Vai tro cua luat su
trong t6 tung dan su Viet Nam
Dirtmg Quynh Hoa
' Vien Nha nudc va Phdp luat, Vien Han Iam Khoa hpc xa hpi Viet Nam.
Email: [email protected]
Nhan ngiy 15 thdng 01 nam 2019. Chdp nhan ddng ngiy 6 thdng 5 nSm 2019.
Tdm tat: Trong xa hgi dan chu hien nay, luat su ngay cang cd vai trd quan trgng trong to tyng ndi chung vd td tung dan su noi rieng. C) Viet Nam, Nha nudc da ban hanh nhieu van ban phap luat va quy dinh ro cac bien phap phat huy vai tro cua luat su Uong to tung dan su khi tien hdnh tranh tyng tai toa, nham muc dich lam sang to su that khach quan cua vu an. Tuy nhien tren thyc te, hoat dpng tranh tyng cua luat su van con nhieu han che, chua phat huy dugc het hieu qua trong hoat dong bao ve quyen va lgi ich hop phap cua cac chii the do phap luat quy djnh. Vi vay, de hoat dpng ttanh tyng cua luat su dat hieu qua tot, thuc hien nguyen tac dan chii, can phdi tiep tuc nghien cuu, tim ra nhung giai phap nham ndng cao chat lugng tranh tung cua luat su, dap ung ygu cau cua cdng cupc cai each tu phap hien nay.
Tu khoa: Luat su, td tung dan sy, Bg luat to tung dan su.
Phan loai nganh: Luat hgc
Abstract: In today's democratic societies, lawyers play an increasingly important role in litigation in general and civil proceedings in particular. In Vietnam, the State has issued many legal documents and clearly defined measures to promote the role of lawyers in civil proceedings when conducting adversarial activities in court, in order to prove the truth in the case. However, in fact, such activities of lawyers are still limited, not fully effective in protecting the legitimate rights and interests of entities as defined by the law. Therefore, for the adversarial activities of lawyers to achieve good results, and to implement the principle of democracy, it is necessary to continue researching and finding solutions to improve the quality of the activities, meeting the requirements of the current judicial reform.
Keywords: Lawyers, civil proceedings. Civil Procedure Code.
Subject classification: Jurisprudence
Duong Quynh Hoa 1. Dat van de
"Vd phuc, ddo tung dmh" Id can ndi cua dng cha ta tiidi xua the hien tu tudng quan ngai tirong viec dua cac ttanh chap trong cupc sdng ra xet xu tai ca quan nha nudc cd tiidm quyen. Chinh vi Ie do, tnrdc day, vai trd cua Iuat su ttong td tung dan su khdng duoc xem ttong. Trong bdi cdnh hoi nhdp kinh tg quoc tg, hien nay vai ttd cua luat su ttong td tung dan su ngay cang dugc coi tiong. Bdi Ie, su phdt trien cua nen kinh tg keo theo nhung he luy cua nd, ttong do ndi bat la cdc ttanh chdp xdy ra ngdy cdng nhieu, Iinh vuc ttanh chap ngay cang phong phu, quy md ngay cang ldn vd dp phdc tap cang cao. De bdo ve quygn va Ioi ich hop phap tot nhat cho minh, ben canh viec tim Iuat su tu vdn khi chudn bi thuc hien cac giao dich ddn sir thi cac td chuc, cd nhan ciing rdt cdn su hd ttg cua luat su khi xay ra cac ttanh chdp. Vi vdy, vai ttd cua ludt su tiong td tung dan sir ngdy cdng khdng dinh vd dugc de cao. Ddc biet, ttong mpt nen tu phdp ddn chu, khi md cac gia tri cua con ngudi dugc tdn vinh va la dich den cua todn bp ngdnh tu phdp thi boat dgng cua luat su vdi tu cdch Id ngudi bdo ve le cdng bdng dupc xem Id mdt ttong nhimg yeu td de danh gid chdt lugng cua hoat ddng tu phdp.
Trong hoat ddng nghe nghiep, ludt su cd the tham gia vdo td tung dan sy vdi tu each la ngudi bao ve quyen va lgi ich hgp phap cua duang su hoac vdi tu each ngudi dai dien theo iiy quyen ciia ducmg sir. Ddi vdi moi tu each, quyen cua ludt su ttong td tung ddn sir cd su khdc biet va tuong iing theo do, luat su tign hdnh cdc cdng viec nhdm bao dam Igi I'ch cho khach hang cua minh.
Tir khi Luat Ludt su ndm 2012 va BLTTDS nam 2015 dugc tiidng qua va cd
hieu luc den nay, da cd nhieu cdng tiinh nghign cuu lign quan dgn vai ttd ciia Iuat su ttong td tung ndi chung, nhung cdc cdng trinh nay dgu chua Iam rd dugc quyen vd nghia vu ciia luat su khi tham gia vao td tung ddn su ciing nhu nhimg bat cdp, han che, vudng mdc vd kien nghi sira ddi bd sung quy dinh ve vai ttd cua ludt su trong to tung dan sy.
