\
VIERDE JAARGANG. WOENSDAG, 14 FEBR'U.ARIE 1945
KEUSE IUSSEN . GESONDHEID
'EN PROVINSIALE GESAG
Politici Skep Prrobleem
Wat Nie Restaan~
Die volk van Suid-Afrika staan op die
~omblih· voor 'n keuse tvat enige mens, behalwe 'n politikus, met verbystering slaan. . Die keuse is dat hy moet kies tussen sy
gesm~dheiden die prestige van die provinsiale
~ade.'So ' n keuse is alleen moontlik omdat dit nie die volk .. is wat die keuse moet doen nie, . maar die po·
litici vir wie dit 'n wiskundige probleem is waarvoor selfs ' n Einstein sal t4!rugdeins. ,Eenvoudig geen oplossing nie," so lui die slotsom t.vaartoe die luid- rugtige parlement en die wankelmoe.clige kabinct
gekom het.
1Ons se ,gekom het," want hoewel daar nog geen finale besluit oor geneem is nie, is die uitslag reeds in die koukusse beklink, en heel vermoedelik sal die praat- jies sommer in die vergetelheid gestoot word deur ander ,meer belangrike" regeringswerk, of hoe dit ook al heet.
die vorslag is nou deur 'n private lid, die voorsitter van die kommlssio, by die parlement aanhanglg gemaak by wyse van 'n voorstel wat die rege- ring versoek om die toepassing da~r
van ,te oorweeg''. Verstaan goeu:
•n Konnnlssfe wnt deur die regering aangestel Is en op stuntslwste 'g.ewer.lc en aanbeveUngs gedoeu ltet, se verslag word nanhnnglg gemnnk dem •n 11ri·
vate lid in die beperlcte tyd wnt die parlement afstann vir private Ie.de!
I
,'H'ERK"
nog so 'n handjie sal kan bysit. Daar Is dus eintllk geen keuse nie, bebalwe tussen die regering en die alterna- tlewe regerlng.
IDTGED'IEND
Die felt bly egter staan dat die bele staatstelsel van die Unle totaal ult·
gediend en veertig jaar agter sy tpl Is. S9lfs waar dit die 11rovlnslale stel·
s.el nie geld nle, is daar voortdnrend
•n kense by die oplossing -van •n vraagstnk - die kense tnssen die stemme -van die nasvoels wat teer op die -vraagstuk, en ,die oplosslng dnarvan. Verder is daar by behande- Ung van die '}lro'bleme ook nog nltyd
dl~ opgedronge keuse tussen Sy 1\fa·
jestelt se Regering .en Sy :l\Iajcsteit se Opposisie.
Wat die gesondheid van .die YOlk betref, vi·r die volk self is dan.r geen keus.e nie, want geen lid van die -volk, behalwe die nas-voelsl sal •n provlnsl·
ale raad bo sy ef.-e gesondheid stel nie, en die volk van .die provlnslale rade is tog lmmers ook die volk van die Unie.
Nie die volk self Is verdeel of staan voor 'n keuse nie, maar dit is die partypolitleke aasvoels wat belang het by die provinslale rado as 'n afsetgebied vir verslane as- pirante en 'n opleidingskool vir die
-jong politici. Daaroru dat g een
politieke party gretig is om 'n ver- 'n Kommissie, twee jaar gelede
aangestel deur die regering om on- dersoek In te stel na die vraagstuk van volksgesondheid, het aan die ein- de v.an verlede jaar met drastiese aanbevelings gekom benewens skok- ltende onthullings. Volgens die ver- slag van die kommissie is ~ie gc- sondbeldsdlenste van die Unie , •n beeM -van venvarrlng" en ,,,letterlilt 'n la}lpieskombers". D.anr is •n bonte •
v~rsameUng liggame wat beheer oor die gesondhe'idsdienste uitoefen met jaloerse ywer. Die verslag lui dat ,,met so 'n verdeling van verant- woordelikheid tussen verskeie !Klorte openbare owerhede - sentrale, pro- vlnslale en plaaslike - en met g~o
neeskundlge dlenste so afhanklik van vrywilligheidsdienste, dit min ver-. basing wek dat die gesondheidsdien- ste In die Unie 'n beeld van verwar- ring bled - Ietterlik 'n Iappieskom- bers."
En toe bet die tonga aan die WPI·k
gegaan blnne die parlement Dit het geklap en gekllnk. Maar onder 'll die geraas het die mm·e van die Pro- vinslole Jerlgo's stewig blystaan. ,
"\'an regeringsknnt Is hednie dat die toepasslng Tan die aanboTeling, wnt
SKRIKWEKKmm
Die kommlssie verklaar verder dat daar 'n geweldlge tekort Is aan personeel en ,.'n ontsettende wa'll- versprelding" van pers-uneel, op die grondslag van betaalkanse in plaas van behoefte.
as eerste verelste stel 'n senQ:ale g~
sag oor aile gesondheidsdiens'te, 'n eersterangse konstltnslonele 'krlsls sal veroorsaak omdat die }lro,•insies nie van hul rogte sal wil afstan<l doen nie. Asof die bcvolldug ,·sm die pih- vinsies ander soort weseus is as die volk van die Unit~ wat g.esonclbcld cis,
U VRIENDE U GASTE
No. 12
GPTREDE TEEN AMPTENARE
Die r. egering se vervolging van lede van die Afrikaner- Broederbond wat nie bedank het ingevolge . die noodregulasie nie, het verlede week in Pretoria be- gin toe twee hooggeplaaste amp- tenare, t.w. mnr. W. du Plessis, gesantskap-sekretaris 1n die De - 'partement van Buitelandse Sake,
en mnr. J. Cloete, senior klerk in die Departement van Finan- sies, op aanklag ver&kyn het van oortreding van die noodregula- .sies omdat hulle nie uit die Broe- derbond bedank het nie. Albei amptenare is reeds meer as twintig· jaar in die .diens.
'n Ander hoe amptenaar, mnr.
A. J. Bosman, sedert 1937 On- .dersekretal'i.s van Handel en Ny- werheid, het sy bedanking in- gedien as amptenaar omdat hy weier om uit die Broederbond te bedank. Ook prof. dr. Mon- nig van Onderstepoort het be- dank. Hy is ver buite die grense van die Unie bekend vir groot dienste wat hy met navorsing gelewer het.
andering van die stelsei te bepleit nle. rartypolitWk staan in die pa.<J Tun die vollt se gesondlteld.
Wees GESOND
en STERK!
JOHAN HE FER
sal vir u ook so'n mooi liggaam
met reusekrag
bon.
Skryf aan:
Johan Hefer
en meld u Liggaamlike
Swakbede of vul hierdie koepon In:
Johan Refer
rosbns 8809, Johannesburg.
Daar is vernl gekla teen die totalc ahvesigheid van enige voorlwntunde dlensto ntet die gevolg .dat tifus by voorheeld 'n skl'ik,vekkende toename openbnar &131fs onder blanl{es!
Van opposisiekant Is bedule{ uat daar ,,'n oploss!ng behoort gevind te word''. Wat daardlo oplossing is, is nie beduio nie. Y.olgcns edn koerant se vertolklng is dlt glo. dat die pro- vinsiale rade na reg eintlik darem nie juis beswaat• hoof te maak nie, en buitendien dareru ten minste ook nog alt.yd ietwat vir hulleself kan u_it- bou en so bier en daar darem ook
Stuur m:v auebDef, •onder nrpUcttn.r, .-one beaonde:rbcde omtrout u Jiunoa.
Ons het net enkele grepe geneem ult 'n verslag 'lo'Ol skrlkbeelde. Hie1·-
Naam •••...••.•....••........•.. ········:-······
Adrea •••.•...•••••••••••••••••••••••••••.••••••••••• -· ••.••..•••.•.
TWBll DIE o.a., WOENSDAG, 14 FEB. 1945
AA JMDAG!! WIL DV l WEl' .. \tERR illlt VIR
EXCELSIOR WYNE verower 3 silwer bekers e n verskeie eerste pryse op Paal'l Wyn·
tentoonstelling 1943.
I
BEELSEB llJE
Beatel direk van Produaeerder
JOHN SCHOEMAN,
,EXCELSIOR"
VLAKTEPLAATS-STASIE, K.P.
Pv Per
lletW ~
Speai.aal • . . . . . 2/3 10/- Rooi Jeripiko . . • . 1/9
1/ -
Wit Jeripiko . . . . 1/D
1/ -
:Malmaey • . . . . . 1/9 8/- Soet Muabdel - rooi 1/8 7/6 Soet Muakadel - wit 1/8 7/6
Soet Port 1/8 7/6
Port . . . . . . . . 1/6 7/- Pontak • • • • . • 1/6 7/- Worceater Hock • . 1/6
7 /-
Speaiale Sjerric . . 1/6 71- Sjerrie • • • • . • • • 1/5 6/6 MoakOnf)"t . • • • . . 1/6 6/6 Voce br 5/- vir Kissie en Bottela en 20/- vir Vaatjie, w:at vercoed sal word by terucaendinc spoorvrac be- taald.
