DERS MAKSUD

MAKSUD DERSLERİ.

Bu derslerimizde Sarf İlmine ait Maksud Kitabını izaha çalışacağız. Sade ve dilbilgisi terimlerinden mümkün olduğunca kaçınarak , şemalarla birlikte verilecek olan bu dersler, Emsile ve Bina kitaplarının bir devamı ve bütünleyicisi ve Maksud kitabının konuları paralelinde , sarf ilminin bir özeti mahiyetinde olacaktır. Şemalar konuları takip ve anlamakta ve bir bütün olarak tasarlamakta oldukça faydalıdır, öğrenimi kolaylaştırıcıdır. Emsile , Bina, Maksud kitapları Kur’an-ı Kerim Arapçası öğreniminde , efradını cami, ağyarına mani kabilinden fevkalade öğretici ders kitaplarıdır. Bu kitaplarda verilen konular daha genişletilmiş , detaylandırılmış olarak çeşitli dilbilgisi kitaplarında işlenmiştir, ancak bu bilgiler , daha çok öğretmenlerin başvuru kaynağı mahiyetinde ansiklopedik bilgilerdir. Öğrenme zorluğu , bu kitapların kendisinde değil , öğreticinin takip ettiği anlatım tarzında , konuları işleyiş biçimindedir. Burada önemli bir hususun altını çizmekte yarar görüyorum. Başlıkta belirttiğmiz gibi , Emsile ,Bina , Maksud dersleri , Kur’an- ı Kerim Arapçası, yani ilmi Arapça , bir başka ifade ile , Kur’an-ı Kerim ve Hadis-i Şerif Metinlerini, ilmi kitaplardaki ibareleri çözümleme Arapçasıdır. Konuşma Arapçası bundan farklıdır, Onun öğretim şekli daha farklı özellikler taşır. Dolayısı ile , asırlarca , Kur’an-ı Kerim Arapçası için başucu kitapları olmuş bu feyizli eserleri okuyarak Arapça öğrenilmez veya konuşulmaz felsefesi, konuşma dili ile ilim dilini aynı görmek yanlışlığından kaynaklanmaktadır. Kur’an-ı kerim aşıklarının o müstecab dualarının , bizi de ihata etmesi istirhamı ile Allahu Subhanehu ve Teala’dan muvaffakiyetler niyaz ederim.. 2.

KİTABU’L- MAKSUD Bismillahirrahmanirrrahiym Hamd , mü’minlere doğru you hibe den Allahu Subhanehu ve Teala Hazretlerine mahsustur , Salat ve selam , sevap telep etmeye teşvik eden, günahlardan menedip çekindiren, Allahu Subhanehu ve Teala Hazretleri ‘nin Nebisi ,Muhammed Aleyyhisselamın ve , al ve ashabın en hayırlısı olan , O’nun al ve ashabı üzerine olsun . Arapça dini ilimler için bir alettir.Arapçanın rukünlerinden birisi tasriftir.Tasrif sayesinde az sayıda kelimeden çok sayıda kelimeler türedilir. Başarı veren ve hidayete eriştiren ancak Allahu Subhanehu ve Tealadır.. 3.

1.DERS A-FİİLLER (35 BAB).

   

          . Bu babdan olan bir fiilin ayın veya lamında , mutlaka boğaz Sülasi Mücerred. ( ‫)غعخحأ‬. harflerinden biri bulunur. Bu kurala uymayan üçüncü baba ait fiil.  ‫ا‬ dır Mücerred. Rubai Mücerred. Fiiller. Rubai Mücerrede Mülhak Bablar.  

     

          .               .               .                 .   !     !         . '()*

 + % &" )

  + , 

  -  , 

  +  #" $.   % &"            . #" ' 0.  % &"  1 /   1 /     1 /  #" '.  % &"   /   /     / . *(2' 3. 4% 5"

 3 . 4

 3 . 6 

 3 . 4 #" '.  % &"   .   .     . . *(2*/9 ) % 5" 2 / 9 ) 2 / 9 :   2 / 9 ) #" */  % &" 8 /  7 /    7 /  . *(2'.;  % 5"

 .; 

 .;  

 .;  #" '.  % &"  .  .    . . '(4'6 ) % &" 66 )  6 :    6 ) #" $.   % &"            . =< ' 0 @ % &" .0  @ >0    ? 0 @ =< $.   % &" .  >   ?  . 4.

Sülasi Mezid Rubai. '(C*

D A E

 F  E

 D B #" '  A        B. '(J

K  G L  H

  L  I

"$.   G  H   I. #" '.1% #" '1 % &"  G' 0C  G' 0   G' 1 #" '. % #" '  % &"   ' C   '     '. Sülasi Mezid. *(2'F *

  ! F  

   F * ,#" ' *         * Mezidunfih. Sülasi Mezid Hümasi. '('N) * O N :   O N ) * #" '  *         * *(2*

N  * R

N    I

N  * "#'   * P    Q  * .'(NPF G  QF    QF G. $ " R G  I    I G. *(- '6G -  '6  -  '6G $ "  ' G   '     ' G Sülasi Mezid Südasi. '()*

T  @ * , 

 T     , 

 T  @ * #" ' @ *          @ * '(4'U. U   *  V /U   V / U   * #" '.   *   /      /   * *"W*I/ ) * W H/ :   W I/ ) * "#*I/  * 7 H/   7 I/  * *(2*XN  * R2'N   I2'N * "#'.   * 7P '  Q7'  *. 



 ye Mülhak Bablar. '(@'  1 * Y   !   0  Y      1 * #" $.    *            * =< ' 0  @ * >0     ? 0  @ * =< $ * >    ?    *. Rubai Mezid Humasi. '()

  - G , 

  -   , 

  - G "$   G           G. Rubai Mezid. '(C':

  *  :  

     :  

  * #" $.    *            * Rubai Mezid. *(2*

 U  1 * R

 U  0  I

 U  1 * #" Q$  * P     Q   * 5.

Südasi. , 

  - G ye mülhak bablar. '(66 :  G  6 :     6 :  G "$   G           G '(42 / :  G   2 / :      2 / :  G "$ /  G   /      /  G '(3 . U  G  3 . U     3 . U  G "$ .  G   .      .  G '"D/ Z

 G [ / Z

   [ / Z

 G "#/   G 7 /     7 /   G '(.0    G ? 0     ? 0   G \ '(.   G ?     ?   G. B-AKSAM-I SEB’A. Aksam-ı Seb'a Sahih Fiil Misal Fiil Ecvef Fiil Nakıs Fiil Lefif-i Mekrun Fiil Lefif-i Mefruk Fiil Muzaf Fiil Mehmuzul Fa Fiil Mehmuzul Ayn Fiil Mehmuzul Lam. َ  َ َ ‫و‬ ‫ ل‬ ‫

ى‬ ‫ى‬ ‫و‬ ‫َ  َ َ َد‬ ‫ا‬ ‫سءل‬ ‫ء‬ Fiil 6.

C-MASTARLAR Basralı bilginlere göre , kelimelerin anası mastardır. Mastarlar mimsiz ve mimli olmak üzere iki kısma ayrılırlar. 1-Sülasi Mücerred Fiillerin Mimsiz Mastar Vezinleri; Bu mastarlar kuralsız (semai) olduklarından , ancak sözlüklerden elde edilebilirler. Sarf bilgini Sibeveyh sülasi mücerred fiiller için , 32 semai mimsiz mastar vezni belirlemiştir.. ٌ ْ َ ٌ ْ ِ ٌ ْ  ُ ٌ َ  ْ ‫َر‬ ٌ‫ َة‬ ِْ ٌ‫ُآْرة‬ ‫ى‬#ْ$‫َد‬ ‫ِذآْ&ى‬ ‫ْ&ى‬ ٌ‫َْ)ن‬#‫َﻝ‬ ٌ‫&ْﻡَ)ن‬ ِ ٌ‫&َان‬,ْ ُ ٌ‫وَان‬/َ َ. ٌ َ ٌ ْ ِ ٌ ْ ُ ٌ َِْ َ ٌ َْ ِ ٌ ُْ َْ ِْ ُْ ٌ‫َ َْ)ن‬ ٌ‫ِ َْ)ن‬ ٌ‫ُ ََْ)ن‬ ٌ‫َ ََ)ن‬ 7.

