M T VÀI C M NH N V T N NG NG TH NAM H I I V NG PH M T NGHI QU N L CHÂN THÀNH PH H I PHÒNG

M T VÀI C M NH N V T N NG NG TH NAM H I I V NG PH M T NGHI QU N L CHÂN THÀNH PH H I PHÒNG

Tr nTh Ma Ph ng

Khoa Du l ch Email: phuongttm@dhhp.edu.vn Ngày nh n bài: 18/3/2020

Ngày PB ánh giá: 27/4/2020 Ngày duy t ng: 08/5/2020

TÓMT TT n giáo, tín ng ng là m t ph n kh ng th thi u trong i s ng tinh th n c a con ng i.

Vi t Nam, tín ng ng t n th các v th n có c ng v i d n v i n c là khá ph bi n. Trong ótín ng ng th Nam H i i V ngPh m T Nghi qu n L Ch n, thành ph H i Phòng có t l u, g n v i nhi u sinh ho t v n hóa c a ng i d n n i y.Bài vi t a ra m t vài nh n nh v tín ng ng th Nam H i i V ng Ph m T Nghi d a tr n tính a ph ng hóa, tính l ch s hóa và tính linh thi ng hóa tín ng ng th th n.

T khóa tín ng ng, Ph m T Nghi

SOME THOUGHTS ABOUT NAM HAI DAI VUONG PHAM TU NGHI BELIEFS IN LE CHAN DISTRICT, HAI PHONG CITY

ABTRACT Religion and beliefs are an integral part in the spiritual life of people. In Vietnam, the religion of worshiping the meritorious Gods to the people and the country is quite popular. In particular, the beliefs of Nam Hai Dai Vuong Pham Tu Nghi in Le Chan district, Hai Phong city has existed for a long time, associated with many cultural activities of the people here. The article gives some comments on the beliefs of Nam Hai Dai Vuong Pham Tu Nghi based on the locali ation, historicali ation and sacredness of cult to the Gods.

Ke words beliefs, Pham Tu Nghi

1.M U

L Ch n là m t trong nh ng qu n n i thành c a thành ph H i Phòng, v i v trí ti p giáp qu n Ng Quy n, m t ph n qu n D ng Kinh v phía ng; huy n An D ng, qu n Ki n An v phía t y; qu n D ng Kinh phía nam và qu n H ng Bàng phía b c. Khi nói v i s ng v n hóa tinh th n, t m linh c a ng i d n L Ch n, ng i ta kh ng th kh ng nh c t i tín ng ng th Ph m T Nghi v anh h ng ng i a ph ng, có c ng v i d n

v i n c. Tr n a bàn qu n có nh ng di tích c n b n th Ngài, ó là t Ngh a Xá thu c ph ng Ngh a Xá, ng i T c x y d ng tr n n n g c là c n nhà Ph m T Nghi ngày tr c, c coi là n i th chính. Ti p n là hai n i c ng linh thi ng và quan tr ng kh ng kém ó là l ng mi u n Ngh a và nh Ni m Ngh a thu c x V nh Ni m, huy n An H i c nay là ph ng V nh Ni m, qu n L Ch n.

2.N IDUNG

2.1.T ng quanv th nth s ngh p c aPh m T Ngh

Danh t ng Ph m T Nghi c s sách c p t i ph i k n trong i Vi t s kí toàn th b chính s xa x a c a n c ta còn nguy n v n cho n nay.

Toàn th chép r ng nh n v t Ph m T Nghi là t ng nhà M c. Nhà M c xu t hi n trong b i c nh b y gi nhà L s suy y u, M c ng Dung nh n th i c ó n i l n ti m quy n.

