..
/
Gcrcgistrccr aan die \J:looiposl{antoor as 'n. Nuusblad.
~@ru!~ing Sa~ Bepaa~ W~rd
~ru:U~r11 Erkenrd g U O t!J)~J
V~flW@~~en~e ~~md ~ce 9 ~~Rm. ui~
in~·(?jke Sa~n~~ce1rk~ma~
Jrg. 6. Kaapstad, Woensdag, 16. April 1947 Nr. 20:
Erken Gevaaur Dog
Weier ' Optredle
Die h o uding van die O ssewahra ndwag in kies a fdeliugs waar hy ni e denr die saamwerkendc opposisiepartye erken word n ie, sal tcr gelegenet·tyd deur sy leiding, hepaal 'word, volgens 'n verklaring van die Uitvoerende Raad v an die Grootraad, wat voorverlede week in Johan nesburg vergacler het. Intussen sal die O .B. in kiesafd elings waa r daar 'n gees
~'anvrieu dskap
tt~enoorhom b estaa n, h om inskakel hy die stryd.
Die verklaring Ju.i as volg:
oor Kommunisme
Die U.R. s!en die politiel'e toestanct van ons vaderland in die Jig dat die volgende jarc vir die voortbestaan van die Afrikanerciom baie kritiek gaan wees. 1\1et 'n groeiende golf van anti-b:anl<:e gevocl en met 'n gedisl<:rediteerde en libcraalge- neigcie regering is clit nooci- saaklik dat aile kragte met die cerslwmende verkiesing ingc- span word om 'n gesonde en nasionaal-georienteercie rege- ring aan bewind te bring.
,Die J(6mmunistiese Part.y is 'n on<lennyncndc, duiwelse evangelic. Hulle werl' ondergronds. D.it is die belcid om te in- filtrcer - dis 'n mol-mctode - en Oil die manier is hy in staat om invloed uit te oefen wat -\•eel grotcr is as sy getalstcrlite,"
Met hicrdie paar sinne het velm. J. C. Smuts 1He J(ommunistiesc Part.y vir· wie hy gedurcn<le die ool'log sy hoed afgchaal het, gctel•en toe h.r verlede wecl< in die voll<sraad gcwys hot op die wcrcldwyc gevaar van die lwmmuniste.
Die O.B. wat prinsipicel die partylose voll,staat voorstaan en dit as ideaal nastreef, wou nie sy gewig agter een of ander party in 'n Afrikaner-broedcr- stryd inwerp nie. Onlangse ge- beurtenisse aan die partypoli- tiel'e front het egter daarciie beswaar tpt 'n mate verwyder, en ons verwellwm die same- werking tussen mnr. Havenga en dr. Ma:an as die eerste stap in die rigting van omvattende Afrikaner-samewerl<ing so o s deur die O.B. tydens die vorige algemene vcrl<iesing voorge- staan, wat op sy beurt weer Veldm. Smuts ll'et gese dat
die gevaar van komm unisme nie llet 'n vraagstuk vir Duits- land is nie, ma;ar vir die hele wereld. Stalin het destyds ge- se dat kommunisme nie vir uitvoer is n·ie, mam· clam·die verklaring ·is bewys nie waw·
te wees lnie. Spr. het beweer dat die mense wat liulle in ander Jande kommuni~t~ noem, niks met Rusland te doen het nie.
Dinge hot 'n wending ge- neem. Die verslag v.an die Ka- nadese kommissie' oor die lwmmunisliese spio·enasie in daarciie land is een van die merkwaardigste ciokume1.1tC wat spr. in sy hele !ewe ge- lees het, en die feite is vcr- slu.iklik. Dit blyk non dat die stelscl wctt ·in. Kancula gevolg is, ook elders gevolg VJ01'C'l .. Die V.S.A. is oortuig dat die spioe- nasie ook by hulle .aan die gang is, en pres. Truman het gelas dat die kommuniste uit die staatsdiens gesit word. Genl.
Smuts het gese dat ons nie sulke mense in ons staatsdiens het nie.
In Suid-Afrika. het ons 'n Jdein Kommunistiese Party, het spr. vervolg. Op sigself is die party klein en niet.ig en bctekcn hy niks. In die laaste algemene verkiesing het hy kandidate opgestel m.J.ar !mile is oral verslaan. Die me.tode wat die pctrty ·volg, i.s egte1· gevact?'lik. Hulte we1·k onclel·- fJI'O.!Uls. Di.t is clie beleid. om te injiU?·eer - dis '·n. molmetode - en op clie 1vy.se worcl 'n ·in- vloecl ~t-ilgeoejen ·wat veel g,·o- ter is as sy geta.Zsterkte.
Die proses is ook besig om
LANDON~ VAN VAN !RUfE.!BffECK
HfERDf.NK
Aan die Rand sowcl as in Kaapstad is Van RiebeecJ,.fees die .afgelope week gevier. In Kaapstad het prof. dr. D.
Bosman by gelcentheid van 'lie viering die mening uitgespreek en bewyse aangevoer dat Jan van Riebeeek se dagverhaal deur homself gesl,ryf is.
Aan die Rand het die jcug vera! 'n groot aandeel .s.an die verr.!gtinge gene:em. Boodsltap- pe van Totius en mev. pres.
st~yn is ool< ontvang.
deur te werk in die vakbonde en die reger.ing is besig om uit te vine! wat aan die gang is.
Velclm. Smuts het gese dat die regering van die fe·ite be- wus is en sy oe oophou, maa:·
die Unie is geen polisie-staat en kan alleen optree as die wet verbreek word soos in ·die geval van ~lie Rands·e. goud- mynsta!dng. Die Unie i.s ge- b:n-cl. denr sy demokratiese .stel- se]. Die woonl nKom?mtn.isme') verskyn nie i.n ons Zctndswettc Otic. Daar gebeur niks in die land w•'lt nie aan die regcring gerapporteer word nie. Daar moet onthou word clat die lwm- munisme 'n politieke geloof is.
D.it is nie aileen 'n onciermy- nende, duiwelse evangeli'e nie, maar 'n politieke geloof en so-
lank hy op polit'iel\.e te?Tein ope1·ee1·, ·is dit moeilik vir d·ie
reger~ng om tussenby t-e t1·ee.
LOOD§
SU!EN DfE~DfE
OOfRLOG G<OM
,As ons nie met Rus:and tot 'n verstandhouding kan geraak nie, Iyl' dit of wereldoorlog No.
3 onvermydelik is," het Henry Wallace, voormalige onderpre- sident van die V.S.A. verlede week verl<laar. Hy het gese dat Amerika in die volgende drie maande 'n beleid J~an neerle wat tot oorlog kan lei.
Die taak \':\n loodse wat Iangat'stantlvlngte onderneem, is :>.an- sienlik \'ergcmaldik deur die nit.vin<ling van 'n outomat!cse loods wat in staat is om die IJchcer oot· die vlicgtuig uit die handc van die loods te neem. ·,vannceJ· die Joods wit nts, sl<alwl hy hiercHe wonder-appa.raat aa11 dour middel van 'n Jmoppie op die sl;_al,elbord. Dit
is
dus nou nle mee:r no<llg dat twee Ioodse 'u vllegtuig wat 'n lang reis onuern@e!n, ~~n-•.1m
nie. Diertp-
pn.raat woril teen gerlnge koste in S\>aar sowel as ligte vlieg- tuie. aangebring. Die foto toon deskumllges besig om <lie outo-
matiesc loads inmelmar te sit.
kan lei tot breere samewerking tussen aile blanl,es wat net een trou Suici-Afl'ika huldig.
ERKENNING
Die begeerte van die O.B. as organisasie om die yerl,iesing- stryd van die gesamentlike op- posisie te steun, word vcrge- maklil< deur die gewaardecrcte uitnodiging van die een oppo- sisieleier, mnr. Havenga, aan die O.B. om met erkenning van sy icientiteit sy deel by te cira.
In ldesafdclings waar hierdie gees heers, sal hartlike insl,ake-
!ing in die stryd sonder moeite geskied.
Aau <licgene wa.t nic bereid is om hierdio vriendslmplike er- lwnning te docn nie, wil die O.ll. met nailruk sc dat hy tet·- dce daarva.n bewus is dat sy be- staansreg as lleweging inct 'n
historiese roeping n!e van hul el'l<enning maar we! van die oordecl van die gesldedenis af- hang. Daanlic oordeel \\·ag die O.B. met gerusthcid af. Intus- sen gaan hy met enige onder- steuningsal•sie sy ident'iteit be- hou en hy sal bepaal wat die vorm en die inhoud van sy on- derstcuningsal,sie gaan woes in afsonderliJ-.e Jdesafdelings waar ant:i-O.B.-gcsinde l<!Wili<late die opposisie vcl'tccnwoordig.
Aa1i sy eie lede gee die O.B.
die versekel'ing dat hu!le duidelike Ieiding te gelegener tyci sal ontvang en dat die ve_rloop van die onlwikkelinge die tydstip van die Ieiding sal hepaa!.
Namans die U.R. van die Grootraad. (J. F. J. van Rens- burg - komdt-generaal).
