PDF OPVOEDKUNDIGE SOSIOLOGIE - dspace.nwu.ac.za

(1)

_ a ^'.QS. ^{4 .} ^_

ENKELZ GRONDSTELLINGE VAN DIE OPVOEDKUNDIGE SOSIOLOGIE

Verhandeling

voorgel~

ter verkryging van die graad

MAGISTER ARTIUM

aan die

POTCHEFSTROOMSE UNIVERSITEIT vir

CHRISTELlKE

HO~R

ONDERWYS

(DEPARTEMENT SOSIOLOGIE)

deur

CORNELIUS JACOBUS o BE RHO LZER Leier: Dr. J.P. van der WaIt

POTCHEFSTROOM Oktober 1960

_ a ^'.QS. ^{4 .} ^_

ENKELZ GRONDSTELLINGE VAN DIE OPVOEDKUNDIGE SOSIOLOGIE

Verhandeling

voorgel~

ter verkryging van die graad

MAGISTER ARTIUM

aan die

POTCHEFSTROOMSE UNIVERSITEIT vir

CHRISTELlKE

HO~R

ONDERWYS

(DEPARTEMENT SOSIOLOGIE)

deur

CORNELIUS JACOBUS o BE RHO LZER Leier: Dr. J.P. van der WaIt

POTCHEFSTROOM Oktober 1960 ENKELZ GRONDSTELLINGE VAN DIE

OPVOEDKUNDIGE SOSIOLOGIE

Verhandeling

voorgel~

ter verkryging van die graad

M A G I S T E R A R T I U M

aan die

POTCHEFSTROOMSE UNIVERSITEIT vir

CHRISTELlKE

HO~R

ONDERWYS

(DEPARTEMENT SOSIOLOGIE)

deur

CORNELIUS JACOBUS o BE RHO LZER Leier: Dr. J.P. van der WaIt

POTCHEFSTROOM Oktober 1960 ENKELZ GRONDSTELLINGE VAN DIE

OPVOEDKUNDIGE SOSIOLOGIE

Verhandeling

voorgel~

ter verkryging van die graad

aan die

POTCHEFSTROOMSE UNIVERSITEIT vir

CHRISTELlKE

HO~R

ONDERWYS

(DEPARTEMENT SOSIOLOGIE)

deur

CORNELIUS JACOBUS o BE RHO LZER Leier: Dr. J.P. van der WaIt

POTCHEFSTROOM Oktober 1960 ENKELZ GRONDSTELLINGE VAN DIE

OPVOEDKUNDIGE SOSIOLOGIE

Verhandeling

voorgel~

ter verkryging van die graad

aan die

POTCHEFSTROOMSE UNIVERSITEIT vir

CHRISTELlKE

HO~R

ONDERWYS

(DEPARTEMENT SOSIOLOGIE)

deur

CORNELIUS JACOBUS o BE RHO LZER Leier: Dr. J.P. van der WaIt

POTCHEFSTROOM

Oktober 1960

(2)

Opgedra aan my vrou en dogter Opgedra aan my vrou en dogter Opgedra aan my vrou en dogter

(3)

(i)

INHOUDSCPGAYfi:!;

~. , , - - -

Voor'llOord

In1eiding c.'"""~""'''.''' • • ''''.~''''.'5>.'''C''''''' . • " , , , . , , v .

HOOFSTUK I .... . ... ^< ^{• •}^{' , •} ^,

1. Inleiding .. ~ .... , ... , " ... , ... " .' " .' . ^L ^.. ^" ^{. . . .}^" ^..c. . . . ,

2. Die samohang on verba.nd tusoen die sosia1e

v'Ietenskappc ... ^&. ^" ^• ~ . . . " • ~ ^{. .}c " • c '" "" . . . . $ • ~ ^• ^" ^• ^" . . . . III

3.

Onderskeiding tussan die s08i21e wetenskappc ....

4. Die onderskeiding tusscn die Sosio10gie en die

Bladsye (vii)

1 4 4·

5 9

Sosiale vakv'/otenskappe ....•..•...•. ,... 12

5.