Các tài li u ghi chép v danh t ng Ph m T Nghi H i Phòng hi n nay ch y u do B o tàng H i Phòng s u t p và l u gi . Ngoài vi c tham kh o các t li u do các s gia phong ki n cung c p trong các cu n s nh i Vi t s kí toàn th , L tri u th ng s , Vi t s th ng giám c ng m c và các sách a chí th l y làm c n c t m hi u v ngu n g c, th n th , s nghi p c a danh t ng Ph m T Nghi còn ph i k n b n Nam H i i V ng th n ph b ng ch Hán do ng i d n qu

ng sao chép ngày 6/9 n m T c th 22 (1869 . V n b n ti ng Hán này c ng Hoàng Kh c Nh ng, nguy n là c ng tác vi n c a B o tàng H i Phòng, c và d ch trong t ki m k di tích l ch s n m 1976, 1977. B n c nh ó còn m t v n b n qu giá kh ng kém c l u t i B o tàng H i Phòng là nguy n b n s c phong ngày 10/8 n m V nh Th nh th 6 (1710 tri u vua L D T ng cho T d ng h u Ph m T Nghi ng i x V nh Ni m, huy n An D ng, tr n H i D ng.

Ph m T Nghi sinh ngày 2 tháng 2 n m H ng Thu n (1509 , m t ngày 14 tháng 9 n m L Quang H ng (1578 ,

ng t n húy là Thành, t n ch là T Nghi 2,tr.3 . ng nguy n là ng i V nh Ni m, t ng An D ng, huy n An D ng, ph Kinh M n, tr n H i D ng (nay thu c a bàn li n quan gi a hai ph ng Ngh a Xá và V nh Ni m qu n L Ch n, thành ph H i Phòng . T nh , ng b c l t ch t là ng i th ng minh, ham h c h i c bi t nh n v t này c m t là có s c vóc h n ng i. Ch ng tích còn l i c a vi c Ph m T Nghi rèn luy n võ ngh chính là vi c ng p con ng Thi n L i, kh ng nh ng th , nó còn là con ng n n c m n x m nh p vào trong n i , dài kho ng 3 d m (tr n 4 km , v n t n t i cho n ngày nay, hàng n m ng i d n a ph ng v n b i p. S d con ng do Ph m T Nghi p có t n là Thi n L i v khi t p võ ng d ng g y thét l n m t ti ng vang tr i và qu t nát nh ng ng t p hai b n ng. Ng i làng lúc b y gi cho r ng ng là ng t ng Thi n L i tr n tr i hóa xu ng, cho n n g i ng y là ng Thi n L i, t theo danh hi u c a ng. Ngày tr c con ng Thi n L i H i Phòng khá l y l i, xu ng c p, do v y ng i d n s ng hai b n ng m i l u truy n c u chuy n ng x u nh b Thi n L i giáng sét xu ng. Ngày nay ng

c s a ch a, r i nh a l i khang trang.

Con ng i Ph m T Nghi h i t nh ng ph m ch t nh ng i m u vi t sau này c tri u nh tr ng d ng. Lúc b y gi v ng C Trai, Ki n Th y ngày nay n i l n nh n v t M c ng Dung, ng i mà sau ó l p ra v ng tri u M c, thay th tri u L trong m t th i gian ng n. Ph m T Nghi ra giúp nhà M c vào giai o n h ng th nh. ng tr thành m t t ng

c a v ng tri u M c v i t c T D ng h u. Sau khi M c Phúc H i ch t, M c Phúc Nguy n n i ng i. T D ng h u Ph m T Nghi cho r ng Phúc Nguy n còn nh tu i ch a kh n ng, do ó ng m i m u l p M c Chính Trung l n ng i. M c Chính Trung là m t trong các con trai c a Thái T M c ng Dung, là anh em v i Thái T ng M c ng Doanh. M c Phúc Nguy n là con c a M c Phúc H i, cháu n i c a M c Thái T ng. Nh v y xét theo vai v , M c Phúc Nguy n là cháu g i Ho ng v ng M c Chính Trung b ng ng.

Theo nh n nh c a Ph m T Nghi th Ho ng v ng Chính Trung ng tu i

ng th i có kinh nghi m tr n m c, có v y m i kh n ng gánh vác c ng vi c giang s n trong lúc r i ren b y gi . Ng c l i M c Phúc Nguy n tu i còn nh , ph i có s giúp s c t Ph chính M c Kính i n, ch a th t m nh l nh o t n c.

