/ha) 70 90 110 130 LSD„^
Sd nhinh tdi da/cay DX 2,3a 2,0c 2,0b l,7d 0,03
HT 2,5a 2,6a 2,0b 1,6c 0,11
Sd nhanh hiiu hidu/cay DX 1,7a 1,6b 1,3c l,2d 0,06
HT 2,0b 2,1a 1,4c l,ld 0,04
Ty le nhinh huu hieu (%) DX 72,8 80,6 65,2 73,9
HT 80,2 80,0 68,5 66,1
Chidu cao cay (cm) DX
89,9a 89,3a 882a 886a 3,99
HT 109,6a 111,4a 102,3b 109,6a 2,38 Ghi chii: a, b, c chira cac cdng thiic co cimg ky tis trong mot cot khong co sal khac
Bang 3. Anh hudng dia llKmg dam bdn ddn kha ning de nhanh, chidu cao cay cudi dinj Phan dam
(kg N/ha) 80 100 120 140 LSD„„,
Sd nhinh tdi da/cay DX 2,0ab
2,0b 2,0ab
2,0a 0,05
HT 2,2ab 2,2ab 2,3a 2,1b 0,13
Sd nhanh hiiu hieu/cay DX 1,4b 1,5b 1,5a 1,4b 0,06
HT 1,6b 1,7a 1,7a 1,5c 0,04
Ty le nhanh htm hieu (%) DX 71,0 73,3 77,2 71,1
HT 71,9 76,5 74,0 72,3
y nghia tai muc 0,05.
I ciia gidng Ilia MTlScs Chidu cao ciy (cm)
DX 87,3b 88,7ab 89,4ab 90,6a 2,74
HT 107,8b 106,5b 106,3b 112,3a 2,21 Ghi chu: a, b chira cac cdng thtic co cimg kytii trong mdt cot khong co sal khac y nghia tai miic 0,05.
KHOA HOC CdNG N G H £
Mat dp sa anh hudng dang ke ddn kha nang de nhanh nhung anh hudng khong nhidu den chi tieu chieu cao cay cudi cung, mat dp thua (70 - 90 kg/ha) cho sd NTD va sd NHH eao hon mat dp day (110 -130 kg/ha). Xet anh huong cua lupng dam bdn ddn kha nang de nhanh cho thay bdn dam b muc 120 kg N/ha cho sd NTD, sd NHH eao hon va cd su sai khac ve mat thdng ke so voi cac muc dam cdn lai. Lupng dam bon 140 kg N / h a cd chidu cao cay cudi cung cao nhat, cao hon ed y nghia ve mat thdng kfe so vdi cac miic dam edn lai, chieu cao cay dao dong 90,6-112,3 em.
3.1.2. Anh huong cua mat do sa va luong phan dam den kha nang tich lay chat kho qua cac thoi ky ciia gidng Ilia MTlScs
Ket qua nghien cuu d bang 4 cho th^y: ham lupng chat kho tang qua eac thoi ky theo doi d eae edng thuc thi nghiem, dat cao nhat d thoi ky lua chin;
ham lugng chat kho tang ty le thuan khi tang mat dp sa va su sai khac cd y nghia d d6 tin cay 95%.
B&ig 4. Anh hudng cda mgt dp sg va lupng phan dam ddn ]shk nang tich lay chat khd cua gidng lua MTlScs
Sd heu d bang 5 va 6 cho thay: khi phan tieh anh hudng cua timg yen td thi nghiem Gup^g phaii dam va mat do sa) ddn kha nang tich luy chat kh6 nhan thay: yeu td mat d6 tac dong den chi tieu nay ro r^t hon so vdi phan dam. Cd su sai khac cd y nghia ve mat thdng ke giiia cac cong thiic sa vdi mat dp khdc nhau, trong do ham lupng chat kho dat cao nhjit 6 cdng thiic cd mat dp sa 130 k g / h a va thap nh^t d cac c6ng thuc sa vdi mat do 70 kg/ha.
Su anh hudng cua lidu lupng phan dam ddn kha nang tich luy chat khd theo chidu hudng bdn d miic qua eao hay qua thap (cdng thiic bdn 140 kg N/ha v^
80 kg N/ha) se lam giam kha nang tich luy chat kho so vdi cac cong thiic bdn dam vira phai 100-120 kg N / h a .
