Bab a07-Etika Auditor Internal-1

(1)

Standar Profesi Audit Internal

i

D

A

F

T

A

R

I

S

I

DA FTA R ISI... I

MUKA DIMA H... 1

LATAR BELAKANG ... 1

TUJUAN... 2

STANDAR DAN PEDO MAN PRAKTIK AUDIT INTERNAL... 2

PENERAPAN DAN TANG G AL EFEKTIF BERLAKU... 3

DEFINISI ... 5

KO DE ETIK... 6

TUJUAN... 6

PENETAPAN ... 6

STANDAR PERILAKU AUDITO R INTERNAL... 6

STA NDA R PRO FESI... 8

STANDAR ATRIBUT... 8

1000 TUJUAN, KEWENANG AN, DAN TANG G UNG JAWAB... 8

1100 INDEPENDENSI DAN OBJEKTIVITAS... 8

1200 KEAHLIAN DAN KEC ERMATAN PRO FESIO NAL... 9

1300 PRO G RAM JAMINAN DAN PENING KATAN KUALITAS FUNG SI AUDIT INTERNAL...10

STANDAR KINERJA ...11

2000 Pe ng e lo la a n Fung si Aud it Inte rna l...11

2100 Ling kup Pe nug a sa n ...13

2200 Pe re nc a na a n Pe nug a sa n ...15

2300 Pe la ksa na a n Pe nug a sa n ...16

2400 Ko munika si Ha sil Pe nug a sa n ...16

2500 Pe m a nta ua n Tind a kla njut...18

2600 Re so lusi Pe ne rima a n Risiko o le h Ma na je me n...18

(2)

Mukadimah 1

M

MU

UK

K

A

DI

D

IM

M

AH

A

H

LATAR BELAKANG

1. Ba nya k p iha k d e wa sa ini se ma kin me ng a nd a lka n p e ra n a ud ito r inte rna l d a la m me ng e mb a ng ka n d a n me nja g a e fe ktivita s siste m p e ng e nd a lia n inte rn, p e ng e lo la a n risiko , d a n c o rp o ra te g o ve rna nc e. Te la h b a nya k p e ra tura n p e rund a ng -und a ng a n, b a ik d i Ind o ne sia ma up un d i ting ka t inte rna sio na l ya ng me nc e rminka n ke p e rc a ya a n d a n ke b utuha n ma sya ra ka t te rha d a p p e ra n a ud it inte rna l d a n siste m p e ng e nd a lia n inte rn d a la m me nja g a e fe ktivita s o rg a nisa si, untuk me ng hind a ri krisis se rta ke g a g a la n o rg a nisa si.

2. Di Ind o ne sia , p e mb e ntuka n fung si a ud it inte rna l me rup a ka n ke ha rusa n b a g i Ba d a n Usa ha Milik Ne g a ra (BUMN), Ba nk, d a n Le mb a g a Pe me rinta h. Pe rusa ha a n Pub lik (Tb k) wa jib me mb e ntuk Ko mite Aud it a g a r d a p a t me nja la nka n tug a snya se c a ra e fe ktif, ko mite a ud it jug a me me rluka n fung si a ud it inte rna l.

3. Siste m p e ng e nd a lia n inte rn se ma kin me nja d i tump ua n d a la m me wujud ka n o rg a nisa si ya ng se ha t d a n b e rha sil. Ke wa jib a n untuk me ng e mb a ng ka n, me nja g a d a n me la p o rka n siste m p e ng e nd a lia n inte rn me rup a ka n ke te ntua n b a g i insta nsi p e me rinta h d a n BUMN/ BUMD, Ba nk, Pe rusa ha a n Pub lik, ma up un Le mb a g a ya ng me nd a p a t b a ntua n d a ri p e me rinta h. Aud ito r inte rna l d a p a t me mb e rika n sumb a ng a n ya ng b e sa r b a g i ko misa ris, d e wa n p e ng a wa s, d ire ksi, ko mite a ud it, p imp ina n o rg a nisa si/ le mb a g a , se rta ma na je me n se nio r d a la m me nta a ti ke wa jib a n te rse b ut d a n me mb e ri nila i ta mb a h o rg a nisa si.

4. Ag a r d a p a t me ng e mb a n ke p e rc a ya a n ya ng se ma kin b e sa r d a n me nja la nka n p e ra n te rse b ut d e ng a n b a ik, a ud ito r inte rna l me me rluka n sua tu ko d e e tik d a n sta nd a r ya ng se ra g a m d a n ko nsiste n, ya ng me ng g a mb a rka n p ra ktik-p ra ktik te rb a ik a ud it inte rna l, se rta me rup a ka n ukura n kua lita s p e la ksa na a n tug a s d a n me me nuhi ta ng g ung ja wa b p ro fe sinya .

(3)

Standar Profesi Audit Internal

Mukadimah 2

6. Se hub ung a n d e ng a n ha l-ha l te rse b ut d i a ta s, ko nso rsium o rg a nisa si p ro fe si a ud it inte rna l, ya ng te rd iri a ta s the Institute o f Inte rna l Aud ito rs - Ind o ne sia C ha p te r (IIA), Fo rum Ko munika si Sa tua n Pe ng a wa sa n Inte rn BUMN/ BUMD (FKSPI BUMN/ BUMD), Ya ya sa n Pe nd id ika n Inte rna l Aud it (YPIA), De wa n Se rtifika si Q ua lifie d Inte rna l Aud ito r (DS-Q IA) d a n Pe rhimp una n Aud ito r Inte rna l Ind o ne sia (PAII) d e ng a n ini me ma nd a ng p e rlu untuk me ne rb itka n Sta nd a r Pro fe si Aud it Inte rna l (SPAI). Sta nd a r ya ng d ite ta p ka n se c a ra b e rsa ma -sa ma ini d iha ra p ka n d a p a t me nja d i p e d o ma n b a g i a ud ito r inte rna l d a la m me la ksa na ka n ke g ia ta nnya p a d a mille nnium ke tig a .