Digu 22 Ludt Luat su hgp nhdt nam 2012 quy dinh trong hoat ddng td tung, ludt su tham gia vdi tu cdch Id ngudi dai dien hoac Id ngudi bao ye quyen, Igi ich hgp phap ciia nguygn don, bi don, ngudi cd quyen Igi, nghia vu lien quan trong cdc vu dn vg trartii chdp dan sy, hdn nhan va gia dinh, kinh doanh, thuang mai, lao ddng, hanh chinh, viec ve yeu cdu ddn sy, hdn nhan va gia dinh, kinh doanh, thucmg mai, lao ddng va cdc vu, viec khac theo quy dinh cua phap ludt. Nhu vdy cd the thdy rdng, Iuat su tham gia to tyng vdi tu each la ngudi dai dien hoac ngudi bdo ve quygn, Igi ich hgp phap cua duong sy. Bai viet nay phan tich vai trd cua ludt su trong td tung dan su Viet Nam theo BLTTDS ndm 2015; danh gia thuc ttang tham gia cua Iuat su ttong td tyng ddn sy, tii do dua ra cac gidi phdp nang cao vai trd cua ludt su trong td tung ddn su Viet Nam.
2. Vai trd ciia Iuat sir tham gia to tung dan su- vdi tir each la ngirdi dai dien cua dirong su-
Theo quy dinh tai Khodn 1, Dieu 85 BLTTDS ndm 2015, ngudi dai dien ttong td tyng ddn sy bao gdm ngudi dai dien theo phdp ludt vd ngudi dai dien theo iiy quyen.
Ngudi dai dien cd thg Id cd nhan hoac phdp
nhdn theo quy dinh cua Bd ludt dan sy.
Khoan 4 quy dinh vg ngudi dai dien uy quygn ttong to tung ddn su. Ludt su neu Id ngudi dai dien theo uy quygn cua duong sy se la ngudi tham gia td tung ddn su de bdo ve quygn, lgi ich hgp phdp cho duong sy tiieo uy quygn cua duong sy. Ve nguygn tde chung, ngudi dai dien uy quygn theo quy dinh cua Bd ludt ddn su la ngudi dai dien theo iiy quygn ttong td tung ddn sy. Quy dinh nay dugc xdy dung ttgn ca sd mot Iuat su, hay mpt ngudi nao do da la dai dien theo uy quygn trong quan he ddn su thi tiep do se vdn la ngudi dai dien theo uy quygn kill tham gia vdo quan he td tyng dan su.
Tuy nhign, ddi vdi viec Iy hdn, duong sy khdng dugc uy quygn cho ngudi khac thay mat minh tham gia td tung. Chi ttong trudng hgp dac biet md cha, me, ngudi thdn tiiich khac ygu cdu tda dn gidi quygt Iy hdn theo quy djnh tai Khoan 2, Dieu 51 cua Luat Hdn nhdn vd Gia dinh thi hg la ngudi dai dien. Nhu vdy, co sd phdt sinh tu cdch dai dien ciia Iuat su theo uy quyen khdc vdi tu cdch dai dien theo phdp luat. Neu nhu dai dien theo phap ludt phdt sinh ttgn co sd quan he huyet thdng, nudi dudng hoac giam hd thi tu each dai dien theo uy quyen cua Iuat su phdt sinh ttgn co sd cd tdn tai mdt hgp ddng uy quyen. Chinh vi vdy, viec xac dinh quyen va nghia vu cua luat su vdi tu cdch Id ngudi dai dien do duong sy uy quygn la cdn cii vao hgp ddng iiy quygn.
Ngudi dai dien theo phap ludt ttong td timg dan su dugc thuc hien cdc quyen vd nghia vu to tung dan sy ttong pham vi md hp dai dien, vi hg la ngudi dai dien duong nhien cua ducmg su tham gia to tung ddn su ngn ngu phdp ludt ddn sy cho phep hg dai dien ttong pham vi nao thi khi tham gia td tung hp se dugc dai dien ttong pham vi do.
chi tru trudng hgp phdp ludt han chg quyen dai dien. Luat su cd quygn thay mat cho duang sy thuc hien todn bd quygn va nghia vu dan sy. Khac vdi trudng hgp nay, ludt su dai dien theo uy quygn ciia duong su chi dai dien thay mat duong sy ttong pham vi md duong sy iiy quygn dugc quy dinh ttong hgp ddng uy quygn. Duang sy cd the uy quyen cho Iuat su thuc hien toan bd nhung cung cd the chi iiy quygn cho ludt su thuc Men mdt phdn quyen vd nghia vu td tung dan sy cda minh. Nhimg hdnh vi ciia ludt su vugt qud pham vi uy quygn dgu khdng cd gid tri phap ly. BLTTDS nam 2015 khdng quy dinh mdt each cu the quygn va nghia vy cua ngudi dai dien theo iiy quygn nhung cd the thdy dugc nhimg quyen va nghia vu ndy thdng qua vdn bdn uy quyen.
