PALINTANGAN SUNDA: ULIKAN SEMIOTIK JEUNG FILOLOGIS.

DAFTAR EUSI

kaca

Abstrak ... i

Pangjajap ... ii

Tawis Nuhun ... iii

Daftar Eusi ... v

Daftar Tabél ... vii

Daftar Bagan ... viii

Daftar Gambar …….. ... ix

Daftar Lampiran ... x

Bab I BUBUKA 1.1 Kasang Tukang Panalungtikan ... 1

1.2 Rumusan jeung Watesan Masalah 1.2.1 Rumusan Masalah ... 6

1.2.2 Watesan Masalah ... 7

1.3 Tujuan jeung Mangpaat Panalungtikan 1.3.1 Tujuan Panalungtikan ... 7

1.3.2 Mangpaat Panalungtikan ... 8

1.4 Wangenan Operasional ... 9

1.5 Anggapan Dasar ... 9

Bab II KABUDAYAAN, NASKAH, KOLÉNJÉR, JEUNG SEMIOTIK 2.1 Kabudayaan 2.1.1 Définisi Kabudayaan ... 11

2.1.2 Kabudayaan Sunda ... 17

2.1.3 Jaman Histori 2.1.3.1 Pangaruh Kabudayaan Hindu ... 18

2.1.3.2 Pangaruh Kabudayaan Islam ... 21

2.1.3.3 Pangaruh Kabudayaan Éropa ... 22

2.2 Naskah 2.2.1 Naskah Salaku Warisan Budaya ... 24

2.2.2 Naskah Sunda ... 25

2.2.3 Kopéan Naskah Sunda dumasar Hasil Panalungtikan ... 30

2.3 Kolénjér ... 32

Bab III MÉTODOLOGI PANALUNGTIKAN 3.1 Métode jeung Téhnik Panalungtikan

3.1.1 Métode Panalungtikan ... 47

3.1.2 Téhnik Panalungtikan ... 48

3.2 Sumber Data ... 49

3.3 Analisis Data ... 49

3.4 Léngkah-léngkah Garapan ... 50

Bab IV DESKRIPSI JEUNG ANALISIS DATA 4.1 Deskripsi Data ... 52

4.2 Translitersi Naskah Palintangan (NP) ... 57

4.3 Terjemahan Naskah Palintangan (NP) ... 109

4.4 Ringkesan Eusi Naskah Palintangan ... 160

4.5 Ulikan Eusi Naskah Palintangan jeung Kolénjér 4.5.1 Ulikan Eusi Naskah Palintangan ... ... 161

4.5.2 Ulikan Eusi Kolénjér ... 187

4.6 Fungsi NP jeung Kolénjér pikeun Masarakat ... 191

4.7 Babandingan Naskah Palintangan jeung Kolénjér ... 197

4.7.1 Fisik NP jeung Kolénjér ... 197

4.7.2 Eusi NP jeung Kolénjér ... 199

4.8 Analisis Unsur Semiotik ... 206

4.8.1 Struktur Palintangan ... 206

4.8.2 Interprétasi Indéksikal Palintangan ... 210

4.8.2.1 Palintangan ... 210

4.8.2.2 Angka ... 211

4.8.2.3 Kala ... 212

4.8.2.4 Pangaruh Islam ... 216

Bab V KACINDEKAN JEUNG SARAN 5.1 Kacindekan ... 220

5.2 Saran ... 222

BAB I BUBUKA

1.1 Kasang Tukang Panalungtikan

Kabudayaan Sunda sabagé kabudayaan daérah anu ajeg mandiri dina hiji

fungsi, nya éta salaku référénsi pikeun masarakatna. Sok sanajan dina situasi

sosialna kurang pangajén ti palaku masarakat tinuturna. Tapi pikeun sabagéan

kaum akademisi/panalungtik, kabudayaan Sunda teu weléh jadi bahan référénsi

jeung udagan panalungtikan. Contona Naskah Palintangan (NP) atawa masarakat

mindeng méré jujuluk Paririmbon.

NP sagemblengna mangrupa kréativitas anu dimaniféstasikeun dina

rupa-rupa media, boh lontar, keretas saéh, boh media séjén. Ari aksara anu dipaké nulis

NP nya éta aksara Sunda Kuna, Cacarakan, Pégon, jeung Latén. Tangtuna

tulisan-tulisan anu diébréhkeun dina NP henteu dapon ditulis wungkul, tapi euyeub pisan

ku rupa-rupa informasi anu dicangkingna. Tumali jeung éta perkara, Suryaatmana,

Spk. (1993:2) nandeskeun yén salah sahiji sumber informasi kabudayaan daérah

anu kawilang penting, nya éta naskah buhun.