L.W. - Wyn word aileen in Ki•- lies van 12 croot bottela of Vaatjiea van 5 cell. en meer verkoop.
T.-me: K.M.B. plus treingeld na sylyne of K.B.A. plus tremkommiaaie ,v.o.s. Vlakteplaats-stasie.
L f t WEL. - X~ ~ .U..
•oor-
lkD Ill lll:tlalee ftD • U bottela of ID t-pt.
llariNI'I, W111110P ... Mp. I/• • 11/• .._.
.peliUewela Ill.
SA S BA NK
V errig V olksdiens !
Lenings vir gesalarieerde persone verkrygbaar.
Terme uite1·s bt'"llik.
RAADPLEEG SASBANK
~
PAARL: -
A rbeidsleiers
· AS ONS DIE BESTAANDE ARBEIDSTYDSKRIFI'E NOU- KEURIG BESTUDEER, WORD ONS GETREF DEUR DIE FElT DAT DIE HUIDIGE ARBEIDS- LEIERS SOWEL AS DIE ,PO- LITIC! W AT E EN EN AND-ER OO R DI E ARBEIDSVRAAG- STUKKE TE St HE T, NIE
P~ESIES
WEET WA'l' DIE WERKER EINTLIK WIL Ht
NIE J... HIERDIE MENSE, DIE
HU!uiGE ARBE IDERS E N DIE PARTYPOLITICI, VER- KEER BLYKBAAR
ONDEI~DIE I NDRUK DAT DIE WER- KERS HUL P RIVAAT KAPI- TALISTIESE BASE NET WIL VERRUIL VIR AMPTENARE VAN
'NKAPil'ALISTIESE OF KOMMUNISTIESE STAATS- DIKTATUUR.
Laat ons die saak 'n bletjie van naby beskou. Die Naslonale Uitvoe- rende _ Komi tee van die Suid-Afri- kaanse Vak- en Arbeidllraad bet •n sogenaamde werkershandves deur 'n onderkomltee l.aa:t opstel. Ons hoerin- ner net vooraf daaraan dat die ge- noemde Uitvoerende Komltee ult 25 lede bestaan, byna alm!!-1, met ·en·
kele uitsonderings, voltyase ampt.e- nare van versklllende vakvereniglnge.
Tussen haldes: skaars drie van bulle is A!rlkaanssprekend terwyl die oor- . grote meerderbeld van die blanke
werkers In ons land Afrikaansspre- ltend is. Ons n-oem dit nl'e ult rasse- oorweglngs nle, maar net om vas te stel ln hoeverre blerdie Uitvoeren- de Kom!tee In 3taat Is om die work- lik-e wense van die hele werkersge- menskap aan te voel en te begryp.
DWAAS
As ons nou die werkersbandves van hierdle vakunle-amptenare -ont- leed, v1nd ons tot ons verbaslng dat bulle die toekomstlge hell van die
WORCESTER : - KAAPSTAD :-
Posbus
266Posbus
57'
Gevolge Van
Posbus 2387 I t rnerl·ng
====-======== n e
- 0 B
NS w dwarsdeur die Unie, sowel as buite sy grense, bekend vir goeie drukwerk teen konkur- rerende pryse. • ESTE is om ons
t~raad- pleeg in vel:band met
1u
benodighede. Prysnote- rings word gratis ver- skaf. Enige soort druk- werk van visitekaarte tot geleerde Dissertas1es word onderneem.
Hou Koers N a
~RO ECCLESIA-DRUKKERY
(Edms.) Bpk.
Drukkers, Ultgewers en Boe1cblnders
Die Laan, Stellenbosch.
ONDERBTEUN I I I l
Poskantoor
Haar~appersllerbtraa& 1'71 • • • • • • P&BTOI&IA V1r
DAllES en KANS
Elalurl NlDD' JIBND~ VAN DD WA.LT
Groter Ywer
Op 23 Januarie het generanl Tos P!enaar en prof. dr. C. Rautenbach, die aand In die stadsaal te Bethal 'n goed bygewoonde O.B.-vergaderlng so suksesvol toegespreek dat daa1· 'n ver- soek van die geboor gekom bet om maar Ianger aan to holr. Die spra- kers bet aan die versoek voldoen.
By hierdie geleentheid het die plaas- llke generaal, genl. J:\'.aas Pl'insloo, ook 'n kort woord tot die vergadering gerlg as volg:
.,Nn byna twee jaar van balling- skap in eie land, na byna nog 'n jaar verlna:g tot die status van pas- draer, ook In eie land, Is ek vanaand · weer vry om saam met u hlerdie ver- gaderlng by te woon. Vir !DY is dit 'n aand van groot blydskap. Verstaan my goed! Nie blydsktlP omdat die owerheld wat roy d•·ie jaar gelede as staatsgevaarllk aangehou het, roy nou totaal losgelaat bet nle, maar wei om weer in sta.at te wees Oil} my plig te . kan doen, !nstede daarvan om in 'n doringdmadkamp te sit en te pleit vir my regte.
'LIEFDE
,.Laat ek u van h!erd!e eienaardig- beid van 'n losgelate vertel: U moe- nie verwag dat die vernedering, die onreg en verpesting gemaak bet dat mens nou wll wraak neem .;lp die wat d!t toeged!en bet 111e. Ne.e! AI daar•
die dingo bet gemank dat mens groter lfef(le vh· jon .efe saak ontwikkel bet.
se Transaksie
I
werkers onder beskerming pl.aas van die sogenaamde Verenlgde
1 Volke -- 'n mengelmtYes van ·::>n- derllng botsende imperlallstiese ryke wat
or
deur kapitallste Of d,.eur kommuniste regeer word!lloe die workers ooit onder hierdie uitbuiters, wat 01 deur omkopenM geldmag Oi deur onderdnllikende staatsmag die leisels in honde bon, van enlge ))estaansveUigheid ,,erselwr kan voel, slnan •n mens totnal tlronl<, Die werkershnn.dV'es beroep hom 01•
m e
Atlanttese Handves waarvan nog net •n Jlnn.r stuludes papier oorgebJy loot! In die llg van die jongste wereldgebeure 'Is dlt immers onmo-ont- llk om te verstaan dat daar nog mense Is wat glo dat die eenb:eid van die ,Verenigde Volke" ooit be- doel was om meer as 'n tydel!ke oor-logsmaatre~l te wees.
AFGESAAGD
Die s.g. werkersbandves is verder op ses ,,fundamentele •·egte" geba- seer. Hlerdi'C ,.rllgte" bestann, af- geslen van 'n paar vanselfsprekende mensllke pligte - pllgte wat geen staat of gemeenskap oolt sond:er om bpmselt te vernietig, lank kan mis- ken nie, ult bolle frases wat beide
ko~munlstiese en kapitalist!ese dik- tators tot vervelenstoe gebruik -om hul ware siel en oogmerk te verberg.
Die gewone laagbetaalde werkers van ons land
w n
graag aan die buid!ge arbeidslei:ers en partypoll- t!cl baie uitdrukllk se dat bulle geen heil van die s.g. Ve1·enigde Volke verwag nle, dat bulle moeg is vir abstrakto ,,regte'' wat neto~verblindery is, dat bulle geen staatsosiali);me \vat iiet vermomde kapitallsme is, verlang nle. Wa!
bulle hegeer Is •n egte Tolksosia·
lisnre wat bulle • in die geleenthehl stel om self Jml ere welsyn onge·
hinderd nit
te
werk en wat nte onder die plak van Jcommunlstiese oi' Ita·pltalistlese dlktators, met die stants·
~g In hul banda staan nfo.
HJerop kom ons later weer t~rug.
Daarom dan die rwer om weer in die tuig te spring en so jou yolk te dien.
Danrom sal u ook merk dat manne besadfg .,)aarln gegaan bet maar fnna·
tlil'S daarult lrom. Slegte behandellng, oonreg en \'Crnederlng verwag 'n mens van jou vyand. Maar vandag ill nle die tyd om daaroor te treur of te kin nie. Die haat Is van minder belang, dit kom later. Want lemaiid wat van- dag 'n groot rol In Europa speel, bet gese by pak 'n vyand nle aan voor- dat by hom nie kan verniet!g nle."
Generaal Prlnsloo het belowe oru met 'n later geleentbeid die volgen- de sake te behandel soos geslen van die ltant van dieJgeinterne<erde: Die O.B.-Noodhulpfon s, ons nle-vyandlge bouding tenooor die soldaat en ons bit- ter gevoel teenoor sek{lre van die lei- ers van die H.N. Par(y.
Hoofgener.aal Opperman was ook teenwoordlg, maar het verkles om niks tc se nie sodat die bcs:>ekende sprekers aile moonU.ike tyd tot hul beskikking kon M.
