• Tidak ada hasil yang ditemukan

Kandungan Logam Berat Raksa (Hg), Kadmium (Cd) dan Timah Hitam (Pb) dalam Tubuh Udang Windu (Penaeus monodon Fabricius) yang dibudidaya di Pertambakan Pantai Kamal, Jakarta

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2017

Membagikan "Kandungan Logam Berat Raksa (Hg), Kadmium (Cd) dan Timah Hitam (Pb) dalam Tubuh Udang Windu (Penaeus monodon Fabricius) yang dibudidaya di Pertambakan Pantai Kamal, Jakarta"

Copied!
98
0
0

Teks penuh

(1)

" D i a l a h yang membatasi dua l a u t a n i n i manis dan t a w a r , dan yang l . a i n a s i n dan p a h i t . Tuhan mengadakan a n t a r a keduanya d i n d i n g dan b a t a s yang t i d a k b o l e h d i l a l u i "

( Q s . A l - F u r q o n ; 5 3 ) .

" T e l a h k e l i h a t a n k e r u s a k a n d i d a r a t dan d i l a u t , disebabkan usaha t a n g a n manusia, k a r e n a Tuhan hendak. merasakan kepada mereka sebagian a k i b a t p e r b u a t a n mereka, supaya mereka k e m b a l i " ( Q s . Ar-Rum;41).

T u l i s a n i n i Kupersembahkan icepada :

(2)

KANOUNGAB

kQGAM

BEaAT

RAKSA

(i.151,

K ~ \ D M B ~ B M

( ~ d )

DAN

T ~ M A H

HITAM

(

DALAM

TUBUH

UDA%G

W!NDU

(cpe,aau,

m ~ k l ~ d 6 ~

Fabsicipas)

Y A N G

DBBUDlDAYA

D9

PERTWMBAKAWI

PANTAI

~ A M W L ,

JAKARTA

Qleh

E K A L E N D R I A N I

C

21.0532

J U R U S A N M A N A J E W I E N S U M B E R D A Y A P E R A I R A N

F A K U L T A S P E R I K A N A R I

I N S T I T U T P E R T A N I A N B O G O R

(3)

RINGKASAN

EKA LENDRIANI (C.21 0532). KANDUNGAN LOGAM BERAT RAKSA ( H g ) , K A D M I U M ( ~ d ) DAN TIMAH HITAM (Pb) DALAM TUBUH UDANG WINDU

(Penaeus monodon F a b r i c i u s ) YANG DIBUDIDAYA D I PERTAMBAKAN P A N T A I KAMAL, JAKARTA (dibawah bimbingan D r . I r . H a r p a s i s S. Sanusi

,

D r s . Horas

P.

H u t a g a l u n g , I r . N u r j a n a h )

.

Udang mempunyai n i 1 a i ekonomis p e n t i ng sebagai komodi t i e k s p o r n o n m i g a s . P a d a s a a t i n i u s a h a t a m b a k umumnya d i a r a h k a n u n t u k b u d i d a y a u d a n g w i n d u ( P e n a e u s m o n o d o n F a b r i c i u s )

.

Daerah tambak t e r d a p a t d i w i 1 a y a h p e s i s i r .

P e r a i r a n p e s i s i r pada umumnya d a p a t d i k a t a k a n " s t o r a g e system" y a i t u sebagai tempat buangan b e r b a g a i j e n i s l i m b a h terrnasuk l i m b a h i n d u s t r i . Cimbah i n d u s t r i umumnya mengandung i o g a m - l o g a m b e r a t t e r t e n t u y a n g m e m i l i k i s i f a t d a p a t t e r a k u m u l a s i d a l a m t u b u h hewan a i r . O l e h k a r e n a i t u p e n e l i t i a n i n i b e r t u j u a n u n t u k mengetahui kandungan logam b e r a t yang t e r a k u m u l a s i d a l a m t u b u h u d a n g s e r t a k e a d a a n k u a l i t a s p e r a i r a n tempat udang d i b u d i d a y a k a n .

(4)

Hasil p e n e l i t i a n m e n d a p a t k a n k a d a r l o g a m d a l a m t u b u h

udang berkisar antara

0,0018

-

0,0101

ppm Hg

( ?

=

0,004

ppm

~ g ) ;

0,053

-

0 , 7 3 3 pprn ~d

(X

=

0,291 ppm ~ d )

; 0,893

-

6 , 1 1 5

p p m P b

( 2

=

2,239

p p m Pb).

