Di c− v Di c− v Di c− v
Di c− v× h«n nh©n cña phô n÷ × h«n nh©n cña phô n÷ × h«n nh©n cña phô n÷ ViÖt nam × h«n nh©n cña phô n÷ ViÖt nam ViÖt nam ViÖt nam sang c¸c n
sang c¸c n sang c¸c n
sang c¸c n−íc §«ng ¸ −íc §«ng ¸ −íc §«ng ¸ −íc §«ng ¸
Chu Thuý Ngµ(*) vµ Lª Thu(**)
«n nh©n quèc tÕ lµ mét xu thÕ b×nh th−êng trong qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸. Nh÷ng biÕn ®æi vÒ nh©n khÈu vµ x· héi ë mét sè n−íc ph¸t triÓn h¬n trong khu vùc lµm n¶y sinh nhu cÇu vÒ mét thÞ tr−êng h«n nh©n, thu hót dßng nhËp c− lín tõ c¸c n−íc kh¸c. Ngµy cµng cã nhiÒu ®µn «ng §«ng ¸ lÊy vî ngo¹i quèc. Vµo cuèi nh÷ng n¨m 2000, sè cuéc h«n nh©n víi c« d©u ngo¹i quèc chiÕm 15% sè cuéc h«n nh©n ë §µi Loan, 8% ë Hµn Quèc vµ 6% ë NhËt B¶n. Sè c« d©u ngo¹i quèc ®Õn tõ Céng hßa nh©n d©n Trung Hoa chiÕm tû lÖ lín nhÊt ë nh÷ng n−íc nµy. Phô n÷ ViÖt Nam chiÕm tû lÖ thø hai ë Hµn Quèc vµ
§µi Loan vµ phô n÷ Phillippines còng chiÕm tû lÖ thø hai ë NhËt B¶n.
Trong mét thËp kû qua, hiÖn t−îng phô n÷ ViÖt Nam kÕt h«n víi ng−êi n−íc ngoµi, chñ yÕu lµ víi nam giíi §µi Loan vµ Hµn Quèc, vµ sau ®ã di c− sang c¸c n−íc ®ã ®· thu hót ®−îc sù quan t©m cña x· héi còng nh− chÝnh phñ cña c¶ n¬i ®i vµ n¬i ®Õn. H«n nh©n víi nam giíi ë mét sè n−íc ph¸t triÓn h¬n ®−îc mét sè phô n÷ ViÖt Nam nh×n nhËn nh−
mét c¬ héi tèt ®Ó n©ng cao chÊt l−îng
cuéc sèng, c¶i thiÖn ®Þa vÞ x· héi cña m×nh vµ më réng tÇm m¾t. ë c¶ n¬i ®i vµ n¬i ®Õn, nh÷ng phô n÷ nµy còng nh−
cuéc h«n nh©n cña hä th−êng bÞ nh×n nhËn mét c¸ch tiªu cùc. Tuy nhiªn, nghiªn cøu vÒ chñ ®Ò nµy cßn kh¸ hiÕm v× tÝnh nh¹y c¶m còng nh− sù phøc t¹p cña qu¸ tr×nh thu thËp sè liÖu. V× vËy, cho ®Õn nay nh÷ng th«ng tin vÒ nh÷ng cuéc h«n nh©n gi÷a phô n÷ ViÖt Nam víi nam giíi c¸c n−íc §«ng ¸ chñ yÕu lµ tõ b¸o chÝ víi mét sè c©u chuyÖn ®¬n lÎ.
Dù ¸n nghiªn cøu “Di c− quèc tÕ cña phô n÷ ViÖt Nam sang c¸c n−íc §«ng
¸” do ViÖn Nghiªn cøu Ph¸t triÓn X·
héi (ISDS) vµ(*)tr−êng §¹i häc Western Ontario (Canada) phèi hîp thùc hiÖn tõ th¸ng 7/2007 ®Õn th¸ng 6/2011, nh»m nghiªn cøu viÖc di c− cña phô n÷ (vµ nam giíi) ViÖt Nam sang c¸c n−íc ch©u
¸ qua con ®−êng lao ®éng vµ kÕt h«n t¹o ra c¸c c¬ héi vµ g©y ra tæn th−¬ng cho ng−êi di c−, gia ®×nh hä vµ céng ®ång nh− thÕ nµo. Trong khu«n khæ cã h¹n cña bµi viÕt nµy, trªn c¬ së c¸c kÕt qu¶
(*)vµ (**) ThS., Ban Thêi sù, §µi TiÕng nãi ViÖt Nam.
