30
50
cm
50
cm
100 cm
50
cm
150
cm
Denah Penelitian
Ulangan I
Ulangan II
Tanaman 1
Tanaman 2
Tanaman 3
Tanaman 4
M1B3
M
3B
2M2B2
M3B2
M2B3
M1B0
M2B1
M1B3
M
2B
0M0B1
M0B3
M
3B
2M3B4
M1B1
M2B4
M
1B
4M
3B
0M1B2
M0B0
M
3B
1M3B3
M0B2
M1B1
M0B3
M2B1
M3B4
M
2B
0M0B2
M
3B
3M0B1
M2B4
M04
M
2B
2M2B3
M3B0
M
3B
1M1B4
M1B0
M0B0
M1B2
LAMPIRAN 1 ( Reaksi Tanah (ph H2O) )
Perlakuan Ulangan Total Rataan
I II
M0B0 4.16 4.11 8.27 4.14
M0B1 4.58 4.39 8.97 4.49
M0B2 4.23 4.42 8.65 4.33
M0B3 4.24 4.48 8.72 4.36
M0B4 4.34 4.49 8.83 4.42
M1B0 4.48 4.47 8.95 4.48
M1B1 4.48 4.68 9.16 4.58
M1B2 4.15 3.93 8.08 4.04
M1B3 4.04 4.45 8.49 4.25
M1B4 4.77 4.73 9.50 4.75
M2B0 4.24 4.64 8.88 4.44
M2B1 4.42 4.78 9.20 4.60
M2B2 4.90 4.89 9.79 4.90
M2B3 4.57 4.36 8.93 4.47
M2B4 4.64 4.41 9.05 4.53
M3B0 4.24 4.21 8.45 4.23
M3B1 4.20 4.53 8.73 4.37
M3B2 4.36 4.58 8.94 4.47
M3B3 4.37 4.12 8.49 4.25
M3B4 4.43 4.38 8.81 4.41
Total 87.84 89.05 176.89 88.45
Rataan 4.392 4.4525 8.84 4.42
Tabel Anova
SK db JK KT F Hitung F Tabel 5%
Ulangan 1 0.037 0.037 1.465tn
4.38 3.13 2.9 2.31
M 3 0.391 0.13 5.211*
B 4 0.297 0.074 2.971*
MB 12 0.825 0.069 2.751*
Galat 19 0.475 0.025
Total 39 2.024
KK = 3,6 % Tabel Rataan
MPF (30 ml/tan)
Reaksi Tanah (pH H2O)
Rataan Beberapa Sumber Bahan Organik (100 g/tan)
B0 B1 B2 B3 B4
M0 4.14de 4.49bcd 4.33cde 4.36cde 4.42cd 4.34
M1 4.48bcd 4.58bc 4.04e 4.25cde 4.75ab 4.42
M2 4.44cd 4.60bc 4.90a 4.47bcd 4.53bc 4.59
M3 4.23de 4.37cde 4.47cd 4.25de 4.41cd 4.34
Lampiran 2 Populasi Mikroba
Perlakuan Ulangan Total Rataan
I II
M0B0 21 18 39 19.5
M0B1 20 23 43 21.5
M0B2 39 24 63 31.5
M0B3 38 21 59 29.5
M0B4 17 23 40 20.0
M1B0 19 16 35 17.5
M1B1 39 26 65 32.5
M1B2 29 24 53 26.5
M1B3 30 31 61 30.5
M1B4 18 25 43 21.5
M2B0 33 32 65 32.5
M2B1 27 30 57 28.5
M2B2 42 39 81 40.5
M2B3 38 36 74 37.0
M2B4 10 20 30 15.0
M3B0 30 42 72 36.0
M3B1 24 37 61 30.5
M3B2 36 33 69 34.5
M3B3 50 41 91 45.5
M3B4 32 34 66 33.0
Total 592 575 1167
Rataan 29.6 28.75 29.2
Tabel Anova
SK Db JK KT F Hitung F Tabel 5%
Ulangan 1 7.225 7.225 0.205tn
4.38 3.13 2.9 2.31
M 3 824.275 274.758 7.812*
B 4 905.15 226.288 6.434*
MB 12 704.85 58.737 1.670tn
Galat 19 668.275 35.172
Total 39 3109.78
KK = 20,3 % Tabel Rataan
MPF (30 ml/tan)
Populasi Mikroba Tanah ( spm/10-5)
Rataan Beberapa Sumber Bahan Organik (100 g/tan)
B0 B1 B2 B3 B4
M0 19.5 21.5 31.5 29.5 20.0 24.4 c
M1 17.5 32.5 26.5 30.5 21.5 25.7 bc
M2 32.5 28.5 40.5 37.0 15.0 30.7 ab