Die Opvoedkunc~ig8 Sosio1ogie •••..• , ....•. ,... 17 a) 'n Kort historiese oorsig v~n die ontstaan v~n

die Opvoedh~ndige Sosiologie on enkele grond-

stellil1.ge . . . " ... , ... , " ... ^Co ^... ⁽ ^{. . .}^Co ^t. ^..^r. ^, ^...^I . . . . , .. , .. • • 18 (i) Die ontstaan van die Cpvoedkundige Sosiolo-

gie in Frankryk en enkele grondstcl1inge...

18

( ii ) Die Opvoedkundige Sosiologie V-3.n .Amerika

en enke1e grondste11inge... . . . . . . . . • . . 19 (1ii) Die Opvoedkundige Sosiologie van Enge1and

en enkele grondste11inge... 22 a) Definisies en omskrywinge vo1gens die moderne

gangbare opvatting oor die studieterrein van

die 0pvoGdkundigo SOsiologie ... , ... ,... 24 b) tn Kort ana1ise van die definisies en omskry-

winge van die Opvoedkundige Sosio10gie... 30 c) Samevatting on cie opvatting... 31.

(i)

INHOUDSCPGAYfi:!;

~. , , - - -

Voor'llOord

In1eiding c.'"""~""'''.''' • • ''''.~''''.'5>.'''C''''''' . • " , , , . , , v .

HOOFSTUK I .... . ... ^< ^{• •}^{' , •} ^,

1. Inleiding .. ~ .... , ... , " ... , ... " .' " .' . ^L ^.. ^" ^{. . . .}^" ^..c. . . . ,

2. Die samohang on verba.nd tusoen die sosia1e

v'Ietenskappc ... ^&. ^" ^• ~ . . . " • ~ ^{. .}c " • c '" "" . . . . $ • ~ ^• ^" ^• ^" . . . . III

3.

Onderskeiding tussan die s08i21e wetenskappc ....

4. Die onderskeiding tusscn die Sosio10gie en die

Bladsye (vii)

1 4 4·

5 9

Sosiale vakv'/otenskappe ....•..•...•. ,... 12

5.

Die Opvoedkunc~ig8 Sosio1ogie •••..• , ....•. ,... 17 a) 'n Kort historiese oorsig v~n die ontstaan v~n

stellil1.ge . . . " ... , ... , " ... ^Co ^... ⁽ ^{. . .}^Co ^t. ^..^r. ^, ^...^I . . . . , .. , .. • • 18 (i) Die ontstaan van die Cpvoedkundige Sosiolo-

gie in Frankryk en enkele grondstcl1inge...

18

( ii ) Die Opvoedkundige Sosiologie V-3.n .Amerika

en enke1e grondste11inge... . . . . . . . . • . . 19 (1ii) Die Opvoedkundige Sosiologie van Enge1and

en enkele grondste11inge... 22 a) Definisies en omskrywinge vo1gens die moderne

die 0pvoGdkundigo SOsiologie ... , ... ,... 24 b) tn Kort ana1ise van die definisies en omskry-

winge van die Opvoedkundige Sosio10gie... 30 c) Samevatting on cie opvatting... 31.

(i)

INHOUDSCPGAYfi:!;

~.

---

Voor'llOord

In1eiding c.,"""~,·",,,.,,, • • ,,,,.~,,,,.'5>.'''C''''''''.''''''''V.

HOOFSTUK I .... . ... ^< ^{• •}^{: , •} ^,

1. Inleiding .. ~ .... , ... , " ^t,; ^, . . . " . ' " . ' • L .. " . . . . " .. c. . . . ,

2. Die samohang on vcrb.J.nd tus,sen die sosia1e

v'Ietenskappc ... ^&. ^" ^• ~ . . . " • ~ ^{. .}c " • c- '" "" . . . . $ • ~ ^• ^" ^• ^" . . . . III

3.

Onderskeiding tussan die s08i21e wetenskappc ..•.

4. Die onderskeiding tusseD die Sosio10gie en die

Bladsye (vii)

1 4 4·

5 9

Sosia1e vakv'/3tenskappe ....•..•...•. ,... 12

5.