Sách i Vi t s kí toàn th ghi chép r ng “T ng M c là T D ng h u Ph m T Nghi m u l p ng i h M c là Ho ng V ng Chính Trung làm chúa, kh ng xong, bèn n i lo n, b c d i Chính Trung v x Hoa D ng, huy n Ng Thi n. H M c sai Khi m V ng Kính i n c ng b n T y qu n c ng Nguy n Kính em qu n i b t, b T Nghi ánh b i. Sau T Nghi nhi u l n ánh kh ng c, m i ép Chính Trung ra chi m c v ng n Qu ng. D n h t H i D ng b n n binh l a lu n lu n, nhi u ng i ph i l u vong”

2,tr.601 . Sách s ghi chép là v y, c ng hay t i c ng thu c v l ch s , nh ng xét t nh th lúc b y gi nh ng nh n nh và hành ng c a t ng Ph m T Nghi cho th y ng là ng i có chính ki n rõ

ràng, tính cách b c tr c kh ng khái. Trong giai o n l ch s y nh ng bi n ng nh v y, vi c xu t hi n m t con ng i dám ngh dám làm là i u hi m có.

Sau này khi m u s kh ng thành, qu n c a t ng Ph m T Nghi ch y vào t c a ng i Minh g y chuy n. xoa d u, h M c sai ng i i l y u c a ng em d ng cho nhà Minh. Nh ng h i t i u là hay sinh n d ch ó, làm ch t h i nhi u ng i và súc v t, n n ng i Minh ph i tr l i 2,tr.602-603 . Nh ng s vi c

qua c ghi chép l i trong s sách, ng i i sau có th ánh giá con ng i

ng. Tuy xu t hi n trong m t th i i m, m t giai o n bi n lo n c a l ch s nh ng danh t ng Ph m T Nghi l i nh ng d u n nh t nh, nh ng oai danh kh ng th ph nh n. sau này d n gian ti p t c làm c ng vi c ph l n l p màn k o có c v Thánh Ph m T Nghi hay còn g i là c Thánh Ni m theo cách g i c a ng i a ph ng, nh ngày h m nay. Mà c ng v i vi c th ph ng Thánh còn có các sinh ho t v n hóa nh phong t c, t p quán và l h i d n gian g n v i v th n c th trong c ng ng nh n d n qu n L Ch n, thành ph H i Phòng.

2.2. Tín ng ng th Nam H

V ng Ph m T Ngh L Ch n, H Phòng

Danh t ng Ph m T Nghi t m t v t ng trong l ch s , tr thành v th n c th trong làng x , v thánh anh linh trong t m th c ng i d n. V th n khi s ng có c ng ánh gi c, b o v b cõi qu c gia, khi m t i ph h tr cho i s ng nh n d n, nh n khang v t th nh,

m a màng t i t t. y là quá tr nh chuy n i ph bi n trong i s ng tinh th n c a ng i Vi t Nam, bi t bao nhi u v anh h ng, v t ng tr thành nh ng v th n linh thi ng nh Tr n H ng o, Ng Quy n, L i Hành Chúng t i cho r ng tín ng ng th Nam H i i V ng Ph m T Nghi g n bó v i i s ng ng i d n L Ch n, H i Phòng là d a tr n m t s n n t ng sau:

2 2 1 Tính a ph ng trong tín ng ng th th n

Thánh Ph m T Nghi là ng i sinh ra và l n l n v ng t mà ngày nay thu c a bàn qu n L Ch n, thành ph H i Phòng. Theo a gi i hành chính tr c kia th nó thu c v huy n An D ng, thành ph H i Phòng hi n nay. B i x a kia v ng An D ng là c m t t ng r t r ng l n v i nhi u làng x . Theo sách a chí H i Phòng, xu t b n n m 1990, t ng An D ng c g m 8 x là: An D ng, n Ngh a, V nh Ni m, T Ch , Hoàng Nai, Hoàng Mai, Ni m Ngh a, Trang Quán.