Immigrante Drllllk Unieburgers Uit
Haarkappers Ga an Staak
Kapenaars word bedreig met die moontlikhcid om dall< binnc- kort met lang hare te loop om- dat hulle niemand sal vine! wat bereici sal wees om hul hare te skeer nie. Op 'n monsterver- gadering wat ver:ede week in die stad gehou is, het lede van die Haarkappersvakbond met meercierheid van stemme be- sluit om na~23 April te staak indien hul wet·kgewers nie aan hul eise voldoen nie.
Hulle eis ciat vroue-haarl,ap- pers 'n minimum salaris van £5 per week moet ontvang asook drie weke vcrlof per jaar.
Op die vergadering is ver- klaa.J· dat as gevolg van immi- grante wat die land binncgc- Jwm het, verskeie Jede \·an die vahbond wcddoos g·eraak het.
Springbok8egioen Word PoUOtieke
/Bewegong
Die Springboldcgiocn, die so- genaamdo oud-so!(]ate organisa- sie w!e se leir.r enc Isaacowi tz is, het vel'lcde wee!• tydens 'n Jwngrcs aan die Rand besluit om voortaa.n 'n a.ktiewe r·ol in die politiek !n Suid-Afril<a te spec!. Hy wil ook deelnccm aan die elwnomiese en sosiale lowe nlll Snid-Afril<a.
Hulle het vcrder besluit om by die regering aan ter dring om die besluit van die V.V.O.
cor Suidwes uit te voer en om met die Inciiers in ~uid-Afrika
tE> ondcrhandel. Voorts sal by
-clie regering daarop aange-
dring word dat die Nazi-Duit- sers uit S.W.A. verwyder moet word. en om op te tree teen die ,fasclstiese" liggame tn SuJd-Afrka. Hulle het ook te velde getrek te·en die bolkot- bcweging.
Kndiers §e . Reu§e.,
Aanwa§
Statisticl<e van <lie Dnr- banso " gesondhci.llsdeparte- ment toon dat <laar geduren- de l\raar·t SG7 Indicr-Jdnllers gebore is teenoor 196 bla.nltc ltimlers. Gedurende Februa- rie was die Indier-gcboortes 193 mcer as di~ van die blan-
J,es.~ Hulle oortt·ef ool' die n:ltu relle-aanwas.
<Goerkoop Du/Ulrsame
Huff5e
'n J\:Ietode om 'n huis \\·at nor- maalweg sowat £3,000 sou ge- kos het. teen 'n lac Iwst:e van
£1,500 te bou, en <lit binnc ses wel<e te voltooi, is ontwerp <leur mnr. \V. \Villiams van ·Durban.
Hy het reeds bcwys gelewer dat hy daartoc instaat is deur 'n huis met vyf vertrekke bin- ne die lwrt periode van ses weke te voltooi.
Die Intis is gebou van beton, is koel in die somer en warm in die winter.~ Mni·. Williams sicn in hierdie boumetode 'n kans om die huis-tekort op 'n goedlwop en doeltreffende ma- nier te verlig. Hy het verl<:aar dat hy minder arbeid en matc- riaal gebruik a;; voorheen. Hy het slegs bietjie mecr sement gebruilt as wat met 'n gewone huis nodig Is.
Hy het reeds ve.rskeie kon- trakte aanvaar vir die bou van soortgelyke !JUise.
BLADSY TWEE DIE O.B., WOENSDAG, 16 APRIL 1947 ----~---
Smruf!:s N(/))7!JL Bekommertd
Oor Duitsla nd
Met
, Die stadium wat o u s h e re ik het, is net s o ge vaar lik soos enige stad ium ged u rendc d ie oorlog," h e t d ie Eerste Min ister, ve lclm. J, C. Sm u ts, vcdede wee k m et ve rwys ing na d ie ouheilspelleude iute rnasio nale toes tan d, in die volksrand ve rl dam·. Hy het ook erken dat h y t elc urges tel is m e t die vordcring wat i n d ie rigting van samewerkin g tussen d ie verskillende m oondhede ge- maak is. Di . c pogiug
omDuitsland te versnipper hct hy t.en ste rkste afgc- k e ur en vc d d aar dat indien Duitslaud wat d ie hart van Eur opa is, vers nip per word, die helc Eut·opa veru ielig sal word.
In verband met die huidige wereldtoestand het gent. Smuts gese dat hy erken dat daar 'n groot mate van teleurstelling is met die verloop van sake. ·wat die were:d venvag hef, is nie venvesenlik nie. Daat· het nic censgesindheid gekom nie en daar moet na 'n oplossing gc- soel< word.
Soos sake ''andag \'et·loop, is dit duidelik dat die wet·eld in twce vcrdeel word, die Coste en die VVeste. Tensy daar samc- werkmg tussen die twee l<am- pe kom, is die toekoms onuit- spreeklik donl<et· vit· die mcns- dom. Spr·. het \'el'l<iaar dat dit noodlottig sal wees om op hier- die stadium Suid-Afrika van die res van die wer·eld te isolecr.
Met vcrwysing na die oor- logsmaatrec:s het genl. Smuts gese dat hy hoop om gedurende hierdie sessic nog wetgewing in te clicn wat dit sal ophef. In die wetsontwerp sal 'n tydsbc- paling vir die maatrecls wat nog nooclsaaldik bcskou wot·d, vas- gestel word.
DUITSLAl\'D
Spr. het verwys na die posisie ,·an Duitsland. AI word die pragtigste \'redeS\'erdrag opge- stel en die vraagstul;: \'an Duits- land word nie opgelos nie, sal daardie verdrag op sand gebou wccs. Tensy 'n mens die regtc op:ossing vind op 'n eerlike en standhoudendc basis, sal jy nie
•n aanhoudende vrede Juy nie.
Hy hct gcsii dat die oorcenlwms nie O(l wr·aak gcgroncl moet wccs nie. Uaar· word nil's gocd uit wraal< gcborc nie.
Daar word pogings aange- wcnd om Duitsland le vcrsnip- per en so b.v. die Ruhr-gebied wat die hart van Duitsland is, af te sny. Sp1·. !'ien gccn sin in
llndliier§
Word
Benoud
Die Indier-boil;:o1 !n Trans- vaal bedrcig hicrdie handelaars r·eeds !n so 'n mate met onder- gang dat hulle 'n smeel;:bedc aan die Eet·ste Minister en l\li- nis1 er ,·an Justisie gerig het waal'in hullc vra dat die rege- ring tog moet optree en 'n einde maal;: aan die l.>oll.:ot.
Hic1·die geroep gaan op van die Transvaalse Indier- lwngt'CS. Hullc vra dat die regering gercgtelike stappe moet docn teen die leiers van die boilwt-bewcging. Die sckretaris \'an di:! kongrcs hct ook 'n telegram aan lcde van die volksraad gerig om die saak in die rnacl .aan- hangig tc maalc
Daar is \'crklaar dat som- mige mense die reg in hulle cie hande geneem het en wag
sta.:~n voor Indl!!r-wlnltcls om blankes te versoek om nie by die In<licrs te handel nie.
die ven;nipJlering nie. Duitslan<l h; die indust.riele hart. van Etu·o- pa. wat die amlcr Iande gcvor!d hct. Mens het hicr 'n nasie wa t die hart nm Europa is, en a~
_b· die hart versnipper, ,·ersnip·
per jy nic net die hart nie maar vcrsniJlper jy die hele Europa.
Die beleid is blykbaar om die lewenstandaard ,·an Duits:and net so laag tc hou soos die Iande rondom hom. Indien dit gebeur, kan 'n mens daar 'n tocstand kry wat 'n vet·pestc
en vernietigendc inv:oed gaa!1 he. Die stadium wat ons nou hereil< het, is net so gevaarlil<
soos enigc stadium gcdurende die oorlog. Spr. hct die hoop uitgespreel< dat daar 'n oplos- sing gevind sal word.
Veldm. Smuts hct gese dal die gebruik ,·an Duitse krygs- gevangenes in Ft·ankt·yk en Rusland na slawemy lyh; en dat dit nie met die Konvensic van Geneve strook nic.
Genl. Smuts in San lcrancisco na sy ccr~te \'l'r·r;a<l<'t'ing twcc
.~aar gclede, toe h:y hom bnie hoopvol uitgelaa.t het oor die Grotes sc verrno~ om vt·cde tc bewaar. Vandag is hy tcleur- gcsteld en wantr:ouig tccnoor die toel<arns. Aan sy Jin!,el'l;ant stap Tryg,·e J,ic, inder1y<l 1\'oot·sn minbstet· van buitelandse sal<e, en tans seJ;:retaris van die V.V.O. - 'n ligganru \\'at. van-
dug allerwec as 'n misltrld<ing- nanvaar· wonl.
1 Siekes Dra Geson.dles
SlUlikerbaromHrne s~ V ~~ Will1lste
Onderw:yl die groot suikeJ·- base tn Natal bystand ,·an die regering ontvang bet, het hullc clie afgclope tien jaar nntsag- lik<' winste gemaak So gwot is hul winste C!at die Haad van Handel en ~ywerheid in sy ,·erslag oor die suikernywerheid aat1beveel dat die maksimum l;:!einhandelspryse ,·an suil;:er·
vcrminder moet. wor1. Inmid-
<lels ~'> su!J;:cr na die buitelantl teen gesubsidieerde pryse uit- gcvocr, hoofsaal;:lil< na Enge- land.