M3 36.0 30.5 34.5 45.5 33.0 35.9 b
Lampiran 3 Aktivitas Mikroba (Total Respirasi)
Perlakuan Ulangan Total Rataan
I II
M0B0 1.3 2.9 4.18 2.09
M0B1 2.6 2.9 5.50 2.75
M0B2 1.5 3.1 4.62 2.31
M0B3 2.6 3.3 5.94 2.97
M0B4 4.0 3.3 7.26 3.63
M1B0 1.5 2.6 4.18 2.09
M1B1 3.3 4.8 8.14 4.07
M1B2 4.4 2.9 7.28 3.64
M1B3 2.6 4.2 6.82 3.41
M1B4 2.6 4.0 6.60 3.30
M2B0 2.6 3.3 5.94 2.97
M2B1 4.0 3.3 7.26 3.63
M2B2 4.2 4.0 8.14 4.07
M2B3 2.6 3.3 5.94 2.97
M2B4 2.6 4.6 7.26 3.63
M3B0 5.1 6.4 11.44 5.72
M3B1 4.4 2.9 7.26 3.63
M3B2 5.3 4.0 9.24 4.62
M3B3 4.2 3.9 8.04 4.02
M3B4 14.3 5.5 19.80 9.90
Total 75.90 74.94 150.84
Rataan 3.80 3.75 3.77
Tabel Anova
SK Db JK Kt F Hitung F Tabel 5%
Ulangan 1 0.006 0.006 0.002tn
4.38 3.13 2.9 2.31
M 3 47.221 15.74 5.692**
B 4 18.953 4.738 1.714tn
MB 12 41.721 3.477 1.257tn
Galat 19 52.539 2.765
Total 39 160.44
KK =44,1 % Tabel Rataan
MPF (30 ml/tan)
Aktivitas mikroba (total respirasi)
Total Rataan
Beberapa Sumber Bahan Organik (100 g/tan)
B0 B1 B2 B3 B4
M0 2.09 2.75 2.31 2.97 3.63 13.75 2.75 b
M1 2.09 4.07 3.64 3.41 3.30 16.51 3.30 b
M2 2.97 3.63 4.07 2.97 3.63 17.27 3.45 b
M3 5.72 3.63 4.62 4.02 9.90 27.89 5.58 a
Lampiran 4 C-Organik
Perlakuan Ulangan Total Rataan
I II
M0B0 3.51 3.07 6.58 3.29
M0B1 3.48 3.88 7.36 3.68
M0B2 3.53 3.22 6.75 3.375
M0B3 3.35 3.61 6.96 3.48
M0B4 3.56 3.97 7.53 3.765
M1B0 3.94 3.47 7.41 3.705
M1B1 3.71 3.73 7.44 3.72
M1B2 4.03 3.49 7.52 3.76
M1B3 3.49 3.64 7.13 3.565
M1B4 4.15 3.65 7.8 3.9
M2B0 4.84 3.88 8.72 4.36
M2B1 3.93 3.36 7.29 3.645
M2B2 4.28 4.08 8.36 4.18
M2B3 4.33 4.56 8.89 4.445
M2B4 3.07 3.88 6.95 3.475
M3B0 3.32 3.25 6.57 3.285
M3B1 3.67 3.20 6.87 3.435
M3B2 3.64 3.50 7.14 3.57
M3B3 3.51 3.58 7.09 3.545
M3B4 3.74 3.30 7.04 3.52
Total 75.08 72.32 147.4 73.7
Rataan 3.754 3.616 7.37 3.685
Tabel Anova
SK
Db
JK
KT
F Hitung
F Tabel 5%
Ulangan
1
0.19
0.19
2.050tn
4.38
3.13
2.9
2.31
M
3
1.886
0.629
6.769*
B
4
0.096
0.024
0.258tn
MB
12
1.968
0.164
1.766tn
Galat
19
1.765
0.093
Total
39
5.905
KK = 8,3 % Tabel Rataan
MPF (30 ml/tan)
C-Organik (%)
Rataan Beberapa Sumber Bahan Organik (100 g/tan)
B0 B1 B2 B3 B4
M0 3.29 3.68 3.38 3.48 3.77 3.52 b
M1 3.71 3.72 3.76 3.57 3.90 3.73 b
M2 4.36 3.65 3.83 3.45 3.48 4.02 a
M3 3.29 3.44 3.57 3.55 3.52 3.47 b
Lampiran 5 P Tersedia
Perlakuan Ulangan Total Rataan
I II
M0B0 97.30 100.31 197.61 98.81
M0B1 115.72 131.43 247.15 123.58
M0B2 121.49 103.26 224.75 112.38