Trong ó c d n V nh Ni m, n Ngh a, Ni m Ngh a th m chí c An D ng u có truy n th ng t n th Ph m T Nghi làm phúc th n 1,tr.2 . Sau này theo nh p i u c a quá tr nh th hóa th các làng V nh Ni m, n Ngh a, Ni m Ngh a, An D ng x a kia c sáp nh p vào qu n L Ch n, tr thành các ph ng, t n g i v n nh c . Nh v y cho n t n b y gi các t n a danh x a v n kh ng h b thay

i mà ch là thay i v m t hành chính, gi y t , v v y mà truy n th ng v n hóa c a ng i d n n i y v n gi c n p c c a cha ng truy n l i.

a bàn qu n L Ch n là n i t p trung các di tích chính th c Thánh Ni m v i m t dày c. N u ch tính ri ng theo tr c ng Thi n L i có n 3 di tích quan tr ng nh t là t Ngh a Xá, l ng n Ngh a và nh Ni m Ngh a. Tr n ng Tr n Nguy n H n con ng kéo dài t ch n c u Ni m n i m ti p giáp ph Nguy n c C nh, có ng i mi u An D ng c ng th Ph m T Nghi. Ng i mi u nh bé n m sau m t g c a c th nh ng c n m ng m t, ngày r m là nh n d n l i vào nhang khói u n. Tr n con ng này, còn ph i k n b n xe khách Ni m Ngh a, là m t trong nh ng i m trung chuy n chính c a ho t ng v n t i hành khách ng dài H i Phòng. ng th i, nh An D ng, n m tr n a bàn ph ng An D ng thu c qu n L Ch n trong ó Thánh Ph m T Nghi c ng c coi là v th n b n m nh c a ng i d n y. Nh v y, tr i qua n m tháng, uy danh c a th n

g n v i t n xóm t n làng nay tr thành t n ph ng, x , t n ng ph , v i nh ng c u Ni m, ng Thi n L i, nh Ni m, l ng mi u n, t Ngh a Xá tr thành nh ng t n a danh quen thu c v i ng i d n thành ph Hoa ph ng .

Kh ng ch ri ng khu v c qu n L Ch n có nhi u di tích th danh t ng Ph m T Nghi mà theo th n tích, c hai b n b s ng ch nào có hòm th c p c a c a Ngài tr i qua u cho d ng n mi u th . Nh ng nh ng n i t n th Ngài p và linh ng nh t ph i k n ó là chính qu h ng n i Ngài sinh ra, l n l n và khi thác hóa c tr v an ngh ngàn thu. T Ngh a Xá n m tr n ng Thi n L i, ng i t c x y tr n chính n n nhà c , là n i sinh s ng

nh ng n m tháng u i c a danh t ng Ph m T Nghi c ng ng i m . T Ngh a Xá c ng v i ba ng i n linh thi ng khác l u nay c d n gian truy n t ng là T linh t c a huy n H i An. T linh t g m:

t L ng X m th Ng V ng Quy n, n Phú Xá th H ng o V ng, ph Th ng o n th Li u H nh, t Ngh a Xá th Ph m T Nghi mà d n gian th ng g i là Thánh Ni m 2,tr.2 .

L ng mi u n Ngh a n m tr n con ng mang chính t n c a Nam H i i V ng - Ph m T Nghi. L ng n theo cách g i c a d n gian là l ng m n i an ngh c a Ngài. Sau khi quan quách ch a th c p c a Ngài c ng i Minh th tr i s ng. Theo dòng n c, hòm tr i v b n s ng Ni m qu Ngài th c quanh qu n y, kh ng tr i i u. Ng i d n làng khác th y th nh v t l n nh ng t m cách nào c ng kh ng c. n khi d n làng c a Ngài ra v t th ch c n l y s i ch t h ng bu c vào r i kéo l n d dàng.

Qua chi ti t màu nhi m này có th th y n trong ó là ni m thành kính, tr n tr ng qu h ng, b n quán m t cách s u s c c a v danh t ng, sau là v th n linh thi ng.

C u chuy n c ng i d n a ph ng truy n t ng cho th y s c g n bó c a v th n Nam H i i V ng Ph m T Nghi v i nh n d n v ng t L Ch n ngày nay.