Die Raad bcveel aan dat die maksimum verl<oopsprys van i;;uiker vanaf 1 Mci met een oortjie per pond verminder word. J?1e syfers wa.t die ver- slag aanhaal is gegrond op die hoeke nm dertien van die sui·
J;:er baronnc wie se gcmidclel<lc winste sedert 194.0 £918,000 per ,jaar wa.s. Die read verldaar voorts dat die proclusente gedu- rende die afge!ope jaar gecn bystand van die regering nodig gehad hct nie, hoewel hulle dit tog ontvang het.
Die raad beveel aan dat die
. ooreenkoms ,·an 1933 in her-
sicning geneem moct word.
Volgens die oorccnkoms moes 'n groot dee! van die suiket·ocs na die buiteland uitge,·oer word, en om hicnlio uitvoer moonUil< te maal<, !s die vcr- brnil<erspQ·s binne die Unie verhool;'. In die afgelopc jarc is hierdie oot·eenl<orns nitgcvocr ondanl;:s 'n su!l<ertelmrt in :Sual-Afril<a en ten spyte <laar- van <lat. dio wereldprys van suil<Ot' ver hoi:h· was as in die Unie. Op hienlie wyse is suilwr teen belaglil<e lao prys na Engclancl nitgevoer en moes die vcrbruiltet' in die Unie byna.
dubbel sovoel in sy c1e land daar·voor betaal. Toe die wcrcld- prys vir suilce1· in 19·16 soveel
aR £-13 per ton was, hot clio Unie sulker na BrHtanjc uitgcvoer teen £12 yer ton, 1crwyl die vcrbruil•cr in die Unic suilwr teen £22 }Jet· ton moes I<Oop om tc vet·gocll vit· clio laer Jlrys wa t die Brit se \'cr·bruil;:et· be- taaJ. Hierdie wantoestand is deur die regerlng gehandhaaf en is nou veroordeel deur die Rand van Handel en Nywer·
held .
W at Het Geword V a n D uitse
Ge v aun ge1rnes . ?
Hocwel ber·igt e besomler·
sl<raal is, dui dio inligting \\'!L1 van Russiese bronne deursypel daarop dat etlike hondcnltlui- sende, irulien nie miljocne, Duitse sol!late wat <leur tlie Busse ge<lurcnde die oorlog
Jn·ygsgevange gcneem en na
Ruslancl ontvoer.· is, op een of andcr gehcimsinnige mnniet·
vcnlwyn hct. Intlien hulle op
ilie gebruildil<e wyse deu r die l<ammuniste gelilnvideet· is, sal daat· gcen haan ooit weer· na, hulle lo-aai nie. Die hel'inncring aan die massa-moonl op Poolse ofl'isierc by J<a t,yn dem· <lie Russc onderstreep 'n !<Ombcrc vcrmoe<le.
Die Russiese rcgering het on-
langs bekend gemaak dat daar
nog net 890,532 Duitse soldate in krygsgcvangcnesl<ap in Rus- land ver·kccr. Ilierllie medeclc- ling wat lleur <lie wcreld met.
verbasing aangehoor is, het \'Cr-
bystering in Duitsland !nat ontstaan en daa1· word gctwyfel of haie vt·oue ooit weer· hul mans sal sien. Volgens 'n· op- name wat in Duitsland germ\alt is, en natla.t die gcsncuwcldcs en soldate wat; nog in Ft·anse, Amcrilmanse en Engclse haf\dC is, afgct rei< is, is bct·cl<en dnt daar m!.nstens tnsscn 3,000,000 en 4,000,000 Duitsc soldate nog in Rusland moet. wee~.
K cnnis van di e
A
BET\YYFEL
Sedert die staking van vyan- delilthede het die wereld hom- self afgen a hoevccl Duitse sol- date nag in Rusland sou vcr- l<ecr. Van vcrskcie kante is daarop aangedring dat Ruslancl bekend moet maak hoevcel Duitsers nog in sy besit..is. Rus- land het cgter tot 'n maand ge!ede die swye bewaar en toe sltielik aangekondig dat daar nog sowat 890,000 Duitsc sol- date in Rusland is.
Die aartsbiskop van Keulen het tydens 'n ))csoek aan Bir- mingham vci·klaar dat die Duit- sc volk die syfers van die Russc in twyfel tr~k. Vo!gens hulle berekening moct claar baie meer wccs, hct hy gese.
:\ITLITERE MAG?
Volgens die Overseas Intelli- gence Digest is die Russe besig om ilie oorgeblewe Dnitse l<rygsgevangcncs diep in Rus- Jand vir militet·e doeleindes op te lei onde1· die Duitse aanvoer- den; Von Pau!us en Sicdlitz.
Aangesien nicmand in Rus- land vryclik toegelaat word nic, is geen onafhanldikc in·Jigting besl<iltbaar nie. In elk geval is die posisie van Duitse luygs- gevangenes in Rusland die van slawe, soos gcnl. Smuts nou ool<
erlten het.
W E R E L DS A KE
J "ercis n estu.rl eriu g
V(lllS T AA1'l(U! \'DE.
S lwf die eo lgende B o eke t'ir
llaan .
DIE l\IODERXE STAAT
deur Pr·of. L. J. du Plessis HEAR THE OTJIEH SlOE.
The Afril<aner and German Side 'l'HE GREAT GLOBE 11'SELF
By W. C. Bullitt
2/9 posny.
11/9 posvry.
,The only totalitarian imperialism that tht:eatens war to-day is the Soviet Union."
• THE DAJU{ SIDE OF THE MOON lG/6 posn y . ,Consists of a selection of persona~ narratives of Poles who have suffered during the Russian occu-
pation." ·
THE SOVIET Il'IIPAC'.r OK THE WESTERK WORLD By Prof. E. H. Carr
HEPORT 0~ TilE RUSSIA~ By W. L. White
..- l\IY ANSWER. by Oswald Mosley.
HEPOUT FRO:'II GEUl\IA.~Y.
By Leonard 0. :\1oslcy
SUID-Al>'RJKA
·~ TUISTE VIR DIE NAGESLAG Deur Prof. dr. G. Cronje
'7/3 posvry.
13/6 !lOs\Ty.
5/3 JIOS\TY ·
13/- posvry.
'n Blyv ... encle oplossing van S.A. sc rassevraagstuld;:e.
AFRIKA. SOl\'DER DIE ASIAAT
13/- posvry.
Deur Prof. dr. G. Cronje BEHIND THE PRESS IN SOUTH
H. Lindsay Smith
AFRICA
THERE ARE NO SOU'!'U AFlUCANS By G. H. Calpin
9/3 posvry.
13/6 poswy.
Pro Erclesia=
Boekhandel
POSBUS 29 STELLENBOSCH
DIE O.B., 1 WOEI'I/SDAG, 16 APRIL 194.7 BLADSY DRIE
i{OMMUNISTE MAA I { S I (E-URING
Bioedootr~()Jppffll'Dg
Vir Vryburg
VRYBURC. - Tet· geleent- lieid \'an die .jaarlikse vcrga- uering van die S.A. Noodhulp- liga is die volgende bestuur geldes vir die lopende jaar:
Kommunisticsc invlocue in die S.A. Vak- en Arbcidsraad hct vcrle<lc wcel;: tydcns dio liggaam se 1wngt·es in Port Elizabeth 'n sl;:eut·ing veroorsnal< met dje gevolg dat sewe sterk val;:bonde hullo onttrck hot. Dit is duide1il;: dat die val•bondc onder ltom- munisticse behcor die Uggaam in die toekoms sal oorhccrs.
Veldkomette: Mev. ds. D. C.
S. van der Menve; kapteine: mev. Dreyer; lste luitenante: mev. Davis; 2dc luitenante: mcj. Joubert.
Die agitasic van ltommunis- tiese kant was so sterlt dat die voorsitter, mnr. A. J. Downes, in sy openingsrede lnvaai te velde getrel< het teen die ,Ui·
terste g1·oepe" en hulle gedaag het om 0£ by die meerderheids- bes!uite te beniS
of
te trap. Hy het na hulle verwys as aanhan- gers van vrecmde ideologiee"wat else stet wat op die huidige tyc!stip onmoontlik is, sommige met afsltu vervul en ander in die kamp van onversldlliges dryf.
'n Mosie van wantroue in die bestuur is voorgestel deur mnr.
E. S. Sachs en is aanvanklik aangeneem met 79 stemme teen 56. Toe 'n kaartjiestemming geeis is, is dit egter verwerp deur dat 26 vakbonctc wat 6·1,020 werkers vertcenwoordig daarteen en 59 vakbonde wat 5-!,926 workers verteenwoordig ten gunste daarvan gestem het.
NAELSKRAAP Later hot mnr. Sachs voot·- gestel dat die ltaartjie-ste!sel afgesltaf word, d.w.s. clat daar gestem moet wore! volgens die afgevaardigdes alleen en nie op grond van die ledetal van vak- bonde nie. Hierdie voorstel wat jaarlilts ingeclien word, i~
hierdie keer net naelskraap ver- werp met 66,497 lcaartjiestem- me teen 61,807. Aanvanklik is dit met 88 teen 50 in 'n reg- strecksc stemming aangeneem.
