kaedah mengeja jawi - pdfcoffee.com

STJ hlm. 97

KAEDAH MENGEJA JAWI KATA BERIMBUHAN

Imbuhan boleh dibahagikan kepada dua iaitu awalan dan akhiran.

AWALAN

Imbuhan awalan yang sering digunakan dalam bahasa Melayu ialah beR, di-, ke-, meN, se-, dan teR. Dalam tulisan Jawi, imbuhan-imbuhan ini ditulis seperti:

i. Awalan beR-

Ada tiga cara menggunakan imbuhan ini, iaitu:

a. (

†

) Ditulis begini pada kata dasar yang bermula dengan huruf (r) atau (

ر

), seperti:

Berantai

@ ðbnãŠi

Berebut

@ @ pìiŠi

Berenda

@ @ a†äíŠi

Berumah

@ @ éßëŠi

Berempah

@ @ éÐߊi

Berehat

@ @ o°Ši

Berambut

@ @ pìjßaŠi

Berendam

@ @ â†ãŠi

Beramai-ramai

@ @ ðbßa‰ M ðbßaŠi

b. (

„ †

) Awalan ini hanya terdapat pada kata ajar dan unjur sahaja seperti:

Belajar

@ @ Šuýi

Belunjur

@ @ ‰ì¬ìÜi

c. (

Ši

) Ditulis begini pada semua kata dasar, kecuali yang disebut pada (a) dan (b) seperti:

Beradu

@ @ ë…aŠi

Berekor

@ @ ‰ìØíaŠi

Berdarah

@ @ ê‰a…Ši

Berlari

@ @ ð‰üŠi

Bercermin

@ @ ´ßŠŠi

Bernanah

@ @ éãbãŠi

Berzikir

@ @ ‰ ð Ù í ‡Ši

Bergolek

@ @ ÕîÛ ì™Ši

Berpaling

@ @ ÍîÛbÏŠi

Bersalah

@ @ éÛbŠi

Berharta

@ @ bmŠçŠi

Berjanggut

@ @ pìšÌuŠi

Berombak

@ @ ÕjßëaŠi

Bermusuh

@ @ êììߊi

Berbedak

@ @ Ö†iŠi

Bertampal

@ @ ÝзŠi

Berkumpul

@ @ ÞìÐßì׊i

Berwarna

bã‰ëŠi

@

ii. Awalan di-

Ada dua cara penulisan imbuhan ini, iaitu:

a. (

c…

) sebagai awalan dan kata depan, ia ditulis untuk kata dasar yang bermula dengan huruf alif (

a

^).

Di Eropah

@ @ éÏëŠíc…

Di Assam

@ @ ác…

Di Anggola

@ @ üìšËc…

Di Amerika

@ @ bØíŠßc…

Diakui

@ @ ðõì×c…

Diarah

@ @ ê‰c…

Dialih

@ @ éîÛc…

Diadang

@ @ Î…c…

Diacu

@ @ ìc…

Atau kata-kata yang bermula dengan huruf vokal o, u, i, e (taling) dan e (pepet) yang berfungsi sebagai alif ditulis seperti di atas:

Diolah

@ @ éÛëc…

Diikat

@ @ oØíc…

Dieram

@ @ â‰c…

Diubat

@ @ oiëc…

Dielak

@ @ ÕÜíc…

Diembun

@ @ æìjßc…

Diusung

@ @ Îìëc…

b. (

…

) sebagai awalan dan kata depan ini ditulis pada kata dasar yang bermula dengan huruf konsonan seperti:

Dibayar

@ @ Šíbi…

Didukung

@ @ Îì×ë……

Difitnah

@ @ ﻪﻨﺘﻓﺩ

Dihalau

@ @ ëübç…

Dikaji

@ @ ïub×…

Dimakan

@ @ å×bß…

Dipikul

@ @ ÞìØîÏ…

Dirasa

@ @ a‰…

Ditiup

@ @ Òìîm…

Di Barcelona

@ @ bãìÜîŠi…

Di Dubai

@ @ ïi……

Di Ghana

ﺀﺎﻨ ﻏﺩ

Di London

@ @ æ†äÛ…

Dicap

@ @ Ñ…

Didaki

@ @ ï×a……

Digulung

@ @ ÎìÛì™…

Dijual

@ @ Þaìu…

Dilambung

@ @ Îìjßü…

Dinilai

@ @ ðýîã…

Dipinda

@ @ a†äîÏ…

Disuap

@ @ Òaì…

Diwajah

@ @ éuaë…

Di Yala

@ @ übí…

Di Campa

@ @ bм…

Di Jepun

@ @ æìÐu…

Di Kambodia

@ @ bí…ìjà×…

Di Norway

ð ë‰ìã…

@

iii. Awalan ke-

Ada dua cara penulisan imbuhan ini, iaitu:

a. (

ﺄ آ

) Sebagai awalan dan kata depan, ditulis pada kata dasar yang bermula dengan huruf vokal alif (

ا

^).