2 2 2 Tính lch s hóa trong tín ng ng, tru nthu t v th n

y là y u t th ng th y trong tín ng ng th th n c a ng i Vi t, nh n v t lch s c d n gian khoác t m áo màu nhi m, linh thi ng, c ng v i ó là th n tích c k theo l i l ch s hóa, ví d

ti u bi u là H ng o V ng Tr n Qu c Tu n, v t ng tài c a nhà Tr n nhi u l n ánh th ng gi c Nguy n M ng, khi Ngài m t tr thành c Thánh Tr n trong t m th c d n gian.

Trong th n ph v Nam H i i V ng còn c l u gi u t i b o tàng H i Phòng, có th th y c u chuy n v cu c i c a t ng Ph m T Nghi c d n gian k theo m -típ ó là m t ng i có c i m l , y là ng i có s c kh e, thành th c võ ngh , ra tay giúp d n di t h a, l p c ng v i tri u nh, sau c vua ban th ng, phong t c. C u chuy n trong b n th n ph v vi c tr h a giúp d n c a th n có th k n nh chuy n gi t voi d cánh ng ng Nh n, chuy n kéo c y g lim, hay vi c p con ng n n c m n Khi có gi c gi , ng i anh h ng xin vua ra tr n l p c ng, chi n u oanh li t v i k th , tu n ti t tr n chi n tr ng b o toàn danh d . Khi m t i th hi n linh, c nh n d n ph ng th v i lòng thành kính s u s c. M -típ này th ng th y trong các c u chuy n truy n thuy t v các v nh n th n tr n t n c ta.

Trong i Vi t s k toàn th , t ng Ph m T Nghi hi n l n nh m t ng y t ng, khi ng dám có lòng m u s ri ng,

nh l p l p M c Chính Trung l n làm ng i n i ng i h M c, ch ng l i tri u nh lúc b y gi , sau này vi c kh ng thành th n i lo n.

S vi c t ng Ph m T Nghi ch y vào t nhà Minh, th qu n i b t ng i c p c a Qu ng ng, Qu ng T y, ng i Minh kh ng th ki m ch n i còn c ghi chép trong chính s c a c hai n c.

Tuy v y trong th n tích c a th n Nam

H i i V ng sau này c d n gian

“làm m m” các chi ti t, s ki n l ch s i, y kh ng còn th y c p n vi c qu n Ph m T Nghi ti n vào b cõi nhà Minh, c p bóc phá ho i n a. Mà ch còn th y c u chuy n t ng Ph m T Nghi xin v i vua em qu n thu ph c l ng Qu ng (Qu ng ng, Qu ng T y , l y l i t c c a nhà n c, r a cái h th n tr m n m

2,tr.4 . D n gian cho r ng, v ng Qu ng ng, Qu ng T y này là t c c a i Vi t ta t tr c, hành ng em qu n ti n vào t ngo i qu c c a t ng Ph m T Nghi là hành ng h p l , giành l i b cõi n c nhà. Lúc này h nh t ng c a t ng Ph m T Nghi hi n l n nh m t v anh h ng, x th n v n c. Th m n a, t ng Ph m T Nghi còn là ng i con hi u th o.

B ng m u ch c, qu n Minh lén cho ng i v qu b t th n m u, v mu n c u m mà Ngài quy t x ng pha vào hàng ng

ch r i b m ng tr n t qu n th . Xu t phát t nh ng c ng lao to l n ó c a t ng Ph m T Nghi v i d n v i n c nói ri ng và lòng bi t n, s tri n c a ng i i sau v i cha ng th h tr c nói chung mà ra itín ng ng th Ph m T Nghi ngay chính qu ng. Ng i Vi t Nam t bao i nay có c u “ n qu nh k tr ng c y”, “u ng n c nh ngu n”, nh ng o l y c ch t l c,

úc k t qua th i gian tr thành tinh hoa v n hóa d n t c.