H
nghiªn cøu cña Dù ¸n, c¸c t¸c gi¶ nªu lªn mét sè vÊn ®Ò cÇn xem xÐt.
H«n nh©n víi phô n÷ ngo¹i quèc ë §«ng ¸ ®ang t¨ng nhanh
NhËt B¶n, Hµn Quèc vµ §µi Loan, n¬i mµ mét sè ®µn «ng khã lÊy vî trong n−íc, ngµy cµng cã nhiÒu c« d©u ngo¹i quèc. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, kiÓu di c− qua kÕt h«n nµy ®· ph¸t triÓn nhanh chãng. Mét sè n−íc ph¸t triÓn ë
§«ng ¸, ®iÓn h×nh lµ NhËt B¶n, Hµn Quèc vµ §µi Loan, ®¹t nhiÒu kû lôc vÒ mÆt nh©n khÈu häc: tû lÖ sinh rÊt thÊp, d©n sè giµ ®i nhanh chãng vµ tû lÖ n÷
®éc th©n cao. Tuy nhiªn, cã mét xu h−íng míi ®ang lµm thay ®æi nh÷ng n−íc nµy: ®ã lµ hiÖn t−îng nhËp c− gia t¨ng. N¨m 2008, 1/2 trong tæng sè 214 triÖu ng−êi di c− quèc tÕ sèng ë ch©u ¸, trong ®ã bao gåm 15 triÖu ng−êi ë §«ng
¸. ë khu vùc nµy, mét tû lÖ kh¸ lín ng−êi nhËp c− lµ phô n÷ di c− theo diÖn h«n nh©n. ë c¸c n−íc nh− Hµn Quèc,
§µi Loan vµ NhËt B¶n, nh÷ng n−íc vèn kh«ng khuyÕn khÝch nhËp c−, nh÷ng ng−êi phô n÷ nµy t¹o thµnh mét nhãm ng−êi nhËp c− míi lín nhÊt, kh«ng tÝnh
®Õn nh÷ng ng−êi ngo¹i quèc nhËp c−
t¹m thêi ®Ó lao ®éng. PhÇn lín sè ng−êi nhËp c− nµy ®Õn tõ Trung Quèc, Indonesia, Phillippines vµ ViÖt Nam. ë nh÷ng n−íc nµy, hä ®−îc gäi lµ “c« d©u ngo¹i quèc” trong nhãm sè liÖu thèng kª vÒ ng−êi n−íc ngoµi.
Tõ ®Çu nh÷ng n¨m 1990, sè ®µn «ng
®éc th©n §«ng ¸ t×m vî ngo¹i quèc ngµy cµng t¨ng. ë §µi Loan, sè cuéc h«n nh©n víi phô n÷ ngo¹i quèc t¨ng tõ vµi ngh×n mçi n¨m giai ®o¹n ®Çu nh÷ng n¨m 1990 lªn gÇn 50 ngh×n cuéc h«n nh©n vµo n¨m 2003. Sè l−îng cuéc h«n nh©n quèc tÕ còng t¨ng t−¬ng tù ë Hµn
Quèc, lªn gÇn 30 ngh×n cuéc h«n nh©n n¨m 2005, chiÕm 10% tæng sè cuéc h«n nh©n cña n−íc nµy. MÆc dï ®· gi¶m trong mÊy n¨m gÇn ®©y, nh−ng sè cuéc h«n nh©n nµy vÉn chiÕm mét tû lÖ kh«ng nhá (15% ë §µi Loan n¨m 2009 vµ 8% ë Hµn Quèc). ViÖc h«n nh©n quèc tÕ gi¶m ë §µi Loan lµ do c¸c gi¶i ph¸p cña chÝnh phñ nh»m kiÓm so¸t chÆt chÏ h¬n nh÷ng cuéc h«n nh©n vèn ®−îc cho lµ qu¸ nhiÒu. ë NhËt B¶n, viÖc kÕt h«n víi phô n÷ ngo¹i quèc b¾t ®Çu tõ nh÷ng n¨m 1980 vµ ®¹t tû lÖ 5% - 6% tæng sè cuéc h«n nh©n vµo kho¶ng gi÷a nh÷ng n¨m 2000. Tuy nhiªn, viÖc nµy râ rµng kh«ng cßn lµ mét hiÖn t−îng nhá n÷a, mµ ®ang lµm thay ®æi bé mÆt cña c¸c n−íc nµy.