Hoofkommandant Hend•·tk Snyman bet die vergadering gelel. Die O.'B.- Wag was verantwoordelik vir die or- dellke r~elings. - (lhgestuur).
STUDENTE
Daar word 'n beroep gcdoen op ouersl wat kinders na die unh,ersiteite stuur om bulle aan te moedig om da- delik by hul aankoms Ill verbinding te tree met die O.B.-offlslere, s:>dnt bulle ingedeel kan word by die stu- dentelcommando's. Die offis!ere doen
· hul bes om die studente op. te sock, maar dlt kan b.ale help as studente bulle dadelik self aanmeld.
Op Stellenboscb kan bulle in ver·
binding tree met bfkomdt. dr. P. J.
Coertze.
GE-INTE. RNEERDES NIE V.RY NIE Groot · Ontberiogs
Duur V.oort
As daar gese word dat nog net 55 Afrikan ers in die konsen- trastekamp van l{offiefontein sit en 11 in AndalUJSia, word ver- geet dat baie, meer as 100, nog op plaasa.rres sit. Hulle is wei ui t die kamp gelaat maar moet
GP
een of ander plaas of p\ek sonder inkomste sit, van
ailevryhede ontstoke, p, res i es soos in die kamp. Die marteling du ur voort.
Nle dit aileen nie, die nood van bul gesinue, or bulle in die kamp sit of op plaas-arres, bly dleselfde.
Daarom klop die Sekretaris van die Noodbulpf011ds n<Jg st·eeds ernstig by ons aan. Dnarom het hy nog on- geveer £1,300 per maand nodig om die wolf van die deur te hou.
Dag na dag is bykomstlge hulp by die gereelde toelae ¥n die vroue en kinders nodlg. Hulp soos vir mediese, tandlreelkun.dige en ,·crple·
gingsdiensteJ vervoer soms, ook bale keer hulsvestlng, beskerming ''n.n us- suranslepollsse, betaling vnn rentllls om te V>Oorkom dat die elendom nio verkoop word ni•e solank die brood- winner elders onder arres - wcg van sy ele huls - moet sit.
Die vrylatlng van "gelnterneerdes het nog min gedoen om die nood te verdryf. Maar elkeen wat enlgsins
!Jiegln verdien, word van die lys van afhankl!kes van die Noodbulpfonds geskrap.
Die Noodhulpfonds het ondersteu- nlng nodig s-olank die mensa bulpe- loos,
or
in die kampof
op plaas-arres buite die kamp onder hemeltergende en ekonomiese onderdrukkende ba- perking van 'n wrede internerings- beleld sit.Lede moet bulle nie deur kwaad- stokers laat beinvloed om bul onder- steuning te weerhou nle. Die hoof- vrou van elke gebled word verant- woordelik gehou om elke gev.al wat ondersteunlng ontvang, to ondersoek en aan die hooCkwartler te rappor- teer. V<erder is daar 'n staande uit- nodiging van die sekretarls van die Noodbulpfonds aan enlge goedgesin·
de persoon om die gooudlteerde state van die fonds In sy kantoor te on- dersoek. ·
NUWE lYDSlRIF
Filma: - een van die jongste Af·
rlkaanse tydskrif'lie - Is 'n weekblad gewy aan die Afrlkaanse film-, to- nee!-, muslek-, skilderkuns, die radio en fotografie. Die elenaars is 'n Af·
rikaner-maatskappy.
Dit is 'n weekblad met 32 bladsyo gedruk op kunspapier, met talryke Il- lustnasies en een van die netjiese tyd- skrifte vandag In omloop.
H!erdie blaC\ voorsf1en aan 'n bale groot behoefto, nl. 'n Afrlkaanse tycl- skrif oor bogeuoemde ondenverpe. Hy is ongetwyfeld bedoel om ell('e Afri- kaner wat in die kuns, die rolprent en die toneel belangstel te ber-elk. Hy is onmisbaar In die skool , want hy bevat juis daardie voorl!gting wat ons mense en jeug vandag n-odig het. Hy kan 'n teenvoeter van groot krag word teen die slegte uitlandse invloe- de. Hy kan help om 'n eie Suld-Afrl- kaanse fllm-bedryf •op te bou, 'n Afrl- kaanse gees dwarsdeur die volk dour middel van die rolprent, <lie toneel, radio, musiek en beeldende kuns IE>
dra.
In sy Januarie-uitgawe verskyn oo.a.
artikels, met afbeeldings, oor die skll- derkuns van Pierneef; die Bybelkan- tate van S. Eyssen; die Marionett'e, die Sarle l\1arais-wedstryd, rolprente, ens.
Intekenlng 10/- per jaar by Die Besturende Direkteur, Filma (Edm~.)
Bpk., Posbus 42, Hellbron.
DIE O.B., WOENSDAG, 14 FEB. 1945
SOQS ONS LESERS IJ)JT SIEN ,,~ keer AI mal 0or
Een Kam !''
BlnneLander skr:yr ult Robertson:
Ons het bale probleme In ons lana wat maar nle opgelos kan W10rd nlo.
As ~~e !toOfleler van dill regeren<te polltJeke party die .hoofleier van die opposlsie-party sou vra: ,.Help my om die vraagstukke op te ros" dac sou di-e mees natuurlike anh~oora daarop wees: ,,Wat bly d.aar dan vir my party oor?" Dl1 beteken dat as die opposlsle-party die sleutel van die gehe!m dra, u en ek moet wag totdat die opposisle oeendag regeer voordat ons probleem opgelos kan word· en dit kan sloer totdat ons al heelt~mal van ellende verg.aan het.
Ek dink dlt sal vir ons volk geed wees as u van u lesers sou v1·a om aan u te s~ waarmee bulle di-e meeste bots. Sal u omgee as ek daarmee 'n begin ma.:~k? As sakeman bots ek al vir 35 jaar met die bestaande soslaal- ekonom:cse struktuur. U rulmte Is nlc te vorop nie, dus sal ek my by korte trekke moet neerle.
Voordeel vir Kusgebiede
Omdat die Ucle-vaders neergele het dat die spoorwee op beslgheldslyne voortgeslt moet woTd, wll dlt tog nog nle se dat die blnneland (ek kwal!fi- seer met die woord ,blnneland" om- dat belde boer en dorpenaar da.ar- onder begrepe Is) gestrat moet word met hoar spoorvrag as die knsland, nadat lr.voerbelastlngs reeds by die hawe betaal Is nie. Die boer se pro- duk "1ord teei'l die laagste tariewe ver- voer na die kusland, w.at 'n dubbele voordeel vir die grootstedel!ng, veral die kusstedeling Is, omdat hy uit d:e aard van die saak nooit hoef by te dra In die vorm van vrag op lnge- voerde tof by die kus vervaard!gde goedere nle. Die bestaau van ho!!r vrag van die' Rus .af na die blnneland bet-eken dat die boer tog bed roe Is;
die voordeel wat met lae tarlewe na d!e kus In die een sak p;esteek word, word met hoi!r tariewe vanaf die kus ult die ander sak gehaal. ·
Van cl!e blnrelander word verwag dat by utt beLastlng lOP oliestowwe meet bydra tot die bou van naslonale
paa~e. maar by mag nle sy ware wat hy In die hawestad gekoop het, oor hlerdle paa'e vervoer nle. Die Spoor- wegraad het in 1925 sever geg.aan as
· 10m die pubHek van Ladismith (Kaap) te versoek om by dl6 wlnkeller te koop wat van geen ander vervoermid- del gebruik maak as d!e Spoo'!'weg nle. Nou watter mens sal so dom wees om sy benodlgdhede to !GlOP waarvari vrag teen 3/6 tot 7/- per 100 pd . . 'ls bas's dien. as d"t per pad ver- voer kon1 gewees b-et teen 2/- per 100 pd.? I
Motorvcrvoer Is nle aileen In die ban ~edoen r !e. maar die publlelt van Heidelberg en Swellendam wns be- dre!jl; m~t lnkortlng van fasillte:te as bulle d!e boot Chub wat tus~;cn Kaap- stad en Malgas ('n punt 30 myl in Breerlvier lOP) geva.:J.-r bet, bly onder- steun. Dink daaraan dat die st.aat af- gunstlg kon woes op private lnisiatler.
Steenkool wo: d na Bltterfontetn.
Protem •en Robertson vervoer teen 18/2 per ton. Steenkool vir ultvoer, bekend as ,.bur ker". teen 8/6 na die kusstede - 'n produk wat teen ons kan kompeteer In d!e vorm van ver- V.:lard!gde goedere uit ander land~.
Ongelyke Druk
· Ek ootaal van 2/5 tot 4/8 aan spoorvrag; 2id. per eenheld aan elek- triese krag; 1/6 vir 'n telefom.:.;op- roep; 2/9 vir 'n gelling petrol; £3-6-6 eersteklas retoer tuss:cn Robertson en Kaapstad, afstand (heen en weer) van 238 myl. Die loon wat ek betaal is
£7-13-6 in die week.
