• Tidak ada hasil yang ditemukan

Purwa Bhumi Kamulan

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Membagikan "Purwa Bhumi Kamulan"

Copied!
19
0
0

Teks penuh

(1)

PURWA BHUMI KAMULAN

PENGANTAR

Om Swastyastu

Semoga dapat menambah kasanah pengetahuan kita semua

Purwa Bhumi Kawulan termasuk kelompok lontar Tattwa. Lontar ini berisi ajaran

tentang penciptaan dunia yang diuraikan secara mitologis. Seluruh ajarannya

bersifat Siwaistik. Pokok-pokok ajarannya sebagai berikut:

o Bhatara Bhatari adalah dua sumber kekuatan yang mula-mula ada. Dari kekuatan

yoga Bhatari terciptalah Dewata, Panca Resi, dan Sapta Resi sebagai isinya dunia.

o Pada tahap berikutnya barulah diciptakan dunia. Gangga tercipta dari cucuran

keringat. Samudra tercipta dari garam yang keluar dari badan. Prathiwi tercipta dari

garam yang keluar dari badan. Selanjutnya Sanghyang Dharma menciptakan

“Mahapadma”, Matahari, Bulan, Panca mahabutha dan Catur Pramana.

o Setelah itu, Bhatari Uma merubah wujudnya sebagai Durga. Bulu-bulu badannya

diciptakan sebagai Kala sumber kejahatan didunia. Dengan kekuatan yoganya,

Durga

menciptakan semua isi samudra (ikan dsb.nya).

o Bhatari Guru kemudian turun ke bumi sebagai Bhatara Kala karena tertarik oleh

kekuatan pandang Bhatari Durga. Dan dengan kekuatan yoganya Bhatara Kala

menciptakan Kala. Manusia adalah santapan Bhatara Kala. Manusia yang disantap

adalah :

o Orang yang lahir pada wuku carik (wuku wayang).

o Kadana Kadani (kembar siam)

o Bersaudara Lima

o Tunggak Wareng (tus tunggal)

o Unting-unting (?)

o Uduh-uduh rare bajang (?)

o Selanjutnya Bhatara Kala turun ke dunia membuat tempat pemujaan. Begitu pula

Brahma, Wisnu dan Iswara diperintahkan turun ke dunia. Brahma sebagai

Brahmana. Wisnu sebagai Bhujangga. Iswara sebagai Resi.

o Brahmana, Bhujangga dan Resi diberi tugas oleh Bhatara Kala menghaturkan

sesaji kepada dirinya dan Bhatari Durga dan meruwat sepuluh jenis kekotoran

(manusia).

o Itulah permulaan manusia memuja Tuhan. Bhatara Kala dan Bhatari Durga tidak

lagi menyantap manusia. Rupanya yang mengerikan kembali seperti semula sebagai

Guru dan Uma, kembali ke Siwapada.

TEKS

Om purwa bhumi kamulan, paduka Bhatari Uma; mijil saking limo-limo nira Bhatara

guru. Mulaning hana Bhatari minaka somah Bhatara ; mayoga sira Bhatari.

(2)

Mijil ta sira dewata, Panca Resi, Sapta Resi; Kosika, sang Garga, Maitri, Kurusya, sang

Pratanjala. Kosika wikan padyargha, sinapa dening Bhatara; mijil ta sang hyang

Kosika, sakeng kulit sangkanira.

Mijil ta sira sang Garga, sakeng daging sangkanira; mijil ta sira sang Maitri, sakeng

otot sangkanira. Mijil ta sang hyang Kurusya, sakeng balung sangkanira, mijil ta sang

Pratanjala, sakeng sumsum sangkanira. Genep isi ning bhuwana, apan sampun

winastonan; ingutus ikang Bhatara, kalih lan sira Bhatari.

Kinon sira (ng) gawa loka, neher sira sinanmata, kang wikan patengranira, sina pa

de Bhatara. Kosika mlesat mangetan, matemahan dadi dengen, sang Garga mlesat

mangidul, matemahan dadi sang mong.

Sang Maitri mlesat mangulon, matemahan dadi ula, Kurusya mlesat mangalor,

matemahan dadi bwaya. Pratanjala mlesat (ring) madhya, matemahan hyang kurma

raja, ingutus sang Pratanjala, tumurun manggawe loka. LUmampah nda tan

parowang, ingutus Bhatari Uma; dening paduka Bhatari, tumurun sang Pratanjala.

Neher amit anganjali, Bhatara lawan Bhatari, angadeg sireng pantara, awang-awang

uwung-uwung. Tan hananing sarwa katon, tan hana ning sarwa umung. Ahening

cipta Bhatari, alekas anggawe loka, maka daging ing bhuwana, kalih lan sang

Pratanjala.

Karinget akuyu-kuyu, adres titis ing sarira. Tumiba mangkeng Bhatari, mijil ta

Bhatari gangga. Mulanira duk samana. Asat karinget Bhatari; metu uyah saking

awak, ginutuk ta sepet asin. Tumibeng Bhatari gangga, mijil Bhatari samudra; dinulu

awak Bhatari, metu lemah saking awak. Tumibeng Bhatari samudra, mijil Bhatari

prathiwi; sarimbag loning prathiwi, sa-payung lo ning akasa. Mulanira duk samana,

mayoga ta sira muwah, alekas anggawe loka ……

Yoganira sanghyang Dharma mijil tekang maha padma, maka sesek ing bhuwana.

Mijil ta radtya wulan, maka suluh ing bhuwana; mijil lintang taranggana, maka tulis

ing bhuwana. Mijil panca maha Bhuta, maka urip ing bhuwana; mijil ta catur

pramana apah, teja, bayu akasa. Urip ing anda bhuwana sampun apasek; mangke

punang jagat traya apan sampun sirayoga.

Dinelo Bhatari Uma, satampakira Bhatari: hana putih, hana abang, hana kuning,

hana ireng. Kaget Bhatari Sri Uma, agila tuwon ing awak, neher masih nadah janma,

mangerak masingha-nada; waja masalit masiyung, tutukilwir jurang parah ro; netra

kadi Surya kembar, irung kadi sumur bandung; kuping Iwir leser ing pa

(ha;roma…agimbal;awak awegah aluhur, luhur ira tan pantara; tutug ing anda

bhuwana, tutug madhya ning akasa; sira ta Bhatari Durga, aranira duk samana.

Satinggal Bhatari Durga, ayoga saang wado Kala; wulune ginawe ala, lanang wadon

warna nira. Pada sampun wnastonan, sampun pinugrahan aran, kunang

tetendahanira, si cabora, si cabori, si bragla, si bragali, si sanaka, si sanaki, si durana,

si durani, si kaleka, si kaleki, si gondala, si gondali, si betala, si betali, garbhayaksa,

(3)

garbhayaksi, galungan panadah Kala. Pangawaking Kala braja, besawarna

mandi-jati, pepelika, pepeleki, agung alitwarna nira.

Yoga ning Bhatari Durga; ri sampunira mayoga, lumebu sireng samudva, mayoga

sira irika. Isining dalem samudra, mijil tekang sarwa rupa, duyung kuluyung lan

prang-prang, tangiri Kalawan buntek. Tan ilang takonakena.

Genep kabeh punang warna, Yoganing Bhatari Durga, dineleng sireng bhuwana,

tutug madhya ning akasa. Tuminghal (ta) Bhatara guru, turun sira sakarengan,

mayoga ta sira muwah, matemahan metu Kala. Mangerak masingha-nada, waja

masalit asiyung, tutuk lwir jurang parongbrong, netra kadi Surya kalih. Irung kadi

sumur

bandung, kuping lwir lalar ing pandung, roma akepel agimbal, awak awegah aluhur.

Luhurira tan pantara, abang tutug ing bhuwana, tutug madhya ning akasa, sira ta

Bhatara Kala. Sira ta Bhatari Uma, aranira duk samana, mayoga sa-wadoKala, lanang

wadon warnanira. Bhuta bhuti, yaksa yaksi, pisaca Bhuta manganti, maha Bhuta,

panca Bhuta,pulung dara (h), pulung dari (h), dewa dengen, Bhuta dengen, daitya,

wil lawan danawa, mrajapati anggapati. Kekeliki, pepelika, pepeleki, agung alit

warnanira, yoga ning Bhatara Kala.

Ri sampunira mayoga, mangher po sira ring gunung, hyang sangkara naminira,

mangher po sira ring alas. Bhuta banaspati raja, banasati sireng kayu, singha-Kala

sireng lemah, Kala wisesaa ring akasa. Bhuta lamis sireng watu, Wisnu pujut sreng

wengi, bangbang pita ring rahina, Kala nundang sireng dalan. DoraKala sireng

lawang, hyang maraja sreng natar, Bhuta suci sireng sanggar, Bhuta sayah ring

balyagung. Kala graheng pamanggahan, Bhuta ngandang simpang awan, Kala

dungkang sireng batur, Bhuta duleg sireng longan, Bhuta ndelik sireng galar, Bhuta

gumulung ing klasa, Bhuta jempang sireng galeng, Bhuta asih ring paturon. Kala

mukti sireng pawon, Bhuta ndelep sireng dengen, Kala sakti sireng sanggar, Kala

nembah taretepan, Kala nginte sireng pager, Kala ngintip sireng tampul, doraKala

sireng lawang, Bhuta ngingel Siwawalan, Bhuta ninjo ring gugumuk, Bhuta ngilo

sireng sumur, Bhuta mangsa sireng sema, Bhuta boset pabajangan, Bhuta rerengek

ring wates, Bhuta ulu sireng pakung, Bhuta edan (ring) dalan agung, Bhuta wuru

sireng sajeng, Bhuta bloh (sir) eng dalan

agung, Bhuta logok (sir) eng tapan, Bhuta bega pamidangan, Bhuta cantuleng

pasajnan, Bhuta simuh sande kawon, Bhuta ngoncang sireng lumpang, Bhuta ngadu

sireng lebuh, kuncang-kancing ring padangan Bhuta grawang Umah suwung, Bhuta

lawang paciringan, Bhuta lepek paperangan, Bhuta rangregek (sir) eng wates, Bhuta

tulu (s) sireng pangkung,Kala-kali ring pajuden, singanjaya ring Kalangan, Kala

edan sireng pasar, sid (dh) a-kara ring patamon, Bhuta dengkol sireng dagan, Kala

mendek ring paseban, Bhuta asih ring paturon, Kala mukti pabetekan, Kala

dengsek pabajangan, Kala dekek sireng sendi.