‫َ َ ٌ‬ ‫َ َ ِ ٌ‬ ‫ِ ِ َ ٌ‬ ‫ُ َ ٌ‬ ‫َ ََ ٌ‬ ‫َِ ٌ‬ ‫ََ)لٌ‬ ‫ِ)لٌ‬ ‫َُ)لٌ‬ ‫ََ)َﻝ ٌ‬ ‫َِ)َﻝ ٌ‬ ‫ُُ‪#‬لٌ‬ ‫َُ‪#‬لٌ‬ ‫َِ@ ٌ‬ ‫ُُ‪َ#‬ﻝ ٌ‬ ‫َﻡ ْ‪ٌ َ ,‬‬ ‫َﻡ ْ‪ٌ ِ ,‬‬ ‫َﻡ ْ‪ٌ ََ ,‬‬ ‫َ َﻡ ْ‪ٌ َِ ,‬‬. ‫‪8‬‬. ‫‪ٌ0َ1‬‬ ‫َ‬ ‫ ِ‪ٌ2‬‬ ‫َ‬ ‫‪ٌ&َ 3‬‬ ‫ِ‬ ‫ُه َيٌ‬ ‫َ َ‪ٌ 6‬‬‫َ‬ ‫ق ةٌ‬ ‫ﺱ ِ& ِ َ‬ ‫َ‬ ‫َذهَ)بٌ‬ ‫‪َ&3‬افٌ‬ ‫ِ‬ ‫ﺱ<َالٌ‬ ‫ُ‬ ‫َزهَ) َدةٌ‬ ‫ِدرَا َ ٌ‬ ‫ُد>ُ‪#‬لٌ‬ ‫َ‪#ُ6‬لٌ‬ ‫وَ‪ٌ?@ِ A‬‬ ‫‪ٌ 6َ#Bُ 3‬‬ ‫ُ‬ ‫> ٌ‬ ‫َﻡْ َ‬ ‫‪ٌCA‬‬ ‫َﻡ&ْ ِ‬ ‫ َ َ@ ٌ‬ ‫َﻡ ْ‬ ‫‪َ ِ D‬ةٌ‬ ‫َﻡ ْ‬.

2- Sülasi Mücerred Fiillerin Mimli Mastar Vezinleri Sülasi Mücerred Fiillerin Mimli Mastarları , Fiillerin , aksam-ı seb’adan hangi gurubda bulunduğuna ve muzarisinin aynul fiilinin harekesine göre. ٌَ ْ َ ٌِ َ Vezinlerinde gelir. mevcuttur.. Aksam-ı Seb'a. Bu vezinlere uymayan kuraldışı mastarlar da. Muzarinin Mimli Aynul Mastar Fi'li Vezni. İsm-i Zaman İsm-i Mekan Kuraldışı Vezni Mastarlar. ِF ْ َ ‫ وَا ْﻝ َ ْ&ِب وَا ْﻝ‬CِE ْ َ ‫ا ْﻝ‬. ُ ُ ,ْ َ. ُ َ ,ْ َ ٌَ ْ َ. ٌَ ْ َ. Sahih, Ecvef, Muzaf ,Mehmuz. ُ ِ ,ْ َ ٌَ ْ َ. ٌِ َ ٌَ ْ َ. Nakıs, Mekrun Lefif. ُ ُ ,ْ َ. ُ َ ,ْ َ ٌَ ْ َ. ُ ِ ,ْ َ. Misal, Mefruk Lefif. ُ ُ ,ْ َ. ُ َ ,ْ َ. ُ ِ ,ْ َ ٌِ َ. &ِG‫ اﻝ‬Hِ62‫ اﻝ‬IِJ‫ر اﻝ‬/F‫اﻝ‬ ‫&ِق‬ ْ َ ‫ َا ْﻝ‬Kِ2ْ َ ‫َا ْﻝ‬ LِM‫&ِق اﻝ‬,‫ اﻝ‬CِF‫اﻝ‬. &ِNَ ‫ وَاﻝ‬CِAْ&َ ‫اﻝ‬. ٌِ َ 9.

3-Sülasi Mücerred Fiiller Dışındaki Fiillerin , Mimli Mastar, İsm-i Zaman , İsm-i Mekan , İsm-i Meful Vezinleri ;. ●. Bu Fiillerin Muzarisinin mechulu alınır. Muzaraat harfi ötreli bir mim ile değiştirilir.. ٌ‫ َ&م‬Jْ ‫ُﻡ‬. ‫ َ& ُم‬Jْ ُ. ‫ْ& ِ ُم‬Jُ. ‫َا ْآ َ& َم‬. 10.

D-VASIL HEMZESİ. ●. Vasl Hemzesi, geçişlerde düşer, okunmaz.. ‫ص ﻝ‬#ْ‫اَﻝ‬ 3#ْ‫ ُة اﻝ‬/‫ه‬. ٌ !"ِ‫ا‬. VASIL HEMZESİ NERELERDE BULUNUR ?. ● ● ● ● ●. #ْ"‫ا‬ $َ!"ْ ‫ا‬. 1-Şu kelimelerde 2-Evvelinde vasıl hemzesi bulunan hümasi ve südasilerin , mazi ,mastar ve emr-i hazırında. ‫ا َْء‬. 3-Sülasilerin emr-i hazırında 4-Tarif Lamında. '()*

T  @ *. ْ‫ْ&ج‬G َ ‫اﺱ‬. , 

 T  @ *. ‫ا ْ َأَة‬ # ِ 'ْ !َ (ْ ‫ا‬ # ِ 'ْ )َ !َ (ْ ‫ا‬ ٍ+ ْ ‫ا‬ $ْ+‫ا‬ #ُ-‫َا ْی‬. ْ ُ ْ ‫ُا‬. ْ‫َال‬ 11.

VASIL HEMZESİNİN HAREKELERİ;. ● ● ● ●. ‫ج‬ َ &َ G ‫اِﺱ‬ Başlangıçta meksurdur. Şu kelimelerde meftuhtur Aynul Fiili Zamme gelen Muzarilerin emri hazırında mezmumdur Evvelinde vasıl hemzesi bulunan hümasi ve südasilerin mechul mazilerinin hemzesi mezmumdur.. ‫ج‬ َ &ِ G ْ ُ ‫ﺱ‬ ْ ‫ُا‬. ٌ#-ُ ‫َا ْی‬ ْ‫َال‬. ُ ُ ,ْ َ ْ ُ ْ ‫ُا‬. 12.

Mastardan türeyen 6 önemli kip: Mazi, muzari, ism-i fail, ism-i meful, emr-i hazır, nehy-i hazır. 24 Emsile. َ  َ َ mazi ُ  ُ !ْ ‫َی‬ muzari ‫ ًَْا‬MASTAR ٌ‫ﺹ‬ ِ  ismifail ٌ‫ َ ْ!ُر‬ismimeful ْ ُ !ْ ‫ ْ َی‬Aَ ْ ُ !ْ ‫ّ َی‬-Aَ ُ  ُ !ْ ‫َ َی‬ ُ  ُ !ْ ‫ َی‬Cَ َ  ُ !ْ ‫ْ َی‬#Aَ ْ ُ !ْ 'َ Aِ ْ ُ !ْ ‫ َی‬Cَ ْ ُ ْ ‫ُا‬ emrihazır ْ ُ !ْ ‫ َﺕ‬Cَ nehyihazır ٌ َ !ْ َ ٌ َ !ْ ِ ‫ َ ًة‬ ْ َ ‫ َ ًة‬ ْ ِ ٌ'ْ  َ ُ ‫ي‬ I ِ  ْ َ ٌ‫َ ر‬ ٌ َ ْ ‫َا‬ Kُ َ  َ ْ ‫ َا‬ Lِ "ِ ْ ِ ْ ‫َو َا‬. ٌ‫ﺹٌ َ ْ!ُر‬ ِ  ُ  ُ !ْ ‫ َ َی‬ َ َ ْ ُ !ْ ‫ َﺕ‬Cَ ْ ُ ْ ‫ُا‬. 13.