Enas-enasna NP mangrupa dokumén kabudayaan anu eusina sajumlahing

data jeung informasi pikiran, rasa, jeung karsa sarta budaya ti hiji bangsa atawa

kelompok sosial budaya hiji bangsa. Salaku sumber informasi sosial budaya, NP

mangrupa salah sahiji unsur budaya anu patali jeung kahirupan dina hirup

kumbuh sapopoé, turta dina wengkuan sosial budaya masarakat anu gumelar

Informasi-informasi anu diébréhkeun dina NP anu gumelar di masarakat

bisa kaungkab eusina saupamana tulisan atawa aksara jeung basana kacangking

(Rosidi, 2010:31). Di sagigireun éta, kasampurnaan naskah bakal nangtukeun

kana hasil analis anu digarapna. Dina waktu panalungtikan, perkara anu kasabit di

luhur moal kacumponan sakabéhna. Rata-rata tulisan NP geus hésé dibaca,

dibarung kurangna ahli anu ngawasa kana wangun tulisan naskah ngabalukarkeun

magolna prosés garapan panalungtikan. Katurug naskah-naskahna geus teu

lengkep sakumaha mistina (upamana soék jeung mangsina geus luntur nepi ka

hésé dibaca) (Rosidi, 2010:98).

Di saluareun anu kasabit di luhur, hahalang séjén, nya éta anu tumali jeung

masarakat anu nyekel NP. Aya masarakat anu masih kénéh muhit, tukuh, jeung

hormat kana pitutur generasi saméméhna geusan ngarumat naskah, sok sanajan

lamun dilenyepan mah irasional. Atja (1970:5) nepikeun, yén:

“… para pemilik naskah meskipun dengan sikap yang segan-segan bersedia pula untuk memperlihatkan miliknya, mereka umumnya ketakutan, karena naskah itu merupakan pusaka peninggalan para leluhurnya yang harus “dipusti-pusti”, dipelihara dengan sebaik-baiknya… peninggalan tersebut berupa amanat yang sebenarnya harus diamalkan isinya. Padahal pada umumnya hanya disimpan serapi-rapinya, tanpa diketahui apa isinya. Malahan tidak boleh disentuh, kecuali pada pertengahan bulan Rabiulawal.”

Saupama lalangsé saperti anu diécéskeun di luhur bisa disingkahan,

rupa-rupa informasi, boh tumali jeung wujud naskah, boh jeung hiji tradisi masarakat

dina hiji pajamanan bisa kaungkab.

NP mangrupa kréativitas. Kréativitas (il. Saini, KM., 1999:10) mangrupa

hiji masarakat, dina ieu hal Tatar Pasundan bisa kagambar tina hasil budayana

ngaliwatan basa, sastera, jrrd. (Rosidi, 2009:12).

Kabudayaan Sunda miboga sajumlahing wujud jeung unsurna,

masing-masing bisa diintervénsi geusan ngawangun hiji wujud kabudayaan anu dipiharep.

Tina runtuyan aspék abstrak-konkret, wujud kabudayaan bisa dipilah-pilah

dumasar, a) wujudiah, b) kabiasaan/tingkah polah, jeung c) miboga sipat hasil

prosés mikir, sipatna abstrak, kayaning; konsép-konsép atawa ajén-inajén, norma,

jeung hukum (Sedyawati, 2008:106). Dumasar pedaran saméméhna, budaya

Sunda anu dimaniféstasikeun kana rupa-rupa barang boh abstrak boh kongkret

boh dina wangun kagiatan, ngalantarankeun ranah kabudayaan jadi leubeut ku

hasil daya pikir dibarung ku siloka anu marenganana.

Tiori di luhur bisa dilarapkeun kana NP. Wangun NP mangrupa barang

kongkret, sedengkeun konsép-konsép anu nyampak turta ngajanggélék dina eusi

mangrupa barang abstrak. Dua aspék di luhur, mibanda ajén palsapah anu

merlukeun daya tapsir sarta prosés mikir anu daria alatan miboga harti anu tangtu.