Dineleng Bhatari Durga, mentas ta saking samudra, sareng lan Bhatara Kala, apa ta

jalukanira? Abhasma sira rudhira, kapala ganitri nira, usus ta sandangan-ira,

(4)

asampet sira bang ireng. Ingemban ingiring-iring, dening wado Kala nira, tan sah

ring pasanak ira, angher po sira ring setra. Setra wates pabajangan, kepuh randu

kurambiyan, ingayap ing wado Kala, dremba moha nadah janma. Ulih ing anggawe

loka, tinadah rahina wengi, binuru inguyang uyang, dening wado Kala nira.

Tinutut sa-paranira, tinadah rahina wengi, kuneng kang tinadah ira, enaknya

anadah jalma. Tan salah tinadah-ira, janna wetu wuku carik, wuku wayang wuku

nira, kadana (n) lawan kadini. Pandawa lawan metuwang, tunggak wareng,

unting-unting, uduh-uduh rare bajang, tinadah rahina wengi. Mangkin krodha Sanghyang

Kala, tumurun sira sakareng, angadeg ring sunyantara, anggawe sanggah pamujan.

Neher ta ginawe nira, Brahma, Wisnu, Maheswara, tumurun ring madhyapada,

arddha moho’nggawe manusa. Hyang Iswara dadi Resi, Hyang Brahma dadi

Brahmana, Hyang Wisnu dadi Bhujangga, ya tha sira mangkengutus, dening pada

nira Sanghyang, ngaturaken tadah saji, sari genep saji nira, sampun ta mangke

winastwan. Dening pada nira Sanghyang, Brahmana, Bhujangga, Resi, Saiwa

Kalawan Saugata, anglukata dasa mala.

Anadah Bhatara Kala, kalih lan Bhatari Durga, tok sekul Kalawan ulan, sarwa genep

kang tadahan. Tan ilang takonakena.

Datenge Bhatara Kala, kalih lan Bhatari Durga, angadeg ing puspa-kaki, ingayap ing

wado Kala, garjita tumon ing (ta) tadah (an), tan ilang takonakena. Ingundang ing

japa mantra, tinabuhan genta-genti, unung kang genta oragan, sangka umung tan

pantara. Tutug teka ring akasa, siniratan sekar ura, candana la (wa)n wija kuning,

damar murup lawan dhupa. Kukus sakeng dhupa panggi, tutug teka ring akasa,

mrebuk arum kang bhuwana, kongas tekeng windu-pada.

Mulaning hana amuja, kang manuseng madhya-pada, tadahan Bhatara Kala, kalih

lan Bhatari Durga. Neher sira siramanya : manusa ring madhya-pada, Purnama

Kalawan Tilem, tan kasapa de Hyang Kala, tan kasapa de Hyang Durga, Tan katadah

de Hyang Kala, lan katadah de Hyang Durga, pan sampun sinuddha-mala, deni wastu

nira Sanghyang. Ilang tekang rupa juti, waluya atemahan jati, Hyang Kala temahan

Guru, Hyang Durga temahan Uma. Mantuk mareng Siwapada; kalih lan Bhatari Uma;

deni wastu nira Sanghyang, lukat sira Sang linukat. Lukat sira sang anglukat. Dewa

sira sang linukat, hana sireng Siwapada, mantuk sira mareng swarga.

Angiring ing pada Sanghyang, angadeg ing Suryapada; Kosika mulih mangetan,

matemahan Hyang Iswara. Sang Garga mulih mangidul, matemahan Bhatara

Brahma; Sang Maitri mulih mangulon. Matemahan Hyang Mahadewa. Kurusya

mullih mangalor, matemahan Bhatara Wisnu, Pratanjala mulih (ring) madhya,

matemahan Bhatara Siwa. Sakweh ikang wako-Kala, matemahan Widyadhara;

manadi Yaksa klawan Yaksi matemahan Widyadhari.

Sami mantuk mareng swarga, angiring paduka-nira, dening wastu nira Sanghyang,

mulih kuneng jati purna. Manusa sami kalukat, mantuk maring Siwapada, sampun

pada ingastonan,, ilang tekang rupa juti, waluya atemahan jati, dening wastu ira

Sanghyang, alinggih ing sthana nira, enang-ening rupa jati.

(5)

TERJEMAHAN

Om, Purwa Bhumi Kamulan (awal mula dunia).

Yang Mulia Bhatari Uma, lahir dari pergelangan kaki Bhatara Guru.

Mula-mula yang ada adalah Bhatari, sebagai permaisuri Bhatara . Beryogalah

Bhatara dan beryoga pula Bhatari. Lahirlah para dewata, panca resi, sapta resi;

Kosika, Sang Garga, Maitri, Kurusya, Sang Pratanjala Kosika pandai dalam hal

padyargha, (dan

kemudian) dikutuk oleh Bhatara; Sanghyang Kosika lahir dari kulit. (Kemudian)

Sang Garga lahir dari daging. Sang Maitri lahir dari otot. Sanghyang Kurusya

lahir dari tulang. Sang Pratanjala lahir dari sumsum. Maka lengkaplah isinya

dunia (Bhuwana), sebab telah diisi. Kemudian Bhatara dan Bhatari disuruh

membuat dunia, kemudian ia dinobatkan dan namanya sangat terkenal, dan

kemudian

di kutuk oleh Bhatara.

Kosika pergi ke timur, berubah menjadi dengen. Sang Garga pergi ke selatan ,

berubah menjadi harimau. Sang Maitri pergi ke barat berubah menjadi ular.

Kurusya

pergi ke utara berubah menjadi buaya. Pratanjala pergi ke tengah , berubah

menjadi kura-kura besar. Sang Pratanjala diutus turun membuat dunia. Berjalan

dengan tanpa teman, (karena) diutus oleh Bhatari (Uma), maka turunlah Sang

Pratanjala. Lalu menyembah dan mohon diri (ke hadapan) Bhatara dan Bhatari.

Berdirilah ia di antara langit yang kosong. Tidak ada sesuatu yang tampak, tidak ada

sesuatu yang bersuara. Maka pikiran Bhatari menjadi hening, lalu mengeluarkan

mentra-mentra untuk menciptakan dunia, beserta isinya dunia, bersama dengan

sang Pratanjala.

Keringat mengalir dengan deras membasahi badan. Kemudian jatuh menimpa

Bhatari (Gangga), maka keluarlah Bhatari Gangga. Pada awal mulanya ketika itu,

keringat Bhatari mengering, maka keluarlah garam dari badan yang rasanya sepat

dan asin, jatuh menimpa Bhatari Gangga, lalu kelurlah Bhatari Samudra; dilihatnya

badan Bhatari, keluarlah tanah dari badan, jatuh menimpa Bhatari Samudra,

(maka) keluarlah Bhatari Prthiwi; (kemudian) dataran bumi menjadi melebar,

berpayungkan hamparan langit yang lebar. Padaawal mulanya ketika itu, beliau

kembali beryoga, mengucapkan mentra untuk membuat dunia.

Dari yoga Sanghyang Dharma, keluarlah maha-padma, sebagai pelengkap dunia.

Kemudian keluarlah matahari dan bulan sebagai penerang dunia; keluar gugusan

bintang-bintang, sebagai hiasan pada dunia. (Kemudian) keluar Panca MahaBhuta,

sebagai jiwanya dunia; (kemudian) keluar catur pramana (antara lain) apah,

teja, bayu dan akasa. (Sehingga) jiwa anda bhuwana menjadi lengkap dan kuat;

dan sekarang ketiga dunia (menjadi sempurna), oleh yoga beliau. Dipandanglah

Bhatari

(6)

Uma, setiap yang disentuh oleh Bhatari, ada putih, ada merah, ada kuning dan

ada yang hitam.

Tiba-tiba Bhatari Sri Uma menjadi murka melihat wujud dirinya, lalu tumbuh

dorongan untuk memakan manusia, lalu berteriak bagaikan singa meraung. Gigi dan

taringnya panjang. Mulutnya bagaikan jurang terbelah dua. Mata bagaikan matahari

kembar. Hidung bagaikan sumur kembar. Telinga bagaikan paha berdiri tegak.

Rambut digulung, badannya tinggi besar, tingginya tidak terkira, dari anda bhuwana

(Bulatan bumi) sampai ke pertengahan langit, beliaulah Bhatari Durga, namanya

saat itu. Semua abdi Bhatari Durga, dan abdi-abdi Sang Kala melakukan yoga;

bulu-bulunya dijadikan

(sumber)kejahatan, berwujud laki maupun perempuan.

Semuanya sudah diisi dan sudah dianugrahi nama. Adapun nama-namanya adalah Si

Cabora, Si Cabori, Si Bragala, Si Bragali, Si Sanaka. Si Sanaki, Si Durana, Si Durani, Si

Kalika, Si Kaleki, Si Gondala, Si Gondali, Si Betala, Si Betali, Si Garbhayaksa, Si

Garbhyaksi, semuanya berpesta pada Galungan.

Perwujudan Kala Braja, Besawarna yang amat sakti, Pepelika, Pepeliki, ada yang

besar dan ada yang kecil wujudnya, Yoga Bhatari Durga.

Setelah beliau beryoga, kemudian menyelam ke dalam samudra, di sana beliau

beryoga. Semua isi samudra lalu keluar dalam bentuk aneka rupa seperti : ikan

duyung, ikan hiu, dan ikan gergaji, ikan tengiri dan buntek (ikan pendek besar

mengandung racun). Dan masih banyak lagi dengan nama masing-masing.