1-FİİL ÇEKİM TABLOSU. ŞAHIS ZAMİRLERİ VE FİİL ÇEKİM TABLOSU Cem' Cem' Cem' Cem Müzekker Müennes Müzekker Müennes Muhatab Muhataba CEM' Gaib Gaibe (İkiden (Siz (Siz Fazla) Erkekler) Kadınlar) (O Erkekler) (O Kadınlar) Tesniye Tesniye Tesniye Tesniye Müennes Müennes Müzekker Müzekker Gaibe Muhataba Muhatab Gaib (O İki (Siz İki (Siz İki TESNİYE Kadın) (O İki Erkek) Kadın) Erkek) (İki) Müfred Müfred Müfred Müfred Müennes Müzekker Müennes Müzekker Muhataba Muhatab Gaibe Gaib (Sen Bir (Sen Bir MÜFRED (O Bir Kadın) Erkek) Kadın) (Bir) (O Bir Erkek). Nefs-i Mütekellim Mealgayr (Biz). Nefs-i Mütekellim Vahdeh (Ben). MÜZEKKER MÜENNES MÜZEKKER MÜENNES GAİB. MUHATAB. NEFS-İ MÜTEKELLİM. 14.

2- ŞAHIS ZAMİRLERİ ŞAHIS ZAMİRLERİ CEM' (İkiden Fazla) TESNİYE (İki) MÜFRED (Bir). S‫ه‬. I‫ه‬. S ‫ا‬. I ‫ا‬. )‫ه‬. )‫ه‬. ) ‫ا‬. ) ‫ا‬. MEALGAYR. #‫ه‬. T‫ه‬. H‫ا‬. H‫ا‬. )‫ا‬. ID Vahde. MÜZEKKER MÜENNES MÜZEKKER MÜENNES GAİB. MUHATAB. NEFS-İ MÜTEKELLİM. 15.

Mastardan türeyen 6 önemli kip: Mazi, muzari, ism-i fail, ism-i meful, emr-i hazır, nehy-i hazır. DERS - 2 24 Emsile. َ ََ mazi ُ َُْ muzari ‫ ًَْا‬MASTAR ٌِ‫ ﺹ‬ ismifail ٌ‫ !َُْ ر‬ismimeful َُْْ ْ"َ# َُْْ ّ%َ# ُ َُْ َ! ُ َُْ &َ َ َُْ ْ'َ# َُْْ(ِ# َُْْ &َ ُْْ ‫ُا‬ emrihazır َُْْ-&َ nehyihazır ٌََْ! ٌَِْ! ‫ َْ َ ًة‬ ‫ ِْ َ ًة‬ ٌْ(َُ ‫ي‬ / ِ َْ ٌ‫ر‬1َ ٌَْ ‫َا‬ 2ُ َ َْ ‫! َا‬ 4ِ ِ5 ِْْ ‫َو َا‬. ٌ‫ ََ َ َُْ ُ ﺹٌِ !َُْ ر‬ َُْْ-&َ ُْْ ‫ُا‬. 2.

1-FİİL ÇEKİM TABLOSU. ŞAHIS ZAMİRLERİ VE FİİL ÇEKİM TABLOSU Cem' Cem' Cem' Cem Müzekker Müennes Müzekker Müennes Muhatab Muhataba CEM' Gaib Gaibe (İkiden (Siz (Siz Fazla) (O Erkekler) (O Kadınlar) Erkekler) Kadınlar) Tesniye Tesniye Tesniye Tesniye Müennes Müzekker Müennes Müzekker Gaibe Muhatab Muhataba Gaib (O İki TESNİYE (Siz İki (Siz İki Kadın) (O İki Erkek) (İki) Erkek) Kadın) Müfred Müfred Müfred Müfred Müennes Müzekker Müennes Müzekker Gaibe Muhatab Muhataba Gaib (O Bir (Sen Bir (Sen Bir MÜFRED (O Bir Erkek) Kadın) Erkek) Kadın) (Bir). Nefs-i Mütekellim Mealgayr (Biz). Nefs-i Mütekellim Vahdeh (Ben). MÜZEKKER MÜENNES MÜZEKKER MÜENNES GAİB. MUHATAB. NEFS-İ MÜTEKELLİM. 3.

2- ŞAHIS ZAMİRLERİ ŞAHIS ZAMİRLERİ CEM' (İkiden Fazla) TESNİYE (İki) MÜFRED (Bir).
‫ه‬. ‫ه‬.
‫ا‬. ‫ا‬. ‫ه‬. ‫ه‬. ‫ا‬. ‫ا‬. MEALGAYR. ‫ه‬. ‫ه‬.

‫ا‬.

‫ا‬. ‫ا‬.   Vahde. MÜZEKKER MÜENNES MÜZEKKER MÜENNES GAİB. MUHATAB. NEFS-İ MÜTEKELLİM. 4.

3- MALUM MAZİ ÇEKİMİ. CEM' (İkiden Fazla). ‫روا‬. ‫ﺻن‬. ‫ﺻر‬. ‫ﻥ‬7‫ ﺹر‬. TESNİYE (İki). ‫را‬. ‫رﺗ‬. . . ‫ر‬. MÜFRED (Bir). ‫ر‬. ‫ر‬. ‫ر‬. ‫ر‬. ‫ر‬. MÜZEKKER MÜENNES MÜZEKKER MÜENNES GAİB. MUHATAB. NEFS-İ MÜTEKELLİM. 5.

4-MALUM MUZARİ ÇEKİMİ. CEM' (İkiden Fazla). ‫ﺻرون‬. ‫ﺻرن‬. ‫ﺗﺻرون‬. ‫ﺗﺻرن‬. TESNİYE (İki). ‫ﺻران‬. ‫ﺗﺻران‬. ‫ﺗﺻران‬. ‫ﺗﺻران‬. ‫ر‬. MÜFRED (Bir). ‫ﺻر‬. ‫ﺗﺻر‬. ‫ﺗﺻر‬. ‫ﺗﺻرن‬. ‫أر‬. MÜZEKKER MÜENNES MÜZEKKER MÜENNES GAİB. MUHATAB. NEFS-İ MÜTEKELLİM. 6.

5-EMR-İ HAZIR ÇEKİMİ. CEM' (İkiden Fazla). ‫أ ر ا‬. ‫أ رﻥ‬. TESNİYE (İki). ‫أ را‬. ‫أ را‬. MÜFRED (Bir). ‫أ ر‬. ‫أ رى‬. MÜZEKKER MÜENNES MÜZEKKER MÜENNES GAİB. MUHATAB. NEFS-İ MÜTEKELLİM. 7.

6-NEHY-İ HAZIR ÇEKİMİ. CEM' (İkiden Fazla). ‫ ﺹروا‬- &. ‫ ﺹرﻥ‬- &. TESNİYE (İki). ‫ ﺹرا‬- &. ‫ ﺹرا‬- &. MÜFRED (Bir). ‫ ﺹر‬- &. ‫ ﺹرى‬- &. MÜZEKKER MÜENNES MÜZEKKER MÜENNES GAİB. MUHATAB. NEFS-İ MÜTEKELLİM. 8.

7-İSİM ÇEKİM TABLOSU. İSİM ÇEKİM TABLOSU. MÜKESSER CEM' (İkiden Fazla) SALİM CEM' (İkiden Fazla) TESNİYE (İki) MÜFRED (Bir). ( Erkekler). ( Kadınlar). Cem' Müzekker Cem' Müennes ( Erkekler) ( Kadınlar) Tesniye Tesniye Müzekker Müennes ( İki Erkek) ( İki Kadın) Müfred Müfred Müzekker Müennes ( Bir Erkek) ( Bir Kadın) MÜZEKKER. MÜENNES. 9.

8-İSM-İ FAİL ÇEKİMİ İSM-İ FAİL ÇEKİM TABLOSU. ‫ رة‬ ‫و‬ ‫و ر‬ ‫ ﺹر‬. ‫و اﺹر‬. SALİM CEM' (İkiden Fazla). ‫ روﻥ‬. :‫ را‬. TESNİYE (İki). ‫ راﻥ‬. ‫ﻥ‬-‫ ر‬. MÜFRED (Bir). ‫ ر‬. ‫ رة‬. MÜZEKKER. MÜENNES. MÜKESSER CEM' (İkiden Fazla). 9-İSM-İ MEFUL ÇEKİMİ İSM-İ MEFUL ÇEKİM TABLOSU. MÜKESSER CEM' (İkiden Fazla). ‫ ر‬% ‫و‬. SALİM CEM' (İkiden Fazla). ‫ ﺹور ﻥ‬%. :‫ ﺹورا‬%. TESNİYE (İki). ‫ ﺹوراﻥ‬%. ‫ﻥ‬-‫ ﺹور‬%. MÜFRED (Bir). ‫ ﺹور‬%. ‫ ﺹورة‬%. MÜZEKKER. MÜENNES. 10.