Die Opvoodkunc:ige Sosio1ogie •••..• , ....•. ,... 17 a) 'n Kort historiese oorsig v~n diG ontstaan v~n

stellil1.ge . . . " ... , ... , " ... ^Co ^... ⁽ ^{. . .}^Co ^t. ^..^r. ^, ^...^I . . . . , .. , .. • • 18 (i) Die ontstaan van die Cpvoedkundige Sos1010-

gie in Frankryk en enkele grondstellinge... 18 (ii) Die Opvoedkundige Sosiologie V-3.n .Amerika

en enke1e grondste11inge... . . . . • . . . • . . 19 (iii) Die Opvoedkundige Sosiologie van Enge1and

en enkele grondstel1inge... 22 a) Definisies on omskr:y-winge vo1gens die moderne

die Opvocdkundigo Sosiologie.... ... ... ...• 24 b) 'n Kort ana1ise van die definisies en omskry-

winge van die Opvoedkundige Sosio10gie... 30 c) Samevatting on cie opvatting •.•...•...•.. ,... 31.

(i)

INHOUDSCPGAYfi:!;

~.

---

Voor'llOord

In1eiding c.,"""~,·",,,.,,, • • ,,,,.~,,,,.'5>.'''C''''''''.''''''''V.

HOOFSTUK I .... . ... ^< ^{• •}^{: , •} ^,

1. Inleiding .. ~ .... , ... , " ^t,; ^, . . . " . ' " . ' • L .. " . . . . " .. c. . . . ,

3.

Bladsye (vii)

1 4 4·

5 9

5.

(i)

INHOUDSCPGAYfi:!;

~.

---

Voor'llOord

In1eiding c.,"""~,·",,,.,,, • • ,,,,.~,,,,.'5>.'''C''''''''.''''''''V.

HOOFSTUK I .... . ... ^< ^{• •}^{: , •} ^,

1. Inleiding .. ~ .... , ... , " ^t,; ^, . . . " . ' " . ' • L .. " . . . . " .. c. . . . ,

3.

Bladsye (vii)

1 4 4·

5 9

5.

(4)

(ii)

HOOF,STUK I I ... , ... ,,,. ^q ^{, .} . . , , " I C- ~ ^• ^" ^{. . . .}^, ~ ^" ^.. ^'" ^• cc. . . .

~inkele grondstellin~~. u~ t die algemene_~?siologie_-

se besko~i}l.g_..2S'_~oJ?yo~_din~ en die ~"§-.E1e12v;rinE . . . . 1. Die ~.niY?2:~a1..~.~.~_~~ vc'1.n die pedB:A.ogiese

werksaamheid G~ roaping • . . . • . . . • A. Die ruimere sosiologiese opvatting van

33

onderwys en opvoeding... 33 (a) Definisies en omskr;ywinge .••..•...••••...•••..•

(b) 2nkele grondstellL:1ge voortv10eiende ui t hier- die definisies en omskrywinge • . . . • . . . • (c) Enke1e grondste11inge voortvloeiende uit die

ruimere sosio10giese opvatting oor die onder- vrys en opvo e ding . . . • • • B. Die engere opvatting Yen die onderwys en op-

33

34

voeding in die skoo1 . . • . . . , , ... , .. , .' 37 C. samevatting en cie opvatting... . ... .

2. Universa1~i?it-~~_die Eedagogiese werksa~~eid

en di~ s~t~J.:.e .J2roses van same~iTerking . . . . Enkele grondste11inge voortvloeiende uit die 80- sialo proses van samonerking on opvoeding ...•...•.•

3. Uni~~alitei~_~'¥l die J2e9-agC?_gJ.e~~.worJ:c_saam

heid ~E di.~.-!3.2..si§le pr~~~.E?.3_a!J. wi~~wer~in£ ..•

Enkele grondstellinge voortvloeiende uit die sosiale proses van wisselwerking en opvoeding ....••••

4. Uni ve~sal~_~ei !_,y~

__

<1~edago~iese werksaam-

37

39

41

heid en die sosiale prose~ van verandering... 43 Enkele grondstellinge voortvloeiende uit die so-

siale proses van verandering en opvoeding... 45, (ii)