Toe 'n voorstel dat naturelle gehe:p moet word om 'n vak- bond apart ,·an die blanke or- ganisasies te stig, verwerp is, het die afgevaardigdes van ses vakboncle uitgestap. 'n Sewen- de vakboncl t.w. die Ingenieurs- vakbond, het reeds tydens die wantroue-bespt·el<ings kennis gegee van uittrecle. Die afge- vaardigdes wat uitgestap het, is mnre. G. N. Beetge (V~IUr
houtjiewerkers); L. J. van den Berg, W. J. le Roux, C. J. Roos en A. J. Pienaar (Staalwe!'- J<ers); J. C. C. Botha (Drank- en Verversingswcrkers); G. C.
van der Merwe (Staatsdiens en Provinsiale Raadswerkers); M.
J. Palm (Bouvalcvercniging);
J. J. van der Walt (VIeishan- del, Pretoria).
KOMMUNISME In 'n \'erklaring wat hulle uit gereik het, verldaar die uitgc- treclenes dat die leer van ge!yk- stelling van aile rasse sedei·t die stigting van die Vak- en Arbeidsraacl as slagkrcet aan- gehef is. ,Ilier<lie beleid moct.
nou in bclang Yan tlic blanl<c en nie-blanlce werkcr vernndcr ,,·or<l omclat dit van die Kom- munistc afkomstig is en ver- oorsaalc dat <lie nature! uitgc- bult word." Daar word voo1ts die oortuiging uitgespreek dat die afgevaardigdes na die jaar- lcongresse nie die wense van die blanke werlcers vertolk nie . .,In die omstandighcde het ons be- s:uit om by ons onderskeie vak- Opvoeding maak 'n volk maklilc om te le.i, moeilik om te dryf en onmoontlik om te ,·erslaaf.
Party-prop.3ganda verslaaf 'n volk sonder om 'n juiste weergawe van volksake t-e gee.
U eie dagblad vertolk volks- ideale en bepleit die ,·olksaak.
Koop Perskor-anndele.
bonde aan te beveel om dit ern- shg te oorweeg of 'n nuwe ko- ordinerende liggaam vir vak- bonde nie in die !ewe geroep moet word nie, 'n organisasie waarin dit nie vir die kommu- niste moontlik sal wees om hul idees te verkondig nie."
STERKER
Die Kommunistiesgeneigde vleuel het hom deeg!ik in die nuwe bestuur van die S.A. Vak- en Arbeidsraad in- gegrawc. 1\·fet die verkiesing ver:ede week op die kongres in Port Elizabeth het hulle bchalwe die ondervoot·sitter- skap in die persoon van mnr.
J. J. Venter, 'n hele paar po- sisies verower. Onder ancler is bekende linksgesinctes soos I 'Wolfson, Johanna Cornelius en B. du Toit op die bestuur geplaas.
'n Kommunis het sy tevre- denheid met die nuwe bestuur openlik uitgespreelc
Die hoofbcsprekingspunt was die wenslil\heicl om hier op Vryburg 'n bloedoot-tappings- dcpot in die !ewe te roep. D.ie ''crgadel·ing het besluit om cla- delik hiennec te begin en fonclse in te samel cleur 'n funl<sie in die vorm van 'n tu.inpal'ty te reel .in OilS plaas- like park.
Die gewaardecrcle vergun- ning van die stadsraad is hier-
\'Oor verl<ry en die funksie sal binnelwrt plaasvind. By hier- dic gcleentheid sal die ambu- Jans wat deur die Noodhulp- liga-tal< aangelwop is, aan die afdelings- en dorpraad OOI'han- dig word. Die voorneme is om 'n werl<like puik namiddag te reel. 'n Orkes, verversjngs by ap3rte tat'cls, en 'n fantasie-
J~ostuumparade ,-ir d!e kinders, sluit maar 'n deel in van die interessante pt·ogram.
'n Vo)l!edige progt·am sal eersdaags il\ die Stellalander vcrslcyn. (Korr.).
Ingevoerde P arasiet Word N ou Pes
G ro entetuine Aange t as
Veeboere in NoQrd-Oostclil'e l{naplantl en die 1\iiddellamle voel besorg oor die feit llat hnl doringlosc turl<svye wat hulle met gt·oot sorg aangeplant het met die doe! om clit in droogtejare as Yecvcer en ook as slmiling \'ir die vee te gebruik, deur die inge-
\'Oerde pes, cochinillc en eactoblastis, ,-cruielig word, sonller da.t hulle in staa.t is om iets daaraan te doen. \Vaa.•· die pes nie meer tu;li:sy~·e het om te ''erteer nie, is clit besig om groentctuine binnc te Yal
Aanvanklik het die boere gre- tig van die pes gebruik gemaak om die wilde turksvye wat nut- teloos teen die berghange ge- pryk hct, te vernietig sodat dit plek 1\an maak vir voedsame veeweiding. Nou !<om dit aan die Jig dat die parasiete hullc nie net beperk tot die turlcs- vye wat uitgeroei moet wo1·cl nie, maar dat hui:e ook uitge-
Vo D ksra101dslede IE.n !Fooie
Die besprekings oor eerbaar- heid van parlementslede is ver- lede week in die vo:ksraad her- vat na aanleiding van die ver- slag van die komitee oor die reglement van orde wat bevind het dat mnr. Goldberg, teen wie 'n aanklag deur mnr. Marwiek ingebring is dat hy geld ont- vang het om 'n minister in be- lang van iemand in sy lciesafde-· ling te spreek, hom nie slmldig gcmaak het aan 'n oortreding deur dit te doen nie. Die ltomi- tee het nogtans aanbeveel dat Jede geen fooie moet ontvang vir werlc wat hulle in hul hocda- nlglteid as volksverteenwoordi- gers doen nie, aangesien dit Jdeinerend ls.
Mnr. Marwiek het sy ecrste aanklag opgevolg met twee verdere briewe waarin beweer word dat mnr. Goldberg bedrae van £75 en £50 onderskeidelik sou ontvang het vir onderhou- dc met 'n minister. Mnr. Gold- berg het ontken dat dit vir par- lementere werk was. 'n Voor- stel van mnr. Marwick dat die saak na die komitee terug ver- wys word, is deur die raad ver- werp.
brei het tot die ander aange- plante tul'i\svye.
Dat hierdie parasiet in staat is om homself etlike myle ver te versprei en voort te plant soncler menslike hulp, blyk uit die felt dat verskeie plase in Noorcloos-Kaapland, waar geen parasiete in die turksvye ge- laat is nie, die aangeplante do- ring:ose turlcsvye reeds in 'n gevorderde stadium van vernie- tiging verlceet·.
Ool\ in die Vrystaat het boe- re, luidens berigte, reeds met hierdie pes te lcampe, terwyl be- rigte uit Kaapland meld dat die cochinille reeds die groente- tuine begin inneem.
TAMATIES
Toe hierdie plaag etlike jare gelcde dcur die regering inge- voer is, is daarop gewys clat naas turksvyc die plaag ook besondcr lief is vir tamaties.
Hicrdlc waarslmwlng het nou bewaarheitl gewortl en die ta- maties van boore in die naby- hcid van Ontlt-shoorn word reeds dem· dlo plnng ver.nlot:lg. Ver- slceio bo01·c hot clio pes in hul tuine opgcmodc. Ook pampoe- no worc.l anngovnl.
Die mocilikheid met die plaag is dat die boere geen metodc of middel 'Jean vind om dit aan bandc te le of uit te roei nie.
Indien die regering nie dadelik stappc docn om deut· navorsing 'n miadel te vind om die plaag aan perke to I~ nie, sal dit gt·oot verliese vir die boere te- weegbring.
:Stuur u POSBESTELI.TNGS vir
G>
K ANTO OHBENO DIGDHEDE
0
SKRYFBEHOEFTES
eu
na
S OLM S VAN NIEKERK
Uroote Iierkgebou, Parlementstraat, I{AA]>STAD - Foon 27017
A.V.B.O .B.
Lykbes.orgers, Oraroteennlf\k~r&, BegrafnlAverHeliertiu.n
Bloemfontein - Pretoria 180 Takke
U J(oop Altoo s Die }ongst. e Madelle
0
HOEDE
0
T ABRER DS
@
by -
J ASTE,
E~S.Steyn~
D ie Modew in kel PAROW
TOT U DIEN S .
Geldenh uys
lngeKlliemrswerrk e
II!) DRAA!
0 lPAS
@ SWEISWERK
Wynnestra.at 18 PARO~
Slen Advertensle onder Geklas- si(iseerde Advertensies.
P LUL,IVEE
UJc Ueete Flrmn om o PLUIJ\1\'F.E t::U:ltS CD ander rnOUUKTE aan
te otuur Ill:
C. M. ELOFF EN K!K
(Edmo.) Upk
~lOJU•;)lARK (f'o~bue 718(1) Newton
ME U !BE JLS
PRYSE STYG VINNIG
K OOJ? NOU
Ons hou alleenlil< goeie lnvalitci t l\Ieubels in
\'OOrraad
'VERDA
Meubelha ndelaars
(EIE:Z.."DOI\IS) BEPER.Ji Groote J{erl<gebou - Kaapstad
Beskerm u Oe
Bring u oogarts se voorskrif nn ons. Laat gekwalifiseerde Voorskrif-Oogkundiges u be- dien.