TUJUAN

Sta nd a r Pro fe si Aud it Inte rna l me mp unya i tujua n se b a g a i b e rikut:

1. Me mb e rika n ke ra ng ka d a sa r ya ng ko nsiste n untuk me ng e va lua si ke g ia ta n d a n kine rja sa tua n a ud it inte rna l ma up un ind ivid u a ud ito r inte rna l;

2. Me nja d i sa ra na b a g i p e ma ka i ja sa d a la m me ma ha mi p e ra n, rua ng -ling kup , d a n tujua n a ud it inte rna l;

3. Me nd o ro ng p e ning ka ta n p ra ktik a ud it inte rna l d a la m o rg a nisa si;

4. Me mb e rika n ke ra ng ka untuk me la ksa na ka n d a n me ng e mb a ng ka n ke g ia ta n a ud it inte rna l ya ng me mb e rika n nila i ta mb a h d a n me ning ka tka n kine rja ke g ia ta n o p e ra sio na l o rg a nisa si;

5. Me nja d i a c ua n d a la m me nyusun p ro g ra m p e nd id ika n d a n p e la tiha n b a g i a ud ito r inte rna l;

6. Me ng g a mb a rka n p rinsip -p rinsip d a sa r p ra ktik a ud it inte rna l ya ng se ha rusnya .

STANDAR DAN PEDOMAN PRAKTIK AUDIT INTERNAL

(4)

Mukadimah 3

Sta nd a r Atrib ut d a n Sta nd a r Kine rja b e rla ku untuk se mua je nis p e nug a sa n a ud it inte rna l.

2. Sta nd a r Imp le me nta si ha nya b e rla ku untuk sa tu p e nug a sa n te rte ntu. Sta nd a r imp le me nta si ya ng a ka n d ite rb itka n d i ma sa me nd a ta ng a d a la h sta nd a r imp le me nta si untuk ke g ia ta n a ssura nc e (A), sta nd a r imp le me nta si untuk ke g ia ta n c o nsulting (C ), sta nd a r imp le me nta si ke g ia ta n inve stig a si (I), d a n sta nd a r imp le me nta si C o ntro l Se lf Asse ssme nt (C SA).

3. Sta nd a r-sta nd a r te rse b ut te rd a hulu me rup a ka n b a g ia n d a ri p e d o ma n p ra ktik a ud it inte rna l. Ke se luruha n p e d o ma n p ra ktik a ud it inte rna l te rd iri a ta s:

a . De finisi Aud it Inte rna l

b . Ko d e Etik Pro fe si Aud it Inte rna l

c . Sta nd a r Pro fe si Aud it Inte rna l, d a n

d . Inte rp re ta si d a ri Pe d o ma n te rse b ut d i a ta s.

4. Pa d a ma sa ya ng a ka n d a ta ng , p e ne rb ita n sta nd a r-sta nd a r imp le me nta si d a n p e d o ma n la innya a ka n d id a hului d e ng a n p e nye b a rlua sa n ra nc a ng a n sta nd a r (e xp o sure d ra ft -ED). Sta nd a r d a n p e d o ma n a ka n d isa hka n se te la h p a ling se d ikit d ua b ula n d ie d a rka n d a la m b e ntuk ED, d a n me nd a p a t re sp o n ya ng me ma d a i. ED a ka n d imua t d a la m me d ia ko munika si, jurna l, d a n we b -site ya ng d imiliki o le h ma sing -ma sing o rg a nisa si p ro fe si a ng g o ta ko nso rsium, se rta d a la m p ub lika si la in ya ng re le va n.

PENERAPAN DAN TANGGAL EFEKTIF BERLAKU

1. Sta nd a r Pro fe si Aud it Inte rna l wa jib d ite ra p ka n o le h, te ta p i tid a k te rb a ta s p a d a , se mua a ng g o ta o rg a nisa si p ro fe si ya ng te rg a b ung d a la m ko nso rsium ini. Ko nso rsium me re ko me nd a sika n a ng g o ta IIA Ind o ne sia C ha p te r, FKSPI BUMN/ BUMD, YPIA, De wa n Se rtifika si Q IA, d a n PAII a g a r se g e ra me ma sukka n (me ng a d o p si) jiwa ya ng te rd a p a t d a la m b utir-b utir sta nd a r ini ke d a la m a ud it c ha rte r, p e d o ma n, ke b ija ka n, se rta p ro se d ur a ud it inte rna l ya ng a d a p a d a o rg a nisa si ma sing -ma sing .

(5)

Standar Profesi Audit Internal

Mukadimah 4

me ng himb a u a g a r le mb a g a o to rita s ya ng te rka it d a p a t me mb e rika n p e rse tujua n (e nd o rse me nt) a ta u rujuka n te rha d a p sta nd a r ini. Le mb a g a o to rita s ya ng d a p a t me nd o ro ng p e ne ra p a n sta nd a r ini, a nta ra la in Ba d a n Pe me riksa Ke ua ng a n, Ba nk Ind o ne sia , Me nte ri Ke ua ng a n, Me nte ri Ba d a n Usa ha Milik Ne g a ra , Ba d a n Pe ng a wa sa n Ke ua ng a n d a n Pe mb a ng una n, d a n Ba d a n Pe ng a wa s Pa sa r Mo d a l.