3. Vai tro cua lu^t sir t h a m gia to tung d a n su- vdi tir each la ngirdi bao v^ quyen va loi ich h g p p h a p cua du-ong sir Trong td tung ddn sy, dg bdo ve quygn lgi ich hgp phdp ciia minh, ngoai ngudi dai dien thi ducmg su cd the nhd nhihig ngudi khdc tham gia td tyng. Ngudi nay cd thg la luat su hay ngudi khac la cdng dan Viet Nam khi dap img day du cac dieu kien cdn thigt. Viec tham gia td tyng cua ludt su vdi vai ttd ngudi bao ve quyen va lgi ich hgp phap ciia duong sy khdng nhung cd y nghia rdt ldn ddi vdi viec bdo ve quyen, lgi ich hgp phdp cua ducmg sy trudc tda dn ma cdn cd y nghia cd ddi vdi viec gidi quygt vu vigc dan sy cua tda an. Vi vdy, phdp Iuat td tung ddn sy Viet Nam da quy dinh cu thg viec tham gia td tung ciia hg.
Khac vdi Iuat su Id ngudi dai dien do duong su uy quyen, voi tu cdch la ngudi
Duong QujTih Hoa bao ve quyen va lgi ich hgp phap cua
duong sy, ludt su tham gia td tung ddn sy bing chinh cdc quyen vd nghia vu cua minh chii khdng bdng quyen va nghia vu ciia duang sy (nghia la luat su rdian danh chfnh minh chii khdng phdi la nhdn danh duong su). Khi tham gia td tung vdi tu cdch Id ngudi bao ve quygn lgi cua duong sy, luat su cd dia vi phdp Iy dgc lap vdi ducmg sy.
Digu ndy ciing cd nghia la ludt su chi giup dd ducmg sy bdng cdch hudng dan, tu vdn, ho ttg duong su de duong su tu thyc hien cdc quygn, nghia vu ctia minh chii khdng quygt dinh thay, khdng Iam thay duong su.
Khi tham gia td tung, duang su phai cung vdi ludt su bao ve quyen lgi cua minh trudc t6a dn. So vdi vi tri dai dien theo uy quygn, vdi vai ttd la ngudi bao ve quygn lgi cho duang sy, ludt su cd nhigu quyen ban hon tiong td tung (nhu quyen dpc hd so vu an, quygn xdc minh cdc tinh tiet cua vy an...).
Vdi sy ho ttg ciia luat su, duong sy se bdo ve quyen cua minh hieu qua hem. Tda dn eiing cd thg nhin nhdn mdt each khdch quan hon vy dn, cd quyet dinh dung dan hon tu nhiing gi ma Iuat su cung cap cho tda an nhdm bao ve quygn, lgi ich cho ducmg sy.
Quyen va nghia vy cua ludt su vdi tu each ngudi bdo ve quygn, Igi ich cua duong su dugc quy dinh tai Dieu 76 BLTTDS ndm 2015. Theo dd, khi tham gia td tung tai tda dn, luat su cd cdc quygn vd nghia vu nhu tham gia td tung tii khi khdi kien hoac bat cii giai doan ndo cua qud tiinh td tung, tham gia viec hda gidi, phidn hgp, phien tda, hoac tiirdng hgp khdng tham gia thi dugc gin van ban bao ve quygn va lgi ich hgp phap cita duong sy cho tda an xem xet; thay mat duong su thay ddi ngudi tien hdnh td tung, ngudi tham gia td tiong khac theo quy dinh cua BLTTDS, giup ducmg sy vg mat phap
ly lien quan den viec bao ve quygn va lgi ich hgp phdp ciia hg; trudng hgp dugc duong su viy quyen thi thay mat duong sy nhan giay td, van ban td tung ma tda an tong dat hodc thdng bdo va cd ttach nhiem chuygn cho duong su.
Viec phdp ludt quy dinh luat su dugc tham gia td tung kg tir khi khdi kien cd y nghia ttg giup cho duong sy ngay tu ddu, va cung tao co sd phdp ly de cdc ludt su phdt huy dugc vai ttd cua minh ttong boat ddng ttanh tung. Bdi vi de ttanh ludn cd ket qud tai phidn toa, dua ra dugc nhimg lap Iuan cd tinh thuygt phye nhdm muc dich bdo ve quyen lgi cho khdch hang vd ciing la ldm rd bdn chdt, sy that khdch quan ciia vu an thi luat su phdi cd mdt qud triidi Iam viec, tim tdi, nghien cuu cdc tinh tiet, chiing cii lign quan. Ludt su khdng the Idm dugc digu do ngu khdng dugc tham gia vdo qud trinh td tyng ngay tii ddu.