Bang 5. Anh hudng cua mat dd sa ddn kh& nSng tich lay ch^t kh6 cua gidng MTlScs
Cdng thiic
CTl CT2 CT3 CT4 CT5 CT6 CTV CT8 CT9 CTIO CTll CT12 CT13 CT14 CT15
cn6
CV(%) LSDamlm'n)
Ham luong chiit khd (ta/ha) De nhanh
tdi da 30,5e 39,9d 46,6c 54,2a 30,8e 40,8d 47,9c 54,8a 32,0e 41,3d 49,6bc 55,9a 31,2e 39,7d 47,3c 53,8ab 6,66 4,88
Bit dau trd 67,01 77,8(g 79,0efg 83,labcd 71,8h 80,5cdef 82,0abcde
83,5abc 71,8h 79,7e£
84,2ab 85,1a 69,3hi 75,8g 80,2def 81,7bcde
2,44 3,22
Thddky chin 148,4h 171,3f 186,4e 199,lbc 149,6h 176,7f 188,5de 201,6ab 151,2h 175,8£
193,9cd 208,1a 148,8h 163,6g 183,6e 196,2bc
2,32 6,95 Ghi chu: a,
CO cung ky tu nghia taimircO,'
b, c, e, f, g, h, tiong mot cot 05.
Mat do (kg/ha)
70 90 110 130 LSD„„
Ham luong chit khd (ta/ha) De nhinh
tdi da 31,ld 40,2c 47,8b 54,7a 0,U
Bit diu trd 70,0d 78,5c 81,4b 83,4a 1,61
Thdiky chin 149,5d 171,9c 188,1b 201,3a 3,48 Ghi chii: a, b, c, d chira cac cdng thiic co cung ky tu tiong mot cot khdng cd sai khac y nghia tai miic 0,05.
Bang 6. Anh hudng cua lugng dsm ddn k h i ning tich lily chUt khd ciia gidng MTlScs Phan dam
(kgN/ha)
80 100 120 140 LSD„,„
Ham luong chat khd (ta/ha) De nhanh tdi
da 42,8b 43,6b 44,7a 43,0b 0,86
Bit dau trd 76,7b 79,5a 80,2a 76,8b 1,75
Thdiky chin 176,3c 179,1b 182,3a 173,ld 2,61
i chira cac cdng thiic khong CO sai khac y
Ghi chii: a, b, c chira cac cong thiic co ciing ky til tiong mot cot khdng co sai khac y nghia tai mik 0,05
3.2. Tmh hinh sau b^nh hgi va khS nSng chdng dd cua gidng lua n g ^ ngAy MTlScs
Kdt qua dieu tra, danh gia sau bfenh hai d cdng thiic thi nghidm cho thay tang mat dp sa va lupng dam bdn da cd tac dong Ion den qu^ trinh phat sinh,
48 NONG NGHIEP VA PHAT TRIEN NONG THON-KY 1 -THANG 11/2014
KHOA HOC CdNG NGHt
phat trien cila mdt sd ddi tuong siu bdnh hai chinh dao dn, benh khd vin (bang 7).
nhir siu cudn l i nho, sau dijc thin, ray niu, benh
Cdng thirc CTl CT2 CT3 CT4 CT5 CT6 CT7 CT8 CT9 CTIO C T l l CT12 CT13 CT14 CTIS CT16
Siu cudn lanhd Mat dp (con/m^
5,0 4,7 7,7 11,4 5,8 6,2 10,4 12,4 3,7 9,2 11,4 13,5 8,5 11,4 15,5 20,5
Tyle hai (%)
2,1 2,0 2,9 3,7 3,0 2,7 3,8 3,7 1,9 4,1 4,4 4,8 4,3 4,4 6,1 7,2
Siu diicthin M i t d d (con/m^
2,7 3,4 5,0 6,5 3,0 3,5 5,3 7,0 3,2 4,2 5,4 7,7 4,0 5,7 6,2 8,5
Tyld hai(%)
1,2 1,5 1,8 2,1 1,5 1,5 1,9 2,1 1,7 1,9 2,1 2,7 2,1 2,2 2,4 3,0
Ray nau (con/
cay) 11,7 8,7 13,0 16,0 12,3 12,3 15,0 15,3 13,3 13,7 15,0 17,7 14,0 14,0 15,3 19,0
Bdnh dao dn haili TLB
(%)
12,0 8,8 9,8 20,5 10,8 9,4 12,6 22,1 10,9 9,1 14,7 26,7 13,8 15,7 18,1 28,5
CSB 1,4 1,0 1,1 2,3 1,2 1,1 1,4 2,5 1,3 1,1 1,6 3,0 1,5 1,8 2,1 3,2
Bdnh khd vin TLB
(%)