3. Akunta n Pub lik d a n Ko mite Aud it jug a d iha ra p ka n b e rp e ra n a ktif d a la m me nd o ro ng p e ne ra p a n sta nd a r ini.

4. Sta nd a r ini mula i b e rla ku ta ng g a l 1 Ja nua ri 2005.

Dite ta p ka n d i Ja ka rta Pa d a ta ng g a l 12 Me i 2004

Konsorsium Organisasi Profesi Audit Internal

The Institute o f Inte rna l Aud ito rs Ind o ne sia C ha p te r

(Ed d ie M. G una d i) Pre sid e nt

Fo rum Ko munika si

Sa tua n Pe ng a wa sa n Inte rn BUMN/ BUMD

(G una d i) Ke tua Umum

Ya ya sa n Pe nd id ika n Inte rna l Aud it

(So e d a r Ke nd a rto ) Ke tua

De wa n Se rtifika si Q ua lifie d Inte rna l Aud ito r

(Hiro Tug ima n) Ke tua

Pe rhimp una n Aud ito r Inte rna l Ind o ne sia

(6)

Definisi 5

D

DE

EF

F

IN

I

NI

I

SI

S

I

Aud it Inte rna l a d a la h ke g ia ta n a ssura nc e d a n ko nsulta si ya ng

ind e p e nd e n d a n o b ye ktif, ya ng d ira nc a ng untuk m e m b e rika n nila i

ta m b a h d a n m e ning ka tka n ke g ia ta n o p e ra si o rg a nisa si. Aud it inte rna l

m e m b a ntu o rg a nisa si untuk m e nc a p a i tujua nnya , m e la lui sua tu

p e nd e ka ta n ya ng siste m a tis d a n te ra tur untuk m e ng e va lua si d a n

m e ning ka tka n e fe ktivita s p e ng e lo la a n risiko , p e ng e nd a lia n, d a n

(7)

Kode Etik 6

K

KO

OD

D

E

ET

T

IK

I

K

TUJUAN

Se b a g a i sua tu p ro fe si, c iri uta ma a ud ito r inte rna l a d a la h ke se d ia a n me ne rima ta ng g ung ja wa b te rha d a p ke p e nting a n p iha k-p iha k ya ng d ila ya ni. Ag a r d a p a t me ng e mb a n ta ng g ung ja wa b ini se c a ra e fe ktif, a ud ito r inte rna l p e rlu me me liha ra sta nd a r p e rila ku ya ng ting g i. O le h ka re na nya , Ko nso rsium O rg a nisa si Pro fe si Aud ito r Inte rna l d e ng a n ini me ne ta p ka n Ko d e Etik b a g i p a ra a ud ito r inte rna l.

PENETAPAN

Ko de Etik_{ini me mua t sta nd a r p e rila ku se b a g a i p e d o ma n b a g i se luruh}

a ud ito r inte rna l. Sta nd a r p e rila ku te rse b ut me mb e ntuk p rinsip -p rinsip d a sa r d a la m me nja la nka n p ra ktik a ud it inte rna l.

Pa ra a ud ito r inte rna l wa jib me nja la nka n ta ng g ung ja wa b p ro fe sinya d e ng a n b ija ksa na , p e nuh ma rta b a t, d a n ke ho rma ta n. Da la m me ne ra p ka n Ko d e Etik ini a ud ito r inte rna l ha rus me mp e rha tika n p e ra tura n p e rund a ng -und a ng a n ya ng b e rla ku.

Pe la ng g a ra n te rha d a p sta nd a r p e rila ku ya ng d ite ta p ka n d a la m Ko d e Etik ini d a p a t me ng a kib a tka n d ic a b utnya ke a ng g o ta a n a ud ito r inte rna l d a ri o rg a nisa si p ro fe sinya .

STANDAR PERILAKU AUDITOR INTERNAL

1. Aud ito r inte rna l ha rus m e nunjukka n ke jujura n, o b je ktivita s, d a n ke sung g uha n d a la m m e la ksa na ka n tug a s d a n m e m e nuhi ta ng g ung ja w a b p ro fe sinya .

(8)

Kode Etik 7

3. Aud ito r inte rna l tid a k b o le h se c a ra sa d a r te rlib a t d a la m tind a ka n a ta u ke g ia ta n ya ng d a p a t m e nd iskre d itka n p ro fe si a ud it inte rna l a ta u m e nd iskre d itka n o rg a nisa sinya .

4. Aud ito r inte rna l ha rus m e na ha n d iri d a ri ke g ia ta n-ke g ia ta n ya ng d a p a t m e nim b ulka n ko nflik d e ng a n ke p e nting a n o rg a nisa sinya ; a ta u ke g ia ta n-ke g ia ta n ya ng d a p a t m e nim b ulka n p ra sa ng ka , ya ng m e ra g uka n ke m a m p ua nnya untuk d a p a t m e la ksa na ka n tug a s d a n m e m e nuhi ta ng g ung ja w a b p ro fe sinya se c a ra o b je ktif.