Bhatari Durga beryoga, dipandangnyalah dunia, tembus sampai kepertengahan

angkasa. Bhatara Guru melihat, lalu seketika beliau turun. Kemudian beliau beryoga

lagi, akhirnya lahirlah (para) Kala. Berteriak bagaikan singa meraung, gigi dan

taringnya panjang, mulut bagaikan jurang menganga, mata seperti matahari

kembar, hidung bagaikan sumur kembar, telinga bagaikan rambut diurai, badan

tinggi besar. Tingginya luar biasa, bumi menjadi merah, tembus ke pertengahan

langit, beliaulah Bhatara Kala.

Bhatari Uma nama beliau tatKala itu. Para Kala pembantu (beliau) baik yang laki

maupun tatKala itu. Para Kala pembantu (beliau) baik yang laki maupun yang

perempuan beryoga. Bhuta Bhuti, Yaksa Yaksi, Pisaca Bhuta menyertai, Maha Bhuta,

Panca Bhuta, Pulung Dara (h), Pulung Dari (H). Krti Dara (h), Krti Dari (h), Dewa

Dengen, Bhuta Dengen, Daitya, Wil, serta Danawa, Mrajapati Anggapati. Kekelika,

Kekeliki, Pepelika, Pepeleki, ada yang besar ada yang kecil bentuknya, yoga Bhatara

Kala. Setelah beliau beryoga, lalu beliau tinggal di gunung. Hyang Sangkara nama

beliau, (ketika) beliau tinggal di hutan. Bhuta Banaspati, Banaspati pada kayu.

Singha Kala pada tanah. Kala Wisesa pada langit. Bhuta Lamis pada batu. Wisnu

Pujut pada malam hari. Bangbang Pita pada siang hari. Kala Nundang pada jalan.

DoraKala pada pintu

gerbang. Hyang Maraja pada halaman. Bhuta suci pada sanggar. Bhuta Sayah pada

Bale agung. Kala Graha pada Kuburan (pemanggahan). Bhuta Ngadang pada

(7)

persimpangan jalan. Kala Dungkang pada bangunan suci (batur). Bhuta Duleg di

bawah tempat tidur. Bhuta Ndelik pada bilah-bilah bambu alas tikar pada tempat

tidur (galar). Bhuta Gumulung pada tikar pandan yang dianyam halus (klasa). Bhuta

Jempang pada bantal. Bhuta Asih pada tempat tidur. Bhuta Delep pada tugu

pekarangan (dengen). Kala Sakti pada tempat suci (sanggar). Kala Nembah pada

cucuran atap. Kala Nginte pada pagar. Kala Ngintip pada tiang rumah. DoraKala

pada pintu gerbang. Bhuta Ngigel pada orang kerasukan. Bhuta Ninjo pada

gundukan tanah diatas kuburan. Bhuta Ngilo pada sumur. Bhuta Mangsa pada

kuburan Bhuta Boset pada kuburan anak-anak. Bhuta Reregek di perbatasan. Bhuta

Ulu pada jurang. Bhuta Edan pada jalan besar. Bhuta Logok pada pertapaan

(tapan?). Bhuta Bega pada pamidangan (?). Bhuta Cantula pada balai pertemuan.

Bhuta

Simuh pada waktu senja. Bhuta Nguncang pada lesung. Bhuta Ngadu pada jalan di

depan rumah. Kuncang Kancing pada padangan (?) (alat dapur?). Bhuta Grawang

pada rumah kosong. Bhuta Lawang pada Gang. Bhuta Lepek pada medan perang.

Bhuta

Rengregek di perbatasan. Bhuta Tulus pada jurang. Kala Kali pada perjudian.

Singanjaya pada arena perjudian. Kala Edan pada pasar. SiddhaKala pada

pertemuan (patamon). Bhuta Dengkol pada kaki tempat tidur. Kala Mukti pada

dapur. Kala Dengsek pada kuburan anak-anak. Kala Dekek pada dasar tiang rumah.

Dipandangnya Bhatari Durga, lewat samudra, bersama dengan Bhatara Kala. Ia

menggunakan darah sebagai basma. Ganitrinya tengkorak manusia. Usus

selempangnya. Berselendang berwarna merah dan hitam. Diasuh dan diantar oleh

para hambanya (yang terdiri dari) para Kala, tidak jauh dari sanak saudaranya, lalu

ia menuju kuburan.Di perbatasan kuburan anak-anak, (pada) pohon kepuh dan

randu yang rindang. Dipuja oleh para Kala yang menjadi hambanya, dengan seperti

orang mabuk memakan manusia. Upah menciptakan dunia, dimakan., siang dan

malam, dikejar dan diperangkap, oleh para Kala yang merupakan para hambanya.

Kemana pergi dikejar, dimakan siang dan malam. Adapun manusia yang dimakan

dengan enaknya. Tidak lain yang dimakan adalah orang yang

lahir pada Wuku Carik, yaitu orang yang lahir pada Wuku Wayang, lahir kembar

siam (kadana-kadini), bersaudara lima, tunas tunggul (tunggak wareng),

unting-unting

(?), (itulah yang) dimakan siang dan malam. Sekarang Sanghyang Kala marah,

seketika ia turun, berdiri diantara dunia yang sepi, membuat sanggar pemujaan.

Lalu diciptakan Brahma, Wisnu dan Maheswara, kemudian turun kedunia,

berkehendak menciptakan manusia. Hyang Iswara menjadi Resi. Hyang Brahma

menjadi Brahmana. Hyang Wisnu menjadi Bhujangga. MereKalah kemudian yang

diutus

oleh Tuhan (Sanghyang), (agar) menghaturkan sajen, segala jenis sajen yang

lengkap. Sekarang sudah ditegaskan; oleh Sanghyang, (bahwa) Brahmana,

Bhujangga, Resi, Siwa dan Sogata, (boleh) meruwat sepuluh jenis kekotoran.

Bersantaplah Bhatara Kala bersama dengan Bhatari Durga, tuak, nasi, dan ikan,

berjenis-jenis hidangan lengkap. Dan banyak lagi namanya yang lain. Kemudian

(8)

Bhatara Kala datang, bersama dengan Bhatari Durga, berdiri diatas tangkai bunga,

dipuja oleh para Kala yang merupakan hamba sahayanya, sangat senang hatinya,

melihat hidangan. Diundang dengan japamantra, diiringi suara genta yang tiada

putus-putusnya, suara genta oragan riuh, suara sangka riuh tidak henti-hentinya.

Tembus sampai ke angkasa, ditaburi dengan bunga-bungaan, cendana dan bija

berwarna kuning, pedupaan dan dupa menyala. Asap dupa panggil tembus sampai

ke angkasa, bumi jadi harum semerbak bahkan

sampai ke Windu Pada. (Itulah) awal mulanya adanya manusia dibumi memuja,

mempersembahkan sesajen kepada Bhatara Kala, dan kepada Bhatari Durga. Lalu ia

berjanji, bahwa setiap Purnama dan Tilem manusia di bumi tidak dikutuk oleh

Bhatara

Kala dan tidak pula dikutuk oleh Bhatari Durga. Tidak disantap oleh Hyang Kala,

dan tidak pula dimakan oleh Hyang Durga, sebab sudah disucikan kekotorannya

oleh berkat Sanghyang (Tuhan).

Rupanya yang mengerikan kemudian hilang, kembali seperti semula. Hyang Kala

menjadi Bhatara Guru, Hyang Durga menjadi Bhatari Uma. Pulang menuju

Siwa-pada (tempatnya Siwa), bersama dengan Bhatari Uma, oleh karena berkat.

Sanghyang,(akhirnya) teruwat juga orang yang diruwat. Yang meruwat juga

teruwat. Yang diruwat adalah Dewa, beliau ada di Siwa-pada. Ia kembali menuju

sorga. Setia pada Sanghyang (Tuhan), tinggal di Surya-pada. Kosika kembali ke

timur menjadi Hyang Iswara. Sang Garga kembali ke selatan menjadi Bhatara

Brahma. Sang Maitri kembali ke barat menjadi Hyang Mahadewa. Kurusya kembali

ke utara menjadi Bhatara Wisnu. Pratanjala kembali ketengah menjadi Bhatara

Siwa. Semua Kala yang merupakan hamba-hambanya menjadi Widhyadara.

Mandiraksa dan Yaksi menjadi Widhyadari. Semuanya kembali ke sorga mengikuti

junjungannya. (Semua itu) karena berkat Sanghyang (Tuhan). (Semuanya) kembali

seperti

wujudnya semula.

Om Santih Santih Santih Om

Bekasi, 02 Pebruari 2010

Lontar ini milik Jro Tapakan Pasek dari Ds. Kedisan-Kintamani, dan saya hanya

mentranskrip ke huruf latin, dan belajar menterjemahkannya ke dalam Bahasa

Indonesia.

(9)

Srimad Bhagavatam, Canto 12, Chapter 9, Text 1-34

Suta Gosvami said: The Supreme Lord Narayana, the friend of Nara, was satisfied by the proper glorification offered by the intelligent sage Markandeya. Thus the Lord addressed that excellent descendant of Bhrigu.

The Supreme Personality of Godhead said: My dear Markandeya, you are indeed the best of all learned brahmanas. You have perfected your life by practicing fixed meditation upon the Supreme Soul, as well as by focusing upon Me your undeviating devotional service, your austerities, your study of the Vedas and your strict

adherence to regulative principles.

We are perfectly satisfied with your practice of lifelong celibacy. Please choose

whatever benediction you desire, since I can grant your wish. May you enjoy all good fortune.

The sage said: O Lord of lords, all glories to You! O Lord Acyuta, You remove all distress for the devotees who surrender unto You. That you have allowed me to see You is all the benediction I want.