6,6 7,3 9,0 18,6 9,0 9,0 11,6 20,4 10,3 8,9 14,3 26,6 11,8 11,3 15,8 28,1
CSB
(%)
0.7 0,8 1,0 2,1 1,0 1,0 1,3 2,3 1,2 1,0 1,6 3,0 1,3 1,3 1,8 3,2
D d n g i (didm) 1 1 3 1-7 1-3 1 3 5-9 3 - 5 1-3 3 - 7 7 - 9 1-3 7 5-9 7 - 9 Ket qua d bang 7 cho thay: Mat d6 va ty le hai
cua sau cudn la nho, sau due than va ray nau tang ty le thuan vdi mat dp sa va lupng dam bdn. Qua theo doi ca hai vu dong xuan va he thu, cong thiic sa vdi m|lt do 130 k g / h a va bdn 140 kg N/ha cd ty Id hai cua hai loai sau nay cao nh^t (sau cudn la nho 7,2%, sau due than 3,0%). Cong thiic sa 70 kg/ha va bdn dam 80 kg N / h a cd muc d6 gay hai cua sau due than thiip nh^t (ty le hai 1,2%). Cac c6ng thuc thi nghiem ddu bi ray nau gay hai nang, mat dp con/eay dao ddng 8,7 -19 eon, trong dd nang nhjlt la cong thiic sa mat dp 130 kg/ha va bdn dam 140 kg N/ha vdi 19 eon/cay va thap nhat d cong thiic sa mat dp 90 kg/ha va bdn dam 80 kg N / h a (8,7 con/khdm).
Miic dp nhikm bfenh dao dn va benh kho van ciia gidng MT18cs tu nhe den trung binh. Cdng thirc CT16 (sa 130 k g / h a va bdn 140 kg N/ha) hi nhiem benh dao dn va khd van nang nh^t vdi ti le b^nh 28,1 - 28,5% va chi sd benh 3,2%. Khi tang ddng thai mat dp sa va phan dam da lam tang kha nang nhidm b^nh cua lua. Nguyen nhdn do mat dp cang day, lua phat trien c ^ g rSm rap, lam tang am dd 36n trong tang la, qua trinh quang hpp di6n ra kem, tha nang ddng hda dam trong cay cham nSn dam se
bi tich Itiy lai trong cay duoi dang phi protein, lam cho than la cua cay lua mem, tao didu ki$n cho cac loai n ^ benh tan cong va xam nhap.
Danh gia kha nang chdng do cua gidng lua MTlScs d hai vu dong xuan va he thu cho thay, d cac cong thiic bdn vdi lugng dam cao (tii 120 den 140 kg N/ha) khi gap thoi tiet khdng thuan loi (mua to, gid manh) cay lua bi dd nang hon eac c6ng thiic bdn vdi lugng dam thap. Ben canh do, viec gieo sa vdi mat d6 qua day da lam tang kha nang do (do su canh tranh dinh duong, anh sang lam cho cay ydu dt, dfe bi dd).
3.3. Anh hudng cua cac miic bdn dgm v^ mat dp s£i ddn cdc ydu td cau thdnh nSng suat va nSng su^t cua gidng Ida n g ^ ngiy MTlScs
Kdt qua a bang 8 cho thay: sd b6ng/m^ cua cac cong thiic thi nghifim b vu dong xuan dao ddng 289,0 - 350,3 b6ng/m^ d v u he thu 281,7 - 395,0 b6ng/ml Sd bong/m^ tang ty le thuan khi tang mat d6 sa va dat cao nhat d mat do sa 130 kg/ha. Sd hat chae tren bong a cae cdng thiic thi nghidm dao dpng 100,7 - 117,4 hat b vu ddng xuan va 86,3 -115,9 hat d vu he thu. Nhin chung mat dp sa va hdu lugng phan dam anh hudng khong nhidu den khoi lupng 1.000 hat cua
49
KHOA HOC CdNG NGHE gidng, d vu dong xuan dao dong 23.&-24,7 gam, d vu
he thu 22,0 - 22,9 gam.