M e n u r u t E P A ( 1 9 7 2 )

b a t a s

maksimum kadar Hg dalam tubuh organisma yang boleh dikonsumsi

a d a l a h 0 , 5 p p m , k e m u d i a n m e n u r u t F o o d a n d D r u g R e g u l a t i o n

kadar maksimum Cd dan P b dalam tubuh organisma yang boleh

dikonsumsi a d a l a h

1

p p m Cd d a n 2 p p m P b . D e n g a n d e m i k i a n

k a d a r Hg

.

d a n C d d a l a m t u b u h u d a n g y a n g dit.eliti b e l u m

melebihi b a t a s di a t a s , s e d a n g k a n P b s e c a r a u m u m b e l u m

meiebihi bztas kecuali pengamatan terhadap udang muda ( 1 , 5

bu 1 an,)

.

Kadar logam dalam air tambak berkisar antara

0,0004 -

0 , 0 0 1 3 ppm Hg

( 2

=

0,0006

ppm Hg);

0,001

-

0 , 0 0 2 ppm Cd

( g

=

0 , 0 0 2 ppm Cd); dan

0,013

-

0,033

ppm P b

( ?

=

0,023

ppm Pb).

Menurui; baku mutu yang berl aku (Kep-O~/MENKLH/I/I

988)

kadar

H g , Cd dan P b untuk budidaya perikanan masing-masing adalah

s e b e s a r 0 , 0 0 3 ppm d a n

0,01

p p m u n t u k C d d a n P b . D e n g a n

d e m i k i a n k a d a r H g d a n C d hasil p e n e l i t i a n b e l u m m e l e b i h i

itetentuan di a t a s , kecuali P b . H a s i l p e n e l i t i a n t e r h a d a p

kualitas a i r tambak yaitu suhu, s a l i n i ~ a s ,

pH, D O dan MPT

kecuali kecerahan dan BOD5 rnasih layak untuk budidaya udang.

Nilai faktor konsentrasi (FK) logam yang diteliti pada

udang berkisar antara 3 , O

-

0

2

untuk H g ;

26,5

-

3 6 7 , O

untul:. Cd dan

5 2 , 5

-

3 3 9 , 7

untuk Pb. Nilai

F K

untuk logam Cd

(5)

KANDUNGAN LOGAM BERAT

RAKSA ( H g ) , KADMIUM ( C d ) DAN TIMAH HITAM ( P b ) DALAM TUBUH UDANG WINDU (Penaeus monodon F a b r i c i u s ) YANG DIBUDIDAYA D I PERTAMBAKAN PANTAI KAMAL, JAKARTA

K A R Y A ILMIAH

Sebagai s a l a h s a t u s y a r a t u n t u k rnernperoleh g e l a r S a r j a n a p a d a F a k u l t a s P e r i k a n a n

I n s t i t u t P e r t a n i a n B o g o r

O l e h

Eka L e n d r i a n i

C . 2 1 0 5 3 2

M e n y e t u j u i :

I

2 0 J u l i 1 9 8 9 T a n g g a l L u l u s

D r s . ~ o . r $ s / P . H u t a q a l u n g

(6)

RIWAYAT H I D U P

P e n u l i s d i l a h i r k a n pada t a n g g a l 19 Desember 1964 d i Tanjung B a r u l a k , Batusangkar, sebagai anak pertama d a r i 2

b e r s a u d a r a d a r i k e l u a r g a L u t a n Bandaro M a l i n ( a y a h ) dan Bayani ( i b u ) .

(7)

P u j i s y u k u r p e n u l i s p a n j a t k a n ke h a d i r a t A l l a h SWT. a t a s r a h m a t d a n K a r u n i a - N y a , s e h i n g g a p e n u l i s b e r h a ' s i 1 nlenyelesaikan Karya I l r n i a h i n i .

Pada kesempatan i n i p e n u l i s menyampaikan t e r i m a k a s i h ltepada :

7 . Bapak D r . I r . H a r p a s i s Selarnet S a n u s i , Bapak D r s . Horas P . H u t a g a l u n g d a n I b u I r . N u r j a n a h s e l a k u d o s e n pembimbing a t a s b i m b i n g a n n n y a s e j a k p e r s i a p a n sarnpai t e r s u s u n n y a k a r y a i l m i a h i n i .

2 . I b u D r a . Suwirrna Sjamsu, M S . s e b a g a i d o s e n t a m u a t a s s a r a n dan k o r e k s i n y a

3 . Bapak I r . Wedjatmiko s e l a k u Kepala Sub. B a l a i Penel i t i a n Budidaya P a n t a i Kamal, Bapak D r s . T a j u d d i n Daulay b e s e r t a s e l u r u h s t a f a t a s bantuan dan i z i n penggunaan f a s i 1 it a s d i l a p a n g

.