Vir dleselfde dienste sou ek in Kullsrlvler betaal: Spoorvrag sowat 7d. tot 1/2 per 100 pd. (ek mag my ware per motor vervoer wat ek na Robertson nie mag nle); my elek- trlese krag sal 5/8 kos; 'n telefoon- opnoep 3d.; petrol 2/5 en 'n eersteklas retoer vlr 2/6 (na verhoud!ng van at- stand behoor ek 8/3 to betaal). My
loon wat ek daar meet betaal is ook
£7-13-6.
As ek na Kullsrivler sou verskuiwe.
sou ek £420 per jaar bespaar, maar my werknemors sou aan die kort kant wees met hol!r lewenskoste.
Hoe kan d!t d.an so wees dat die loon nle v-erskll nle en In kusstede slegs 3 pst. meer is?
Sentra7isasie in die Groot Stede
I .
In 1923 Is 'n wet bekend as die NywerheldsveJ·soeningswet dour beide Kuis goedgek-eur. Die strekklng daar- van was om die gedur!ge werksta- kings te voorkom en om versoening tussen ,\verkgewer en werknemer te bewerkstelllg. Maar die mlddel tot 'n doel het 'n ·gevaarwapen geword, so- dat dl<e lndlwiduele rywerheld - nle die staat nie - die beleld van SEN- TRALISERING of DESENTRALISE- RING kan neerle. Dlt sal wel sentra- liserlng wees, want die groot stede maak die oorgrote meerderheid van die beheerrade ult.
Die gevolg is dat een nywerheid
3/6~ per uur as loon vasstel vir Kaapstad en 3/5! per uur vlr Stellen- bosch, Paarl, Tulbagh, Ceres, .. Wor- cester, Robertson en Swellendam terwyl 'n ander nywerheld die loo~
v.an 2/11 per uur viJ· Kaapstad, Stel- lenboscQ <en Paarl en 2/1 per uur vir Wtorcester, Robertson, •rulbagh eu Ceres, as toereikend besl«>u.
Maar daar Is een bedryf wat 'n melsle, wat nte eens 'n Std. 11-sertl- flkaat hoef te beslt nle, 1/6 per uur laat verdien, terwyl 'n ander bedryf voorskryf dat die' man wat verant- woordellk meet woes vir die stoom van 'n groot lrontyt- en tnmaakbedryf met 10d. per um· slel en liggaam aan- mekaar meet hou.
Di.skriminasie teen Platteland
Weens die ongelyke druk en die on- gerymdh'eid en onwetenskapllkheld van kosteberekenlngs en loonvasstel- llngs meet die blnnelandse dorpe nle kan· gnoei en bloel nle. Is dtMI.T nie vakmar:n-e In die boubedryf te bekom nle, wll 'n mlnlsterle naturelle oplel om mess'elaars en timmerman's In die groot stede te word. Dus d:e doel Is om goedkoper huls-e deur goedkloper arbeid te laa_l bou. Die Bouvakunle is nou bereld om 6,000 blankes blnne •n betrekllke kort tyd op te lei. Sal die grootstedellk-e Nywerheidsraad dlt ook so reel soos versklller:de ander Rade van Loonbeheer dit reeds doen om le\venskoste-loonverskil van sl-egs 3 pst. mlnder In die binneland as In die groot stad vas te stel? '
Meneer, Is ons J:).Cfglng nle 'n te hoe loonpell !.p.v. 'n laer looniYeil te bereik nle? In die binneland ltan ons goedkoper vervaardlg waar ons meh·
se gewoou Is om met mlnder tereg te kom :en dan nog goed te !ewe·
waar ons nie 7d. in dfe £ munlslpal~
a.:mslag op bultensporige waarderings hoef te betaal nie; waar daar dui- sende latente talente wag om tot 'n vak toe t•e tree en Suld-A£rll<a 'n ult- merland te mnak; waar ons nle daar- op aanstuur om blnne 10 jaar te gaan stil sit nle, maar, omdat Su!d-Afrlka ons hu!s en haard Is, waar werkgewer en rwerknemer begerig Is om bearyw!g te bly en vreemde konkurrensle die hoof te bled.
Elmnomiese Selfregering
Dink u nle dat ons moet aanstuur op gnoep-verteenwoordlglng nie, sodat vcrteenwoordlgers van die versklllen- de belange: Flnansle, Landbou, Ny- werheld, Handel, Volkswelsyn, Spoor- wei! en Poswese sanm d!e weg kan aanwys lnstede dat burckrasie en in- divlduele nyweraars 'n seggenskap wll neem oor 10ns soslaal-ekonomfese lewe? Kan ons nie net soos in d~a ge- val van steenkdolvervoer. tel-egraflese dlens en posfrankerlngs 'n stelsel van gelykdrukkende elektriese-, tel·efoon-, peotnol- en relsfooie en gelde In die lewe rO'ep, sodat alle s.amelewlngs mekaar indlrek k'an subsidieer nie?
ONDE:&STEUN ONS ADVERTEERDERS.
Saamstaan
E. A. skryf: 'n Tyd gelede bet ek In die koerant gelees dnt drle kleur- linge, glo kommunlste, verkies is tot die stadsraad van Goodwood.
Tl:>e dink ek by myself: Terwyl die Afrikaners onder 1pekaar baklel, word kleurllnge deur ~die kommun!ste ge- organlseer, totd.at bulle selfs op rade verkles word.
Ek s6: Afrikaners word wakker.
Hou op met tw!s. Ons moet mekanr gou-gou vind. Wle weet, die dag kan nog goner as ons dink aanbreek dat al die witmense sal moet saamstaan teen dle vreeslike kommunistiese g-e-
va.ar. ,
Nou lees ek weer In die kloerant dat 'n kleurling teen 'n wltman gaan staan het by 'n tussenverkiesing vtr die stadsraad van Goodwood. Die wlt- man het met 'n greet meerderheld in- gekom. Mool so, Goodwood. Dit wys wat saamstaan kan doen.
(Na ons verneem het die lnwoners van· Good wood by die tussenverldeslng aile pol!tleke geskllle vergeet on 'n verenigde front geskep - net soos Dle O.B. beplelt vir ons hele volk. - Red.)
CHIUSTIAAN MOCKE t
Hfkomdt. J. Ras van ;Letjesbosch skryf:
,,Ek was afweslg toe ek die tyd!ng
ontvang van die dood van hoo.fgene- raal Christiaan .Mocke. Die lee plek wat die heengaan van hierdle ge- wllde offlsler In die gemeensltap van Beaufort-Wes veroorsaak bet Is bale
duidell~. VIr die Ossewabrnndwag was dlt 'n harde slag. Ek keur d!t af om 'n man te prys na sy dood.
maar u meet my 'n plekkle afstaan
<>m 'n kransle t-e le op die graf van hlerdle A!rlkanerseun. Cbristiaan Mocke was nle 'n super mens nle lnteendeel, by het ook sy route gehad en hlerln was hy die eerste om dit te erken, maar wat alles oorsk.adu het In die lewe van die man was sy l!efde vir sy volk en medemens.
en in die Ossewabrandwag kon by dlt ultlewe en het by dlt ultgelewe.
Die Ossewabrandwag bet vir Chris- tiaan Mocke die kanaal verskaf w.aar- ln sy g1·oot hart k•on kontak maak met sy broer In di:e verdrukklng lets wat hom vroeer in die lewe deur' poli- tieke partye onts6 Is, en waarvoor
hy later menlge pol!tleke skop moes verduUr van mede-Afrikaners vir w!e sy hart en hand altyd <>op was. So gene{g was ,Kiep," soos almal hom genoem het, om ander se laste en moelllkhede te dra dat by soms ge- vaar geloop het om in onguns te raak waar by opgetree bet ter beskermlnl!' van belange aan h-Dm toevertrou. Dan weer bet hy die gawe oosit om te kan ,gee en neem", om ook die ander man se standpunt te kan lnsien, om dan, teJ•wllle van d!•e saak, sy offer te bring, tenspyte van wat ander sl!
or dink. So het ek Christlaan Mockc leer ken, so het by gelewe en ge- sterwe. Op dlens.
KAMPLEIER
S~DANKIE
Mnr. D. J. J. Strydom kampleler van die geinternerdes te K~fflefontein.
het onderstaande brief :aan mev. T.
A. Immelman, wat die geskenke aan die kamp besorg, gerig:
.,Vergun my om namens die Boere- getnternerdes van kamp No. 1 ons opregte dank en waarderlng Jangs hlerdie weg te betuig aan u sowel as aan alma! wat daartoe gehelp het om deur middel van die geskenkc wat ens ontvang hot, ons Kersfees aangenaam te maak. Ons waardeer u belangstelllng bale hoog en ek ver- trou om later daartoe in staat te wees om ens dank persoonlik aan u <>or te drn. Ontvang ens beste groote sowel as ons beste wense vir 'n voorspoe- dige nuwe jaar.''