● 5-Mükesser cem; Müfredinin yapısına harf ilave etme veya harf noksanlaştırma, veya veya müfredinin harekele rini değiştirme suretiyle yapılan cemdir. İkiden fazlasına işaret eder. Teksir iki kısımdır. Kıllet : 3-10 arası Kesret : 3- sonsuz arası. ‫ ب‬ ‫ر‬ ‫ُا‬.  ‫ر ل‬ ‫َا‬. 11.

6-EMR-İ HAZIR ÇEKİMİ (ŞEDDELİ TEKİD NUNU İLE). CEM' (İkiden Fazla). ‫ﻥ‬ 1َّ ُ ُ ُ‫ا‬. ‫ﻥ‬ ; َ ِْ ُ ُ‫ا‬. TESNİYE (İki). ‫ﻥ‬ ; ‫اُ َُا‬. ‫ﻥ‬ ; ‫اُ َُا‬. MÜFRED (Bir). ‫ﻥ‬ 1 َ ُ ُ‫ا‬. ‫ﻥ‬ 1 ِ ِ ُ ُ‫ا‬. MÜZEKKER MÜENNES MÜZEKKER MÜENNES GAİB. MUHATAB. NEFS-İ MÜTEKELLİM. 12.

7-EMR-İ HAZIR ÇEKİMİ (ŞEDDESİZ TEKİD NUNU İLE). CEM' (İkiden Fazla). ْ‫اُ ُ ُِﻥ‬. -. TESNİYE (İki). -. -. MÜFRED (Bir). ْ‫اُ ُ َِﻥ‬. ْ‫اُ ُ ِ ِﻥ‬. MÜZEKKER MÜENNES MÜZEKKER MÜENNES GAİB. MUHATAB. NEFS-İ MÜTEKELLİM. 13.

8-NEHY-İ HAZIR ÇEKİMİ (ŞEDDELİ TEKİD NUNU İLE). CEM' (İkiden Fazla). ‫ﻥ‬ 1 ُ َُ- &. ‫ﻥ‬ ; َ ِْ َُ- &. TESNİYE (İki). ‫ﻥ‬ ; ‫ََُا‬- &. ‫ﻥ‬ ; ‫ََُا‬- &. MÜFRED (Bir). ‫ﻥ‬ 1 َ َُ- & 1‫َُ ِﻥ‬- & MÜZEKKER MÜENNES MÜZEKKER. GAİB. MÜENNES. MUHATAB. NEFS-İ MÜTEKEL LİM. 14.

9-NEHY-İ HAZIR ÇEKİMİ (ŞEDDESİZ TEKİD NUNU İLE). CEM' (İkiden Fazla). ْ‫َُ ُﻥ‬- &. -. TESNİYE (İki). -. -. MÜFRED (Bir). ‫ََُْﻥ‬- & ْ‫َُ ِ ِﻥ‬- & MÜZEKKER MÜENNES MÜZEKKER MÜENNES GAİB. MUHATAB. NEFS-İ MÜTEKELLİM. 15.

DERS – 3 Mazi Muzari Emir Nehiy Fail Meful. َ ََ. 1-Mazi Malum. Son Harf Zamme üzere Mebni. CEM' (İkiden Fazla) TESNİYE (İki) MÜFRED (Bir). ‫ﺭوا‬ ‫ﺭا‬ ‫ﺭ‬. ‫ﺻن‬ ‫ﺭﺗ‬ ‫ﺭ‬. MÜZEKKER. MÜENNES. GAİB. Son Harf Fetha üzere Mebni.

‫ﺻﺭ‬ 

 ‫ﺭ‬ MÜZEKKER. ‫رن‬ 

 ‫ﺭ‬ ‫ﺭ ﺭ‬ MÜENNES. MUHATAB. NEFS-İ MÜTEKELLİM. Son harf Sakin. 2.

● ●. MAZİNİN 1. HARFİ Evvelinde Vasıl Hemzesi Bulunan Hümasi ve Südasi Bablarda Meksurdur Bunun Dışında Mazinin 1.Harfi Daima Meftuhtur. َ ََْ‫ا‬ َ ََ

ْ‫ا‬ ّ َْ‫ا‬ ‫ج‬ َ َ َْ

ْ‫اﺱ‬ َ ََْ ْ‫ا‬ ..... ‫َ  َح ﺭ‬. ‫أ َآْ َ َم‬. 3.

2-Mazi Mechul. َ ُِ. ‫اُآ ِ ِ َم‬. İlk Harf Mezmum. ●. MAZİ MECHUL HAREKELERİ. َ ُِ Sondan Bir Önceki harf Meksur. Son harf , malumdaki gibi. 4.

●. MAZİ MECHUL HAREKELERİ. ‫ت‬. İle başlayan Mazide. Vasıl Hemzesi İle başlayan Mazide. ‫ج‬ َ َ ‫ﺗَ)َﺥ‬ ‫ج‬ َ ِ

ُُ‫ﺕ‬ ‫ج‬ َ َ َ

‫اِﺱ‬ ‫خ‬ َ ِ

ُْ‫ُا‬. 5.

3-Muzari Malum. ‫ج‬ ُ َْ

َْ*. ● ●. Evvelinde , mazi fiil üzerine ilave edilen şu muzaraat harflerden biri bulunur. Muzaraat harfi , rubailer dışında malum sıgada meftuhtur.. ● ●. Muzaraat harfi , rubailerde mezmumdur. Rubaide , humaside, sudaside Lamul fiilin bir öncesi meksurdur.. ُ ُْ+َ*. ‫ا‬ ُ ُْ+َ* ُ َِْ+َ* ُ َِ

َْ* ..…. ‫ج‬ ُ ِ ْ)َ ُ*. ‫ج‬ ُ ِ ْ)َ ُ* ‫*ُْ ِ ُم‬ ‫ج‬ ُ ِ َْ

َْ* 7 ُ ِ‫ﺵ‬/َ4ْ5َ* ●. -ُ ِ.ْ/َ0ُ* ‫*ُْ ِ ُم‬ ‫ح‬ ُ 1 َ2ُ* -ُ ِ‫َ ﺗ‬3ُ*. Ancak şu bablarda lamulfiilin makabli meftuhtur.. ُ 8ََ

َ* )َ: َ9َ

َ* ‫ج‬ ُ َ ْ)َ َ

َ* 6.

4- Muzari Mechul. ●. Muzaraat harfi , mechul sıgalarda mezmumdur. Sakinler Malum sıgada olduğu gibi halleri üzere sakin kalırlar. Kalan bütün harfler lamul fiil dışında meftuhtur.. ُ ُْ+َ*

ُ َْ ُ‫ی‬. 5-Muzaride Lamul Fi’l Lamul fiil ,malum ve mechul sıgalarda merfudur.. ● ●. ُ ُْ+َ*

ُ َْ ُ‫ی‬. Lamul fiil malum ve mechul sıgalarda ,nasbedici tarafından mensub yapılır. Lamul fiil malum ve mechul sıgalarda , cezmedici tarafından meczum yapılır..

َ َُْ َْ. ْ

َُْ َْ 7.

Cemi müzekker nunları düşmüş. 6-Emir - Nehiy ‫*َﺻﺭوا‬8. ‫*َﺻﺭن‬8ِ ‫أرا‬. ‫أرن‬. TESNİYE (İki). ‫*َﺻﺭا‬8ِ. ‫ﺗَﺻﺭا‬8. ‫أرا‬. MÜFRED (Bir). ْ‫*َﺻﺭ‬8ِ ْ‫ﺗَﺻﺭ‬8ِ ْ‫أر‬. CEM' (İkiden Fazla). MÜZEKKER. MÜENNES. GAİB. Sahih fiillerde lamul fiilin sükunu, mu’tel fiillerde lamul fiilin düşmesi. Tensiye nununun düşmesi. ‫أرا‬. ‫أرى‬. MÜZEKKER. cezmde ve nasbda sabit nunlar. ‫َُِ ْر‬ ‫ِ;َُ ْﺭ‬. MÜENNES. MUHATAB. Müfred muhataba nununun düşmesi. NEFS-İ MÜTEKELLİM. Mechul sıgalar. ُ َِْ ‫ی ُ ُو‬. 8.