T¹i §µi Loan, Hµn Quèc vµ NhËt B¶n, cã sè l−îng lín c« d©u ngo¹i quèc
®Õn tõ Céng hoµ nh©n d©n Trung Hoa.
Trong sè nh÷ng phô n÷ nµy, nh÷ng ng−êi lÊy chång Hµn Quèc chñ yÕu lµ cã nguån gèc Hµn Quèc. Nh÷ng phô n÷ lÊy chång §µi Loan ®Òu ®· cã thÓ nãi ®−îc ng«n ng÷ chÝnh thøc cña n−íc nµy. §ã lµ tiÕng nãi Trung Quèc phæ th«ng. §©y chÝnh lµ mét tµi s¶n gióp hä cã thÓ hoµ nhËp dÔ dµng víi gia ®×nh nhµ chång. ë Hµn Quèc vµ §µi Loan, phô n÷ ViÖt Nam lµ nhãm c« d©u ngo¹i quèc chiÕm sè l−îng lín thø hai. Nh÷ng c« d©u ViÖt Nam nµy th−êng cßn trÎ, ®éc th©n trong khi c« d©u ngo¹i quèc ng−êi Trung Quèc th−êng lµ nh÷ng phô n÷ ®· ly dÞ vµ kh«ng thÓ t¸i h«n ë Trung Quèc. ë Hµn Quèc, trung b×nh tuæi vî lµ ng−êi ViÖt Nam vµ chång ng−êi Hµn Quèc c¸ch nhau 17 tuæi trong khi vî ng−êi Trung Quèc vµ chång ng−êi Hµn Quèc c¸ch nhau 7 tuæi.
Lóc ®Çu, th−êng chØ nh÷ng ng−êi ®µn «ng n«ng th«n nghÌo míi lÊy vî n−íc ngoµi, nh−ng b©y giê c¶ nh÷ng ng−êi ®µn «ng
thµnh thÞ thuéc tÇng líp trung b×nh còng cã nhu cÇu t×m vî ngo¹i quèc.
Nguyªn nh©n vµ hÖ lôy
ViÖc ph¶i t×m vî ngo¹i quèc mét phÇn b¾t nguån tõ nh÷ng khã kh¨n mµ
®µn «ng gÆp ph¶i khi t×m vî trong n−íc.
ThÕ nh−ng n¨m 2005, 1/6 phô n÷ ë ®é tuæi tõ 35 ®Õn 39 ë c¶ NhËt B¶n vµ §µi Loan vÉn ®éc th©n. Phô n÷ ngµy cµng häc cao h¬n vµ nhiÒu ng−êi cã ®−îc sù chñ ®éng vÒ kinh tÕ. §ång thêi, mèi quan hÖ gi÷a hai giíi vµ sù ph©n c«ng lao ®éng trong gia ®×nh gi÷a vî vµ chång hÇu nh− kh«ng thay ®æi vµ vÉn cßn thiÕu biÖn ph¸p gióp ®ì nh÷ng bµ mÑ ®i lµm. Phô n÷ buéc ph¶i chän hoÆc lµ c«ng viÖc hoÆc lµ kÕt h«n vµ lµm mÑ.
Ngµy cµng nhiÒu ng−êi kh«ng chÊp nhËn vai trß ng−êi vî truyÒn thèng: hä muèn tiÕp tôc ®i lµm vµ v× vËy chän sèng ®éc th©n. ViÖc thay ®æi nhËn thøc nh− vËy ®· dÉn ®Õn sù thiÕu hôt nghiªm träng phô n÷ trªn thÞ tr−êng h«n nh©n. VÒ phÝa m×nh, ®µn «ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm nèi dâi t«ng ®−êng b»ng c¸ch ®Î con trai vµ trong nhiÒu tr−êng hîp còng ph¶i ch¨m sãc cha mÑ giµ. ¸p lùc x· héi m¹nh ®Õn nçi hä khã cã thÓ sèng ®éc th©n vµ kh«ng sinh con.