Luyu jeung pamadegan Soekiman (2000:271) nu nétélakeun yén barang anu

miboga daya irut jeung ciri husus anu sagemblengna miboga ma’na jeung sarat

geusan harti simbolik anu tangtu.

Rosidi (2006:199) nepikeun yén NP kagolong kana wanda paririmbon

atawa mujarobat. NP ditulis dina dina aksara Arab Pégon, ngadéskripsikeun

ngeunaan hadé-goréng jeung naas-mujur. Salian dina NP, pedaran téh

diébréhkeun ogé dina kai anu wangunna segi opat, nu ku masarkat Ciwidéy dibéré

fungsi jeung kalungguhanana di masarakat. Umumna, NP jeung kolénjér jadi

rujukan dina sagala aktivitas masarakat nyoko kana jumlah angka dina poé lahir

atawa nu mindeng disebut weton.

Jumlah angka weton biasana disebut naktu, minangka titik pamiangan anu

paling dasar dina palintangan. Sedengkeun kagiatan-kagiatan anu ditataan dina

babon palintangan teu jauh jeung kabiasaan-kabiasaan dina hirup kumbuh

sapopoéna, kayaning pakasaban, kamasarakatan, jeung kaagamaan. Contona,

pakasaban urang Sunda dina hirarki hirupna geus legok tapak genténg kadék

nyanghareupan alam sabudeureunana dina ngokolakeun jeung ngolah alam. Ieu

mangrupa unit ékonomi anu paling dominan sarta jadi pakasaban dina ékonomi

pertanian. Umumna unit pertanian masarakat masih tradisional atawa basajan. Di

Jawa Barat aya dua ragam tata cara anu tumali jeung ieu widang, nya éta

pepelakan di sawah. Aya dua rupa sawah-sawah, anu maké sistem irigasi anu

diatur ku manusa jeung sawah-sawah nu sistem ngokolakeun caina gumantung

kana cai hujan atawa alam, istilahna ngahuma. Saacan usum ngijih, sawah-sawah

anu gumantung ka alam (ngahuma) diselang ku pepelakan, saperti hui, bawang

beureum, suuk, kacang bulu, jsté. (Koentjaraningrat, 1995:314).

Conto lianna anu dipatalikeun kana NP, nya éta urusan jodo. Lamun nyiar

jodo kudu ka kupuna (hartina; lamun nyiar jodo kudu saluyu sagalana, boh rupa

boh banda atawa turunanana) atawa lamun nyiar jodo kudu sawaja sabeusi

(hartina; lamun néangan jodo kudu sababad jeung cocog dina sagala widang).

Nengetan éta paribasa, nandakeun yén sistem perkawinan di Tatar Sunda mah teu

Abdul Rozak (2005:112), nu ngajéntrékeun yén urang Sunda miboga pantangan

ngawin sadulur, tegesna dulur saindung-sabapa. Ieu papatah sangkan perkawinan

dilaksanakeun jeung pihak anu dianggap hadé. Salian ti éta, aya kawajiban calon

pangantén lalaki nyumponan sababaraha pasaratan, kayaning méré maskawin

atawa mahar, gedé jeung leutikna gumantung kasapukan dua pihakanna sarta

kamampuh lalaki. Sanggeus prosési kawinan réngsé, perlu ayana kasapukan

antara dua pihak (kulawarga lalaki-awéwé) dina nagtukeun tempat pikeun

pangantén anyar (ultralokal atawa bilokal). Naha cicingna di pihak kulawarga

lalaki (virilokal atawa patrilokal) atawa pihak kulawarga awéwé (uksrilokal

atawa matrilokal). Bisa ogé dumuk di panganjrekan anyar (neolokal). Éta sakabéh

anu kasabit di luhur sagemblengna diatur dumasar palintangan.

Naskah Palintangan anu geus ditalungtik, nya éta Paririmbon Sunda: Jawa

Barat beunang Émon Suryaatmana taun 1992 jeung hasil pananalungtikan Saléh

Danasasmita & Anis Djatisunda taun 1986 Kahirupan Masarakat Kanékés anu

eusina nyabit-nyabit masalah kalénder katut budaya séjénna anu tumali jeung

aspék palintangan. Sedengkeun naskah anu geus dibukukeun, nya éta

Tutungkusan Babaran Kabatinan ku R. Winarja Soeriadirédja (tanpa taun).