2 2 3Tính linh thi ng hóa, th nthánh hóa trong tín ng ng th th n

S linh thi ng, th n thánh trong các c u chuy n v v th n là m t y u t quan tr ng c ng c s c s ng, s t n t i c a v th n

trong t m th c nh n d n. Truy n thuy t a ph ng k v Ph m T Nghi - con ng i tài gi i có s c kh e phi th ng p con dài ch ng ba d m v a ng n kh ng cho ru ng ng qu h ng b nhi m m n, v a luy n t p võ ngh . Con này nay v n còn t n t i và hàng n m nh n d n ti p t c b i p b o v i s ng và s n xu t.

Nói n s c m nh phi th ng c a Thánh Ph m T Nghi d n gian còn truy n t ng m t s c u chuy n. Có l n làng giao cho ng mang m t tr m quan ti n thu l n kinh n p thu , xong xu i, Ph m T Nghi d o ch i qua b n c a ng th y qu n i qu y qu n chung s c kéo m t c y g lim. ng t m t m c i và nói nh , nh ng giá áo túi c m y th làm sao tròn c trách nhi m n ng n . Có ng i nghe th y mách v i quan kh m sai... Sau quan l i vào t u v i vua b t t i v l . Vua truy n r ng n u m t m nh làm c s tr ng th ng. Ng i v ng l nh n b n b s ng, vác th c c y g ó l n, n tr c nhà vua mà ném xu ng. Nhà vua li n ban th ng. Sau y v v n võ bá quan còn ch a ph c, nhà vua l i ti p t c giao cho Ph m T Nghi tr ba con voi d cánh ng ng Nh n, b o v s b nh y n cho xóm làng. ng xin phép luy n t p võ ngh trong ba tháng r i m i i ánh voi M t tr n ánh l n di n ra t ng nh quang c nh tr i sa t th t, s ng c n núi tan.

Phút ch c c ba con voi, con th ch t, con th què g y 2,tr.3 .

Trong m c B n k c a cu n i Vi t s kí toàn th có nói n m t chi ti t mang màu s c t m linh mà theo chúng t i là m t trong nh ng xu t phát i m cho ra

i tín ng ng th Ph m T Nghi. Khi b b c h i, Ph m T Nghi b nhà M c ng m sai k ti u t t n b t và chém u r i em sang cho nhà Minh. Nh ng h c

i n u là sinh n d ch ó, làm ch t nhi u ng i và súc v t, n n ng i Minh ph i tr l i 3,tr.603 . V t ng khi s ng th làm k th ph i kính n , n khi thác mà anh linh v n còn g y c tai h a khi n ng i i ph i khi p s . i u này cho th y nh n d n v a t n kính v a n s th n mà n u kh ng th cúng có th mang h a. Tuy s sách ghi chép nh v y th d n gian l i m t l n n a k c u chuy n khác m t vài chi ti t. y ng i d n kh ng ng vua n c Nam chém u v t ng c a m nh mà do ng i ph ng B c sát h i ng, tri u nh có th n hèn nh ng nh n d n th kh ng. Theo th n ph Ph m T Nghi ch t do m c ph i m u gian c a gi c, v th tr c lúc ng ng a ng còn l n ti ng m ng nhi c b n ph n b i l i c: “Chúng bay là l ti u nh n, lòng chó má, ta th s ng ch a báo th cho n c th thác s r a h n cho nhà”. Ng i Minh cho ao ph chém u ng em b u ch còn xác th t r c tro cho gió th i bay. T ng truy n r ng, ngay h m y tr n t nhà Minh d n m c d ch l n, súc v t ch t h i r t nhi u, c ph ng B c u xáo ng. Tr c oai linh c a Ph m T Nghi nhà Minh ph i h l nh làm m t hòm á trong quan ngoài quách, t th c p c a ng vào trong r i làm l c ng h u mà t

a. t chi c hòm á tr n chi c bè nh tr n che m t chi c l ng xanh th tr i theo dòng n c v ph ng Nam n b n s ng Ni m th bè d ng l i. D n làng qu h ng ra ón r c r i l p l ng, mi u, n, t t n

th t b y n nay 1,tr.6 . H n nhi n y chúng ta th y oai linh c a v th n có tác ng nh th nào n t m th c c a nh n d n. Kh ng nh ng v y d lúc còn s ng, Ph m T Nghi làm quan tri u M c, tuy v y khi thác v n c tri u L ban s c phong. Cho d tr c kia là ng i th i ngh ch v i v ng tri u L , hay trong l ch s còn g i nhà M c là ng y tri u th v i nh ng c ng lao óng góp cho t n c, cho xóm làng c a c Thánh Ni m mà tri u i sau này v n ghi nh n. Theo th n ph Nam H i i V ng, i L Chính Hòa l p bia k (1676 - 1705 , i L V nh Th nh (1710 ban phong m t :