Nang suat ly thuyet (NSLT) cua gidng MTlScs trong vu dong xuan dao dong 71,5 - 93,1 ta ha, dat
Bang S. Anh hudng cua cac cong thiic thi nghifem ddn cac yeu td cdu thanh nang suat vA nang su^t cua gidng Ida MTlScs
eao nhat d cong thiic CTIO (bdn 120 kg N/ha va sa mat 90 kg/ha). NSLT cua gidng MTlScs trong vu he thu dao dpng 66,6 - 93,4 ta ha, cao nh^t d cong thiic CTIO (bdn 120 kg N/ha va sa mat 90 kg/ha).
Cong thiic CTl CT2 CT3 CT4 CT5 CT6 CT7 CT8 CT9 CTIO CTll
cn2
Sd bong Im' DX 289,0 311,7 334,7 340,0 303,3 330,3 328,3 339,7 285,7 340,7 345,3 344,3
HT 281,7 333,3 353,3 381,7 281,7 335,0 350,0 395,0 290,0 365,0 363,3 410,0
Sd hat chic /bong BX 103,5 103,3 102,9 104,2 118,4 102,8 108,2 104,2 117,4 110,6 109,1 100,7
HT 106,0 114,0 111,9 104,3 115,3 115,9 110,1 101,8 115,0 114,9 102,3 87,8
Ty le lep
(%)
DX 7,0 13,0 9,7 14,8 11,9 8,4 8,8 13,8
9,9 10,9 13,0 13,2
HT 13,3 12,1 15,7 25,1 15,8 12,6 16,9 24,3 13.8 13,4 19,0 27,3
KL 1.000 hat(g) DX 23,9 24,5 24,1 23,9 24,0 24,6 24,6 24,3 23,9 24,7 24,4 23,8
HT 22,8 22,5 22,1 22,5 22,9 22,6 22,6 22,3 22,5 22,3 22,4 22,3
NSLT (ta/ha) DX 71,5 78,9 83,0 84,7 86,2 83,5 87,4 86,0 80,2 93,1 91,9 82,5
HT 681 85,5 87,4 89,6 74,4 87,7 87,1 89,7 75,0 93,5 83,3 80,3
NSTT (ta/ha) DX 49,7 53,9 56,4 58,7 59,1 61,6 56,0 58,8 59,3 64,8 62,6 59,0
HT 59,3 61,1 57,1 58,3 60,9 63,5 57,9 59,8 61,9 65,1 59,8 58,0 Trong vu d6ng xuan nang suat thirc thu (NSTT)
eua gidng dao dfing 49,7 - 64,8 ta/ha, d vu he thu dat 57,1 - 65,1 ta/ha. Ket qua d bang 8 cho thay cong thiic CTIO (bdn 120 kg N/ha va sa mat 90 kg/ha) cho NSTT cao nhat d ca hai vu dong xuan va he thu.
Kdt qua nghien cuu anh huong cua timg yeu td mat dd va phan bdn den cac yeu td cau tiianh nang suat va nang suat cua gidng liia MT18es dupe thd hidn qua bang 9 va 10 cho thay: Mat do sa tang lam so bong/m^ tang, mat d6 sa 130 kg/ha cho sd bdng/m^ eao nhat, dat 343,6 - 391,3 bong/m^. Su sai khac nay cd y nghia d dp tin cay 95%. Voi sd hat chac/bong, mat dp sa 70 k g A a cho sd hat chac/bdng cao nhat, dat 111,3 -112,7 hat/bong; mat dp sa 130 kg/ha cho sd hat chac/bong thap nhat.
Bang 9. Anh hudng ciia mat do sa ddn cdc ydu td cau
95,1 - 102,6 hat. Su sai khae nay cd y nghia v^ m§t thdng ke d dp tin cay 95%.
Ty le lep/bong bidn ddng 11,2 -14,1% b vu dong xuan va 14,5 -26,8% d vu he thu, ty le lep cao nh^t a mat dp sa 130 kg/ha, cd su sai khac ro rdt ve mat thdng ke giua miic sa 130 k g / h a so vdi cac muc sa cdn lai. Rieng khdi lupng 1.000 hat d cac mat dp sa khac nhau kh6ng ed str khac nhau nhidu va dao ddng 24,0 - 24,4 gam b vu dong xuan va 22,3 - 22,7 gam d vu he thu.