V× vËy, khi gia ®×nh hÕt hy väng con trai m×nh cã thÓ lÊy vî trong n−íc th× hä buéc ph¶i chän c« d©u ngo¹i quèc.
Tû lÖ bÐ trai sinh ra ë Hµn Quèc t¨ng vµo nh÷ng n¨m 1980 vµ 1990 do viÖc ph¸ thai lùa chän giíi tÝnh ngµy cµng t¨ng. Tuy nhiªn, kh¸c víi nhiÒu ng−êi nghÜ, viÖc thiÕu hôt bÐ g¸i chØ
®ãng vai trß rÊt nhá trong hiÖn t−îng lÊy “vî ngo¹i”. Trªn thùc tÕ th× ®µn «ng lÊy vî ngo¹i trong kho¶ng thêi gian tõ 1995 ®Õn 2010 kh«ng thuéc thÕ hÖ bÞ
¶nh h−ëng bëi sù thiÕu hôt n÷ giíi. Hä
lµ nh÷ng ng−êi ë ®é tuæi tõ 35-40, n¨m 2005, sinh vµo kho¶ng nh÷ng n¨m 1965-1970, khi mµ tû sè chªnh lÖch giíi tÝnh vÉn b×nh th−êng. Tuy nhiªn, ®èi víi thÕ hÖ nam giíi sinh vµo nh÷ng n¨m 1980 vµ ®Æc biÖt lµ vµo nh÷ng n¨m 1990, ®ã lµ kho¶ng thêi gian cã tû lÖ giíi tÝnh khi sinh gi÷a bÐ trai vµ bÐ g¸i chªnh lÖch lín, th× hiÖn t−îng c« d©u ngo¹i cã lÏ cßn m¹nh mÏ h¬n khi hä b−íc vµo thÞ tr−êng h«n nh©n.
M¹ng l−íi gia ®×nh vµ c¸c c«ng ty m«i giíi - Bu«n b¸n c« d©u hay di c− tù nguyÖn?
Khi nh÷ng cuéc h«n nh©n ®Çu tiªn theo kiÓu nµy diÔn ra th× gia ®×nh vµ b¹n bÌ cña c« d©u, ng−êi mµ ®· ®Þnh c−
ë n−íc ®Õn, sÏ kh¸c nh÷ng ng−êi phô n÷
kh¸c trong gia ®×nh di c−. Th−êng th×, nh÷ng phô n÷ “tiªn phong” di c− ®Ó kÕt h«n sÏ ®ãng vai trß lµm ng−êi m«i giíi vµ t×m chång cho em g¸i hoÆc b¹n m×nh, nh÷ng ng−êi mµ sau ®ã còng di c−. Tuy nhiªn, m¹ng l−íi gia ®×nh vµ x· héi chØ
®ãng vai trß nhá so víi c¸c c«ng ty m«i giíi ë c¶ n−íc ®Õn vµ n−íc ®i. Nh÷ng c«ng ty nµy ®· ®ãng vai trß lín trong viÖc lµm gia t¨ng nhanh chãng sè l−îng c¸c cuéc h«n nh©n xuyªn quèc gia nµy vµ tÊt nhiªn lµ viÖc di c− còng t¨ng theo. C¸c c«ng ty nµy n¾m râ c¸c thñ tôc kÕt h«n víi phô n÷ n−íc ngoµi vµ gióp hä nhËp c− nhanh chãng vµo n−íc cña chång. Hä cã thÓ lo hÕt mäi nghi lÔ vµ thu xÕp vÊn ®Ò tµi chÝnh, do ®ã kh¸ch hµng rÊt cÇn ®Õn hä. Hä lµ nh÷ng c«ng ty t− nh©n vµ qu¶ng c¸o kh¾p n¬i: trªn truyÒn h×nh, b¸o vµ trªn ®−êng phè. Mét
®µi truyÒn h×nh §µi Loan liªn tôc chiÕu h×nh ¶nh c¸c c« g¸i “s½n sµng” kÕt h«n.