Wah l ~ lLawll'erm<ee
EN KtE.
BRILl\iAKERS
Adderleystraat 120a, 1\:aap~tad Foo~ 22408
K O-OPERATIEVE WIJNBOUWERS VEUENIGIN G VAN ZUID-AFHIKA. BEPERKT.
(ueregistrcer l<ragtens die Wet op Koop. Verenigings, 1939). KENNISGEWING AAN LEDE INSAiiE
1:-I'TREKKING VAN AANDELE.
Lede wat hul wynboerdery opgegee het en wat begeri1;; is om hul aandele kragtens die bepaling \'an Artikel 21 van die Statuut van die Vereniging te laat intrek (waarna die K.W.V. die nomi- nate. waarde van 10/- pet· aandecl aan hulle sal uitbetaal), word versoek om soncler versuim met die Hoofkantoor skriftelik daar- omtrent in verbinding te tree.
Sodanige intrekldng I< an egter slegs dcur · 'n besluit van die Jede op 'n algcmenc vergaclering geskicd en aangesien die Alge- mene Jaarvergadering van die Vereniging binnekort gehou sal word, moet aile aansocke vir intrekking van aandele tesame met die betrokke sertifiltate clie Hoofkantoor van die Vereniging, Pes- bus 528, Zuider-Paarl, voor 30 April 1917 b<'teik.
GEK LfEUR VUR
NUW f Dlf~NS
tU IE lU l!!$rPIE$1ALBU 1 1TIE
P AARL S T OOMWASS/ER Y
--J
Posbu~35
D IF PAARL
*WAS
Foon 214
* KU:UR
* DROOG·
SKOONMAAK
H UGIENOOTST
A§IIf~b(Goedere Halftarief)
BLADSY VIER DIE O.B .. WOENSDAG·, :t6 APRIL 1941
,DIE O.B.'' WOEKSDAG, 16 APRIL 19,17
Wat Hou Hom 'ferug?
Genl. Smuts het hom vcrlcdc week in die parlement oor die kommuniste uitgelaat op 'n tydstip toe die geheime hand Yan hierdie bolsjcwistiese voorpos 'n sl\eming in die arbeidsgcledere veroorsaak het. Hierdie feit sowel as die onthullings in die Ame- ril,aanse amptelil\e vers:ac het moontlik daartoe bygedra om 'n erkcnning uit genl. Smuts se mond af te pers dat die lwmmuniste se optrede - hul .,mctode", soos hy dit noem - gevaarlik is.
Hy het dit 'n molmetocle gcnoem, die belcid om te infiltrccr en magsposisies in hande ~e Jn·y, ver buite verhouding tot hul getal- sterkte.
· Daar is lanl' gewag op hierdie erltenning, want in die verlede het die regering soos 'n halsstarrige sot volgehou dat hier geen J'ommunistiese gevaar in Suid-Afr.ika bestaan nie. Sy minister van just isie (en tans arbcid) was en is nog steeds p1·esident van die l<Ommunistiese groep wat hulself vers!mil agter die mooi- ldinlwnde naam , Vrlende van die Sow jet" - die sogenaam(le ,mede1·eisigers'' van die 1\ommunistiese party.
.:>Jou dat genl. Smuts die gevaar erl\en het, sal die volk graag wit weet wat hy gaan doen om dit die hoof te bied.
Sy antwoonl is <'gler dat daar nil;:s gedoen sal word nie, maar dat die 1-ommuniste ,dop gehou sal \\'Ol'd." Hierdie dophouding ge- skied al sedert die ec1·ste wereldoorlog en nog geen klip is in hul oad uerol nie ondanks die fcit dat die inv~oed van hierdie ,.klein
. "'
groepie" tans so sterl< geword het dat hulle tienduisende natu1·elle kan mobiliseer op lwrte kennisgcwings soos aJ geblyk het uit stakings en :i\[eidagvierings, en <lat hulle en hul ,mede-reisigers'' die gcsamcntlil;:e ,·crtcenwoordiging van die val;:bonde al oorstem, soos bl~·J;: uit. die botsings binne die S.A. Trades and J.abour Council verlede wc<'lt in l'ort Elizabeth. Soos die posisie tans is, oorheers die kommunistiese vleuel hierdie arbeidsraad sover dit afgevaardig'des betref en is die posisie tot verlede week nog net gered deur die stelsel van l;:aart-stemming, waarvolgens gestem won! op g1·ondslag van die ledel<rag in plaas van vakbondverteen- woorcligers, en selfs hierdie stc:sel sal, m't die uittrede van 'n hele aantal anti-l;:ommunisticsc val;:bonde binnekort omvergewerp word.
l\IEERDERHEII)
\
As daar <'('n ding is wat baic duidelik aantoon hoe wyd die invloed van die lwmmunistc reeds binne die val;:bontlwese sh'el;:, is dit hienlie feit dat hulle op 'n g1·ondslag van afgevaa•·digtles die mcerdc1·lwid van W<'l'lters reeds oorstem in die hoogste arbilills- Jiggaam. Volgens die uitslag van die stemming oor 'n mesic van wantroue in die bcstuur, blyk dit dat hierdie mensc 59 vakbonde met 'n gesamentiilte ledetal van 5•1,926 beheer het teenoot· 26 vak- bonde met 'n gesnmcntlil<e ledetal van 64,020. Onuanl;:s hnl agter- stand in getalle, bilhce1· hicnlie ,klein gl'Oepie" dus meer as twee- maal sovccl ,·al<bonlle as die konser\\'atiC\\'e elcmentc. Dit is die ge,·olg ,·an hul docltreffcnde iniiltrasie waardeur egte ,·al;:bonde omgesl<ep \\'onl in propaganda-nnies wat die \\'eg moet ,·oorberei Yir 'n lwmmunistiese groep.
Ameril\a, waar die kommunistiese party nog steeds 'n onbe- nullige perscntasie \'an die bevolking gevorm het, het die staat nou na dceglil<e ondet·soek ingegryp en die land op drastiese wyse begin sui\ver van hicrdie vyfde kolonners. In Suid-Afrika, waar die Jwmmuniste •n vee! groter invloed uitoefen weens hul greep op die nie-blanke oorwig, verklaar die Eerste Minister dat die woorcl ,lwmmunisme" nie in ons wetboek voorkom nie, en dat
<laar nie opgetree kan word nie weens ons ,Iibera!e en clemoltra- tiese stelsel." Dat; die \\'OOrd Ossewabrnmhvag en Brocllerbond ool;: nic in die \Vctboelt voorgci<Om het nie, het nogtans nie ver- hiudeJ· dat 1lie huidigc handlanget·bcwind teen hi01·<lie landseuns opgctree het, soos Ameril<a tans teen die lwnununistc optrce nie.
Wat is dan die rcde dat die regering weier om die kommunisme daadwerldik te beveg? Is dit omdat hulle 'n besl<ermheer in die kabinet hel wat as hoof-intrigant ,·an die Empire-pa1·ty vir genl.
Smuts onmisbaar is? Is dit omd~t hier 'n Bolsjewistiese diploma- tieke korps aanwesig is wat blykbaar so belangrik is dat se~fs die Unie se radio-hoof aan hulle moet gaan apologeer wanneer iets teen Russiese koerante gese word? Of is dit omdat moedcr Enge- land se regering met sy sestig I<Onnnunistiese voll.:s,·ertcen\\'oor- digers in sy boesem nog nie maat reels teen die Iwnmmnist'e get ref het nie, maar inteendeel die Russicse gcsant wat weens die
spioena~ie-sl;:andaal uit Kanada mocs padgee, met ope a,rms ont- vang het? Ons wcet mos dat Engeland ecrs moet optree \'Oordat ons handlangerbe\\'inll in beweging !<om, maar sc nou Eng·eJand tree nie op nie of hy t rce te laa t op ·~
T reind ien.s Ontwri g
Die treinclienst~ moes nog- maals ingekort word vanwce die slderstaldng van die vak- manne in diens van die Suid- Afrikaanse Spoorwec. Reeds tien voorstectelike treine is in l{aapst:l.d gel<anselleer, tel'\vyl verskeie treine op die hoof- lyne, waaronder die Blou Trein, reeds veertien dae gclede van die rooster geskr.ap is.
Amptenare het verklaar dat.
indien daar nie tot Ciln of
Nog Meer
ander verstandhouding geraak kan word nie, die treindienste nog meer sal agteruitgaan. Die werkers is vasberade om by hulle eise te staan.
Intussen hoop die waens en lokomotiewe wat by die werk- plase herstel moet word, al mce1· en meer op.
Die hoofbcstuur \·.an .cJie ver-
'eniging van ambagsmanne ver-
gader more in Johrumesburg.
Op hierdie vergadering sal bcsluit word wat die verdere optrede van die vakmanne sal wees.