·VIR KERSFONDS ·
Mnr. A. S. Zeeman van Goudmyn, Robertson, bet vir die Kersfeesfonds
£10 geskenk wat hy afgesonder het ult sy lnkomste op die verkoop van bulletjies.
DBIE
~LillMVEE
Ole Beste Flnna om a PLUIMVEE, EIEBS en ander PRODUKTE aan te
ataar Ia:
C. M. ELOFF EN KIE.
(Edma.) Beperk
IIORE!IIA.BJ[ (Poabaa 7186) l'I'E\VTON
ONDERSTEUN ONS ADVERTEERDERS
U mag die :l1s•
baqeer-maar ...
REKENING NDE SEKREJARISSKAP.
~ BAN KWE S E ked 'It
d!Aill! tHiwmJ UiJr, da
f~-f1eMUf!!t
... hlerdic is die drie hoekstene van elke man se amblsie en hy kan hulle behaal - teen 'n kleiner koste - deur 'l'ransafrlka s•e opleiding. Die groot opbloel op h.andelsgebled wut In die nabye · toeltoms verwag w•ord bled groot moontllkhede aan die pe1~
sene wat gereed Is om die moontllk-
h~de aan te gryp. Berei uself nou
"'OOr! Die eerste stap Is om die koe- pon hleronder dadel!k te pes.'
(Wa.arby ingelyf ls
Helpm.~lmnr Korrespondcn!'llekollege T.O. en Unfverslteits Korrespo:1densle
Knrsusse.)
Loveday & De ''illl.~rsstrnat,
JOHANNESllUUG.
Posbus 3512 - Telefoon 33-7208
Die Beaturende Dlrekteur, Tra.naa.frlke.anse Korreapondenale·
kollogea,
Poabua 3512, Johannesburg.
Stuur my asscbl!et aonder enlge verpl!gtlng aan my kant, 41o pros-
pektus van u Kollcge.
Na.am ....... .
'
Adrea ....... ..
Bcroep
··· ····
0···
.8. 2145···
VTR REGS-EN
UNIVERSITEITS -Kt;RSUSSE
SI;RYF fo'AN 'TRANSAFlUKAANSE
.KOLLRCES POSBIJ>; {,<_?, PRETORIA
: •,
VIER
DIE O.B., WOENSDAG, 14_FEBRUARIE 1945
NOODRfGUtASIE NO. 4/41
I
Bykans vier jaar gelede, in Maart 1941, het die Jlngo-regerlng elke Afrikaner wa~ staatsamptenaar is, V>Oor die keuse gestel om of sy eed teenoor 'die Ossewabrandwag te breek deur die Beweglng te bedank, of ult sy amp en nering op straat gesmyt te word.
Deur die O.B. se Ieiding Is die sware keuse destyds van, elke amptenaar se skouers afgeneem: oornag het hulle eervolle ontsla~
van die o.B. gek1·y en, sonder om hul eed te breek, is bulle buite berelk van die noodregulasle en sy strafbepalings gslt.
Nou het, die Jingo-element weer so gehandel ten ops!gte van 'n ander org.anisasle, d!e Afrikaner-Broederbond. Kragtens proltlamasle I\'o. 255/44, gebaseer op Noodregulasle No. 4/41, moes elke amptenaar wat lid is, voor 'n bepaalde datum sy 'bedanking lndlen, of by maak homself aan wangedrag skuldlg. Waarom het die regerln;>
so gehandel teenoor die Broederoond? Omdat dit 'n gehelme ver-
. eniging is? Nee, nndors som by die Vrymesselaars•oJganfsasfe ook
bygotrap bet. Bowondlen wns die O.B. nie geheim nfe en ook ons Js, vier jaar ,tevore al, getref. Omdat dit volgens hull~ on-Afril>aans I· ls'l Nee, anders sou b:ulle .d.L9 nltlander-organlsasie ,Sons of England"
ooJc getrei' bet. ·
Nee, hierdle regerlngsklleke met 'n minderwaardigheidsge·
voel het die Broederbond vervolg juis en uitsluitlik omdat dit Afrikaans is. Daarom loop die VrymesseLaars en Sons of EnglaNl vry rond, ook In die kablnet. ,Veral in di~ kablnet.
ONDERVlli'DING
Die simpatie van die Ossewabrandwag teenoor die Broederband is vanselfsprekend. Dlt is die simpatl~ wat uit soortgelyke onder- vinding kom, so;:~rtgelyke ondervinding vier jaa-r gelede. En In die oorwinning wat ons voor street, s.a:l ons uit ondervinding w'eet hoe om te handel met daardie troetel~rganlsasies van die Empire
\vat vandag baantjie kraal oor alles wat lnheems en trou Afr!kaans .!!:'.
Durom bet ons ook nle met demokratlese proteste en geweeklaag vergaderings en artlkels van stapel gelaat nie. Die O.B. kweek 'n tipe Afrikaner wat nle ,liinders van die reg van prows" is nie, maar veeleer ,kinders van die .. pllg tot aksle" wanneer die uur van aksie a.anbreek.
Ons .doel in luerdie artikel Is derbalwe nie om by dte regering to protesteer nie. Ons beskon meeste van die Iede van die· regering ns benede prote~. Veelmeer is ons doel om ons respek en waarderlng te betuig aan sekere amptenare in Pretoria wat verkles het om '()p straat te gat:Ln vir hul oortulglng eerder as om hul eed teenoor 'n Afrlkanerliggaam te verbreek. Ons verneem dat hul Ieiding die saak aan elke broer oorgelaat het met die verseker!ng dat dlt hom nle ten kwade gedul sou word, as hy bedank nie. Nletemin bet enlge ·amptenan~, w.at tot ons kennis gekom het, verkies om Hewers alles op die altaar te 1~.
Aan h!erd!e Afrikaners, manne sonder vrees
or
blaam, wll die Ossewabrandwag' na jare van stryd deur kamp en tronk, sy respek en sy wa.arderlng bring. Ons salueer julie, want op die wieke van so 'n gees word 'n volk tot sy hoogtes gedra.Jul betrekkings bet julle prysgegee; die agtlng van elke reg- skape Afrikaner het julie vir altyd gewen.
' Jode Het Geen SlaapJose Nagle Oor Vlei$
aldus mnr. Alexander.
\
Jod.e staan nie in vleistoue nie, maar ontvang vleis van
sp~·siale slagbuise. D it is erken deur mnr. Morris Alexander toe [hy verlede week ve}'duidelik het waarom Jode nie oor
dieselfd~kam geskeer word as
and~rmense nie.
Hy het gese dat die Jode net Kosher-vleis eet wat deur en- kefe slaghuise verskaf word.
!In Desembier is in die Kaapse Skiereiland 14! pe.rsent van die beskil{b.are beeste en 8 perserit
~n die
skape aan die Jode toe·
g,ese. Hy het hierdie buitenspo-
~ige
po1·sie probeer goedpraa t deur te verduidelik dat Jode nie
<lie agterlnvarte van diere eet
~ie,
en dat hulle dus eintlik net clie belfte van 'die toegeseg,de
!llorsie v. erorber. (Verdwyn die ribbetjies en ... rugstring miskien op die swartmark
?) •Dan 1 eet die 0'1 ode oal{ nie bevrore, ve1·koelde
~f
blikkiesvleis nie en ook nie
~pek
nie. Die J ode kry dus nie h1eer as hul regmatige deel nie,
Ons wonder wat die Jode sal
se as d.ie Cbristene in ons land die8elfde bouding begin inneern teenoor hul gosdiensopvattinge omtlient v.oedsel as wat bulle in- neem teenoor ons .opvatting ten opsigte van Sondagsbeiliging - wat bulle eenvoudig vertrap ml?lt hul kommunistiese bioskoopver- tonings waarvoo.r bulle bulself toestemming gae in die Kaapse stadsraad.
RAPPORTEER ASB.!
'n Vriendelike beroep word op ons intekenare gedaen om elke geval waar .die O.B.-koerant laat afgelewJer word, dadelik aan ons te rapporteer met spesifieke verme1ding van die tyd waarop die aflewering plaasgevind bet.
Die blad word Woensdae
hi~rgepos soda"t dit Transv.aal Sa- terdae
reedskan bereik en die suidelike deel van Kaapstad nie later as Donderdae me.
DIE O.B., WOENSDAG, 14 FEB. 1945
Rusland en die Magsverskuiwing
(Denr prof. J. A. Wild) In die verlede Is reeds herhaaldelik
op die geweldige magsverskulwing in die w~reld &'&WYs wat gedurende die huldlge oorlog en veral as gevolg daarvan beslg Is om plaas te vind.
Hier word bedoel die geweldige mags- ontwikkeling van die ,Russiese Ko- los", soos Vleldm. Smuts die Sowjet- Unle In sy ,ontplofbare" toespraak van 1943 reeds bestempel het. Hier- die Bolsjewlstlese magsontwlkkeling Is waarskynllk d!o beteken!svolste en vir die toekoms van die mensheid ge- wigtlgste gevolg v.an qle twee w~reld·
oorloe wat ons sedert 1914 belraef bet.