6-Malum Fiilden Emr-i Hazır Yapmak. ● ● ●. Muzaraat harfi hazf edilir, Kalan kelimede ilk harf sakinse, ötreli bir vasıl hemzesi ilave edilir. Kalan kelimede ilk harf harekeli ise olduğu gibi bırakılır.. ●. Son harf cezimlenir.. ْ

ُ‫ُاﻥ‬. َِْ َُِ. ●. Mücerred Sülasilerde, aynulfiil mezmum ise ötreli bir vasıl hemzesi, meftuh ya da meksur ise esreli bir vasıl hemzesi ilave edilir..

ُ ُْ‫ﻥ‬.

ُ ُْ َ. ْ‫ح َ ح‬ ُ  َ

ُ. ْ

ُ‫َ ُْ ُ

ﻥُْ ُ

ُاﻥ‬ ْ‫ ح‬ َ ْ‫ِا‬ ‫ح‬ ُ  َ ْ‫ی‬ ِْْ‫ِاﺝ‬  ُ َِْ‫ی‬. 9.

7-İsmul Fail ٌ

ِ*َ ● ●. Mazi fiilin aynul fi’li mezmumsa. ●. Mazi fiilin aynul fi’li meksursa,. ●. Lazım Fiilde ise 4 Vezin vardır.. Mazi fiilin aynul fi’li meftuhsa. ٌِ+َ, ٌ-ِ.َ/ ٌِ*َ/. ٌ0ِ

َ1. ●. ٌِ1‫َ ُ

َز‬3ْ‫ن َاﺡ‬ َ *َ5ْ6َ/. Sülasi mücerred fiiller dışındaki tüm bablarda malum muzarinin, muzaraat harfi ötreli bir mim ile değiştirilerek ismulfail elde edilir.. ‫ُِْم‬1. ‫َأآْ َ َم *ُْ ِ ُم *ُُْْ ِ ُمِم‬ 10.

İSM-İ FAİL ÇEKİM TABLOSU. MÜKESSER CEM' (İkiden Fazla) SALİM CEM' (İkiden Fazla). ٌ

ْ!ُ". ٌ

ْ!ُ". TESNİYE (İki). ‫ن‬ ِ ‫َا"ْ!َ

َا‬. ‫ن‬ ِ ‫"َ!ْ

َاوَا‬. MÜFRED (Bir).

ُ َ!ْ"‫َا‬. ‫"َ!ْ

َا َء‬. MÜZEKKER. MÜENNES. İSM-İ FAİL ÇEKİM TABLOSU. MÜKESSER CEM' (İkiden Fazla) SALİM CEM' (İkiden Fazla). ٌ‫'ِ(َش‬. ٌ‫'ِ(َش‬. TESNİYE (İki). ‫ن‬ ِ َ‫'َ(ْ)َﻥ‬. ‫ن‬ ِ َ‫'َ(ْ)َ ی‬. MÜFRED (Bir). ‫ن‬ َ َ)ْ(َ'. *َ)ْ(َ'. MÜZEKKER. MÜENNES. 11.

8-Mubalağalı İsmul fail Vezinleri. ٌ‫ُر‬7ْ8َ1 ٌ‫اب‬ABَ‫ٌ آ‬CُDُE. ٌ

-ِ9َ‫ِ?>ٌ ﺝَ<ُلٌ آ‬ ٌFُGَ ٌ‫ِْرَار‬1 ٌ

-ِ9ْHِ1 ٌIََJُ. 12.

9-İsmul Meful ٌ‫ر‬-ُ.ْ َ‫ِ

ٌ ﻡ‬/َ‫آ‬ ●. ●. Sülasi mücerredlerin tümünde ismi meful vezni Sülasi Mücerred dışındaki tüm bablarda, muzarinin mechulu alınır, muzaraat harfi ötreli bir mimle değşiştirilir. Bu vezin, ismi meful, mimli mastar, ismi mekan , ismi zaman vezinleridir.. ‫ﻡَُْم‬ ●. Şu vezin, ismul meful veznidir. Ayın harfi fethalı olsaydı mubalağalı fail vezni olacaktı.. ‫َأآْ َ َم *ُْ ِ ُم *ُْ َ ُم‬. ٌIَْJُ ٌIََJُ. 13.

DERS – 4 SAHİH FİİLLERİN TASRİFİ 1-Mazi Muzari. 2.

2-Emir Nehiy. 3.

‫‪3-Tekid Nunu‬‬. ‫‪4‬‬. ‫ن‬ ‫اُُ َِْ ‬. ‫ن‬ ‫ن ِ َُْْﻥَ ِّ‬ ‫اُُ ُ َّ‬. ‫ن‬ ‫ ِ َُْ ُ
‬. ‫ن‬ ‫اَُُا ‬. ‫‬ ‫ن َر َِْ ُ‬ ‫ن ا ِّ‬ ‫اَُُا ‬. ‫ن‬ ‫ ِ ََُْا ِّ‬. ‫ن‬ ‫اُُ ِ ِ‬. ‫ن‬ ‫اُُ َ ‬. ‫ن‬ ‫ َُِْ َ
‬. ‫ن‬ ‫ ِ َُْ َ
‬. ‫‪-‬‬. ‫اُُ ُِنْ‬. ‫‪-‬‬. ‫َُِْ ُنْ‬. ‫‪-‬‬. ‫‪-‬‬. ‫‪-‬‬. ‫‪-‬‬. ‫اُُ ِ ِنْ‬. ‫اُُ َِنْ‬. ‫َُِْ َنْ‬. ‫َُِْ َنْ‬.

‫ن‬ ‫ن  یَُْ ُ ‬ ‫ ﺕَُ َِْ ن  ﺕَُ ُ ن  یََُْْ ِّ‬ ‫ن‬ ‫ن  ﺕََُا ‬ ‫ ﺕََُا ‬. ‫ َ َُْا ّ‬ ‫ن‬ ‫ن  یََُْا ِّ‬. ‫ن‬ ‫ن  ﺕَُ َ ‬ ‫ ﺕَُ ِ ِ ‬. ‫ن‬ ‫ یَُْ َ ‬. ‫ن‬ ‫ ﺕَُْ َ ‬. ‫‪  -‬ﺕَُ ُنْ‬. ‫‪  -‬یَُُْن‬. ‫‪-‬‬. ‫‪-‬‬. ‫‪-‬‬. ‫ ﺕَُ ِ ِنْ  ﺕَُْ َنْ‬. ‫‪5‬‬. ‫‪-‬‬. ‫ یََُْن‬.

4-İsmul Fail – İsmul Meful. 6.