Tina sajumlahing garapan panalungtikan NP jeung hasil obsérvasi di

lapangan, sakanyaho panalungtik nepi ka kiwari can kungsi dilakonan

panalungtikan NP sacara sémiotik. Padahal dina eusi téks, kebek pisan ku

kode-kode basa sabagé konsépsi sosio-budaya masarakat Sunda mangsa ka tukang anu

sagala widang kagiatan. Ku sabab kitu, perlu diayakeunna panalungtikan anu

judulna “Palintangan Sunda: Ulikan Semiotik jeung Filologis.”

1.2 Watesan jeung Rumusan Masalah 1.2.1 Watesan Masalah

Pikeunn ngukur masalah-masalah anu baris jadi bahan panalungtikan

ilaharna diatur dina bagbagan watesan masalah, luyu jeung kaperluan dina

garapan panalungtikan. Suméndér kana éta hal, ieu panalungtikan dipuseurkeun

kana eusi NP jeung nu makéna. Sedengkeun anu jadi puseur panalungtikan, nya

éta

1) Déskripsi NP jeung kolénjér;

2) Fungsi NP jeung kolénjér pikeun kahirupan masarakat sabudeureunna;

3) Babandinganna eusi NP jeung kolénjér; jeung

4) Interprétasi indéksikal dina téks NP jeung kolénjér.

1.2.2 Rumusan Masalah

Sakumaha geus kasabit-sabit dina kasang tukang, NP jeung kolénjér anu

sumebar di masarakat masih kénéh can katalungtik kalawan gemet pikeun

hasanah paélmuan. Padahal NP ilaharna dijieun/ditulis dina bahan anu gampang

ruksak, kayaning ku faktor hawa (suhu), sato sabangsaning toko, ngenget atawa

geget.

Salian ti éta, kiwari urang Sunda anu haat jeung lancar ngadéskripsikeun

kolénjér kacida kawatesanan, pon kitu deui publikasina. Padahal NP jeung

kolénjér teu éléh pentingna dibandingkeun jeung budaya séjén.

Tumali jeung éta pasualan, geus sawadina dina ieu panalungtikan

dirumuskeun masalahna luyu jeung kaperluan panalungtikan. Sedengkeun anu

jadi fokus panalungtikanna, nya éta

1) Kumaha déskripsina NP jeung kolénjér?

2) Naon waé fungsi NP jeung kolénjér pikeun kahirupan masarakat

sabudeureunna?

3) Kumaha babandinganna eusi NP jeung kolénjér?

4) Kumaha interprétasi indéksikal dina téks NP jeung kolénjér?

1.3 Tujuan jeung Mangpaat Panalungtikan 1.3.1 Tujuan Panalungtikan

Aya sababaraha tujuan panalungtikan anu baris dihontal, nya éta

ngadéskripsikeun ngeunaan:

1) déskripsi NP jeung kolénjér;

2) fungsi NP jeung kolénjér pikeun kahirupan masarakat sabudeureunna;

3) babandinganna eusi NP jeung kolénjér; jeung

4) interprétasi sémiotik ngawengku interprétasi indéksikal dina; 1) NP

1.3.2 Mangpaat Panalungtikan 1.3.2.1Aspék Tioritis

Sacara paélmuan ieu panalungtikan miboga mangpaat, nya éta:

1) Midangkeun informasi ngeunaan palintangan sangkan bisa nambah

pangaweruh séjén ngeunaan kabudayaan Sunda, sarta sacara teu

langsung bisa ngamumulé banda budaya anu dipibanda ku masarakat

salaku amanat karuhun anu salila ieu jadi papagon hirup (way of life)

masarakatna;

2) Panalungtikan NP pikeun para panalungtik nu bakal datang bisa

dimekarkeun luyu jeung ulikanna, turta saeutikna méré sumbangsih ka

masarakat Sunda; jeung

3) Mikaweruh interprétasi indéksikal anu natrat dina rupa-rupa NP.

1.3.2.2 Aspék Praktis

Sacara praktis, ieu hasil panalungtikan bisa dipaké salaku bahan

informasi atawa pangaweruh ngeunaan kabiasaan atawa tradisi masarakat

Sunda dina hirup kumbuh sapopoéna. Sarta, ieu hasil panalungtikan

dipiharep aya guna jeung mangpaatna pikeun panalungtik-panalungtik nu

1.4 Wangenan Oprasional

Saméméh midangkeun pedaran lianna, perlu dijéntrékeun heula

istilah-istilah anu dipaké dina ieu judul. Sangkan sawanganana sarua, wincikanna

kaunggel ieu di handap.