Còng nhê cã nh÷ng qu¶ng c¸o trµn lan kh¾p n¬i nµy mµ ®µn «ng cã thÓ dÔ dµng tiÕp cËn víi thÞ tr−êng h«n nh©n quèc tÕ.
C¸c c«ng ty m«i giíi quèc tÕ th−êng cung cÊp ch−¬ng tr×nh trän gãi cho ®µn
«ng ®Õn c¸c n−íc “cung cÊp” c« d©u, vµ v× vËy cã thÓ gióp hä, trong kho¶ng 7
®Õn 10 ngµy, chän ®−îc vî vµ b¾t ®Çu c¸c nghi lÔ kÕt h«n. Sau ®ã, chó rÓ trë vÒ nhµ vµ sau vµi th¸ng, khi c«ng ty m«i giíi hoµn tÊt c¸c thñ tôc nhËp c−, c« d©u cã thÓ ®oµn tô víi ng−êi chång míi c−íi.
Gia ®×nh nhµ chång ph¶i chi kho¶ng tõ 6 ngh×n USD ®Õn 12 ngh×n USD. ë ViÖt Nam, c« d©u t−¬ng lai còng ph¶i tr¶
tiÒn cho nh÷ng dÞch vô nµy; ng−êi m«i giíi ë ®Þa ph−¬ng hîp t¸c víi c¸c c«ng ty m«i giíi cña Hµn Quèc vµ §µi Loan còng tÝnh phÝ c¸c c« d©u tõ 1 ngh×n USD ®Õn 3 ngh×n USD.
Mét sè ng−êi cho r»ng viÖc di c−
theo diÖn kÕt h«n nµy lµ mét h×nh thøc bu«n b¸n ng−êi. Phô n÷ hoÆc bÞ coi lµ n¹n nh©n cña n¹n bu«n ng−êi hoÆc lµ nh÷ng kÎ c¬ héi muèn tËn dông c¬ héi h«n nh©n ®Ó ®Þnh c− ë n−íc ngoµi.
Nh÷ng tranh luËn gay g¾t vÒ vÊn ®Ò nµy ë §µi Loan vµ Hµn Quèc ®· khiÕn ChÝnh phñ c¸c n−íc nµy ph¶i th«ng qua c¸c luËt míi. ë §µi Loan, chØ nh÷ng c«ng ty phi lîi nhuËn míi ®−îc ho¹t
®éng hîp ph¸p, trong khi ë Hµn Quèc ChÝnh phñ ®· ¸p dông hÖ thèng kiÓm so¸t míi, yªu cÇu c¸c c«ng ty m«i giíi ph¶i cã giÊy phÐp ho¹t ®éng.
CÇn l−u ý r»ng nh÷ng cuéc h«n nh©n nµy diÔn ra ë nh÷ng n−íc mµ h«n nh©n s¾p ®Æt vµ giao dÞch tµi chÝnh gi÷a c¸c gia ®×nh liªn quan ®Õn h«n nh©n, nh− ®ßi hái cña håi m«n hay “th¸ch c−íi”, tõ l©u ®· lµ mét truyÒn thèng.
Nh÷ng tËp tôc nµy hiÖn vÉn ®−îc x· héi chÊp nhËn, cho dï kh«ng cßn phæ biÕn nh− tr−íc n÷a ®èi víi c¸c thÕ hÖ trÎ ë mét sè n−íc. Tuy nhiªn, h«n nh©n gi÷a hai ng−êi l¹, do mét c«ng ty m«i giíi s¾p
xÕp, kh¸c víi cuéc h«n nh©n s¾p ®Æt gi÷a hai gia ®×nh. §èi víi cuéc h«n nh©n s¾p ®Æt gi÷a hai gia ®×nh th× c¸c gia
®×nh gÆp gì nhau vµ thÓ hiÖn sù nhÊt trÝ víi cuéc h«n nh©n vµ cuéc h«n nh©n nµy ph¶i phï hîp víi c¸c chuÈn mùc x·
héi cña hä. Hai vî chång th−êng cã hoµn c¶nh x· héi vµ ®Þa lý gièng nhau hoÆc t−¬ng tù nhau.