‫درج‬. ‫ درج‬. ‫أرج‬. ‫ﻳرج‬. ‫رج‬. ‫ﻳرج‬. ‫" م‬. ‫ " م‬. ‫درا ‬ ‫درﺟ‬. ‫درج‬. ‫درج‬. ‫درج‬. ‫إراﺟ ‬ ‫ﺗر‬ ‫ﺗر  ‬. ‫رج‬. ‫رج‬. ‫أرج‬. ‫رج‬. ‫رج‬. ‫رج‬. ‫ درج‬ ‫ ﺗرج‬ ‫ ﺗرج‬. ‫  ‬ ‫" ‬. ‫" م‬. ‫" م‬. ‫" م‬. ‫إﻥآ‪#‬ر‬. ‫ﻳﻥآ‪#‬ر‬. ‫إﻥآ‪ #‬را‬. ‫‪%‬ﻥآ‪#‬ر‬. ‫‪%‬ﻥآ‪#‬ر‬. ‫إﻥآ‪#‬ر‬. ‫إ'ﺗ‪#‬ب‬. ‫ 'ﺗ‪#‬ب‬. ‫إ'ﺗ‪ ( #‬‬. ‫'ﺗ‪#‬ب‬. ‫'ﺗ‪#‬ب‬. ‫إ'ﺗ‪#‬ب‬. ‫إ)ر‬. ‫ﻳ)ر‬. ‫إ)رارا‬. ‫)ر‬. ‫)ر‬. ‫إ)ر‬. ‫ﺗآ‪#‬ر‬. ‫ ﺗآ‪#‬ر‬. ‫ﺗآ‪#‬را‬. ‫ﺗآ‪#‬ر‬. ‫ﺗآ‪#‬ر‬. ‫ﺗآ‪#‬ر‬. ‫ﺻ ‪*+‬‬. ‫ ﺻ ‪*+‬‬. ‫ﺻ ‪ +‬‬. ‫‪%‬ﺻ ‪*+‬‬. ‫‪%‬ﺻ ‪*+‬‬. ‫ﺻ ‪*+‬‬. ‫ ﺻ ‪*+‬‬. ‫إد‪-‬ر‬. ‫ﻳد‪-‬ر‬. ‫إد‪-‬را‬. ‫د‪-‬ر‬. ‫د‪-‬ر‬. ‫إد‪-‬ر‬. ‫ ﺗد‪-‬ر‬. ‫إ‪./ -‬‬. ‫ ‪./ -‬‬. ‫إ‪0/ -‬‬. ‫‪./ -‬‬. ‫‪./ -‬‬. ‫إ‪./ -‬‬. ‫درج‬. ‫ درج‬. ‫در ‬. ‫‪%‬درج‬. ‫‪%‬درج‬. ‫درج‬. ‫ ﺗ‪./ -‬‬ ‫ ﺗدرج‬. ‫إ‪#‬ﺗ‪12‬ر‬. ‫ ‪#‬ﺗ‪12‬ر‬. ‫إ‪#‬ﺗ‪ 12‬را‬. ‫‪#%‬ﺗ‪12‬ر‬. ‫‪#%‬ﺗ‪12‬ر‬. ‫إ‪#‬ﺗ‪12‬ر‬. ‫إ‪ 34‬ب‬. ‫ ‪ 34‬ب‬. ‫إ‪34‬ﻳ( ( ‬. ‫‪ 34%‬ب‬. ‫‪ 34%‬ب‬. ‫إ‪ 34‬ب‬. ‫إ‪7‬د‪56‬ن‬. ‫ ‪2‬د‪56‬ن‬. ‫إ‪7‬د ‪5‬اﻥ ‬. ‫‪7‬د‪56‬ن‬. ‫‪7‬د‪56‬ن‬. ‫إ‪7‬د‪56‬ن‬. ‫إﺟ ﻭذ‬. ‫ﻳﺟ ﻭذ‬. ‫إﺟ ﻭاذا‬. ‫‪%‬ﺟ ﻭذ‬. ‫‪%‬ﺟ ﻭذ‬. ‫إﺟ ﻭذ‬. ‫إﺳ;ﻥآ‪:‬‬. ‫ ﺳ;ﻥآ‪:‬‬. ‫إﺳ;ﻥآ ' ‬. ‫ﺳ;ﻥآ‪:‬‬. ‫ﺳ;ﻥآ‪:‬‬. ‫إﺳ;ﻥآ‪:‬‬. ‫إ‪+#‬ﻥ‪?/‬‬. ‫ ‪+#‬ﻥ‪?/‬‬. ‫إ‪+#‬ﻥ‪> /‬‬. ‫‪+#‬ﻥ=‬. ‫‪+#‬ﻥ=‬. ‫إ‪+#‬ﻥ=‬. ‫إ‪@4/‬ر‬. ‫ ‪@4/‬ر‬. ‫إ‪@4/‬رارا‬. ‫‪@4/%‬ر‬. ‫‪@4/%‬ر‬. ‫إ‪@4/‬ر‬. ‫إرﻥم‬. ‫ رﻥم‬. ‫إرﻥ  ‬. ‫رﻥم‬. ‫رﻥم‬. ‫إرﻥم‬. ‫‪7‬‬. ‫ " م‬ ‫ ﺗﻥآ‪#‬ر‬ ‫ ﺗ'ﺗ‪#‬ب‬ ‫ )ر‬ ‫ ﺗﺗآ‪#‬ر‬. ‫ ‪#‬ﺗ‪12‬ر‬ ‫ ﺗ‪ 34‬ب‬ ‫ ‪2‬د‪56‬ن‬ ‫ ﺟ ﻭذ‬ ‫ ﺗﺳ;ﻥآ‪:‬‬ ‫ ﺗ‪+#‬ﻥ=‬ ‫ ﺗ‪@4/‬ر‬ ‫ ﺗرﻥم‬.

DERS - 5 FAYDALI BİLGİLER. 1- ‫إدر‬ ‫إدر‬ ‫إ‬. ‫إ‬ ‫إدر‬ ‫در‬ ‫إ‬ . ‫ إدر‬nin aslı ‫ در‬idi. “ta” harfi , “dal” harfine idğam edildi , başlangıç için hemze-i vasıl getirildi ‫ إدر‬oldu.  ‫ إ‬nin aslı   idi. “ta” harfi , (sa) harfine idğam edildi, başlangıç için hemze-i vasıl getirildi ,  ‫ إ‬oldu.. 2.

2- ‫إ‬. babı. İtbak Harfleri. ● ●.  

‫ إ‬nin faul fiili ‫ ص‬-  -  -  harflerinden biri olursa, “ta” harfi  harfine dönüşür.. ●.  

‫ إ‬nin faul fiili ‫ د‬- ‫ ذ‬- ‫ ز‬harflerinden biri olursa , “ta” harfi “dal” harfine dönüşür.. ●. ‫ص‬- --.  

‫ إ‬nin faul fiili ‫ و‬- ‫ ى‬-  harflerinden biri olursa ,bu harfler “ta” ya dönüşür. Akabinde “ta”, “ta” ya idğam edilir.. ‫إر → إر‬ ‫إ

رب → إ ﺗرب‬ ‫إ

رد → إ

ﺗرد‬ ‫إهر → إﺗهر‬. ‫إد → إد‬ ‫إذر → إذﺗر‬ ‫إزدر→ إزﺗر‬. ‫إﺗ → إوﺗ‬ ‫إﺗر → إﺗر‬ ‫إر → إر‬. 3.

3-Zaid Harfler ●. İsimlere ve fiillere zait olan harfler 10 tane olup bunlar , Eğer bir kelime 3 harften fazla ise ve içinde bu harflerden biri varsa o harf zaiddir, ancak bu harfler çıkarıldığında geriye anlamlı bir kelime kalmıyorsa o harfler zait değildir,.  !‫وم ﺗ‬#$‫ا‬ ‫وو‬. ●. 4.

4-Med, liyn, illet ve zevaid harfleri. ‫ا‬. Aksam-ı Seb'a Sahih Fiil Misal Fiil Ecvef Fiil Nakıs Fiil Lefif-i Mekrun Fiil Lefif-i Mefruk Fiil Muzaf Fiil Mehmuzul Fa Fiil Mehmuzul Ayn Fiil Mehmuzul Lam Fiil.

َ َ َ ‫و‬ ‫ ل‬ ‫ى‬ ‫ى‬ ‫و‬ ‫َ  َ َ َد‬ ‫ا‬ ‫سءل‬ ‫

ء‬. ● ●. Sahih olmayan bir fiilin çekimi aynen sahih fiilin çekimi gibi yapılır.Sonra gerekiyorsa ilal kaideleri uygulanır. İlal kaideleri, bir harfin değişmesi, harekenin nakli, sakin kılma gibi kaidelerdir.. ●. Bazı yerlerde illetli fiillere, ilal kaideleri , çeşitli sebeblerden dolayı uygulanamayabilir.. ‫و‬ . ‫&ور‬ ‫إ&ور‬ ‫إوى‬ ….. 5.

5- Müteaddi ve lazım Faslı ●. Lazım fiil , dört şekilde müteaddi yapılır.. 1- başına hemze getirilerek if’al babına nakil ile 2- Sonuna harf-i cer getirilerek 3- Aynul fiili şeddelenip tef’il babına nakledilerek. ‫أ)رج‬. ‫)رج‬. + ‫رج‬,. 4-  ve  bablarında “ta” lar atılırak. ‫)رج‬ -$./ -$./‫ﺗ‬ -./ -./‫ﺗ‬. ●. Müteaddi fiilin lazım yapılması 1-Müteaddi fiilin ta’diye sebepleri hazfedilir. 2-Müteaddi fiil , ‫ إ‬babına nakledilir. 3- babının başına “ta” getirilir.. -./!‫إ‬. -./. -$./‫ ﺗ‬-$./. 6.