~inkele grondstellin~~. u~ t die algemene_~?siologie_-

se besko~i}l.g_..2S'_~oJ?yo~_din~ en die ~"§-.E1e12v;rinE . . . . 1. Die ~.niY?2:~a1..~.~.~_~~ vc'1.n die pedB:A.ogiese

werksaamheid G~ roaping • . . . • . . . • A. Die ruimere sosiologiese opvatting van

33

onderwys en opvoeding... 33 (a) Definisies en omskr;ywinge .••..•...••••...•••..•

(b) 2nkele grondstellL:1ge voortv10eiende ui t hier- die definisies en omskrywinge • . . . • . . . • (c) Enke1e grondste11inge voortvloeiende uit die

ruimere sosio10giese opvatting oor die onder- vrys en opvo e ding . . . • • • B. Die engere opvatting Yen die onderwys en op-

33

34

voeding in die skoo1 . . • . . . , , ... , .. , .' 37 C. samevatting en cie opvatting... . ... .

2. Universa1~i?it-~~_die Eedagogiese werksa~~eid

en di~ s~t~J.:.e .J2roses van same~iTerking . . . . Enkele grondste11inge voortvloeiende uit die 80- sialo proses van samonerking on opvoeding ...•...•.•

3. Uni~~alitei~_~'¥l die J2e9-agC?_gJ.e~~.worJ:c_saam

heid ~E di.~.-!3.2..si§le pr~~~.E?.3_a!J. wi~~wer~in£ ..•

Enkele grondstellinge voortvloeiende uit die sosiale proses van wisselwerking en opvoeding ....••••

4. Uni ve~sal~_~ei !_,y~

__

<1~edago~iese werksaam-

37

39

41

heid en die sosiale prose~ van verandering... 43 Enkele grondstellinge voortvloeiende uit die so-

siale proses van verandering en opvoeding... 45, (ii)

~~nkele E'~ndstellin~~ .. u~ t die algemene_~?siologie_

se besko~i}1..g_..22_~oJ?yo~_din~ en die ~"§-.E1e12v;rinE ••...•.

1. Die. ~.ni.Y.~2::J~a1..~.~.~_~~ vc'1.n die pedagpgiese

werk.saamheid G~ rooping •....•...•...•

A. Die ruimere sosiologiese opvatting van

33

onderwys en opvoeding...

33

(a) Definisies en omskr;ywinge .••..•••.••••.•.•••..•

(b) :2nkele grondstellL1ge voortvlociende uit hier- die dcfinisies en omskrywinge •...••...•

(c) Enkele grondstel1inge voortvloeiende uit die ruimere sosiologiese opvatting oor die onder- vrys el1 opvo e ding ...•...•.•••

B. Die angere opvatting yen die onderwys en op-

33

34

voeding in die skool. . . , .. , .' 37 C. samevatting on cie opvatting . • • . . .

2. Universali~?i1-~~_die Ecdagogiese werksaamheid en di~2~t~J.:.e .J2roses van s.ame~iTerking •..•...

Enkele grondstellinge voortvloeiende uit die 80- sialo proses van samonerking on opvoeding ...•...•.•

3. Uni~~ali tei ^~_~~die J2e9-agC?_gJ.e~~. worJ:c_saam- heid. ~E di.~.-13.2..si§le pr~~~.E?.3_a!J. wi~~wer~ing ..•

Enkele grondstellinge voortvloeiende uit die sosiale proses van wisselwerking en opvoeding .•..••••

4. Uni ve~sal~_~ei !_.y~

__

<1~edagogiese werksaam-

37

39

41

heid en die sosiale ^prose~van verandering... 43 Enkele grond8tellinge voortvloeiende uit die 80-

siale proses va.n verandering en opvoeding... 45.

(ii)

33

34

__

37

39

41

(ii)

33

34

__

37

39

41

(5)

5.