Such demigods as Lord Brahma achieved their exalted positions simply by seeing Your beautiful lotus feet after their minds had become mature in yoga practice. And now, my Lord, You have personally appeared before me.

O lotus-eyed Lord, O crest jewel of renowned personalities, although I am satisfied simply by seeing You, I do wish to see Your illusory potency, by whose influence the entire world, together with its ruling demigods, considers reality to be materially variegated.

Suta Gosvami said: O wise Saunaka, thus satisfied by Markandeya's praise and worship, the Supreme Personality of Godhead, smiling, replied, "So be it," and then departed for His hermitage at Badarikasrama.

Thinking always of his desire to see the Lord's illusory energy, the sage remained in his asrama, meditating constantly upon the Lord within fire, the sun, the moon, water, the earth, air, lightning and his own heart and worshiping Him with

paraphernalia conceived in his mind. But sometimes, overwhelmed by waves of love for the Lord, Markandeya would forget to perform his regular worship.

O brahmana Saunaka, best of the Bhrigus, one day while Markandeya was performing his evening worship on the bank of the Pushpabhadra, a great wind suddenly arose.

That wind created a terrible sound and brought in its wake fearsome clouds that were accompanied by lightning and roaring thunder and that poured down on all sides torrents of rain as heavy as wagon wheels.

Then the four great oceans appeared on all sides, swallowing up the surface of the earth with their wind-tossed waves. In these oceans were terrible sea monsters, fearful whirlpools and ominous rumblings.

(10)

The sage saw all the inhabitants of the universe, including himself, tormented within and without by the harsh winds, the bolts of lightning, and the great waves rising beyond the sky. As the whole earth flooded, he grew perplexed and fearful. Even as Markandeya looked on, the rain pouring down from the clouds filled the ocean more and more until that great sea, its waters violently whipped into terrifying waves by hurricanes, covered up all the earth's islands, mountains and continents. The water inundated the earth, outer space, heaven and the celestial region. Indeed, the entire expanse of the universe was flooded in all directions, and out of all its inhabitants only Markandeya remained. His matted hair scattered, the great sage wandered about alone in the water as if dumb and blind.

Tormented by hunger and thirst, attacked by monstrous makaras and timingila fish and battered by the wind and waves, he moved aimlessly through the infinite darkness into which he had fallen. As he grew increasingly exhausted, he lost all sense of direction and could not tell the sky from the earth.

At times he was engulfed by the great whirlpools, sometimes he was beaten by the mighty waves, and at other times the aquatic monsters threatened to devour him as they attacked one another. Sometimes he felt lamentation, bewilderment, misery, happiness or fear, and at other times he experienced such terrible illness and pain that he felt himself dying.

Countless millions of years passed as Markandeya wandered about in that deluge, his mind bewildered by the illusory energy of Lord Vishnu, the Supreme Personality of Godhead.

Once, while wandering in the water, the brahmana Markandeya discovered a small island, upon which stood a young banyan tree bearing blossoms and fruits.

Upon a branch of the northeast portion of that tree he saw an infant boy lying within a leaf. The child's effulgence was swallowing up the darkness.

The infant's dark-blue complexion was the color of a flawless emerald, His lotus face shone with a wealth of beauty, and His throat bore marks like the lines on a

conchshell. He had a broad chest, a finely shaped nose, beautiful eyebrows, and lovely ears that resembled pomegranate flowers and that had inner folds like a conchshell's spirals. The corners of His eyes were reddish like the whorl of a lotus, and the effulgence of His coral-like lips slightly reddened the nectarean, enchanting smile on His face. As He breathed, His splendid hair trembled and His deep navel became distorted by the moving folds of skin on His abdomen, which resembled a banyan leaf. The exalted brahmana watched with amazement as the infant took hold of one of His lotus feet with His graceful fingers, placed a toe within His mouth and began to suck.

As Markandeya beheld the child, all his weariness vanished. Indeed, so great was his pleasure that the lotus of his heart, along with his lotus eyes, fully blossomed and the hairs on his body stood on end. Confused as to the identity of the wonderful infant, the sage approached Him.

(11)

Just then the child inhaled, drawing Markandeya within His body like a mosquito. There the sage found the entire universe arrayed as it had been before its

dissolution. Seeing this, Markandeya was most astonished and perplexed.

The sage saw the entire universe: the sky, heavens and earth, the stars, mountains, oceans, great islands and continents, the expanses in every direction, the saintly and demoniac living beings, the forests, countries, rivers, cities and mines, the

agricultural villages and cow pastures, and the occupational and spiritual activities of the various social divisions. He also saw the basic elements of creation along with all their by-products, as well as time itself, which regulates the progression of countless ages within the days of Brahma. In addition, he saw everything else created for use in material life. All this he saw manifested before him as if it were real.

He saw before him the Himalaya Mountains, the Pushpabhadra River, and his own hermitage, where he had had the audience of the sages Nara-Narayana. Then, as Markandeya beheld the entire universe, the infant exhaled, expelling the sage from His body and casting him back into the ocean of dissolution.

In that vast sea he again saw the banyan tree growing on the tiny island and the infant boy lying within the leaf. The child glanced at him from the corner of His eyes with a smile imbued with the nectar of love, and Markandeya took Him into his heart through his eyes. Greatly agitated, the sage ran to embrace the transcendental Personality of Godhead.

At that moment the Supreme Personality of Godhead, who is the original master of all mysticism and who is hidden within everyone's heart, became invisible to the sage, just as the achievements of an incompetent person can suddenly vanish. After the Lord disappeared, O brahmana, the banyan tree, the great water and the dissolution of the universe all vanished as well, and in an instant Markandeya found himself back in his own hermitage, just as before.

Lontar Batur Kalawasan Petak (MWBW)

"OM AWIGHNAM ASTU NAMA SIDDHAM"

Ikiwisik warah Indhu Batur Kalawasan Petak, ling Rsi Markandhya. Kaceritakna Hyang Widhi hanthyata manggeh ira tan hana mawisma nira, tan paro, tan parupa, hamusa jangga, hakerta sang hyang mahyun, hatamaja ekamadhyam, hanata hindu, hindu matemahan gni arab – arab, gni dadihandus, handus dadi megha, megha dadi watu, makeplug watu iki, hanatanah langit, gun gumi, bun gumi, matemahan tiga adnyana, sapaluire :- Ciwa- Sadha Ciwa- Parama Ciwa

(12)

Sang Ciwa: dadi langit, ngentikang sarwa lumentik muang Wedha Riwikrama, muwah Wedha Sanawosongo.

Sadha Ciwa: ring tanah anguyuh angga dadi yeh, dadi pasih, ngentikang sarwa mabayu dadi angin, raksaka wedha upasadha nga.

ParamaCiwa: ring paran nadi tirtha, Tirtha Sanjiwani sakala niskala, raksakawedha catur nuraga muang catur wedha gita, hana bhagawad githa, mayogasang parama ciwa metu yogha satunggal Sanghyang Tunggal, matemu ringDewi Rekata Wati, panak sakeng Rekata Tama, bangsa yuyu, raja samudralekad taluh, sang hyang onang ngempu taluhe ento tur lekad rare patpat.Rarene patpat punika kawastanin hantuk sang hyang onang :Asiki : Pukuh, asal sakeng wadahing taluh.Dadua : Punggung, asal saking kulit taluh.Tetelu : Bawa, asal saking putih taluh.Patpat : Manik, asal saking kuning taluh.

Risampun dangu kewastanin malih : Asiki : Togog Dadua : Semar Tetelu : Naradha Patpat : Guru. Malih mawasta :Asiki : Nabi HadhamDadua : Nabi SisTetelu : Sang Hyang NurchayaPatpat : Sang Hyang NurraccaLelima : Sang Hyang WenangNenem : Sang Hyang TunggalPepitu : Sang Hyang Guru.

SangHyang Wenang dados Surya, guru manik. Sang Hyang Tunggal rasa bun gumimamusa keneh, betal, makmur, nganten ngajak Dewi Rekata Wati, rasajantung, pangarasa, betal mukaram, lekad taluh camani "nga" purus,betal, makadas, yuyu miwah yeh, bungkulan taluh mani, rawuh sakengakudang rah : Asiki : Angin, halu hamahDadua : Api, hamarah.Tetelu : Yeh, mut mahinah.Patpat : Bumi, supiah. Iki"nga" Catur Yogha, yan ring bhuwana agung : surya, bintang, bulan, bawahiki "nga" Wedha Catur Anuranuraga, gnahnya ring Badjera Petak, ikihangurip Dyana, Tirtha Mertha Sanjiwani, suara ring nenger, tanpatastra hindhu "nga" tutur hindhu, piteket ring Idha Sang Parama Ciwa,hangewetuang tatua githa, hanata bhagawad githa, hantyata mangen ira,tan hana mawisna nira, hamujangga hakerti Sang Hyang Mahyun Atmadja,eka madhyam metu temajeng ingaranan "Sunya Ning"

Sunya Ning mayoga metu temadjeng "Tri" :Pinih luwih : Bhiseka "Rsi Marakandhya"Ikang made : Bhiseka "Rsi Gangga Sura"Ikang nyoman : Bhiseka "Rsi Manu"

Rsi Gangga Sura: kesah maring hindhu jumeneng ring "Mojokerto" dados Pandit.Rsi Manu: kesah maring hindhu jumeneng ring "Selepadang" taler dados Pandit.

RsiMarakandhya: kesah maring hindhu jumeneng maring "Mujasari" raris keGunung Raung irika Idha Rsi Markandhya ngambil rabi anak sang hyangwenang ingaranan "Ibu Kapilih" sane dadi dewan tanah gadah yoghasatunggal manon, kang nga "Rsi Dharmasunya"

Rsi Dharmasunyamaperiya Dewi Kanari, anak sang hyang naradha. Gadah yoga asiki ingaran"Rsi Guru" Rsi Guru maperiya rayat biseka Dewi Suma anak sajayengkarna, gadah yogha dadua:Pinih Luih : Rsi Keling Ikang Madenan : Ipatiga.