5. Aud ito r inte rna l tid a k b o le h m e ne rima im b a la n d a la m b e ntuk a p a p un d a ri ka rya w a n, klie n, p e la ng g a n, p e m a so k, a ta up un mitra b isnis o rg a nisa sinya , se hing g a d a p a t m e m p e ng a ruhi p e rtim b a ng a n p ro fe sio na lnya .

6. Aud ito r inte rna l ha nya m e la kuka n ja sa -ja sa ya ng d a p a t d ise le sa ika n d e ng a n m e ng g una ka n ko m p e te nsi p ro fe sio na l ya ng d imilikinya .

7. Aud ito r inte rna l ha rus m e ng usa ha ka n b e rb a g a i up a ya a g a r se na ntia sa m e m e nuhi Sta nd a r Pro fe si Aud it Inte rna l.

8. Aud ito r inte rna l ha rus b e rsika p ha ti-ha ti d a n b ija ksa na d a la m m e ng g una ka n info rm a si ya ng d ip e ro le h d a la m p e la ksa na a n tug a snya . Aud ito r inte rna l tid a k b o le h m e ng g una ka n info rm a si ra ha sia (i) untuk m e nd a p a tka n ke untung a n p rib a d i, (ii) se c a ra m e la ng g a r hukum , a ta u (iii) ya ng d a p a t m e nimb ulka n ke rug ia n te rha d a p o rg a nisa sinya .

9. Da la m m e la p o rka n ha sil p e ke rja a nnya , a ud ito r inte rna l ha rus m e ng ung ka p ka n se m ua fa kta -fa kta p e nting ya ng d ike ta huinya , ya itu fa kta -fa kta ya ng jika tid a k d iung ka p d a p a t (i) m e nd isto rsi kine rja ke g ia ta n ya ng d ire viu, a ta u (ii) m e nutup i a d a nya p ra ktik-p ra ktik ya ng m e la ng g a r hukum .

(9)

Stnadar Profesi 8

S

ST

T

AN

A

ND

DA

A

R

P

PR

R

OF

O

FE

ES

S

I

STANDAR ATRIBUT

1000 Tujua n, Ke we na ng a n, d a n Ta ng g ung ja wa b

Tujua n, ke w e na ng a n, d a n ta ng g ung ja w a b fung si a ud it inte rna l ha rus d inya ta ka n se c a ra fo rm a l d a la m Cha rte r Aud it Inte rna l, ko nsiste n d e ng a n Sta nd a r Pro fe si Aud it Inte rna l (SPAI), d a n m e nd a p a t p e rse tujua n d a ri Pim p ina n d a n De w a n Pe ng a w a s O rg a nisa si.

1100 Ind e p e nd e nsi d a n O b je ktivita s

Fung si a ud it inte rna l ha rus ind e p e nd e n, d a n a ud ito r inte rna l ha rus o b ye ktif d a la m m e la ksa na ka n p e ke rja a nnya

1110 Ind e p e nd e nsi O rg a nisa si

Fung si a ud it inte rna l ha rus d ite m p a tka n p a d a p o sisi ya ng m e m ung kinka n fung si te rse b ut m e me nuhi ta ng g ung ja w a b nya . Ind e p e nd e nsi a ka n m e ning ka t jika

fung si a ud it inte rna l m e miliki a kse s ko m unika si ya ng m e m a d a i te rha d a p Pim p ina n d a n De w a n Pe ng a w a s O rg a nisa si.

1120 O b je ktivita s A ud ito r Inte rna l

Aud ito r Inte rna l ha rus m e miliki sika p m e nta l ya ng o b ye ktif, tid a k m e miha k d a n m e ng hind a ri ke m ung kina n tim b ulnya p e rte nta ng a n ke p e nting a n (c o nflic t o f inte re st).

1130 Ke nd a la te rha d a p Prinsip Ind e p e nd e nsi d a n O b je ktifita s

(10)

Standar Profesi 9

1200 Ke a hlia n d a n Ke c e rm a ta n Pro fe sio na l

Pe nug a sa n ha rus d ila ksa na ka n d e ng a n m e m p e rha tika n ke a hlia n d a n ke c e rm a ta n p ro fe sio na l.

1210 Ke a hlia n

Aud ito r Inte rna l ha rus m e miliki p e ng e ta hua n, ke te ra m p ila n, d a n ko m p e te nsi ya ng d ib utuhka n untuk m e la ksa na ka n ta ng g ung ja w a b p e ro ra ng a n. Fung si Aud it Inte rna l se c a ra ko le ktif ha rus m e miliki a ta u m e m p e ro le h p e ng e ta hua n, ke te ra m p ila n, d a n ko m p e te nsi ya ng d ib utuhka n untuk m e la ksa na ka n ta ng g ung ja w a b nya .

1210.1 – Pe na ng g ung ja w a b Fung si Aud it Inte rna l ha rus

m e m p e ro le h sa ra n d a n a siste nsi d a ri p iha k ya ng ko m p e te n jika p e ng e ta hua n, ke te ra m p ila n, d a n ko m p e te nsi d a ri sta f a ud ito r inte rna l tid a k m e ma d a i untuk p e la ksa na a n se b a g ia n a ta u se luruh p e nug a sa nnya .

1210.2 – Aud ito r Inte rna l ha rus m e miliki p e ng e ta hua n ya ng

m e m a d a i untuk d a p a t m e ng e na li, m e ne liti, d a n m e ng uji a d a nya ind ika si ke c ura ng a n.