Die harde werkllkheld van Russiese oormag, hoeveel dit in Geallleerde kringe ookal Vlerdoesel '~ord, dring hom daagllks aan ons op. 'n Mens kan haas geen koerant in die hand neem nie sonder om daaraan herin- ner te word. Hy versk_yn vor.al In twee gestaltes, nl. in 'n magspoli- treke en in 'n ide-:~logiese gestalte.
SY M.AGSPOLITIEI\E GESTAL'rE Daar is 'n leglo voorbeelde van Rus-' slese magspolitiek en magsontwlltkl3·
ling sedert 1941. Daar Is b.v. die ge- weldige suksesse van die Russe op di•e slagveld. As gevolg van hlerdle
mlllt~re suksesse het die Russiese magspolitlek hom ver buite Russiese landsgrense ultgebrel. Die Russlese magspoliti•ek bet meer as ooit te vore 'n w~reldpolitiek geword. Gehelp deur die militere bedryw!ghede van sy westerse bondgenote teen Japan, sy ou vyand in die oostle, en teen Dultsland, sy groot konkurrent in die weste, Is die S.:>wjet·Unie soos nog noolt In die geskioedenls ~ndag in die allergunstlgste geleenthe!d glestel om sy magspolitiek te ontwikkel. Van hierdle geleentheid maak by ook rulm·
sko;:~ts gebruik en wel n·ie all•een teen sy oponlike vyande nie maar ook teen sy bondgenote. Die bondg~J,l·oot wat dlt uit die aard van die ·sa.ak die meestoe moat ontgeld, is Brittanje. mt is dan ook geen roeval dat nie die sentraler gele~ Lor.den n!e maar Mos- kou of Washington die ontmoetplek van Geallleerd<e staatsmanne geword het nle. Dlt Is geen toev.al nie dat die bejaarde Churchill en die liggaamlik·
swakke Roosevelt lang, gevaai'V'i)lle oan moelllke winterrelse na Teheran of Russlese Swartsee-gebied moet af·
le as bulle met Stalin w!l beraadslaag.
Skaars Is hierd!e beraadslag!ngs be- eindlg en Is Churchill terug v.a.n Moa- kou waar by met die Sflnks van die Kremlin die een of ander llluuillkheid insake Pole of die Balkan bespreek bet, of daar is nuwe gevaarplek.kte in Iran of In Wes-Europa waar die Rus- se bulle, ten koste van hul westerse bondgenoot, laat geld. Ska.ars Is in Louden die gedagte van 'n W•as-Euro- pese blok uitgespreek, met BrittanJe aan die hoof daarvan, of De Gaulle, die vroel!r Britse beskermlix:g t•ais na Moskou om 'n bondgenootskap met die Kremlin te slult. Vlugteling-re- gerings wat vir die Dultsers gevlug bet en al die jare onder die besker- mlng van U.:mden gesta.:.n bet, bet skielik oor mekaar geval om tog maar in die goe!e boeke vau Mosk>Ju ,te kom. Dlt word dlkwels gedoen in stryd met Britse belange en ten koste van Britse prestige.
SY IDEOLOGIESE GESTAT,TE Die Russlese magsontwlklteling hel nie alleen 'n politieke muu.r •ook 'n ideologiese gestalte. Daar Is vandag
ge~en land in Europa o! Asia en nou- lllts in die hele w~reld waar Russiese lnvloed, met Russlese magspolitiek en B"olsjewlstlese ldeologie as fonda- mente, nle aan die uitbreidlng en op die voorwaartse mars Is nle. Die Sowjet-regering wat gedurende die
oorlog skielik en tydelik ,respekta- bel" in die oe van dfoe Angel-Saksers
g~w•ord bet, was nog altyd permanent en konsekwent rewolusion~r in sy ideologie al het by die Komlntern ook honderd ma.al oor boord gewerp en al het hy ()Ok nog so ,,godsdiensUg"
geword.~
Die Bolsjewistlese appel en bood·
skap '''l;)rd aan die lydende proleta- riaat van die hele wl!reld gerig. Aan 'n wanhopige mensheid word belowe bevryding van ,,gebrek, vrees en ly- ding." Om hierdie verhewe doelstel·
ling te venV>esex:llk en al sy energle en magmiddels daarop toe te spits, het Rusland een van att> magtlgste diktatorskappe in die wereldg>asklede- ni~ in.die l~\v>a geroep en georganiseer.
H1erd1e d:ktat\Jrskap word orlgens deur 'n uiters doelmatlge en tnge- wikklelde stelsel van gebeime pollsle bedien.
Om sy doelstellings buite sy eie landsgrense te verwesenllk bet dia Bolsjewlstiese Rusland 'n ~uwe talt·
tlek in die magspolitiek ontwlkkel:
d...<1.ar w>-:>rd nl. 'n beroep op die bul- telande mensemas£as gedoen om te organlseer, hul ou kapitallstlese in- stellings te ondergraaf en uitelnd<ellk om op te staan teen die regerendc klasse In die verskillende Iande. 'n Klassestryd word dus doelbewus In die hand gawerk. As die soslallstlese rewolusie nou eenmaal voltoo! is dan sal die ln-Angel-Saksiese-lande~
gebate totalltari-Jse staatsvorm 'n oor- tolUgheld \vtaes en in 'n nuwe soort van ,klaslose demokrasie" verdwyn.
Dat hlerd!e werk, geinspireer en be- beer deur1Moskou, gedoen word deur kommunlstl•ese Quislings van die ver- skillende lande, M voor die hanr:l.
Moskou skull graag agter hlerdlo on- skuld!ge Quislings en die demokra- sle."
Die <Oorlogsontwrigting en die vreesllke lyding wat daa:rmee g~apaard
gaan, gee aan die kommunlstiese·
wekroep 'n weerklank in d!e wereld
.wat by voor die oorlog aileen in
agoorlike lande gen!et bet. Die ideo- logiese sy van die Russiese magspo- litiek word dus in aile lacde van die wl!reld In versterkte vorm aangetref.
Russlese mllltere oorwlnnlngs en kom- munlstilese ideologic werk saam om Russiese lnvloed oor die hcle wereld
te versterk. •
Hiervan is selfs ook die westerse box:dgenote bewus. Watter teenmaat- relHs word dour bulle getref?
MAJUBADAG -VIERING
DIE GENERAALStJ.P VAN VRYBURG
vier
MAJUBADAG
te
VRYBURG
op
27 FEBRUARJE .1945
Spr.e-ker:
Ons Adjunk-Komdt.-Genl.
(G~NL. J. A. SMITH) DIE· PLEK VAN BYEENKOMS EN TYD SAL PLAASLIK BEREND GE·
MAAR WORD.
Almal W elkom ! !
Dringencl Benod~g
VIR INBIND VAN O.B.·JAARGANGE HET ONS 'N TEKORT AAN DIF~
VQLGENDE NOMMERS VAN DIE Sde JAARGANG:
Nos. 15, 37, 38, 39 en 42.
DlT SAL WAARDEER WORD INDIEN OFFISIERE EN BRANDWAGTE WAT VAN HIERDIE UITGAWES .ijET, DIT SAL STUUR AAN:
DIE BESTUURDER.- JIOORSLAG (EDMS.) BPK.
Busl411 . KAAPST40
D-IE O.B., WOENSDAG. 14 FEB. 1945
VYFOgies
in die /
l
Nuus.
:\lOON'l'LII\: WAARSKYNLIK INDIEN ... I I
in 'n poglng om te bewys dat po- litleke partye dan 'n eg Afrlkaanse skepplng is en d.at Die O.B. 'n on- waarheid verkondig as hy s6 dat in die Boerestate~ geen partye bestaan het nic, ba.al Die Kruithoring 'n
pro-
fessor aan. Hler is die bewy:::
,As dit uie was vir die uitln~ulers, die gondv.elde en tlle oorlog wat tlie hole staat omver gewertl bet nie, son PO· Utieke pnrtye in aile waarsl•ynllkheid ontstaan ltet." lnder.daad!
OP,YThlOING
L~PLEK VAN
PARLEMENTSJ,EDEToe die Britse parlement onlangs moes besluit oor die oprigtlng van 'n nuwe gebou vir die Laerhuis, het die Eerste Minister, Churchill, sy waarderlng ultgespreek vir die felt dot die gebou nle plek Tir aUe lede sal he nie. Hierdeur is die parlement in staat gestel om ,.die nodige Intl- mitelt te bewa.ar as oo1C daardle ge- voel van drukte en opwinding wat so 'n groot mate nodlg Is vir ons par- lementl!re verrlgtlngs," aldus Church·
ill. :M.~v., hoe mlnder brein hoe g1·oter opwinding?
n~UKEEUDE
, YOORSK.RIF"
'n Waarnemer van een van die En- gelse k·oerante het onlangs die be- lagllke metode van vraestellery in die parlement beskryf. ' ,Vir die publlek en bale v.an die lede beteken die antwoorde niks'', het hy gekla, omdat uit 'n sestig vrae en meer, die minis- ter net dioe nommers noem, en dlln so vinnig dat dit kllnk soos 'n ,dolt·
tersvoorskrif". , Verlore tnsse.n tiLe vloe.d van vrae het een minister gls·
ter •n nntwoord g.llgee \fat ann 'n an·
tier vraag beJwort, maar uiemand hflt dit agfergekom nie,'' nidus die ko'O·
l'ant.