Ludt su dugc quygn cd mat ttong bat ky giai doan nao ciia qud trinh td tung dan su, cd thg cd tdi thdm vd gidm ddc thdm neu tod an xet thdy cdn thigt. Viec nay cd y nghia quan ttpng, bdi ludt su se la cho dua viing chdc cho cdc ducmg sy, tam Iy cua cac ducmg sy se dn dinh ban khi phdi ddi mat vdi cdu hdi do hdi ddng xet xu dua ra. Vdi sy cd mat ciia Iuat su thi nhung ngudi tien hanh td tung se phdi than ttpng hon vd ldm viec dung phap ludt.
Khi thuc hien nhiem vu bdo ve quyen va Igi ich cho duang sy, phdp Iuat cho phep ludt su dugc ty minh tiiu thdp, cung cdp tdi Ueu, chdng cii cho tda an; nghien ciiu ho so vu an vd dugc ghi chdp, sao chup nhiing tai Hgu cdn thigt cd ttong hd sa vu dn dg tiiyc hien viec bdo ve quygn vd lgi ich hgp phdp cua duong sy, trii tai Heu, chiing cii cd lign quan dgn bi mat nha nudc, thudn phong my tuc
cua dan tgc, bi mat nghg nghiep, bi mat kinh doanh, bf mat cd nhdn, bi mat gia dkdi tiieo yen cau chinh ddng cua duong su nhung phdi thdng bao cho duong sy biet nhiing tai heu, chung cii ididng dugc cdng khai. Chinh viec dugc tigp xuc hd so, chiing cii ndy giup cho ludt su dugc tiep xuc vdi vu an vua d muc do cu the viia chuyen sdu hem. Thdng qua viec dgc, ghi chep va sao chup nhiing tdi heu ttong hd so vy dn Hgn quan dgn viec bdo ve quygn vd lgi ich cho duong sy, Iuat su se ndm dugc ndi dung cua vu an, bigt chinh xac ngudi dugc bao ve bi khdi kien ve vdn dg gi.
Tii dd, ngudi bdo ve se hoan tiidnh tdt ban nhiem vu cua minh [4].
Cd thg thdy vdi quygn va nghia vy nay, Iuat su cd digu kien tiiuan lgi de tiiyc hien hoat ddng cua minh. So vdi BLTTDS trudc ddy, quy dinh vg quygn va nghia vu cua ludt su vdi vai ttd ngudi bdo ve quygn va lgi ich hgp phdp cua duong sy tiong BLTTDS ndm 2015 cd siia ddi, bd sung. Chang ban, BLTTDS nam 2005 quy dinh ngudi bdo ve quyen vd Igi ich hgp phap ciia ducmg su dugc quyen xdc minh, thu thdp chiing cii va cung cap chung cii cho tda dn, den nay BLTTDS ndm 2015 da sua ddi cho phii hgp vdi vi tri cua ngudi bdo ve quygn vd Igi ich hgp phdp Clia duong sy ttong td tung dan sy la dugc thu thdp vd cung cap tai lieu, chiing cii cho tda dn... Sd dT cd sy sua ddi nay la do ngudi bao ve quygn vd lgi ich hgp phdp cua ducmg sy khdng thudc nhdm ngudi tign hanh td tung ngn khdng thg giong nhu tda dn dugc xdc minh chiing cd, tai lieu [3, tt.I98-199].
Theo quy dinh cua BLTTDS thi mdt ttong nhiing chii the cd quyen yeu cdu thay ddi ngudi tien hdnh td tung khdc la ngudi bao ve quygn vd lgi ich hgp phdp cho duong sy. Do vdy, neu thdy viec tham gia
ciia ngudi tign hdnh td tung, vd nhiing ngudi tham gia td tung khac c6 the khong khdch quan vd tu, dnh hudng den quyen va lgi ich hgp phdp ciia khdch hdng, lu^t su cd the de nghi thay ddi rdiihig ngudi ndy.