---~---~--
G®d~mJ~~ lelers Oorsa~k VmffiJ ~rit~e Verval P
Die gedagtc dat En ge1and se venal e n teiste rings t oegeskt·yf moet word aan die fe it dat hy Y andag geen godvresendc staat smaune aan he wind het nie, word uit gespreek dem· die bekcmle joernalis e n politiek e k e nne r , Kenn et h de Courcy.
., 'Nat hilt met Engel and ge·
bcur?" vra hy in 'n artikel wat hy opgestel het in die vorm van 'n brief van 'n vriencl- skaplike diplomaat in Londen.
,In die groot clae van my voorgangers het die reuse wat hier<Ue land regeer of gcdien het, sekere gemeensl<aplike eiensl<appe gehad. Meeste van hulle hel vee! persoonlike ge- rief prysgegee ten einde die moeilike Laak bp hulle til neem om 'n land en ryk van onge- ewenaarde grootheid en in- vloed te regeer. Byna niemand ,·an hulle het iets ontvang vir hul openbar·e d.ienste nie. Vir meeste het dit die dinge ge- kos wat h,ulle die g1·aagste be- geer hct. toewyding nan studie, sport, reis of besluur vrul groot besittings.
,Vandag wont Brittwzje ?'C-
gccl· <lew· mwz.nc 1~;at alles te we.n 11-et 11it lz·ul cw~11te, vi1· wie 1lolitiek 'n wi1zsr;cwon<lc bcroep is, maum.o vir wic politick fcit-
Jik 'n onein<ligc persoo'llikc voonleel m.cebring. Ba.ic uan hu,lle, inderdaad die mcc)'(/er- hei<l 1:cm hnl/.e, llet r;ecn .sulc- scsvolle private loopbanc nie.
GODSDIENSTIG
.,Die ou reuse was alm~l tot 'n sek-ere 1mate (en sommige jn 'n baie groot mate) Godvre- send. Mecstc van hulle, indel·- daad alma! van hulle, het 'n diepgaancle geloof in God ge- had en Hom aanbid. Hulle SOIJ
nooit da.m·aan gedinl< het dat iets duursaams sonder daardie fondament gebou lwn word nic.
,.Is dit moontlik clat sull<e mense maa1· net emosioncel was? \Vas hul prcstasies so dat ons hul godsdiens maar net as l<af lt.:m opsyskuif? En wat was die gevolge? Brittan- je was toe geweldig stcrlt, ryk en groot. ,Vandag is 'n groot aantal van die kabinet oortuig- de ongelowiges, en baie van die
NATAl VERLOOR
~N GROOT KRAG
UTRECHT. - Die hele sa- melewing van Utrecht en om- gewing was diep geslwk toe be1·ig ontvang is \'an die tra- giese afsterwe van lwmdt.
Karel Meiring, as ge\'olg \·an 'n motol·ongclul<, die nag van
\Vyle I{OnHH. 1\'lcil·ing Sondag, 6 April, op pad na Utrecht vanaf Kroonstad w~ar
heen hy sy cggenote geneem het.
Volgens afl.eiding van die- gene wnt sy lyk gcvind hct, moes hy aan 'n hartaanval be-
Ge<e$drif Vir OoBom
G re; dJ@ g1t (E:
TZANEEN. - 'n Besondere
g~sellige funksie is gere~H
dcur die Laeveld Vl'oue-kom- mando en is bygewoon deur die mann•e-kommanclo.
Onder die skadu van reuse bome op die plaas vru1 veldkt.
Nie. van Schallnvyk het die funksie pl.aasgcvind.
I<omdt en komdte. Buiten- dag het die offisicre en brand- wagte asook buitestaariders welkom geheet.
Daarna is word gebraai. In die middag het gent. J. J.
Eloff die aanwesiges toege- spreek
Geesd1·if het van begin tot end geheers. (Eie berig).
swyk het sodat sy motor die pad verlaat, en omgeslaan het.
Die komm.ando van D2C3 bc- treur sy heengaan dicp en sal nog lank terug dink aan hom as Afri!mnm·, vriend, en kame- rand! Geniaal, vriendeli k en opgeruimd, altyd bemoedigend by ontmoeting, het hy die ga- we besit om aimal sy vriende te maak sonder een jota van begi.nsel prys te gee. Aile
cl~le van die samelewing het geweet waar Ka1•el Ivleirin8'
sta:=~n, op sosJale. ~oliliel<e en geestelike gebied. JV[et 'n hart wat warm geldop het vir sy mede-Afriltaners, •en 'n hart wat altyd oop was vir sy volli- sa•ilk en sy ]{-erl<, het hy ge- dien. Komdt. Meiring· is vir ons 'n voorbeeld wat moeilik ge-ewenaar kan word.
Die O.B. van D2C3 is in di.epe rou oor sy heengaan.
Die !ewe . wat hy ondet· ons gelei het, is sy monument, die nalewing van sy voorbeeld, is ons taak. (Korr.).
Ontheiliging Van Die Sabba~
Uit vrees dat die aanltoms van die Britse l<oning op Son- dag, 20 April, aanleiding mag gee tot grootslmalse Sabbats- ontheiliging bet <lie gesameilt- like Kornmissies vi1· die Bestry- ding van Sosialo Euwels be- sluit: om omsendbl·iewe ann aile predilmnte en Sondagsl,oolon- derwysers van die Skie1·eiland to stuur waatin bulle gevra word om 'n bcroep op hul ge- meentcs en ldnden; te docn om nie op llaardie tlag in die stmlc saam te drom nie met die oog op Sabba tson theiliging.
In Kaapstad word daar reeds nuwe \'OOrbereidings getref om die Britse lwning op Sondag 'n Jawaaierige onh·angs te gee. AI die sitplcklie Iangs die strate is reeds dcur die l.:oningaanbid- ders bespreek
volk ool<. \Vat 'n verbasende verandering! Kan flit mocm.tlik.
'n Vc?·Jda?·ing wecs 11i1· die ctg- tendtga.ng in. '!cclWu:t?·t, intvloecl on wa.ctrclighei(l van hie1·d·ie bc,·ocmde vollc? Ek won<lcr."
SHINWELL
Die skrywer wy v-era! 'n para- graaf aan die minister wat ver- antwoordelik is vir die brand- stof waaraan daar tans so 'n tel<ort is, die hcer Shinwell.
,.,\'at is die agtergrond van hierdie merkwaardige mnr.
Shinwell ?" Yra hy. "Volgeus Peter Howard, '11 bclccnde skry- 1VCr ill die Szmdcty Erp1·ess, Jzet
.~y m·oot uadc1· net Engelm:cl ge- kom uit Pole met clie Naam, ,Shintoald'. Sy ministe1·ie/.e klein,sewt, gcbore ttit Joodse onc1·s, llct die skool ve1·laat op cljj(tl'igc leeftyd en 'n tabakwa- seun gewo1'll en lcMer 'N kle·re- malcCI' sc mn.sji11is. In sy vroe- e1·e ja.1·e was Shimvell ·'1n nit- gesp,·okc godlose (atels) ver- bonde cum clie Scculm· ll:love- m!lnt in Slcotlnncl az,a.mens 1vie lzy oolc t.oeSJl1'Ctlce gchon het.
.. Die staking in 1919 het tot onluste gelei. Shinwell is tot vyf maande tronkstraf veroorcleel. Sewe jaar later to2 hy sekretaris was van die v.er- enigde seemansval<bond, is hy verhoor op aanl<lag van aan- randing en vir ses maande dte plig opgel.:: om vreedsaam te leef. DaPt na.twurlik is daar die bckcn<lc gc~;al toe hy Robm·t Bower, Konserwaticwe licl vii·
Clc~;eland, ·ht die lacrlwis ge- sla<oz lzct . . . "
HULLE "VOU DIE I\ONING
NKlE SKlEN
(Eie Korrespondent) PRETORIA. Geduren<le die naweek v.an 29 Maart (die clag waarop die koning \'an Engeland Pretoria binnegekom het), het die Brandwagte van die P1·etoria kommando's met motot·s en vragmotors uit die slad vertrek om op 'n plaas in die distrik 'n gesamentlike laertrek te hou. Die offisier in bevel van die k.amp was komdt. J. Prinsloo van die
Moot. •
Ten spyte van uiters ongun- stige weersomstandighehde het 'n groot aantal Brandwagte 'n aangename, koninglose naweek in die opelug deurgebring.
In weerwil van slortbuie wat tell<ens uitgcsak het, het die verrigtinge baie ordelik en val- gens program verloop.
Teen die ag,nd het die reen bedaar -en kon 'n baie genoeg- lil<e aand om die l<ampvuur deurgebring word. Treffendste van die verrigtinge om die vuur was 'n toespraak deur mnr.
J. A. Lombard, waarin hy die werklike betekenis verduidelik hct van die Ossewabrandwag se lcusc: .,MY GOD, MY VOLK. MY LAND, SUID-
AFRIKA."
•
biE O.B., WOENSDAG, 16 APRIL l!H7
Russe
_Af
VV eier · V roue Unifo rm§ Vir
VVie en. Wat?
te
Vyfticn Russiese vroue wat met Britse sol<lato getroud is, sit in Rusland vasgel•eer omdat Stalin \VCier om hnlle die land uit te iaat gaan. Die vroue sukkel al meer as 'n jaar lanl<
om Stalin te beweeg om hulle toe te laat om na Brit.tanje te verliuis, waar hul mans gretig op hnlle sit en wag.