Pastipangabaktiannya ring kakyang idha Ida Rsi Dharmasunya, ingaranan Pasek Patiga ikang kakyangnya maka dalem pacung maka pancer pabaktiyan ringIda Rsi Dharmasunya. Muah yoghan Ida Rsi Markandhya, gadah yogha sane mijil ring "Ibu Kapilih"Sane duuran : Idha Bagus Surya Sane alitan : Made Oka. Ring Gunung Raung Ida mapitutur ring anak putun ira, iki rengen akna pawarahku ring kita:

1. Nirwana, Nirmanakaya, Nirmadharma. 2. Amerasa, Atara, Atma, Ajnana liang "nga"

3. Brahmawidya, Bagawan Byasa Biksuka, Budhi "nga" 4. Icuara, Ica, Inayana, Jati "nga"

(13)

(ngelepasang kodrat kehidupan). Yan sang wiku kerasabudhi sunya, sayogya biasa kna dina latri, ning sarira, ambeana triloka palanya, ruwet sida ilang, jati paripurna sapanugraha ika palaningsidha ilang luirnya.Yan salah ucap, salah candak, salah rengen, salah pasuka, salah hangen, salah ungsi, salah sila, ika DASA SILA"nga" . Samangkana hawak harane, taye mandyaken lare sasare sarira, yan tambuh ring payuden ne yeh idup jati ngebekin jagat, TIRTHA MERTHASAJIWANI. Humatur Ida Gusti Pacung, hayuun ling nira, nabdabangkadyatmikan muang ngerotong royong sareng duang tali (2000) kwehnya, ngiring kakyang Ida "Ida Rsi Markandhya". Ida Gusti Pacung Agung, dadi pacek ring Gunung Raung sareng Ipatiga, durung asat babalangan, dadi ta agni arab-arab wetan, uduh anakku samea tonton ikang gniarab-arab jalan cening jani alih Gni Utama Ika. Hayuun sanaknyamakabehan, ling kakyang ida, kesah Ida Rsi Markandhya sakeng Gunung Raung sareng sisyan ida duang tali (2000) kwehnya muah sanaknya, ngulati gni arab-arab, saksana dateng ring gni iki, tan hana gni, alas rembho juga, irika ida ngerotong royong sareng duang tali (2000). Hana byana "ABAS AKIH" landuh ikang rat.

Sapanang akna Ida Rsi Markandhya budal ke Gunung Raung, saksana dateng ring gunung raung sareng hanak Ida, I Pacung muang Ipatiga.

Sapanang akna malihhana gni arab-arab ring alas katila wetan, malih Ida turun ring gunung raung, turun ring alas katila, mumbul ikang banyu, yeh sumbul "nga" tukad iki. Irika Ida ngerotong royong ngardi tatamanan sareng duangtali (2000) pinih arep "Ida Gusti Pacung " kalinggihang ring "Bading Kayu". Iriki Ida Rsi Markandhya mujiangga hana "Gunung Bhujangga" ngeragayang Ida sekar hana "Gunung Sari" nga. Masarira bunga, abunguan, manis madu ragan "Ida Rsi Markandhya" mabiseka "Ida Rsi Madura". Raris Ida ngandika : uduh putunku iki rengen aknapawarahku ring kita, panelas brahma widyane sang catur anuraga. SangHyang Widhi juga onang sembah, putunku wijil sakeng Rsi Dharmasunya, buat pangeweruh, Sang Hyang Widhi ane buana agung muang buana sariranta. Maka hawak hurip muang pejah, Iki Sang Hyang Catur Nuraga,ana katon ring buana agung kadi inten ika Hyang Parama sane ngurip awakcucune, doning hana sabda, samarpaya surya jotir, to madan jati, Surya"nga" keneh, Bulan "nga" tirtha, sarin keneh, Bumi: bayu, getih, kala,lawan api, yeh dadua api tetelu tunggal keneh ikang "Panca SaptaPetala" dadua "Naga Bandha", tetelu "Panca Sila", api tetelu yeh daduaiki "nga" Panca Patpat Napas, umad kunci iki "nga" Surya Sekala, SuryaMantri Magri keneh "nga" bulan kamantryam, yeh, banyu, bintangpangirim, angkyan, angin, otak, supyah, bumi, banyu nga. Mangkanaputunku kapustika ring Ida Gusti Pacung, gelis matur ring kakyang Idasinggih Sang Mahayukti, ayuun ring paduka Batara. Gelis Ida

nabdabangkadyatmikan muang ngerotong royong sareng 2000 . hana Pura Bading Kayungiring Kakyang Ida Rsi Madura sane malinggih ring "Gunung Sari". IdaGusti Pacung dadi pacek ring "Bading Kayu" kahiring antuk Pasek Kelingmuang Pasek Patiga.

Hana Agama Hindhu Keling, bulak balikpamargin Ida Rsi Markandhya, malih ka Jawi malih turun ka Bali. Bulak balik turun ka Bali "BALI" nga" jagat iki. Ngardi tatamanan hana GunungSari, hana Bunguan, Pagerwesi, Batur Panti, BESTURI, landuh ikang ratwireh ngagem game kasunyatan, muang Pancasila, muah Wedha Catur, sapataluire: Rih Wedha Antarwa WedhaSama WedhaYayur Wedha Ikibabuatan Ida Rsi Markandhya, sakeng Jati Onang Sor, Onang Luhur, saluir Dasa Karya Onang hana Sang Maha Rsi tan sipi Utamanya. Manis madu "Rsi Madura" nga malinggih ring Gunung Sari, iriki Ida ngarga ring ulun pamelas, hana Tukad Masiwi "nga" ngelukat ikelabang apid, uler agungsane ngalahang Imangku Putus ring Panti, telas rarud banjar ring Panti, terus ke Alas Langsat. Jumenek ikelabang apid, kapralina ring Ida RsiMarkandhya ( Ida Rsi Madura ). Ring Sastra Ujar Jana, Yeh Idup ngebekin Jagat, sakeng gitan Ida ngarge manak "nga".

Puniki babuatan IdaRsi Markandhya, "Wedha Catur Anuraga" panugrahan ring Parama Ciwa duk ring Hindhu, amutusang se Dasa Karya iki "nga" Wedha Panca Catur Titi Wirikrama, sapata luire: Rig Wedha, Atarwa Wedha, Yayur Wedha, Sama Wedha, Purwa Bumi Kemulan. Punikipa karyan Ida Rsi Markandhya, duk turun ring Gunung Sari, ngeragayang Ida sekar, manis madu ragan Ida, mabiseka Rsi Madura. Kairing antuk Pasek Keling muang Pasek Patiga, ring dina: Wrs "Pa" Sungsang, Pucak Manik "Tang", Ping 13, Sasih ka 7, Rah 3, Teng 2, Icaka 1000, Cicaka 1032. Metu pangalian Eka Sungsang Prawani tur Ida Rsi Madura mamuat "Pajenengan Hindu muang Pustaka Raja Candra Rasa". Tekening busananing sudaka, Ipasek Keling kalugrahin antuk Ida Rsi Madura "Eka Gama Hindu Isma muang Pancasila lan muang katekaning Pejah, Iring Ida Rsi Madura mahyang hyang Tukad iki kawastanin "Masiwi"periangan iki"nga"

(14)

Basturi, Gunung iki "nga" Gunung Bhujangga, wireh Ida Mujiangga"nga". Gunung Sari Asah Danu irika Ida nyimpen Pajenengan: "NARA BADJRACIWA KRANA".

Spanang akna kesah Ida ring Gunung Sari kahiringantuk Ipasek Keling lan Ipatiga kantun ring Gunung Sari. Ida Rsi Madura jumeneng ring Dap-Dap Putih ngardi TAULAN pinggir ring tukade, irika Ida Rsi Madura mahyang hyang "Pangyangan" nga tukad iki.

Spanangakna kesah maring Pangyangan jumeneng maring "KELEDU NGINYAH" kajunjung olih Imangku Katrem, tur kaperihang paguruan ring Buana. Hana Desa Gumrih, kesah ring Gumrih asenek ring Batu Mejan, hana anak dukun mayas puri pecak magenah ring "Gong Purwa" Imacaling tekeng sanaknya: I ratu Ngurah Tangkeb Langit Arine I Wayan TebaArine I Made Jelaung Arine I Nyoman Sakti PengadanganArine I Ketut PetungArine (istri) Ni Luh Rai Derani.

Kasunglugraha ring Bhagawan Dwi Jendra, duk ring Majapahit, tur ngusak asikring Lalang Linggah, hanesti neluh nerangjana, tur ngerapuh jagat.Irika katangehan antuk Ida Rsi Madura, miragi Ida Imacaling nesti neluhnerangjana, raris Ida Rsi Madura Dyatmika Yeh Idup tur kapulangin, kebus baang Imacaling ring Gunung Rangda, pati keplug terus malaib turterus ka NUSA maring jungut batu, raris ka "DALEM PEED" kari rabine "I Luh Ayu Lebur Jagat", I Ratu Ngurah Tangkeb Langit, Wayan Teba, Made Jelaung, Nyoman Sakti Pengadangan, Ketut Petung, Rai Derani, mamekul ring Ida Bhujangga Madura. Ring penataran gunung iki "GUNUNG RANGDA"nga.

Kesah Ida Rsi Madura ring Surya Beratha, jumeneng ring "Batan Getas", Ipasek Keling magenah ring "Puseh Pangulu" tur mamuat senjata "Keris I Jaga Satru" nga, katunas ring Ipasek Keling ring kereb langit, tur kaambil ring "I Gusti Kresna Kapakisan Jelantik" ne magenahring "Mangwi", kantun ulesnya sad sading "nga" puseh pangulu Hindu Keling.