Xet anh hudng cua mat dd sa ddn nang suat cua gidng lua ngan ngay MTlScs cho th^y d ca hai vu dong xuan va he thu thi mat do sa 90 kg/ha cho NSTT eao nhat, vu dong xuan dat 60,2 ta/ha, vu he thu dat 62,8 ta/ha.
thanh nang sudt vk nang su^t cua gidng lua MTlScs Matdd
(kg/ha) 70 90 110 130 LSD„„
Sd bdng/m^
DX 294,4 330,3 337,3 343,6 9,91
HT 281,3 345,8 352,9 391,3 8,27
Sdhat chic/bong DX 112,7 104,4 106,6 102,6 9,12
HT 111,3 113,3 108,3 95,1 3,83
Tyle lep (%) DX 10,4 11,2 11,4 14,1 1,44
HT 16,0 14,5 18,8 26,8 1,24
KLjo
(
BX 24,1 24,4 24,3 24,0
00 hat g)
HT 22,7 22,4 22,3 22,3
NSLT (ta/ha) DX 80,0 84,0 87,2 84,6 7,31
HT 71,0 87,5 85,2 83,0 4,04
NSTT (ta/ha) DX 56,2 60,2 58,9 59,0 3,68
HT 60,2 62,8 58,7 58,6 3,97
50 NONG NGHIEP VA PHAT TRIEN NONG THON - KY 1 - THANG 11/2014
KHOA HOC C 6 N G NGHE
B ^ n g 10. A n h h u d n g ciia l u p n g d a m b d n d d n c a c y d u td c a n t h i n h n a n g s u i t va n a n g s u ^ t c u a g i d n g liia n g a n n g a y M T l S c s
L u o n g d a m ( k g N / h a )
80 100 120 140 LSD„.<6
Sd b d n g / m ^
DX 318,9 325,4 329,0 332,3 15,94
HT 337,5 340,4 357,1 336,3 8,08
Sdhat chic/bdng DX 103,5 108,4 109,5 105,0 9,14
HT 109,1 110,8 105,0 103,1 3,33
Ty Id lep
(%)
DX 11,1 10,7 11,8 13,5 2,06
HT 16,6 17,4 18,4 23,9 1,78
KLlOOOhat (g) DX 24,1 24,4 24,2 24,1
HT 22,5 22,6 22,4 22,2
NSLT (ta/ha) DX 79,5 85,7 86,8 83,9 8,69
HT 82,6 84,8 83,0 76,4 3,67
NSTT (ta/ha) DX 54,7 58,9 61,4 59,3 4,84
HT 59,0 60,5 61,2 59,5 7,21 Vd anh hudng ciia lupng dam bdn den eac yeu td
cau thanh nang suat va nang suat, ket qua dupe thd hidn b bang 10 eho thay: lugng dam bdn khong anh hudng ro ret den khdi lupng 1.000 hat, sd b6ng/m^
tuy v§y ed anh hudng den ty le lep cua gidng. Ty 16 lep tang l^n khi tang lupng dam bdn, d miic dam 140 kg N / h a cd ty Id lep cao hon so vdi cac miic bdn dam khac va cd sir sai khac cd y nghia ve mat thdng k6.
Xet anh hudng cua lupng dam bdn den nang suat cho th^y khi bdn b miic 120 kg N/ha, gidng MTlScs cho NSTT cao nhat, d vu dong xuan dat 61,4 ta/ha, d vu he thu dat 61,2 ta/ha; nang sujlt thap nh^t d miic bdn 80 kg N/ha.
4.KETLUAniVA0EN6HI 4.1. Kdt luan
Ket qua nghien ciiu anh hudng lieu lugng bdn dam va mat d6 sa ddn sinh truong, phat trien, kha nang chdng chiu, nang suat cua gidng Ida ngan ngay MTlScs tren d^t phu sa khong dupe bdi hang nam tai huyen Son Tinh, tinh Quang Ngai, cho mot sd kdt lu^n sau:
- Cac lidu lupng bdn dam va mat dp sa khong anh hudng nhidu ddn thdi gian sinh trudng, chidu cao cua gidng MTlScs.
- Mat dd sa thua ddn hung bmh (70- 90 kg gidng/ha) cho sd nhanh de va sd nhanh hiiu hieu cao hon so vdi mat dp sa qua day (130 kg gidng/ha).
- Mat dp 120 k g / h a cho ham lugng chat kho cao nhat. cac muc dam bdn khac nhau khong anh hudng dang ke den kha nang tich luy chat kho.
- a mat dd sa day (130 kg/ha) va luong dam bdn cao (140 kg N/ha) gidng lua MTlScs bi nhidm cac
loai sau benh hai nang hon so voi cac miic bdn dam va mat dp sa khae.