1) Naskah, nya éta kopé atawa karangan maké tulisan asli. Biasana

naskah ditulis dina daun (lontar, kawung, nipah, jeung kalapa),

pakakas tulisna maké péso pangot. Kabéhdieunakeun maké daluang

atawa saéh jeung kertas pabrik. Alat tulisna kalam jeung ilaharna maké

mangsi hideung.

2) Palintangan sakapeung disebut paririmbon, nya éta élmu pangaweruh

anu gunana pikeunn nangtukeun hadé-goréng pikeun migawé hiji

kagiatan anu nyoko kana prosés itung-itungan, boh naktu, boh

pasaranna, jrrd.

3) Sunda, nya éta masarakat anu dumuk di wilayah administratif Jawa

Barat. Sedengkeun basa indung nu dipakéna, nya éta basa Sunda.

4) Sémiotik, nya éta widang élmu pangaweruh anu jadi alat pikeun

nyurahan hiji karya sastera ngaliwatan tanda-tanda basa.

1.5 Anggapan Dasar

NP mangrupa hasil kréativitas buhun anu kiwari masih kénéh sumebar di

masarakat, miboga fungsi jeung karakter pikeun nangtukeun hadé-goréng jeung

masarakat Sunda. Tapi anu jadi patokan dina ieu panalungtikan, nya éta NP anu

BAB III

MÉTODE PANALUNGTIKAN

3.1 Métode jeung Téhnik Panalungtikan 3.1.1 Métode Panalungtikan

Dina ieu panalungtikan digunakeun pamarekan kualitatif, kalawan

ngagunakeun métode déskriptif. Métode déskriptif digunakeun pikeun

ngadéskripsikeun gejala anu kaalaman dina waktu lumangsungna panalungtikan.

Ieu métode dieuyeuban ku kagiatan prosés analisis sangkan nyangking déskripsi

anu teleb ngeunaan sémiotik katut analisis filologisna dina Naskah Palintangann

(NP) jeung kolénjér.

Sakumaha ilaharna, saupamana neuleuman hiji naskah aya métode husus

anu cocog jeung ieu widang garapan, nya éta métode filologis. Métode filologis

atawa pamarekan filologis, enas-enasna ngagarap hiji téks naskah atawa

kelompok naskah ngaliwatan dasar-dasar kritik téks sifatna tékstual atawa tumali

jeung interprétasi kana hiji naskah (Robson, 1994:25).

Ku sabab sumber naskah ditulis dina aksara Pégon, léngkah garapanna

ngagunakeun métode transliterasi (alih aksara), nya éta ngagenti wangun tulisan

hurup Pégon kana hurup latén. Dina garapanna transliterasi dilakukeun sacara

gemet jeung taliti hurup perhurup, perpadalisan, jeung perkaca. Supaya teu

ngaganggu kana kaaslian NP jeung nyingkahan patukeurna kaca laporan

panalungtikan jeung kaca téks NP, minangka kaca téks naskah ditulis di beulah

Bagan 3.1 Galur panalungtikan

3.1.2 Téhnik Panalungtikan

Pikeun ngarojong kana ieu métode panalungtikan, téhnik-téhnik anu

digunakeun/disusud, nya éta studi pustaka, obsérvasi, jeung wawancara.

1) Studi pustaka dilakonan geusan nyangking pangaweruh boh téoritis boh

pahaman eusi téks boh data-data naskah Sunda anu nyampak dina

katalogus, buku-buku hasil panalungtikan, jeung buku-buku citak séjénna.

2) Observasi ka masarakat Ciwidey (Néngkélan) anu masih nyekel pageuh

naskah jeung kolénjér. Sanggeusna éta perkara dilakukeun, tarékah séjénna

nya éta ngaliwatan prosés ngawawancara.

Tujuan Masalah

Téhnik ngumpulkeun data Téhnik ngolahdata

Analisis:

1) Déskripsina NP jeung kolénjér

2) Fungsi NP jeung kolénjér pikeun kahirupan masarakat

3) Kumaha babandinganna eusi NP jeung kolénjér

4) Interpretasi semiotik ngawengku interpretasi indeksikal

dina NP jeung kolénjér.