1210.3 – Fung si Aud it Inte rna l se c a ra ko le ktif ha rus m e miliki p e ng e ta hua n te nta ng risiko d a n p e ng e nd a lia n ya ng p e nting d a la m b id a ng te kno lo g i info rm a si d a n te knik-te knik a ud it b e rb a sis te kno lo g i info rma si ya ng te rse d ia .

1220 Ke c e rm a ta n Pro fe sio na l

Aud ito r Inte rna l ha rus m e ne ra p ka n ke c e rm a ta n d a n ke te ra m p ila n ya ng la ya knya d ila kuka n o le h se o ra ng a ud ito r inte rna l ya ng p rude n d a n ko m p e te n.

1220.1 - Da la m m e ne ra p ka n ke c e rm a ta n p ro fe sio na l

a ud ito r inte rna l p e rlu m e m p e rtim b a ng ka n:

a . Rua ng ling kup p e nug a sa n.

b . Ko m p le sita s d a n m a te ria lita s ya ng d ic a kup d a la m p e nug a sa n.

(11)

Standar Profesi Audit Internal

d . Bia ya d a n m a nfa a t p e ng g una a n sum b e r d a ya d a la m p e nug a sa n.

e . Pe ng g una a n te knik-te knik a ud it b e rb a ntua n ko m p ute r d a n te knik-te knik a na lisis la innya .

1230 Pe ng e m b a ng a n Pro fe sio na l ya ng Be rke la njuta n (PPL)

Aud ito r Inte rna l ha rus m e ning ka tka n p e ng e ta hua n, ke te ra m p ila n, d a n ko m p e te nsinya m e la lui Pe ng e mb a ng a n Pro fe sio na l ya ng Be rke la njuta n.

1300 Pro g ra m Ja m ina n d a n Pe ning ka ta n Kua lita s Fung si A ud it Inte rna l

Pe na ng g ung ja w a b Fung si Aud it Inte rna l ha rus m e ng e m b a ng ka n d a n m e m e liha ra p ro g ra m ja mina n d a n p e ning ka ta n kua lita s ya ng m e nc a kup se luruh a sp e k d a ri fung si a ud it inte rna l d a n se c a ra te rus m e ne rus me m o nito r e fe ktivita snya .

Pro g ra m ini m e nc a kup p e nila ia n kua lita s inte rna l d a n e kste rna l se c a ra p e rio d ik se rta p e m a nta ua n inte rna l ya ng b e rke la njuta n.

Pro g ra m ini ha rus d ira nc a ng untuk m e m b a ntu fung si a ud it inte rna l d a la m m e na m b a h nila i d a n m e ning ka tka n o p e ra si p e rusa ha a n se rta m e m b e rika n ja mina n b a hw a fung si a ud it inte rna l te la h se sua i d e ng a n Sta nd a r d a n Ko d e Etik Aud it Inte rna l.

1310 Pe nila ia n te rha d a p Pro g ra m Ja m ina n d a n Pe ning ka ta n

Kua lita s

Fung si a ud it inte rna l ha rus m e nye le ng g a ra ka n sua tu p ro se s untuk m e m o nito r d a n m e nila i e fe ktivita s Pro g ra m Ja mina n d a n Pe ning ka ta n Kua lita s se c a ra ke se luruha n. Pro se s ini ha rus me nc a kup p e nila ia n (a sse ssme nt) inte rna l m a up un e kste rna l.

1310.1 – Pe nila ia n Inte rna l

Pe nila ia n Inte rna l o le h fung si a ud it inte rna l ha rus m e nc a kup :

a . Re viu ya ng b e rke sina m b ung a n a ta s ke g ia ta n d a n kine rja fung si a ud it inte rna l, d a n

(12)

1310.2 – Pe nila ia n Ekste rna l

Pe nila ia n Ekste rna l, se p e rti Q ua lity Assura nc e Re vie ws ha rus

d ila kuka n se kura ng -kura ng nya se ka li d a la m d ua ta hun o le h p iha k lua r p e rusa ha a n ya ng ind e p e nd e n d a n ko m p e te n.

1320 Pe la p o ra n Pro g ra m Ja m ina n d a n Pe ning ka ta n Kua lita s

Pe na ng g ung ja w a b fung si a ud it inte rna l ha rus m e la p o rka n ha sil re viu d a ri p iha k e kste rna l ke p a d a Pim p ina n d a n De w a n Pe ng a w a s O rg a nisa si.

1330 Pe rnya ta a n Ke se sua ia n d e ng a n SPA I

Da la m la p o ra n ke g ia ta n p e rio d iknya , a ud ito r inte rna l ha rus m e m ua t p e rnya ta a n b a hw a a ktivita snya ‘ d ila ksa na ka n se sua i d e ng a n Sta nd a r Pro fe si Aud it Inte rna l’ . Pe rnya ta a n ini ha rus d id ukung d e ng a n ha sil p e nila ia n p ro g ra m ja m ina n kua lita s.

1340 Pe ng ung ka p a n a ta s Ke tid a kp a tuha n

Da la m ha l te rd a p a t ke tid a k-p a tuha n te rha d a p SPAI d a n Ko d e Etik ya ng m e m p e ng a ruhi rua ng ling kup d a n a ktivita s fung si a ud it inte rna l se c a ra sig nifika n, m a ka ha l ini ha rus d iung ka p ka n ke p a d a Pim p ina n d a n De w a n Pe ng a w a s O rg a nisa si.