PhÇn lín c« d©u ViÖt di c− tù ®ång ý kÕt h«n, chø kh«ng ph¶i do ¸p lùc tõ phÝa cha mÑ. Hä th−êng cã hai môc
®Ých: kÕt h«n vµ di c−. Môc ®Ých cña hä kh«ng ph¶i lµ thùc hiÖn mét hîp ®ång h«n nh©n mµ lµ víi hai môc ®Ých. Còng gièng nh− hÇu hÕt nh÷ng ng−êi nhËp c−
®Õn tõ c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn, c« d©u ngo¹i quèc hy väng r»ng b»ng h×nh thøc di c− hä cã thÓ gióp ®ì vÒ mÆt tµi chÝnh cho gia ®×nh ë quª h−¬ng vµ c¶i thiÖn
®êi sèng cña b¶n th©n. Chång vµ gia
®×nh nhµ chång th× mong muèn hä nhanh chãng sinh con vµ chØ ë nhµ lµm viÖc néi trî. H¬n n÷a, trong nhiÒu tr−êng hîp, ng−êi chång cßn muèn hä ph¶i ch¨m sãc cha mÑ ®· giµ. Do vËy,
®«i khi m©u thuÉn vµ thËm chÝ c¶ b¹o lùc gia ®×nh x¶y ra vµ kÕt côc lµ ly dÞ vµ ng−êi vî trë vÒ quª h−¬ng.
D©n sè ngµy cµng ®a d¹ng
ViÖc nhËp c− cña c¸c c« d©u ngo¹i quèc ®· khiÕn x· héi ngµy cµng ®a d¹ng h¬n. HÇu hÕt nh÷ng ng−êi ®· xin ®−îc quèc tÞch cña n−íc hä di c− ®Õn lµ c«
d©u/chó rÓ ngo¹i quèc, vµ trong ®ã phÇn lín lµ c« d©u ngo¹i quèc. ë §µi Loan, 98% trong tæng sè h¬n 13 ngh×n ng−êi
®−îc nhËp tÞch lµ vî hoÆc chång cña c«ng d©n §µi Loan, trong ®ã, 4/5 ng−êi nhËp tÞch lµ c« d©u ngo¹i quèc ®Õn tõ ViÖt Nam. ¦íc tÝnh cã kho¶ng 110 ngh×n phô n÷ ViÖt Nam lÊy chång §µi
Loan vµ 15 ngh×n ng−êi lÊy chång Hµn Quèc trong mét thËp kû qua.
Ngay c¶ nh÷ng ®øa trÎ sinh ra tõ c¸c cuéc h«n nh©n xuyªn quèc gia còng thu hót sù chó ý cña c¶ giíi chÝnh trÞ vµ giíi nghiªn cøu, bëi chóng liªn quan tíi viÖc ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch, c¸c dÞch vô x· héi hiÖn cã nh»m phôc vô nhu cÇu cña nh÷ng ®øa trÎ nµy. Còng n¨m 2008, 1/10 sè trÎ ®−îc sinh ra ë §µi Loan lµ con cña bµ mÑ ngo¹i quèc. T×nh tr¹ng nµy tr¸i ng−îc víi hÖ t− t−ëng vÒ sù thuÇn khiÕt d©n téc vµ quèc gia, vèn rÊt phæ biÕn ë §«ng ¸. V× vËy, nh÷ng c«
d©u ngo¹i quèc cã thÓ bÞ ph©n biÖt ®èi xö vµ bÞ lo¹i khái thÞ tr−êng lao ®éng còng nh− c¸c ho¹t ®éng céng ®ång.
ë §«ng ¸, tû lÖ ng−êi ngo¹i quèc
®−îc nhËp quèc tÞch vÉn thÊp h¬n so víi c¸c n−íc ph¸t triÓn kh¸c. N¨m 2007, c«ng d©n cã nguån gèc n−íc ngoµi chiÕm 1,7% d©n sè ë NhËt, 2,8% d©n sè Hµn Quèc. Tuy nhiªn, con sè nµy ®ang t¨ng vµ viÖc nµy t¹o ra th¸ch thøc lín ®èi víi c¸c n−íc cã ng−êi nhËp c−. HiÖn t−îng c« d©u ngo¹i quèc lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò nhËp c− quan träng nhÊt ë khu vùc nµy vµ cã thÓ g©y ra nhiÒu hËu qu¶
nghiªm träng vÒ mÆt nh©n khÈu vµ x·
héi häc.