Blykbaar het 'n minister en 'n dok- ter nog dit verder gemeen dat albei se foule begrawe word.
TE YEEL
GEW
A:AG'n P!U'lementslld bet verlede wee!(
by die polisle gaan kla dat 'n perske binne die parlementsgebou .aan hom te duur verkoop is, volgens sy skat- ting. Die betrokke, vrugtehandelaar bet· darem nle geweet dat hy nou met taai klante te doen bet nle - klanle wat hulself nle sommer 1ekort laat doen nle, selfs nie eens deur 'n vleis- tekort nie! Moontllk sal hy sy oor- (Vervolg op vqet van volgende kolom)
Politieke Slagoffers van 'n Partybewind
:Unr. Japte Trlchar.dt ' Hy is saam met u7 onder aangekla 1·an ,b:oogverraad. No •n gesloer van meer as twaalf>. maandc Is hy sonder skuldigbel'inding geinterneer.
,Ek sal my mede·Afrlkaner ... .''
'Vrystater Ver baas Oor Kinderspel
Hom
0nwerklike Gedoe1 te in Praathuis NEEMTOE IN POPliLARIT.EIT
,EK WAS VERBAAS OOR DIE KINDERSPEL," HET 'N PERSOON VAN DIE VRY- STAAT, WAT NIE JUIS 'N AKTIEWE BELANG IN DIE POLITIEK S'TEL NIE, AAN 'N VERTEENWOORDIGER VAN DIE O.B.
GES~N ADAT HY 'N BESOEK AAN DIE PAR- LEMENT AFGELft HET. ONS STEL DIE PERSOON SELF AAN DIE WOORD:
,Die eerst<e wat my getrer bet i!.' die onord~llkheid en gebrek aan be- langstelllng wat by die lede wat nog btnne die saal was, aan die dag gel(! Is. Onderwyl 'n lid die woord voer, is daar 'n V<X>rtdurende stroom van lede wat uitstap en· I'Ond- slenter, en die wat in die banke bly,. bet geen ander belangsteliing by wat daar gese word nie, as om stultlike aanmerklngs en tussenwerpsels te maak. Die hele besigbeld lret
mr.
so losgeruk van dle werkllkheld, met SJ vmagstuklt..e~ voorgekom, dnt ek .dit nle anders as 'n groot kind.1!1'spe1 knn beskryf nte. Dlt is duideln. dnt elk·een maar net daarop nit Is om met die beste s6goed voor die dag te kom tot vermaak van die an.der en tot ver·
t.oon van die ef·e party. Een lidJ het op sy sy geM soos •n getorpedeerde skip en bet slags in bewegmg ~e-·
kom wanneer by hom omgooi op 1lle andel' sy of lWJnlfeer hy dle kop lns- te loos oplig om 'n klnderagtlge tns·
senwerpsel kwyt te raak.
LEEG
Die onwerkllkheld v.an die hele gebabbel kom die beste t<rt ult- drukkirig \vanneer 'n lid sy toe- spraak bet!lndig, en dan &onder om eers te gaan sit, by die deur ultstap. In die m<eeste gevalle word dan van die oorkant af geantwoord op sy toespraak, onderwyl by dan beslg Is om 'n kopple tee daarbultc te genlet: of .afleidlng te vlnd In die geselskap van een van dioe bale slenteraars in die wandelgange.
, ,Ek was veral getrer deur die felt dat ondmvyl daar gebabJJel word oor dle vlelshonger, die llinlster van Landbon nJe eens op sy plek is nie, maar bnite in die wandelgang\11 rond·
kufu. Elke opposlsiespreker lyat nan dle woord gekom hetl het op drama·
ti'ese wyse na die lee sitplek g:e'\fYS
en die afweslge lllinf!ter dan die les gelees of In enkele gevalle tegemoet gekom met 'n wenk.
GEFLADDER
Die lustelose onversldlllgheid het op een stadium gewyk vir 'n opge- wonde stortvloed van ,orde! orde!"
Dlt is ultgelok, &o het ek verneem, deur 'n moedswillige lid wat blyk-
winsbandel in die vervolg beperlt tot die publlek bulte die parlcment, wat .al gewoon·t Is daaraan. r
ISAACS
Die voorslttcr van die Brltse vak- en arbeldsraad is ene George Isaacs.
Hy is <X>k benoem tot gesamentlike president van die wereld-arbeldskon- gres wat tans In Louden sit en wat, volgens 'n ander mede-presldent, ene V. Kunznetzlv, moet ontwlkkel tot 'n -nnwe .,internasionale" (vanult Mos-
kou beheer?) Vermoedelik Is George
Js-:~acs 'OOk van die soort ,werkers'' wat 'n vet salarls trek as sekretarls val! 'n vali.bond, en alles van arbeid ar weet omdat hy hom heel wat bey- wer bet om dlt aap ander te verskaf.
GENL. GROBJ..ER VRI
Die ta'lryke vrlende van oud-gene- raal M. S. F'. Grobler, van Pretoria, sal met vreugde verneem dat by tans, na agtlen maande, geheel en al vry- gestel is.
baar opsetlik te naby aan die spea- ker se stoel verbygestap het. Hlerd!e gefladder in die duhvehok het, be- halwe dat dlt die ,indringer'' plot- sellng van koers laat verander het, egter geen groter bydrae gelewer t-ot die orde van die plek nie. I\ort daarna is hlerdie tussens,Pel opgevolg deur die verskynlng van 'n ,ngbnre lid" met 'n p·ersl<e in (}Le hand, wnar·
mee by soos •n YnJgtekramer nn bank tot ban}{ geslruifel bet om dlt ann 'n hele poor ,agbare lede" te vertoon. Onbekend met parlementere motlewe en roetine, het dit vanuit my hoek die indruk gewek van 'n kwanl- jong wat sy skoolm.nats belus maak op •n verbode vrug. Later moes ek vemeem dat die betrokke lid so pas teruggekeer het van die aanklagkan- toor waar hy 'n beswaar gaau In- dien bet omdat die perske binne die parlementsgebou aan hom verkoop Is teen 'n breuk v.an 'n pennie meer as wat '<lie Vllsgestelde prys sou wees- ten mlnste, so bet die agbare licl geska:t.
IN 'N VERANDERENDE w!RELD
,In elk geval, ek het 'n wyser man nit die parl~ent gekom. Ek er'ken dat dnar non en dan lets nnttigs op·
gehaal wor.dl maar or dit die prys van soveel geld· en tydverkwisting reg- verdlg, Is •n vraag wnt die volk vir homself kan stel."
- 7lonunandtr
-SIGARETTE ROND OF OVAAL
DEFIIGE
SOMERSHOEDE 4· GEE 8 SE BYDRAE in groot verskeidenheid
b7 Agt lede van die Brandvlel-kom-
mando se jukskelspelers het ter on- dersteuning van die Kersreesf-onds 'n vrlendsknpllke wedstryd goree! waar- op elkeen 10/-gegee het met die ver- standhoudlng dat die wenners die be- drag stort.
Die wenners was: Jack Burger, Attle van der Westhulzen, Koos Zand-
betg en Floors Kotze.
I
Parow •e :Uodeme DA.JlESMODISTE Voortrekkerweg - PAROW
Ondersteun ons BJad
0.8.-Sametrekkings.
Bani ere
VIae en VIr •
Die Ossewabrandwa.g Is die draer van 'n grootse gedagte en taak.
Gee uitdrukking daaraan d<eur u sametrekkings groots en aanskoulik in te rig.
ORANJE-BANIERE:
12 vt. lank, 12 vt. breed. Drie stukke met O.B.-wa.pen In kleure en vlerkspan van 38 dm. op mlddelste strook. Prys In geheel £9-10-0.
Onontbeerlilt vir aanskoulike sametrekkings op agtcrgrond van verhoog (buitelug en sale).
ANDER BANIERE:
(Oranje, blou or groen vlagkleure). 10 vt. lank en 3 vt, breed. Elkeen met O.B.-wapen ven 19 dm. vlerkspan In ltleure. Prys £3 elk.
O.B.-VLAE:
(a) Kommandovlag (3~ vt. x 6:\ vt.) (b) BO'erejeugvlag (3 vt. x 5 vt.) .. .