Bapak D i r e k t u r b e s e r t a s t a f P3G - L I P I , J a k a r t a yang

t e l a h memberikan i z i n penggunaan f a s i l i t a s l a b o r a t o r i u m . 5 . Bapak Kun sebagai p e n g e l o l a tambak b e s e r t a karyawan yang

t e l a h memberikan bantuan b a i k r n o r i l rnaupun m a t e r i a l

6 . Bapak D i r e k t u r P T . P e t r o Utama b e s e r t a s t a f dan karyawan a t a s p e r h a t i a n dan bantuannya

(8)

8. Rekan sepenelitian

:

Ir. Yenni, Ir. Suliyanti, Ir. Huala

N a d a p d a p , I r . M a c h y u d i n d a n I r . A b d u l H a m i d a t a s

kerj

asamanya sel

ama

di

1

apangan

9. Teman-teman serumah

:

A d e , i y a , Yenny dan N i n a a t a s

bantuan dan dorongannya, serta semua pihak yang telah

mernbantu tersusunnya karya ilmiah ini.

Tulisan ini masih jauh dari se,mpurna, namun diharapkan

bermanf

aat bagi yang memerl ukannya.

Bogor, Juli 1989

(9)
(10)
(11)
(12)
(13)
(14)
(15)
(16)
(17)
(18)
(19)
(20)
(21)
(22)
(23)
(24)
(25)
(26)
(27)
(28)
(29)
(30)
(31)
(32)
(33)
(34)
(35)
(36)
(37)
(38)
(39)
(40)
(41)
(42)
(43)
(44)
(45)
(46)
(47)
(48)
(49)
(50)
(51)
(52)
(53)
(54)
(55)
(56)
(57)
(58)
(59)
(60)
(61)
(62)
(63)
(64)
(65)
(66)
(67)
(68)
(69)
(70)
(71)
(72)
(73)
(74)
(75)
(76)
(77)
(78)
(79)
(80)
(81)
(82)
(83)
(84)
(85)
(86)
(87)
(88)
(89)

" D i a l a h yang membatasi dua l a u t a n i n i manis dan t a w a r , dan yang l . a i n a s i n dan p a h i t . Tuhan mengadakan a n t a r a keduanya d i n d i n g dan b a t a s yang t i d a k b o l e h d i l a l u i "

( Q s . A l - F u r q o n ; 5 3 ) .

" T e l a h k e l i h a t a n k e r u s a k a n d i d a r a t dan d i l a u t , disebabkan usaha t a n g a n manusia, k a r e n a Tuhan hendak. merasakan kepada mereka sebagian a k i b a t p e r b u a t a n mereka, supaya mereka k e m b a l i " ( Q s . Ar-Rum;41).

T u l i s a n i n i Kupersembahkan icepada :

(90)

KANOUNGAB

kQGAM

BEaAT

RAKSA

(i.151,

K ~ \ D M B ~ B M

( ~ d )

DAN

T ~ M A H

HITAM

(

DALAM

TUBUH

UDA%G

W!NDU

(cpe,aau,

m ~ k l ~ d 6 ~

Fabsicipas)

Y A N G

DBBUDlDAYA

D9

PERTWMBAKAWI

PANTAI

~ A M W L ,

JAKARTA

Qleh

E K A L E N D R I A N I

C

21.0532

J U R U S A N M A N A J E W I E N S U M B E R D A Y A P E R A I R A N

F A K U L T A S P E R I K A N A R I

I N S T I T U T P E R T A N I A N B O G O R

(91)

RINGKASAN

EKA LENDRIANI (C.21 0532). KANDUNGAN LOGAM BERAT RAKSA ( H g ) , K A D M I U M ( ~ d ) DAN TIMAH HITAM (Pb) DALAM TUBUH UDANG WINDU

(Penaeus monodon F a b r i c i u s ) YANG DIBUDIDAYA D I PERTAMBAKAN P A N T A I KAMAL, JAKARTA (dibawah bimbingan D r . I r . H a r p a s i s S. Sanusi

,

D r s . Horas

P.

H u t a g a l u n g , I r . N u r j a n a h )

.

Udang mempunyai n i 1 a i ekonomis p e n t i ng sebagai komodi t i e k s p o r n o n m i g a s . P a d a s a a t i n i u s a h a t a m b a k umumnya d i a r a h k a n u n t u k b u d i d a y a u d a n g w i n d u ( P e n a e u s m o n o d o n F a b r i c i u s )

.