STANDAR KINERJA

2000 Pe ng e lo la a n Fung si A ud it Inte rna l

Pe na ng g ung ja w a b fung si a ud it inte rna l ha rus m e ng e lo la fung si a ud it inte rna l se c a ra e fe ktif d a n e fisie n untuk m e m a stika n b a hw a ke g ia ta n fung si te rse b ut m e m b e rika n nila i ta m b a h b a g i O rg a nisa si.

2010 Pe re nc a na a n

(13)

2010.1 – Re nc a na p e nug a sa n a ud it inte rna l ha rus

b e rd a sa rka n p e nila ia n risiko ya ng d ila kuka n p a ling se d ikit se ta hun se ka li. Ma suka n d a ri Pimp ina n d a n De w a n Pe ng a w a s O rg a nisa si se rta p e rke m b a ng a n te rkini ha rus jug a d ip e rtim b a ng ka n d a la m p ro se s ini.

Re nc a na p e nug a sa n a ud it inte rna l ha rus m e m p e rtim b a ng ka n p o te nsi untuk m e ning ka tka n p e ng e lo la a n risiko , me mb e rika n nila i ta m b a h d a n m e ning ka tka n ke g ia ta n o rg a nisa si.

2020 Ko m unika si d a n Pe rse tujua n

Pe na ng g ung ja w a b fung si a ud it inte rna l ha rus m e ng ko m unika sika n re nc a na ke g ia ta n a ud it, d a n ke b utuha n sum b e r d a ya ke p a d a Pim p ina n d a n De w a n Pe ng a wa s O rg a nisa si untuk m e nd a p a t p e rse tujua n. Pe na ng g ung ja w a b fung si a ud it inte rna l jug a ha rus m e ng ko m unika sika n d a m p a k ya ng m ung kin timb ul ka re na a d a nya ke te rb a ta sa n sumb e rd a ya .

2030 Pe ng e lo la a n Sum b e rd a ya

Pe na ng g ung ja w a b fung si a ud it inte rna l ha rus m e m a stika n b a hw a sum b e rd a ya fung si a ud it inte rna l se sua i, m e m a d a i, d a n d a p a t d ig una ka n se c a ra e fe ktif untuk me nc a p a i re nc a na -re nc a na ya ng te la h d ise tujui.

2040 Ke b ija ka n d a n Pro se d ur

Pe na ng g ung ja w a b fung si a ud it inte rna l ha rus m e ne ta p ka n ke b ija ka n d a n p ro se d ur se b a g a i p e d o m a n b a g i p e la ksa na a n ke g ia ta n fung si a ud it inte rna l.

2050 Ko o rd ina si

(14)

2060 La p o ra n Ke p a d a Pim p ina n d a n De wa n Pe ng a wa s

Pe na ng g ung ja w a b fung si a ud it inte rna l ha rus m e nya m p a ika n la p o ra n se c a ra b e rka la ke p a d a p im p ina n d a n d e w a n p e ng a w a s m e ng e na i p e rb a d ing a n re nc a na d a n re a lisa si ya ng m e nc a kup sa sa ra n, w e w e na ng , ta ng g ung ja w a b , d a n kine rja fung si a ud it inte rna l. La p o ra n ini ha rus m e m ua t p e rm a sa la ha n m e ng e na i risiko , p e ng e nd a lia n, p ro se s g o ve rna nc e , d a n ha l la innya ya ng d ib utuhka n a ta u d iminta o le h p im p ina n d a n d e w a n p e ng a w a s.

2100 Ling kup Pe nug a sa n

Fung si a ud it inte rna l m e la kuka n e va lua si d a n m e m b e rika n ko ntrib usi te rha d a p p e ning ka ta n p ro se s p e ng e lo la a n risiko , p e ng e nd a lia n, d a n g o ve rna nc e , d e ng a n m e ng g una ka n p e nd e ka ta n ya ng siste m a tis, te ra tur d a n m e nye luruh.

2110 Pe ng e lo la a n Risiko

Fung si a ud it inte rna l ha rus m e m b a ntu o rg a nisa si d e ng a n c a ra m e ng id e ntifika si d a n m e ng e va lua si risiko sig nifika n d a n m e m b e rika n ko ntrib usi te rha d a p p e ning ka ta n p e ng e lo la a n risiko d a n siste m p e ng e nd a lia n inte rn

2120 Pe ng e nd a lia n

Fung si a ud it inte rna l ha rus m e m b a ntu o rg a nisa si d a la m m e m e liha ra p e ng e nd a lia n inte rn ya ng e fe ktif d e ng a n c a ra m e ng e va lua si ke c ukup a n, e fisie nsi d a n e fe ktivita s p e ng e nd a lia n te rse b ut, se rta m e nd o ro ng p e ning ka ta n p e ng e nd a lia n inte rn se c a ra b e rke sina m b ung a n.

2120.1 - Be rd a sa rka n ha sil p e nila ia n risiko , fung si a ud it

inte rna l ha rus m e ng e va lua si ke c ukup a n d a n e fe ktivita s siste m p e ng e nd a lia n inte rn, ya ng me nc a kup g o ve rna nc e , ke g ia ta n o p e ra si d a n siste m info rm a si o rg a nisa si. Ha l ini ha rus m e nc a kup :

a . Efe ktivita s d a n e fisie nsi ke g ia ta n o p e ra si.

(15)

Standar Profesi Audit Internal

c . Ke p a tuha n te rha d a p p e ra tura n p e rund a ng -und a ng a n ya ng b e rla ku.

d . Pe ng a m a na n a se t o rg a nisa si.