(c) Feesvlaggie (iS dm. x 30 dm.) ... ... . (d) Feesvlaggle (12 dm. x 20 dm.) ... ... ... .. .
£1 13 0 1 10 0 5 6 3 6 Die ontwerpe, grootte en pryse is deur ·die Organlsasieleier vasgestel.
Best!el van die amptellke voorsieners:
PUBLICITE HANDELSREKLAMEDIENS (Edms.) BEPERK Spoorbondkasgebou 507 - Bus 4892 - JOHANNESBURG
O.B.-·wapens in kleure K.G.-Kn9pie ... Gd.
(14 dm. x 10 dm.) 3/6 Jopie Fourle-Knopie 6d~
,
2/6O.B.-Sangbund·els Paul Kl.'uget·-Knopie Gd.
O.B.-Skryfblokke
... ...
2/6 K.G.-Strikkie... ...
6d.Best.ll'l vroegtydig by PUBLICIT:EJ vir die komende O.B. sametrefd..ings.
sss
Gekla88ifiaeerde Advertemie.
CEBOORTE
VAN HEERDEN. - AAn Mnr. en Mev.
P. T. van Hoerden, Olive Hill, Blo~mtonteln,
op dlc 25ate Januade, 'n tria O.B.-eeun.
:Albel geaond. Dank aan die goelo gower.
VERLOWING
VAN AS ·-NlENABER. - Hiermeo maak one twee. Naomie, van Bloemtontetn en I:Waal, • van Wolseley aan aile vrfelide. ge-
1ntemeerdee en oud·gelnterneerdes bekend dat ona op 7 Feb. 1945 verloor geraak bet.
HUWELIK
.JORDAAN- LE ROUX. - Hlmnee maak ons, Pleter .Jordaan van Hertzocvme en Mlmmie le Roux \'an Boehof, aa'll tamllle en vrlende(lnne) bekend dat ons D.V. In dle huwellk tr~ op 1 Maart om 3 uur n.m. 1 In die N.G. Kerk (Moeder Kerk) Bloemfon·
tcln. Telegramme: Queena Hotel, Bloem·
font•.
NEETHLING - SWART. - Adj • .J, H.
Neethllng A4C en .Aut.-Veldte. M. J. Swart A4c6, maak aan aile Brandwagte bekend dnt ons getroud Ia op die 3de Feb. 1945.
DOODBERIG
VICTOR. - Smartllk was die heengaan van ons dlerbare eggenoot en vader, An·
thonle Johannes VIctor, op dle more \"MI 29 Januarte 1945, In dlo ouderdom van 61
j&a.r. .,Klnders, waak en bid dat jul stele
behoue bly," was ay ·buulte boodskap. Sy dlepbedroe!de egrenoto en ldndel'S, Die lleul, 1\ferweville.
MOLLER. - Nn een jaar van stllle naden·
kluge en trano, kom one weer by die 16de Februarle toe ons dlorbaarste vrou, moeder en ouma, van haar &Mdso wonlng verhule bet.
Langsaam word dlo stoele ledlg, Een vlr cen bet weg gegaan, Sal die krlng, wat bler gebreek bet.
Eenmaal daar volmaak b~tae.n.
~le bedroetde Eggenoot Cornells. Ktndora:
l\like en Wta; WllUo en Len.le, en Hendrlk;
Klelnkinilen: BoeUe, Ben en l\la.rle.
PERSOONLIK
A
N.NETTE-A'l'EJ..U:JI: (Edma.) Bpk. Foto·gr&fleao werk van enlge aar<L UltmWl•
tende dleDI te.u bUllkllte pryae. Steun ll.terdle t':r~r1: lfpoorboDcll<aa-Qeboa, De \'WIIln-
1\raa& 111, .IObannMbtUCo FOOD 33-3138.
D
AMES ea Here Baarkapper. Pehnanente .o&&rCOI'IOilDS· J:!&DCel&&r Ill ~U Oil l&A·&aarocMdore. AC•Iite "'1r dl• bu'oemdo J:leo·
Uoll·ll.orloal•. w. 1. ~llelaar, ILMI&aaaa&
n, ro~ebetau.em. • -
m.
O
NDERSTEUN 'D Afrlkaner·flrma, reeda 40 j&&r tot u dlen1. Btuur u produllt•, piUUD·. . . en l•wen1• ll.&w• aan: B. B .... a, ~~AN·
. . . . taup, llr-traat 1M, Newtea.
O
NDERSTEUN •n Atrlkanenaak. A. P.awart "'1r XnlJdOnJ&riiW&re, .. tWM'O OD
&U• a.ndor bonodllblde. ClaNI!Matnat II,
~.... r~ M-11711.
O
NMOONTLIKT , Waarskynllk 18 dlt glad nJe onmoontllk vir u om u geeondbeld 'l'ol·kome te berwln nte. As u aan enlge kwaal
~y. argeelen van boe ernatlg dlt ll en of dit tot hlortoe aa ongeneeallk beekou te. ekryt aan ons en veretrek volledlge beeonderhede.
Geen medl8yn'e, geen beelkundlge toeetelle nle, en u staoan onder geen verpllgUng nle.
Tbe Seleotlflo Healtb lnatttute, t•oabua 1338,
KAAP~~taol.
~ESTMINSTER • HAARKAPPl!lRQALON. -
I"' Bestuurder 1. P. Olivier. Die Salon vir
~ere wat nle met die mlddelmatllte tevrede te nle - Kerkstraat 6. Foon 2·8831.
BETREJOUNG V AKANT
B
ENODIG. - Beetuurder vir Motor Spear- dele en Alg~mene Voorrade departement.MOilt ondervindlng M van tnkope en alo:e·
mene bestuur. Meld ouderdom, kwallflka·
ales, onden'indlng, ealarl~ vorlang en wan•
neer dlenste aanvaa<r k&n word. Appllkaeles moet In wees voor Saterdag, 24 Februarle.
Goele voorultelgte. 1\oelou Barry (Elena.) Bpk., Bus 99, Roberteon.
B
ENODIG. Blokm&n. Moet sy etreng aober en eerllk weee.rl• verlang eo epoedlg moonUUC.
Booyeu, Bus 41, UnloDcJale.
werk ken, Meld sal&·
Gert van
B
ENODIG. •n Blanke Afrlkaanseprekende dame om vir drlo klnders onderwy1 te gee vanaf aanstaando kwwrtaal, -9de April:een std. t en t\vee atd. n. Salarll £12 per Itwartaal mot vry lnwonlng. VIr ver•
· dere besonderhede doen aansoek by J. J.
Coetz.er, \Vaterldoof, P. K. Brentford, Somer- set Ooe, K.P.
B
ENODIG: •n Eerllke, fataoenllke jong·k6rel, ongetroud, vir algemene werk op aa.atplaas In die Koeberg. Moet kan werk mot trekker: Boeraeun by voorkeur. Sala·
rle !6 per maand. vry lnwontug: 1 April te begin. Skryt ae.n A. Lonbaer, Bue 1, Dur- banvllle.
Uttcecee deur Voor~latr <Zdma.) Bepertl:, Kamer 103, Groote KerkrebODo Addlll'le)'- atnat, Kaa~tad en cedmk dellr Pro ICeele-
~ (Uml.) a.~r ... , ... 11.
BELANGRIKE KENNISGEWING
D
IE ondergetekende maoak bekend dat by sy wamakery en grotsmld na ert No.126 (net agter IY garage) verpla.al bet.
Die werk word Ultgevoer net eooe lD dle verlede. Ook het on• •n groot voorraad gegalvantseerde pype op hande. \V. A. Swa- nepod, Poebue 80, Aberdeen.
TE KOOP
B
ESTI!l kwalltelt Vroel! Kaapse plat ~teaaad6/6 pono,l vir mlnatens I> pond regatreeks van die All'lkancr prod11aent geen epokulant.
B. 1. van BenaborJ, Poebua 1, WUiowmoro.
E
ERSTEKLAS Plat Gee!, 7/6. Awtralleao UIESAAD. Vroell Bruin, 6/·. Kaapao Spaanae Bruin, 6/·. Kaapse Stroot, 6/·.Allee per pd. Gen vaD Booyen, Bue Cl, UnJondale.
G
ROENTESAAD. - Cbantenii'Y en Nauta·wortelaaad 12/". Donkerdetroltbeetsaad 10/·. Auatrallese Brulnulesaad 7/·. Alma!
por pond. 2/· Duurder op haltponde. Spe·
elale &!slag vir meer dan 40 pond. Allee gesertltlsoer. K.M.B. Poavry. Premier Saad·
k\vokera en Versprelders, Sohoemanshoek,.
Oudt.ahoor~-·---
M
EUBELS. - Beaoelt ot akryf aan dle oaak waar u waarde, dlen1 en tevredenbeid kry; Petn-Meubela Bpk., Sentraalatraat HO, Pretorfa. Poabaa 1356. Foon Z-Glo-1.M
UILE. -