- Ueu lupng bdn dam va mat dp sa ed anh hudng den cac yeu td cau thanh nang suat va nang suat cua gidng lua MT18cs. Bon 120 kg N/ha va sa mat dd 90 kg/ha cho nang suat eao nhat vu dong xuan: 64,8 ta/ha; vu he thu: 65,1 ta/ha.
4.2. De nghi
Ddi vdi cac dia phuong san xu^t gidng Ida MTlScs tren dat phu sa khong dupe bdi hang nam tai huyen Son Tinh, tinh Quang Ngai va cac viing tuong tu nen ap dung sa vdi mat dp 90 kg thde gidng/ha va bdn luong phan dam 100 - 120 kg N/ha.
TAI UEU IHAM KHAO
1. Nguyen Truong Giang va Pham Van Phugng, 2011. Anh hudng cua mat dp sa ddn nang suat lua vu he thu 2010 tai huyen Phung Hiep, tinh H^u Giang.
Tap chi Khoa hgc 2011:18b 248-253.
2. Dd Anh, 2002. Sd tay tiong liia. NXB Nong nghifep.
3. Bao Ba Ria - VQng Tau. Bai "Sa liia day lam tang nang suat sdu benh". Sd ra ngay 04/5/2008.
4. Nguyin Thi Lim (1994). Nghien cuu anh hudng cua dam den sinh trudng, phat trien va nang suit cua mot so gidng liia. Vien Khoa hoc Ky thuat Ndng nghiep Viet Nam, Ha Npi.
5. Pham Van Cuong (2005). Anh huong ciia liSu luong dam den nang suit chat kho & cac giai doan sinh trudng va nang suit hat cua mot sd gidng lua lai va Ilia thuan. Tap chi Khoa hgc Ky thuat Ndng nghiep, III (5). Trudng Dai hgc Ndng nghiep I, Ha Npi.
51
KHOA HOC C d N G N G H l
6. Trin Van Minh (Chu bi6n). Giao trinh cay 7. Vu Huu Ygm (1995). Giao hinh: Phan bdn va luong thuc. NXB N6ng nghiep. Ha Npi, 2003. each bdn phan. NXB Nong nghidp, Ha Noi.
EFFECT OF NITROGEN FERTILIZER LEVELS AND SOWING DENSTTY ON GROWTH AND PRODUCnvrrY O F M T I S C S R I C E VARIEry^ I N S O N T I N H D I S T R I C T Q U A N G NGAI PROVINCE
Tran Van Manh, Nguyen Minh Hieu Nguyen Nhu Hai, Nguyen Thi Mo Summary
This research was aimed at determining relavant fertilizer level and seeding density for intensive production of short growing period nee variety: MTlScs on alluvial soil, not annually consolidated in Son Tinh district, Quang Ngai province. The experiment was arranged according to split - plot design with two factors of nitrogen level and sowing density, three replications, the main plot sizewith 40 m^ and 10 m^ of subplots. There were 4 nitrogen levels (main factor) of 80,100,120 and 140 kg N / ha on the basic of 5 tons of of compost + 80 kg P^O^ /ha -h 90 kg Kf>. There were 4 seeding density levels (sub- factor) of 70,90,110 and 130 kg of seeds/ha. The results showed that: nitrogen and seeding density levels did not affect the growth period, plant height of rice variety MT18cs; the seeding density levels from 70 to 90 kg seed/ha had branching and effective branching numbers more than those of high seedmg density of 130 kg seed/ha. The seeding density of 120 kg seed/ha had highest dry matter content. The different levels of nitrogen fertilizerdid not affect dry matter accumulation ability.
The high seeding density (130 kg/ha) treataient and high nitrogen fertilizer (140 kg N / ha) treatment was contammated with pests heavier than other treatments. Regarding yield, nitrogen and seeding density levels affected the yield components and yield of rice varieties MT18cs. Treatment combination of 120 kg N / ha and sowuig density of 90 kg / ha had the highest yield (Winter-Sprmg: 64.8 kg/ ha;
summerautumn:65.1kg/ha).
Keywords: Nitrogen level, seeding density, rice variety, yield.
Ngudi p h ^ b i ^ : TS. Biii Huy Hidn Ngay n h ^ bai: 07/8/2014 N g ^ tiidng qua p h ^ bi§n: OS/9/2014 Ngay duy$t dang: 15/9/2014
52 NONG NGHIEP VA PHAT TRIEN NONG T H 6 N - KY 1 - THANG 11/2014