2120.2 – Fung si a ud it inte rna l ha rus m e m a stika n sa m p a i

se ja uh m a na sa sa ra n d a n tujua n p ro g ra m se rta ke g ia ta n o p e ra si te la h d ite ta p ka n d a n se ja la n d e ng a n sa sa ra n d a n tujua n o rg a nisa si.

2120.3 – Aud ito r inte rna l ha rus m e re viu ke g ia ta n o p e ra si d a n p ro g ra m untuk m e m a stika n sa m p a i se ja uhm a na ha sil-ha sil ya ng d ip e ro le h ko nsiste n d e ng a n tujua n d a n sa sa ra n ya ng te la h d ite ta p ka n.

2120.4 – Untuk m e ng e va lua si siste m p e ng e nd a lia n inte rn

d ip e rluka n krite ria ya ng m e m a d a i.

2130 Pro se s G o ve rnanc e

Fung si a ud it inte rna l ha rus m e nila i d a n m e m b e rika n re ko m e nd a si ya ng se sua i untuk m e ning ka tka n p ro se s

g o ve rna nc e d a la m m e nc a p a i tujua n-tujua n b e rikut:

a . Me ng e m b a ng ka n e tika d a n nila i-nila i ya ng m e m a d a i d i d a la m o rg a nisa si

b . Me m a stika n p e ng e lo la a n kine rja o rg a nisa si ya ng e fe ktif d a n a kunta b ilita s

c . Se c a ra e fe ktif m e ng ko m unika sika n risiko d a n p e ng e nd a lia n ke p a d a unit-unit ya ng te p a t d i d a la m o rg a nisa si.

d . Se c a ra e fe ktif me ng ko o rd ina sika n ke g ia ta n d a ri, d a n m e ng ko m unika si info rm a si d i a nta ra , p im p ina n, d e w a n p e ng a wa s, a ud ito r inte rna l d a n e kste rna l se rta m a na je m e n.

2130.1 – Fung si a ud ito r inte rna l ha rus m e ng e va lua si

(16)

2200 Pe re nc a na a n Pe nug a sa n

Aud ito r inte rna l ha rus m e ng e mb a ng ka n d a n me nd o kume nta sika n re nc a na untuk se tia p p e nug a sa n ya ng m e nc a kup rua ng ling kup , sa sa ra n, w a ktu d a n a lo ka si sum b e rd a ya .

2200.1 – Pe rtim b a ng a n Pe re nc a na a n.

Da la m m e re nc a na ka n p e nug a sa n, a ud ito r inte rna l ha rus m e m p e rtim b a ng ka n

a . Sa sa ra n d a ri ke g ia ta n ya ng se d a ng d ire viu d a n m e ka nism e ya ng d ig una ka n ke g ia ta n te rse b ut d a la m m e ng e nd a lika n kine rja nya .

b . Risiko sig nifika n a ta s ke g ia ta n, sa sa ra n, sum b e rd a ya , d a n o p e ra si ya ng d ire viu se rta p e ng e nd a lia n ya ng d ip e rluka n untuk m e ne ka n d a m p a k risiko ke ting ka t ya ng d a p a t d ite rima .

c . Ke c ukup a n d a n e fe ktivita s p e ng e lo la a n risiko d a n siste m p e ng e nd a lia n inte rn.

d . Pe lua ng ya ng sig nifika n untuk m e ning ka tka n p e ng e lo la a n risiko d a n siste m p e ng e nd a lia n inte rn.

2210 Sa sa ra n Pe nug a sa n

Sa sa ra n untuk se tia p p e nug a sa n ha rus d ite ta p ka n.

2220 Rua ng Ling kup Pe nug a sa n

Ag a r sa sa ra n p e nug a sa n te rc a p a i m a ka Fung si Aud it Inte rna l ha rus m e m p unya i rua ng ling kup p e nug a sa n ya ng me m a d a i.

2230 A lo ka si Sum b e rd a ya Pe nug a sa n

Aud ito r inte rna l ha rus m e ne ntuka n sum b e rd a ya ya ng se sua i untuk m e nc a p a i sa sa ra n p e nug a sa n. Pe nug a sa n sta f ha rus d id a sa rka n p a d a e va lua si a ta s sifa t d a n ko m p le ksita s p e nug a sa n, ke te rb a ta sa n w a ktu, d a n ke te rse d ia a n sum b e rd a ya .

2240 Pro g ra m Ke rja Pe nug a sa n

(17)

2240.1 - Pro g ra m ke rja ha rus m e ne ta p ka n p ro se d ur untuk

m e ng id e ntifika si, m e ng a na lisis, m e ng e va lua si, d a n m e nd o kum e nta sika n info rm a si se la m a p e nug a sa n. Pro g ra m ke rja ini ha rus me m p e ro le h p e rse tujua n se b e lum d ila ksa na ka n. Pe rub a ha n a ta u p e nye sua ia n a ta s p ro g ra m ke rja ha rus se g e ra m e nd a p a t p e rse tujua n.

2300 Pe la ksa na a n Pe nug a sa n

Da la m m e la ksa na ka n a ud it, a ud ito r inte rna l ha rus m e ng id e ntifika si, m e ng a na lisis, m e ng e va lua si, d a n m e nd o kum e nta sika n info rm a si ya ng m e m a d a i untuk m e nc a p a i tujua n p e nug a sa n.