Tai phien tda ddn su, mdt quygn duge xem la hgt siic quan ttpng cua ludt su do Id quygn dugc hdi va ttanh ludn tai toa. Quygn dugc hdi va ttanh ludn tai tod Id ygu td co sd dk ludt su phdt huy dugc vai ttd ttanh tung cua minh. Viec ghi nhdn quygn dugc hdi va ttanh luan ciia ludt su tai tod dn Id mdt npi dung thg chg hod quan digm cua Dang vg van dg tdn ttgng va bao ve cdc quygn ca ban cua cdng dan. Nhd nudc Cdng hda xa hdi chu nghia Viet Nam Id mgt nhd nudc ddn chii, ttong dd cac quyen ty do, dan chii cua nhdn dan dgu dugc tdn ttgng vd bdo ve. Quyen dugc bdo ve quygn vd Igi ich hgp phdp cua cdng dan ttong phien toa la mgt ttong nhiing quyen tu do, ddn chu dd. Trong cac nghi quyet ciia Dang vg cai each tu phdp, van dg nang cao chat lugng ttanh tyng ludn dugc chu ttpng vd ghi nhdn. Nghj quyet sd 08/NQ-TW ngu rd:
"Ndng cao chat lugng ttanh tung cua kigm sdt vign tai phien tod, ddm bdo viec tianh tung ddn chii vdi Iuat su, ngudi bdo chiia vd nhung ngudi tham gia td tung khdc" [1, tt.89 ], hay Nghi quygt 49 chi rd: "Nang cao chat lugng ttanh tung tai cac phien tod xet xu, coi ddy Id khdu dot pha cua boat ddng tirphdp"[l, tt.89].
Tham gia ttanh tung va ttanh luan ciia ludt su cd y nghta ddc biet quan ttgng ttong qua trinh bdo ve quyen va lgi ich cho duong sy. Viec bdo ve cd dem lai kgt qud tdt hay khdng cho than chii cua minh phu thudc nhigu vao viec ttanh tung vd ttanh luan ciia ludt su tai phien tda. Ludt su cd quygn hdi cdc duong su vd nhung ngudi khac vg vdn
Ducmg Quynh Hoa dg ciia vu an dg cd dugc nhiing cau tta Idi
theo hudng cd lgi cho ngudi dugc bdo ve.
Khi ttanh Iuan, Iuat su phai phdn tich, lap ludn, dua ra nhung li le bao ve cho duong sy ciia minh.
Nhiing quy dinh neu tten cd y nghia quan ttpng ttong viec phdt huy vai ttd ciia Iuat su tiong boat dpng td tung ddn sy. Ygu td tianh Iuan va nguyen tac ttanh tyng da dugc khdng dinh ttong BLTTDS vg sy dieu chinh cua Nhd nudc ddi vdi cac ddi tugng tiiam gia tianh luan tai phien toa. Thyc ttang cdc quy dinh phdp luat vg ludt su tham gia td tyng ddn sy cho thdy phap ludt vg dia vi phdp ly, ddc biet la dia vi td tung cua ludt su da cd nhigu thay ddi va phdt tiign nhdm phu hgp vdi tign tiinh cdi each tuphap[l,tt.94].
4. Thirc trang sa tham gia cua luat sir trong to tung dan sir d Viet Nam Thuc ttang thyc hien phap ludt dam bao sy tham gia cua luat su trong td tung dan sy da cd nhigu phat trign trong thdi gian vira qua. Su tham gia td tung cua ludt su dugc dam bdo tten co sd mdt he thdng cac quy dinh do Nha nudc ban hanh. Chinh vi he thong phdp Iuat ndy ngdy cdng hoan thien ngn nhdn thiic xd hdi vg vai ttd cua ludt su ciing ngdy cang dugc ndng cao. Quan ttpng hon do la su cd gdng no luc phat huy uy tin nghg nghiep vd vai ttd ciia luat su tir chinh ddi ngu Iuat su. Cdc boat ddng ttanh tung ciia luat su tign hdnh tai phien toa da budc dau dugc cdc co quan tien hdnh td tyng vd ngudi tien hdnh td tung ghi nhdn Id can thiet.
He thong cdc quy dinh vg ludt su va sy tham gia cua Iuat su ttong td tyng ddn sy
dang dugc hoan chinh tbeo hudng dam bdo vd phdt huy tdi da boat dgng cua Iuat su ttong hoat dpng ttanh tung. Cd nhigu quy dinh tao dieu kien cho luat su phat huy vai ttd cua minh nhu quy dinh ludt su dugc tham gia td tung ddn sy vao bat ky thdi diem ndo. BLTTDS quy dinh thdm phdn chii toa phign tod khdng dugc ban che thdi gian ttanh Iuan md cdn phai tao digu kien cho nhung ngudi ttanh luan dugc trinh bay hgt y kign. Phdn quygt cua tod dn phdi can cii vdo cdc chiing cii, tdi heu dd dugc thdm tta tai phign toa va cac y kien tianh tyng, ttanh ludn cua ludt su va cua nhimg ngudi tham gia td tung khac.
Xet d khfa canh ddm bdo tu phia cdc quy dinh phdp Iuat thi phdp luat hien hdnh thuc su da tao cho ludt su mgt he thdng co sd phap Iy dg phdt huy vai ttd cua minh ttong viec tham gia td tyng dan su, ludt su tten co sd van dung cac quy dinh phdp luat, qua tranh tyng vd ttanh ludn cua minh thuygt phuc thdm phdn va nhiing ngudi tiiam gia td tung khdc, bao ve quygn vd Igi ich cho khdch hang cua minh la hoan todn cd tinh khd thi va dugc thuc hien ttgn thyc tign.