Lóc ®Çu, chÝnh phñ c¸c n−íc cã ng−êi nhËp c− ñng hé c¸c cuéc h«n nh©n víi c« d©u ngo¹i quèc, coi ®©y lµ mét c¸ch duy tr× t¨ng tr−ëng d©n sè ë c¸c vïng n«ng th«n, nh÷ng n¬i mµ ®µn «ng khã lÊy vî. Hä còng rÊt tr«ng chê vµo viÖc tû lÖ sinh sÏ t¨ng theo. Theo quan
®iÓm cña hä th× hiÖn t−îng nµy lµ mét vÊn ®Ò x· héi chø kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò nhËp c−. ë Hµn Quèc, mét sè thµnh phè cßn ®−a ra c¸c chÝnh s¸ch hç trî tµi chÝnh cho c¸c gia ®×nh muèn con trai lÊy
vî ngo¹i quèc. Ng−êi ta mong ®îi r»ng khi nh÷ng c« d©u ngo¹i quèc ®· cã mèi quan hÖ gÇn gòi víi n−íc hä nhËp c−
®Õn th«ng qua h«n nh©n th× hä sÏ nhanh chãng hßa nhËp x· héi. KÕt qu¶
c¸c nghiªn cøu gÇn ®©y cho thÊy khi c«
d©u ngo¹i quèc thùc sù gÆp khã kh¨n th× c¸c n−íc cã c« d©u nhËp c− ®· ®Çu t−
vµo c¸c ch−¬ng tr×nh hßa nhËp (d¹y ng«n ng÷ vµ v¨n hãa). Hä cßn cÊp kinh phÝ cho c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan chÝnh phñ ®Ó cung cÊp dÞch vô cho nh÷ng c« d©u nµy còng nh− nh− chç ë cho nh÷ng n¹n nh©n bÞ b¹o hµnh gia
®×nh. Tuy nhiªn, nh÷ng n¨m vÒ sau, sè l−îng c« d©u ngo¹i t¨ng cao kÐo theo nhiÒu vÊn ®Ò x· héi ®· khiÕn chÝnh phñ c¸c n−íc NhËt B¶n, §µi Loan, Hµn Quèc dÇn cã nh÷ng thay ®æi trong chÝnh s¸ch dµnh cho c« d©u ngo¹i quèc.
Tuy nhiªn, nhiÒu nghiªn cøu ®· chØ ra r»ng, h«n nh©n víi nam giíi ë mét sè n−íc ph¸t triÓn h¬n ®−îc mét sè phô n÷
ViÖt Nam nh×n nhËn nh− mét c¬ héi tèt
®Ó n©ng cao chÊt l−îng sèng, c¶i thiÖn
®Þa vÞ x· héi cña m×nh vµ më réng tÇm m¾t.
KÕt qu¶ ®iÒu tra tõ 250 gia ®×nh cã con lÊy chång ngo¹i quèc, t¹i huyÖn Thèt Nèt (CÇn Th¬) cho thÊy trong n¨m 2007, 93% gia ®×nh ®· nhËn ®−îc tiÒn göi vÒ tõ phô n÷ di c− theo diÖn h«n nh©n. Trong ®ã gÇn 60% gia ®×nh −íc tÝnh lµ sè tiÒn göi vÒ chiÕm b»ng hoÆc lín h¬n 50% tæng thu nhËp cña hä. H¬n 90% gia ®×nh kh¼ng ®Þnh môc tiªu chÝnh cña cuéc h«n nh©n víi ng−êi n−íc ngoµi cña con g¸i hä lµ ®Ó gióp ®ì gia
®×nh. Cô thÓ trong mét n¨m h¬n 25%
phô n÷ lÊy chång n−íc ngoµi göi vÒ cho gia ®×nh tõ 1,2 ngh×n ®Õn 3 ngh×n USD, h¬n 17% göi vÒ nhµ sè tiÒn tõ 3 ngh×n USD trë lªn. Nh− vËy, c« d©u di c− ViÖt
Nam cã ®ãng gãp tµi chÝnh quan träng cho gia ®×nh cha mÑ ruét. Ghi nhËn nh÷ng ®ãng gãp trªn lµ b−íc quan träng
®Ó tiÕn ®Õn viÖc coi nh÷ng nh÷ng ng−êi phô n÷ nµy lµ nh÷ng ng−êi di c− cã quyÒn riªng cña hä chø kh«ng chØ h¹n chÕ ë kh¸i niÖm “c« d©u ngo¹i quèc”.