Daerah tambak t e r d a p a t d i w i 1 a y a h p e s i s i r .

P e r a i r a n p e s i s i r pada umumnya d a p a t d i k a t a k a n " s t o r a g e system" y a i t u sebagai tempat buangan b e r b a g a i j e n i s l i m b a h terrnasuk l i m b a h i n d u s t r i . Cimbah i n d u s t r i umumnya mengandung i o g a m - l o g a m b e r a t t e r t e n t u y a n g m e m i l i k i s i f a t d a p a t t e r a k u m u l a s i d a l a m t u b u h hewan a i r . O l e h k a r e n a i t u p e n e l i t i a n i n i b e r t u j u a n u n t u k mengetahui kandungan logam b e r a t yang t e r a k u m u l a s i d a l a m t u b u h u d a n g s e r t a k e a d a a n k u a l i t a s p e r a i r a n tempat udang d i b u d i d a y a k a n .

(92)

Hasil p e n e l i t i a n m e n d a p a t k a n k a d a r l o g a m d a l a m t u b u h

udang berkisar antara

0,0018

-

0,0101

ppm Hg

( ?

=

0,004

ppm

~ g ) ;

0,053

-

0 , 7 3 3 pprn ~d

(X

=

0,291 ppm ~ d )

; 0,893

-

6 , 1 1 5

p p m P b

( 2

=

2,239

p p m Pb).

M e n u r u t E P A ( 1 9 7 2 )

b a t a s

maksimum kadar Hg dalam tubuh organisma yang boleh dikonsumsi

a d a l a h 0 , 5 p p m , k e m u d i a n m e n u r u t F o o d a n d D r u g R e g u l a t i o n

kadar maksimum Cd dan P b dalam tubuh organisma yang boleh

dikonsumsi a d a l a h

1

p p m Cd d a n 2 p p m P b . D e n g a n d e m i k i a n

k a d a r Hg

.

d a n C d d a l a m t u b u h u d a n g y a n g dit.eliti b e l u m

melebihi b a t a s di a t a s , s e d a n g k a n P b s e c a r a u m u m b e l u m

meiebihi bztas kecuali pengamatan terhadap udang muda ( 1 , 5

bu 1 an,)

.

Kadar logam dalam air tambak berkisar antara

0,0004 -

0 , 0 0 1 3 ppm Hg

( 2

=

0,0006

ppm Hg);

0,001

-

0 , 0 0 2 ppm Cd

( g

=

0 , 0 0 2 ppm Cd); dan

0,013

-

0,033

ppm P b

( ?

=

0,023

ppm Pb).

Menurui; baku mutu yang berl aku (Kep-O~/MENKLH/I/I

988)

kadar

H g , Cd dan P b untuk budidaya perikanan masing-masing adalah

s e b e s a r 0 , 0 0 3 ppm d a n

0,01

p p m u n t u k C d d a n P b . D e n g a n

d e m i k i a n k a d a r H g d a n C d hasil p e n e l i t i a n b e l u m m e l e b i h i

itetentuan di a t a s , kecuali P b . H a s i l p e n e l i t i a n t e r h a d a p

kualitas a i r tambak yaitu suhu, s a l i n i ~ a s ,

pH, D O dan MPT

kecuali kecerahan dan BOD5 rnasih layak untuk budidaya udang.

Nilai faktor konsentrasi (FK) logam yang diteliti pada

udang berkisar antara 3 , O

-

0

2

untuk H g ;

26,5

-

3 6 7 , O

untul:. Cd dan

5 2 , 5

-

3 3 9 , 7

untuk Pb. Nilai

F K

untuk logam Cd

(93)

KANDUNGAN LOGAM BERAT

RAKSA ( H g ) , KADMIUM ( C d ) DAN TIMAH HITAM ( P b ) DALAM TUBUH UDANG WINDU (Penaeus monodon F a b r i c i u s ) YANG DIBUDIDAYA D I PERTAMBAKAN PANTAI KAMAL, JAKARTA

K A R Y A ILMIAH

Sebagai s a l a h s a t u s y a r a t u n t u k rnernperoleh g e l a r S a r j a n a p a d a F a k u l t a s P e r i k a n a n

I n s t i t u t P e r t a n i a n B o g o r

O l e h

Eka L e n d r i a n i

C . 2 1 0 5 3 2

M e n y e t u j u i :

I

2 0 J u l i 1 9 8 9 T a n g g a l L u l u s

D r s . ~ o . r $ s / P . H u t a q a l u n g

(94)

RIWAYAT H I D U P

P e n u l i s d i l a h i r k a n pada t a n g g a l 19 Desember 1964 d i Tanjung B a r u l a k , Batusangkar, sebagai anak pertama d a r i 2

b e r s a u d a r a d a r i k e l u a r g a L u t a n Bandaro M a l i n ( a y a h ) dan Bayani ( i b u ) .