6-Lazım ve Müteaddi bablar. ●. Dört harfli fiillerin hepsi ( sülasi mezid veya rubai mücerred) müteaddidir Ancak şu fiil lazımdır. Beş harfli fiillerin hepsi ( sülasi mezid veya rubai mezid) lazımdır. Ancak şu bablar hem müteaddi hem de lazımdır. Altı harfli fillerin hepsi ( sülasi mezid veya rubai mezid ) lazımdır. Ancak , şu bab hem müteaddi hem de lazımdır.. ●. Ayrıca müteaddidir.. ●. $!./‫إ‬. babından gelen iki fiil. 0‫در‬ -.‫ﺗ‬1‫ إ‬, -./‫ ﺗ‬, -& / ‫ﻝ‬.1‫إﺗ‬. ‫ى‬3!‫ إر‬-‫ى‬3!‫ر‬4‫إ‬. 7.

7-Bazı babların değişik anlamları ihtiva etmesi 7ً َ$َ& َ1ُ‫ ﻡ‬babı 1-Mufa’ale babı ,iki kişi arasında müşareket (ortaklık) içindir. 2-Bazen müşareket anlamı vermez.. !" 1-İki şey arasında ortaklık içindir 2-Bazan yapmacık davranışlar için. ‫ ﻟ‬ ‫  ا‬. onunla ok atıştık hırsızı cezalandırdım. babı. #‫و‬$‫ ا‬%‫ ﺻﻟ‬ ;‫ﺗ رﺿ‬. Kavim karşılıklı sulh yaptı Hasta gibi göründüm.. 8.

‫أ!ل‬. babının ‘hemze’si. 1-Ta’diye (Müteaddilik)için 2-Sayruret (Oluş) için 3-Vicdan (Bulmak) için 4-Haynunet (Zamanın Yaklaşması) için 5- İzale (Giderme) için 6- Duhul (Dahil Olma , Girme) için 7- Kesret (Çokluk) için. ‫ﻝ‬.1‫إﺗ‬ 1-Talep (istemek) için 2-Sual için 3-Tahavvül(hal değiştirme)için 4-İtikat için 5-Vicdan (bulmak) için 6-Teslimiyet için. ‫أرم‬ (İkram etti)  ‫"! اﻟر‬#‫أ‬ (Adam yürür oldu) $%‫أﺑ‬ (Onu cimri buldum) ‫أ*)دازرع‬ ( Hasat vakti yaklaştı) +"‫أ‬ ( Ondan şikayeti giderdim) ,‫أ)ﺑ‬ (Sabaha girdi)  ‫( أﺑن اﻟر‬Adamın indinde çok süt var). babının “sin” i. ‫راﻟ‬./‫أ‬ ‫ﺑر‬%/‫إ‬ %/‫إ‬ 1‫ر‬/‫إ‬ ‫ د‬/‫إ‬ 2‫اﻟ و‬45‫ر‬/‫إ‬. Allah’tan(cc) bağışlanmak isterim. Haber sordu . Şarap, sirkeye dönüştü. O’nun cömert olduğuna inandım Onu güzel buldum. Topluluk Allah’a(cc) teslim olarak istirca etti.. 9.

maksud dersleri 6 İ’LALLER Aksam-ı Seb'a Sahih Fiil Misal Fiil Ecvef Fiil Nakıs Fiil Lefif-i Mekrun Fiil Lefif-i Mefruk Fiil Muzaf Fiil Mehmuzul Fa Fiil Mehmuzul Ayn Fiil Mehmuzul Lam Fiil. َ  َ َ ‫و‬ ‫ ل‬ ‫

ى‬ ‫ى‬ ‫و‬  َ ‫ا‬ ‫سءل‬ ‫ء‬. 1.

‫ َوَا‬ َ. ‫ن‬ ِ ‫َی ْ ُوَا‬. ‫ َوْا‬ َ. ‫ َوُوا‬ َ. ‫ن‬ ِ َِ ْ‫َی‬. ‫َر َْا‬. ‫َرَُا‬. ‫ن‬ ِ َ َ ْ ‫َی‬. ََ ‫َر‬. ‫ن‬ َ ‫ن َی ُْو‬ َ ‫َی ْ ُوُو‬ ‫ن‬ َ ْ‫َی‬. ََ  َ ََ‫ َو‬ َ َ َ ‫َر َ َ َ َر‬. ‫ن‬ َ ُ ِْ‫َی‬ # ُ ِ َ. ‫ن‬ َ ْ َ ْ ‫ن َی‬ َ ُ َ ْ ‫َی‬ ‫ُوا‬ ُ. ‫ ِیُا‬ ُ ْ‫ َت‬ َ ْ#َ ‫َر‬. CEM' (İkiden Fazla) TESNİYE (İki) MÜFRED (Bir). MÜZEKKER MÜENNES MÜZEKKER MÜENNES MUHATAB NEFS-İ GAİB MÜTEKELLİM. ‫َا‬ َ ' َ‫ر‬. َ ِ  َ. َ ِ ‫ُد‬ ‫ي‬ َ ِ  ُ ‫َی ُْو‬ , ْ‫َی‬. ‫ َ َو‬ َ. َ َ ‫َر‬ َ ِ  َ  ِ ‫ُد‬ ‫ ِ َو‬ ُ ‫َی ْ ُ ُو‬. ُ ِ ْ‫َی‬. ' ْ‫ َی‬ ُ َ ْ ‫ َی‬ َ ِ َ ‫َْ یَ ُ َو‬. َ ِ ْ‫ َی‬. َ َ ْ ‫ َی‬ ُ ْ َ ِ ‫ِ َْ ِم‬.  َ ‫ َ ِْی‬ َ ‫َ ْ ُوِی‬ ُ  ْ ‫ُا‬ ‫ِارْ ِم‬ 2.

İSİM ÇEKİM TABLOSU. MÜKESSER CEM' (İkiden Fazla) SALİM CEM' (İkiden Fazla) TESNİYE (İki) MÜFRED (Bir). ( Erkekler). ( Kadınlar). Cem' Müzekker Cem' Müennes ( Erkekler) ( Kadınlar) Tesniye Tesniye Müzekker Müennes ( İki Erkek) ( İki Kadın) Müfred Müfred Müzekker Müennes ( Bir Erkek) ( Bir Kadın) MÜZEKKER. ‫َ ِزيٌ َ ٍز‬ ‫رَا ِ ٌ رَا ٍم‬ ‫اَزِي‬ ِ‫اَا‬. ‫ه('َ ٍز َو رَا ٍم‬ ِ‫ه('اَزِي َو اَا‬ ًِ ‫ َ ِزیً َو رَا‬# ُ ‫َراَی‬ ‫ت ِﺏَ ٍز َو رَا ٍم‬ ُ ْ‫َ َر‬ ِ‫ت ﺏَِزِي َو اَا‬ ُ ْ‫َ َر‬. MÜENNES. ‫َ ُْووٌ َ ْ ُ 'و‬. ' ِ َْ ٌ‫َُْي‬. ' ِ ْ َ ٌ‫ُي‬ ْ َ. REF HAL NASB HAL. CER HAL. 3.

‫َِ ا‬. CEM' (İkiden Fazla). ُ. TESNİYE (İki).  َ ْ ِ َِ ِ-. ,ْ -ِ. MÜFRED (Bir). MÜZEKKER MÜENNES MÜZEKKER MÜENNES GAİB. MUHATAB. NEFS-İ MÜTEKELLİM. emri hazIr .ُ /ِ ‫ َی‬.َ  َ ‫َو‬ 0 ُ 1َ ‫ َی‬0 َ ‫َو َه‬ ‫ث‬ ُ ِ ‫ث َی‬ َ ‫َو ِر‬ 3ُ 4 َ ‫ َی‬3َ 5 ِ ‫َو‬ 3ُ 6 َ ‫ َء َی‬8 ِ ‫وـ‬. ُ :ِ ‫ َی‬ َ -َ ‫ َو‬mefruk lefif ‫ َروَي َیْوي‬mekrun lefif. ,ْ -ِ. ْ. ِ ْ0‫َه‬ ْ‫ِرث‬ ْ./ِ َ ; ْ01َ َ ; ْ‫; َ ِث‬ ْ -ِ ْ -ِ ْ‫ِاو‬ ‫ِارْ ِو‬ 4.