2310 Me ng id e ntifika si Info rm a si

Aud ito r Inte rna l ha rus m e ng id e ntifika si info rm a si ya ng me m a d a i, ha nd a l, re le va n, d a n b e rg una untuk me nc a p a i sa sa ra n p e nug a sa n.

2320 A na lisis d a n Eva lua si

Aud ito r inte rna l ha rus m e nd a sa rka n ke sim p ula n d a n ha sil p e nug a sa n p a d a a na lisis d a n e va lua si ya ng te p a t.

2330 Do kum e nta si Info rm a si

Aud ito r inte rna l ha rus m e nd o kum e nta sika n info rm a si ya ng re le va n untuk me nd ukung ke sim p ula n d a n ha sil p e nug a sa n.

2340 Sup e rvisi Pe nug a sa n

Se tia p p e nug a sa n ha rus d isup e rvisi d e ng a n te p a t untuk

m e m a stika n te rc a p a inya sa sa ra n, te rja minnya kua lita s, d a n m e ning ka tnya ke m a m p ua n sta f.

2400 Ko m unika si Ha sil Pe nug a sa n

Aud ito r inte rna l ha rus m e ng ko m unika sika n ha sil p e nug a sa nnya se c a ra te p a t w a ktu.

2410 Krite ria Ko m unika si

(18)

2410.1 - Ko munika si a khir ha sil p e nug a sa n, b ila

m e m ung kinka n m e m ua t o p ini ke se luruha n d a n ke sim p ula n a ud ito r inte rna l.

2410.2 – Aud ito r inte rna l d ia njurka n untuk m e m b e ri a p re sia si, d a la m ko m unika si ha sil p e nug a sa n, te rha d a p kine rja ya ng m e m ua ska n d a ri ke g ia ta n ya ng d ire viu.

2410.3 – Bila m a na ha sil p e nug a sa n d isa m p a ika n ke p a d a

p iha k d i lua r o rg a nisa si, m a ka p iha k ya ng b e rw e na ng ha rus m e ne ta p ka n p e m b a ta sa n d a la m d istrib usi d a n p e ng g una a nnya .

2420 Kua lita s Ko m unika si

Ko m unika si ya ng d isa m p a ika n b a ik te rtulis ma up un lisa n ha rus a kura t, o b ye ktif, je la s, ring ka s, ko nstruktif, le ng ka p , d a n te p a t w a ktu

2420.1 – Ke sa la ha n d a n Ke a lp a a n

Jika ko m unika si fina l m e ng a nd ung ke sa la ha n d a n ke a lp a a n, p e na ng g ung ja w a b fung si a ud it inte rna l ha rus m e ng ko m unika sika n info rm a si ya ng te la h d iko re ksi ke p a d a se mua p iha k ya ng te la h m e ne rim a ko m unika si se b e lum nya .

2430 Pe ng ung ka p a n a ta s Ke tid a kp a tuha n te rha d a p Sta nd a r

Da la m ha l te rd a p a t ke tid a kp a tuha n te rha d a p sta nd a r ya ng m e m p e ng a ruhi p e nug a sa n te rte ntu, ko m unika si ha sil-ha sil p e nug a sa n ha rus m e ng ung ka p ka n:

a . Sta nd a r ya ng tid a k d ip a tuhi

b . Ala sa n ke tid a kp a tuha n

c . Da m p a k d a ri ke tid a kp a tuha n te rha d a p p e nug a sa n

2440 Dise m ina si Ha sil- ha sil Pe nug a sa n

(19)

2500 Pe m a nta ua n Tind a kla njut

Pe na ng g ung ja w a b fung si a ud it inte rna l ha rus m e nyusun d a n m e nja g a siste m untuk me m a nta u tind a k-la njut ha sil p e nug a sa n ya ng te la h d iko m unika sika n ke p a d a m a na je m e n

2510 Pe nyusuna n Pro se d ur Tind a kla njut

Pe na ng g ung ja w a b fung si a ud it inte rna l ha rus m e nyusun p ro se d ur tind a k la njut untuk m e m a nta u d a n m e m a stika n b a hw a m a na je m e n te la h m e la ksa na ka n tind a k-la njut se c a ra e fe ktif, a ta u m e na ng g ung risiko ka re na tid a k m e la kuka n tind a k-la njut.

2600 Re so lusi Pe ne rim a a n Risiko o le h Ma na je m e n

(20)

Tim Ahli Penyusun 19

T

I

M

A

H

L

I

P

E

N

Y

U

S

U

N

S

t

a

n

d

a

r

P

r

o

f

e

s

i

A

u

d

i

t

I

n

t

e

r

n

a

l

1. Ha ri Se tia nto (Ko o rd ina to r) (YPIA / PAII)

2. Ba m b a ng Pra m o no (IIA Ind o ne sia C ha p te r)

3. De d y S. Ko e ma na (IIA Ind o ne sia C ha p te r)

4. Ad ia t Sa rma n (IIA Ind o ne sia C ha p te r)

5. G una d i (FKSPI BUMN/ BUMD)

6. Azha ri (FKSPI BUMN/ BUMD)

7. Pio nir Ha ra p a n (FKSPI BUMN/ BUMD)

8. So e d a r Ke nd a rto (YPIA)

9. Mo ha m a d Ha ssa n (YPIA)

10. Sud a rwa n (YPIA)

11. Hiro Tug ima n (De wa n Se rtifika si Q IA)

12. So e ka rd i Ho e so d o (De wa n Se rtifika si Q IA)

13. M. C ha tim Ba id a ie (De wa n Se rtifika si Q IA)