Keagamaan

@ @ æõbßb™d×

Keadaan

@ @ æõa…d×

Keakraban

@ @ åiŠÓd×

Keangkuhan

@ @ åçìØËd×

Keasingan

@ @ åÌîd×

Keanehan

@ @ åèîãd×

Keabadian

@ @ åí…bid×

Keahlian

@ @ ´Üçd×

Keamanan

@ @ åãbßd×

Kearaban

@ @ åiŠÈ×

Ke Ambon

@ @ æìjßd×

Ke Atlantik

@ @ ÙînäÜmd×

Kata-kata yang bermula dengan huruf vokal i,u, e (taling) dan e (pepet), yang berfungsi sebagai alif ditulis seperti:

Keikhlasan

@ @ ﻦﺻ ﻼﺧﺄﻛ

Keenakan

@ @ åÔäíd×

Keunikan

@ @ åØîãëd×

Keimanan

@ @ åãb¹d×

Keutuhan

@ @ åçìmëd×

Keemasan

@ @ åßd×

Keempat

@ @ oÐßd×

Keibuan

@ @ æaìjíd×

Ke universiti

@ î‰ûîãëd×

b. (

'

) sebagai awalan dan kata depan yang ditulis pada kata dasar yang bermula dengan konsonan seperti:

Kebolehan

@ @ åèîÛìj×

Ke daerah

@ @ êŠíõa†×

Ke gelanggang

@ @ ÍšÌÜš×

Kejahatan

@ @ ³çbv×

Kelajuan

@ @ æaìuý×

Ke negeri

@ @ ðŠšä×

Keresahan

@ @ åèŠ×

Ke taman

@ @ åßbn×

Ke warung

@ @ Îë‰aì×

Kezaliman

@ @ åàîÛbÄ×

Keajaiban

@ @ ²íõbvÈ×

Kepalsuan

@ @ æaìÜÐ×

Kewarakan

@ @ åljaì×

Keazaman

@ @ åߌÈ×

Kecuaian

@ @ åíaì‚×

Kefahaman

ﻦﻤﻬﻔﻛ

Kehalusan

@ @ åìÛbè×

Kekalahan

@ @ åbØ×

Kemarahan

@ @ åç‰bà×

Ke padang

@ @ Î…bÐ×

Kesetiaan

@ @ æõbîn×

Ke Vietnam

@ @ áänî÷íû×

Keyakinan

@ @ åäîÔî×

Ke zaman

@ @ æbߌ×

Ketaatan

@ @ ³Çbİ×

Kenikmatan

@ @ ³àÈä×

Kearifan

ﻦﻔﻳﺭﺎﻌﻛ

Ke alam ghaib

@ @ ﺐﻳﺀ ﺎﻏ @ bÈ×

Ke Arab Saudi

ð…ìÈ @ lŠÈ×

iv. Awalan meN-

Ada lima cara penulisan imbuhan ini, iaitu:

a. (

ﻤ

) Ditulis begini pada kata dasar yang bermula dengan huruf- huruf

Î ~ @ë ~ @t ~ @‰ ~ @ð@Þ ~ @æ ~ @â ~

seperti :

Melawat

@ @ pëýß

Menamakan

@ @ å×bßbäß

Menyanyi

@ @ ïqbrß

Mewangi

@ @ ïËaìß

Melawa

@ @ aëýß

Menyala

@ @ übrß

Memabukkan

@ @ åØÓìib¾

Mengangakan

@ @ å×bËbÌß

Merawat

@ @ pëaŠß

Meyakini

@ @ îÔîß

Menamatkan

@ @ åØnßbäß

Mewarnakan

@ @ å×bã‰ìß

Merupakan

å×bÏëŠß

ﳑ

b. (

ﻤﻤ

atau ) Di tulis begini pada kata dasar yang bermula dengan huruf-huruf

ﺏ ú~ ~ Ò , ﻑ

^seperti:

Memberitahu

@ @ ìçbní¾

Memfitnah

@ @ ﻪﻨﺘﻔﳑ

Memfokuskan

@ @ ﻦﻜﺳﻮﻛﻮﻔﳑ

Memerangi

@ @ ïËaŠ¾

Memintal

@ @ Ýnäî¾

Memborong

@ @ Îë‰ìj¾

Memfatwakan

@ @ ﻦﻛﺍﻮﺘﻔﳑ

Memveto

@ @ ìníû¾

Mematuhi

@ @ ïçìmb¾

Mempelawa

@ @ aëýо

Membenarkan

å׊äj¾

c. (

Áœ

) Ditulis begini pada kata dasar yang bermula dengan huruf- huruf

„ , ﺩ , ﺝ , ﺕ ﺯ, , ﺵ

^seperti:

Menempuh

@ @ êìÐàäß

Mendulang

@ @ ÍÛë†äß

Mendarat

@ @ p‰a†äß

Menjamu

@ @ ìßbväß

Menduakan

@ @ å×aë†äß

Menunjuk

@ @ Öì¬ìäß

Mencuci

@ @ ïì‚äß

Menjalin

@ @ ´Ûbväß

Menziarah

@ @ ê‰bíŒäß

Mencuba

@ @ biì‚äß

Mensyaratkan

@ @ åØŠ’äß

d. (

±œ

) Di tulis bagi kata dasar yang bermula dengan huruf-huruf

خ , ﻩ

ﻍ ,

 , ,

ا

dan kata dasar satu suku kata, seperti:

Mengawas

@ @ ëbÌß

Mengurus

@ @ ë‰ìÌß

Mengganas

@ @ ãbšÌß

Menghilang

@ @ ÍÜîèÌß

Mengisi

@ @ ïîÌß

Mengecil

@ @ Ýî‚Ìß

Menggulung

@ @ ÎìÛìšÌß

Mengecat

@ @ o‚Ìß

Mengelap

@ @ ÑÜÌß

e. (

/œ

) Ditulis begini pada kata dasar yang bermula dengan huruf sin (

ﺱ

) seperti:

Menyakiti

@ @ î×brß

Menyebabkan

@ @ åØjjrß

Menyuluh

@ @ êìÛìrß

Menyiasat

@ @ obîrß

Menyapu

@ @ ìÏbrß

Menyembah

@ @ éjàrß

Menyusur

@ @ ‰ììrß

Menyiram

@ @ ârß

Menyokong

Îì×ìrß

@ @

@ @

@ @

@ @

@ @

i. Awalan peN-

Ada tujuh cara penulisan imbuhan ini, iaitu:

a. ( ) Hanya ditulis pada kata dasar ajar dan bagai.

Pelajar

ŠuýÏ

@

@ @

Pelbagai

@ ðb™bjÜÏ

@

b. ( ) Ditulis begini pada kata dasar yang dimulai dengan huruf-huruf:

ﺝ , ﻝ , ﻡ , ﻥ , t , ﺩ , ,  ﺭ , ﺱ , ﺕ , ﻭ , ﻱ , ﺯ , ﻙ

seperti:

Pedagang

@ @ Í™a†Ï

Pewangi

@ @ ïËaìÏ

Peladang

@ @ Î…ýÏ

Pekebun

@ @ æìjØÏ

Penyanyi

@ @ ïqbrÏ

Pesara

@ @ a‰bÏ

Pemalas

@ @ ÛbàÏ

Peguam

âaìšÏ

c. (

¯

) Ditulis begini pada kata dasar yang bermula dengan huruf ba (

ﺏ

) dan ta (

ﺕ

) seperti:

Perbesar

@ @ ŠiŠÏ

Pertingkat

@ @ oØÌîmŠÏ

Perbetul

@ @ ÞìniŠÏ

Perbuat

@ @ paìiŠÏ

Perbadanan

@ @ åã…biŠÏ

Perbanyak

@ @ ÕqbiŠÏ

Pertama

@ @ âbmŠÏ

Perbaik

@ @ ÕíõbiŠÏ

Perbilangan

@ @ åÌÜîiŠÏ

Pertunangan

@ @ åÌãìmŠÏ

Pertabal

@ @ ÝibmŠÏ

d. (

À

) ditulis pada kata dasar yang bermula dengan huruf-huruf

ﻑ Ò

l

@ú

^seperti:

Pemborong

@ @ Îë‰ìjàÏ

Pembela

@ @ ýjàÏ

Pemadam

@ @ â…bàÏ

Pemaku

@ @ ì×bàÏ

Pembeli

@ @ ïÜjàÏ

Pembuat

@ @ paìjàÏ

Pemanah

@ @ éãbàÏ

Pemandu

@ @ ë†äàÏ

e. (

±

) Ditulis pada kata dasar yang bermula dengan huruf-huruf

™ , ﺽ , ﺍ , ž , ﺥ

dan kata dasar satu suku kata, seperti:

Pengedar

@ @ ‰†îÌÏ

Pengukur

@ @ ‰ì×ìÌÏ

Pengotor

@ @ ‰ìmìÌÏ

Penggosok

@ @ ÖììšÌÏ

Penghasut

@ @ pìbèÌÏ

Pengebom

@ @ âìjÌÏ

Pengiring

@ @ ÍíÌÏ

Pengacau

@ @ ëbbÌÏ

Pengoyak

@ @ ÕíìÌÏ

Pengeluar

@ @ ‰aìÜÌÏ

Pengkhianat

@ @ 睤ī±

Pengelap

@ @ ÑÜÌÏ

Pengecap

@ @ Ñ‚ÌÏ

f. (

/

) Ditulis pada kata dasar yang bermula dengan huruf sin (

ﺱ

⁾

seperti:

Penyakit

@ @ oî×brÏ

Penyikat

@ @ oØîrÏ

Penyabit

@ @ oîibrÏ

Penyumpit

@ @ oîÐßìrÏ

Penyembur

@ @ ‰ìjàrÏ

Penyayang

@ @ ÍíbrÏ

Penyunting

@ @ ÍînãìrÏ

Penyambung

@ @ ÎìjàrÏ

Penyokong

@ @ Îì×ìrÏ

g. (

Á

) Ditulis pada kata dasar yang bermula dengan huruf-huruf

„ , ﺩ , ﺝ , ﺵ , ﺯ , ﺕ

^seperti:

Penagih

@ @ éî™bäÏ

Peninju

@ @ ìväîäÏ

Pendua

@ @ aë†äÏ

Pensyarah

@ @ ﺡ Š’äÏ

Pendaki

@ @ ï×a†äÏ

Penerbit

@ @ oîiŠäÏ

Pencari

@ @ ð‰b‚äÏ

Penjilid

@ @ †îÜîväÏ

Penziarah

@ @ ê‰bíŒäÏ

Pencarum

@ @ âë‰b‚äÏ

Pencuri

ð‰ì‚äÏ

@

ii. Awalan se-

Ada dua penulisan imbuhan ini, iaitu:

a. (

ﺄﺳ

) Ditulis untuk kata dasar yang bermula dengan huruf alif (

ا

) seperti:

Seagama

@ @ âb™d

Seenak

@ @ Õäíd

Seimbang

@ @ Íj¹d

Seorang

@ @ Ήëd

Seelok

@ @ ÖìÜíd

Seunit

@ @ oîãëd

Seabad

@ @ †i d

Seirama

@ @ bßaŠíd

Seindah

@ @ ê†äíd

Seakrab

@ @ lŠÓd

Seulas

@ @ Ûëd

Seekor

@ @ ‰ìØíd

Seiring

@ @ ÍíŠíd

Seutas

@ @ mëd

Seolah-olah

@ @ éÛëa - éÛëd

Seangkatan

@ @ ³ØËd

Seuntai

@ @ ðbnãë d 

Seandai

@ @ ða†ãd

Seiras

@ @ Šíd

Seakan-akan

@ @ å×a - å×d

Seikhlas

ﺹﻼﺧﺄﺳ

Seurat

@ @ p‰ëd

Seusang

@ Íëd 

b. (

Ž

) ditulis untuk kata dasar yang bermula dengan huruf bukan

ﺍ

alif ( ) seperti:

Sebuah

@ @ êaìj

Sedapat

@ @ oÏa†

Sehalus

@ @ ìÛbè

Sekali

@ @ ïÛbØ

Semanis

@ @ îãb

Secepat

@ @ oЂ

Segulung

@ @ ÎìÛìš

Sejenak

@ @ Õäv

Selurus

@ @  ë‰ìÜ

Senasib

@ @ kî–ä

Sepandai

ða†äÐ

iii. Awalan teR-

Ada tiga cara penulisan imbuhan ini:

a. (

 

) Ditulis pada kata dasar yang bermula dengan huruf ra (

ر

) seperti:

Terasa

@ @ aŠm

Teraba

@ @ laŠm

Terangkum

@ @ âìØËŠm

Terapat

@ @ oÏaŠm

Terantai

@ @ ðbnãŠm

Teroboh

@ @ êìiëŠm

Teracun

@ @ æìaŠm

Terotan

@ @ åmëŠm

Terombak

ÕjßëŠm

b. (

ﺮﺗ

) Ditulis pada semua kata dasar, kecuali yang tersebut dalam (a) di atas, seperti:

Terambil

@ @ ÝîjßaŠm

Tercampak

@ @ ÕмŠm

Terelak

@ @ ÕÜíaŠm

Terfitnah

ﻪﻨﺘﻓﺮﺗ

Terhenti

@ @ äçŠm

Terjebak

@ @ ÕjuŠm

Terlontar

@ @ ãìÛŠm

Ternampak

@ @ Õ Ð¸Šm

Terpaku

@ @ ì×bÏŠm

Tersalut

@ @ pìÛbŠm

Terwarna

@ @ bã‰ëŠm

Terbuang

@ @ ÎaìiŠm

Terdaki

@ @ ï×a…Šm

Terembun

@ @ æìjßaŠm

Tergamam

@ @ áßb™Šm

Terikat

@ @ oØíaŠm

Terkatup

@ @ Òìmb׊m

Termakan

@ @ å×bߊm

Terolah

@ @ éÛëaŠm

Terqada

ﺀﺎﻀﻗﺮﺗ

Tertanam

bmŠm

AKHIRAN

Akhiran yang sering digunakan dalam bahasa Melayu ialah –an, -i dan –kan. Dalam tulisan Jawi akhiran ini ditulis seperti berikut:

i. Akhiran –an

Ada tiga cara penulisan akhiran ini iaitu:

a. (

æa

) ditulis pada kata dasar yang diakhiri dengan huruf wau (

ë

) seperti:

Buruan

@ @ æaë‰ìi

Duluan

@ @ æaìÛë…

Getuan

@ @ æaìn™

Ibuan

@ @ æaìjía

Kayuan

@ @ æaìíb×

Maluan

@ @ æaìÛbß

Pacuan

@ @ æaìbÏ

Satuan

@ @ æaìmb

Catuan

@ @ æaìmb

Garuan

@ @ æaë‰b™

Hiduan

@ @ æaë†îç

Jamuan

@ @ æaìßbu

Laluan

@ @ æaìÛü

Nafsuan

ﻥﺍﻮﺴﻔﻧ

Raguan

@ @ æaì™a‰

Tipuan

@ @ æaìÐîm

b. (

æõ

) Ditulis pada kata dasar yang diakhiri dengan huruf alif (

a

) seperti:

Pembawaan

@ @ æõaëbjàÏ

Berdua-duaan

@ @ æõaë… - aë…Ši

Jelmaan

@ @ æõbàÜu

Lama-kelamaan

@ @ æõbßý× - âü

Celaan

@ @ æõý

Guna-gunaan

@ @ æõbãì™ - bãì™

Keadaan

@ @ æõa…d×

Pembelaan

@ @ æõýjàÏ

Kepura-puraan

æõa‰ìÏ - a‰ìÐ×

c. (

æ

) ditulis pada semua kata dasar kecuali yang sudah disebut pada (a) dan (b) di atas:

Balasan

@ @ åÛbi

Debaran

@ @ æŠi…

Harian

@ @ åí‰bç

Jualan

@ @ åÛaìu

Lanjutan

@ @ åmìväÛ

Nukilan

@ @ åÜî×ìã

Putaran

@ @ æŠmìÏ

Sajian

@ @ ´ub

Urutan

@ @ åmë‰ëa

Cacian

@ @ ´b

Genggaman

@ @ åàšÌ™

Idaman

@ @ å߆ía

Kuburan

@ @ æ‰ìjÓ

Makanan

@ @ åä×bß

Olahan

@ @ åëa

Rasukan

@ @ åÓìa‰

Tarian

@ @ åí‰bm

Warisan

ﻦﺜﻳﺭﺍﻭ

Zaliman

@ @ åàîÛbÃ

ii. Akhiran –i

Ada dua cara penulisan akhiran ini, iaitu:

a. (

ðõ

) Ditulis begini pada kata dasar yang diakhiri dengan huruf alif (

a

) atau huruf wau (

ë

) seperti:

Melupai

@ @ ðõbÏìÜß

Menandai

@ @ ðõa†ääß

Melalui

@ @ ðõìÛýß

Menyusui

@ @ ðõììrß

Menyerbui

ðõìiŠrß

Menyertai

@ @ ðõbmŠrß

b. (

ð

) ditulis pada semua kata dasar kecuali yang sudah disebutkan pada (a) di atas seperti:

Mengirimi

@ @ ï¹Ìß

Melayani

@ @ íýß

Mengatasi

@ @ ïmbÌß

Mencurahi

@ @ ïç‰ì‚äß

Menggabungi

@ @ ïËìibšÌß

Mengidami

@ @ ï߆îÌß

Merenungi

@ @ ïËìãŠß

Merangkumi

@ @ ïßìØËŠß

Mengulangi

@ @ ïÌÛìÌß

Memahami

@ @ ïàè¾

Menjalani

@ @ Ûbväß

Mengasihi

@ @ ïèîbÌß

Membasahi

@ @ ïèbj¾

Mendalami

@ @ ï½a†äß

Menghalusi

@ @ ïìÛbèÌß

Mematuhi

@ @ ïçìmb¾

Mengkagumi

@ @ ïßì™bØÌß

Menziarahi

@ @ ïç‰bíŒäß

Menjauhi

ïçëõbväß

iii. Akhiran –kan

(

å×

) Akhiran ini ditulis untuk perkataan seperti:

Adakan

@ @ å×a…a

Berikan

@ @ åØíŠi

Masakkan

@ @ åØÔbß

Carikan

@ @ å Ø í‰b

Fahamkan

ﻦﻜﻤﻬﻓ

Hentikan

@ @ åØînäç

Jauhkan

@ @ åØçëõbu

Larikkan

@ @ æ Ú Õí‰ü

Nantikan

@ @ åØînäã

Ratakan

@ @ å×bma‰

Tanamkan

@ @ åظbm

Memperagakan

@ @ å×b™aŠÐ¾

Terangkan

@ @ åØËŠm

Dalamkan

@ @ åؽa…

Elakkan

@ @ åØÔÜía

Gantikan

@ @ åØînä™

Ingatkan

@ @ åØnÌía

Kasihkan

@ @ åØèîb×

Masukkan

@ @ åØÓìbß

APITAN (AWALAN – AKHIRAN)

Awalan dan akhiran yang sering digunakan dalam bahasa Melayu ialah beR- -an, beR – kan, di- -i, ke- -an, meN- -i, meN- -kan dan peN- -an.

Sistem penulisan imbuhan ini kebanyakannya merupakan gabungan penulisan imbuhan awalan dan akhiran yang telah disebutkan sebelum ini.