Ida Rsi Madura jumeneng ring "Batan Getas" kajungjung dening jagat muang praratu, Bala Mantri, tur Ida Rsi Madura ngardikayangan sang "Tri Warna" nga. Angga sinunggal, Asta Rwa, Netra Tunggal.

Sanghyang Tri Warna nga Raditya muji angga nga Papauman Satrya Punggawa, hana "Dalem Papauman", anyiwining satrya punggawa kabeh, muang Brahmana, Bhujangga, muang Bhuda. Spanang akna papauman satrya punggawa pinih arep: "Bhagawan Dwi Jendra", pamade "Bhujangga Aji Manu", ping tiga "Cri Arya Damar".

Ida Rsi Madura raris mangandika, duh Cening Dwi Jendra, muang Aji Manu, muang Cri Arya Damar, Rengen pawarahku: dadi cening ngencak aci-aci Hindhu sane maadan"NGERECE DANA", dadi cening nganggen Gama Indra muang Brahma, Gama Kala, Uma Tatwa, Yama Tatwa, Siapa nugraha cening ...??? Gelismatur Sang Dwi Jendra ... singgih Sang Mahayukti, Sang Hyang Jagat Natha asung nugraha ring anak batara titiang, pasasangkepan dite hamanganjayeng kana. Wireh wenten Sapta Buana "ngerece dhana" titiang ring Bali napi luire: Sawa Preteka : Da ( ) genahnya. Nyawa Wedana : Pac ( ) genahnya Supta Pranawa : Ut ( ) genahnya Nyawa Asta : We ( ) genahnya Pitra Yadnya : Ma ( ) genahnya Pranawa : ring A ( ) genahnya Kerti Parwa : ring. Pra ( ) genahnya.

Wirehsampun mamargi karaksa antuk ida dane, ipun sukeh antuk titiangngerobahin malih ratu, banggiyang sampun, wireh sampun mamargi Ratu. Durung asat babalangan keweh yan rasayang. Ensek sapenuh pakayun Ida Rsi Madura, tan kasaden kayun. Spanang akna kesah Ida Rsi Madura ring Batan Getas, jumeneng ring Beratan. Kasungsung antuk "Ida Dalem Sagni"ne malinggih ring Tamblingan. I Dalem Tamblingan madue putra kalih, Sanepinih luih : Ida Bagus Tos Jaya. Sane alitan (istri) : Dewi Ayu Sapuh Jagat.

Ida Dewi Ayu Sapuh Jagat tur kaambil olih Ida Rsi Madura kaanggen rabi, tur lama-lamanya Ida Rsi Madura enem warsa (6 tahun) malinggih ring Beratan. Ida Ayu Sapuh Jagat madue putra patpat sapata luire:

Pinih luhur: Ida Bagus Cakra - (ring Jati Luih). Sane alitan: Made Rai Putra. Sane alitan: Nyoman Raka Sudana. Sane alitan: Ketut Cenik Mertha.

(15)

Okan prami sane mijil ring "Ibu Kapilih" rabine ring Majapahit, sane medal sapata luire:

Paling luhur: Ida Rsi Dharma Sunyasane alitan : Ida Bagus Surya – (Ida madiksa mabiseka: Ida Rsi Wisnawa), sane alitan : Ida Made Oka

"Rsi Dharma Sunya" malinggih ring "Mojosari""Ida Bagus Surya" malinggih ring "Batan Getas""Ida Made Oka" malinggih ring "Kayu Pinge" mangkin mawasta "Kayu Putih"

Okan rabin Ida Rsi Madura sane ring Tamblingan, Ida Bagus Cakra ring Jati Luih, terus ke Gunung Sari Asah Danu. Putran Ida Bagus Cakrane maparab"Rsi Tamu" jumeneng ring "Lukluk". Ida Rsi Madura budal ke "Basturi", tur Ida merelina sisiyan Ida ring "Gunung Bhujangga" (ring Desa Sepang Kec. Busungbiu Kab. Buleleng ). Kantun putra sane mijil ring Dalem Sagni ne malinggih ring Tamlingan: Ida Nyoman Sudana tur Ida jumeneng ring "Blambangan". Made Rai Putra ring "Banyuatis" (asrep ) ring Puseh Mukti. Ketut Mertha ring Gegelang terus ke "Pemaron". Ida Made Oka ring Kayu Pinge (Desa Kayu Putih) sareng tumin Ida "Ida Dewa Ayu SapuhJagat". Kahiring antuk anak "Idukuh Mayasturi" sane mapesengan "MadeJelaung" muah "I Wayan Tebe" kagenahang ring "Lawangan Agung".Kapanganikayang ngeraksa gumi ring Ida Dewa Ayu Sapuh Jagat. Kon Idamahideran ngeraksa jagat, "HIDERAN" nga jagat iki.Made Putra ringBanyuatis madruwe oka mapesengan "Ida Rsi Kanya" asiki tur sampunpandita, kahaturin ngayunin ke Blambangan antuk Ida Anak AgungBlambangan, ri sampune rauh ring Blambangan kacunduk Ida sareng okanIda Bagus Sudana sane mapesengan: "ICENELE" muang "MADE BERATHA"

pecahekesah sakeng "Beratan". Gelis matur Icenele ring Ida Rsi Kanya, uduhkakangku Rsi Kanya tan weruh kakang tekengku, aku hanak Bagus Sudhanakatinggalan meme bapa tur kahula kateler, umi nget Ida Rsi Kanya enseksapenuh ring ati, tumeres toya aksa tonibeng panon, raris mojar: Uduhanakku Cengele ong gila cabar ujar, jalan jani budal ke Bali jele melahajak beli di Bali, metu Icengele "Aku tumut kakangku". Durung ngasatbabalangan puput karyan sang Prabu Blambangan, katuran Rsi Kanya puniyagung artha 65 tali maruntutan Surya Kanta muang tateken Punyan KayuJelawe.Spanang akna rauh Ida Rsi Kanya ring Griya Banyuatissareng Icengele muang Made Beratha, irika Ida Rsi Kanya katatamanngunya unyan derika Ida nancebang tateken Idane, tur mentik rikalakacingak antuk Rsi Kanya raris Ida ngandika ring rain Ida Icengele.Uduh adikku mentik tatekenku, jalan dini ngardi papujaan hadanin"Pujalawe". Spanang akna hana pura "Pura Pujalawe" papujaan Ida RsiKanya.Spanang akna Rsi Kanya, kaceritaan Anak Agung Rijasa ringBanjar "Mabyang Sakti Blambangan", kaambil antuk Ida Bagus Suci ringBanjar, kaambil rabin anak agung blambangan sampun mobotan, punikamedal sakti wak bajra, mabiseka "Bagus Rijasa". Ida nyapuh bangsa, RsiKanya kateler . ditu Icengele susah reh tahu teken anake nawang mantratonden mabersih sube ngeleneng. Raris rarud katengah ka "Manguwi" diManguwi Dukuh magenah.

Hanak Rsi Beratha sane kesah ka Blambangan mapesengan "Putu Wija" taler kesah ka Tabanan jumeneng ring"BERABAN" ditu makarya "Taulan". Spanang akna uug Berabane, hanak PutuWija patpat telas rarud ngalerang, budi ngungsi ring Gunung Sari, gunung sari alas dapetanga. Tur irika ring kiring "Asah Badung"jumeneng.Naler wenten ka Patemon magenah ring "Banjar Uma", muang ring "Tegal Bubunan", hana juga ring "Banjar Belong":

Sane ring Asah Badung Desa Sepang mapesengan : "Putu Rukma".Sane ring Banjar Uma Patemon mapesengan : "Made Wirtha"Sane ring Banjar Tegal Bubunan mapesengan : "Nyoman Kartha"Sane ring Banjar Belong mapesengan : "Ketut Mertha"

Spanangakna kacerita mangkin "Dewa Ayu Sapuh Jagat" eling ring pitutur Ida Rsi Madura, I Pasek Patiga ring Gunung Sari magenah, tur kautus I Pasek Keling antuk I Dewa Ayu Sapuh Jagat ngalih I Pasek Patiga ka GunungSari. Spanang akna raris I Pasek Keling majalan, saksana dateng ringGunung Sari, kacingak I Pasek Patiga makuweh kadannya, tur raris I Pasek Keling matakon : "Ih kita Patiga dadi makuweh sanak kita, kita ajak kita dadua luh muani tunggal sanak, siapa ngamet sanak kita"...?.Lah warahan tekenku ...!!! Humatur I Pasek Patiga, titiang ngambet nyaman titiange, gelu idep Ipatiga tur I Pasek Keling berangdi raris budal sah tan papamit, Saksana dateng ring Kayu Putih raris matur ring linggan Ida Dewa Ayu Sapuh Jagat. Pakulun paduka sang si muhun, singgih ratu I Patiga salah wetu, nyaman ipun juange anggene rabi, sampun ipun madrebe pianak katah, Ratu! Ngandika Ida Dewa Ayu Sapuh Jagat,"Depang", "Siepang", hadanin Sepang "Desa Sepang" iki nga. I Patiga hadanin "Basturi", spanang akna Ida Ayu lebur

(16)

mala.