* * *
Nh− vËy, cã thÓ nãi, h«n nh©n víi ng−êi n−íc ngoµi lµ mét xu thÕ tÊt yÕu trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸ hiÖn nay.
Kh«ng thÓ duy ý chÝ trong viÖc muèn hay kh«ng muèn cã hiÖn t−îng kÕt h«n víi ng−êi n−íc ngoµi. §©y lµ mét vÊn ®Ò b×nh th−êng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, giao l−u vµ héi nhËp kinh tÕ, v¨n ho¸.
§iÒu quan träng lµ, lµm thÕ nµo ®Ó gi¶m thiÓu nh÷ng rñi ro cho nh÷ng phô n÷ kÕt h«n víi ng−êi n−íc ngoµi, ®Ó c«
d©u ngo¹i quèc nãi chung, c« d©u ng−êi ViÖt nãi riªng cã thÓ hoµ nhËp víi quª h−¬ng míi. V× vËy, víi ViÖt Nam, chóng ta cÇn t¨ng c−êng vai trß, tr¸ch nhiÖm cña c¸c ®oµn thÓ, tæ chøc x· héi, trong
®ã ®Æc biÖt lµ vai trß cña Héi Phô n÷,
§oµn Thanh niªn, c¸c c¬ quan t− ph¸p...
Thùc tÕ, h«n nh©n víi ng−êi n−íc ngoµi nh÷ng n¨m gÇn ®©y ë n−íc ta th−êng ®Õn víi c¸c c« g¸i tõ c¸c vïng n«ng th«n, vïng s©u vïng xa, häc vÊn
thÊp, Ýt hiÓu biÕt. V× thÕ, kh«ng thÓ bá mÆc c¸c c« g¸i ra ®i lµm d©u xø ng−êi víi hai bµn tay tr¾ng, chØ víi −íc m¬ ®æi
®êi. CÇn chuÈn bÞ cho c¸c c« d©u ViÖt hµnh trang thËt tèt ®Ó ®i lµm d©u xø ng−êi. CÇn cã nh÷ng th«ng tin ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c vÒ ng−êi chång t−¬ng lai, vÒ gia c¶nh ng−êi chång, vÒ ®Þa ph−¬ng mµ c¸c c« d©u ViÖt sÏ ®Õn sinh sèng víi vai trß ng−êi vî, ng−êi con d©u trong gia
®×nh sÏ gãp phÇn gióp c¸c em vµ gia
®×nh c©n nh¾c tr−íc khi quyÕt ®Þnh lÊy chång n−íc nµo, ë ®©u cho phï hîp víi m×nh. Bªn c¹nh ®ã, c¸c c« d©u ViÖt cÇn t×m hiÓu vÒ LuËt ph¸p, phong tôc, tËp qu¸n, häc tiÕng cña c¸c vïng, miÒn cña n−íc sÏ ®Õn lµm d©u.
ChØ cã nh− vËy, chóng ta míi gãp phÇn lµm gi¶m thiÓu nh÷ng rñi ro ®èi víi c¸c em g¸i lÊy chång n−íc ngoµi vµ x©y dùng ®−îc nh÷ng cuéc h«n nh©n cã yÕu tè n−íc ngoµi cã ®−îc h¹nh phóc.
§ã còng lµ ®iÒu quan träng mµ d− luËn x· héi cÇn h−íng tíi. Ngoµi nh÷ng trang bÞ ë n−íc së t¹i, t¹i n−íc c« d©u ®Õn nhËp c− còng cÇn cã sù quan t©m, gióp
®ì ®Ó c« d©u ViÖt nhanh chãng hoµ nhËp vµo gia ®×nh, céng ®ång n¬i c« d©u
®Õn sinh sèng. Cã nh− vËy, nh÷ng cuéc h«n nh©n xuyªn biªn giíi míi cã thªm nh÷ng “®iÓm tùa” h¹nh phóc.