Anh danh v li t Anh h ng kh i ngh a Danh h ng B c qu c V n võ thánh th n 1,tr.6

T y v sau, nh n d n v ng V nh Ni m, Ni m Ngh a, Ngh a Xá, n Ngh a u l p các di tích th Thánh Ph m T Nghi. Th n ph còn cho bi t, phàm hai b n b n b s ng thu c c a ph n hai n c, ch nào mà hòm th c p c a Ngài i qua, u có n th 1,tr.7 . Hàng n m nh n d n trong v ng t ch c l h i t ng nh c Thánh Ph m T Nghi vào tháng 2 và tháng 9 m l ch, tr ng vào các ngày sinh và ngày hóa c a Thánh. Theo l th ngày 14 tháng 9 c t ng h p t , ngày h m sau (15-9 c huy n h p t , các x th n có nh mi u ven s ng th cúng t ri ng 2,tr.5 .

3.K TLU N

Qu n L Ch n là k t qu c a m t quá tr nh bi n i l u dài t vi c sáp nh p r t nhi u ph n t t các làng c thu c

ngo i thành H i Phòng. Nh có s phát tri n kinh t và quá tr nh th hóa mà L Ch n có c thay i nh hi n nay.

y c ng là n i có b dày v n hóa c a thành ph v i nhi u di tích, l h i còn t n t i, trong ó là tín ng ng th Nam H i i V ng Ph m T Nghi, m t ng i t ng tài xu t th n t a ph ng. Tín ng ng th Ph m T Nghi có s c s ng l u b n khu v c qu n L Ch n, thành ph H i Phòng là d a tr n m y n n t ng.

Th nh t là tính a ph ng trong tín ng ng th th n, v ng t mà ngày nay là qu n L Ch n chính là qu h ng b n quán c a Ngài, n i sinh ra l n l n và n i t m ph n khi m t. N i y ch a ng nh ng di tích quan tr ng nh t cho vi c th cúng th n. T n c a v th n tr thành t n ng, t n làng xóm. Nh ng c u chuy n truy n thuy t huy n o v v th n g n bó và truy n t ng trong ng i d n a ph ng. Th hai là tính l ch s hóa trong tín ng ng, truy n thuy t v th n. B n th n v th n c th là m t nh n v t l ch s có th t. Nh ng qua góc nh n c a d n gian, m t l n n a h th i vào nh n v t c ph ng th nh ng chi

ti t khác v i chính s . y, c u chuy n v hành ng mang tính ch ng i, ngang ng c c a t ng Ph m T Nghi t ngo i qu c theo chính s ghi chép, bi n thành b n h ng ca v ng i anh h ng x ng pha vào t qu n th òi n n c, tr th nhà. Th ba là tính linh thi ng hóa, th n thánh hóa trong tín ng ng th th n. y là c t lõi trong tín ng ng th th n nói chung c ng nh vi c th Nam H i i V ng Ph m T Nghi L Ch n nói ri ng. Nh n d n tin vào v th n thi ng b i nh ng i u linh thi ng xung quanh c ng tr ng, hành ng c a v th n, t ó t ng th m m i giao c m gi a con ng i và th n thánh.

TÀI LI UTHAM KH O

1. B o tàng H i Phòng, H s d tíchlch s - v nhóa L ng m u nNgh a,x Vnh N m, hu nAnH ,thành ph H Phòng

2. B o tàng H i Phòng, H s d tíchlch s v nhóaT NghaXá, ph ngN mNgh a, qu n L Ch n, thành ph H Phòng

3. Ng S Li n (2010 , i Vi t s kí toàn th , T p 1, Nxb Th i i, Hà N i