Su tham gia cua ludt su ttong td tung ddn su ngdy cdng dugc khdng dinh bdng cac quy dinh phdp ludt vg dia vj phap ly ciia Iuat su, tigu chudn nghg luat su vd dao diic nghg nghiep. Thuc tien trien khai cdc boat ddng nghg nghiep ciia Iuat su dd chiing td ludt su ngdy cdng ed gdng ttong viec phat huy vai ttd cua minh ttong boat ddng td tung. Vi du: Co quan tign hdnh td tung da tao digu kien thudn lgi ban cho Iuat su su dung cac quygn nhu tham gia td tiong kg tii khi khdi kien vd bdt ky giai doan nao cua qud trinh t6 tung. Tai phien tod, Hdi ddng xet xu (HDXX) tao digu kien cho ludt su dugc ttanh timg, cac lap luan cua luat su
dugc toa an chu ttpng de xet xu khdch quan, bao ddm tinh hgp phap va hgp ly ciia cdc vy an. Nhigu ludt su dua ra dugc nhiing lap ludn chat che, xac ddng, gdp phan ndng eao tinh nghigm minh va dan chu ttong cac phien tod.
Hoat ddng ttanh tung va van hod ttanh tung dang diln ra d phign toa dudi sy cd gdng ciia cdc Iuat su. Mdt thyc tg Id vai ttd cua ludt su ttong td tyng dan sy da dugc khdng dinh d vi tii mdi tu phia cdc co quan tign hanh to tung. Dd Id vai ttd cua ngudi bdo ve quygn lgi cua duong sy, ngudi bao ve cdng ly, bdo ve phdp chg, thyc hien tuygn truygn, phd bien gido due phap Iuat vd quan ttgng hon Id Iuat su tham gia ttanh tung tai phien tod da phdt huy dugc vai ttd la ngudi giam sat hoat ddng tu phdp, phan bien xd hdi ddi vdi cac co quan tign hdnh td tyng. Y nghia xd hpi cua Iuat su cdng nhu uy tin cua ludt su timg budc dugc xay dyng vd cung cd tten thyc tien. Bgn canh nhiing thdnh tyu, thuc ttang thuc hien phap ludt vg sy tham gia eiia luat su ttgng to tyng ddn sy van cdn nhung ban che nhdt dinh, do Id:
Bp luat td tung ddn su quy dinh ludt su cd quygn thay ddi ngudi tien hanh td tung khi cd cdn cii cho rdng, hg khdng vd tu, khdch quan. Quy dinh nay mang tinh nguyen tde, khd thyc hien tiong thyc tien vd da dugc Hdi ddng Thdm phdn (HDTP) Tod an nhdn ddn tdi cao nhac dgn ttong Nghi quygt sd 03/2004/NQ-HDTP: "Hpi thdm Id anh em kgt nghia cua bi can, hi cdo, thdm phdn Id con rg cua hi cdo, ngudi hi hai Id thii trudng co quan noi vg tham phan ldm viec ma cd cdn cii rd rdng chiing minh ttong cuoc song giiia hp cd mdi quan he tinh cam thdn thiet vdi nhau, cd mdi quan he ve kinh tg..." [5]. Ngay cd sy hudng ddn nay cua HDTP ciing khdng phii hgp vdi
ti'nh chat quy dinh tten cua BLTTDS md chi thg hien Id mdt ndi dung cua van de khdng khdch quan ma thdi. Sy khdng khdch quan ciia tham phdn cd the cdn dugc the hien qua viec nhan dinh ciia tiidm phan.
Theo tinh tiidn ciia nghi quyet 08/NQ- TW cua Bp Chi'nh tii, phan quygt ciia toa dn phdi xuat phdt td kgt qud ttanh tung tai phign toa, song ttgn thyc tiln cac phdn quyet ciia tod dn hdu nhu khdng thyc hien va qudn triet tinh than nay. Tinh ttang an bd tdi, dn tai hd so van cdn phd bien. Nhigu phien toa dien ra mdt each cdng khai, ddn chu, ttanh ludn sdi ndi, thdng than nhung khi tuyen dn, phdn quyit cua tod an lai theo mgt hudng rieng, khdng lien quan va can cii vdo kgt qud cua boat ddng ttanh tung.