M0B3 148.02 130.12 278.14 139.07
M0B4 167.40 173.98 341.38 170.69
M1B0 143.12 131.36 274.48 137.24
M1B1 138.31 137.41 275.72 137.86
M1B2 139.25 152.59 291.84 145.92
M1B3 169.03 157.91 326.94 163.47
M1B4 114.32 118.00 232.32 116.16
M2B0 157.92 132.83 290.75 145.38
M2B1 133.91 157.34 291.25 145.63
M2B2 155.27 155.44 310.71 155.36
M2B3 144.97 151.19 296.16 148.08
M2B4 139.65 170.38 310.03 155.02
M3B0 151.05 147.46 298.51 149.26
M3B1 157.13 185.04 342.17 171.09
M3B2 134.15 124.71 258.86 129.43
M3B3 157.00 134.96 291.96 145.98
M3B4 155.46 162.19 317.65 158.83
Total 2840.47 2857.91 5698.38 2849.19
Rataan 142.02 142.90 284.92 71.23
Tabel Anova
SK Db JK KT F Hitung F Tabel 5%
Ulangan 1 7.604 7.604 0.058tn
4.38 3.13 2.9 2.31
M 3 3159.131 1053.044 8.060*
B 4 1993.394 498.348 3.815*
MB 12 8565.435 713.786 5.464*
Galat 19 2482.252 130.645
Total 39 16207.815
KK = 8 % Tabel Rataan
MPF (30 ml/tan)
P Tersedia (ppm)
Rataan Beberapa Sumber Bahan Organik (100 g/tan)
B0 B1 B2 B3 B4
M0 98.81 g 123.58 efg 112.38 g 139.07 cdef 170.69 a 128.90
M1 137.24 def 137.86 cdef 145.92 cde 163.47 ab 116.16 fg 140.13
M2 145.38 cde 145.63 cde 155.36 abcd 148.08 bcde 155.02 abcd 149.89
M3 149.26 abcd 171.09 a 129.43 defg 145.98 cde 158.83 abc 150.92
Lampiran 6 Serapan P
Perlakuan Ulangan Total Rataan
I II
M0B0 3.66 6.65 10.31 5.15
M0B1 5.35 7.68 13.03 6.51
M0B2 6.22 7.57 13.78 6.89
M0B3 6.68 6.38 13.07 6.53
M0B4 3.72 6.16 9.87 4.94
M1B0 6.27 6.49 12.76 6.38
M1B1 3.38 7.87 11.25 5.62
M1B2 7.51 6.30 13.80 6.90
M1B3 3.09 5.47 8.56 4.28
M1B4 3.19 7.80 10.99 5.49
M2B0 10.67 8.19 18.86 9.43
M2B1 10.64 14.49 25.12 12.56
M2B2 18.05 13.93 31.98 15.99
M2B3 11.74 7.83 19.58 9.79
M2B4 4.12 6.26 10.38 5.19
M3B0 11.03 7.88 18.91 9.46
M3B1 7.31 7.12 14.43 7.22
M3B2 5.76 6.41 12.17 6.09
M3B3 9.07 11.03 20.10 10.05
M3B4 8.19 8.73 16.92 8.46
Total 145.62 160.24 305.86
Rataan 7.28 8.01 15.29
Tabel Anova
SK db JK KT F Hitung F Tabel 5%
Ulangan 1 5.314 5.314 1.524tn
4.38 3.13 2.9 2.31
M 3 153.721 51.24 14.697*
B 4 36.056 9.014 2.586tn
MB 12 127.782 10.648 3.054*
Galat 19 66.241 3.486
Total 39 389.114
KK = 24,4 %
Tabel Rataan
MPF (30 ml/tan)
Serapan P (mg/tanaman)
Rataan Beberapa Sumber Bahan Organik (100 g/tan)
B0 B1 B2 B3 B4
M0 5.15 c 6.51 bc 6.89 bc 6.53 abcd 4.94 c 6.01
M1 6.38 c 5.62 c 6.90 bc 4.28 c 5.49 c 5.74
M2 9.43 bc 12.56 ab 15.99 a 9.79 bc 5.19 c 10.59
M3 9.46 bc 7.22 bc 6.09 c 10.05 abc 8.46 bc 8.25