Univorsaliteit van die~edag~~iese werksaam- hei.d en_.~_~~~ .. _~osi~_e_.£.~s_e..§... V8.ll !:='y.1 tuur~-

dra,g .... ... ^c: ^c: . . . 11 .. 11 \. " " .. " • ~ ^{" .} ^{• •}^c ~ ^'"' • • " c: '" 11 .. c: " .. • • .. • • • • 45

i)

Sosiologie en kultuuroordrag ...••.• _, 46 ii) ~nkele grondstellinge voortvloeiende uit die

sosiale proses van k~ltuuroordrag by die op-

voeding. ^c. ^It . . . " " • tl . . . . 11 C. ~ . . . . ., Cl . . . " Cl " 11 " • " • • ·4.9

6. Universaliteit van _?-i~ ... Eeda~Jsie~~rks~

he~d en die sosiale proses tot die vorming

van 'n kul tuur;:eatro£.£. '. .'., .. ' , ' , . . . .49 i) Wat is 'n lrultuurpatroon? . . . " " .•. '. 49 ii) ,Enkele grondstellinge voortvloeiende uit die

kultuurpatroon en opvoeding ... " , , .. , ....• 52 7 • yni y~sa=\-i te~t van..§ie ,~dagoe;..ief:3e werksaam-

heid cn~die sosiale ~roses~e van beheer ~

be12~annin-Eo ...• ". \ ... "'. ^t. . . . ~... 53 i) Wat is sosiale beheer in die opvoeding?...

53

ii) Enkele grondstellinge voortvlo~iende uit sosiale ^bGhe~ren beplanning van die op-

voeding ... " ... .." ... ^c: . . .

c..;."...

55

8. Sameva ttil1g en eie opvatting •. , ... , . . . 56

1-IOOFSTUI{ II I. ^(> ⁰ ^..^G ^{• • •}^Q ⁰ ^• ⁰ ^• ⁰ ^{. . .} ^• ⁰ ^{• • Cl} ⁰ ^{. . . .}^Il1o ^• ⁰ ^{• • D} ⁰ ⁰ ⁰ ⁰ ⁰ ⁰ ⁰ ^• ..5""8

~nkele grond~tellinge i,v.m. die opvoeding ~9nder-

wys. in die v?.rskil~_ende sam~lewingsvorme"".,.,.,... 58

vorm, gm S3^Y by-drae tot d~~"pvoeding van die

kind aan te toon c • • • • • ~ ^Cl ^" . . . " • " ... ~ ^L ^... ^" ^" ^• ^.., ^• ¹⁰ ^• ^e ^Co ^Co . . . -~--~-...

---

1. Definisies en omskrywinge van die huisgesin... 58 2. Sa~evatting van definisies en omskrywinge

van die huisgesin ... ^Co ^..^tl ^.. ^Cl ^• ^to; . . . " t • • • • • " . . . " • • .. • • • • • 63

5.

Univorsaliteit van die~edag~~iese werksaam-

hei.d en_.~_~~~ .. _~osi~_e_.£.~s_e..§... V8.ll !:='y.1 tuur~-

dra,g .... ... ^c: ^c: . . . 11 .. 11 \. " " .. " • ~ ^{" .} ^{• •}^c ~ ^'"' • • " c: '" 11 .. c: " .. • • .. • • • • 45

i)

Sosiologie en kultuuroordrag ...••.• _, 46 ii) ~nkele grondstellinge voortvloeiende uit die

voeding. ^c. ^It . . . " " • tl . . . . 11 C. ~ . . . . ., Cl . . . " Cl " 11 " • " • • ·4.9

6. Universaliteit van _?-i~ ... Eeda~Jsie~~rks~

van 'n kul tuur;:eatro£.£. '. .'., .. ' , ' , . . . .49 i) Wat is 'n lrultuurpatroon? . . . " " .•. '. 49 ii) ,Enkele grondstellinge voortvloeiende uit die

kultuurpatroon en opvoeding ... " , , .. , ....• 52 7 • yni y~sa=\-i te~t van..§ie ,~dagoe;..ief:3e werksaam-

heid cn~die sosiale ~roses~e van beheer ~

be12~annin-Eo ...• ". \ ... "'. ^t. . . . ~... 53 i) Wat is sosiale beheer in die opvoeding?...

53

ii) Enkele grondstellinge voortvlo~iende uit sosiale ^bGhe~ren beplanning van die op-

voeding ... " ... .." ... ^c: . . .

c..;."...