; َ ُ َ Bْ -ُ  َ ْ َ -َ  َ Bْ ‫ ِآ‬ َ Bْ َ ‫َآ‬. CEM' (İkiden Fazla) TESNİYE (İki) MÜFRED (Bir). MÜZEKKER MÜENNES MÜZEKKER MÜENNES GAİB. ‫ل‬ َ َ- ‫ل‬ َ َ -َ ‫ل‬ ُ ُ :ْ ‫ل َی‬ ُ ُ :ْ ‫َی‬ = َ ِ- ‫ل‬ َ ِ -ُ ‫ل‬ َ َ‫= آ‬ َ َ ‫َآ‬ = ُ ِ?‫= َی‬ ُ ِ ?ْ ‫َی‬ ‫َ َم‬-‫ َ َم َا‬-ْ ‫َا‬ ‫ع‬ َ َ‫ َاﺏ‬3َ َ ‫َا ْﺏ‬ ‫ف‬ َ َ ‫ف‬ َ َ  َ ‫ف‬ ُ َ‫ف َی‬ ُ َ  ْ ‫َی‬. MUHATAB. ْ=:ُ َ ِ ْ‫ ُل‬:ْ َ ِ. ْ=-ُ. NEFS-İ MÜTEKELLİM. ْ‫ ُل‬-ْ ‫ُا‬. 5.

İSİM ÇEKİM TABLOSU. MÜKESSER CEM' (İkiden Fazla) SALİM CEM' (İkiden Fazla) TESNİYE (İki) MÜFRED (Bir). ( Erkekler). ( Kadınlar). Cem' Müzekker Cem' Müennes ( Erkekler) ( Kadınlar) Tesniye Tesniye Müzekker Müennes ( İki Erkek) ( İki Kadın) Müfred Müfred Müzekker Müennes ( Bir Erkek) ( Bir Kadın) MÜZEKKER. MÜENNES. ٌ‫َ ِءل‬ٌ‫ُل‬:َ ٌ‫ُول‬:ْ َ ٌ‫آَ ِءل‬ ٌ=ِ ?َ ٌ‫َ ْ?ٍل‬. 6.

CEM' (İkiden Fazla). ‫ن‬ َ ْ‫َ َد‬. TESNİYE (İki) MÜFRED (Bir) MÜZEKKER MÜENNES MÜZEKKER MÜENNES GAİB. .C َ ‫ َد‬.َ َ .D Eُ ‫ ُد َی‬.ُ Eْ ‫َی‬ .Dِ Eُ ‫ْ َی‬Fَ ْ‫د‬.ُ Eْ ‫ْ َی‬Fَ 0 C G َ ‫ َا‬0 َ َ G ْ‫ا‬ 0 D H ِ ‫ ُی‬0 ُ ِ Hُ‫ی‬. NEFS-İ MÜTEKELLİM. MUHATAB. ْ‫د‬.ُ ُ‫ ا‬.Cِ ُ َ ْ‫ ِر‬Iْ ‫ِا‬. Cِ Iِ. ْJKْ‫ ِا‬J Cِ  َ ْ0ِ Gَ‫ ا‬0 ّ G ِ ‫َا‬ 7.

CEM' (İkiden Fazla) TESNİYE (İki) MÜFRED (Bir) MÜZEKKER MÜENNES MÜZEKKER MÜENNES GAİB. (ُ  ُ ْ‫يء‬ َ (َ  َ ‫َا‬  ُ ِ ُ‫ ی‬ ُ ِ ْ‫یُء‬ = ُ ‫= یَ ُآ‬ ُ ‫یَءْ ُآ‬ ُ 5 ِ ُ‫ ُ ی‬4 ِ ْ ‫ُی‬ ‫ن‬ َ ‫َا ِذ‬ ‫ َ َء‬-َ. MUHATAB. NEFS-İ MÜTEKELLİM. ْ‫ِاءْ َذنْ اِی َ(ن‬ ْ( ُ ْ( ُ ‫(ْ اُو‬ ُ ْ‫ُاء‬ ْ=5 َ ْ‫ِاسْ َءل‬ ْ=‫ُآ‬ ُْ. Bu üç fiilin emir kipleri çok kullanIldIgIndan kuralsIz olarak emri hazIrlarI gelir.. ْ( ُ ْ=‫ُْ ُآ‬. 8.

‫ َ َ َر اِ ََي‬ ْ ‫ ِ َر ِا‬ َ. Bazı yerlerde illetli fiillere, ilal kaideleri , çeşitli sebeblerden dolayı uygulanamayabilir.. 9.

Önemli i'lal Kuralları. ‫و‬ Vav Harekeli, öncesi Meftuh : Vav Elife Dönüsür Vav Sakin öncesi Meksur : Vav (Ya) ya dönüsür Vav Harekeli öncesi Sahih Sakin : Vavın Harekesi, önceki harfe naklolur Vavın Sukunu Gayr-ı Asli : Vav Meftuh Elife Dönüsür Vav Harfi Gayr-ı mensub Son Harf öncesi Sahih Harekeli : Vav Sakin Kılınır Vav Harfi Mensub : Vav harekelenir Harekeli ve Sakin iki Vav birarada : Vav dgam edilir. ‫َْ َی ْ ُ َو‬ ‫َُووٌ َ ُ 'و‬. ‫ل‬ َ َ- ‫ل‬ َ َ -َ = َ ِ- ‫ل‬ َ ْ-ِ ‫ل‬ ُ ُ:‫ل َی‬ ُ ُ :ْ ‫َی‬ ‫ف‬ ُ ََ‫ف ی‬ ُ ْ َ ‫َی‬ ‫یَ ُ ُو یَُو‬ 10.

‫ي‬ Ya harfi Harekeli öncesi Meftuh: Ya, Elife Dönüsür Ya Harekeli öncesi Meksur: Ya Degi∆mez Ya Sakin öncesi Mezmum : Ya (Vav) a dönüsür Ya Harekeli öncesi Sahih Sakin : Ya' nın Harekesi, önceki harfe naklolur Ya Gayr-ı Mensub Son Harf öncesi Sahih Harekeli: Ya Sakin Kılınır Ya Harekeli öncesi Meftuh: Ya ,Elife Dönüsür Ya Harfi Mensub: Ya Harekelenir Ya harfi Harekeli öncesi Sakin Vav : edilir. Ya dgam. ‫ل‬ َ َ‫آ‬. = َ َ ‫َآ‬ ' ْ‫ َی‬ ُ َ ْ ‫َی‬ ‫ي‬ َ ِ Oَ. َ ِ ْ‫ ُ یُس ِ ُر َْ َی‬4 ِ ْ ‫ُی‬. ' ِ َْ ٌ‫= َُْي‬ ُ ِ?‫ل َی‬ ُ ِ ْ?‫َی‬ ْ‫ َی‬ ُ ِ ْ‫َی‬ 11.

hemze sakinse , onu hali üzerine bIrakmak ya da dönüstürmek caizdir. .. ‫ء‬. Hemze Sakin öncesi Meftuh : Hemze , Elife Dönüsür Hemze Sakin öncesi Meksur : Hemze , (Ya) ya dönüsür Hemze Sakin öncesi Mezmum : Hemze (Vav) a dönüsür. öncesi harekeli bir harf. Hemze Harekeli : Hemzenin Harekesi Degi∆mez Hemze Harekeli öncesi Sakin : Hemze Hali üzere kalır, ya da harekesi öncesine naklolur.. = ُ ‫= یَ ُآ‬ ُ ‫َیْ ُآ‬ ْ‫ِاءْ َذنْ اِی َ(ن‬  ُ ِ ُ‫ ی‬ ُ ِ ْ‫ُی‬ ‫ َ َء‬-َ ْ=5 َ ْ‫ِاسْ َءل‬ 12.