Lampiran 7 Berat Kering Tajuk Tanaman
Perlakuan Ulangan Total Rataan
I II
M0B0 14.07 21.18 35.25 17.63
M0B1 17.26 19.58 36.84 18.42
M0B2 18.39 19.76 38.15 19.08
M0B3 18.88 23.73 42.61 21.31
M0B4 15.62 17.74 33.36 16.68
M1B0 19.06 15.8 34.86 17.43
M1B1 13.56 22.95 36.51 18.26
M1B2 26.25 22.81 49.06 24.53
M1B3 10.06 16.09 26.15 13.08
M1B4 10.63 26.71 37.34 18.67
M2B0 37.31 26.78 64.09 32.05
M2B1 33.55 37.24 70.79 35.40
M2B2 50.13 24.84 74.97 37.49
M2B3 32.17 23.74 55.91 27.96
M2B4 14.92 19.88 34.8 17.40
M3B0 38.29 24.64 62.93 31.47
M3B1 20.89 22.97 43.86 21.93
M3B2 19.14 19.91 39.05 19.53
M3B3 23.13 36.29 59.42 29.71
M3B4 35.75 27.29 63.04 31.52
Total 469.06 469.93 938.99
Rataan 23.45 23.50 23.47
Tabel Anova
SK
db
JK
KT
F
Hitung
F Tabel 5%
Ulangan
1
0.019
0.019
0.000tn
4.38
3.13
2.9
2.31
M
3
1039.638
346.546
7.369*
B
4
81.521
20.38
0.433tn
MB
12
839.606
69.967
1.488tn
Galat
19
893.549
47.029
Total
39
2854.332
KK = 29,2 % Tabel Rataan
MPF (30 ml/tan)
Berat Kering Tajuk Tanaman (g)
Rataan Beberapa Sumber Bahan Organik (100 gr/tanaman)
B0 B1 B2 B3 B4
M0 17.63 18.42 19.08 21.31 16.68 18.62 b
M1 17.43 18.26 24.53 13.08 18.67 18.39 b
M2 32.05 35.40 37.49 27.96 17.40 30.06 a
M3 31.47 21.93 19.53 29.71 31.52 26.83 ab
Lampiran 8 Berat Kering Akar Tanaman
Perlakuan Ulangan Total Rataan
I II
M0B0 1.48 1.26 2.74 1.37
M0B1 1.32 1.11 2.43 1.22
M0B2 2.82 1.8 4.62 2.31
M0B3 1.23 1.83 3.06 1.53
M0B4 1.56 1.44 3.00 1.50
M1B0 2.07 1.52 3.59 1.80
M1B1 1.52 2.19 3.71 1.86
M1B2 2.03 1.3 3.33 1.67
M1B3 1.41 1.41 2.82 1.41
M1B4 0.93 1.91 2.84 1.42
M2B0 2.61 1.77 4.38 2.19
M2B1 1.69 1.52 3.21 1.61
M2B2 2.46 2.03 4.49 2.25
M2B3 2.33 1.91 4.24 2.12
M2B4 1.23 0.85 2.08 1.04
M3B0 2.07 1.54 3.61 1.81
M3B1 1.47 2.1 3.57 1.79
M3B2 1.4 0.84 2.24 1.12
M3B3 2.12 2.61 4.73 2.37
M3B4 2.67 1.68 4.35 2.18
Total 36.42 32.62 69.04
Rataan 1.82 1.63 1.73
Tabel Anova
SK db JK KT F Hitung F Tabel 5%
Ulangan 1 0.361 0.361 2.116tn
4.38 3.13 2.9 2.31
M 3 0.577 0.192 1.127tn
B 4 0.658 0.164 0.964tn
MB 12 5.064 0.422 2.474*
Galat 19 3.241 0.171
Total 39 9.9
KK = 23, 9 % Tabel Rataan
MPF (30 ml/tan)
Berat Kering Akar Tanaman (g)
Rataan Beberapa Sumber Bahan Organik (100 g/tan)
B0 B1 B2 B3 B4
M0 1.37abcd 1.22bcd 2.31a 1.53abcd 1.50abcd 1.59
M1 1.80abcd 1.86abcd 1.67abcd 1.41abcd 1.42abcd 1.63
M2 2.19ab 1.61abcd 2.25a 2.12abc 1.04d 1.84
M3 1.81abcd 1.79abcd 1.12cd 2.37a 2.18ab 1.85