Dalam tulisan Jawi imbuhan apitan ini ditulis seperti berikut:

i. beR-… -an

Ada tiga cara penulisan imbuhan ini, iaitu:

a. (

æa M Ši

) Ditulis untuk kata dasar yang berakhir dengan huruf wau (

ë

), seperti:

Berburuan

@ @ æaë‰ìiŠi

Berseru-seruan

@ @ æaëŠ  M ëŠŠi

Bertiru-tiruan

@ @ æaëm M ëmŠi

Bertinju-tinjuan

@ @ æaìväîm M ìväîmŠi

Bersenda-gurauan

æaëa‰ì™ M a†äŠi

b. (

æõ M Ši

) Ditulis untuk kata dasar yang diakhiri dengan alif (

a

), seperti:

Bersuka-sukaan

@ @ æõb×ì M ÚìŠi

Berdua-duaan

@ @ æõaë… M aë…Ši

c. (

æ M Ši

) ditulis untuk semua kata dasar yang tidak disebut dalam (a) dan (b) di atas:

Beranggapan

@ @ åКËaŠi

Bercakaran

@ @ æŠ×bŠi

Berembunan

@ @ åãìjßaŠi

Bergulingan

@ @ åÌîÛ왊i

Berikutan

@ @ åmìØíaŠi

Berkumpulan

@ @ åÛìÐßì׊i

Bermandian

@ @ åí†äߊi

Berbaringan

@ @ åÌí‰biŠi

Berdakapan

@ @ åÐ×a…Ši

Berfikiran

ﻥﲑﻜﻴﻓﺮﺑ

Berhamburan

@ @ æ‰ìjàçŠi

Berjauhan

@ @ åçëõbuŠi

Berlarutan

@ @ åmë‰üŠi

Berpasangan

@ @ åÌbÏŠi

Bersalaman

@ @ åßýŠi

ii. beR-… -kan

Bagi imbuhan ini, awalannya ditulis sama seperti sistem yang terdahulu.

Sementara akhirannya pula ditulis (

å×

) sahaja, seperti:

Berasaskan

@ @ åØbaŠi

Bercerminkan

@ @ åØäîߊŠi

Beremakkan

@ @ åØÔßaŠi

Bergincukan

@ @ å×ì‚äi

Berjirankan

@ @ åØãuŠi

Berlampukan

@ @ å×ìнŠi

Bernadakan

@ @ å×a…bãŠi

Berpandukan

@ @ å×ë†äÏŠi

Berdoakan

@ @ å×õbÇ…Ši

Berbuahkan

@ @ åØçaìiŠi

Berdasarkan

@ @ å׊a…Š i

Berfatwakan

ﻦﻛﺍﻮﺘﻓﺮﺑ

Berilmukan

@ @ å×ìàÜÇŠi

Berkipaskan

@ @ åØÐî׊i

Bermandikan

@ @ åØí†äߊi

Berorientasikan

@ @ åØîbnäî÷í‰ëaŠi

Berkiblatkan

@ @ åØnÜjÓŠi

Bersulamkan

@ @ åؽìŠi

Berulamkan

@ @ åؽëaŠi

iii. di-… -i

Untuk imbuhan ini, awalannya ditulis seperti awalan di-, manakala akhirannya adalah seperti akhiran –i, contoh:

Diajari

@ @ ðŠuc…

Dicurigai

@ @ ðõbší‰ì…

Difahami

ﻲﻤﻬﻓﺩ

Dihalusi

@ @ ïìÛbç…

Dijangkiti

@ @ îØÌu…

Dilayani

@ @ íü…

Dinasihati

@ @ zî–ã…

Dirasai

@ @ ðõba‰…

Dibajai

@ @ ðõbubi…

Didahului

@ @ ðõìÛìç……

Diganggui

@ @ ðõìšÌ ™…

Diidami

@ @ ï߆íc…

Dikuasai

@ @ ðõbaì×…

Dimasuki

@ @ ïÓìbß…

Dipatuhi

@ @ ïçìmbÏ…

Diselubungi

@ @ ïËìiìÜ…

Diubati

@ @ iëa…

iv. di-… -kan

Untuk imbuhan ini pula, awalannya ditulis seperti kaedah yang terdahulu, contoh:

Diadakan

@ @ å×a…c…

Dicamkan

@ @ åؼ…

Dielakkan

@ @ åØÔÜ íc…

Digarapkan

@ @ åØωb™…

Diilhamkan

@ @ åØßbc…

Dikabulkan

@ @ åØÛìjÓ…

Dimaklumkan

@ @ åØßìÜÈß…

Dipadankan

@ @ åØã…bÏ…

Dibiarkan

@ @ å׉bîi…

Didendangkan

@ @ å؈äí……

Difahamkan

ﻦﻜﻤﻬﻓﺩ

Diharapkan

@ @ åØωbç…

Dijalankan

@ @ åØäÛbu…

Diluruskan

@ @ åØë‰ìÛ…

Dinasihatkan

@ @ åØnzî–ã…

Disarankan

@ @ åØã‰b…

Ditimbulkan

åØÛìjàîm…

v. ke-… -an

Bagi imbuhan ini, sistem yang digunakan sama seperti sistem di atas iaitu:

Keagungan

@ @ åËì™d×

Kecantikan

@ @ åÔînä‚×

Keelokan

@ @ åÓìÜíd×

Keghairahan

ﻦﻫﲑﻐﻛ

Keikhlasan

ﻦﺻﻼﺧﺄﻛ

Kekuatan

@ @ åmaìÔ×

Kemaafan

ﻦﻓﺎﻌﻤﻛ

Kepakaran

@ @ æŠ×bÐ×

Kesetiaan

@ @ æõbîn×

Keunggulan

@ @ åÛìšËëd×

Kebesaran

@ @ æŠj×

Kedegilan

@ @ åÜ×

Kefahaman

ﻦﻤﻬﻔﻛ

Kehalusan

@ @ åìÛbè×

Kejahilan

@ @ åÜîçbv×

Kelajuan

@ @ æaìuý×

Kenakalan

@ @ åÜ×bä×

Kerajaan

@ @ æõbuaŠ×

Ketaatan

@ @ ³Çbİ×

vi. meN-… -i

Sistem yang sama juga digunakan bagi imbuhan ini:

Mengalami

@ @ ï½bÌß

Mencampuri

@ @ ð‰ìÐà‚äß

Memahami

@ @ ïàè¾

Mengharungi

@ @ ïËë‰bèÌß

Menjalani

@ @ Ûbväß

Melayani

@ @ íýß

Merasai

@ @ ðõbaŠß

Membasahi

@ @ ïèbj¾

Mendampingi

@ @ ïÌîÐ߆äß

Mengganggui

@ @ ðõìšÌšÌß

Mengimbangi

@ @ ïÌjàîÌß

Menguasai

@ @ ðõba ìÌß

Memerangi

@ @ ïËŠ¾

Mentaati

@ @ Çbİäß

Mengubati

iìÌß

vii. meN-… -kan

Sistem yang sama juga digunakan, seperti:

Mengabadikan

@ @ åØí…bibÌß

Mencurahkan

@ @ åØç‰ì‚äß

Mengelakkan

@ @ åØÔÜîÌß

Menggalakkan

@ @ åØÔÛbšÌß

Mengibaratkan

@ @ åØm‰bjÈÌß

Menguatkan

@ @ åØmaìÌß

Memasukkan

@ @ åØÓìb¾

Mematahkan

@ @ åØèmb¾

Menyatukan

@ @ å×ìmbrß

Membiarkan

@ @ å׉bîj¾

Mendebarkan

@ @ å׊i†äß

Memikirkan

@ @ å×Øî¾

Mengharumkan

@ @ åØßë‰bèÌß

Menjalankan

@ @ åØäÛbväß

Melambatkan

@ @ åØnjàÜß

Menamakan

@ @ å×bßbäß

Merasakan

@ @ å×baŠß

Mengubatkan

@ @ åØniìÌß

viii. peN-… -an

Sistem yang sama juga digunakan, seperti:

Pengakuan

@ @ æaì×bÌÏ

Pencalonan

@ @ åãìÛb‚äÏ

Pengelokan

@ @ åÓìÜîÌÏ

Penghabisan

@ @ åîibèÌÏ

Penjualan

@ @ åÛaìväÏ

Perlumbaan

@ @ æõbjßìÛŠÏ

Penamaan

@ @ æõbßbäÏ

Pematahan

@ @ åèmbàÏ

Penyesalan

@ @ åÜrÏ

Perbuatan

@ @ åmaìiŠÏ

Pendalaman

@ @ å½a †äÏ

Penggunaan

@ @ æõbãìšÌÏ

Pengindahan

@ @ åç†äîÌÏ

Pengkajian

@ @ ´ubØÌÏ

Pemakanan

@ @ åä×bàÏ

Pengolahan

@ @ åìÌÏ

Perasmian

@ @ ´aŠÏ

Peniruan

@ @ æaëäÏ

PARTIKEL

Ada empat partikel yang digunakan dalam bahasa Melayu, iaitu lah, kah, tah dan pun. Di bawah ini digariskan cara-cara penggunaan partikel dalam penulisan Jawi.

i. lah (

éÛ

⁾

Partikel ini ditulis seperti berikut:

Ambillah

ﻠﻪﻠ ﻴﺒﻣﺍ

Carilah

@ @ éÜí‰b

Eloklah

@ @ éÜÓìÜía

Galilah

@ @ éÜî Û b™

Ikutlah

@ @ éÜmìØía

Kacaulah

@ @ éÛëbb×

Mandilah

@ @ éÜí†äß

Buatlah

@ @ éÜmaìi

Diamlah

@ @ éÜß b …í

Fahamlah

ﻪﻠﻤﻬﻓ

Habislah

@ @ éÜîibç

Janganlah

@ @ éÜäËbu

Larilah

@ @ éÜí‰ü

Nantilah

@ @ éÜînäã

ii. kah (

é×

⁾

Cara menulisnya adalah seperti berikut:

Adakah

@ @ é×a…a

Curikah

@ @ éØí‰ì

Benarkah

@ @ é׊äi

Dudukkah

@ @ éØÓë…ë…

Fahamkah

ﻪﻜﻤﻬﻓ

Indahkah

@ @ éØç†äía

Kilatkah

@ @ éØn Üî×

Mandikah

@ @ éØí†äß

Patutkah

@ @ éØmìmbÏ

Silapkah

@ @ éØÐÜî

iii. tah (

ém

⁾

Partikel ini tidak banyak digunakan, contoh:

Apatah

@ @ émbÏa

Bilatah

@ @ émýîi

iv. pun (

æìÏ

⁾

Penggunaan partikel ini adalah seperti berikut:

Apapun

@ @ æìÏbÏa

Biarpun

@ @ æìωbîi

Bagaimanapun

@ @ æìÏbãb¹b™bi

Kendatipun

@ @ æìÐîma†ä×

Lagipun

@ @ æìÐî™ü

Meskipun

@ @ æìÐîØß

Mahupun

@ @ æìÏìçbß

Sungguhpun

@ @ æìÐçìšËì

Walau apapun

@ @ æìÏbÏa @ ëüaë

Walau bagaimanapun

@ @ æìÏbãb¹b™bi @ ëüaë

KATA GANTI SINGKAT

Kata ganti singkat yang digunakan dalam bahasa Melayu ialah kau, ku, mu dan nya.

i. kau (

ëb×

⁾

Kata ini ditulis sekali, seperti:

Kauambil

@ @ Ýîjßaëb×

Kaucabut

@ @ pìibëb×

Kaufitnah

@ @ ﻪﻨﺘﻓ ﻭﺎﻛ

Kauhembus

@ @ ìjàçëb×

Kaujanji

@ @ ïväuëb×

Kaulontar

@ @ ãìÛëb×

Kaupijak

@ @ ÕvîÏëb×

Kaubawa

@ @ aëbiëb×

Kauduga

@ @ ë…ëb×

Kaugali

@ @ ïÛb™ëb×

Kaukibar

@ @ î×ëb×

Kauminta

@ @ bnäîßëb×

Kauragut

@ @ pì™a‰ëb×

ii. ku (

ﻮﻛ

⁾

Kata ini ditulis sekali, seperti:

Kuangkat

@ @ oØËaì×

Kucincang

@ @ Í‚äîì×

Kuenap

@ @ Ñãaì×

Kugaru

@ @ ë‰b™ì×

Kuingkar

@ @ ŠØÌíaì×

Kukejar

@ @ Šv×ì×

Kubuang

@ @ Îaìiì×

Kudengar

@ @ ŠË…ì×

Kufikir

ﲑﻜﻴﻓﻮﻛ

Kuhalang

@ @ ÍÛbçì×

Kujual

@ @ Þaìuì×

Kulambak

@ @ Õj½ì×

Kurasa

@ @ a‰ì×

iii. mu (

ﻮﻣ

⁾

Kata ini ditulis sekali, seperti:

Anakmu

@ @ ìàÔãa

Cucumu

@ @ ìß ìì

Emakmu

@ @ ìàÔßa

Gambarmu

@ @ ìßßb™

Intanmu

@ @ ìàänäía

Kasutmu

@ @ ì·ìb×

Matamu

@ @ ìßbmbß

Ongkosmu

@ @ ììØËëa

Bapamu

@ @ ìßbÏbi

Datumu

@ @ ìßìma…

Fikirmu

ﻮﻣﲑﻜﻴﻓ

Harimu

@ @ 칉bç

Jarimu

@ @ 칉bu

Lampumu

@ @ ìßìн

Nasimu

@ @ ìàîbã

Pasumu

@ @ ìßìbÏ

Suratmu

@ @ ì·‰ì

iv. nya (

t

⁾

Kata ini ditulis sekali, seperti:

Asalnya

@ @ sܕa

Cintanya

@ @ tbnäî

Emaknya

@ @ sÔßa

Gurunya

@ @ të‰ì™

Imannya

@ @ sãb¹a

Kesalnya

@ @ sÜ×

Matinya

@ @ sîmbß

Ototnya

@ @ s mìmëa

Resamnya

@ @ s‰

Tuanya

@ @ taìm

Warungnya

@ @ sËë‰aë

Buahnya

@ @ sçaìi

Dulunya

@ @ tìÛë…

Fikirnya

@ @ t ﲑﻜﻴﻓ

Hasilnya

@ @ sÜî–y

Jadinya

@ @ sí…bu

Lajunya

@ @ tìuü

Nisabnya

@ @ sj–ã

Pahitnya

@ @ snîçbÏ

Sumpahnya

sèÐßì

@ @

@ @

@

@ @

@ @

@

@ @

@ @