Hasil panalungtikan Sumber

3) Téhnik pamungkas anu dipaké dina ngumpulkeun data nya éta wawancara

teleb. Ieu hal dilakukeun ku sabab hayang ngaekplorasi informasi ti

informan ngeunaan kolénjér sacara holistik jeung jelas.

3.2 Sumber Data

Pikeun kapentingan panalungtikan, boh wangun, boh eusi sumber data

dibandingkeun pikeun nyumponan sarat panalungtikan. Éta perkara luyu jeung

sumber data anu ditalungtik dina ieu panalungtikan, saperti halna NP anu dipaké

salaku sumber data. Wangun naskah-naskah anu jadi sumber data maké basa

lancaran sarta eusi téksna ngadadarkeun ngeunaan palintangan.

Ieu objék panalungtikan, nya éta sémiotik jeung filologis dina NP jeung

kolénjér. Anu jadi sumber datana dina ieu panalungtikan, nya éta NP jeung

kolénjér. Anapon NP anu dianalisis jumlahna dua naskah, kalawan holna éta

naskah béda-béda nya éta:

(1) Daérah Ciwidéy (Desa Nengkelan) ngawengku NP jeung kolénjér.

(2) NP ti daérah Lémbang.

3.3 Analisis Data

Data anu geus kakumpul disusun dumasar kaperluan, boh tina hasil talaah

pustaka, hasil wawancara, boh hasil transliterasi diluyukeun jeung maksud sarta

tujuan panalungtikan. Léngkah-léngkahna dipedar ku Bogdan dina Sugiono

(2009:334), nu ngécéskeun yén analisis data nya éta prosés nyusud jeung nyusun

bahan-bahan séjén, nepi ka pamanggih bisa diinformasikeun ka masarakat

sabudeureun. Analisis data dilakonan ku jalan ngaliwatan sintésa, nyusun pola,

milah-milih data luyu jeung kaperluan, sarta nyieun kacindekan.

Dumasar pedaran di luhur, léngkah-léngkah analisis data anu dilakonan,

nya éta data dipilah-pilah luyu jeung fokus panalungtikan. Satuluyna dipilah-pilih

mana data hasil wawancara (kolénjér) jeung mana data hasil talaah pustaka anu

nyampak dina NP. Sanggeus dicangking sagemblengna, data ditransliterasi jeung

diananalisis dumasar struktural-sémiotika. Léngkah satuluyna, data diidéntifikasi

hubunganna antara naskah hiji jeung naskah séjénna sarta pakuat-kaitna eusi

naskah NP jeung kolénjér. Tahapan saterusna, naskah jeung kolénjer

dibandingkeun kasaluyuan eusina. Pamungkas nyusun kacindekan. Saterusna éta

data kasebut bakal silih euyeuban antara nu hiji jeung nu séjénna.

3.4 Léngkah-Léngkah Garapan

Prosedur panalungtikan disusun sacara rinci, saperti ieu di handap.

1)Tahap tatahar ngawengku:

a. Kajian pustaka;

b. Nyusun proposal; jeung

c. Nangtukeun subjék panalungtikan.

2)Tahap pelaksanaan, ngawengku.

a. Ngumpulkeun data;

b. Transliterasi naskah sarta ngabedah eusi kolénjér nu jadi subjék

c. Nganalisis hasil trasliterasi dumasar rumusan masalah panalungtikan; jeung

3) Nyusun laporan

Nyususn laporan mangrupa tahap pamungkas sanggeus sagemblengna data

dianalisis. Léngkah nyusun laporan salawasna diaping ku dosén pangaping.

Susunan laporanna saperti ieu di handap.

Bab I Bubuka

1.1 Kasang Tukang Panalungtikan

1.2 Rumusan jeung Watesan Masalah

1.3 Tujuan jeung Mangpaat Panalungtikan

1.4 Wangenan Oprasional

1.5 Anggapan Dasar

Bab II Ulikan Tiori

Bab III Métode Panalungtikan

Bab IV Déskripsi jeung Analisis Data

BAB V

KACINDEKAN JEUNG SARAN

5.1 Kacindekan

Ieu Naskah Palintangan ngadadarkeun ngeunaan; 1) pananggalan, 2)

perhitungan nasib, 3) perwatekan lindu dina bulan anu 12, 4) perwatekan samagah

surya jeung candra, 5) tatanén jeung hahamaanana sarta cara nambaanana 6) lahiran,

jsb.