Kacerita Ida Bagus Surya sampun madiksa mabiseka: Ida Rsi Wisnawa, taler Ida kesah ring Dalem Pauman, kairing antuk I Pasek Keling muang I Lemintang, ne magenah ring Desa Ayunan distrik Manguwi. I Lemintang magenah ring Asah Wani Desa Sepang. I Pasek Keling ring Desa Sepang. Ida Rsi Wisnawa magenah ring Asah Badung Desa Sepang, kerana genahe maadan Asah Badung wireh Ida Rsi Wisnawa kesah ring "Desa Badung". Irika Ida mapitutur ring Asah Badung. Duh cucunku Keling, kita ngelah anak nenem (6) paling kelih: "Arya Sidemen". Jalan dini wacanin mangda cucunku tan keliru teken "Kayangan". Sane paling kelih : Arya Sidemen, magenah ring: Kelungkung Ne Madenan : Arya Demung, magenah ring Abyan Nyuh, Kelungkung. Ne Nyomanan : Arya Ongaya, magenah ring Sading, Puseh Pamangku "nga", Pangulun Keling. Ne Ketutan : Arya Lemintang, magenah ring Ayunan, Manguwi, Badung Tut De : Arya Gunawati, magenah ring Padawa, Banjar, Buleleng. Made Cenik : Arya Tak, magenah ring Batu Bulan, Gianyar, sareng ngiring Ida Rsi Tak. Arya Sidemen magenah ring Kelungkung, aku ngelah panak abesik mabiseka: "Bagus Bawa", aur ring Rsi Kertha, Hangencak aci-aci Hindu, maseke ring "Ida Peranda Wawu Rauh", mabah kaca, puhan bangsa, sanak mabah nyumbah dalem muang ngandeng Pande, mabah bareng ajak pandita, to karana mabah. Mulih mai jani ada piteket mabah teken putunku ! Ingetang pitutur mabah:"Ayua ngencak Agama Hindu, pati purugan purugan, tingkah kadi I Patiga, nyuang nyamanne, kapastu antuk Dewa Ayu Sapuh Jagat wastu apang edeendah, yan tan: "Mageni Jaya" muang "Marga Gumana". Cucu tan onangngamet sanak tunggal Ina lan muang katuminan, tan suru duraka, papaneraka, pegat sentana tur kageringan.Spanang akna kacarita: "BabadPapolosan", base bali, malih ngawite tuah Hindu, sane riin wentenpitutur "Ida Rsi Markandhya" ring sanak Ida sane mabiseka "RsiWisnawa", mangkin Ida midarta ring putun Ida "Mpu Guru", Ling Ira:Ihcucunku "Mpu Guru" rengen akna ling ku, Hapan dudu nyanggra Parama Ciwaring Sang Hyang Widhi, apa kerapanya, rekanya, wireh hana wimbanyapinaka taulan hapan hana sarira kembar, ane raga saular sarira lawaningkang raga kahingga raga halus, masuk wina suku, ri kalaning nyumpene,lingga sarira lumaku, setulas ring raturu, mangkana "Mpu Guru". Emengpawasira ring kalingan ring sasana Agama paweh nira Hyang Widhi nguniapan kapurug dening wisadha, ring ka catur sarira iki jatining Agama"nga", iki nga "Eka Gama" kalangen denta pusat hati, matangiya wakitasalah surup, pakestin ta dudu Dewa sinangguh, Dewane roh yang inakenhyang ye Bhuta, ye kala, ye dengen, ye duwaning Dewa, Ulun hyang ninghyang, kita samuha, kita samuh noro, apan kaya kita pangawak bhuta,kerana kita dadi salah candak, salah sengguh apan kasamaran ringjeroning hatinta, magawe sasar panembahan ta ring ingsum, kerana kitamelaksana hanyembah pagawen hadewek, dadi ta kita tan pagawe Dewa, tanpagawe Pariyangan, tan payang apan ingsum wus tedas moksah, suksmamulih ring bawa sunya, tan panangun iring sun, luput inucap, tanmangen-angen samang kana kepratinta, tan weruh ta ring: "Gama, Igama,Ugama, lan "Gama Hindhu". Tan weruh sira kasandak dening kasasar.Matamyasira den prasaksatpat, gumi ngetinget iku gama tan parupa mawarnatapwana pradana ne royo purusa, ye lanang ye wadhon, kalingannya ikangigama, tapuan kuasa.tan wenang wiyoga pawastu melali hana ring sarira,nahan ta luirnya, memamurka angkara loba drawaka, kunang hana muah,lawa cidra, meha bangga ulik maka pra pratinya lupa "nga" lali yasangkan paran ning dumadi jadma sidra nga, tan pacidra sangsaya ringurip, moha ngulurin kapicitan idep angkara nga, hangaku dewek weruhmudaha punggung ring pangrasa alus. Sayogyanya ri keng igama ngeraksaIgama, Agama, muang Ugama. Lawan manusa bhagawan suci mojatinne SangHyang Jagatnatha magenah sareng Ikeling, rabin Idane mapesengan "CriMaya Gandhi" anak jiin ri wekasan "Batari Yuma" nga. aserama ring tasikanunggang palawa, irika ida cerah, pangerapetan ida ring palawa, mastukapastu jagat natha kapastu. Hasta catur, ciwah pangarasane, maparabBatari Ciwas, Batari Pinastu, yak sarupa, dening ring Sepang Dalemetunggal teken puseh. Wireh derika Ida kalukat ring Ida Rsi Markandhya,metu Kaman Ida Batari Ciwas, maulu lekad Sang Hyang tur angusak asikamangan sarwa lumentik, muang sarwa lumaku malilang ikang jagat "SangHyang Kala" nga. Wit maulu bunter nga hantiga nga, tri purusa, sanga,se, nga. Abesik, basa besik butur nga. Tri Purusa nga kapiyanak dadi"Wong Kara", "Madu Muka" ri kala ika kaaksi ring "Dewi Mahanari" rusakikang jagat Tri Kaya, sedih Ida "Dewi Nari" tur Ida mastu, pastu hyangkala mulih ring pati, hana ta dyakala nga, mulihang kala, raris IdaBatari mangurip buana taru lata daluma muang sarwa lumaku kambil iduh,Tirta Sajiwani, yeh idup asing kasusupin banyune misi mertha mawetu sadrasa, sad nga, 6, inem, sop, mawetu Ana Caraka. A, na, ca, ra, ka. A -hawak nga, Na - ade mawak, Ca – cantik, Ra – diraga, Ka – kakolongan,Da – nagih dedaaran, Ta – magenep, Sa – sane merasa, Wa – gwa golong,La – layah baange sopin, Pa – penpenin, Ja – ne jaen, Ya – ento, Nya –nyaem – nyaem. Rekannya ring lontar pinih wayah dadi wekala, dadiPancasila, iki ya:a-da-pa-ma, na-ta-ga-ja, sa-ca-ba-ya,wa-ra-nga-nya, ka-la, jatinya iki: abesik sasoca, dadua SangPangungasan, tatelu Sang Karna, patpat Sang Majarwa, kelima SangUpadama nga, yan ring sunya

(17)

"Dasa Muka" , 10, 1000 usah ngebekin jagat,sama bhawa nga ika samuh asalah, sane sujati iki. Panca sila yan ngardiDewa, Sang Hyang Icuara suluh iraga nga.Bang – Brahma, sarin getih pramana nga.Tang – Mahadewa, made dewekeAng – Wisnu, Wis kaprapatang nu kantun iraga idup.Ing – Ciwa, bakti ngaNang – Masoro, cening dasar raganeMang – Ludra, mincer badjra danta.Cing – Sangkara, abesik contohne diragaWang – Sambu, bisa ngesop tirtha mono.Yang – Yama, sane sujati.

Tri Aksara: Ang – ngangang Ung – di suunge Mang – di mbange Dadi dwi aksara

Ang: ngangang, angkian, aberata, dasarnya ayoga, abayana, asumadi,nyambang, nyadal sane angertaning Tri Kasudha Mala, sane jatiningsujati iki ye: SAPTA PETALA, nga. Iki laksana sang "Bhujangga" muang"Ciwa", lan "Boda". Mapitra Yadnya, mangkana ling "Mpu Dharma Nurcaya"midarta ring "Rsi Markandhya" duk ring sunya tan onang nya "NGRECEDANA". Wireh Ida mungkah hana jagat Bali, yan nora sentanan "RsiMarkandhya" mapahayu jagat Bali, baur ikang jagat Bali.

Spanangakna yan wirasayang sakeng pakaryan Ida Sang Hyang Widhi Wasa, Buinpidan gumine matuuh duang tali tiban "2000 tahun" hana Raja Wisma, tanhana manusa makardi sakeng Ida metu hamusa jaga, papatih Idane "UledMrecika" rasika klabang apid macihna wintang kukus. Malih tahun 1953,Hana cihnanya jadmane mambek ririh, saling langkungin ngalih kabisaan,nirgawe ika.Mangkana ling "Rsi Sunya", ring putun Ida Ikeling, ringpanegara Sepang. Sojar ira aku mulih ke "Basturi" ngiring ajin ira "RsiMarkandhya". Yan aku mulih ke jawi jawine rusak, mojopahite sampunkalah, kakalahang gama Selam (Islam), Ida Dalem majapahite kalahkakalahang antuk putran idane mabiseka "Raden Patah". Memedal di Bali,kita ayua ngencak aci-aci Hindu, spanang akna raris Ida hilang.Ida Rsi Wisnawa, buin pidan gumine matuuh duang tali tiban "2000 tahun",Ida medal malih kasekala, Yusan (umur) "Ida Rsi Wisnawa 23 Pajenengan",lan "Ida Rsi Markandhya 30 Pajenengan" Ida di Bali.