(95)

P u j i s y u k u r p e n u l i s p a n j a t k a n ke h a d i r a t A l l a h SWT. a t a s r a h m a t d a n K a r u n i a - N y a , s e h i n g g a p e n u l i s b e r h a ' s i 1 nlenyelesaikan Karya I l r n i a h i n i .

Pada kesempatan i n i p e n u l i s menyampaikan t e r i m a k a s i h ltepada :

7 . Bapak D r . I r . H a r p a s i s Selarnet S a n u s i , Bapak D r s . Horas P . H u t a g a l u n g d a n I b u I r . N u r j a n a h s e l a k u d o s e n pembimbing a t a s b i m b i n g a n n n y a s e j a k p e r s i a p a n sarnpai t e r s u s u n n y a k a r y a i l m i a h i n i .

2 . I b u D r a . Suwirrna Sjamsu, M S . s e b a g a i d o s e n t a m u a t a s s a r a n dan k o r e k s i n y a

3 . Bapak I r . Wedjatmiko s e l a k u Kepala Sub. B a l a i Penel i t i a n Budidaya P a n t a i Kamal, Bapak D r s . T a j u d d i n Daulay b e s e r t a s e l u r u h s t a f a t a s bantuan dan i z i n penggunaan f a s i 1 it a s d i l a p a n g

.

Bapak D i r e k t u r b e s e r t a s t a f P3G - L I P I , J a k a r t a yang

t e l a h memberikan i z i n penggunaan f a s i l i t a s l a b o r a t o r i u m . 5 . Bapak Kun sebagai p e n g e l o l a tambak b e s e r t a karyawan yang

t e l a h memberikan bantuan b a i k r n o r i l rnaupun m a t e r i a l

6 . Bapak D i r e k t u r P T . P e t r o Utama b e s e r t a s t a f dan karyawan a t a s p e r h a t i a n dan bantuannya

(96)

8. Rekan sepenelitian

:

Ir. Yenni, Ir. Suliyanti, Ir. Huala

N a d a p d a p , I r . M a c h y u d i n d a n I r . A b d u l H a m i d a t a s

kerj

asamanya sel

ama

di

1

apangan

9. Teman-teman serumah

:

A d e , i y a , Yenny dan N i n a a t a s

bantuan dan dorongannya, serta semua pihak yang telah

mernbantu tersusunnya karya ilmiah ini.

Tulisan ini masih jauh dari se,mpurna, namun diharapkan

bermanf

aat bagi yang memerl ukannya.

Bogor, Juli 1989

(97)
(98)

Referensi

Dokumen terkait

Penelitian ini diharapkan dapat memberikan masukan bagi emiten dalam menetapkan kebijakan yang terkait dengan praktek aktivitas manajemen laba riil supaya

Pendidikan anak usia dini merupakan salah satu bentuk pendidikan yang mengarahkan pada tumbuh kembang anak. Pada anak usia dini, anak memiliki rasa ingin tahu yang sangat

Puji syukur kami panjatkan kepada Tuhan Yang Maha Esa atas berkat dan rahmatnya sehingga kami dapat menyelesaikan penulisan skripsi yang berjudul “ANALISIS DAN PERANCANGAN

yang dipantulkan oleh solar dish akan semakin besar, sehingga radiasi. yang difokuskan oleh solar dish akan semakin

dilakukan dengan menggunakan software design expert yang mana data tersebut menunjukan pembatasan untuk optimasi parameter kondisi pemotongan dengan. nilai v, f, a,

Setelah itu dilanjutkan memodel struktur rangka sederhana satu tingkat dengan penambahan dinding pengisi penuh dan berlubang dengan variasi bukaan 10%, 20%, 30%, 40%,

1989 : 178). Hemat listrik adalah penggunaan energi secara efisien dengan mematikan energi yang tidak diperlukan. Penghematan dapat dilakukan dengan memanfaatkan

Penelitian ini bertujuan untuk mengetahui pengaruh faktor fundamendal yang terdiri dari Current Ratio, Total Assets Turnover, Return On Asset, Debt to Equity Ratio , dan Price