Die Russiese regering weier halsstarrig om gehoor te gee aan die versoek van die vroue. Selfs die persoonlike vertoe van Be- vin, Britse minister van buitc- landse sake, naclat die Britse gesantsl<ap gefaal het, het geen hond haaraf gemaal< nie. Die Russc het hulle nie eens ver- werdig om Bevin van 'n ant- woord te bedien nie.
Nog geen rede is aangevoer waarom hulle nie ver!ofbriewe om die land te verlaat, wil toestaan nie. Aan die vt·oue self het die Russe te kenne gegee dat hulle nie toestem- ming kan ln-y nie omdat Rus- land al sy bu1·gers nodig het.
Volgens die verklaring sou die vroue indien hul!e die land verlaat, in werklikheid hul werk laat staan.
Jnmidde!s het die R.nsse ge- ilurenile Maart ook 'n bevel uit-
,Was Ceen V akansie
Vir Koning'
Die Engelse pers in Suid- Afrika wat aanvanklik met groot opskrifte aangekondig het dat die Britse koning en sy gevolg 'n vakansie in Suid-Afri- ka kom deurbring, vind clit nou nodig om hulle woorde weer in te sluk en moet erken dat dit g_een val,ansie vir die lwning was nie.
Nou dat die toer van die Britse gesin in Suid-Afrika byna voltooi is, verklaar die Cape Times: ,.. Vir die eerste keet· word die lwning se a.fge- matheid venneld ... El;: het geen tw:yfel dat dit geen vakansic vit· die lwning was nie. Sy toer in Suici-Afrika het net die las wa.t hy gedurende die oor- Jog op sy slwuers gehad het, vermeerder." Om bietjie duide- liker te wee.s: die koning moes die bande van die Britse Ryk nouer trek daar hul dreig om uitmekaar te val, en dit was 'n ui(puttende taak!
Staan
gevaardig wna.rin 'n verbod ge- plaa.s is op hnwelihe vau Rus- siese vroue met mans van vreemde moondhede. Huwelil•e sover as 1937 word hlerdeur ge- t.ref.
Met die besoek van die Rus- siese afvaardiging aan Enge- land het die Britte hul kans waargeneem en hul!e probeer beweeg om me saak in Rusland by die Opperste Sowjet aan- hangig te maak. Die Russe het belowe om die versocl< voor te Ie maar hul verbasing uitge- spreek oor die feit dat die saal' soveel aandag in die Britse pers geniet.
Die bestelling van 1,500,000 militere uniforms wat Amerilm.
in Engeland gcplaa..<; het, het die a.rgwaan van die wct·elcl gaancle gemaal;: en geen bcvt·e- cligende verl<laring oor die doel da.arvan kan verJ•ry word nie.
l>io bestelling wat ongeveer
£2,500,000 bedra., is denr die Britto van die hantr gewys a.$ gevolg Y&n die inlwrting van Brittanje se produl;:sie-vermoc.
Fabrilmnte by wie die bestel- ling geplaas is, J,an <lit nie Jdeinkry nie om<lat <lit bel;;en<l is da.t Ameril•a. nog self baie wol het om to verwerk Na.
berig word, probecr A.meril;;a die bestelling in Dui.tslaml pla.as.
~,Ru slan d ~n
Tr o 11li~~
Grroot
Die Cape Argus, wat t~·dens die oorlog graag gcpraat hetl van die ,afgesaagdc kommunist.icse paaiboelie" wat van nasionale lmnt dan voorgehou word, en twee jaar gclctlc nog die mond vol gehad llet var• die voortreflihhe<le van clie nussiese bewind en die Jlragtige samewerldng met Rus!a.nd \\·at die Afril;;aners dan wil bederf, het non sldelil;; uitgevin<l dat die Russiese staat setlert die afgelope twintig jaar· nog a.Jt.yd 'n groot ,tronk" vir sy onder<lane was. Tot hierclie slotsom J;;om die blacl non nadat 'n paar Br-itse soldate cieur Stalin sc huwelil;;sban. getrc( is.
~
Die blad sl<ryf: ,Die blote feit dat nog Stalin, nog sy rege- ring bereid is om toe te laat dat hierdie vroue Rusland ver- laat, en die rede wat aangevoer word -- dat die Sowjet-unie elkeen van sy burgers nodig het - is bedrog. Die waarheid le diepet·. Se<lert die J·evolusie in 1917 is die voile van die Sow- jet so goecl as in tlie tronl;: ge- gooi en die mees strenge maat- recls is gotref, en word vandag nog afgedwing om hul ,ontsnall- ping' te voorlwm. Permitte om die land te verlaat word nie aileen aan jong en liggaamlik gesonde persone geweier nie, maar ook aan ou en verswaktes . en aan lastige applikante word te verstaan gegee dat verdere pogings hulle in onguns by die
,owerheid sal bring. In die eer-
ste jare van die rewolusie was die verduideliking wat aange- bied is, dat die Russe wat ver- kies om die land te verlaat, kontra-rewolusioniste is wic die Sowjet verkies om onder be- waking te hou. Vandag is die kontra-rewolusie en die lwntra- rewolusioniste dood. Daarom vind die Sowjet 'n nuwe ek- skuus in die tekort aan manne- krag en is skynbaar so despe- raat in die behoefte aan ar-
beidskragtc dat hy nie vyftien vroue uit 'n bevolking van 180 miljoen mense kan spaar nie.
,Is dit moonUik dat die eint- Iike waarheid van clie saa.k die begeerte va.n die Sowjet is 0111
nie soseer beslag te lc op die burgers van die Sowjet, as die waarheid om trent; Ruslancl nie?
Die gordyn word tell,ens weg- getrek deur tcruggekeerde pers- korrespondente soos \¥. H.
Chamberlain en Alex. 'Nerth maar die omvang van die inlig- ting wat hulle in staat is' om te gee, word ernstig beperk deur die aan bande
l e
van die bewcgings van persmanne in Rusland en hul beperkte kon- takpunte. In die geval van die Russiese volk is dit andcrs. Hulle weet. ll'iislden· weet !mile to veel en dit mag een van die rede:; \Yees vii· die yst.e1·gordyn - en vir Stalin se onvermoe om paspoorte aan 15 vroue uit·te reilc"
Net See~§ Met Koning §e JKop
~® &;lr~~~ug Wei~Jr
Jl{@namag t e Sileo e1m
M~dalljes Te N~e~
Dit het die afgelope week twee keer gebeur dat lede van die publiek in Kaapstad nie jn staat was om gewone posseels oor die toonbank by die pos- 1-:antoor te. !mop nie. Daar was slegs seels m.et die kop van die Britse koning daarop ver- Jn·ygbaar. Diegene wat verities het om seels te !wop sonder die I<Op van die lwning, moes sonder sei:Hs gaan of tevrede
\v'ces om hul briewe met die kop van die Br.itse koning te ontsier.
ROEDTAN, Tv!. - Die prag- tige republike.inse gees van Roedtan se Boerejeug het '.n besieling geword vir baie bui- tcstaanders.
Tagtig van die honderd-en- tien l~inders in die plaaslike skool het botweg gewc.ier om die medalje van die koning te ontvang.
Aan die kinders is gese dat reelings vir vervoer getref sal word vir diegene wat die !co- ning op Piet.ersburg w.il be- sock. Niemand was gelntetes- seerd nie. 'n Doodse stilte het geheers onderwyl elkeen die ge- leentheid gekry het om na vore te tree en sy medalje te ont- vang.
Die meeste kinders het hulle lmppe weggedraai of laat sak,
omdat hulle dit nie ·eers wou sien nie en gese: ,Nee dankie meneer, el< wH dit nie
he
nie."Hulle het later op 'n ver- gadering gese: ,Ons wil die J<Oning nie eens sien nie.
Ons het ook niks op Pie- f:.ersburg verloor nie. Ons het 'n President verloor ja, en ons wil weer 'n Presi- dent he."
Die kommando se gees is soos nog nooit te vore. Daelil<S
• word nuwe !ede ingeskryf, en die samewerking is pragtig.
Vroeg in volgende kwartaal
·word 'n braaivleisaand gereel waarop om die kampvuur die aanbou van jukskei- en 'n sltiet- baan bespreek sal word. (Korr.)
J:'\avt·ae het aan die Jig ge- bring dat daar g·enoeg •::tncler seels in voorraad was· maar dat di·e betrol<ke amptenare om een of ander rede nie die moeite gedoen het om gewone sei:Hs uit die brandkamer te haal nie en so mecgedoen het om die Britse koning aan die publiek op te dring.
'n Gek is 'n pcrsoon wat nog nooit 'n eksperiment gcmaak het nie.
Om Perskor-aandele te koop is geen eJ,speriment nie. Dis 'n volksaak.
•
BLA.DSY VYF~o ttc~ oo ttom~fo ba~d
<!a
~e ~ ~ml:lcl
0 0 0 ~ ~tr~~~
G:~~~lg~oM 'Kl?OO!te?
u~:.:~&~o~
~
"'S JJl r!£ .Al Im l!E 7F 1r IE
Lyk H i erdie Jaar Op U Beste~!