Chat lugng tham gia ttanh tung ciia ludt su chua ddp ung dugc muc dich, vai ttd cua Iuat su. Ludt su chua cd ky nang ttanh tung can thiet de bao ve cho than chit cua minh vd the hien tnnh do hieu bigt phdp ludt cua minh trudc toa. Bdn canh do, ttinh dp Iuat su cung rdt ban che. Ddc biet Id trinh dp phdp ly, kien thiic phdp ludt, each thiic trign khai ky ndng ttanh tung tai tod. Nhigu luat su ttong qud tnnh ttanh tiang cdn trich dan sai digu ludt, hieu sai tinh than cua dieu ludt nen dua ra nhiing Idp ludn chua thuyet phye dugc HDXX. Luat su dat cdu hdi tham van chua sdu, chua rd rang, Idng tung ttong ttanh Iuan, khd nang hiing bien kdm da Iam anh hudng dgn hinh dnh, uy tin va vai ttd cua ludt su ttong boat ddng ttaidi tung.
5. Giai phap nang cao vai tro cua Iu|it sir trong to tung dan su* Vift Nam Mgt la, hodn thien phdp ludt quy dinh vg su tham gia cua luat su ttong td tung ddn sy.
Duong Qujnh Hoa Viec hoan thien phdp Iuat ve to tung can
dugc tign hanh mdt each khan truong vd cd Id trinh nhdt djnh. Cdn cd sy tap hgp hod, thong kg, phap dign hod cdc quy dinh phap Iuat ve quygn vd nghia vu cua ludt su trong boat ddng td tung ndi chung vd hoat dpng td tung dan sy ndi ridng. Viec ra soat cac van ban nhdm phdt hien ra nhiing vdn bdn phu hgp vdi tinh thdn cai each tu phap, phat huy boat ddng ttanh tung cua ludt su, ddng thdi phdt hien ra nhirng mdu thudn, chdng cheo ttong cdc quy dinh dg tir do kip thdi sua d6i, Ioai bd hoac cd nhiing giai thfch mdt each thich hgp. Trong td tyng ddn sy cdn quy dinh nhiing Ioai vu viec ndo thi bdt budc phai cd sy tham gia cua ludt su dg ddm bdo quygn vd Igi ich hgp phdp cua duong su, ddc biet la ddi vdi bgn yen the.
Ddi vdi nhiing vy an can phdi cd sy tham gia Clia ludt su, can cd quy dinh ve viec khdng chap nhdn viec ludt su vdng mat vd gui bdn bdo ve quygn cho ducmg sy bdng vdn bdn. Bdi vi, hien nay chung ta dang tang cudng boat dpng tranh tung ttong td tung ndi chung va td tung dan sy ndi ngng md cho phep xet xu vang mat luat su thi vd hinh chung tbira nhan sy thu tigu hoat dgng tranh tung.
Hai la, ndng cao nang lyc tranh tyng cua luat su nh5m phat huy vai ttd cua ludt su ttong to tung ddn sy. Ludt su can ndm rd dugc quygn vd nghia vu cua minh ttong td tung dan sy. Dieu do ddi hdi ludt su phdi lien tuc cap nhdt kign thiic phap ly, cd kinh nghiem tiiuc tien khi ttanh tiing. Ludt su cdn su dung va kSt hgp mdt cdch nhudn nhuygn cdc ky ndng ciing vdi phuong phdp nghe vd ndi ttong ttanh tyng, tir do cd the tiiuygt phye dugc HDXX va phfa ben kia nghe tiieo y kien cua minh. Mgt trong nhirng vdn dg phdn anh nang lyc cua ludt su
la dao diic nghg nghiep ludt su. Luat su cdn ndng cao ky ludt hdnh nghe, tudn thii quy tac dao due nghe nghigp, khdc phuc tinh ttang thuong mai boa boat ddng nghe nghigp, chay theo ddng tign md xem nhe tinh nhdn van, ddn chu vd cdng bdng xa hdi.
Xdy dung va phat trign dpi ngii ludt su du ve sd lugng, manh ve chat lugng, vung vdng ve bdn Iinh chfnh tri, ttong sang ve dao diic nghg nghiep, dap ling ygu cdu cai each tu phap va nhu cdu cua xd hpi, bao dam ngay cang nhieu cdc ludt su am higu phdp Iuat vd tap quan thucmg mai qudc te, thdng thao ngoai ngy, gidi ky ndng hanh nghg Iuat su, cd trinh dp ngang tdm vdi cac Iuat su ttong khu vyc.