Spanangakna kacaritaan "Ikeling" sampun madiksa ring Desa Sepang dadi pamangkuring Pura Sepang, wireh Jagat Natha malukat iriki, dening palinggihetunggal ring puseh, doning ring Gunung tan wenang ngaben mageseng,wenangnya mapendem. Sira Ikeling maganti pesengan mabiseka "Mpu Batur",irika Ida mawarah warah dadi guru mapidharta ring para sisyan Ida :Uduh hanakku samua rengen pawarahku ring sira, guguaning Tatwa Dharmasuksma nirmala buat pangeweruh Sang Hyang Widhi, hana buana agung muangbuana sariranta maka hanak hurip muang pejah rikalanta mulih ing bhuanasunya, wus kaiket daging jagat, tastas akna Naga Banda ru muhun,mangkana denta mamendem hagia satyanya kalawan batara, apan Sang Hyangwidhi hangkeb ring jagat, Ida ngurip sarwa tumitah, hapan Sang Hyanghurip ngasatiling ganing manah, yan tan kapanggih ikang druwe ya warathasarira buru Sang Hyang Pramana hapan sakti ning Sang Pramana kangpinaka druwe matangia mangke idep hagawe atma, wyakti kapanggih SangHyang Pramana ta denira. Ika kaweruh akna denira yan sira mahyun lawaslawan atma nira wisesa. Nadi ika sumadi, hika wisening idep, wisesanatma, yan sira mahyun weruhe, asucita rumuhun wus puput ta, asuci, lukar sahena ikang "Yoga Sumadhi". Samadhi sumadhi amati sarira hayuamanganta haja hangen idep kerasa haja mangitung raja druwe, hayuahamolih hanak rabi, hang idep mati juga kita, pegeng ikang bayu,

hayuahangel, wetu akna ring usehan, hayua maderes masukang bayunta ringusehan, yan sira ngupak bakti ring Dewa "Tri Sandhya" nga. Iki wenanganggen panusdus agung, mangkana ling Mpu Guru. Midarta ring sisyan ida: Ih ... anakku samua ayua ngencak Agama Hindhu wireh gumine rusak, Jawa, Bali, di Jawa kakalahang gama selam, di Bali kakalahang gama Bhuta, aku ngelah panak patpat (4) di Jawi sapaluire: Mpu Maramanu dadi Raja di Madura. Mpu Gandring dadi pemimpin ring Jenggala. Mpu Lumbang dadi pemimpin ring Kediri. Mpu Kuturan dadi pemimpin ring Majapahit.

Nah cening ajak makejang de ngelenin "Agama Budha" katamaan Hindhu", Ida Sang Hyang Budha rikala Ida mawarah-warah ring sisyan Ida sane nelebang Agama Budha. Ih ...cening p elajahin juwa hawake magama Budhayening gamane medasar Tirtha. Buin nyen je anake tuara nawang agama,same tekening buron jajelege dogen marupa jatma idepne sujati buron. Nyen je manetepang pahileh Agama Budha, sujati tusing ada Dewa Bhatara, Sang Hyang Widhi sekala, Buta Buti, Gandharwo, mamedi, leak, pamedhi, muang sakancane. Ento makarana tutur Bhudane gulik, masih tuah anake pradnyan cening hana pageh marasidayang ngelawatang raga mangalih sujatin idep suci, ya subha budha, yan malajah Agama Budha habot dangan cening, kewala baberatane apang pageh, tusing je mamilih bangsa, wiyastun bangse pengangon, lamun be tetep ye Budha laksanane tuah patpat cening: Suka, Lila, Legha, Leghawa.

(18)

Pa " " Hana eka gama lingga Dewa

1. Padma, Surya, bin abesik keneh nurchaya.

2. Kamulan, bintang pangirim, Tirtha Mertha Sajiwani, guru tunggal ring watek. 3. Bulan Taksu, pangubung bayu.

4. Taksu, Ngurah, Togog, bawa sabdha, hana "Catur Waktra" nga. Yan ring sarira:• Sabdha• Bayu• Idep• Rasa.

Yan sarnya patpat linggannya, lelima Hyang Tunggal, Sang Hyang Guru. Yanring manusa: Sang Lambe, Sang Soca, Sang Pangungasan, lan Sang Karna.Muah ri tekaning pejah, laksananya: "MRECHE DANA" pamuputnya ring Sanggah. Iki maka jatinya:

1. Sawa Yajna 2. Pitra Yajna 3. Atma Pralaya 4. Tirtha Yajna 5. Dewa Yajna 6. Manusa Yajna.

Terus beru madya: "Atma Pralaya". Widhi widanane: Saji Duang Soroh, Nasi angkeb bubuh pirata, " " catur warna, penek adulang, mapangawak tirtha,Laksananya: Nyawa Yajna. Pinih arep Bagawasa, " " nga.Tri Purusa " "Tri Purusa.Tatelu ngudarsana ' ' ', Tri Sakti,' ' ' tangkeb buana,''Dasa Sila nga . ikang panca pandita melaksana catur nuraga muang wedhacatur wedha, melaksana' ' ikang ' 'maulah tingkahnya hareping TirthaRumuhun.Mulangin tirtha ping 7 raris ke ungkur sang mamuja, terus nyambang semadhi muah pangawit mungkah ' ' Katapras.Canang daksina ka Setra saksiang ring Cangga Menala, raris tumbegtanahe ping telu (3) wadahin don dap dap telung (3) bidang, genahangring rantasan, bapa meme, kaki nini, yan lanang Mrecedana, yan istriMrecedani. Sang pinuji wus mangkana bakta mantuk pulang maring tirtha,wus pinuji gineseng sinarengan 'nga'. Kwangene simpen ring duegan pita,ingaput dening wastra putih, saha widhi widanane saji asoroh, riwuspinalih malih inanyut maring luah. Titipang kahindu regede ring BhatariGangga pangesengane hastangi:Kayu halpanggil – ' 'Kayu menyan _ ' ' manengenKayu majegau _ ' 'Kayu cenana _ ' 'Keluping _ ' 'Puniki panganggen Ciwa, Bhoda, muang Parama Ciwa. Harya muang Keling 'MRECHA DANA' nga. Sapisan terus manyekah ... Telah.Malihri tutug tigang rah dina mapunia pudana, 12 dina, 35 dina, 37 dina padaonang. Yan liwat saking irika ngawilang dina tulus dadi tirtanemalalemas, Dewa Yajnya 'nga', risampun puput hatatiwan munggahpiratanya ring kemulan tiga. Onang tebus akna pamudanya suci abesik,guling babangkit, mapangentas aji sapa satus. Wus mangkana raris gesengring natar ika hanyut akna, ring luah, areng ika dulurane hajumanabesik, yan tan gelaran iki tan sah ginuru den Sang Hyang Yama Dipati,kagele-gele kasakitan. Rauh ka prasperti sentananya kaki nini putubuyutnya nyalah angkuh ri bedanya tiwas nyalah laku. Hayua tan pariatnaling aksara iki yan tan laksanaang iki baur ikang rat .

Ikijatinya "MRECHA DANA" nga , yan kita melaksana Mrecha Dana upakaranya :"PUSPA LINGGA". Asiki pirang yutha sawiji, puput hantuk Upakara Syasoroh ( 9 soroh ). Mangkana ling RSI

WISNAWA...telah ...Nyancucuku mas cangkem 'nga' genahing sabda, cucuku manik nga put antukidep ring Karna manjing wetunne. Cucuku perak 'nga' dasar ring papusuhgnahing rasa ring bun bulan manjing metunne. Aku wisastra " " gagelaranDharma pitutur apan aku Sang Hyang Dharma, Aku wiku sakti, Aku guruningwiku ring rat kabeh, Aku paran, Aku sangkaning hana : "SAWA SAGOTA" yantingkahing aturu muang hatangi urip lawan pati ring sarira dewek ringapa cai wetan. Langite tan pajalada, natan pawindu ne munggah ring awakcai ne, selantum teke cai ne madan langit ditu nongos urip cai ne, dibulane tan pateja . ditu nongos ya dadi bayu, ya nadi manah, ya nadilobha, nadi legha, dadi dharma dadi patut, dadi salah, dadi Dewa ringsunya untek cai ne nongos.To makada dadi inget suryane tanpadipta to budin cai ne dadi api, kamulan atin cai ne ya dadipangarasa, dadi manusa, dadi suara, manah dadi mawas, manunggalanditengah unteke sangkan cai dadi pules, mulih keselan untek caine yancai mabudhi mati. Yan cai mabudhi mati ditu tunggalang Sang Hyang Urip,dadi cai inget ngendusin Sang Hyang Pramana tong ada luas. Sangkan caingipi budinne tuah ngoda tuara jenek budin caine.Yan rupan Atma ne kadi: " Surya Wau Metu " nga , hadannya ne "Idipta" nga.Hajaweru utama dahat ila-ila temen. Ilang nilemah dadi bayu, ilang ibayudadi teja, ilang iteja dadi bayu, bayu brahma lokha

(19)

dadi.Put...puput...puput...puput. OM CANTIH CANTIH CANTIH OM.

Asah Badung, Desa Sepang Kelod. Riwus sinurat cakepan punikiRing dina "Ang", Wage, Wuku Gumbreg, Rah Siki, Tenggek Windu Icaka Siang Olas.( C 1901 ). Tanggal Welanda 23 Oktober 1979.

Referensi

Dokumen terkait

(guru). Pcmbclaja.ran Berl>asis Masalah juga dapat mengubah pola proses bclajar- mcngojar biasa di mana scbuah proses yang mcmbcrikan t<>pik dcmi t<>pilc.

penelitian tindakan kelas, Keteftatar* p"ngtuh,,ui ini berdampak pida dJil;p; guru untuk melaksanakan penelitian t€rmas;k pTK. - Kcgiatan pengabdian kepada

berada di Kotatif Jember Responden penelitian yang minjadi sumber a*"' a* informasi terdiri dari (t) kepala sekolah atau wakilnya, (2) guru atau

KPI guru penasihat. PELAN KONTIGENSI 2 bilangan guru yang mahir meningkat... #)&AN +#) Matlamat "trategik Meningkatkan kehadiran murid dalam akti0iti kokurikulum ke

"Jika paket Barat tersebut tengah memasuki penjajakan perjanjian kerja sama dengan PT Palapa Ring Barat, proyek Barat dan Tengah sudah masuk perjanjian kerja sama dan untuk

Lingkungan ramah antara anak dan guru belajar bersama, maka dari itu "semua anak" usia sekolah hendaknya mendapatkan layanan pendidikan di sekolah terdekat

Seramai 1' resp!nden iaitu 64I memilih sangat $aik #ang mana latihan #ang di$eri mem$uat mereka le$ih memahami t!pik #ang diajar guru. "anakala

Bagi guru pendidikan jasmani dan pelatih SMAN 2 Boyolali, dapat digunakan untuk menambah pengetahuan mengenai bentuk latihan menggunakan ring bertahap yang dapat mempengaruhi kemampuan