55

8. Sameva ttil1g en eie opvatting •. , ... , . . . 56

1-IOOFSTUI{ II I. ^(> ⁰ ^..^G ^{• • •}^Q ⁰ ^• ⁰ ^• ⁰ ^{. . .} ^• ⁰ ^{• • Cl} ⁰ ^{. . . .}^Il1o ^• ⁰ ^{• • D} ⁰ ⁰ ⁰ ⁰ ⁰ ⁰ ⁰ ^• ..5""8

~nkele grond~tellinge i,v.m. die opvoeding ~9nder-

wys. in die v?.rskil~_ende sam~lewingsvorme"".,.,.,... 58

vorm, gm S3^Y by-drae tot d~~"pvoeding van die

kind aan te toon c • • • • • ~ ^Cl ^" . . . " • " ... ~ ^L ^... ^" ^" ^• ^.., ^• ¹⁰ ^• ^e ^Co ^Co . . . -~--~-...

---

1. Definisies en omskrywinge van die huisgesin... 58 2. Sa~evatting van definisies en omskrywinge

5.

Univorsaliteit van die~edago~iose werksaam-

heid en __ ~_~~~ .. _~~~_~.£.~s_e.E... vall-!:_~ltuur~-

dra,g .... ... ^c: ^c: . . . 11 .. 11 \. " " .. " • ~ ^{" .} ^{• •}^c ~ ^'"' • • " c: '" 11 .. c: " .. • • .. • • • • 45 i) Sosiologie en kv_ltuuroordrag . . . ~.... 46 ii) ~nkele grondstollinge voortvloeiendo uit die

voeding. ^c. ^It. . . " " • tl • " • 11 C. ~ . . . . ., Cl .. " . . . . " Cl " 11 " • " • • ·4.9

6. Uni versali tei t van ^_~i~... Eeda~Jsie~.!!..C?rks~

van 'n kul tuur;patro££. '. , , ' , .. , " , . . . .49 i) Wat is tn lrul tuurpatroon? . . . , ... , , .. , , .. ,. . 49 ii) ·Enkele grondstellinge voortvloeiende uit die

kultuurpatroon en opvoeding . . . " , .. , . . . 52 7. yni y~sa~_i tei_t vapj.ie .E.~dago~ie~e werksaam-

heid cn~die sosiale ~roses~e van behee~~

be'p~annin..B.o ... \ ... '" • ^t. . . . ~ ^• ^.. ^• ^• ^• ^• ^• ^.. 53

i) Wat is sosia1e boheer in die opvoeding?...

53

ii) Enke1e grondstel1inge voortv1o~iende uit sosia1e bGhe~r en boplanning van die op-

v ⁰e d i ng. . . " .. .. . . " .., , . . .. .. . . . ^c: ^• ^• ^• ^.. ^" ^• ^• ^• ^• ^• ^• ^Co ^.; ^• ^" ^• ^• ^• ^• ^• 55 8. Sameva tting en eie opvatting... 56

1-IOOFSTUK I1 I. ^(> ⁰ ^..^G^{• • •}^Q ⁰ ^• ⁰ ^• ⁰ ^{. . .} ^• ⁰ ^{• • Cl} ⁰ ^{. . . .}^Il1o . . . D 0 0 0 .. 0 0 0 • ..5""8

s.n~e1e grond~te11inge i.v.m. die opvoeding ~9nder-

v'Q!S in die v?.rskil~_ende sam~lewingsvorme,., .. , . , . . . 58

vorm, 91n S3^Y bydrae tot d~~"pvoeding van die

kind aan te toon c • • • • • ~ ^Cl ^" . . . " • " ... ~ ^L ^... ^" ^" ^• ^.., ^• ¹⁰ ^• ^e ^Co ^Co . . .

-~.

---.-

^•.

- - -

⁵⁸

1. Definisies en omskrywinge van die huisgesin... 58 2. S8~evatting van definisies en omskrywinge

5.

be'p~annin..B.o ... \ ... '" • ^t. . . . ~ ^• ^.. ^• ^• ^• ^• ^• ^.. 53

53

-~.

---.-

^•.

- - -

⁵⁸

5.

be'p~annin..B.o ... \ ... '" • ^t. . . . ~ ^• ^.. ^• ^• ^• ^• ^• ^.. 53

53

-~.

---.-

^•.

- - -

⁵⁸