Mun ditilik tina huluwotanna, Naskah Palintangan boh NP I boh NP II

mangrupa naskah anu asalna ti Cirebon. Ieu hal kapanggih tina katerangan

narasumber nu nyekel naskah NP I jeung katerangan anu nyampak dina naskah NP II.

Sedengkeun kolénjér mah nepi ka dilaksanakeunna ieu panalungtikan raratanna teu

kapanggih. Naha pangaruh Baduy atawa pangaruh daérah séjénna.

Dumasar katerangan nu boga naskah, ieu naskah NP I mangrupa naskah

salinan. Éta hal dikuatan ku katerangan dina naskah anu ngajéntrékeun titimangsa

penulisan, ditulis dina taun 01-06-1965. Sedengkeun NP II ogé mangrupa naskah

salinan. Ieu bisa kapanggih alatan hurup anu dipakéna mangrupa hurup kiwari, nya

éta hurup Latén maké éjahan heubeul.

Saluareun anu kasebut di luhur, anu leuwih ngantebanna, nya éta bahan anu

dipaké dina naskah, ieu dua naskah ngagunakeun bahan keretas modern atawa kertas

Disawang tina jihat eusi, NP ngadadarkeun ngeunaan; 1) pananggalan, 2)

perhitungan nasib, 3) perwatekan lindu dina bulan anu 12, 4) perwatekan samagaha

surya jeung candra, 5) tatanén, hahamaanana jeung cara nambaanana, jrrd.

Sedengkeun kolénjér mah, boh perhitungan, boh eusina henteu bisa kabaca

sagemblengna, lantaran aya bagian-bagian anu leungit atawa teu ditulis dina kolénjér,

saperti halna tanda anu nuduhkeun pawaktuan. Sawaréhna eusi kolénjér anu bisa

kabaca, nya éta; poé jeung naktuna jeung pituduh ngeunaan pernasiban, kayaning;

pati, halangan, turuning sri, suwung, jeung rizki.

Éta warisan karuhun anu sipatna buhun, ilaharna dicekel ku tokoh masarakat

atawa dukun. Rata-rata anu jadi babonna, nya éta NP lain kolénjér. Kolénjér teu pati

dipaké lantaran kurangna regenerasi kolot baheula, kurangna karep generasi ngora,

jeung rumitna dina cara ngagunakeunana.

Fungsi palintangan jeung kolenjer sabenerna lain ukur ngungkab perkara

repok, waktu hahajatan, tatanén, jrrd., tapi mangrupa iteuk dina kahirupan anu ngatur

jalma ti timimiti gubragna ka alam dunya nepi ka pungkasna umur. Sangkan dina

ngambah kahirupan nu eukeur jeung nu bakal datang henteu nincak jalan anu matak

picilakaeun. Sacara umum palintangan mah ngatur ha-hal anu sipatna kaduniawian.

Anu matak pedaranna leuwih nekenkeun ngeunaan tingkah polah hiji jalama. Éta

aturan-aturan diébréhkeunna dina wangun simbol atawa sasmita.

Kapercayaan kana hal-hal perhitungan nasib di masarakat Néngkélan

nu sipatna rasional. Sedengkeun perkara-perkara anu sering diséndérkeun kana éta

hal, nya éta perkara repok, hajatan, lahiran.

NP jeung kolénjér eusining téksna pinuh pisan ku tanda-tanda. Balukar tina

éta hal, mangka NP jeung kolénjér dianalisis dumasar ulikan sémiotik anu leuwih

nekenkeun kana tanda nu mangrupa indéksikal. Tanda indéksikal anu dianalisis dina

NP jeung kolénjér, nya éta aksara palintangan, angka, kala, jeung pangaruh Islam.

5.2Saran

Hasil tina ieu panalungtikan, aya sababaraha saran anu baris ditepikeun, nya

éta saperti ieu di handap.

1) Panalungtikan ngeunaan NP jeung kolénjér perlu dironjatkeun deui.

2) Panalungtikan NP jeung kolénjér dumasar pamarekan filologis jeung

sémiotik, keur panalungtik séjénna kudu leuwih nyosok jero. Sabab dina

ieu panalungtikan masih kénéh pinuh kukakurangan dina sagala hal.

3) Sangkan leuwih dipikawanoh ku balaréa, hasil panalungtikan NP jeung