Ons hied die Allerjongste oggend- en middag- rokke a an.
Lo- en Fremode Kostuums -
c -VAN ZYIL~
KENNISGEWING
Vi1· algcm.ene in.ligting word hiermee bel;;cnd ge}naal• <lat
<laar nog 'n beperl.:te aa.ntal (gewone) VOLKSiiAS-
amt~lele vir insluywing besldhbaar is.
Volledige1· besomlerhede is vervat in die betroldw pros- pelaus waarvan eksemplare verl;:rygbaar is van aile tal<l;;c of van die Hoofl;antoor van die Bank, Posbus 578,
Pretoria..
VOlLKSH\AS
PRETORIA.
Hoofkantoor:
Ba.nlders
REISPH.OGRAM GENL. W . n. L AUBSCHER
in Generaalskap Al5
17 Al'l<-IL H.Ell\IOES US Al'Jtl~
l!J Al'KIL
:tl 1\.l:'lUL :t:t Al'l<·lL
:t~ Al'lUL :t4 Al'K.lL :t5 A.l'1{.1L
: w
Al'H·lLin
liANON EILAND UPINGTON
Generaalskap 1\17
U.AROS GKOOTORINJ{
GHOBL:t:ltSHOOP N lEKl!:l{.I(SHOOP PUIESKA l\L'\.1{. YUALE
7.30 n.m.
7.30 n.m.
7.30 n.m.
7.30 n.m.
7.30 n.m.
7.30 n.m.
3.30 n.m.
7.30 n.m.
3.30 n.m.
Generaalsraadvcrgadering Al3
2!l.APRIL CARNARVON (Geclenl>saal) 2 n.rn .
AJie Vricnde en Belaugstellendes wor d Hartlik Uitgenooi Bogenoemde
Vergaderi n gs by te woon.
j
BLADS'Y SES DIE O.B., WOENSDAG, 16 APRIL 1947
GEKLASSIFISEERDE ADVERTENSIES
J.'AIUEl' VUt OEIU.ASSIFISEEROE AOVEBTESSIES:
tinll:<hoodeliko Kcnnlsgc•vtngs:
(Vcrlowlng. huwellk. geboortc. ster!geval, In memoriam, geJUkwen- slns. ens.) 1\oi<l. per woord; minimum 3/- per plaslng. Vooruitbetaal·
baar. VIr herhal!ncs 25 pst. a!slag.
unoacJ~Ild •·ertcnstea:
Enkel plaslngs (voorultbetaalbnar) 2d. per woord. :liicimum 4/ • per plaslns. 2 tot 26 plaslngs (voorultbeta&lbaar) 1'f.d. per woord. mini- mum 3/· per plaslng. 52 nt;tereenvolgende vlasings: ld. P"r woorll, mlclmum 2/G per plaslng. Plaslngs tot kansellasie, 1 'f. d. P"r woord, mlolmum 3/· per plnslng.
lntekcngeld oil .,Olo 0.8." (verskyn weekllks): 10/· per Jaar o! 5/· vir 6 maande.
Voorultbetaalbaar. - Stuur advertenstebestcllln~;s en i::ltekengeld na: DIE O.U.,
Posbu~ 28, Stelll!uboscb.
VERI.OWING
VER~lAAK - ROlO:TS. - lllcrmec maak om;, Lottie. jonr.:stc dot:;lcr vnn mnr. en mcv. H. A. Roots, Boshocl<.
en Jan, lllunlslpale 1-::J.•ntorc, Husten·
bur~;, jongste 8Clln van mnr. en mev.
G. A. vermual<, Kru~ersctoz'Jl, bckcnd dut ooa op :; April vc•·loor Is. 16/~/1J3
AGEN'fSRA.PPE
VAN lUF:tlEEL{ TRUSTMAATSiti\l'·
L'Y UEl'.t:HJJ., Voortrel<kerweg, Bell·
vme, bled sy bckwamc dlensto ann•
wanoecr u cteajjoromc wll koop of ver·
t<oop, met gcldbclegglnss. verbande ens. Doen naneoelt by POSBUS 48.
Fooo 9·1222. 27 /11/Tk
VRYSTAATSE GOUDVELD EIEXDOl\'1;:\IE
Vlr Elcndomme llcnnemnn, Odendnnls- rust om,;ew!ng. randpleC!l: WF:l.KO~I Jo:li;;~;DoMS- EN THUST ACI::NT- SKAP, Henocmnn (F.Ienaar• Alberts en Creerr). Foon 43. Tclegromme ,\\'eta.' lG/1/TK BE~ODIG
JONG S"l'N vir pla.>shulp. t;c:ncn~
dc boert!ery. Jnwonh>t; "ry. l\Ioct 0.13.
wccs. Ondervlndlns gecn verei~te, sless bcgccrlc om te boer. Besonrtcrhede en sa tarts vcrlttn{;. •kryr nan: M. D.
.MAARTE!\S, Jnr., Panrdefonteln. CE- DARVILLE, Oos Grlcl<walnnd. lu/4/3
HAl\ DE.LSREISIGERS
1'\\'J.:E HANOt;~.:-;HEI,_.IGEHS hcno-
<lig (ecn vir Kaap~e Sltlcrctlund crt cen vir Oostclll<c Provlnslc). Annaoel<e word ingewat; tot 1:8 April 19-17. Appfl·
!<ante moe~ elc motor beslt. en vollcdi!!C besondcrnede ,·e•·skllt omtrcnt opleld!ng.
ondervindlnh. l«'mlls vnn tckstlelc, ou·
dCJ'<lom. ens .. en twec onlnnt:se ~etull:·
sl<rifle lnslult. - OlE 1-\0PI::RSHOND BPJ{., Posbus 2120. Kaap•tad. 16/•1/2
BO!\IE, PLANTE EN SAAD
JlESTl; GESEitT1t"J>:;Ef:IUJE Sr\AU:
Detroit Beet8aad 7/·; Cbantenay Wor·
telsaad 10/·: Sulderkrul8 en Reliance H·lomkoot 16/-; Spltzkopkool•aad 87-: I:Uaarslnal 17/6. Ulc: Australlese Bruin 6/6; Silver Klor; !J/·; l(aapse Pl&t 7/6;
Tamatles: Marvel 20/·: Marslobe 32/·.
van Zyl Bone 115/· per ~00 pond.
Vollcdlge pryslye \'erkrygbanr van PREMIEitS, SchoemanfthOck. Oudts-
noom. 11/12/Tk
HJ:;)OIQI.DT •e !;eal<l<llmatlsecrtlc Vru~tel>ome en Rose r;roel. drn en stel tcvrc<le vannC Jo(oaplnnd tot Znmbcsi.
ma.nr .... die aa·avr3a,:; is b,root en on·
middellike bc,preltlng Is noo~•nnkllk vir Jullc·Au~:ustus-planttyrt. Pr~·slyste 1;ra·
tis. - HERHOLDT SE DOO~!KWEKE·
}{YJ·: Posl>us 660. Jollannesbur~:.
' 19/3/TK
Ht-:HIIOLD'l' so nuwc ACrlkaansc ge-
!llustreerde TUIN· EN SAADCIDS Is nou gerced. Dlt bcvat 'n volle<llr;c lya van die wCrcld sc bcstc Crol'nle en l.lloms<tO.d. Bevat ~ensaslcweltkende nuwc soorte en Is t;ratl~ op Mmvrnag.
- HJo:RHOLDT SF. SAAD·DEPAR1'l~
':11El'>T, Posbus 660, JOHANNESBURG.
B/19/3/TK
LUS~:tt~ aa-nsebled teen mo.rl<prys.
'.l'cler;rareer boeveelhcld noel!~: en ek sal prys opr:•c. "elewer I;astllOOrt. K.:\1. H.
- !'. WIENA..""'D. Pk. Eastpoort.
'2RI7""
t.C,..t-:JtX,;.-\.AD. - Nuwe oes. st:>n·
dnard·geh:olte, vry van dodder. Hun- ter's Ri,·er tol 100 lbs., 1/G per lb ..
£12-10·0 per 200 lb.-.-nk. Provence, 1/4 per lb .. £11·15·0 p<r ~ak. Kontant met bcstellins. Wi:reld se beste Grocnte· en Blomsade. C<!llustrcer<le Katn•logus {;ralls. HERHOLDT Sl~ SAAD·
DEP,\RTF::.!£NT, PosbU$ 660, Joh:on-
nesburr;. A/ 19/3/TK
'l'AF£LAATAPI'I·;L~. - Pra~;ti(;C,
gesonde en vars Cro•ad I teen 16/- per HO lb.; ·l/· per 35 lb.: Graad 3•teen 10/· per HO lb.; 2/6 per 35 lb. Vnrk- aartnppels teen ~/· per 1·10 lb. V.O.S.
Jlcthlehem In nuwe aakkc. LeU sakke teru~;. Ek waarboq; tevrcdenhcld1 - S. W. RABU::, Kommandant, Bus 328.
Bethlehem. 'ti/·1 /'l'K
ULE~AAD. - Eerst•Kl:lS sesertl!l·
scerdc Ulcsun<l, VroeU Kuupse Plat Gee!