Ba la, ndng cao nhan thiic ve vai ttd ciia Iuat su ttong to tung dan sy. Neu nhu chi phat huy vai ttd cua ludt su ttong boat ddng tianh tung ttgn co sd cac quy dinh phdp ludt md khdng ndng cao nhdn thiic cua ngudi dan, nang cao y thuc phdp ludt ve ludt su (ddc biet la nhan thdc vg vai ttd ciia ludt su ttong td tung ndi chung va td tung ddn sy ndi rieng) thi ludt su chi Id mdt thigt che Cling nhdc, chi mang tinh hinh tinic. Chi khi ndo mgi ngudi trong xa hdi cd nhan thiic dung ddn vg vi tri, vai tto cua ludt su ttong td tyng, sy cdn thigt phai cd sy Men dien Clia luat su ttong td bang thi kM dd nghg luat su mdi cd thg phdt trign vd Iuc dd, y nghia Clia viec md rdng ttanh tung tai tod mdi dugc ddm bdo va khi do Iuat su mdi cd thg phat huy dugc hgt vai ttd cua minh ttong td tiang ttanh tiong. Dg ludt su cd the thyc Men vd phdt huy dugc vai trd ciia minh ttong tiiyc tg, thi bgn canh viec coi ttgng nghe luat su, mgi ngudi ttong xa hpi vd dac biet la ca quan tign hanh td tung, ngudi tiiam gia td tung cdn phai cd each higu
thdng nhdt ve quygn vd nghia vu cua ludt su tiong td tung.
Cdn phai cd nhan thiic dung ddn vg vai ttd cua ludt su ttong viec tuygn truygn, phd bien vd gido due phdp luat khi tham gia td tung tai pMen toa ciing phai dugc quan tdm, coi ttgng, ddc biet Id phdi bdt ddu tir nhdn thiic Clia nhiing ngudi tien hdnh td tung ttong viec coi tipng vi tri binh dang ciia Mat su vdi nhiing ngudi tign hanh td tung tai phign toa. Khdng tfag xem Mat su Id ngudi tham gia td tung md khdng dugc coi ttgng nhu nhimg ngudi tien hanh to tung.
Nhan thiic ddng vg vai ttd cua Mat su vdi tir cdch Id ngudi bao ve quyen lgi cho khdch hang, bdo ve phap chg xa hpi chu nghia, bdo dam sy cdng bang, binh ddng ttong td tung ddn sy. Dg nang cao nhdn thiic ve vi tri, vai ttd eua Mat su, nhdn thuc dugc quygn vd nghia vy cua Mat su ttong td tung dan su thi can phdi tuyen truygn, phd bign gido due phap luat ddi vdi ngudi ddn, ddc biet ddi vdi nhiing ngudi tign hanh to tyng vg vi tii, vai tid cua Mat su ttong td tung dan su; tao cdc diln dan ttao ddi kinh ngMem vg ttanh tyng cua Mat su, ddc biet Id hpc hdi kinh ngMem qudc te vg ky nang ttanh tung; nang cao uy tin nghe nghiep cua ludt su bdng each ddo tao va ty dao tao ky ndng ttanh tung. Phat Men va xii ly nhimg tiirdng hgp vi pham dao diic nghg nghiep.
Bdn Id, tdng cudng hieu lyc. Men qua quan ly nhd nudc doi vdi td chiic vd boat ddng cua Mat su; chu ttpng cdng tac thanh tta, kigm tta dg bdo dam hoat dpng cua Mat su dugc tiiyc Men theo dung dudng ldi, quan digm cua Dang va phap Mat cua Nha
nudc; kip thdi phat hien va xu 1^ nghigm minh cdc hdnh vi vi pham phdp Mat cua ludt su, td chiic banh nghg Mat su.
6. Ket loan
Luat Ludt su nam 2012 vd BLTTDS ndm 2015 dugc thdng qua vd cd hieu lyc thi hdnh Id c a sd phdp Iy quan ttgng danh dau sy phat trign cua Mat su ttong td tung ndi chung vd td tung ddn su ndi rieng, dia vi phap ly cua Mat su ttong td tung dan su ngdy cdng dugc ghi nhdn mdt each rd net.
Tuy nhign, do nMgu nguygn nhdn khach quan va chu quan md ludt su d Viet Nam van chua thyc sy phdt huy dugc hgt vai ttd cua minh ttong hoat dgng td tung ddn su, do do chua ddp ling dugc yen cau cua xd hpi vd cua cdng cuoc cai cdch tu phdp hien nay.
Tai lieu tham khao
[1] Tnrong Thi Hong Hi (2009), Vai trd cm ludt su Irong hogl dpng Irgnh lung. Nxb Chinh tri - Hinh chinh, Ha Npi.
[2] Phan Trung Hoai (2009), Hodn thien phdp ludt vi lugt su a Viet Nam, Nxb Tu phdp. Hi Npi, [3] Trin Anh Tudn (2017), Binh lugn lihoa hgc Bo
ludi td tyng ddn su cua nudc Cong hda xd hpi cha nghia Viet Nam ndm 2015, Nxb Tu phdp.
Hi Npi.
[4] http://moj.gov.vn/qt/tintuc/Pages/nghien-cuu- trao-doi.aspx?ItemID=1848
[5] https://luatvietnam.vn/hinh-su/nghi-quyet-03- 2004-nq-hdtp-toa-an-nhan-dan-toi-cao-16636- dl.htmI#noidung
